ONS BLAD
LEEKEPREEKEN
L. FRANKENBERG, Alkmaar
Dlcrcl
EM TWINTIGSTE JAARGANG Mb. «I
DIT NUMMER BESTAAT GIT VIER BLADEN
ZATERDAG 15 MAART 1930
VIER
Voornaamste
De
LEERPLICHT
lOEttHf
Nederland in de West
Econ.-Hist. tentoonstcliiiiK geopend
2.. 2’^ en 3 et.
Vischafslag te IJmuiden
De brand te Wormerveer
De staking bij een Café-Restaurant
Dr. Luther
Op 24 April officieel in functie
Tragisch ongeluk
De gunning
Van inspanning gestorven
Door een vrachtauto aangereden
De Winkelsluitingswet
Een aanslag
Door kokend water verbrand
Vrijdag a.s. eindstemming
Een Zuidpool-expeditie van
Commander Worsiey
Nieuw revisie-verzoek van
mr. Den Hollander
- Pater Borromaeus de Greeve
ongesteld
zendtijd-verdeeling
JOH. LAUWERS
Barometers ThciBiuMBéWW
PAYGLOP 3
ALK MAAK
De stationswerken te
KrommenieAssendelft
Dreigend overstroommgsgevaar in
Noord-Spanje
Het advies van den Radioraad aan
den Minister van Waterstaat
f /ff
l -H
iu
AANGIFTE MOET OP STRAFFE VAN VERLIES» VAN RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET OHGEVAL
Reparatie-inrichting
De structuur van den varkensstapel
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
voor
Hoe de ■endtüd-Trrdeettnc ml wedf.
Het
actie onder de commmdstem •dl
van
Widb
in
am.
De gezondheidstoestand
aardappelen
ft*-.*
J.
over-
Toeneming van den expaM
Wederopbouw der fabriek.
Thans opgeheven
te
In een kanaal gereden
Nieawe
Nederland.
Bü veehtpartüan te Londen ajM M smM»
gewonden te betrenren.
LICHT OP De lantaarns moeten morgen
worden opgeetoken om: 6.35 UBC.
debat wordt
juist op die
eenvoudige»
Geheel hun
GETUIGEN
De geloofsvervolging in Rusland heelt
ABONNEMENTENvaar Alkmaar
en Agentoehappen: per week U eL;
per kwartaal f 1X5; per port, per
kwartaal 158 Mi vooruitbetaling.
vraag blijkt voor
vele ouders niet eenvoudig en deze wenden
zieh dan tot de hoofden van scholeij of tot
daar
Deze
een
de
avond
alarmeeren.
is zun dijk gevonden in het
de Haringkade tusschen den
voor
programma
met
Obligatielening van de Kon. Ned. MU te
exploitatie van Petroleumbeoanen.
Boa tetegvaan van da Newingpn
Haagsetee CedtfteaMe-caarteraaMe.
Op initiatief van ..Horecaf had inzake de
staking bü het café-restaurant Van Klaveren
te Amsterdam, een bespreking plaats met het
bestuur van den Bond van Hotel- Café- en
Restaurantpersoneel in Nederland.
Deze besprekingen leidden tot het resul
taat, dat de staking opgeheven werd en ver
dere onderhandelingen zullen volgen.
Naar wü vernemen, zal mr. D. den Hol
lander. advocaat en procureur te Amsterdam,
binnenkort bij den Hoogen Raad een revisie-
verzoek indienen ten behoeve van een jonge
man. die inspecteur is geweest bjj een loterü-
bedrjjf te Den Haag. Bedoelde persoon is
terzake van diefstal door het Gerechtshof
te Den Bosch veroordeeld tot negen maan
den gevangenisstraf, welk arrest in cassatie
door den Hoogen Raad is bevestigd
Mr. den Hollander is op grond van
diepgaand onderzoek in deze zaak tot
overtuiging gekomen dat de betrokkene, die
naar het buitenland is uitgeweken, onschul
dig is.
jaarvenlag der Papierfabrieken WW
Van Gelder.
Een nieuwe Zuidpool-expeditie is in vuu»
bereiding.
Dreigende
Span>.
