Gemengd odCieuws
i
Binnenlandsch IdieuwG
1.
i
EERSTE KAMER
H02 het misdrij’ gepleegd werd
TWEEDE KAMER
INGEZONDEN
De Voikenbondstentoonstelling
S.
De werven-commissie geïnstalleerd
De tragedie van een kunstenaar
ONDERWIJS
KL--'
De electrklteltstentoonstening
te Le:den
De gruwelijke moord bij
Bennekom
Een R. K. Lyceum v^or meisjes te
Rotterdam
Kfu.
VERKEER EN
verneemt.
POSTERIJEN
1 -
den
op
groept
▼oerzitler: L. H. baron de Vos Tan Steenwijk
De Rjjksbegrooting 193.
De officleele opening.
ft
zinnigengesticht gebracht.
Vergadering van Vrijdag 28 Februari
d<H
„JONGEREN”
Geachte Redactie,
geen spoor van beteekenis
Sluiting 6 Maart.
de codificaüc-conferentie op
i
GELUKTELEGRAMMEN
van
iS
VERGADERING VAN VRIJDAG
28 FEBRUARI
aan
verbinden.
Het Gezelschap der Zuster
’s Hertogenbosch, aal mei
September 1930
haar onderwijsinrichting
ge-
het
lag
t
met glazigen blik zat hij op een bank in
een park in een voorstad, jaren ouder ge
worden met sneeuwwit haar, een negenen
twintigjarige grijsaard. Hij was waanzinnig
geworden. Het vermeende fiasco van zijn
„Weg naar Golgotha” had zijn geest ver
duisterd. En terwijl de bladen groote artikelen
wijdden aan zijn meesterwerk, werd de schep
per ervan als ongeneeslijk naar een krank-
van deze tentoonstelling als sluitsteen be
doeld is.
De directeur der Leidsche lichtfabrieken
ir. G. A. van Klinkenberg, schetste de zeer
snelle uitbreiding van het bedrijf, die ge
paard ging met een verdubbeld gebruik elke
vijf jaren en hij wees er daarbij cp.
het zaak is de kostbare inrichting der be-
in de groote belangstelling van het publiek gedurende
mag verheugen, wordt definitief Donderdag
6 Maart as. gesloten. Verlenging is ónmo
gelijk. omdat de Ridderzaal gebruikt moet
worden voor
13 Maart.
Enkele dagen geleden is naar het „Vad."
in het krankzinnigengesticht
Bearletown te New-York de jonge schrijver
Frank Highsborn overleden. Vijf >aar ge
leden is de première van zijn drama ..Weg
naar Golgotha” te New-York gegaan en
heeft het stuk triomfen gevierd. De kranten
waren er vol lof over en éénstemmig werd
Voorzitter: Mr. J. R. H. van Schaik.
Een aantal wetsontwerpen wordt aangeno
men zonder hoofdelijke stemming.
zcrssalarls-en te laag zijn.
Over de grieven van den heer Lingbesk
-al rpr. den Gouverneur-Gcneraal nadere in-
’iphtinren vragen BJ instelling van de lands
taal als voertaal op de Hol’andsch-Iniand-
sche -cholen zouden zich eigenaardige moei-
'ijkheden voordoen. De meeste leerl nzen zijr
‘vist near die scholen gegaan ter wille van
het Rollandsch.
Na re- en dupliek wordt het ontwerp aan-
-nomen zonder stemming.
De vergadering wordt verdaagd tot Dins
I dag. j
Met dank voor uw gastvrijheid,
H. W. F. AUKES.
De vergadering wordt te 140 heropend.
Mevrouw POL HUIS-SMIT <S.D moet ooi
harerzijds op de rede van den heer Stege:
Ingaan. De heer Steger heeft zich op een zee
hoog standpunt geplaatst en een banvloe
over andersdenkenden uitgesproken. Hij lec'
wel een inquisiteur! Spreekster kan zich be
het algemeen
van --r -„--
wingen vast knoopt, die berusten op geringe
bekendheid met de zaken en, jammer ge-
noeg, geïnspireerd schijnen door een zekere
geprikkeldheid, die aan de kracht van den
betoogtrant te kort doet, en die zoo een
ling, bijzonder goed op de hoogte van wat er
leeft en omgaat in den kring der jongeren.
Hij is tot oordeelen alleszins bevoegd. Het
feit, dat ook ingewijden het niet met de werk
wijze der jongeren daar vooral gaat het
om 1 eens zijn, is veelzeggend. Niemand
zal ontkennen, dat de zoogenaamde jongeren
verdiensten hebben, maar laten wij het er
over eens worden, dat zij óók vele fouten
hebben. Of die te wijten zijn aan jeugdigen
overmoed, aan laatdunkendheid, onbezon
nenheid of gemis aan levensroutine, zullen
wij in het midden laten. Zij zijn echter
getuige het geval-Nolens een gevaar.
