ONS BLAD
LEEKEPREEKEN
i
L. FRANKENBERG, Alkmaar
ZATERDAG 21 DECEMBER 1929
BLADEN
EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 291
DRIE
f 40
Voornaamste Nieuw»
KERKNIEUWS
Audiëntie
DE ZUIDERZEEWERKEN
Het jaarlijksch contingent
De Amgterdamsche Beurt
JOH. LAUWERS
ER VLUG BIJ!
De spoorbrug bij Vinkeveen
aangevaren
f
UIT HET BIOSCOOP
BEDRIJF
EEN FOKKER VLIEGTUIG
IN AMERIKA NEERGESTORT
DE ONTPLOFFINGSRAMP
TE GRONINGEN
o
Barometers Thermometers
PAYGLOP 3
ALKMAAR
-iL i
TABELLARISCHE BOEKEN
ZUN ONMISBAAR IN DE MODERNE BOEKHOUDING
3, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 12, 13. 15. 16. 20. 25 en 30 kolommen
DE BRAND OP DE
GELDERSCHEKADE
TE AMSTERDAM
De eerste ijsbanen geopend
Het werk voorloopig
stilgelegd
Vjjf dooden
De begroeting van Amsterdam
▼oor 1930
Een boycot opgeheven
De oorzaak van de ontploffing
„SCHUNNIGE LECTUUR”
dit nummer bestaat Uit vier
BRAND IN EEN DANCING
TE ROTTERDAM
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLA
owtcralfen vwwberd
EEN KRANTENPRAATJE
De ontpiefflnrmnip ie Groningen.
Te Rotterdam ia een danrtng uitffrbrand.
Het radio-telefoon verkeer met Indié.
zaamheden te kunnen beginnen.
Barometerstand 9 uur vm.: 756. Vooruik
De slachtoffers.
haar
Na 44 zittingen vastgesteld
tot den grooten brand.
i
De arbeid aan de Zaideraeewerken ia tot
en met 15 Febraari stilgelegd.
De tweede Haagsche
Conferentie
in
te
De Amsterdamache beurs zal Maandag M
December gesloten zfjn.
Licht op De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 4 uur 18 mln Over
morgen om 4 uur 19 min.
De eerste ijsbanen dezen winter opengs-
•teld.
Z. D. H. de Bisachop van Haarlem zal
Maandag as. geen audiëntie verleenen.
Betere Indnatrieele samenwerking in En
geland verkregen.
Het Belgische Koningspaar zal 7 Januari
as. een beased brengen aan den Pane.
In Znid-Enrapa beerscht felle koude; nH
sommige doelen wordt zware sneeuwval ge
meld.
Algemeene sluiting van café's en winkels
in Brussel en elders.
Ook heeft de Tweede Kamer aangenomen
de begrooUng van bet Wegenfonds en voer
de Staatsmijnen. waarna ztt ap reeds Is ge
gaan tot 11 Februari.
Een. boycot in bet bioscoopbedrijf opgn«
beven.
i«.
een
N
van
ben;
heete
daar-
Het voorloopig verslag over de Sarinaam
sche begroeting.
’1
De oorzaak
BU het onderzoek, dat hoofdinspecteur L.
Hoogenboom van het bureau Warmoesstraat
□aar de oorzaak van den brand heeft in-
gesteld. is gebleken, dat vier Jongens, die den
patroon behulpzaam waren geweest bij het
opmaken van balans en inventaris, gister
middag tegen het verbod in cigarefen
in het magazijn gerookt hebben. Vermoede-
ItJk hebben zij dus een eindie cigaret noe
De gemeenteraad van Amsterdam heeft
eirdeljk. na 44 zittingen, de begroeting voor
1930 vastgesteld en wel van den kapitaal-
brandend weggeworpen en Is dat in een baa’ dienst op 12.551.582; den gewonen dienst
- J—ra.-» aamw. 1 cav» o-An. 111 ru2<"l W9A
't smeulen zijn geraakt en aanleiding werden I
♦wfr zlon <rrr>r»tan hrand
De schade
Omtrent den brand op de Gelderschekade
in den nacht van Donderdag op Vrijdag ver
namen wij nog het volgende:
De fa. Lissauer en Zonen is op beurspolis
verzekerd voor een totaal bedrag van
360 000. Hoe groot de door den brand ver
oorzaakte schade is. kon nog niet worden
Hier wordt de vraag gesteld, of boe
ken van Zola en Heljermans onzedelijk
zijn.
