ONS BLAD L. FRANKENBERG, Alkmaar VOORNAAMSTE NIEUWS Telegrafisch Weerbericht 'i Het liberaal vrijheidsbeginsel ra Balans-, Journaal-, Rekening-Courant-, Tabellarisch Papier De voorbereide relletjes in Indië EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 8 VRIJDAG 10 JANUARI 1930 DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER VIER BLaDEN f 40.- i den (Paus S. v. d. Veer was JUIST BIJTIJDS ONTDEKT JOH. LAUWERS Schuit gezonken De doeltreffendheid der vooroefeningen Diphterie te Oude-Pekela Uit de Metaalindustrie i.1 A Prijzen voor Vlaamsche letterkunde Dertien inzittenden worden vermist Barometers Thermometers PAYGLOP 3 ALK MAAK -7 'Het huwelijk van den Kroonprins RAAMLIJSTEN 18 EEN ZAAK VAN VERTROUWEN Doet bet daarom OU de TUINDERSGLAS Kerrebijn’s Glashand sl AUTO IN DE VAART BIJ SLOTEN AUTOBui IN DE NEWA GEREDEN Een meisje, dat brand wilde stichten Aardschok aan de Fransche Westkust ADVEKIENlltraUS: Vaa S— Proefuitzendingen P HOH I-zender Het bezoek der cBelAische Koninklijke Familie aan FOKKERIJ VAN GOEDE TREKHONDEN Ontploffingen en brand in een theater Waarom de re^eerinè optrad Hoe de actie tot relletjes geleid werdSamenspanning Opstand Misdrijven 'plegen De regeer in Asdaad onvermijdelijk. I Stoomgemaal gereed NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD HE7 KOOPEN VAN ZAADMARKT 81 TEL. 478 L n. r. Kroonprins Leopold, Primes Astrid, Koni-ng Albert, Koningin Etbsabeth, Prins Karei. en Prinses Marie José. Briand vertrekt heden naar Parijs. Edward W. Bok overleden. I Barometerstand 9 uur vm.: 755. Achteruit van barometerstand 765.8 m.M. te barometerstand 730.6 m.M. te ver- Een commissie van ondersoek ingesteld ander heeft giste Ook het tweede lijk gevonden De Collectieve arbeidsovereenkomst In het Metaalbedrijf is tot stand gekomen. Minister Thomas zal heden in een rede de mogelijkheid van steun der banken voor KOWNO, 10 Jan. Naar uit Leningrad wordt gemeld, is daar Donderdag een auto bus, waarin 23 arbeiders zaten, in de Newa gestort. Elf personen werden gered; de ove rige dertien inzittenden worden vermist. Licht op De lantaarns moeten morgen worden opgestoken om 4 uur 36 min. Fokstation, Stam boekhouding en premie- keuringen ROME, 10 Januari Zes duiaend school kinderen brachten hedenmorgen het kroon- prinsel uk echtpaar in den tuin van het Qui rinaal een aubade. Na de aubade marcheer den de jongens en meisjes langs da tribune. Oprichting van tokstatlons. stamboekhou- ding en premie-keurtngen voor trekhonden. De prijs voor Vlaamsche Letterkunde toe gekend aan Karei van de Woestjjne. De besprekingen ter Haagsche Conferentie hebben gisteren tot geen definitieve beslui ten geleid. BUKEAU: HOP At KM A Al XUlsfesa: MaataMreUe Nu. 4» Redactie Nes 03 en Naam! Venn. ALKMAAR Dir. Opgei 1880 Minister Verschuur over de aa benoeming van Ir. Fraytter bij de Arbeidsinspectie. De Indische regeering heeft in den Volks raad een verklaring afgclegd over het op treden tegen de P. N. L Een man verdronken Gisteravond om half twaalf is ter hoogte van Bolnes een dekschuit van de Estafette, dienst gezonken, waarbij een man is dronken. (behoudens niet die Globe-theater aldaar Donderdagavond ontploffi door bra bil rerlien ran *n anderen vinger. ABONNEMENTEN: voer ABmaai Agentschappen: per week 25 «L; I per kwartaal MS; per poet, per 'kwartaal MS Mj vooruitbetaling. Een ontploffing veroorzaakt brand in een theater te Philadelphia. Twee personen wer den vermist; achttien zfjn ernstig gewond. 