Dat er gevallen zijn aan te wijzen, waar zij
wel eens verdienstelijk werk hebben gedaan,
zal niemand ontkennen, maar het is soms
noodig, dat ook de beste huisvader zijn beste
kind een pak rammel geeft. En het huisgezin
èn vooral het kind heeft daar voordeel van.
De opmerkingen, die thans en niet alleen
in ons blad over het optreden der jongeren
worden gemaakt, dienen in dit licht te worden
is de aprioristische, de apodictische bezien.
Voor den inhoud van deze rubriek stelt
de Redactie zich niet aansprakelijk
De politie volgt een spoor.
Met betrekking tot den te Bennekom ge-
pleegden moord vernemen wij, dat de po
litie thans een bepaald spoar volgt. Onder
de gemeente Voorthuizen zijn een zwart en
een grij» costuum aangetroffen. De politie
onderzoekt in hoeverre deze vondst verband
houdt met den moord.
In de maand December 1929 werden ver
zonden 11149 Geluktelegrammen bestemd
voor het binnenland. 609 bestemd voor het
buitenland en 4 voor de Nederl. Scheeps-
stations via de Nederlandsche kuststarions.
Amsterdam verzond er 2545; Rotterdam
1131; 's Gravenhage 1183; Alkmaar 68;
Arnhem 211; Breda 90; Deventer 73; Dor
drecht 1043; Eindhoven 193; Groningen
267; Haarlem 286: 's Hertogenbosch 79;
Hilversum 213; Leeuwarden 118;- Leiden
117; Maastricht 56; Nijmegen 129; Tilburg
63; Utrecht 308; Zutphen 27; Zwolle 56;
overige kantoren in één totaal 3832.
De opbrengst der Geluktelegrammen over
deze maand bedroeg f 2333.75 vergeleken
met de opbrengst over December 1928 valt
Van de opbrengst werd door het N. J. I.
een bedrag van f 35.beschikbaar gesteld
voor het Kinderfonds van het Post- en
Telegraafpersoneel.
Krankzinnig geworden over
meend fiasco
Minister Deckers heeft gisteren de com
missie betreffende het wervenvraagstuk ge
ïnstalleerd met een korte rede, welke door
den voorzitter der commissie, Ir. J. A. Kalff,
oud-directeur der Ned. Spoorwegen, werd
beantwoord.
Tot heden Is er geen enkel spoor, dat tot
heer eenige ontdekking van den dader zou kun-
nen lelden.
In verband met den moord op mejuffrouw
Aan de orde Is de voortzetting van de al-
gemeene beschouwingen over de Ryksbegroo
Ung voor 1930:
De heer FOCK (V J3J gelooft, dat de be
Bebouwingen over den aard van het kabln;
■eer weinig nut hebten. Spr. denkt aan he
woord van den heer Kolkman by het optre
den van het kabinet De Meester: ,.Wü zittel
nu eenmaal met de menschen.” Spr. zal da
echter niet leggen, doch met vertrouwen c,
daden van dit kabinet af wachten.
Spr. heeft geen wantrouwen -n den mlnist.
van Koloniën, dien spr. heeft leeren kenne:
als een krachtig bewindsman. Men spreek
steeds van een regime-Fock-De Graaff, waar
In nare dingen zouden zijn gebeurd. Spr? za
afwachten by de behandeling der Indisch,
begroeting of men zal mededee.en, waarin m
algenlyk die verschrikkelijke dingen bestaan
Spr. wil een woord van critiek laten hoo
ren over de Curagaosche zaak. De regeerin.
heeft den gouverneur Van Curacao eerve
ontslag gegeven. Daarmede kan spr. zich ver-
eenlgen. doch niet met de daaraan verton
den dankbetuiging. De gouverneur is geen vc.
jaar op Curasao geweest en zijn houding b..
de beruchte Juni-gebeurtenlssen is zeker nle
van dien aard geweest, dat hy aanspraa.
heeft op dankbetuigingen. Spr. is verbaas,
over de motiveering. duv het hier een belang
rijk ambt betreft. Op die wijze is een da:
betuiging van nul en geener waarde. Is hei
biet beter alleen dan een dankbetuiging te
geven, als er reden voor is? De regeering
moet tegenover haar ambtenaren «aar er.
waardig zün. Spr. behoudt zich voor, by d.
begroeting van Arbeid terug te komen op d;
herplaatsing van den oud-gouverneur by di
Arbeidsinspectie
De heer OSSENDORP (S.DAF.) bespreekt
de wijze, waarop het Georganiseerd Overlet
over de techniscr.e herziening van het be
■oldigingsbesluit is gevoerd.
De heer POLAK (S.D.A.P.) is in theork
het er vrijwel mee eens. dat het vorige ka
binet even goed had kunnen blijven zitten
Maar welke verandering zou het in de poli
tiek hebben gebracht, indien er naast de
rechtsche leden van het Kabinet twee kleur
lenze mensdhen waren blijven zitten? Var.
grootere beteekenis lijkt de vraag: hoe komt
het, dat wi) in de onmogelijkheid verkeerer.
van de vorming van een parlementair kabinet
zooals past In ons staatsstelsel?