Alsof op die vraag een ontkennning
moest volgen!
Voor allen, die nog hechten aan eeni-
ge moraal, is het een uitgemaakte zaak,
dat Zola bijna steeds en Heljermans
meermalen (maar dan ook grof) onze
delijk geschreven hebben.
Alweer hebben de socialisten zich hier
op het stuk van zedelijkheid getypeerd.
De heeren maken het ons in den
laatsten tijd wel erg gemakkelijk om
de verderfelijke ,aedelUkhelds”-opvat-
ttngen der officleele sociaal-demokratie
ten onzent aan te toonen.
Het heeft gedurende de laatste dagen m
Groningen zoo sterk gevroren, dat heden
reeds de ijsbaan Helpmanvoor kinderen
zal worden geopend en als de vorst aan
houdt Zondag as. ook voor volwassenen.
Het jjs verkeert in prachtige conditie.
In Nijmegen sou vandaag eveneens «teil
baan opengesteld worden.
Vanaf heden tot en met 15 Februari 1930
zijn door de Maatschappij tot Uitvoering
van de Zuiderzeewerken, de werkzaamheden
neergelegd. Waren reeds zeer vele arbeiders 1
ontslagen, thans krijgen hierdoor nog 500
arbeiders hun ontslag.
Men hoopt, wanneer vorst het niet ónmo
gelijk zal maken. 16 Februari weer de werk-
w ar» in hasrtnrian
De motte-Ter Laan verworpen
De Tweede Kamer heeft de motie-Ter
Laan, tot vermindering van het jaarlijk-
aebe contingent der militie reeds in 1930,
verworpen.
De verdere moties-Ter Laan en het amen-
dement-Ter Laan werden eveneens verwor
pen.
Omtrent de in Engeland gesequratreerde
eigendommen Is een overeenkomst getroffen
Een FokkervHegtuig in Amerika neerge-
stort. VUf dooden.
Z. D. H. de Bisachop van Haarlem heeft
hedenmorgen in de kapel van bet Groot
Karatnarie te Warmond de H Priesterwijding
toegediend aan de E.E.H.H. A. A. v. d. Togt
en H Retnner-en aan den Weleerw. Pater
J. Vollaerts S.J.
Maandag 98 December gesloten.
In da ledenvergadering van de vereeniglng
voor den Effe«*enhan<ld werd met 182—68
stemmen besloten de beurs Maandag 3C De
cember IX te tluifen. De Muilstei moet aan
«Ut besluit nog officieel zijn goedkeuring
Naar uit Washington gemeld wordt, is op
het vliegveld van Boilingfield, vermoedelijk
tengevolge van een motordefect, een drie-
mocorig FokkervHegtuig neergestort, tenge
volge waarvan het Congres-lid William Kay-
now ea vier andere personen gedood werden.
ADVERTENTIEPRIJS: Vaa I—
regete f LXS, elk. regel «zeer KM.
RECLAME per regel R79 WW
da eermo pagina; voor ds overige
pagWS J 9A9
RUBRIEK .VkAAO EN AANBOD"
f 8lM par ad.artanaw «na 6 agate;
tedere regel maas f SJ3
De lijken van vrouw en kind van kapitein
Jasper zijn nog niét gevonden.
Het voorstuk Van de in twee helften ge
slagen sleepboot is thans gelicht en op den
wal gebracht. De lijken waren er niet in.
Met aan zekerheid grenzende waarschijn
lijkheid kan worden gemeld, dat moeder en
dochter wel aan boord zijn geweest, zoodat
vermoed wordt dat de lichamen zijn weg
geslagen.
De gedode machinist heet niet Ridderbos
maar Venema. Z\jn leeftijd en de plaats
van herkomst zijn nog niet bekend.