Barometerstand 9 uur vske TMS. Vaam*.
Een onderzoek zal plaats vinden naar A
toestanden in de interneeringskampen aan
den Boven -DlgoeL
Interpellatie-Winkoop In de Tweede Ka
mer over huiszoekingen Mj Nederl »ndvnim
communisten.
AUe «bonne's op dit blad sim incevolse de
tegen ongevallen verzekerd voor een der
De tüd breekt weer aan. dat op vele Lagere
scholen, vooral ten plattelande. het leerjaar
eindigt. Immers veelal is dit tijdstip 1 April
of 1 Mei.
Dan breekt ook weer de tijd aan dat men
aan het beraadslagen gaat mag mijn kind
dan van school of niet?
Het antwoord op deze
De Tweede Kamer beeft bet ootwrep-WNs-
keialmtlngswet af gehandeld. Aa.
vindt de eindstemming plaats.
De nieuwe president der Duitsche Rijks
bank. dr. Luther, die gisteren een bezoek
bracht bij den Rijkskanselier in verband met
zijn benoeming zal op 24 April officieel zijn
nieuwe ambt aanvangen.
Te Amsterdam heeft een ernstig verkeers
ongeval plaats gehad in de Witte de With-
traat. Een vrachtauto kwam uit de richting
Kinkerstraat en reed naar de Jan Evertse-
itraat- Volgens verklaringen van den be
stuurder is hij geslipt en daardoor links van
den weg terecht gekomen. Hij kwam
eerst in botsing met een wielrijder.
werd omvergeworpen en toen reed de auto
tegen den trottoirband en sloeg om.
De wielrijder bleek zeer ernstig gewond. In
bedenkelijken toestand is hij door den Ge
neeskundigen Dienst naar het Wilhelmina
Gasthuis overgebracht, alwaar hij ter ver-
piegng is opgenomen.
De door de afdeeling Amsterdam van het
Algemeen Nederlandsch Verbond georgani
seerde economisch-historische tentoonstelling
..Nederland in de West" is gistermiddag in
«bet Kojoniaal Instituut, in tegenwoordigheid
van verschillende autoriteiten, onder wie de
heer W. de Vlugt burgemeester der hoofdstad,
teopend door den heer E. Heldring, voorzit
ter van de Kamer van Koophandel en Fabrie
ken te Amsterdam en voorzitter van het al
gemeen bestuur der tentoonstelling, geopend
Zocals men weet, waren de gebeurtenissen
op Curacao in Juni j.l. aanleiding, dat het
bestuur der afdeeling Amsterdam de wensche-
Hjkheid inzag, om in den leergang „West-
Indië In Verleden en Heden” zulks met
medewerking van andere vereenigingen en
van deskundigen de aandacht van velen
te vestigen op ons gebied aan de overzijde
van den Atlantischen Oceaan. Aangezien de
cehouden voordrachten alleszins met succes
bekroond zijn, weftf het plan opgevat ze te
besluiten met een. vooral historische tentoon
stelling. niet alleen betrekking hebbend on
ons gebied van thans. Suriname en Curacao
met onderhoorige eilanden, maar ook op het
vroegere gebied, waar eenmaal de Neder-
landsche vlag wapperde, n.l. Brazilië, dat het
liberale bestuur gekend heeft van Johan Mau-
rits en dat In 1661 voor acht millioen gul
den aan Portugal werd afgestaan en Nieuw
Nederland, dat na een I7-jarlg bewind door
Pieter Stuyvesant in 1664 voor ons verloren
ging. 4
Woensdagavond werd door een expediteur
een koe. afkomstig van een landbouwer te
Hemmen, naar het slachthuis te Wageningen
vervoerd. Bij het vertrek van Hemmen was
het dier nog levend, bij aankomst te Wage
ningen bleek het geslacht te zijn.
Donderdagmorgen begaf zich een politie
agent naar Hemmen, ter onderzoek of frau
duleuze invoer had plaats gehad. Onderweg
werd hii voorbij gefietst door den expediteur.
Deze heeft zich daarbij zoo ingespannen, dat
hij te Hemmen gekomen, onwel werd, ineen
zakte en spoedig overleed. Zijn lijk is naar
Wageningen overgebracht.