De grondoorzaak voor het door hem ge
signaleerde verschijnsel, is dat de oude groe-
peering Unks-rechts nog altijd gehandhaafd
wordt in plaats van de groepecring democra
tisch-conservatief in politieken en economl-
schen zin. Spr. betoogt o m niet te begrijpen
dat de katholieke arbeiders in hun vakver-
eenigingen gescheiden zijn van het werkge-
versdom, in hun partij vereenlgd zijn met
datzelfde werkgeversdom. Men zegt wel: de
katholieke arbeiders kunnen niet samenwer
ken met sociaal-democraten, maar hoe is 1
dan in Engeland? Waarom kan dat daar wel
en hier niet? In Engeland is geen katholieke
Staatspartij en geen afzonderlyke katholieke
vakvereenlging. Nu zegt men steevast: „Maar
de Engelsche Labourpartij is heel anders dan
de Nederlandsche S.D.A.P. I” Er is verschil in
de wijzè van organisatie en van optreden der
Labourpartij en der continentale socialisten
maar de socialistische opvattingen zijn nle;
anders
Spr. komt thans tot de kwestie der zede
lijkheid. Klachten over het zedenverval zUr
door alle tijden vernomen. Spr. wijst der.
heer Steger op de oud-middeleeuwsche llcde-
ren. In dien tijd werden er geen doekjes oir
fewonden en werden katten, katten genoemd
Men krijgt daardoor" een beeld van de volks
telten van dien tijd. Spr. herinnert aan de z.g
ailschheidssloten, die een beeld geven var.
ie zedelijkheid tn de hoogere standen. Spr
geeft dadelijk toe: Er is een zqkere mate var
moreele Inzinking te constatéeflén. maar deze
was een gevolg van den wereldoorlog en dus
te wijten aan deze kapitalistische maatschap
pij, waaraan de oorlog inhaerent is. Ook leert
de geschiedenis, dat er altijd moreele inzin
king is te constateeren in het overgangstijd
perk naar een nieuwe beschaving. Wellicht I
wijst dus ook deze Inzinking naar den over-
gang van de kapitalistische naar de socialis
tische maatschappij. Maar hoe is daartegen
nu van overheidswege iets te doen? De heer
Steger wil maatregelen tegen „onzedelijke
kleeding”. Moet dan worden voorgeschreven
hoe lang de rokken moeten zijn en welk deel
van de armen en den hals magagju-den bloot-
gelaten? Wij worden zoo de risee van Europa
Men krijgt zoodoende ook slecht gepleisterde
graven. Geen partij heeft het monopolie van
aedeljjkheid. Wij hopen door maatschappelijke
middelen goed onderwijs, betere woningtoe-
bestrijding van drankmisbruik er
uitwassen de zedelijkheid te ver-
nlandsche
->!an staan.
De heer VAN ZADELHOFF <8. D. A P.)
betoogt, dat de Inlander het belang Inziet
van het onderwijs op westerschen grondslag
Voor de uitbreiding daarvan Is in de eerste
-laats noodig. dat over een voldoend aantal
-oede leerkrachten wordt beschikt. Gaat de
-egeerlng voort op den huldigen weg. dan
komt zij er niet. Het minimutnsalarls is veel
te laag.
De heer WIJNKOOP (C. P.) meent, dat het
nlandsche onderwijs niet anders is dan de
afspiegeling van het koloniale imperialisme.
De zoogenaamde rjjpmaklng van het onder
wijs komt hierop neer, dat men de scheiding
tusschen blank en bruin zoo scherp mogelijk
maakt, en hetgeen de heer Gerhard wil, be
vordert in wezen deze scheiding.
Voorts is de opleiding van Nederlandsche
en Inland che leerkrachten verschillend. De
Inlandsche onderwijzers moeten beter worden
bezoldigd en opgeleid.
Ook de censuur op de Indische studeeren
den in Nederland wijst erop, dat 1 heele on
derwijs slechts gericht is op imperialistische
doelëlnden.
De heer LING BEEK (H. G. 3. P.) betoogt,
ten aanzien van artikel 177 van het regee-
rlngs-eglement, dat de klachten over de toe-
ua-sing, blijkens het voorloopig verslag ver
stomd zijn, en dat de minister daarop heeft
-eantwoord. dat de toepassing thans ook rui
mer is geworden. Dat beteekent. dat de
Toomsche missionarl sen niet meer klagen
dat zij niet in Protstantsche zendingsgebie-
den mogen binnendringen. want de Protes-
antsche zendelingen klaagden niet. De rul
lere toepassing Is dus geheel eenzijdig naar
-•en kant der Room che missie. Spr. wijst op
3oemba. waar de Roomsche missie sinds lan-
-.-erkwijnd en verdwenen was en waar alleen
Protestantsche zending bestond. Er was daar
een resident, die vrijdenker was. Deze werd
vervangen door een Roomsch-Katholiek re-i-
de»j;. die Ijlings aan de R. K. Missie verlof
-af terug te kearen. hetgeen zij deden met
.legende vaandels<«n slaande trom.
