Provinciaal
Provinciaal Nieuws
ELCK WAT WILS
1
ZATERDAG 18 JANUARI 1930
4
URSEM
HEILOO
UITHOORN
LAWNTENNIS
FAILLISSEMENTEN
ONDERWIJS
TWEEDE BLAD
KUNST EN KENNIS
DEN HELDER
FNKHUIZEN
BLADZIJDE 1
’P
Mevrouw Kappers werden bloemen
Tuberculose
Doom
eer-
Ver-
van
II
rcgcld op slachthuis kwamen, met be-
worden.
vormende
zqren
bacteriën
Opgegeven door v. d. Graaf Ca.
Mond verzorging
UITGESPROKEN
door
17 Januari: H. Hummc. koopman, Amster-
V. C. DE MUNK. Tandarts te A dam
Meer, coiffeur, Am-
van
Andreas Vlaar, petroleum-koop-
Uitsluitend voor moderne talen
voor-
Een Hoogeschool
te ’«-Grevenhage
van
een uitvoering
van
alhier, slaagde te 's-Gravenhage voor het
machinisten-examen, diploma A.
idem
idem
Shen aan tubercu-
:hen 50 en 60 dui-
toria en ziekenhu!-
m. De besmetting van
iet koor
van
brak het
leur het
uit
den
talles
dieren.
Aan
sloten
er bü de School voor Taal- en
die opleiding geeft tot het 1<
die een onderdeel vormt van
voor Moderne Talen, waarvan
ga voorzitter is. bet p'an cfn vorm te vinden,
waardoor de school beter aan haar doel zal
gaan beantwoorden. Daartoe worden thans
besprekingen gevoerd, welke echter nog niet
geleid hebben tot een bepaald resultaat.
Hoewel de plannen nog op losse schroeven
staan, is de School voor Moderne Talen se'
dert eenigen tijd reeds bezig met het inrich-
niet
dat
22 1. R.c. Mr. H. D.
Latour, Amsterdam.
l
emarschap. en
cft» Vereeniging
dr. E. Kruisin -
leden
..Stern
Door
zongen
zeer
de
ze
te
onze
dan
2—0
0—2 «en.
omschre-
door
Dit
Geslaagd. De heer T Kwinkelenberg.
maar
zoodat
dokter er aan te pas moet komen, en
dan in het gunstigste geval toch nog
duur zijn.
De politie heeft de zaak in handen.
Blijkens een bericht in het ..Haagsche
Volk" zbu er te 's-Gravenhage in vergevor
derd stadium van voorbereiding zijn een plan
tot stichting van een hoogeschool, in de mo
derne talen, met name Fransch. Duitsch. En-
gelsch en Italiaansch.
Het ..Hbld." verneemt dienaangaande ech-
gevaar van een
dreigt, dan toch
hier. Maar gelukkig is Geste!
Sneeuwpret te St. Moritz
De beroemde Cresta-Bahn
in St. Moritz, die in talrijke
bochten steil naar beneden
loopt, waardoor ze de meest
gewilde rodelbaan is van
het wondere ijs- en sneeuw-
land. Rechts boven: IJs-
vreugde te St. Moritz. Op het ijs te St. Moritz, waar eiken
merischen i het bestuur der school veel medewerking van
de Openbare Leeszaal en Bibliotheek.
De mededeeling in bovengenoemd blad, als
het regelmatig zou 't een stichting worden, zooals de Han-
“-t een I dels Hoogeschool te Rotterdam, werd voor-
te harden harig genoemd. Bovendien zou onjuist zijn
de mededeeling. dat ..aan de hoogeschool zal
worden verbonden een overgangscursus voor
hen. die een staatsexamen of een einddiplo
ma H. B S. 5-j. c. bezittende, hun aanvullend
examen hebben af te leggen om tot de Hoo-
gcsehool te worden toegelaten."
die men
niet heeft
Biljarten Bü den gehouden eindbiljart-
wedstrljd tusschen Schermerhorn en Ursem,
in het café van den heer de Boer, wist Ur
sem 172 punten voor te komen, terwijl
laatstgenoemde reeds bij een vorigen wed
strijd 236 punten voor stond, zoodat Ursem
in het totaal «08 punten meer wist te be
halen dan Schermerhorn. Voorwaar een
mooie prestatie.
vragen, waarvan door eenige personen ge
bruik werd gemaakt.
Na de pauze werden een serie lichtbeelden
vertoond, waarvan de eersten betrekking
hadden op de tuberculose en de verwoes
tende werking er door.
De tweede-serie gaf een aanschouv^Rk
beeld van den vooruitgang der rundveefok-
kerij stnds 1880 Tentoonstel! ingsdieren uit
die dagen werden vertoond en ten toons tel-
lingsdieren uit onsen tegenwoordigen tijd.
De verschillende lichtprenten gaven dui
delijk te zien, hoezeer de fokkerij ten goede
was vooruitgegaan.