1 De Hoogeerw. Pater F. Blessing, van de orde der Kruisheeren, Is door Z. H. den Paar benoemd tot Apostolisch Prefect van Bondo in den Congo. Kwam de hulp te laat? Over het algemeen was men in het dorp heel slecht te spreken over de hulp-ver lee ring terstond na het ongeval Men was van meenlng. dat deze vee sneller had kunnen en moeten geschieden en laakte het, dat het geruunen tud duur de. eer men met de dreggen ter plaatse was. Gisteravond omstreeks 11 uur ontdekte een bewoner der gemeente Hoogland nabij Amersfoort, dat een jong vrouwspersoon zich op verdachte wijze ophield in een loods van zjjn buurman. Hij verraste de vrouw, die uit eigen beweging verklaarde, dat zjj van plan was de loods in brand te steken. De loods, alsmede de vrachtauto, welke zich daarin bevond, waren reeds met petroleum begoten. Het levenswerk van Karei van de Woestjjne De vUfjaarljjksche groote prijs voor Vlaam- scne letterkunde, ten bedrage van 20 000 francs, is toegekend aan wij-en Karei van de Woestljne. voor zijn volledige werken. Deze Prijs is bedoeld als bekroning der geheele loopbaan van den dichter. Leden der Jury waren André de Ridder Joni Eeckhout, prof. dr. August Vermey- len, dr. Goemans en Toussaint van Boeiaere Aan de Fransche Westkust vooral in Bre tagne, werd gisterenavond tegen 8 uur een aardschok waargenomen die eenige secon den duurde en in enkele plaatsen oa te Nantes schade aanrichtte. Te Vannes stort ten talrijke schoorsteenen in. De zee was gedurende den schok zeer woelig. regel* f I.ZS, elke regel mee» f S3S. RECLAME per regel K7S voer de eerste pagina; voer de evertgu pagina's S3» RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD- bU veerullbetattog per plaatsing S3S per adrerteou» van regels; tedere regel meer SJ3 Proefuitzendingen van den PHOHI-sen- der te Hulzen zullen plaats vladen op de navolgende data en uren: Maandag 13 Januari 1230-^1430 GMT. Woensdag 15 Januari 123014 30 GMT. Donderdag 16 Januari 12.3014.30 GMT. Vrijdag 17 Januari 1230—1430 GMT. ZATERDAG 18 Januari 1230—14.30 GMT Zondag 19 Januari 1230—1430 GMT. De golflengte bedraagt 16 88 Meter. Twee vermisten, achttien ernstig gewonden Uit Philadelphia wordt gemeld, dat in het twee n hebben plaats gehad, gevolgd Door de ontploffingen werd een groot deel van het theater verwoest. Tot op 1 KM. afstand werden de vensterruiten ver nield. Volgens de tot nu toe ontvangen berichten werden achttien personen ernstig gewond, van wie eenige levensgevaarlijk. Twee ar beiders worden vermist. Het gelukte de brandweer het vuur binnen een half uur meester Ce worden. De ontploffingen zouden het gevolg zjjn van een defect aan de gasleiding. terwijl een leege olleflesch werd ontdekt, be nevens een aantal afgestreken lucifers De vrouw is in den afgeloopen nacht te Amers foort gearresteerd. Het was C. V., zonder vaste woonplaats. Men vermoedt, dat een afgebroken verkee- rlng de drijfveer van haar handeling is. AU® cbiaine* op <U> bl«d *U« ineevole® de «eriekerlncmsirwiaardee f Oflflfl Levenslanar geheel® ongeschiktheid tol werken doo f 0,1 oneeval me f nrft bit verlies een een bend, f tie bit verlies van een f CQ bit n breuk ven lezen ongevallen verzekerd voo, een der volgende iritkeeringen WVUV. verlies van belde armen, beide beenen ot beide l-v«“ doodelitken aflooc "»U," een voet ot een oog I lij," duim ot wiisvineei been of arm AANGIFTE MOET OP STRAFFE VAN VERLIES VAN RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL, Volgens de zegslieden van „De Tyd” had hulpverleening zeer wanneer de hulpverleening in bekwame handen was geweest, zeer waarschijnlijk ook de zoon kunnen worden