ONS BLAD
LEEKEPREEKEN
o
E
N
L. FRANKENBERG, Alkmaar
4
B
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN
ZATERDAG 22 MAART 1930
VIER EN TWINTIGSTE JAARGANG No.
f 40
Voornaamste &Cieuws
Audiëntie
De Winkelsluiting
Een aantal huizen in de asch gelegd
Huis afgebrand
L
De „Ada” 153 IJm.
Daarvoor is
De taal der bloemen
De verstandige hond
Hij wist den weg
JOH. LAUWERS
O
Organisatie R. K. Mijnbeambten
Boerderijbrand te Bathmen
2. en 3 ct
R. K. Jeugorganisatic
Lijkje in een trommel gevonden
Verduistering door een advocaat
Signora Rachael Mussolini
Gebed voor Rusland
De termijn verlengd tot 1 Mei 1931
rd
föSSO
rw-— j
(WrcicAfirr
Het dorpje Deil bij
Geldermalsen geteisterd
Reorganisatie van den
Rijkswaterstaat
Vervallen vergunningen
volgens de Drankwet
Kindermoord
te Amsterdam
Lederwaren, koffers, citybags
De Nederlandsche blocmenkweekers
geroemd om hun talenkennis
Door een trawler op sleeptouw
genomen
Beide inspecteurs-generaal gaan
heen
Barometers Thermometers
PAYGLOP 3
ALKMAAR
Het wetsontwerp aangenomen met
73 tegen 16 stemmen
er zeen raadskelder
geopend
AANGIFTE MOET OP STRAFFE VAN VERLIES VAN RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
I
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
I
ROOMSCHE TROEVEN
I.) >Un 1# arbeidrnwoninm
der
hebben
Kindermoord te Amsterdam.
t
aangehouden. De kellner I
Barometerstand 9 uur TJX».; 758, vooruit.
3f
Thans gesticht
en
varken, werd al het vee
Mislukte moordaanslag
De dader piregt zelfmoord
HOMO SAPIENS.
bij verltas raa*a
anderen vinger
De kansen op bet slacen der Londenach*
vlootconferentie rijn aeer onswnstig.
geen
dat
Ernife bewoners bewusteloos
weggedragen
Z D. H de Blsschop van Haarlem zal In
de volgende week op Dinsdag en Donderdag
geen audiëntie verleenen.
Amerikaansehe missionarissen door Chinee-
sehe communisten te Kantsjoe gevangen ge
nomen.
Madame Hanau weigert met geweld, het
haar toegediende voedsel In te nemen.
Mededeelingen over een nieuwen interna
tionalen trein.
ABONNEMdN1 kNveer Alkmaar
en Agentschappen: per week 23 «L;
per kwartaal MS; per poet, per
kwartaal f 3J8 by vooruitbetaling.
Z. D. H. de Blsschop van Haarlem heeft
benoemd tot lid der Interdiocesane commis
sie van de R. K Jeugdorganisatie den Zeer-
eerw. ZeerGel. heer prof. J. Nlekel. professor
aan het Oroot-Seminarie Warmond
De dictator self is bekend genoeg, maar het
portret van rijn vrouw snUtm vele leaers en
knermeem mt ntet grnte hrkhim. WU
De Tweede Kamer heeft met 73 tegen M
stemmen aangenomen het wetsontwerp in
zake de winkelsluiting.
De Eerste Kamer heeft de behandeling van
de begrooting van Buitenlandsche Zaken af
gehandeld en aangenomen.
Z. H. de Paus heeft een toespraak gehou
den over de hooge beteekenis der R.K. Jeugd-
vereenigtngen.
Tusschen Mac Donald en Snowden zou het
tot een ernstig conflict gekomen xtjn naar
aanleiding van de leiding van eerstgenoemde
ter rlootconferentie.
In Dril (Ge
door brand vei
8 Liberalen, 3
van de 9
lijk opzicht worden gestreden; nu moet
onze aansporing tot het jonge, Room-
sche geslacht niet vóór alles gericht zijn
op een wegnemen van schuchterheid
op een aansporing om te vechten voor
het geloof, om de overtuiging ook in het
openbaar te durven uitdragen. Dat zou
zijn preeken voor een bekeerde paro
chie. Wat onze tijden, ons geslacht, wat
vooral onze. Roomsche Nederlandsche
jeugd noodig heeft Is een opvoeding tot
geestelijk sterke mannen en vrouwen,
doorkneed in kennis van den godsdienst
en de zedenwet; bekendheid ook met de
De Tweede Kamer heeft zonder hoofdeltyku
stemming aangenomen het wetsontwerp tot
verlenging van den termijn voor vervallew
vergunningen.
