LEEKEPREEKEN
LI-- ONS BLAD
WASSCHERIJ
JORRITSMA
L. FRANKENBERG, Alkmaar
DOE ALS
I
IS
W. M. H. PELS ZOON
DTT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN
ZATERDAG 26 APRIL 1930
TWINTIGSTE JAARGANG No. 98
VIER EN
alle
I
L.'
Voornaamste qKieuws
Goederentrein ontspoord
Audiëntie
Sluisopening te IJmuiden
Burger en Agent
Uit de dakgoot gevallen
Onder een vuilnisauto geraaat
en
II
Kaliloodsen te Doesburg
af «^ebrand
Door den bliksem
getroffen
De lijn RotterdamAmsterdam
versperd
Jubileum-kaiender
N.V. Nederlandsche Gist-
Spiritusfabriek
VOORMEER 3 ALKMAAR
J.GRUNO3
BAAITABAK
Speciaal ingericht voor
fijne Goederen
2 dooden en 4 gewonden
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
De taak van den Katholieken
onderwijzer, in een rede van
Z.H. Paus Pius XI
ROODE BOURGOGNE
„PASSE-TOUS-GRAINS”
p. fl. f 1.75
MOOI GEWAS, VOL EN GEURIG
Rubriek .vraag en aanbod-
AANGIFTE MOET OP STRAFFE VAN VERLIES VAN RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
Twee landbouwers gedood
BLIJF by Uw
bij verlies van
SANCTA SIMPLICITAS
huilenge»oorgj
uiting
on-
HOMO SAPIENS.
Feestelijkheden op 29 dezer te Amsterdam
Barometerstand 9 uur
Een krankzinnige op bezoek
met
Prijsvraag
werd
B0 het oversteken van de straat
zijn
bij een breuk van
of
'W pee hatf om
uXiBUMO «MNUMB.
Vaar da tarnt va* Long Inland in een d—r
rfrssiwwih vraehtarhip gezonken. daodea.
Waarin voor een bedrag van een
m’Hioen gulden lag opgestapeld
lukken,
het
ABONNEMENTEN: voor Aftiiwi
(U Agentschappen: per week 23 et.;
per kwartaal f 3X5; per port, per
kwartaal LM Mi vooruitbetaling.
en
alle
en
iedere
groeld.
en In het klein ontelbare
van. Frederik van Eeden.
die onlangs feest vierde.
ordening
mag
lang
verstand
Z. D. H. de Bissoëop van Haarlem zal de
volgende week alleen Dinsdag audiëntie ver-
leenen.
noodweer
handelde.
Gisterenavond tegen zeven uur is te Does-1
burg brand uitgebroken in de groote kali
loodsen van de firma Eggink. De loodsen,
naar schatting van 50 bij 30 en 50 bü 35 me
ter, gingen geheel in vlammen op. De laatste
loods was vorig jaar gebouwd en was een der
breedste overkappingen in Europa. De vuur
gloed was op verren afstand en ook te Doe-
tinchcm zichtbaar
Gebleken is, dat er misdadig opzet in het
spel is geweest bü den brand in de A.K.U.-
fabriek te Arnhem.
Wenschen. om verbetering ie krijgen in de
landbouwcrisis.
Een spoorweg door de Sahara. Uitvoerige
plannen ingediend.
en
af
wij
uit
gemoedsbeweging
Feestelijkheden te Amsterdam ter gelegen
heid van de opening van de nieuwe sluis te
IJmuiden.
Bü een blikseminslag in een boerderij te
Oostwold (Gr.) werden twee personen ge
dood en vier anderen bewusteloos geslagen.
Twee landbouwers te Geertruidenberg door
den bliksem getroffen en gedood.
De lantaarns moeten morgen
en over-
nooit zonder
die overheeHyke
ECHTE FR1E5CME
den winkel uit!