gered. Want ook deze was. evenals zijn vader naar boven gekropen, had zijn handen uit gestoken, maar was toen weer in de diepte verdwenen. Ten einde den minister een volledig oordeel te geven nopens de maatregelen, welke zou den kunnen worden getroffen om,-de voor oefeningen in het leger zoo doeltreffend mo- geluk te doen zijn, heeft de Minister van Defensie hesloten een onderzoek te doen huiszoekingen, en aanhoudingen ten aanzien commissie, bestaande uit van personen, die niet bij de P. N. I. zijn aangesloten De regeering verklaart met zeer grooten nadruk, dat het geenszins haar be doeling is geweest op te treden tegen ver- eenigingen zooals b.v. Boedi Oetomo, Moha- madyah. Tamanstswo en de Soerabajasche Studieclub, dan wel tegen niet-ledèn van de P. N. I. De regeering spreekt de hoop uit, dat zij hiertoe nimmer genoodzaakt moge worden. Reeds eerder aldus de verklaring heeft de regeering gewaarschuwd, dat. wan- ()3neer te eenlgertjjd het algemeen be lang door een krachtig ingrijpen beveiligd zou rffoeten worden, wellicht de goeden met de kwaden zouden moeten lijden. Voorts stelt de verklaring vast, dat het be leid van de regeering jegens de volksbewe ging „is en blijft onveranderd”. De duidelijke scheidingslijn tusschen datgene wat als so- ciaal-productief aangemoedigd, althans ver oorloofd moet worden en datgene wat ais sociaal-destructief dient te worden verme- zoo doeltreffend tigd. heeft de regeering thans wederom voort getrokken. Van de P. N I. zullen (behoudens bij wijziging van de situatie) niet die deelen vernietigd worden, ten aanzien van welker waarde voor de reëele verbetering van de tn- heemsche samenleving geen redelijke twijfel kan bestaan. Met deze laatste uiteenzetting acht de regeering tevens de vragen van mr. Fruin in ontkennenden zin beantwoord. In het slot van de redevoering, zeide mr. Kiewiet de Jonge, dat de regeenngsdaad. welke hierboven was toegelicht onvermijdelijk I was en verre van een daad van politieke l reactie ot willekeur, was het een daad van I justitie, gemeenschapsbeveihging. hHlHkhrirl I en recht. Iqgesteld Is een commissie, welke zal heb ben te onderzoeken «P welke wijze de voor oefeningen in bet leger zoo doeltreffend mogelijk kunnen sjjn. rijen; in laatstgenoemde stad werden bedrijven met 12000 arbeiders midden in den winter, van 7—21 December alzoo onnuddellijk voor Kerstmis stil gelegd. in Amsterdam zagen we het zelfde en thans nog wordt in belde ste den in die nijverheid slechts enkele dagen per week gewerkt. Fabrieken van fijne katoen waren in Noord-Amerika besloten terstond de productie met 40 oct te, beperken, ten weg gezegd onverantwoord zijn geweest, in- dien de regeering verder in haar houding van waakzaam afwachten zou hebben vol hard. Hier mocht niet het risico worden geioopen. dat de aangekondigde ongeregeld heden ook werkelijk zouden uitbreken. Voor jusUUeel-poUtlczieel ingrijpen was alle aanleiding, ook wegens 't bestaande ern stige Vermoeden, dat reeds misdrijf was ge pleegd, n.l. de delicten geleemd in de arti kelen 108 en 160 van het Wetboek van Straf recht (respectievelijk de aanslag ondernomen met het oogmerk om den wettigen regeermgs- vorm van Ncderlandsch-Indië te vernietigen of op onwettige wijze te veranderen en de deelneming aan een vereenlging, dié tot oog merk heeft het plegen van misdrijven). Bu zooveel betrouwbare en ernstige be richten bzstond voor de regeering geen keuze doch slechts plicht. Diep beneden de Hoog heid van dezen'plicht staat de voorstelling gegeven in het weekblad .Tiet inheemsche