Het Bulgaarsche parlement heeft de over
eenkomst met Joego-Slavië, waarin een rege
ling voor de landerijen aan de grens wordt
voorgesteld, aangenomen
De reorganisatie van den Rtfkswaterstaat-
dienst.
Licht op. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 6.47 uur.
Te Amsterdam is uit het water van bet
Nieuwe Meer opgehaald een zwart geschil
derde blikken trommel, ter grootte van onge
veer 17 by 24 en 18 c. M. In de trommel
bevond zich een pasgeboren kind van het
vrouweiyk geslacht, gewikkeld In een grauw
papier De commissaris van politie in de 9e
sectie, bureau Overtoom 449 te Amsterdam
verzoekt den personen, die omtrent deze zaak
inlichtingen kunnen verschaffen, rich aan
zijn bureau bekend te maken.
ADVKBTRNTIEPRUS; Vaa
regels f L2S, ett« regel meer MA.
RECLAME, per regel M wee
de eerste pagxna; voor de uvertge
pagina-» f Md
RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD*
bij vooruitbetaling per p*Malag
KM per advertentie van Mgetot
teder» regel meer 9J>
In een hoofdartikel getiteld: „De taal der
Bloemen", huldigt de ..Times" de Neder
landers als uitstekende talenkenners.
Degenen, die de bloemen-catalogi samen
stellen, kennen in ieder geval, zegt het b!ad,
het Engelsch perfect.
Het blad geeft den Engelschen bloem-
kweekers den raad, om by het samenstellen
van hun catalogi die van de Nederlanders
te raadplegen, omdat zü daarvan niet weinig
gemak zullen ondervinden.
De administratieve mijnbeambten, die tot
nu toe nog geen organisatie hadden, hebben
deze thans gekregen.
Er is in een druk bezochte vergadering op
gericht de R K. Vereenlglng van admi
nistratieve mijnbeambten.
300 aanwezigen ongeveer hebben zich als
lid van de nieuwe organisatie opgegeven.
Alle sbonné'» op dit blad ziin Ingevolge de versekeringsvoorw.arde»
tegen oncevnllen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen
In den raadskelder te Utrecht heeft een
student, die te veel gedronken had. een der
kellners met een alarmpistool bedreigd. Het
mikpunt dacht echter op dit moment, dat er
een gevaariyke revolver op hem gericht was
en schrok hevig. De student, een 20-jarige
jongeling, werd i-
BUREAU: KOF ALKMAAR
Telefoon: Administratie No. 433
Redactie Ne, «33
Gistermiddag om ongeveer half één brak
brand uit op de boerenplaats van C. Burger
te t Zand (N H.j. Het gezin zat aan den
mlddagdlsch en werd door het knetteren
der vlammen opmerkzaam gemaakt. Men
ontdekte toen met grooten schrik dat reeds
een gedeelte van het huis in lichte laaie
stond. Hoewel met den meesten spoed werd
opgetreden, kon niet worden belet dat
«■enig vee in de vlammen otnkwam. Het ge-
heele huis brandde af. Oorzaak tot heden
onbekend. Men vermoedt kortsluiting.
Onze H. Vader de Paus heeft Rusland op
gedragen aan de H. Teresla van Lisieux. Op
de werktafel van Z. H. ligt voortdurend een
plaatje van deze Heilige, met een gebed door
den Paus zelf opgesteld.
Paus Plus wil niets Bever dan dat dit ge
bed door zeer velen met hem zal worden
medegebeden.
Laat ons gehoor geven aan dezen wensch.
en dal een aanhoudende smeeking voor het
ongelukkige Rusland ten hemel stijge.
De „beminnelijke en meedoogende Heili
ge" moge onze voorspreekster rijn.
De gebedjes zyn te bekomen by het Cen
traal Bureau van de R. K Vrouwenbonden.
Marlaplaats 33bis, Utrecht. Het gebedsfor
mulier zonder plaatje koat: 100 exemplaren
f 0.30; 500 f 1.25; 1000 f 2.— 2500 f 4.—;
5000 f 730, alles franco.