Acht de Minister wat In Soemba is geschied,
-net zijn verklaring omtrent ruimere toepas-
-ing van art. 177 In overeenstemming?
De heer MOLLER (R. K.l ze^t. dat de cij-
'ers aantooren, dat het onderwijs in de laat-
-te jaren zeer groote uitbreiding heeft onder
man. Op de Westersche lagere scholen en
->n de voorbereidend hooger onderwijs-lnrich-
ingen is Hollandseh nog steeds de voertaal
terwijl slechts 20 pet. der leerlingen Euro-
leescb zijn. Dat die voertaal nog Hollandseh
s. is wel een groot gebrek. Aan inlandsche
-cholen is een tekort. Opvallend is het slechte
-zoek van de vrouwe lijke jeugd. De regee- een stijging van f 14.80 te constateeren.
Ing dient na te gaan, hoe aan dit euvel kan
rorden te gemoet gekomen. Voor de buiten-
-rwesten zijn de cijfers beter dan op Java en
’adoera.
De openbare en de neutrale school kan den
eerllngen niets medegeven voor hun ziele-
even. De miss e dient dus zeer krachtig ge-
-t'eund. Zij richt, waar dat kan Katholieke
-holen op. die een karaktervormende opvoe-
Fng geven.
Spr. pleit voor opheffing van het eerste lid
•nn art. 177 van het regeering reglement en
’aagt over onbillijke toepassing.
De heer FEBER (R. K.) bgtoogt. dat het
lollandsch-inlandsch onder» ijs meer aan zijn
loei zou beantwoorden als het meer werd
aangepast aan de elschen der practijk en de
-vamen-elsetien werden vei eiJaard.
De heer KERSTEN waarschuwt tegen het
gevaar van verroomaching van Indië en dringt,
aan op strakke handhaving van art. 177.
Gistermiddag is de Electrlelte'tstentoon-
stelling te Leiden geopend in tejenwoord:--
held van de gemeentebesturen van Le!d~r
en omllg~en.Se gemeenten: vertegenwoordi-
-ers van talrijke onderwijs’-lrst-ll'n-;en er
van organisaties en vereenigingen op elec-
tro-teohailsch gebied; leden van Prov. Stater
van Zuld-Holland in het ljv?rlngs~ebied der
Leldsehe lichtfabrieken; de* directie van die
fabrieken; prof. Keesom, prof. De Haas eti
dr. Crommëlin. directeuren en ad j.-directeur
van het Natuurkundig Laboratorium te Lel
den; inspecteurs van het onderwijs te Gou-
da Delft en Leiden enz.
Ook de oud-burgemeoster van Leiden, jhr.
De Gijselaar, en de hceren Bots en De
Lange, oud-wethovders van Leiden, en oud- f
presidcnten-ccmmlssaris der lichtfabrieken
waren aanwezig, alsmede het onderwijzend
personeel van nagenoeg alle scholen in Lei
den en de omliggende gemeenten.
De wethouder van onderwijs te Leiden,
mr. Tèpe. heette de aanwezigen welkom en
schetste vervolgens de ontwikkeling van hei
onderwijs in de electriciteitsleer op de la-
gere scholen in Leiden en omgeving, waar- j
hem ter plaatse. Er werden van de plaats
van het misdrijf verschillende foto’s geno
men, waarna mej. B. In verhoor genomen
werd, welk verhoor hedenmorgen Is voort
gezet ook op de plaats der misdaad zelve,
I waar mej. Boerwinkel het gebeurde nog
eens In bijzonderheden omschreef.
iwv xs UC uinunui, oer «=-Het Iyk der vermoorde Is blijven liggen
drijven en van de netten ook productief te tot hedenmorgen en thans met een Roode
maken buiten de spitsuren.
De voorzitter 1
teursvereeniging. de heer W. Zwart, dank
te het gemeentebestuur van Leiden en vooi-
al de directie der Philipsfabrleken.
Nadat de voorzitter van de K.
noodzaakte hij haar met hem
bosch in te gaan en zich daar
zetten, steeds onder bedreiging
met het mes. Nauwelijks waren bei^e mels-
1 jes gezeten of de onverlaat wierp zich op
mej. Koperberg en slaagde erin zijn slacht
offer geweld aan te doen. Mej. Boerwinkel
die den man trachtte te beletten zijn doel
te bereiken, bleef na de schanddaad met
hem aan het worstelen. Zij liep daarbij
verscheidene sneden over de handen op en
nam ten slotte de vlucht. De man riep haar
nog na:. „Nu ga ie zeker naar de politie.”
maar nam inmiddels het hoofd van mej.
Koperberg tusschen zijn knieën en maakte
het s’achtoffer met -zijn dolkmes af.