De toestand van vrouw Kraak uit de
Maeskeragang en mevrouw Elene aan de
Trompkade. die beiden te bed door een stuk
ijzer van de boot werden getroffen, is zeer
ernstig
Dr. SntJers, hoogieeraar in de muHekge-
achiedania aan de univeraiteit te Uteecbtg
bij verlies vaa
anderen rinss».
De Tweede Kamer beeft de Deftnaiabs
greeting met stemmen aangenomen.
■KJRRAU: BOF 8. ALKMAAR
Tslrfa—Admtatatratle Na. 483
Redactte Na. «33
VrfJ groate trein vertraging.
Gisteravond ongeveer zeven uur te de
vrachtboot van schipper van der Toi uit
Utrecht «toor tot nu toe onbekende «xirzaaK
tegen de draaltrap van de spoorbrug nabij
het station Vinkeveen gevaren. Door «ut
gebeuren kon de trein van Uithoorn, die om
19.51 van dit station vertrekt en om jj.os
te Vinkeveen moet aankomen, de brug niet
passeeren.
Onmiddellijk werd getracht om de brug
weer in zooverre te herstellen, dat het
treinverkeer weer kon plaats vinden. Om
negen uur in den avond was dit werk in
zooverre gevorderd, dat genoemde trein de
brug kon passeeren, alhoewel slechts gere
den werd met een snelheid van 5 K M. Met
ruim een uur vertraging kwam de trein
tenslotte aan het station te Vinkeveen aan.
Ook de andere treinen, die heden «te spoor
brug nog passeeren, zullen met deze uiterst
geringe snelheid over de brug rijden. Per
soonlijke ongevallen vonden niet plaats.
BU het Hoofdbestuur van den Nederland-
echen Bioscoopbond Is een verklaring inge
komen van de heeren B. C. Hartman, direc
teur van het Luxer theater te Haarlem en
A P. du Mee. directeur van het Rialto-
theater te Amsterdam, behelzende, dat belde
beeren zich, onder voorbehoud van al hun
rechten, zullen onderwerpen aan het besluit vastgesteld
van den Bond, waarop zu leder tot een geld
boete van f 5000.veroordeeld zijn.
De gelegenheid is hun gebexten, om dit
bedrag in termijnen te voldoen en «te condi
tie is gemaakt, dat, indten «te belde beeren
voer «ten rechter bU een in kracht van ge-
wUsde gegaan vonnis In bet gelijk mochten
zUn gesteld, hun «te door hen betaalde boe
ten zullen worden terugbetaald.
De ontvangst van deze verklaring heeft
het Hoofdbestuur aanleiding gegeven het
bij wijze van sanctie-maatregel over beide
bl«»coopdirecteuren uitgesproken boycot, op
te beffen.
In verband met de ontploffing op de
sleepboot ,.De Onderneming", beeft de heer
L. K. A. van Duuren. voorzitter van de
evamen -commissie voor machinisten en mo-
tordrijvers aan boord van binnenvaartuigen
van het Onderwijsfonds voor de Binnenvaart
te Amsterdam, het volgende medegedeeld:
In de eerste plaats kan er watergebrek tn
den ketel geweest zijn. Door miswUzlng van
het pellglas of door onachtzaamheid van
ketel
goederen terechtgekomen, die daardoor aan op een bedrag groot 111.060.878.
De begroeting werd aangenomen met 33
tegen 4 stemmen.
Dc Duiteche delegatie.
Naar wjj vernemen, zal de Dultsche de
legatie voor de tweede Haagsche Conferen
tie haar intrek nemen In Hotel Central. Zu
bestaat o.a. uit de heeren Hillerding. mi
nister van financiën. Curtlus, minister va.,
bultenlandsche zaken. Wirth, minister root
het bezette gebied. Von Schubert, Püntncr
en de president van de Rijksbank Schachv
Het is niet ónmogelijk, dat tijdens de con
ferentie ook Rijkskanselier Muller nog naar
Den Haag komt, maar daarover is nog niets
beslist.