De koe is later voor consumptie goedge»
keurd.
7/^
regete L», eteo regte BMT
RBCLAME per mart
do cara»a pofuo; soes de «MM
pogen»* f «J*
KOMIEK .VtAAd BN
M» eeormtbeteltng per
f 8.M per adainiaiw r»a mboBs
tedere —9* moer BJt
Het 2S -jarig meisje van zekeren S. in de
buurtschap Eefsele. onder Groenlo, kreeg een
ketel kokend water over heb lichaam. Aan
de gevolgen der verschrikkelijke brandwon
den is het overleden.
BUUAU: BOT ALKMAAR
Tatefaaa: 4 8-luMallu No. 433
Redactie No. «33
*cri*terinxsvoorwasrden f Qflfin Levenalan« Kebeele ongeschiktheid tol werken door f 7Cft bil een ongeval met f 9t.fl bil verlies sen een hand. f 4 9 bii verlies vso een f CA bij een breuk van
▼olgende uitkeeriryen wWV«" verlies van beide armen, beide beenen ot beide oogen doodelijken afloop een voet of een oog l*v«" duim of wijsvinger been of arm
VULPENHOUDERS. Elk systeem onder garantie gerepareerd
beide Zuidpool-expedities van Sir
Shackleton as commandant van de
schepen, waarmee deze indertijd zijn
tochten heeft gemaakt, de „Indurance en de
Quest
Volgens de „Daily Herald" is deze expeditie
op grooter leest geschoeid dan de vorige
expedities en zal zij een bedrag van ongeveer
25 duizend pond sterling kosten.
De behandeling van de Winkelsluitingswet
is gistermiddag in de Tweede Kamer ge
ëindigd.
De eindstemming geschiedt aA. Vrijdag.
Volgens talrijke ingekomen berichten uit
verschillende Spaansche provincies hebben
zware onweders gewoed. Uit Saragoza wordt
gemeld, dat stortregent het pen van den
Ebro hebben doen stijgen tot meer dan 5 M.
boven het normale peil.
In talrijke dorpen. die langs de oevers
van de rivier gelegen zun. zijn maatregelen
genomen tegen mogelijk overstroomingsge-
vaar.
In de omgeving van San Sebastian heeft
een aardverschuiving plaats gehad, waardoor
een spoorweg gedeeltelijk vernield is.
In het jaarverslag van de IJmirider Ree-
dersvereenigi* is ook een hoofdstuk gewijd
aan den vis^haf^et en 1 vischvervoer uit
IJmuiden, waaruit blijkt dat in het vorig jaar
naar het binnenland verzonden werd 16.4 K.G.
naar België 10 7; naar Frankrijk 5.6; naar
Engeland 4.9; naar Duitschland 6.2 millioen
K G gn naar Zwitserland 0 5 millioaa K.G.
versche visch.
De gegevens hebben uitsluitend betrekking
op het vervoer met de Ned. Spoorwegen, ter
wijl nog grooter hoeveelheiéni met vracht
auto's het binnenland Ingaan zonder dat
men omtrent die hoeveelheden over statische
gegevens beschtkt.
De vooruitgang van den uitvoer naar België
heeft zich in het afgeloopen jaar voortgeaet
en wel met ongeveer 10 pet. Ook Frankrijk
ggeft reden tot tevredenheid Minder tot te
vredenheid stemt de uitvoer naar Engeland
die de volle 5 millioen kilogram niet kon halen
tegen 6 millioen in 1928. Gelukkig staat daar
tegenover een niet onbelangrijke vermeerde
ring van uit voer naar Duitschland (ongeveer
1.6 millioen kilogram meer). De behoefte aan
de stichting van een vischconservenbedrijf.
reeds in menig jaarverslag als een onvergulde
wensch gememoreerd, doet zich gaandeweg
meer gevoelen, doch van stappen tot de vesti
ging daarvan is. in 1929 naar buiten niet ge
bleken.