Het plaatje van de H. Teresla. met het
gebedje, zooals het po de schryftafel van Z.
H. ligt, koet 1 ex. f 0.10; 100 ex. f 2c—1000
ex. tXLOO,
De gewezen advocaat en procureur mr. E.
P. M.. thans zonder beroep in Den Haag,
heeft voor de Haagsche rechtbank terecht
gestaan, terzake van oplichting, sups, ver
duistering van een bedrag van f 3000 aan ef
fecten, gepleegd in November 1928 als be
stuurder van de sociëteit „De City Club",
ten nadeele van den boekhouder van die so
ciëteit, die dat geld als borgstelling had
moeten storten.
Voordat met de behandeling der zaak werd
aangevangen, werd door verdachtes raads
man mr. Paane nietigheid der dagvaarding
gepleit op grond van de redactie daarvan,
terwijl hy daarnaast een betoog hield om
aan te toonen. dat het O. M. niet ontvanke
lijk moet worden verklaard in verband met
de bU de vervolging en dagvaarding van de
ze zaak gevolgde procedure. waarbU verschil
lende artikelen van het Wetboek van Straf
vordering verkeerd zouden zyn toegepast.
Het o M-, waargenomen door mr. Pol
man, betwistte, dat de dagvaarding nietig
zou AUn en eveneens de opgeworpen nlet-
ontvankelUkheid te zynen aanzien.
De Rechtbank verwierp alle opgeworpen
bezwaren: alleen was het college van oordeel,
dat art. 254 Strv. niet voldoende is nageleefd,
omdat de beschikking van den Hoogen Raad,
waarbij in hoogste instantie is afgewezen
verdachtes bezwaarschrift tegen de ken
nisgeving van verdere vervolging, verdachte
niet beteekend is geworden, in verband
waarmede de 'Rechtbank uitstel van behrn-
deling der zaak noodig achtte.
De Rechtbank stelde hierop de behande-
Jk« voor onbepaalden tijd uit.
Gisteravond laat heeft rich in perceel
Cornells Mertensstraat 2Ibis te Zullen een
opschuddingwekkend drama afgespeeld De
22-jarige A. W. v. d. L.. werkloos metselaar,
kreeg ruzie met zyn hospita en zyn mede-
commensaal. Op een gegeven moment
dreigde hy dezen met een revolver en loste
acht schoten, echter zonder te raken.
Toen de politie op het geknal afgekomen
ten tooneele verscheen, had de jongeman
zich opgesloten. Nog voordat men zyn
schuilplaats kon binnendringen, had hy
reeds door een schot in het hoofd zelfmoord
gepleegd.
Het Tijdschrift voor Diergeneeskunde ont
leent aan de Berl. Tier. Woch.:
Een driejarige jachthond kwam in de
kliniek der VeeartsenJikundige Hoogeschool
te Hannover in behandeling wegens een re-
tentie-cyste (een opzwelling als gevolg van
belemmerden afvoer) van de afvoerbuis der
linker parotis (groote speekselklier). Het
dier sprong op bevel van rijn meester op de
operatietafel en ging uit eigen beweging op
de rechterzijde liggen. Daar de •ultmondlngs-
plaats van die afvoerbuis In den mond niet
te vinden was, werd de cyste door een in
snijding van uit de mondholte geopend. De
hond reageerde alleen met een zacht ge
jank. Na eenige dagen wat <fe cyste opnieuw
gevuld en kwam de hond weer in benan-
oellng. Het dier begroette den professor en
de studenten, sprong uit eigen beweging op
de operatietafel en ging op de reehterzyae
liggen. De cyste werd weer geopend en een
stukje uit de wond geknipt om te snel dicht
groeien te voorkomen. Daarna werd ze nog
driemaal ingesneden. Dtt gebeurde telkens
op denzelfden tyd.
Eenige weken Later verscheen op hetaelfoe
uur de hond alleen (zonder geleide) m de
kliniek, begroette professor en studenten en
ging op de operatietafel liggen. Hy kreeg
weer zjjn insnijding, groette vriéndelijk en
vertrok.