De Dultsche delegatie bestaat in
geheel uit 63 leden. «Ue ten deele hur. tn-
trek zullen nemen In Hotel Victoria of De
Twee Steden
nooten en de katholieke hoofeschool
voor ons geweest is. Dan zou zooals
gij al terecht opmerkte het thans na
een en twintig jaar niet meer noodlg
zijn om met vliegende vaandels door
het land te gaan om nog duizenden tot
Roomache pers over te halen, met
gevaar, dat
bloemen
de
het gevaar,' dat er ongewild hier en
daar bloemen worden platgetreden of
tuintjes worden vernield, die tot nu toe
sieraden waren van eigen bodem. Doch
daarover straks nog wat meer.
Dan zou ons het verschljnzel zijn be
spaard. dat er in Amsterdam opeens
nóg een groot, katholiek blad met twee
edities daags was uitgekomen en dat
onze geloofsgenooten nu in plaats van
een geschikt blad te missen, verward
worden door een overvloed van keus.
Want, eerlijk gesegd, ons landje is
heusch te klein voor twee zulke onder
nemingen; die twee moeten noodzake-
HJk met elkaar in botsing komen en de
kracht, die In eenheid gelegen Is, gaat
alweer verloren, zooals wij Nederlan
ders, en vaoral wij katholieken al soo
menigmaal op vereenlgings- en ander
gebied gedemonstreerd hebben en nog
dagelijks demonstreeren.
Ik kan mij er boos over maken en
hier werd mijn grijze spreker vurig
dat er in ons land tot nu toe nog geen
man gevonden is, die aan die Amster
damsenRotterdamsche rivaliteit een
einde heeft weten te maken. Van het
vroegere twistgeschrijf zijn wij nu ge
lukkig verlost; maar, waar in heel ons
moderne leven alles drijft en dringt
naar concentratie, daar hebben wij het
met onze groot-katholleke dagbladpers
nog maar niet tot eenheid kunnen
brengen.
Omdat gij dit praatje in de courant
g*at zetten, kan ik er verder niet veel
van zeggen. Maar dit mag er toch wel
even uit: 1 is mij bekend, dat er jaren
geleden verschillende pogingen zijn ge
daan om tot die noodzakelijke eenheid
en samenwerking te komen. Maar nu
eens mlalukten die pogingen, omdat een
BU de laatste Kamerdebatten over
de OnderwljSbegrooting. afdeeling
.JCunsten en Wetenschappen,” zijn ook
de openbare leeszalen ter sprake geko-
- r men en ons Kamerlid Dr. Moller heeft
der partUen bij de andere te lang op de vtn desa gelegenheid gebruik
om zijn zeer gerechtvaardigde bezwarert"
tegen véél van het In deze Inrichtingen
beschikbare leesmateriaal naar voren te
brengen.
Het is na den heer Vliegen In de
Kamer alweer de Kamero verzie hit
schrijver van „Het Volk”, die het op
neemt voor de onzedelijkheid.
Men leze maar:
I
„Een warm woord van Gerhard voor
openbare leeszalen (en volksuniversiteiten)
werd gevolgd Aom rechtsch geteem. Ds.
Kersten wijst deze Instellingen van volks-
ontwikkeling af wegens de goddeloosheid 1
der door de leeszalen verstrekte lectuur. Dr.
Moller ging zelfs too ver, van „schunnige
lektuur" te spreken, voor wat de openbare
leeszalen belangt. En Ds. Schokklng klaagde
ook al over onzedelijkheid en godlooche-
nlng. Het herinnerde aan het „Justitie -
debat over de onzedelijkheid Concrete ge-
gervens bleven achterwege, nu zoowel als
destijds. Vinden de heeren boeken van Zola
en Heljermans onzedelljk?_ Onzes inziens
mogen en moeten de openbare leeszalen
zulke boeken uiHeenen. Vliegen protesteerde
terecht tegen dr. MoUer'z ultlattag en 11
trachtte ds. Schokklng aan het verstand
te brengen, dat ook geschriften van vrij-
denkers wetenschappelijk kunnen zijn."
geweest. Dat bewijzen ook de
van vele andere grootere en
neutrale bladen in ons land,
beheer waarvan katholieken
groote, soms volledige zeggenschap heb
ben gehad om geen andere dan finan-
tieele overwegingen-
De Nederlandsche liberalen hebben
zich In het verloop van de vorige eeuw
van de perz meester gemaakt op de
zelfde manier, als waarop zij heel het
openbare leven beheerscht hebben: de
staatkunde, de lagere en de hoogere
school, ja, de heele openbare meening.