TS
Gistermiddag sloeg tijdens het hevige
weder de bliksem In de boende rij van den
heer Deknatel te Oostwold. gemeente Leek,
met het gevolg, dat de zich In de boerderij
aan het werk bevindende rietdekkers Hof
steen, gehuwd en 40 jaar oud, uit Enumatll,
en 8. Solsuma, 60 jaar oud en ongehuwd.
wonende te Tolbert, door het hemelvuur
waren op slag dood.
Drie meisjes en een man, die zich even
eens in de boerderij bevonden, werden door
den bliksem bewusteloos geslagen. Er ont
stond een begin van brand, dat echter spoe
dig kon worden gebluscht.
Door ontsporing van een goederenwagen
bij Rotterdam heeft gisterenavond een ern
stige vertraging in het reizigei svei voer op
de lijn SchiedamRotterdam plaats gehad.
STUDIEBOEKEN voor U. L. O., Handelschool.
R. H. B. S., Gymnasium en R. K. Lyceum
Snelle uitbreiding van den brand
De vlammen grepen zoo snel om zich heen,
dat binnen weinige minuten na het ontdek
ken van den brand het kantoorpersoneel zich
nauwelijks wist te redden en de laatste em
ployés zich nog alleen in veiligheid konden
brengen door de trap af te springen. Binnen
tien minuten stond het geheele complex met
een oppervlakte van 4000 M2 In lichte laaie.
Een goederentrein der Geldersche Tramweg
MIJ., die In de loodsen aan het lossen was,
kon nog grootendecls uit het brandende per
ceel worden gereden. Drie goederenwagens
werden evenwel een prooi der vlammen.
De brandweer bepaalde zich tot het be-’
schermen der overige perceelen. De schade
der gebouwen wordt op ruim een ton geraamd.
In de loodsen was een hoeveelheid kali op
gestapeld ter waarde van een millioen gulden.
Het laat zich aanzien, dat deze bergen kunst
mest nog wel eenige dagen zullen nabranden
Verzekering dekt de schade.
Nfetrws van Gandhi. De uitbreiding
actie wurdt gevaarlijk.
BUREAU: BOF ALKMAAR
Til*-AdminirtraU* Na. «23
Redactie Na. 633
NDORD-HOLL ANDSCH DAGBLAD
Gisterenavond is te Doesburg een hevige
brand uitgebroken in de kaliloodsen der
firma Eggink aldaar. De loodsen brandden
af. Er is ruim een milloien schade.
ADe sbonné’i op dit blad lijn ingevolge de verzekeringivoorwaarden
team oogvvallen verzekerd voor een der volgende alt keer ineen
ADVERTRNTIEPRUS:
regel* 1X5; elke regel meer AX5.
RECLAME per regel f 9.75 voor
do eorqp pagina: voor da overig*
pagina 9X9
Hj vwewltbi tetln* per praalrtng
M9 per advertentie van 3 regel*;
teder* regel meer f 9J2
Licht op.
worden opgestoken om: 7.47 uur
morgen om: 7.49 uur.
De Commissie voor de Malaria-Bestrij
ding voor de bevolking in Noord-Holland
heeft een prijsvraag uitgeschreven voor een
gekleurde plaat, die, allerwege aangebracht,
de belangstelling in dien strüd bü de be
volking moet wekken en verhoogen. Er wor
den prüzen uitgeloofd van 300.200.
en 100.
Het programma voor de prijsvraag is
verkrijgbaar bij het Secretariaat der Com
missie: Roemer Visscherstraat 10. Alkmaar
Laatste termijn van inzending 15 Augus
tus 1930.