vólk” dat. afgescheiden van de ver dachtmaking. dat de regeering door de reen- f terzijde zou zijn meegesleept, het optreden der regeering als een politieke aangelegen heid vooSstelt, hetgeen door en door on zuiver is; generaal-majoor J. H. Borel, "eneraal-majoor Jhr. W Röeil. res. majoor H. v. Loghem, majoor J. Nijdam. majoor T. Beets, maj^-tlt. G. H Vilrtheim. kapte in D. v. Voorst Eve- kmk. reserve-kapitein A. A. Schi leman en G. A. P. Kools, bureelambtenaar, werkzaam i ten bureele van den Inspecteur der Infan terie; allen leden; terwijl als adviserende leden deel uitmaken van de comm.ssle majoot J. A. J. M. Schotman en de reserve luitenants H. D. v. d. Kouwe en mr. O. Verdoom. Als secretarissen, tevens adviseerende leden, worden aan de commissie tozgevoegd kaptein A. L. Schlingemann en le luitenant; M. A. Smeenk. r Aan de opdracht voor de Commmssle wordt ontleend: L na te gaan, welke maatregelen zouden kunnen worden getroffen om de vooroefe ningen bij net Vooroefeningslnstltuut nn den vrijwllligen landstorm daaronder be grepen de kaderopleiding bij dat instituut mogelijk te doen plaats vinden, daarbij rekening houdende, zoowel met de elschen. welke de geoefendheid van het leger stelt, als met de belangen van de betrokken jongelieden; 2 aangezien eenig verband kan worden gezien tusschen de opleiding x>t reserve sergeant bij het Vooroefeningslnstltuut en de opleiding als vrijwilliger voor het reverve- kader bij de scholen voor reserve-officteren, ware, voor zooveel noodig. ook wuits bedoeld instituut in het onderzoek te betrekken; 3. ter zake van bet onder le en 3e gestelde aan den minister van Defensie verslag uit te brengen en de noodige voorstellen te doen. De motieven der regeering Wat het eerste gedeelte van de verkiaruig betreft, daarin wordt uiteen gezet, dat de tegenwoordige regeering reeds in het jaar 1926 een waarschuwing heeft doen hooren tegen het extremistisch drijven. De regeering heeft deze waarschuwingen eenige malen herhaald, en zulks het laatst en op uitdruk kelijke wijze tijdens de vorige zitting van den Volksraad. Sindsdien hebben sommige leiders van de P. N. L inderdaad meermalen hun volgers aangespoord om den weg van het geweld met te betreden en hun strijd slechts met wette- Hjke middelen te voeren Daarnaast echter hebben andere leiders van de beweging, en soms ook dezelfde op andere momenten ot wel gezwegen zelfs indien de stemmen een andere richting opgingen of wel op cur sussen dan wel in openbare vergaderingen de aanwezigen toegesproken^in bewoordingen, welke duidelijk een opruiende strekking had den. zjj het dan. dat zij door het bezigen van die woorden bulten het bereik van de strafwet bleven. Het wettelijk gezag van deze landen aldus vervolgt de verklaring werd geklei neerd en de dienaag. van het gezag wera ge hoond. Overigens werd niet zelden getracht bij de hoorders den indruk te vestigen als zou het spoedig niet dit gezag zijn gedaan. Aldus werden, vooral in midden-Pnangan. een stemming van ontevredenheid en fan tastische verwachtingen opgewekt, door welke een spaning ontstond, die. indien zij verder mocht toenemen, ook zonder aanwijsbaren rechtstreekschen invloed van bepaalde per sonen tot uitbarsting moest komen. Het hoofdparket heëft hieromtrent medio Decembei verschillende berichten ontvangen, welke op steeds-duidelijker wijze convergeer den naar bepaalde tijdstippen, gelegen op of omstreeks Nieuwjaar 1930. Men had hier niet meer te maken met geruchten, maar met behoorlijk gedocumen teerde berichten. In enkele weken tijds