Toen de christenen zich van die lang
zame verovering bewust werden, was
het wel niet te laat, maar toch laat ge
noeg om hen te doen beseffen, dat zij
heel hard en lang zouden moeten loo-
pen, om den achterstand In te halen.
Toen is, na lang dralen, eindelijk de
stap gezet, waaraan gij ook al herin
nerd hebt, n.m. de stichting van een
groote handelscourant in Rotterdam.
Maar, zooals het meestal met men-
schenwerk gaat, werd daarbij een groote
fout gemaakt, n.m. deze, dat de basis te
klein werd genomen voor zulk een groot
werk. Men had de stichting van zulk
een blad moeten aanvatten als een na
tionaal katholieke zaak en de geesten
in heel het land moeten wakker maken
vóórdat men begon. De stichtingsdatum
zou dan misschien een of twee Jaren
zijn vertraagd; maar het eindresultaat
zou veel eerder en met minderen, soms
zeer onverkwikkeljjken strU<l <Un be
reikt. Een katholiek grootblad In Neder
land tegen de liberale pers had een
zaak van alle katholieke Nederlanders
moeten zijn, zooals het de vrUe Unlver-
•itelt voor onze gereformeerde landge-
De perz, vooral de katholieke dag-
Nadpers, is de laatste weken druk over
de tong gegaan. De krant we merk
ten het den vorlgen keer kl op is
een zaak van zoo groot algemeen be
lang en zoo In Ieders bereik, dat Ieder
een daarover zijn meening heeft en die
ook te pas en dikwijls te onpas uit. En
wanneer nu door een samenloop van
omstandigheden de pers op zeer bUzon-
dere manier de aandacht tot zich trekt,
ligt het voor de hand, dat de tongen
eerst recht goed los komen over „de
krant”, en al wat daaraan vastzit. BU
zoon massale oordeelvelling behoeft
het geen verwondering, dat er heel wat
gepraat en geschreven wordt, dat nu
Juist den toets van degelijkheid en door
dachtheid, van beraden oordeel en za
kenkennis niet kan doorstaan.
Om onszelf niet aan hetzelfde euvel
van oppervlakkig gepraat schuldig te
maken hebben wij voor ditmaal eens de
schoenen aangetrokken van den-man-
van-de-courant, die, wanneer het gaat
om een oordeel te vernemen over din
gen, welke zoo maar niet onder het
verstandelijk bereik van Iedereen lig
gen, naar een vakman stapt om dezen,
wat men dan noemt een Interview af te
nemen. WIJ hebben een In het dag-
bladwezen doorkneed man gezocht en
iemand gevonden, die geacht kan wor
den een door ervaring en ondervinding
rijp oordeel over groei en ontwikkeling
de moderne dagbladpers te heb-
die tevens doordat hij thans
bulten den dagelljkschen strijd staat
objectief genoeg is, om zonder voor-
ingenomendheld een meening uit te
spreken.
Wij meenen, dat het oordeel van soo
iemand in deze zaak voor onze lezers
meer waarde zal hebben dan het onze.
Wij vroegen dezen vergrijsden cou
rantenman, wat' hij wel dacht van de
geweldige actie der katholieke pers van
de laatste weken, nadat wij er eerlijk
heidshalve voor gezprgd hadden, dat
hij vooraf kennis had genomen van
oom beschouwing van de vorige week.
OU hebt zelde hU ons In uw
eigen artikel van verleden week één
ding heel Juist aangevoeld, n.m. dit, dat
de katholieken in ons land wel een
beetje laat met hun persactie begon
nen zUn. Inderdaad: door mijn meer
dere Jaren weet Ik dat vermoedehjk nog
beter dan gij: wjj hebben dat machtige
wapen van de pers veel te lang In han
den van onze tegenstanders gelaten.