Te Maastricht heeft bij het uitgaan der
Zmkwitfabriek de 38-jarige Belgische H. S
Lavigue. wonende te Luik vier schoten uit
een revolver met losse patronen gelost op
den ingenieur Marchandise. zonder hem
echter te verwonden. De vrouw is door de
politie aangehouden.
De directie der Ned. Spoorwegen heeft het
bouwen van een hoofdgebouw met tunnel
en het afbreken van het oude stationsge
bouw met bijkomende werken op het sta-
tionsemplacement Krommenie—Assendelft,
ojjgedragen aan L. van der Meulen en Zo-,
nen te Heerenveen voor 113.643.
Gelijk men weet, heeft de Minister van
Waterstaat, mr Reymer, in de vergadering
der Eerste Kamer van jl Woensdag mede
gedeeld. dat het advies van den Radioraad
in zake de zendtijd-verdeellng hem Vrijdag
jl. bereikt heeft
Van wel-ingellchte zijde verneemt het
.Hbd dat dit advies hierop neerkomt.
Voorgesteld wordt over de beide zenders
/«Hilversum en Huizen) per week te geven:
aan de VARA. KRO. en NCRV. 18
procent
aan de A VRO 26 procent;
aan de bijzondere omroepvereenigingen 5
procent.
Voorts zal 15 procent bestemd zijn
uitzending van een algemeen
«eveneens over beide zenders), echter
dien verstande, dat iedere week een andere
omroepvereeniging dit programma zal uit
zenden
Ditmaal is het advies van den Radioraad
éénstemmig geweest. Het blad verneemt
evenwel, dat een groep van den Raad (vor
mende een minderheid) een soort .jninder-
heidsnota heeft ingediend, waarin de mo
tieven worden uiteengezet, waardoor deze
leden tot onderteekening van bedoeld ad
vies zun gekomen. De zegsman deelde het
blad mede, dat dit geschied is, om jiog er
ger te voorkomen".
De gezondheidstoestand van den varkens
stapel was over het geheel bevredigend
Slechts sporadisch wordt van ziektegevallen
en van het voorkomen van biggensterfte
melding gemaakt In Limburg schijnt het
onoordeelkundig voeren van
schade te hebben berokkend
den vragenbusredacteur en krijgen dan ant
woord voor hun speciaal geval. Het lijkt mij
daarom voor de vele ouders-lezers van dit
blad wel van belang, eens beknopt, mgar dui
delijk de vraag te beantwoorden: ..Wanneer
mag mijn kind van school?"
Wu zullen dan deze vraag beantwoorden
voor scholen met 7 ot meer leerjaren, omdat
dit felteljjk de lagere scholen van thans zijn.
I Voor het einde van het 7de leerjaar mo
gen van school
a de kinderen, die 14 jaar oud zijn; dus
onverschillig in welke klas ze zitten, om
het nog duidelijker te zeggen: op den dag
dat een kind 14 jaar oud wordt, mag het van
school;
b de kinderen die overgaan naar een in
richting van onderwijs, die geacht kan wor
den t«t het hooger-. middelbaar-, nijverhelds-
of handelsonderwijs te behogren en waar liet
kind buiten de avonduren minstens 16 uren
per week onderwijs ontvangt.
Deze kinderen hebben dus feitelijk nog niet
voldaan aan de leerverplichting, maar zijn
toch volgens art. 7. eerste lid. vrijgesteld.
Om van deze vrijstelling te profiteeren.
moeten de ouders aan den Burgemeester
hunner woonplaats kennis hebben gegeven,
dat zij voor hun kind wegens het bezoeken
van een school als bovenbedoeld, aanspraak
meenen te mogen maken op genoemde vrij
stelling.
Voor deze kennisgeving bestaat een vast
gesteld formulier, dat ter gemeente-secre-
traie gratis verkrijgbaar is.
Zenden de ouders deze kennisgeving niet in.
dan maken hun kinderen zich volgens de
wet aan ongeoorloofd schoolverzuim
schuldig.
Telkenjare vóór 1 Februari moeten de ou
ders die kennisgeving inzenden dus zoo
lang die kinderen nog geen 14 jaar zijn.