Een paar honderd meter van de plaats,
waar het misdrijf was gepleegd, ontmoette
mej. Boerwinkel den jachtopziener Rosen-
Minister DE GRAAF gelooft, dat de be
langstelling der regeeringvoor de volksge
zondheid door mevr. De VriesBruins is on
derschat.
Spr. erkent echter dat er misstanden zijn
op te ruimén. Met de wenschen van mevr. De
VriesBruins stemt de minister In. maar
haar meening. dat gebrek aan geld geen rol
mag spelen, deelt hij niet.
Spr. zal medewerking verteenen aan groo
tere aanoas lng van het inlandsch onderwijs
aan de eischen der practijk. Dat de onderwij
zers niet zijn wat men hier van een onder
wijzer verwacht, -is juist. Wanneer men de
onderwijzers te veel naar voren brengt, sullen
zij vervreemden van de dessa. Bij de regee
ring bestaat niet de indruk, dat de onderwij-
nog de volgende bijzonderheden:
Éérst nadat mej. Boerwinkel zich in staat
gevoelde een omstandig verhaal te doen van
wat haar en haar vriendin in de bosschen
by Bennekom is overkomen is het mogelijk
te vertellen hoe het misdrijf is gepleegd.
De belde verpleegsters waren aan het
wandelen in den omtrek van Bennekom.
Toen zij den Breukelerweg afliepen kort
na vier uur. kwam -haar op den hoek van
een dennebosch een man tegemoet, die zioh
gedeeltelijk ontkleed had. Onder bedreiging
met een dolkmes dwong hij beide meisjes
hem te kussen, üit vrees gaven zij aan zijn
eisch toe.
Daarop
verder het
neder te
De correspondent van het ..Hbd.” meldt
standen,
dergelljke
sterken
De heer KOSTER (VJB.i wijst op eenigr
onjuistheden in het verslag over de inkomen
en vermogens van de sub-commissie uit dc
commissie voor de economische politiek. Dr
Nota neemt een waardedaling Van het gel-'
van 1915—1927 van 42 73 pCt. aan. De wer
kelyke waardedaling- is echter 30 pCt. Daar
uit volgt, dat een toeneming van het parti
culier Inkomen sinds 1915 van 23 60 pCt. heeft
plaats gehad in plaats van 7.10 pCt., zooal:
het verslag aanneemt. Wat de vermogens be
treft, sinds 1915 Is het volksvermogen ver
meerderd met 13.20 pCt. en niet vermindert
met 2.98 pCt. zooals in de Nota wordt aan
genomen. Daartegenover staat echter eer
toenemende schuld van Staat en gemeente
die niet steeds voor productieve werken is
aangegaan In elk geval zijn de cijfers uit dl"
verslag zonder meer niet bruikbaar. Spr
hoopt op spoedige rectificatie vanwege hc’
departement van Arbeid. H. en N.
Naschrift der Redactie. De schrijver
van het door inzender bedoelde artikel is,
önjuütèn kijk geven op de beteekenis van in tegenstelling met de geuite veronderstel-
deze groep „jongeren.”
Het woord „jongeren” in zijn meest
uitgebreiden zin nemend, meent schrijver
dezes te kunnen verklaren dat een belangrijk
deel, meer en sterker gezegd dót deel der
jongeren, dat zich op de hoogte houdt van
wat er op de cultureele markt van ons vader
land te koop is, het bij voorbaat eens moet
zijn met de strenge veroordeelingen, die de
strijdwijze van de „Jongeren” der Gemeen-
schapsgroep vooral de laatste dagen over
zich heeft afgetrokken.
Daar zijn we het dadelijk over eens en we
kunnen de woorden van P. van Heugten S.J.
billijken en onderschrijven: „Ik wraak niet
het geestig, zelfs scherpgewapend optreden
tegen werkelijke wantoestanden (al zou het
eigen schip getorpedeerd moeten worden!),
maar het noodeloos maltraiteeren, het sar
rend ridiculiseeren van personen buiten die
wantoestanden om, enz."
Maar wat ik den schrijver van het artikel
in questie meen te mogen kwalijk nemen,
dat i
Indische Begroeting
Voortgezet wordt de behandeling der In
dische Beerooting tafdeeling Onderwijs en
^eredienst
De heer GERHARD <8. D. A. P.) wil spre
ken over de algemeene onderwijspolitiek, de
verhouding der openbare en bijzondere scho
len en de voertaal, alles met betrekking tot
het inlandsche onderwijs.
Vóórmannen der inheenvehe beweging ko
men er tegen op. dat de confessioneele school
-ebrulkt wordt voor missie-doeleinden. voor
de kerstening van Indië. ‘Noodgedwongen
moeten Mohammedanen hun kinderen zen
den naar confessioneele scholen. Het onder
wijs aan bevolkingsgroepen, die er om vra-
gen, wordt slechts verstrekt, gelijk op met
sectarisch onderwijs.