ont ving het hoofdparket alleen uit West-Java een vijftigtal van de meest los van elkaar staande berichten, die alle wezen in de richting van het P. N. I. en die alle drei gende waarschuwingen inhielden over onge regeldheden. waarschuwingen, die dikwijls in oie mate geproviseerd waren, dat zij wel van ingewijden afkomstig moesten zijn. Zulks was eveneens het geval met de verkregen iniichungen omtrent allerlei voorspiegelin gen. die door propagandisten aan het volk waren gedaan en welke allerlei aan trekkelijkheden inhielden voor het geval de opstandige beweging mocht zegevieren, zoo als b.v vrijdom van belasting, steenen wo ningen. contant geld etc., voor het geval men zich bij de bewegipg aansloot Daar waar men niét tot aansluiting bereid bleek, von den gevallen plaats van pressie en intimi datie. Symptomen als bovengenoemde zijn ook voorafgegaan aan de incidenten, welke in 1926 hebben plaats gevonden. Door het een en ander was blijkbaar een dusdanig drei gende atmosfeer g-schapen, dat op enkele plaatsen verscheidene leden de P. N. I. ver lieten. aangezien zij van de gaande zijnde actie gevoleen verwachtten, waarvoor zi) r t aansprakelijk wenschten te worden gesteld. Onder dse zou het kort- Naar het _Hbld. van welingelichte zijde verneemt, beeft de Minister van Binneniand- sebe Zaxen en Landbouw zich gewena UK de rijksveeteeitconsulenten, om de oprich ting te bevorderen nui fokstaUone, stam- ooexhoudmg en premiekeuringen voor trek honden. Wil de eisch van een minlmum-borst- breedte tussenen de punten der boegen van 16 c.M. kunnen blijven gehandhaafd, dan zul len, volgens de Faculteit der Veeartsenij kunde der Ruksumverselt te Utrecht, weuce den minister m deze van advies beeft ge diend. krachtige maatregelen moeten worden genomen tot het bevorderen der fokkerij van goede trekhonden Het ligt in de bedoeling van den Minister, om voor 1931 gelden aan te vragen voor het verlcanen van subsidies, benoodigd voor het oprichten van fokstatlons, stamboekhoudmg en premiekeuring. terwijl een ruksambtenaar zal worden belast met het algemeen toezicht op de wijze, warop in de onderscheidene ge- meenten de hand wórdt gehouden aan de bepalingen der trekhondenwet Gistermiddag is de politie er in geslaagd, na urenlang dreggen, het lijk te vinden van stond een crisis in de diamantslijpe- de vrouw J. van der Voort, die bij het auto- ongeluk te Sloten gistermorgen op nood lottige wijze om het leven kwam. Het lijk werd op 20 Meter afstand van de plaats des onheils opgehaakt Hoogste ■Breslau. Laagste Vestmanör. Verwachting: meest matige tijdelijk krachtige zuidelijke tot ^westelijken wind, zwaar bewolkt tot betrokken, tijdelijk opkla rend. tijdelijk regen, weinig verandering in temperatuur. Omtrent de diphtheritls-epidemle ir Oude-Pekela verneemd hrt „Vad”, dat sedert October 1.1 20 gevallen van diphthen; zijn geconstateerd waarvan drie met doode tijken afloop. De scholen die bij ’t uitbreker dezer ziekte gesloten werden, zullen 18 Jan weer worden geopend In verband met.een en ren te Oude-Pekela een conferentie plaat gehad waarbij de inspecteur der vojksge zondheid dr H H Th. Bekenkamp m jroningen. tegenwoordig was Het gerucht, dat ook in Nieuwe-Pekel' ten geval var dipbtheritis zou zijn waarge □omen, is ten eenenmale onjuist. A Het resultaat Wat het tweede punt van d^verklaring be treft, wordt vastgesteld, dat. ofschoon we gens het korte tijdsbestek pas een deel vin het verzamelde materiaal geschift en ver werkt werd, en in verband met het feit, dat het hier een justitle-zaak jgeldt, aan