Ten slotte sloot de voorzitter onder dank
zegging de bijeenkomst en riep den heer de
Vries een tot weerziens toe.
(Ongecorrigeerd).
Voorzichtigheid geboden. Vorige week
kwam ter kennis van het slachtbedruf al
hier. dat zes afgekcurde hammen waren
ontvreemd uit de afkeurcel, waarom de
1 Directeur den Burgemeester waarschuwde I
en tevens verzocht, bij alle personen die ge-
rcgcld op bet slachthuis kwamen, met be-
hulp van het personeel van het slachthuis. I
een huiszoeking te verrichten. Dit had tot
resultaat, dat een 15-tal geslachte varkens
werden aangetroffen bij verschillende koud-
i slachters, welke varkens geen van alle wa
ren voorzien van de vereischte stempelmer-
ken en later bleek zelfs, dat ze van een
die vlekziekte
bevat.
Zo. Het moet de zich
neutral iseeren.
Dit geschiedt door alkalische of basische
veehouder afkomstig «aren
1 en pest onder zijn varkens had.
Hoe gevaarlijk het is ongekeurd vleesch
te eten, behoeft geen betoog.
De varkens werden alle vernietigd, doch
waar zijn de gestolen hammetjes? Het mo- middelen. Meestal is het zoo. dat het poets-
gen goedkoope hammetjes zijn.- -1 -iv-h—k
j schadelijk voor de gezondheid.
De Davia-Cupwedstrijden
van dit jaar
De Europeesche zone gesplitst
Nederland in de Noordelijke helft
De Davis-Cupcommissie uit den Franschen
Lawn-Tennis Bond acht het noodzakelijk
om de Europeesche zone voor de dit jaar te
spelen Davis-cupwedstrijden te splitsen, nl
in een Noordelijke groep en In een Zuide
lijke groep. Dit acht de Commissie daarom
noodzakelijk, daar het aantal inschrijvingen
ditmaal zoo groot Is.
De Commissie had zich de volgende twee
groepen gedacht
Noordelijke groep: België. Denemarken.
Duitschland. Engeland. Finland. Ierland.
Nederland. Noorwegen. Polen en Zweden.
Zuidelijke groep: Griekenland. Hongarije,
Italië, Monaco. Portugal, Oostenrijk. Spanje,
Roemenië. Tsjechoslowakije. Joegoslavië en
Zwitserland.
Elk land kan echter zijn wensch ken haar
maken om in een andere groep te worden
ingedeeld, dan boven Is aangegeven.
-1 winter een elegant internationaal gezelschap eenige
weken bij elkaar komt, is voor elk comfort en puike beetle nlng zorg gedragen. Langs de groote Ijsbanen staan
gedekte tafels met alle mogelijke lekkere hapjes! verzorgen de koude buffetten (In dubbelen zin koud) en
vinden voortdurend afnemers, die gekweld worden door hongerige magen. Rechts beneden: Straatleven te St.
Moritz, st. Moritz! Het land der beloften, het sprookjesland voor den Hollandschen schaatsenliefhebber, die
slechts regen en wind als klimaat kent. Een kijkje in een der drukste straten van St. Moritz. Bonte en levendige
kijkjes kan men op het oogenblik in deze sportplaats treffen. Op de straten voor de hotels en café’s zitten de
gasten in het warme winterzonnetje en nemen verfrisschingen! Men zou vermoeden, dat het zomer was, als de
bontmantels niet voor verraders speelden
Tot lï, lezer, die zich niet liet afsciirikken
door bovengeplaatst opschrift, richt ik mij.
Ik wil u namelijk iets mededeelen Over de
middelen, met welke wij onzen mond ver
zorgen. Nu wil ik u niet wijzen op fouten,
die verschillende dier middelen kunnen aan
kleven. maar op de principes, die aan ieder
middel ten grondslag moeten liggen. Ik wil
dit doen aan de hand van het verloop van
het ziekteproces der tanden en kiezen. Dit
ziekteproces staat bekend als de tandwolf.
het tandbederf of. met de Latijnsche bena
ming: cariës dentis.
Wat de eigenlijke oorzaak is van de cariës,
kan de medische wetenschap niet zeggen.
I Wel z;jn er velerlei veronderstellingen (hy-
pothesem, maar zooals het nu eenmaal met
hypothesen is, zij ontmoeten zoowel vóór-
I als tegenstanders
Het opvallende van de cariës is, dat zij
niet, of bjjna niet, voorkomt bij de dieren en
bij natuurvolken, maar uitsluitend bij de
z.g kultuurvolken. De negers, in hun na
tuurstaat. vertoonen geen cariës. de negers
in Amerika daarentegen wél. Hierop wil ik
echter thans niet verder ingaan. Bij ons,
Europeanen, is cariës een ziekte.
I alleen bij hooge uitzondering nii
zoowel kleine kinderen als groote menschen
zijn er slachtoffers van.