Het is noodig. dat goed onderwijs wordt
zegeven in de inlandsche taal met als vreem
de taal het Nederlandsch. zoodat de leerlin
gen in staat zijn het M. XL L. O. en het M. O
’emakkelijk te volren. Opleiding van goede
leerkrachten moet op het eerste
een ver-
grijpen dat de anti-dans-commissie iets te
gen excessen zou kunnen uitrichten. Oven
gens is de dansmanie een van de funeste ge
volgen van den oorlog. Vooraj ten opzicht
van ue jongeren kan de danscommissie ech
ter wel goede adviezen geven.
De heer Steger heeft ook gesproken ovi
den goasdienst en Rusland en de vervol”
gen. waaraan de godsdienst daar blootst?:
Godsdienst uitroeien is natuurlijk onnw”
Hjk, maar ook in de Fransche revolutie wa
er haat tegen de kerk, die haar roeping va-
vrede en liefde ontrouw was geworden, ter
wijl dt economische toestand ellendig was.
De heer SERRARENS iR.K.1 maakt eenü
opmerkingen naar aanleiding van de ree
van den heer Polak Een oud argument word’
door bet veie gebruik nog niet tot een juist
argument. De katholieke arbeidersbeweging
vormt niet een eenheid met de katholieke
Staatspartij als het N.V.V. met de 8DAF.
de begaafdheid van dezen tweeden Bernard
Shaw geprezen. Maar onbekend was men
met het tragische lot, dat het werk den schrij
ver had bereid.
Jaren lang streed hij voor de erkenning
van zijn werken vele romans en novellen
zijn in boekvorm verschenen, maar bleven
onopgemerkt. Toen hij aan zijn drama
„Weg naar Golgotha" begon, zei hij: Met
dit weck zal ik staan of vallen. Ik weet dat
ik een steilen weg voor me heb, maar deze
zekerheid zal me juist opmonteren en aan-
t-poren mijn kunst te ontplooion. Een jaar
lang schreef hij aan het drama, dat zijn
meesterwerk werd. 16 November 1924 ging
de première. Alles wat te New-York naam
had, woonde de voorstelling bij. Ook Hoover
zat m een loge. Terwijl het publiek in adem-
iooze stilte bet tooneel volgde, stond de
onge schrijver sidderend achtet' de cou
lissen. eiken zin, elk woord meesprekend.
Maar toen het gordijn na het eerste bedrijf
viel, bleef het stil in de zaal.
Betee kende dat een afwijzing van zijn
werk of had de tragiek der handeling de
gemoederen te diep geschokt Highsborn
zou de oorzaak niet meer ervaren. Toen het
gordijn^oor de tweede maal viel en het
publiek van geestdrift raasde en steeds weer
om Highsborn riep zochten de directeur
en de acteurs te vergeefs naar hem en zijn
vrienden vermoedden dat er iets met hem
was- gebeurd. De portier vertelde, dat hij
na het eerste bedrijf een heer totaal in de
war den schouwburg had zien verlaten. Hij
was zónder hoed en jas weggeloopen.
Den heelen nacht zocht men de straten en
parken af, nergens kon men hem vinden.
Den volgenden nacht eerst ontdekte de
politie hem. Verwarde zinnen uitstootend
boom, die naar ove-bracht naar de woning met glazigen blik zat hij op
van den arbeider Potte, waar zij voorloopig ----j 2-.
verbonden werd.
Rosenooom waarschuwde toen onmiddel-
Hlk den rliksve’-dwachter Wien en den ge-
meente-veldwachter Wansink, die onmiddel-
Jljk mej. Eocrwinkei ondervroegen en.
leid door haar aanwijzingen, tenslotte
lijk van mej. Kojxrberg vonden. ZU
j voorover met hét hoofd in de heide.
Ondertusschen kwam 'ook dr. Van Om-
men. eveneens door Rosenboom gewaar
schuwd. ter plaatse, die mej. Boerwinkel
verder verbond en de dood van mej. Koper
berg constateerde De politie was inmiddels
bezig met politiehonden het terrein af te
zoeken, zonder dat echter iets ontdekt werd.
Te negen uur kwam het parket uit Arn-
wijze, waarop hij in de eene phrase na de
andere met de Gemeenschapsbeweging af
rekent, haar oprechtheid ontkent, iedere
cultureele waarde haar ontzegt.
Ik zal zoo vrij zijn, aan een paar vragen,
die de schrijver in zijn beschouwing stelt,
bij wijze van antwoord eenige citaten toe té
voegen, ontleend aan hetzelfde artikel, waarin
1 de hoofdredacteur van Boekenschouw, Patet
v. Heugten S.J., een erkend bevoegde du»
in het laatste nr. van dit tijdschrift boven-
aangehaalde berisping schreef.
1 „Vormen zij.” wordt gevraagd, ,,’n groeft
1 welke in breeden maatschappelijken, zij het
jongeren kring invloed uitoefent?”
....„Toch," zegt Pater van Heugten,
„zijn zij een macht geworden in den lande,
een macht in de Katholieke cultuur, een
macht zelfs daarbuiten.” en
Maar hun invloed groeit op velerlei
1 gebied.”