gaande de voorloopige resultateh -slechts kan worden medegedeeld, dat in diverse op zichten het bestaande vermoeden reeds be vestiging heeft gevonden, het vermoeden dus dat aanleiding heeft gegeven tot het op treden en dat Inhield: samenspanning, op stand alsmede deelneming aan een vereenl ging met het oogmerk misdrijven te plegen, welk laatste delict reeds gepleegd is De regeering spreekt haar hooge waar- deerlng uit voor den arbeid, die gepresteerd is door de beide bestuurscorpeen en door de politie, waardoor alle geledingen van de gemeenschap zich vetlig weten, doch zU betreurt het ernstig, dat op sommige plaatsen aan den regent niet het hem toekomende aandeel in de voot bereidingen en de uitvoe ring van dezen spoedmaatregel gegeven is. In het derde deel van de verklarmg zegt de regeering. dat zij verder geen opdracht heeft gegeven tot het uitstrekken van de In de gisteren geopende tweede gewone i zitung van 't zittingsjaar 1929/1930 van Jen Volksraad, heeft de regeeringsgemachtlgde vóór algemeene zaken by den Volksraad. I mr. ir. H. J. Kiewiet de Jonge, namens de 1 regeering een verklaring afgelegd inzaJce rie acue tegen de Partij National Indo nesia. Deze verklaring is drie-ledlg. Ten eerste bevat zij de motieven., die de regeering aanleiding heboen gegeven op dracht te geven tot het instellen van de huiszoeking. Ten tweede worden de voorloopige resul taten van het onderzoek openbaar ge maakt. Ten derde behandelt zij het beleid van oe regeering jegens de volksbeweging, in welk gedeelte tevens de door de leden van den Volksraad Middendorp en Fruin tot de re geering gerichte vragen worden beantwoord. De CA.O. aadr den Metaalbond aangenomen Ólsteren is door den Metaalbond (Werk- ■.eversbond in de Met alindustrle) de ooll'ec- ieve arbeidersovereenkomst in de metaal- ndustne met den Algemeenen. den R K. en ien Chr. Meta«lbewerkersbond, aange lomen. Het liberaal beginsel is als t ware in ie vrijheldsgedachte geconfjjt. In ons land komt dat al heel sterk tot uitdruk king. Men noemt zich niet de liberale staatspartij, maar wel JDe Vrijheids bond” en het orgaan van de partij heet jJe Vrijheid”. Men steekt dus zijn levensopvatting niet onder stoelen of banken, maar draagt zijn voornaamste beginsel kloek moedig naar buiten. Wat te prijzen valt! Twijfel is er dus niet mogelijk, de vrij heid is het begin en einde van alle libe rale wijsheid. Vrijheid ten aanzien van den inter nationalen handel. Vrijheid voor handel en industrie. Vrijheid ten aanzien van de oplossing der sociale vraagstukken in het alge meen. Vrijheid tegenover den werknemer. Kortom, vrijheid in alle opzichten. En als men wel eens wat water in zijn wijn neeft gedaan en aan een vrljheid- beperkende maatregel van overheids wege wel eens steun neeft verleend, dat moet men zich heusch niet verbeelden, dat dit vrijwillig uit voilé overtuiging is geschied, maar dan had zulks plaats om redenen van tactiek of soortgelijke overwegingen. Daarvoor kennen we tiet liberalisme maar ai te goed. Alleen bij komstige redenen kunnen het tijdelijk van meenlng doen veranderen, zooals in 19i8 geschiedde uit vrees voor de zweep van IToelstra. uit vrees voor de brand kast. Toen was het liberalisme in ons land met een enkel handomdraaien voorstander geworden van de meest vergaande sociale maatregelen, t Was de beginselloosheid ten top gevoerd en werd dus reeds sinds lang vergeten. We spreken van bet liberalisme en niet vaa de liberalen, omdat ei liberale werkgevers zijn, die persoonlijk een heel mooi voorbeeld hebben gegeven