BU onderzoek bleek, dat zyn baas op reis
was en den hond bjj vrienden had uitbe
steed. De hond was geheel uit eigen bewe
ging, toen de cyste weer gevuld en zeker
weer pljniyk was, naar de kliniek gegaan
Ditzelfde gebeurde later nog tweemaal; toen
werd de sterk vergroote speekselklier weg
genomen en was de hond voorgoed genezen.
De voornaamste bepalingen uit het vonnis
in de echtscheidtngszaak tuanchen prinses
Charlotte en prins Peter van Monaco rijn be
kend geworden.
ff
eenige
en moesten worden
De Tweede Kamer heeft gistermiddag met
73 tegen 16 stemmen aangenomen het wets
ontwerp houdende regeling der Winkel
sluiting.
Tegen hebben gestemd
Staatkundig Gereformeerden, 2
Anti-revolutlonnalren en de heeren Ling-
beek, Braat en WUnkoop.
De sleepbooten „Oceaan" en „Texel" dia
uitgevaren waren om hulp te verleenen aan
den stoomtrawler „Ada 153 UM", welk
schip met een gebroken machine naby het
vuurschip „Terschelllngerbaak" ronddreef,
zyn onverrichterzake naar Terschelling te
ruggekeerd.
De trawler 75 IJM. had het schip reeds
op sleeptouw genomen.
f *innn Uvea*l»n«« zeheele ongexhiktheid tot werken door _-n bijeen ongeval mei hii verlies van een h»nd. - Pi» verliea van een bil een breuk van
I uUUUv"* verlies vsn beide armen, beide beenen of belde oozen I IdU," doodeliiken afloot» een voet of èen ooff 25»" duim of wïiRvincer I been of «rm
Naar wy vernemen Is spoedig te verwach
ten publicatie van het KonlnklUk Besluit,
waardoor de wUziging. welke in den alge-
meenen maatregel van het bestuur, regelen
de de inrichting en den dienst van den
RUkswaterstaat. moet worden aangebracht
om tot benoeming van den Directeur-Gene-
raal over te kunnen gaan, in werking treedt.
Overeenkomstig hetgeen daaromtrent
reeds werd gepubliceerd is Ir. J. A. Ringers,
hoofd-ingenieur van den RUkswaterstaat
met verlof, directeur-hooftjuitvoerder van de
MaatschappU tot uitvoering van Zuiderzee
werken te Wiertngen. niet Ingang van 1
April as. benoemd tot directeur-grneraal
van den RUkswaterstaat.
De betrekking van Inspecteur-generaal
komt te vervallen, zoodat met Ingang van
genoemden datum aan de inspecteurs-
generaal van den RUkswaterstaat irs. G.
Rooseboom en A. R. van Loon, eervol ont
slag is verleend uit hun betrekking, onder
dankbetuiging voor de gewichtige diensten,
door hen aan den lande bewezen.
De Minister van Waterstaat heeft de hee
ren in zyn kabinet nog persoonlijk dank
gebracht voor de door hen bewezen dien
sten en hun daarby medegedeeld, dat het
H. M. de Koningin behaagd heeft hen te
benoemen tot commandeur in de Orde van
Oranje-Nassau.
De heeren Rooseboom en Van Loon heb
ben zich bereid verklaard den minister des-
gewenscht in belangrijke waterstaatsaan
gelegenheden van advies te dienen.
Te Moskou is een kinderuniverslteit ge
opend, met het doel elk rrlegieus gevoel tegea
te gaan.
Door tot nu toe onbekende oorzaak brand
de gisterenmiddag in Dell by Geldermalsen
•en tiental arbeiderswoningen af. De brand
was ongeveer half drie ontstaan in de wo
ning van den koopman Heumang. waarna
de vlammen sjxx*dig oversloegen op de
naast gelegen woningen.
Door de handbrandspuiten uit Dell en
Enspyk, geassisteerd door de motorspuiten
uit Geldermalsen. Leerdam en Buren werd
de brand tenslotte gebluscht. Het huisraad
kon uit de meeste woningen bytijds in vei
ligheid worden gebracht, terwyi het vee
eveneens gered kon worden.
Persooniyke ongevallen vonden niet plaats.
De bewoners zyn by familieleden of buftn
ondergebracht.
Hoewel er na eenlgen tyd vyf stralen op
de laaiende massa waren gericht, kon de
brandweer niet verhinderen, dat twaalf van
de arbeidershuisjes met hun rieten daken
tot den grond toe afbrandden. Twee of drie
woningen kregen inwendige schade en wa
terschade. doch bleven verder behouden.