Wat zien wij nu gebeuren bij een tand,
die aangetast wordt? Ten eerste zien wij,
dat het glazuur, hetwelk den tand omsluit,
zijn kristallijne, heldere kleur gaat verliezen
en dof-wit wordt. Is het glazuur de hardste
substantie van ons menschelijk lichaam,
de genoemde kristallooze. witte substantie is
weeker en daardoor vatbaar voor allerlei
I schadelijke Invloeden, die zich in den mond
voordoen. Deze zijn os. zuurvorming.
i De zuren.' die door gisting in den mond
I gevormd «'orden, tasten dit ..verweekte gla-
laten i zuur” aan en ontkalken het meer en meer.
lossen het op. zoodat er een gat in den ter het volgende Sedert eenigen tjjd bestaat
tand ontstaat. De gistingsprocessen, waar
door de zuren gevormd worden, hebben
voornamelijk plaats daar, waar zich spijs-
resten bevinden.
Hoe dieper nu de holte in den tand wordt,
hoe meer spüsresten zich zullen ophoopen
en boe grooter de zuurvorming zal zijn. De
ze zuurvorming wordt veroorzaakt door de
werking van bepaalde bacteriën op onze
voedingsstoffen, welke dan omgevormd wor
den in andere stoffen, os. zuren en gas-
Amsterdam. Amstel 344.
15 Jan N. V. Industrieele Handelacotnpag-
ny „Induco" in liquidatie, gevestigd te Am
sterdam. Plantage Kerklaan 30 R.c Mr H
D Feenstra Cur Mr. w. J. Wytenhorst.
Amsterdam. Amstel 344
16 Jan. P. K Puchs, boterhandelaar, Am
sterdam. Gelderschekade 7. R.c. Mr H. J.
Husmann. Cur. Mr. H. J. Deun Jr, Am'
sum, le Nieuwstraat 1921. R.c. Mr. H. J.
Hulsman. Cur. Mr A Latour, Amsterdam*
Leidschegracht 114.
Opgeheven wegens gebrek aan actief:
15 Jan. I .van Gelder, «miiUirdMn
Aanrijding, welke goed afliep Donder
dagmorgen omstreeks 11 uur kwam vanaf
de richting Ursem een vrachtauto, beladen
met groenten, terwijl van den tegenoverge-
«steiden kant een touragewagen aankwam,
met als bestuurder P. W. Bij het passeeren
kieeg de vrachtauto van W. en V. uit Haar
lem een niet noemenswaardige aanrijding,
waardoor het linkerwiel een kleine bescha
diging opliep. Nauwelijks',.gecasseerd zijnde,
rechterwiel. wakrdoOr de chaut-
stuur niet meer mcflïWf Wbn blij
ven en met een dubbele salto den „Grooten
Dijk" afreedrJjVqnder boven wonder geraak
te de bc.5jffl>rd4?,1 evenals zljh geleider die
naast heM -gezeten wa$. met eenlge lichte
blessuren, ér af. terwijl het voorstel van de
auto geheel beschadigd werd.
Klems gaf de penningmeester, de heer J.
Vreeke. verslag van den toestand op I
Januari 1930.
doen:
lo. Het mag de landen niet beschadigen
De tandaanslag (zooals boven
ven) moet verwijderd worden, want
omzetting daarvan ontstaan de zuren,
verwijderen geschiedt door het bokstelen
met één of ander poetsmiddel. Alhoe«-cl ons
glazuur buitengewoon hard is. zien wij loch
geregeld dat patiënten ..uitgeslejjen" gla
zuur hebben. Dit kan veroorzaakt zijn door
een te harden borstel of door een tandpoets-
middel dat le sterk slijpende bestanddeelen
J. van KlinkH. Vermeij
2e afdeeling:
P. van EsJ. van
A. MaasG. Voorn
G. v. OostwaardB. Pouw
Kees v. ZaalJ. v. Doom
A. MaasJ. v. Doorn
Kees v. ZaalP. van Es
MededeelingenZondag a.s. speelt het
ste tiental van K. en G. een competitiewed
strijd tegen St. Canisius II te Wilnis m 't
I clubgebouw van dc laatstgenoemden. -
De heeren Spamaay en Bader brachten tre^ 1 uur van Kwakel.
verslag uit van het nazien der boeken en
bescheiden van den penningmeester. Deze j
waren in orde bevonden en genoemde hee
ren gaven bij monde van den heer Spar-
naay In overweging de rekening en verant
woording goed te keuren.
De koorafdeeling was versterkt met eenlge
van de Christelijke Zangvereeniging
ihj Snaren".
(te solisten werd verdienstelijk ge-
Mevrouw Kappers, voor Wie het
de eerste keer was dst zij In een dergelijk
groot werk optrad, wist zich flink te hand
haven. Door hi ar werd "een lief beschaafd
geluid ontwikkeld. In de hooge i
iets te dun. In den samenzang met
was een weinig meer omvangrijkheid
stem voordeeliger geweest
De heer Ploojjer toonde zich een zuiveren
gevoelvollen tenor, wiens pianissimo bepaald
goed was te noemen. De overgang naar de
kofistem kon door den zanger wel iets min
der merkbaar s(jn geschied.