Maar men vergete daarbij niet, dat deze dit deden eerder tegen dan krachtens hun vnjneldsbeginsci. Het liberalisme veniest geheet uit het oog. dat net vrijheidsbeginsel in de practijk eenvoudig neerkomt op een brute overwinning voor den sterkste, op een onbeteugelde, moordende concurren tie in den strijd om net bestaan, op een wreede verstoring van elk economisch eu sociaal evenwicht en. op godsdienstig en sedelijk gebied, op de grootste verwoes tingen. Honderden, neen duizenden malen is dit betoogd, doch steeds tevergeefs, en we zien net ongelukkige schouwspel, dat niettegenstaande de overgroote meer derheid van ditJiberale vrijheidsbegin sel afkeerlg stWt hier te lande, toch nog de liberale haan koning kraait. Dit moesten wij opnieuw betreuren, toen wij dezer dagen in ..Schonere Zu- kunft” een en ander lazen over het déb&cle aan de beurs van New-York Oof op dit gebied zijn natuurlijk de liberalen voor de vrijheid. Laat ieder maar speculeeren en manipuleeren aan de Beurs, zooveel hij wil. Of de gemeen schap daarmee geweldig nadeel wordt berokkend, doet minder ter zake. Mo raal?! Nq ja. wie noudt daar nu reke ning mee', als het over „de Beurs” gaat? Daarom is het wel eens goed hier eenige gevolgen mee te deelen van de laatste oeursdéb&cle. Men kan dan zien, dat met alleen de waagnaizen zichzelf in gevaar brengen, maar dat het ge heele maatschappelijk mechanisme er door wordt verw xonqen en detect raakt. In tal van industrieën is het b.v. na de laatste débacle aan de Amerikaan- sene Beurs tot inperking van de pro ductie gekomen Ford heeft dientengevolge bepaald, dat z'n fabrieken 14 dagen worden stil gelegd. Ook de Amerlkaansche spoorwegmaat schappijen constateeren voortdurend een achteruitgang van het goederen verkeer. De werkzaamheden bij de staaltrust zijn van 78 tot 71 pet. der capaciteit gedaald. Bij de onafhanke lijke staalindustrie beloopt die daling van 75 tot 70 pet. Talrijke banken hebben den strijd om het bestaan moeten opgeven; in net landbouwgebied van den Staat Okla- hama alleen sloten 12 banken tegelijk haar loketten. De gezamenlijke depo sito's ter waarde van 6X mlilioen gul den zijn verloren. Maar we behoeven niet eens zoover van huls te gaan om de gevolgen der Amerlkaansche beurskrach waar te ne men In Amsterdam en Antwerpen ont- Het groote Diessel-stoomgemaal ten Zul- Waringen en bestemd voor den<xxlltJdende uiteenxette». droogmaling van den Wierlngermeerpolder. is thans geheel voltooid en heeft reeds 3 wren achtereen proef gemalen. De machines werk ten perfect. Enorme massa's water werden' verplaatst. Binnenkort val met de groote be- I maling worden begonnen. einde den pakhulsvoorraad niet oneven redig hoog op te voeren. Zoo ziet men, dat dergelijke men mag gerust zeggen: misdadige beurs manipulaties haar gevolgen hebben, niet alleen in de hulzen der betrokke nen, maar ook ver daar bulten. Niet alleen in het land zelf, maar over de geheele wereld. ZIJ werken verwoestend voor de geheele maatschappelijke sa menleving, zoodat millioenen onschul- digen worden getroffen. Ieder, die gezond oordeelt, zal moeten toestemmen, dat het hoofg tijd wordt, dat aan der gelijke toestanden paal en perk wordt gesteld. En toch kan men er zich van verzekerd houden, dat de eerste de beste, die zou willen probeeren die onbeteugelde vrijheid te knotten, het liberalisme in al zijn scha- keeringen tegenover zich zou vinden. Ruim baan voor hem. die de macht heeft. Dat is de leuze van het libera lisme.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1930 | | pagina 15