Daar de brand op klaarlichten dag uit
brak, kon men bytyds de noodige maat
regelen treffen om have en goed te bergen.
De bewones van de dood het vuur aange
taste perceelen sleepten, zooveel zy konden,
hun huisraad naar buiten, daarby door
vriend en maag bereidwillig bygestaan. En
daar het droog, helder weer was. Ls der
halve veel meubilair voor vuur- zoowel als
voor waterschade gespaard gebleven.
Ook het vee kon grootendeels bytyds in
veiligheid worden gebracht. In veiligheid.
dat wil niet zeggen: onderdak. Want al
was van een paniek-stemming geen sprake,
eenige verwarring viel toch niet te vermfl*
den. Daar het langs den weg weldar een
dooreen-loopende chaos van menschen en
dieren was. bleek het niet terstond moge-
lyk, het vee van lederen boer afzonderiyk te
houden en twijfelachtig is op dit oogenbllk
dan ook nog, hoe groot de schade Is. die elk
der bewoners van „de Bulk” in zyn vee-
Aurit heeft geleden. Want dat eenig klein
vee. oa. eenige varkens, een prooi van de
vlammen zyn geworden, staat reeds vast.
Van de verbrande huizen zijn eenige laag
eenige in het geheel niet verzekerd. Alle'
perceelen waren particuliere woon huisjes
Over de oorzaak tast men nog in het
duister; te meer, daar de bewoners van het
huls, waar de brand ontstaan is, de koop
man Heumang. tydens het uitbreken van
den brand afwezig was.
De dakloos geworden bewoners hebben een
onderkomen gevonden by familieleden of
buren. Persooniyke ongevallen zyn niet
voorgekomen.
Gisterenavond omstreeks half twaalf was
de brandweer het vuur geheel meester.
Van de verbrande hulzen restte niets meer
dan een rookende. smeulende puinmassa en
eenige resten van muren. De brandweer
bleef op haar hoede en droeg zorg, het hooi,
voorzoover dit niet verbrand was, nat te
spuiten en uit elkaar te trekken. Honderden
belangstellenden verdrongen rich om T ter
rein van de ramp en sloegen het werk van
de spuitgasten gade.
De Tweede Kamer heeft het wetsontwerp
tot wyziglng van artikel 63 der. Drankwet
(verlenging van den termyn. waarna ver
gunningen van vóór 1 Mei 1904 en ver-
nootschapsvergunningen vervallen, tot 31
Md 1931) zonder hoofdelijke stemming aan-
Gisteren brak brand uit in een boerderij
in de kom van het dorp Bathmen. bewoond
door den eigenaar H. Wlbbellnk O.Jzn.
den landbouwer W. J. Roetert.
Het huis brandde geheel af.
Van de familie Roetert raakten
personen bewusteloos
weggedragen.
Behalve een
gered.
Ook een deel der Inboedels kon uit de wo
ningen gehaald worden.
De brand Is waarschynlijk ontstaan door
een lek In den schoorsteen.
Verzekering dekt de schade.
De a.s. reis van de „Graf Zeppelin" naar
Amerika.
historie van het verleden; bekendheid
met de situatie van het heden; men
schen in een woord van geestelijke stan
ding. van zelfbeheersching, die door hun
tactvol voorbeeld de bewondering van
hun omgeving en niet de ergernis van
hun andersdenkende landgendoten wek
ken.
Onze tijd is pr niet eene van de grove
propaganda. Als de geesten fel tegen
over elkaar staan; in tijden van gods
dienstoorlog of religie-onderdrukking of
wel in jaren, die op een geloofsvervol
ging aansluiten, Is het begrijpelijk, dat
aan beide zijden harde woorden vallen,
dat de wapens scherp en zelfs grof zijn.
Onze tijd vraagt iets anders- Voor ge
lijke rechten behoeven wij in ons land
niet meer te vechten. Daarvan is ieder
een overtuigd. WIJ moeten ons integen
deel nu en jlan afvragen, of wij met
onze groeiende macht en onze uiterlijke
ontplooiing voor de algemeene zaak niet
verstandiger doen met niet te stoffen
op onze resultaten; met den lof en den
nOd aan anderen over te laten en zelf
Ijverig maar bescheiden verder te gaan
en voort te werken. Het komt immers
op den innerlijken was meer aan dan
op den uiterlijken glans.