De heer Rijbroek heeft ons als bas zeer
goed kunnen bekoren. In de meer hooge
tonen, als laag, bleef het geluld zuiver en
massaal.
Het koor heeft zeer goed gezongen. Dui
delijk bleek, dat een grondige sttidie was
voorafgegaan en dat de heer Crevecoeur het
koor in zijn hand heeft.
In de mannenstemmen was de tegenstel
ling iets te groot. Driemaal zooveel bassen
als tenoren was oorzaak.dat de tenoren het
meermalen moesten zoeken In geluidsont-
wikkeling.
Als geheel genomen kan worden gezegd,
dat aan het kunstminnend publiek vai\
Enkhulaen een genotvolle a avond is gege
ven.
Aan
aangeboden.
en RundveefokkerU Uit-
genoodifd ooor de Hollandsche Maatschap
pij van Landbouw afd. Hetloo, hield Vrij
dagmiddag in het lokaal van den heer P
Roozing de heer Ir. L. de Vries een lezing
met llohtbeelden over bovengenoemde on.
derwerpen
De voorzitter van de afd., de heer F.
Frans, opende de bijeenkomst en heette
allen welkom, in 't bijzonder den spreker
van dezen «vond en de Pers.
Vervolgens gaf spr. het woord aan den
spreker.
De heer de Vries begon met een bespre
king der tuberculose. Spr. wijst er ob, dat oe
tuberculose wel zoo oud is als het mensch-
óom. Doktoren, zegt spr.. hebben de mum
mies onderzocht en bestudeerd en daarbij
hebben ze aanwijzingen gevonden welke op
een proces van bovengenoemde ziekte wij
zen Ook oude schrijvers hebben een be
schrijving gegeven van het ziekteproces
Eerst eeuwen en eeuwen heeft het geduuro
voor bewezen werd, dat de ziekte besmet
telijk «as Onomstootelijk bewees prof. Koen
de besmettelijkheid door het vinden van oe
tuberculoae-baccil. Spr. gaat daarop de be-
smettingswegen na. n.l. de ademhaling ër.
bij het nemen van spijs.
Het proces van de besmetting bü het in.
ademen wordt breedvoerig door spr uitge
legd. Ook de bloedsomloop door het lichaam
van het dier, waarbij de tubercel-baccil
door het lichaam wordt verspreid De mo
gelijkheid van genezing en van doodelijke
afloop met wat daarbij plaats vond, werd
duidelijk door spr. behandeld.
AUe vormen, waarorider tuberculose voor
komt. kunnen terug gebracht worden tot
twee vormen, n.l. open en gesloten vorm.
Deze verschillende vormen worden wedei
breedvoerig door spr. behandeld en tevens
ook hoe de open vorm aanleiding kan wor
den tt het overbrengen van tuberculose op
andere dieren.
een dier dat lijdende is aan ge.
tuberculose, kan een veearts niet
zien, dat deze .tubercel bacclllen heeft, we:
de open vormen, deze kan hij in de mees»
gevallen wel vinden.
De open vormen zijn de gevaarlijkste. Van
honderd dieren die lijdende zijn aan tuber
culose zijn bjj slachting gebleken, dat 5u
pet. lijdende is aan longtuberculose. ulei-
tuberculose komt niet zooveel voor, doch de
besmetting door de melk is daarom nog niet
zoo denkbeeldig Erfelijk is de tuberculose
niet, wel scherp besmet telijk. Hoe minder
weerstand, hoe meer een dier vatbaar u
voor tuberculose.
In het «rlld komt tuberculose bij de die
ren niet voor, zoodra de nuttige dieren wei
den gehouden voor landbouw-huisdieren.
deed de tuberculose haar intrede Bij wilde
dieren in een dierentuin komt tuberculose
wel voor, In het wild niet. Hoe hoogër het
productie-vermogen «-ordt opgevoerd, des te
meer werd het weerstands veringen minder
Maar ook toen de dieren in het wild teel
den, zochten Hj zelf hun voedsel en zoch
ten precies wat ze noodig hadden. De voe.
derving zooals deze door den mensch wordt
toegediend, is onnatuurlijk. Ook de fabriek
matige zuivelbereiding is mede een oorzaak,
dat de tuberculose in de laatste jaren zien
snel heeft verspreid.
Het buitengewoon sleepende verloop van
de ziekte is wel de oorzaak, dat de schade,
die buitengewoon is. .niet zoo zeer door den
boer direct wordt gevoeld. Bij mond- en
klauwzeer wordt de schade dadelijk gevoeld.