Wel zijn er voor onze voorouders
veel verontschuldigingen aan te voeren:
onder veel meer deze, dat het nieuws
blad in zijn wording als een zuiver
handelsartlkel werd aangezien. Dit be
wijst wel het feit, dat het Algemeen
Handelsblad meer dan honderd jaar
geleden door een uitstekend katholiek
Amsterdamsch koopman, den heer van
den Blesen, werd gesticht uit geen an
dere overweging, dan om de beursman
nen in de hoofdstad beter en vlugger
in te lichten dan voorheen geschied
was. De geschiedenis, hoe deze katho
liek van het blad afraakte, is heel inte
ressant om te lezen. Met godsdienst heeft
het Intusschen niets te maken. En nie
mand schijnt zich in die dagen van den
toekomstlgen Invloed der pers bewust
te zUn
histories
kleinere
in het
«■tra oaarrallcn Tarsakerd* f 3000 - L«T****l‘n—«y**—oasweklktbald tot «erken doo> f TEft bU een onsevel me> f Ogf| bi) verlies een een bend, f IOC Ml verlies van een f CA Mj breuk van
w een oer voiande ultkeerinnen WWV. eerUen van beide armen, beide heen en of beide tranen W«’ dooéellikeo efloor een voet o< een oo« dwltn -f «fterinaei 1 W.- been ,rm
AANGIFTE MOET 01» STRAFFE VjRN VERLIES VAN RECHTEN, OESCHIEDEN UTTERUJK DRIEMjgJML VIER EN TWINTIG UREN na HET ONGEVAL.
1 —ra— - -
Bij het blussehingswerk veel last
van de vorst
Gisteravond omstreeks kwart over aes
ontdekte een caféhouder aan den Schle-
damschen dijk te Rotterdam dat er brand
woedde In de danszaal „Cosmopolite" op no.
325 van dien dijk. Onmiddellijk waarschuwde
hjj oe police en Inmiddels waren reeds
eenlge handspuiten op eigen gelegenheid
naar den brand toegere«len.
Het gebouw, waarin de danszaal is ge
vestigd en dat diep Ingebouwd in een aan
tal oude huisjes Is gelegen, stond aan de
achterzijde op de zolderverdieping in lichte
laaie. Een dichte rook dreef over de Baan
en den Schiedamschen Singel weg. Een
hevige vonkenregen verspreidde zich in
den gelukkig slechts matigen wind.
Omdat de brand zich in het begin zeer
gevaarlijk liet aanzien en omdat men voor
uitbreiding vreesde, werd groot alarm ge
maakt. Behalve een groot aantal handspui
ten rukten twee motorspuiten uit. Van deze
laatsten werd er Mn geplaatst aan de Baan,
vanwaar men de vuurhaard direct door een
slop en eenlge woningen kon bereiken. De
andere motorspuit stond aan de Leuveha-
ven en van hier werd de zeshonderd meter
lange slang uitgelegd naar den Schiedam-
seben dijk. Met dit materiaal bestreed men
het danslokaal van de binnenzijde, omdat
het voorste gedeelte van de zaal geheel
brandvrij was. De brandweer had het ge-
beele gebouw omsingeld en het is haar ge
lukt. In korten tijd het vuur te blusschen.
Bjj het blussehingswerk ondervonden «ie
brandweerlieden veel hinder van de vorst.
De oorzaak van den brand is totaal onbe
kend. Er hebben tot éen uur gistemamld-
dag zeven man In de danszaal gewerkt. Na
dien Is er niemand meer in het gebouw
geweest. In het voorste gedeelte van de
zaal stond een brandende kachel, maar
deze kan de brand niet veroorzaakt hebben,
omdat In dit gedeelte van de zaal niet de
minste brandsporen zijn voorgekomen
Het dak van de danszaal en de daarboven L
gelegen zolder zijn voor een groot gedeelte1
uitgebrand; de zaal zelf en de daarin aan
wezige instrumenten hebben veel van de
waterschade geleden.
De beheerder van de danszaal, de heer
T. M. van Trier, Is tegen brand verzekerd.
het personeel kan watergebrek in den
ontstaan.