Voor kinderen, die naar een UX.O.-school
overgaan, behoeft deze kennisgeving aan den
Burgemeester niet te worden Ingezonden,
daar deze school als de voortzetting der ge
wone Lagere school wordt beschouwd
II Aan het einde van het 7de Leerjaar mo
gen van school:
a. De kinderen die dkn 7 jaren leerling
eener lagere school zijn geweest, alle klassen
hebben doorloopen en 13 jaar oud zijn.
Zijn die kinderen echter dAn (dus na 7 ja
ren leerling eener lagere school te zijn ge
weest en alle klassen te hebben doorloopen)
nog geen 13 jaar oud. dan moeten zij de 8e
klasse in haar geheel volgen, of, indien deze
er niet is. nog eens de 7de klasse meemaken.
b. De kinderen, die overgaan naar een in
richting van onderwijs als aangegeven bjj I b.
Voor deze kinderen moet ook weer vrij
stelling gevraagd worden op een formulier als
aangegeven bij I b.
Wij voegen hier nog aan toe, dat geen vrij
stelling van leerplicht wordt gegeven voor
overgang naar een land- en tuinbouwschool
of -cursus.
Ten slotte geven wü het volgende
zicht
Kinderen die nog geen 14 jaar zün. mogen
in 1930 van een 7 klassige Lagere school, als
zij: le. in 1923 op school zün gekomen; 2e. in
1930 de 7e klas hebben doorloopen; 3e. ge
boren zün vóór 1 April 1917, voor een school
die 1 April begint, geboren zün vóór 1 Mei
1917, voor een school, die 1 Mei begint, gebo
ren Zün vóór 1 Aug. 1917. voor een school die
1 Aug. begint.
Wü hopen de zaak hiermede duidelük uit
eengezet te hebben en den ouders te hebben
duidelük gemaakt, dat niet de hoofden van
scholen naar hun inzicht kunnen handelen,
maar zich hebben te houden aan de betref
fende bepalingen der Wet.
Onder Scheveningen heeft een zeer tra
gisch ongeluk plaats gehad, dat door geen
enkelen voorbüganger schijnt te zün opge
merkt De heer N. S.. eigenaar van een be-
hangerü en stoffeerden) te s-Gravenhage.
ging s avonds tegen half 8 per fiets van
zijn huis naar Scheveningen om daar een
klant te gaan bezoeken. Hü is thuis niet
teruggekeerd.
Des nachts
Kanaal aan
Cremerweg en den Nieuwen Duinweg. Hü is
waarschünlük. door de duisternis misleid, in
het water gereden. Het stuur van het rüwiel.
dat ook in het water lag. wees in de rich
ting Scheveningen. De heer S. moet dus al
spoedig nadat hü van huis ging, verdronken
zun. Dit klopt met het feit, dat hü den klant
in Scheveningen niet heeft bezocht.
De heer S. was 48 jaar en gehuwd.
De firma Erve H de Jong. Koninklijke
Cacao- en Chocoladefabrikanten, wier fa
brieken in den nacht van Zaterdag-op Zon
dag j.l. door brand bijna geheel werden ver
woest. deelt mede, dat tot wederopbouw
daarvan besloten is.
Getracht zal worc'cn in de gespaard ge
bleven gebouwen, door aankoop van enkele
nieuwe machines, het bedrijf, zü bet dan ook
gedeeltelük. voort te zetten.
Nog steeds woect het vuur onder de
puinhoopen, en was men zelfs Donderd»?-
nog genoodzaakt de brandweer
ontwaardiging verwekt. Het hoofd der
Christenheid, de Paus van Rome, sprak
hët eerste gezaghebbende woord. Hij
veroordeelde streng, maar waardig het
helsche bedrijf van de trawanten van
Lenin, die priesters verbannen en af
slachten, kerksieraden tot munitie voor
het roode leger omsmelten en de kerk
gebouwen zelf tot kazernes ot biosco
pen inrichten. De H. Vader protesteerde
tegen deze gruwelen en wekte tevens de
geloovigen van heel de wereld op om
zich te vereenigen tot een gebedsactie,
opdat de almachtige en rechtvaardige
God een einde moge stellen aan deze
menschonteerende daden.