Vor eenige jaren is een commissie Inge-
steld. om te te berekenen de schade welke
ontstond door de tuberculose. Deze com
missie heeft toen vastgesteld, dat jaarlijks
in Nederland de schade vier millioen be.
draagt. Door de buitenlandsche handel wor
den gezondheidsverklaringen geëischt en ooa
in de btnnenlandsche handel begint men
deze verklaringen te vragen. Eeiy vee-expor.
teerend land, wanneer daar tuberculose
voorkomt, dan is dit zeer gévaarluk
Ook de besmetting op ptenschen. vooral
jonge kinderen, is groot./Jaarlijks sterven
in Nederland 7000 mei
lose, terwijl jaarlijks tjj
zend patiënten in
zen verplaegd won
denmensch via melk is lang niet denk
beeldig. Bij het gebruik van ongekookte
rndlk kan de boer, al neemt hu de melk van
d« beste koe. voor geen 100 pet. garandev.
nén. dat dg melk vrij van tubereul bacclllen
ts. tenzij hij zijn stal op tuberculose heeu
,'<loen onderzoeken
Toen Robert Koch de tubercel-baccil ont
dekte. zocht hij direct naar een bestrijdings
middel en hij meende dit gevonden te heb
ben in de tuberculine. de afscheiding van
de tubercul-baccillen. doch het bleek, dat
deze stof niet hielp.
Toch is deze stof van buitengewone be.
teekenls, nX bü het vaststellen van tuber
culose haarden in het lichaam.
Spr. wijst er op, dat het noodig is. dat
tuberculose dieren zoo spoedig mogelijk op
geruimd «orden en van den aardbodem
verdwijnen. Spr geeft verschillende
zichtigheidsmaatregelen aan.
Hierna komt spr. tot de bestrijding van
de fabriek.
De regeering heeft tn 1927 den moreelen
steun die ze aan de veehouders gaf wan
neer „deze de bestrijding voerden volgens
ruks voorschriften, veranderd in een flnan-
cieelen steun nl. 50 cent per koe en 25
wanneer een vorm van open tuberculose
wordt gevonden, waardoor bet dier moet
worden af gemaakt.
De wüze van deze tegemoetkoming wordt
breedvoerig door spr. behandeld: ook de
Staten hebben toen bepaald nog f 1.per
koe te geven en t 25.bü afmaking bij
open tuberculose.
LEO GESTEL
Eenige bemerkingen over zijn kunst
Naar aanleiding van een in den kunsthan
del Deelman gehouden tentoonstellkig van
de werken van den Bergschen kunstschilder
Left Gestel, schrijft W. F Douwes in „Op-
Deze tentoonstelling liet ons in de werken
uit verschillende periodl,i ue pntwlkkeling
alen, die Oesters kunst in z n groei mee
maakte. En deze ontwikkeling dekt zich
merkwaardigerwüze vrijwel met wat ons als
algemeen schema van den groei der mo
derne schilderkunst voor oogen staat. Het is
in ’t kort gezegd de gang van de reactie
op *t impressionisme, zich uitend in een
van de natuur abstraheerend constructivis
me, en de daarop volgende toewending van
de natuur, maar nu met een gevoel van zelf
bewuster vormingskracht, als gevolg van de
gemaakte veroveringen, die vóórdien den
kunstenaar niet eigen was.
Gestel’s werk uit z'n Spaanscheh tüd kan
als representatief gelden voor die indertijd
algemeen opkomende neiging tot ’t streng-
vormelijke. welke bü de meesten echter
Slechts een doorgang bleek tot milderen
aanschouwingsvorm
En lnderdazi2 r’anders dan als door
gang tot een natuurlüker, opener kunst
sün deze experimenten niet te verklaren
Niet dat zü in zichzelf eigen artistieke
waarde missen, maar psychologisch is het
moeilijk aan te nemen, dat men er in blij
ven zou. Deze cubistische bouwsels hebben
geheel het karakter van een ascese der
stainen. een tuchtiging van den geest, een
terugdringing der emotie met het doel om
nadien tot vruchtbaarder daden te komen
Of neen, van een doel te spreken ware niet
juist, daar dit wel niet van te voren zoo
zal hebben vastgestaan, doch ’t is zóó, dat
achteraf de zin van deze experimen
ten openbaar wordt in werken van voller
dracht dan tot nog toe werden gezien, zoo
kan het wel niet anders of de beschouwer
zal tegenover zulke werken, indien hij ze
al waardeeren kan. toch met een zekere
koelheid blüven staan, waar zü zelve uit
een houding van reserve en terughoudend
heid geboren werden. Het mag Gestel daar
om tot des te grooter verdienste gerekend
worden, dat hü deze van de natuur afgetrok
ken en nadien abstract verwerkte saamstel-
Ikigen van kleurvakken toch altüd tn een
levendigheid heeft welen te houden, die een
dor schematisme, dat hier zoo na aan toe
ligt, uitsluit.