De ketelplaten. die direct met de
gassen in aanraking komen, kunnen
door oververhit worden (rood gloeiend).
Het materiaal verliest daardoor zijn sterkte,
kan aan den stoomdruk geen weerstand bie
den en bezwijkt.
Een tweede oorzaak kan zijn intering van
het materiaal. Door de lucht, die met het
voedingswater medegevoerd wordt en ook
door zouten of zuren, die zich In het ketel-
water kunnen bevinden, kan het materiaal
zcxxlanig ingeteerd zyn. dat het evenmin
aan den keteldruk weerstand kan bieden.
Een andere oorzaak is vervuiling van den
ketel. Vooral olie, die in den ketel komt en
zich op deelen van den ketel kan vastzetten,
die met de heete gassen tn aanraking komen,
kan eveneens oververhitting van de ketel
platen tengevolge hebben. Reeds een laagje
vet van een tiende mM.. vormt een isolee-
rende laag tusechen ketelwater en ketelplaat.
waardoor de warmte van het vuur In de
ketelplaat wordt opgehoopt tengevolge waar
van de ketel bezwijkt.
Hoewel In mindere mate’ kan ook ketel
steenaanslag een der oorzaken zijn, welke tot
deze funeste gevolgen aanleiding kunnen
geven.
Slechte constructie of slecht bewerkte
klinkverblncüngen kunnen ook de oorzaak
zijn, doch komen bij ketels van Nederlandsch
fabrikaat hoogst zelden ot nooit voor.
Een enkele maal is een slecht bewerkt of
een Ingeteerd man- of slukgatdeksel ook wel
eens de oorzaak van een ketelontplofflng ge
weest.
Een ketelontplofflng is daarom zoo ge
vaarlijk, omdat op het oogenblik van de
explolsie al het ketelwater. dat tot op dal
oogenblik onder hoogen druk heeft gestaan,
nu onder den atmosfartschen druk komt en
daardoor onmiddellijk tn stoom verandert. ZU.
die rrtet door wegspringende deelen getrof
fen worden, kunnen door den vrij komenden
stoom op vreesélijke wijze verbranden of door
verstikking om het leven komen..
Al deze oorzaken kunnen grootendeels
voorkomen worden door vakkundig toezicht,
bediening en onderhoud.
Door de buitgewoon serieuze contröle en
het vakkundig toezicht, «lat door de techni
sche ambtenaren van het stoomwezen op
stoomtoestellen wordt uitgeoefend, komen
ketelontploffingen in ons land gelukkig zel
den voor.
Om de veiligheid van personeel en publiek
nog meer te bevorderen en de hooge kosten
van be«lrljfsstoringen tot 'n minimum te be
perken. is opleiding van goed geschoold per
soneel een gebiedende eisch. De groote vaart
is door het verplichtend stellen van een di
ploma als machinist, hierin voorgegaan. Voor
de binnenvaart en voor de landbednjven
bestaan wel diploma's voor machinist, maar
deze zijn nog geen verplichting.
stoep moest staan; dan weer was bet
een ander onzakelljk motief. Ik kan mij
niet voorstellen, «lat, wanneer enkel en
alleen het katholiek belang had voorge
staan, men niet tot eenheid had kun
nen komen. Nu er In deze dagen zoo
veel wierook voor de Roomsche pers
wordt gebrand, moet dat er ook maar
eens uit- WIJ katholieken, zijn, als het
om critloeeren gaat, gewoonlijk niet op
ons mondje gebrand. Dat ziet ge wel
In de politiek! Maar over zulke vee!
voornamere dingen, die machtige Room
sche belangen raken, wordt te veel ge
zwegen. Ik heb dit nu eens willen zeg
gen, In de hoop, dat Ik het nog eens
beleef, dat er In Nederland eenheid
komt In de katholieke pers, eenheid
met de noodzakelijke verscheidenheid.
De onnoodige verdeeldheid die nu nog
heerscht, moet noodzakelijk tot onge-
wenschte middelen voeren. En hier
kom Ik tot een teer punt, dat ik toch
ook nog eens wil aanroeren.