„Zijn,” vraagt men verder, „het dragers
van groote denkbeelden met opbouwende
kracht F'
De artikelschrijver antwoordde zichzelf
met een categorisch „Noch het een, noch
het ander.”
Luister echter naar den Pater
„De katholieke gedachte in Nederland
stroomt vandaag voor drie-kwart door de
denkbedding van hen, die nog altijd de
jongeren heeten," en „een groep.... (die)
bijna de hegemonie bemachtigt op het ge
bied der onmiddellijke geestesbelnvloeding.”
In dit verband zij het me geoorloofd even
de belangrijke cultureele daad aan te stippen,
'n paar jaar geleden door die „Jongeren”
gesteld met hun „Anti-Schund"-brochure,
eenige intensieve poging van den laatsten
tijd om een vinger te leggen op de rottende
wond van den door A. M. de Jong c.a. ver
pesten volkssmaak.
Waarom verder in niet nader verklaarde
aantijgingen te vervallen en te spreken over
„jongeren, die zich buitenbeentjes voelen en
geen evenwichtig moreel hebben Pater
van Heugten kent ze beter „jongeren, in
1 wie de vlam van het heilig vuur brandde en
wier in verwoesting aanstormend idealisme
geen ritualia noodig had om tot de over
winning te geraken.” „Aanstormend ideali»-
me" geachte artikelschrijver, die den jonge
ren klakkeloos aanwrijft, „aanvankelijk in
speelschheid" een tijdschrift opgericht te
hebben, „dat om litterair en artistiek streven
in 't algemeen niet zonder verdienste wérd.”
Het maken van zuivere distincties is den
klassieken geest van den Pater eigen en hij
ziet „wellicht valt het te betwijfelen, of de
hoofdverdienste dezer jongeren op exclusief
litterair terrein ligt."
Niet a-priori moeten alle manoeuvres der
Gemeenschapsjongeren gesorteerd worden
onder den „grenzenlooze zucht om nooit
en nergens iets goeds te willen zien.” En
dan denk ik aan het zeer mooie „In Memo-
riam” dat Albert Kuyle schreef bij het afster
ven van Mgr. H. van de Wetering z.g. En
dan zou ik nog het woord willen aanhalen,
dat Jhr. Ch. Ruys de Beecenbrouck drie
jaar geleden sprak en dat voor eenigen tijd
door „De Tijd” werd aangehaald „Wij
allen verheugen ons over uw idealisme, dat
liefst naar het hoogste grijpt wij waardeeren
uw onstuimige voortvarendheid, waarmede
gij tegen sleur en slenter, tegen mogelijke ver
doezeling van idealen ten strijde trekt.”
Wordt niet min of meer (ik zeg niet ten
volle) door dit goedkeurend gebaar geïm
pliceerd, dat vaak de jongeren met recht den
brand van hun hekelende verontwaardiging
staken in oude en muffe heilige huisjes
Tenslotte begrijpe men dus den opzet van
dit ingezonden stuk wel geenszins veront
schuldiging aan te voeren voor extravagan
ties, waarmee gerechtvaardigd-goede repu
taties neer worden gehaald, doch een eerlijk
protest aan te tee kenen tegen de wijze,
waarop zonder meer met de prestaties der
rs van J. M. J.
>t\ ingang van 1
een afdeellng gymnasium
te Rotterdam
De Katholieke Staatspartij staat
grondslag van „Rerum Novarum”.
De politiek der Katholieke Staatsparty ts
en constructieve politiek. Er is wel verschil
t ’sschen het karakter van het socialisme in
Engeland en in Nederland, evenals er ver
schil is tusschen het socialisme van vroeger
en van nu. Het verschil tusschen het Engel-
che socialisme en dat van het continent
vindt sijn grond hierin, dat niet Karl Mant
met de leer van den klassenstrijd het socla-
’Isme in Engeland stichtte, doch Robert Owen
die de boodschap der mensohheid predikte
Spr. betooet. dat de Labour-partij niet op
treedt als klasse-part’l. Ook ten aanrien van
’raarstukken van sorin'e wet-tevir"; is er eer
-root verschil in mentahteit tusschen d? Fr
'rlsche en de continent’» arne'd-rs. Spr. ka-
•”h te dien a'-'-len bern-oen 00 zi’n erva-
nren in Genève. De Fnre’sche Labour-
">art,f heeft geen eGen socialistische levens-
'n wereldbe'cho’.iwinc. On h-t pro'ram d-
abour'art’i staan veen eischen omtrent hc
■■”twel”k. bet swuee’e vraagstuk, d- verhnr-
1'ng tusschen Staat en kerk enz. De soc!”
’’stisebe nartij in Fnre’ahd voert ireen art
”'hri-te!',k«n koers. In het l’cht dier feite-
- ord» de verhupding der Katholieke kerk ir
”n<»e!—t-~»nover de Labour-part'J volko-
-n dnideli’k.