Want als ergens het
steriel intellectualisme
zeker niet
hiervan vrü gebleven, gelijk vooral uitkomt
in 't prachtige bloemstuk uit dien tüd. dat.
hoe sterk ook van constructie, een kleur
vertoont, blpelender en natuurlijker dan
men in 't raam van dergelüke composities
verwachten zou.
Maar ook de landschappen en havenge
zichten uit Majorca, hoezeer zjj t karakter
van experimenten dragen, behouden toch
voor ons hun eigen levende charme. De
kleur is hier uiterlük zeer getemperd <met
een domlneeren van groen en oranje) op
dat de vakken het rustig tegenover elkaar
zouden doen maar zü is in de fijne afstem
mingen toch van een edele gratie Ondanks
de vele oversnüdingen van hoeken, segmen
ten, ellipsen enz. geeft het geheel niet den
indruk van verbrokkeling, evenwel geens
zins van verstarde saamstelling.
Een sterke tegenstelling met deze vroegere
werken vormen de latere, waarin de na
tuur, weer in eere hersteld, een ruimere
plaats Inneemt en 't kunststuk niet meer
technisch bouwsel, doch interpretatie van
het natuurbeeld is. Er is n.l. ruimtewer
king gekomen en dit niet zonder meer als
naturalistisch element ten gevolge van de
herwinning der natuur, maar veeleer als
resultaat van het nadrukkelük plastisch
in de ruimte zetten dervingen. Gestel
ia hier zwaar in het modelé waar hü de
dingen van binnen uit doet
groeien tot een gespannen vol
heid van vorm. Hier schijnt ons Gestefs
specifieke kracht pas voor goed naar voren
te komen. We komen hier tot 't klare begrip
van het verschil tusschen perspecti
visch achter elkaar in de ruimte
stellen (zooals de naturalistische kunst dat
vocral door optische middelen doet) en het
uit zichzelf plastisch ruimte
lijk doen zijn der dingen (zooals de ex
pressionistische kunst, die van het bin
nenste uitgaat, dit doet door een speciaal
modelé).
I 1 eerste geval staan de dingen in de
ruimte, in X tweede zün zü »lf ruimte
scheppend In deze laatste opvatting nu
heeft Gestel zeer belangrijke dingen ge
daan. Met name komen hier zijn werken
uit den Beemster in geding. Hier toont hü
een opmerkelüke neiging tot bolrond ge-
apannen vormen, die in hun volheid
van expansie als van binnen met kracht
geladen «Ün. Hier vond het echt-Hollandsche
in het vette, klei-achtige der zwaar-gebolde
vormen een geniale vertolking.
Een verfünlng van dit genre vindt men
in ..Paard met liggend veulen", waar de
elders vaak lompgedijde vormen tot een
aristocratische terughoudendheid werden in-
getoomd. Duidelijk tasten we hier ook de
vrucht der voorafgegane kubistische pres
in de sterk-gesloten structuur dezer
die leder op zichzelf tot een kern
achtige eenheid van vormdeelen saamgeslo-
ten zün. Trouwens, in alle Beemster-stuk-
ken treft ons dat eigenaardige g e d r o n -
gene, büna geperste der vormen,
die elkaar In hun drang tot uitdrijving schier
de ruimte misgunnen. Maar ook in buiten-
landache landschappen werd menige treHe-
lüke greep geaan Zoo brengt de weidsette
visie in .Ertsgebergte" ons het majesteite-
lüke voor oogen van zulk een brok natuur
bar en ongenaakbaar, somber er. trotsch. dat,
met achter barbaarsche kracht gegrepen,
hier een waardige vertolkkig vond.
Misschien wel. juist hierom, dat Gestel
z’n kracht op een gedrongen plastiek der
lichamen inde ruznte zet. ishüals colo
rist minder belangrijk. En zou hier
in ook niet de verklaring kunnen schuilen
van het feit, dat zün werk nog niet die aan-/
dacht en waardeerlng heeft, welke
groote plastische kracht ervan toch 10*1
volle verdient? Of ook hierin, dat hü min
der mystiek-romantisch in zün werk te (hoe
wel dit element er niet in ontbreekt) 'dan
b.v. een van Wijngaardt. een Colnot? Hae dit
ook zü hü overtreft deze beiden Stellig
in kracht van vormplastiek en daaróm al
léén reeds dient men z'ngrootheid te er
kennen.
.Die Schëpfung. De afdeeling
Toonkunst gaf in de
van het oratorium ,Dle Schöpfung",
Jos Haydn.
De geheele zaal Was uitverkocht.
Als solisten traden op Mevr. N. Kappers-
Stammes, sopraan, de heer Marcus Ptooüer.
tenor en Adriaah Rijbroek, bas.
De uitvoering stond onder leiding van den
hew B, ft Crevecoeur,
Aantal leden: totaal 1916; 1203 boven 16|
jaar. 713 beneden dien leeftijd. Aangesloten
waren 397 gezinnen, wat inmiddels reeds te
verhoogd tot 4Ó6 gezinnen.