Bij het vele, wat Ik den laatsten tijd
over Roomsche persactie gelezen heb,
was ook een artikel tn het katholieke
patroonsblad Kijk, dacht ik bij mezelf,
daar hebt ge nu weer zoo'n beste, brave
ondeskundige, die daar maar weer aan
ons goede Roomsche volk praatjes ver
koopt, waarvan geen 10 procent waar
heid bevat en die hU, In heilige onbe
wustheid. voor goede munt aan den
man brengt. Daarin wordt verteld, dat
er zooveel katholieke dagbladonderne
mingen zijn, waarvan de aandeelhou
ders dikke dividenden en directie en
commissarissen vette tantièmes opstrij
ken. terwijl dat geld toch heel wat nut
tiger voor verbetering van den Inhoud
van het blad was te gebruiken. Goede
man, heb ik bij mezelf verzucht. Ik kan
wel bemerken, dat gij niet „van het
vak” zijt. In ons land is er met katho
lieke dagbladen nooit zout In de soep
te verdienen geweest en de meesten
kunnen het nog niet zoo goed als
alle zijn jareti en jaren met veel opof
fering in stand gehouden. Er zijn in de
katholieke pers kapitalen verloren ge
gaan. Er is misschien en dan nog
alleen In den laatsten tijd een enkele
uitzondering, dan bevestigt deze slechts
•?n regel. En wanneer wij verder in de
laatste Jaren enkele katholieke drukke
rijen door knappe leiding tot bloei heb
ben zien komen, dan werden de winsten
niet met het dagblad gemaakt, dat
dezelfde onderneming ook uitgaf, maar
uit anderen hoofde Integendeel, wan
neer de schrijver In het patroonsblad
de moeite had genomen zijn bewering
te controleeren, dan zou hij ervaren
hebben, dat Juist bij die door hem ge
wraakte ondernemingen de beste dag
bladen worden uitgegeven, omdat het
mogeüjk Is de verliezen op die bladen
te dekken uit winsten door goede koop
manschap met andere producten van
de drukkerij gemaakt.
Ge moest me. zei mijn vriendelijke
verteller mij, t plezier doen en dit In uw
Tot zoover voor vandaag onze aange
name causeur. Wat deze oude dagblad
man ons verder over de locale en ge
westelijke pers vertelde, welke, naar zijn
meening, niet In de verdrukking mocht
kooien, het kan nuttig zijn dit In een
slotbeschouwing over de katholieke
persactie mee te deelen.
HOMO SAPIENS.
praatje opnemen; dan heb Ik den on-
verdlenden smaad van mijn oud col
lega's weggenomen.
Wel, ging hij met stemverheffing
voort, als oud zakenman kan Ik die
tactiek heel wat juister vinden, dan dat
men om der wille van de concurrentie
gaat knabbelen aan den In den oorlogs
tijd met zooveel moeite omhcxig gevoer-
den abonnementsprijs. Wij staan hier
In Nederland voor den dwazen toestamjr
dat de adverteerden de kosten van de
courant betalen. Den winkelstand haalt
men en moet men halen het vel over
de ooren. Enkel en alleen omdat men
den courantenlezer een belachelijk prijs
je laat betalen voor het dagblad, dat hij
lederen avond of zelfs tweemaal daags,
op een vast uur, in zijn brievenbus krijgt.
Feitelijk krijgt zoo'n abonné de courant
cadeau; er zijn en waren vroeger veel
courantenondernemingen, die op een
abonnement geld toegaven. De adver
teerders betalen de dure berichten en
het vele papier. In den oorlog was het
gelukt althans een weinig meer even
wicht tusschen den kostenden en den
gevraagden prijs te brengen. En Ik kan
mij kwaad maken, wanneer ik zie, dat
die gezonde economie weer verstoord
gaat worden en de adverteerder geheel
de bgas gaat worden In het couranten
wezen.
Maar ik verveel U misschien met die
k<x>pmansprlnclpen en daarom wil ik
nóg even Ingaan op die tuintjes en
bloempjes, waarover Ik het zoo juist
had.