Van een verzoening tusschen Katbo’ici-mu
m Socialisme kan geen snrake Fin tenzy d”
loclah-ten hun be-rinselen laten varen, d'-
net het Christendom In striid zijn. Wel kun
oen w’f wasrdeerlng hebben voor he’ v.-er’-
-””er t»”en-ta”ders. Het soe’-Iteme heeft
■’k. als het de te”enwoordige ssmen’evte”
olet beschouwt als een goede wereldord”. W
•"reten niet voor ons zelf het monopolie on-
eischen van sociaal werk en van te snreker
"amens de arbeiders. Afce—belden van de
vraag van samenwerking, is wederzijdsebr
vaardeering gewenscht. doch dan moet die
waardeering niet voortkomen uit tactische
overwegingen om de arbeiders tot het sccia-
i'stne te voeren
De verrad”ring wordt te 2 uur 40 verdaagd
tot Dtosdap-ntedeg Ijalf 2.
Mgr. Nolens aantasten op een I geïncrimineerden wordt afgerekend in een
melodramatisch scenario van bespijkerde
Tebetreuren is het, dat de artikelschrijver schandpalen. (Wat men *n „Jongeren”
Jw_‘_j en in I moge kwalijk nemen, hun critieken en
het geschrijf-op-den-man- afbraak zijn brillant, hun pen flonkert van
Het zij mij veroorloofd eenige opmer-
I kingen te maken naar aanleiding van uw
artikel van gisteren „Jongeren.”
Dit artikel voegt zich bij de serie pers
stemmen. die de verontwaardigde publieke
meaning demonstreeren betreffende een deel
van den inhoud van het onlangs door de
Gemeenschap uitgegeven pamflet „Hagel
en Vuur." dat toe cfaderwerp heeft den stand
van de politieke belangstelling op het
oogenblik, in het bijzonder onder de jonge-
I ren. Een verontwaardiging, vooral groot
die het bevat uit een onlangs in de Gerneen-
op schap gepubliceerd hekeldicht, en die den
__i persoon van f-_
wijze, die niet te verantwoorden is.
Het Hjk der vermoorde 1
tot hedenmorgen en thans
Kruis-auto naar Arnhem vervoerd. De poll-
van de Leidsche Installa- tie heeft in den loop van gisteravond en
v,»™ w van vanmor(fen ree(js tal van personen aan
gehouden, die ongeveer beantwoorden aan
i het gegeven ^nalement. doch die allen hun
K. voor alibi konden bewijzen en dus weder op
Rijnland, de heer D. ten Gate Brouwer en vrije voeten moesten worden gesteld,
de voorzitter van de Ned. Vereenlging van I
Electrotechnische Werkgevers. de
Schreeres nog het woord hadden gevoerd,
opende de burgemeester van Leiden, mr. A 1
van de Sande Bakhuyzen de tentoonstelUp.g/ Koperberg vernemen wij nog nader, dat
daarbij wijzend Op Leiden's vermaardheid, gistermorgen 120 sóldaten uit Ede zijn ge-
op het gebied der electrlcltelt. verkregen requlreerd om een onderzoek in de bosschen
door den uitvinder van de Leidsche flesch ln te stellen.
en het werk van den grooten Loreptz. i In óen loop van den ochtend zjjn alle
I bosschen In tiraiüeur-llnle afgezocht, even- ren j?en verontwaardiging, vooral groot en
gevonden bcteekenlS zonder twijfel gerechtvaardigd om de^regelen,
Bij de politie komen vele berichten bin- j
j nen van personen, die den verdachte cp
verschillende punten in de gemeente Rhenen
zouden hebben gezien.
Al deze aanwijzingen worden consciëntieus
onderzocht, doch bepaalde aanwijzingen
omtrent den schuldige ontbreken.
Donderdag werd een verdacht
De Vredes- en Volkenbondstentoonstelling Grebbe gesignaleerd,
in de Ridderzaal te ’s-Gravenhage, die zich
van gisteravond aan deze gebeurtenis
1 aan t:‘ ?r J—
de Gemeenschap eenige beschou- geest-)
persoon in i
De Rijks- en Gemeentejxilitie hebben hem
den nacht op de verblndings-
1 wegen .in de gemeente Rhénen onder con-
tró’e gehouden. Dit spoor heeft geen resul
taat opgeleverd
223. En eindelijk grepen zij het touw, op de wiebelende schuit,
,.’k wou,’’ zei Trijn, „dat ze stiller lag, aao houd Ik het niet
lang uit. Het Is steeds schommelen heen en weer. Ik word
misselijk als ’n kat, ik was stil bij Hein gebleven, als Ik het
vooruit gewéten had.”
224. En langs de Hjn klom Jokko eerst, hij was in zijn element,
het klimmen lag zoo in zijn aard, hij had het reeds jong ge
kend. „Zie,” zei hij, „hoe of ik het doe, en houdt je maar
stevig vast, we blijven dan weer bij elkaar, als eens In de
poppenkast.”