Dit woord heeft niet enkel in de ka
tholieke. maar in heel de christenwereld
weerklank gevonden. Al wat nog gelooft
in den eenen waren God, vereenigt zich
in gemeenschappelijke uiting van ver
ontwaardiging. tot één machtig koor
van protesteerende stemmen. Jood en
Lutheraan; Calvinist en Katholiek
staan schouder aan schouder om te g e -
tuigen voor de vrijheid van gods
dienst en tegen de tyrannie der geloofs-
onderdr ukking.
Bij dit zeldzame schouwspel van eens-
verontwaardigden ontbreken
ook de koele sceptici niet. Wat
die
uit werken?
IV morkeklv*
cvwfereatte.
Op het oogenbïfk is men druk bezig met
de voorbereidende werkzaamheden voor een
nieuwe Zuidpool-expeditie onder leiding van
Commander Worsiey die o.a. deelnam aan de
Ernest
beide
Pool-
Gisterenmiddag heeft, naar de „Res Bode"
meldt, pater Borromeus de Greeve O.F.M
die. in de Vasten des Vrudagsmiddags in de
St Jacobuskerk in de Parkstraat te 's-Gra-
venhage Lüdensconferenties houdt, nadat hü
enkele zinnen uitgesproken had. zün rede
moeten eindigen wegens een ernstige ver-
kcudheid.
Z. Eerw had reeds voor den aanvang mede
gedeeld dat hü zich ongesteld gevoelde.
zal meestal noodig zijn tot afweer
een aanval der tegenpartij. In zulk*
allerwegen openbare uitingen van ver- gevallen zal dat getuigenis de meeste
waarde hebben, hetwelk waardig, zon
der den peisoon van den tegenstander
te kwetsen, kort en slagvaardig worat
uitgebracht. Er zij j van zulke getuige
nissen in de politieke historie b*kend
die langen tijd bleven natrillen en hun
uitwerking niet misten.
Wat voor dergelijk in het openbaar
„getuigen” betreft, geldt voor ons allen
in het bijzonder. Men moet zijn getui
genis niet opdringen, niet onnoodig en
zonder aanleiding met zijn geloof „te
koop" loopen. Er is een tijd geweest
en deze ligt niet zoo ver achter Bns
dat men dergelijke waarschuwingen niet
gemakkelijk zou neerschrifven, uit
vrees, de enghartigen te stijven in hun
meening. dat godsdienst een zaak voor
de huiskamer was. Die tijd ligt achter
ons. Nu er bij de groote massa een alge-
heele onverschilligheid voor geloofsza
ken heerscht; nu het zelfs mode wordt
om een tikje godsdienstig te zijn, ten
einde tot de intellectueelen te worden
gerekend, is er maar weinig moed voor
noodig om voor zijn gelooKuit te komen.
T Is in onzen tijd al een heel groote
lafaard, die zich daarvoor schaamt. Iets
anders is om openlijk naar zijn geloof
te leven. Het zwijgende voorbeeld van
een christelijken levenswandel is in
onzen tijd het moedigste en vrucht
baarste getuigenis. En wie dien zedelij-
ken moed heeft, die zal ook den fijnen
tact bezitten om juist dan met woor
den voor zijn geloof en voor de zeden
wetten van zijn godsdienst te getuigen,
wanneer het oogenblik daarvoor gun
stig is; wanneer zwijgen een misdaad
zou zijn. Wanneer u T hart tot spreken
dringt, zoo spreek! Dat kan op 't onver
wachts gebeuren, in een particulier
gesprek, wanneer de conversatie toeval
ligerwijze afdwaalt naar een onderwerp,
waarbij onze heiligste overtuiging ge
troffen wordt. Plotseling kunnen wij
voor een meening staan, lijnrecht tegen
over de onze; een meening die een
grondwaarheid van ons geloof aantast;
die het huwelijk of het priesterschap in
zijn wezen aanrandt. De eer van onzen
christennaam en ook de naastenliefde
vorderen ons dan op, om te getuigen
voor onze meening, zoo goed als dat in
ons vermogen is. Wij hebben de aan
leiding niet gezocht; het
ons opgedrongen. Maar
oogenblikken worden de
van harte welsprekend.
binnenste komt in opstand; de dagelijk-
sche practijk van hun waarlijk gods
dienstig leven, de godsdienstwaarheden,
die zij geregeld hebben hooren verkon
digen of welke zij in goede lectuur tot
zich hebben genomen, dat alles „welt
hun naar de keel” en slagvaardig staan
zij paraat om te getuigen voor wat hun
het heiligst is. En dezulken verlaten het
slagveld ook altijd met eere.