Ontvangsten f 142109'4; uitgaven 1233.08.
batig slot f 190.01H. Banksaldo f 170385;
kas 2 69'4. Bezit van de vereenlging
170654V4.
Er zün 16 verpleegden geweest, nl. 5 klei- I
nen en 11 grooten; in totaal 278 verpleeg-
dagen. waarvoor 1146 verplegingskosten is
betaald.
De aftredende bestuursledenJ. Roubos. B
Berkemeier, J. J. Kreetz en J. Piasmeier, wor
den bü acclamatie herkozen. De heeren
nemen hun herbenoeming aan.
In de vacature P. J. Essenius beveelt het
bestuur aan een lid te nemen uit de Kwa
kel. omdat de heer J .Piasmeier een te druk
ken werkkring heeft. De voordracht van het
bestuur luidde: Jac. Vork en Th. Voorn.
Gekozen werd de heer Th. Voorn met 29
stemmen. De heer Jac. Vork verkreeg 8 en
de heer P. J. Graven 4 stemmen.
Hierna «’«rd nog contributie geïnd.
Rondvraag
De heer de Haas dankte het bestuur voor
de ontvangen 135 voor verpleging van zün
dochtertje te Lelden.
De heer van Vliet wilde het ledental der
vereeniging trachten te verhoogen door het
ophalen van wekelijksche of maandehjksche
contributie. Tweemaal betalen te voor velen
een groot bezwaar.
Dr. Oudendal onderschrijft de «'oorden
van den heer van Vliet, 't Gaat niet aan.
om, wanneer een zieke moet verpleegd wor
den in een ziekenhuis, hiervoor steeds een
kerkelük armbestuur of gemeentelijk armbe
stuur te laten betalen. Een ieder heeft de
zorg voor zün eigen gezin. Men moet het
dus 'n ieder zoo gemakkelijk mogelijk maken
om lid der vereeniging te worden.
Plaats advertenties om 't bestaan der ver
eeniging aan allen bekend te maken. De fi-
nancieele bezwaren zullen niet groot zün.
Tevens spoort hü aan, dat bü aangifte als
lid een verklaring van den huisdokter moet
aanwezig zün.
De heer Noordman vraagt of men nog lid
der vereeniging blüft. als men zün halfj.
contributie heeft betaald bü vertrek uit de 1
gemeente. Deze vraag wordt bevestigend be-
antwoord.
Pastoor W de Grijs gaat volkomen accoord
met de woorden, gesproken door v Vliet en
dr. Oudendal. Elke arbeider met een goed
bestaanssalaris kan wekelijks of maande-
lüks wel iets van zün traktement overleg
gen om lid der vereeniging te werden. Maar
halfjaarlijks te voor hem een groot bezwaar.
Voor hen. die In X geheel geen lid kunnen
worden, zou dan het kerkelük armbestuur
of gemeentebestuur de contributie kunnen
betalen Hü geeft als voorbeeld de gemeente
Maarssen. waar zulks ook ge^hiedt. Het be
stuur moet evenwel zorgen voor een goede
reserve. Dan kan men ook nog eens onder
X oog zien, dat men een vrije auto heeft,
om de zieken te vervoeren.
De heer Kreetz meende te moeten opmer
ken. dat in dit geval de penningmeester
gesalarieerd zal moeten worden.
Deh eer Vreeke. penningmeester, is van
meening, dat aan het bezwaar van te groote
administratie wel eenlgszins te tegemoet te
komen. In het belang der vereeniging wil
hij gaarne maandelüks en wekelijks de con
tributie door een vertrouwden bode
ophalen (applaus) Nogmaals spoort hü de
leden aan. dat zü moeten opgeven, wanneer
hun kinderen 16 jaar worden.
Tevens wanneer een kind geboren te. Men
zie hiervoor het reglement eens na.
Niets meer aan de orde zijnde, wordt de
vergadering gesloten.
Damclab ..Knnst en Genoegen” Uitsla
gen van de wedstrijden, gespeeld op 16 Ja
nuari 1930.
I le aïdeeling:
jc.» P' VBn C' v*n Zaal
Hierna werd gepauzeerd en da aanwezigen I A- OostwaardJ. van Esmond
middel tevens alkalisch werkt.
3o. Het moet de schadelijke
bestrijden
Dtt kunnen wü bereiken oa. door ze geen
voedingsbodem te geven, waarop zü zich
zouden kunnen voortplanten, dus den mond
na lederen maaltüd zooveel moirelük te zui
veren
Ook kan dit langs chemtschen weg gebeu
ren. door de antiseptische stoffen, aan de
tandmiddelen toegevoegd Wordt echter te
veel van deze bocterie-doodende stof ge
bruikt, dan loopt het slümvlies groote kans,
beschadigd te worden: ook komt er altüd
iets van in de maag, hetgeen op den duur
evenmin goed is.