O, het is zoo begrijpelijk, dat men nu
en dan in jeugdig vuur lust gevoelt om
zijn blijdschap uit te zingen. Maar daar
voor is toch op onze talrijke congressen
en vergaderingen, in eigen vereenlgings-
leven. gelegenheid te over, kiet noodig
is het om zijn trotsch zoozeer bot te
vieren, dat anderen zich daaraan erge
ren. „Roomsch is troef in Nederland" is
een ontactische en gevaarlijke leus.
Men brengt er de jeugd, die oneven
wichtig en onbezonnen is en geen ge
schiedenis kent, mee van de wijs. Hoe
veel last heeft men onzen grooten lei
ders met zulke onberaden fanfares al
niet veroorzaakt? Laten wij eens enkele
voorbeelden noemen om onze bedoeling
te verduld^ljken. Daar is in ons land
•en swogenaamd processieverbod. Nie
mand heeft daar last van. Maar een
tijdlang heeft bij vurige propagandisten
als een strijdleus gegolden: afschaffing
van het processieverbod! Daar leeft iets
in zulk een strijdkreet; al wat jong is,
voelt daarbij de spieren zwellen en den
vechtlust opkomen. Is het echter ver
standig om aan zulke opwellingen toe
te geven? Die vraag moet men aan
ouderen en wijzeren, aan mannen van
ervaring, die de politieke landkaart
kennen, overlaten. Waarom gaat men,-
wanneer men met een ander twist over
het bezit van een stuk grond, over de
uitlegging van een contract of iets der-{_
gelijks, naar een rechtsgeleerde? Omdat
men niet zeker is van zijn zaak? Neen,
men is heilig overtuigd van zijn recht,
maar men vraagt aan een deskundige
den besten weg om zijn doel te bereiken
Waarom handelt men zoo ook niet in
zaken van algemeen belang?
Toen eenige jaren geleden in Neder
land het Internationaal Eucharistisch
Congres in Amsterdam gehouden werd,
riep men In katholiek^ kringen om „de
Roomsche ministers” in de processie. De
regeering moest zich officieel laten ver
tegenwoordigen, een afgezant zenden
naar den Pauselijken delegaat enz. Im
mers. de minister-president was katho
liek. Zouden wij, Nederlandsche katho
lieken, dan niet elschen, <U»t de overheid
dit religieus festijn meevierde?
Dit was de meenlng der oppervlakkl-
gen en heethoofden. Verantwoordelijke
personen dachten er anders over. Het
feit, dat op Nederlandschen bodem, in
onze hoofdstad, een Eucharistisch Con
gres kon gehtRiden worden, was op
zichzelf al een katholieke triumf van
den eersten rang. Het zou ontactisch
zijn geweest de openbare meenlng nog
meer te prikkelen. En wellicht zal me
nigeen thans met verbazing vernemen,
dat niemand minder dan de wijze re
gent, de toenmalige blsschop mgr. Gal
lier, aan de katholieke bladen een
schrijven richtte met de vermaning om
polemiek te voeren over het feit,
de Nederlandsche regeering in
Amsterdam niet officieel was vertegen
woordigd op het Euch. Congres. Die
hooge kerkelijke autoriteit wist wat hier
het zwaarst moest wegen: een formali
teit of de ontketening van godsdienstig?
hartstochten.
Wel verre van tot slapheid of futloos
heid te vervallen, kunnen wij met vol
komen handhaving van onze rechten en
met een fierheid en vrijmoedigheid van
optrpden in het openbaar, zoo krachtig
als men maar wil, in onzen tijd met be
zadigdheid en tact meer bereiken dan
door schetterende fanfares en onbe-
kookten ijver. Onverzettelijk in onze
heiligste beginselen, zullen wij voor hun
verspreiding en doorwerking meer be
reiken met een zakelijke en bezadigde
verdediging en een goed voorbeeld dan
met onberaden uitdagingen, met afstoo-
tend geredekavel en holle snoeverijen.
De vorige week spraken wij over de
moeilijkheden van „getuigen"; over de
vraag, wanneer en hoe men voor zijn
diepste en heiligste overtuiging moet
uitkomen. Wij hadden daarbij gelegen
heid enkele opmerkingen te maken over
het kwaad, dat door ontactisch getuigen
kan worden veroorzaakt. Laten wij op
dit netelige punt vandaag nog eens wat
dieper ingaan.