Ziedaar „getuigen” in den goeden,
juisten zin. Zulk getuigen kan onze
plicht zijn in een particuliere ontmoe
ting onder vier oogen; in een spoorweg
coupé, in een salon, in een vergadering.
Wjj weten dat nooit te voren; daarom
moeten wij voor zulk getuigenis steeds
bereid zijn. Het moet er mee gaan als
met echte kunst. Een kunstwerk, dat
uit een nobele kunstenaarsziel is ont
sproten, een schepping van een „kun
stenaar naar Gods genade” zal altijd
een edele, verheffende strekking heb
ben. Een werk echter, dat met opzet is
gemaakt teneinde een bepaalde strek
king naar voren te schuiven, een zoo
genaamd tendenzstuk. zal altijd de fout
van zijn geboorte dragen. Het zal hoog
stens eenige sensatie kunnen verwek
ken; echte, diepe, innerlijke ontroering
zal het niet geven.
Zóó gaat het ook met ons getuigen.
Al wat hieraan opzettelijks is. zal zijn
doel missen. Maar opgeborreld uit het
diepste van ons hart, ontsproten uit
heilige verontwaardiging of uit innig me
delijden, zal een getuigenis, hetzij dit
komt van een hooggeleerde of van een
ongeletterde, zijn uitwerking nimmer
missen. Want hierbij geldt niet de
vraag hoe talrijk of hoe sterk zijn de
tegenstanders; staan zij ongewapend
tegenover het zwaard van ons woord of
zijn zü zwaar gepantserd? Neen; uit een
getuigenis, als hier bedoeld, spreekt de
waarheid in haar zuiversten vorm; en
de waarheid krügt. vroeg of laat, gelijk
en, zü is onoverwinnehjk.
HOMO SAPIENS.
De besH»in( van den Minister
Bij informatie bü den Minister van Wa
terstaat over den inhoud van het advies
der meerderheid van den Radio-raad deelde
de Minister mede, dat hü zich moest be
palen tot het standpunt, dat hü in de Eer
ste Kamer heeft ingenotnen.
De Minister wist niet, of er wellicht nog
een advies van de minderheid komt en
bovendien wil hü. nu hem in de Tweede
en Eerste Kamer de volgende week wets
ontwerpen ter behandeling wachten, geen
overhaaste beslissing nemen, maar A téte
reposee het advies van den Raad, dat een
jaar is uitgebleven, overwegen.
Naa«t ae mceed.i’ .-.ei>. die ooor de ryk.-
veetee’tconsulenten kwartaal worden ver
strekt. zün thans voor het eerst ook gegevens
verzameld direct bü een aantal varkenshou
ders over het geheele land verdeeld, onge
veer in overeenstr mming met de beteekenis
die de varkensfokkenj en mesterü in de on-
er chckien provincies heeft 636 varkenshou
ders hebben volledige opgaven ingezonden
«velke opgaven betrekking hebben op ruim
22.000 vgrkens
Hoewel het thans verkregen materiaal door
liet ontbreken van vergelijkbare cüfers nog
slechts weinig leert omtrent uitbreiding of
inkrimping van het aantal varkens zoo be
vatten zij toch belangryke gegevens om.rent
de structuur van den Nederlandschen var
kensstapel.