De onaangename reuk verdwunt tevens
door de antiseptische stof, maar wordt ook
door toevoeging van aangenaam riekende
preparaten overstemd. Bovendien kunnen de
gassen, die dezen reuk veroorzaken, .weer
chemisch omgevormd «'orden tot reuklooze
gassen
Over net algemeen bevatten dc in den
handel zijnde tandmiddelen alle factoren
die noodig zün. om tandbederf zooveel mo-
gelük tegen te gaan Vandaar dat er
een bepaald ..merk" is aan te wüzen,
alléén goed zou zün.
Vroeger werden in Holland veelal Fran-
sche middelen gebruikt, daarna te er een
tud geweest, dat Duitschland de overhand
had. thans tracht Amerika de markt te ver
overen. Maar onze Hollandsche fabrikaten
staan volstrekt niet achter en de groote
massa gebruikt toch zeer zeker de Holland
sche middelen, waarin zü- gezien den prijs
en de kwaliteit, geluk heeft.
Natuurlitk zün er nog andere principes die
bü het samenstellen van tandmiddelen kun-
nen gelden, maar dit zou i
te ver voeren, vandaar dat ik mü beperkt
heb tot de meest aanvaardbare büzonderhe-
den.
kenden adem, die bü sommige
voorkomt, veroorzaken.
Het hier beschreven ziekteproces kunnen
wü alleen tegengaan, door I 7
borstelen van tanden en kiezen met
goed tandmiddel en een niet te harden
borstel.
Dat borstelen moet niet, zooals dikwijls
gebeurt, van Units naar rechts, doch op en
neer geschieden. De bovenkant van boven
naar beneden, de onderkaak van beneden
naar boven, dus steeds naar de snükanten
toe. hoog op het tandvleesch beginnend,
«raardoor dit tevens een goede massage
krügt.
Wanneer wü het ziekteproces
tanden en kiezen nu goed overzien,
krügen wü tevens eenig inzicht in de voor-
«aarden, waaraan een tandmiddel inoet vol-
I dam. Kinkèrstraat 372. R c. mr. H. J. Htlls-
mann. Cur. m» -P H. G. M. Brugman,
Amsterdam, Heerengracht 397.
17 Januari: M. Jacobs. Amsterdam,
Bronckhorststraat 6 Rc. Mr H. J. Hüla-
mann. Cur. mr. J. Nolen, Amsterdam. Nle.
Witsenstraat 19.
17 Januari: Wj H. Jansen, koopman. Hil
versum. Ruitervfeg 15. Rc Mr. H. J. Huls
maan Cur. mr. J. Rutgers, Amsterdam, J.
Obrechtstraat 23.
17 Januari: E. v. d Kluft. Amsterdam.
Nic. Beetsstraat 126 Rc Mr. H J Hiils-
mann. Cur. mr. A. Latour, Amsterdam,
Leidschegracht 114.
17 Januari D. v. d Meer, coiffeur, Am-
sterdam. Balistraat 55 R.c. mr. H. J. Huis
voer den leek 1 rrianr' Cur. mr. P. H. G. M. Brugman, Am-
sterdam. Heerengraeht 397.
16 Jan. opgegeven door v. d. Graaf en
Co N. V (Afd Hanrlelsir.formaties)
Uitgesproken:
15 Jan. A. de Boer, koopman, Amsterdam,
Plantage Kerklaan
Feenstra. Cur. Mr A.
Leidschegr 114.
15 Jan Elisabeth Prins, echtgenoote
Simon Montezinos. grossierster in chocola
de en suikerwerken. Amsterdam, Rapenbur.
gerstraat 164 R c. Mr H D. Feenstra. Cur,
U4 Latour. Amsterdam. Leidschegracht
15 Jan. Z
man, Amsterdam. Spaant dammerweg B 259,
R.c. Mr H. D. Feenstra. Cur. Mr. A. Ta
tour. Amsterdam. Leidschegracht 114.
15 Jan N V. Algemeen Uchtreclame-Be-
drüf „Aler". gevestigd en kantoor houdende
te Amsterdam. Bloemgracht 6163 Rc. Mr.
H D Feenstra. Cur Mr. W. J. Wütenhorst^
.Jielpt Elkander" Algemeene vergade- ---
ring op 16 Januari 1930 van het Ziekenhuis-
fonds .Helpt Elkander", in café C. Verhoek C. van Zaal Mz P. van Oostwaard
te Uithoorn.
De voorzitter, de heer J. Roubos opent de
vergadering met een heel kort welkom.
Hierna worden de notulen gelezen en on
veranderd goedgekeurd. Naar aanleiding van
de notulen heeft X bestuur den kring vast
gesteld. waarin de vereeniging werken zal
om leden te werven. Lid der vereeniging
kunnen zün of worden, zij dfè wonen binnen
den kring: Roode Paal. LegmeerdU*. Bilder-
dam. Jaagpad, de Hoef tot Kandelaar en
zoo weer terug tot de Roodt» Paal.
ft
-WXx-