Beginselen zijn voor alle tijden be
stemd. Ware' princiepen moeten ook
voör alle tijden onveranderlijk zijn. De
toepassing echter en dus ook de propa
ganda daarvoor kunnen en moeten wis
selen naar tijd en omstandigheden. Het
is de kracht van de Katholieke Kerk dit
altijd goed begrepen te hebben; t is de
zwakheid van sommige harer volgelin
gen, dit niet altijd helder in te zien.
Om een voorbeeld te noemen: de een
heid en heiligheid van fiet huwelijk is
een voornaam christelijk beginsel.
Echtscheiding en verbintenis van twee
personen van verschillend geloof zijn
strijdig met de katholieke huwelijksleer.
Toch zal men in de literatuur van de
middeleeuwen weinig over deze onder
werpen vinden, die ons thans zoozeer
bezig houden. Waarom? Omdat er geen
aanleiding voor was. *t Is heel verklaar
baar en wijs, dat bijv, in ons Haar-
lemsch Diocees met zijn gemengde be
volking en zijn groote steden voortdu
rend tegen het gemengde huwelijk ge
waarschuwd wordt en dat op alle oor
bare manieren de onverbrekelijkheid
van het huwelijk wordt gepropageerd.
Daartegenover zal een pastoor van een
dorp in het Zuiden, waar de bevolking
geheel katholiek is, de invloed van
groote steden is uitgeschakeld en het
verloop der inwoners zeer gering is,
weinig of geen moeite doen om over
moderne huwelijksproblemen en tegen
gemengde verkeeringen te preeken- Het
beginsel is ook daar hetzelfde; maar de
omstandigheden maken, dat er weinig
of niet tegen gezondigd wordt.
In óns kind hebben wij zeer lang den
druk der protestantsche overheereching
gevoeld. In naam is de geloofsvrijheid
reeds in den Napoleontischen tijd gepro
clameerd. Maar tot ver in de negen
tiende eeuw bleef de oude schuchterheid
onder de Nederlandsche katholieken
nawerken. Men behoeft nog niet zoo
heel oud te zijn om te weten, dat men
het als jongen in een groote stad boven
den Moerdijk als Iets pijnlijks gevoelde,
wanneer bij het spelen op straat een
rozenkrans uit den zak viel. Alles wat
met den godsdienst, vooral met den
katholieken eeredienst in verband stond,
werd in het openbaar zooveel mogelijk
vermeden, gevolg van den tijd der pla-
katen en der schuilkerken. De groote
verdienste van onze Roomsche eman-
cipatoren der 19de eeuw is dan ook
geweest, den Nederlandschen katholie
ken die schuchterheid te ontnemen, hen
te maken tot fiere strijders voor hun
geloofsovertuiging, hen te brengen tot
belijdenis van hun katholiciteit, óók in
het openbaar. En wie zich uit eigen
heugenis de predicates der Zondags
missen uit dien tijd kan herinneren,
die weet, dat de vermaningen van den
kansel toen voornamelijk gingen tegen
de openbare school en tegen het men-
schelljk opzicht.
Aan het beginsel is niets veranderd.
Maar, wij leven nu in een anderen tijd.
Het katholiek openbare leven is opge
bloeid; overal staan onze kerken, onze
scholen, onze patronaten, onze vereenl-
gingsgebouwen, onze ziekenhuizen. Op
alle posten, tot in de hoogste regee-
ringscolleges. zetelen katholieken en
waar zij nog niet zijn (dit wordt maar
al te vaak vergeten) is dit ge
meenlijk daaraan te wijten, dat wij
onzen natuurlijken en begrijpelijken
achterstand nog niet geheel en al heb
ben kunnen inhalen en nog niet altijd
en overal die bijzonder gevormde man
nen kunnen leveren, die het zoo zeer
gespecialiseerde moderne leven eischt.
Een katholiek, die op zijn stuk weet te
staan, behoeft in onzen tijd niet meer
bevreesd te zijn, te worden terugge
drongen.
In zulk een tijd moeten wij de pro
paganda voor eigen beginselen nader
bekijken. Gelden dezelfde methoden In
1930 als in 1830 of zelfs in 1880? Neen!
Nü moet niet allereerst tegen mensche-