Uit n tabel blükt dat er onderscheid bestaat
tusschen d» oostelijke provincies, waar de fok-
kerü een belangrijke plaats inneemt, en d?
westelijke, waar de mesterü overweegt. In de
eerstgenoemde gebieden zijn de b-xlrijven ge
kenmerkt door een naar veri ting groot
aantal gedekte zeugen en b«ggen beneden zes
weken en een geringer aantal vette varkens
terwlil in het gebied, waar de mestebij over
weegt en waar dus veel biggen en magere
varkens worden aangekocht, de verhoudingen
juirt omgekeerd zün. De provincie Utrecht
venrt in men g --opzicht een overgang tus-
'Chen beide gebieden.
gezinde
echter
kunnen die mondelinge en papieren
protesten uit werken? Wat zullen de
bolsjewiki in het verre, afgesloten Rus
land zich daarvan aantrekken? Zullen
die roode heeren niet lachen om dat
machteloos protesteerende Westen?
Maakt heel die beweging niet den in-
cfruk van iemand, die een vuist wil
zetten, maar geen hand heeft? Doet
men In zulk een geval niet beter, kalm
toe te zien en zich niet belachelük te
maken?
Een liberaal blad, het Algemeen Han-
delsblad, voelde zich zelfs dezer dagen
al genoopt om te waarschuwen tegen
overdrijving; tofc aansporing p.m het
hoofd koel te houden: de berichten uit
Rusland waren zoo moeilük te contro-
leeren en: een goed bedoelde veront
waardiging slaat zoo gemakkelijk over
tot eéïi s.evaarlüke Hetze!
Het protest tegen Rusland is voor
ons een gereede aanleiding om eens de
beteekenis en waaide--na te gaan van
een woord, dat in onze taal zoo veel
zeggend is, n.m. het woord getuigen.
Wü bedoelen dan’ het woord in den bo
ven aangeduiden zin: ^penlük getuige
nis afleggen van zün meening, omtrent
de groote vragen, welke het diepste
innerlük van den mensch raken, het
godsdienstig geloof en al wat daaruit
voortvloeit.
De vraag: „wanneer moet ik getuigen
voor mün geloof en de geloofswaarhe
den” is niet gemakkelük te beantwoor
den. Daar is op de eerste plaats moed
voor noodig, maar daarnaast ook tact
en voorzichtigheid. Er kan n.l. evenveel
kwaad worden gesticht door ontüdig en
onhandig „getuigen” als door zwügen
uit lafheid, daar waar gesproken moet
worden. Hoe ten deze de ware maat te
vinden?
Wanneer u ’t hart tot spreken dringt,
zoo spreek, zouden wü met den dichter
kunnen zeggen. Maar ook die raad is
voor allen nog niet afdoende. Het komt
nJ. in onzen tüd veelvuldig voor, dat
menschen gedrongen worden tot getui
gen, waar zü beter gezwegen zouden
hebben. Waarom in onzen tüd? Omdat
de vrüheid van het woord in het open
baar in dg zoogenaamd beschaafde
wereld, in de „democratische” landen,
absoluut gewaarborgd is. In parlemen
ten en bestuursvergaderingen van stad
en gewest kan men in één en dezelfde
zitting de meest uiteenloopende meenin-
gen hooren verkondigen. Men hoort er
christenen en heidenen, godsvereerders
en godloochenaars, men hoort tienderlei
soort zedenwet aanprüzen. In zulk een
büeenkomst is „getuigen” niet moeihjk;
integendeel: men moet voorzichtig zün
met daar het heiligdom van zün bin
nenste bloot te leggen, omdat in zulke
verpolitiekte samenkomsten zoo weinig
woorden uit volle, diepe overtuiging ge
sproken worden; omdat daar zooveel
gezochts bü is, zooveel woorden worden
ten beste gegeven, om de eigenlüke be
doeling te verbergen. Wie in dergelüke
vergaderingen zich tot zakelüke bespre
kingen beperkt en zoo min mogelük zich
op het terrein der algemeene beschou
wingen laat verlokken, doet gemeenlük
het verstandigst en bereikt het meest
Van overtuigen, van overhalen tot een
ander standpunt, van bekeeren is daar
toch geen sprake. Moed om te „getui
gen” is daar niet noodig; integendeel
er kan meer moed in zwügen liggen
omdat „getuigen” in zulke büeenkom-
sten maar al te dikwüls goedkoop ef
fectbejag is.
Natuurlük zal het voorkomen, dat ook
in publiekrechtelüke colleges voor God
en godsdienst getuigd moet worden. Dat