f 31)1)1) «ehoele ongeschiktheid tot werken door -yg-n blieenooxevsltnet bij verlies ven een hand. - A_ bij verlies vnn een n
I wUVU. verlie. vnn belde armen, beide beenen of beide oocen I lOU," doodelliken afloop 250.** een voet of een ons f 125." duim of wijavinfler I 50." been
Van de gelegenheid dat ruim 700 onder
wijzers en onderwijzeressen uit Plemont en
380 uit Lombardije tegelijk naar Rome
kwamen en tegelijk in audiëntie ontvangen
werden, maakte Z H. Paus Pills XI ge
bruik om de taak van den katholieken on
derwijzer in een lange en mooie rede uit
voerig te behandelen
De H. Vader noemde de aanwezigheid van
zoo vele onderwijzers en onderwijzeressen
in het Vaticaan een zeer gelukkige gebeur
tenis, welke moest worden gerangschikt on
der de haast ontelbare genaden, welke Hij
telkens ontvangt van de Goddelijke Voor
zienigheid. omdat HU gedurende heel ZUn
leven en vooral in de jaren van ZUn Pries
terschap. de gelegenheid had gehad om het
werk van den Katholieken onderwijzer niet
alleen te leeren kennen, maar ook en voor
al te leeren waardeeren Een der heerlUkste
herinneringen van den Paus is juist de tijd,
dat HU zich, gedurende ZUn voorbereiding
tot het Priesterschap, lungeren tüd zelf aan
het onderwijs mocht geven, toen HU name
lijk officieel onderwüzer was en als zoodanig
werkzaam in de vierde klas der lagere
school. HU houdt er van om die gelukkige
dagen in ZUn gedachten terug te roepen en
bijzonder aangenaam was het Hem dit te
doen In de tegenwoordigheid van zoovele
onderwijzers en onderwUzeressen.
De allervoornaamste reden echter waarom
Z.H. Zich bU deze audiëntie zoo verheug
de. was iets anders: het iets namelijk dat
besloten ligt in den naam onderwijzer of on
derwijzeres. Deze naam deed den H. Vader
denken aan al hetgeen dat het waardevolst,
het noodzakelUkst. het nuttigst is in het
Apostolaat dat God zelf op de wereld kwam
brengen. De meest verheven grootheid van
de taak en van de bediening der Katholieke
onderwijzers en onderwijzeressen is: dat zü
de opdracht, de roeping hebben tot voort
zetting van het leermeesterschap dat de
Verlosser der wereld ons gaf. Op een dag
toch, welke een ommekeer beteekende in de
geschiedenis, welke rUk was aan nieuw le
ven, Monk de goddelijke stem die zeide:
„Gaat, en onderwijst alle volken!" Welnu,
wat doen de onderwijzers anders dan onder
wijzen? Zoo was dus die stem, die opdracht
aan hen gericht, de opdracht die God gaf
aan ZUn Apostelen en die de wereld moest
redden, de menschheid vernieuwen.
Deze roeping komt ook tot de onderwijzers
en onderwUzeressen, en al gebeurt dit langs
andere wegen, dan is het toch goed nog
eens haar goddelüken oorsprong in herinne
ring te brengen.
De gezinnen vertrouwen him kinderen
aan de onderwUzers toe alsof deze een le
vend en organisch deel van het gezin uit
maakten: men laat aan de onderwijzers te
doen over. wat. vooral in den huldigen tUd.
voor de ouders te doen onmogelUk is.
Dan is er de maatschappU. het vader
land. de staat, die zijn kleinen aan de onder-
toond en de Russische regeering de
monstreert ons lederen dag, tot welke
ellende het volk vervalt, wanneer ven
boven af getracht wordt, het leven te
dwingen naar ijzeren wetten.
Wanneer men, aldus hooren wij vra
gen, gelooft, dat de overheid haar
macht en gezag van God ontleent; dat
ook in het staatsbestuur Gods wet en
tot uiting moeten komen,
men dan maar berusten bij alle
onrecht en het leven zijn gang l&tcn
gaan? Natuurlijk niet! Maar er is ver-
ingrljpen. Het leven is nu
Gistermorgen is de aannemer Blanken
steen, die in de dakgoot van een huis op de
Rijnkade te Arnhem werkzaamheden had te
verrichten, gevallen en met het hoofd op de
straat terecht gekomen. HU was terstond
dood.
Tengevolge van de ontsporing even bui
ten het station D. P te Rotterdam, waarbij
twee wagons v^n een uitgaand gurtBiuu
convooi bü een kruispunt uit de rails lie
pen. aun vier sparen van de lün Rotter
damDen Haag onberUdbaar geraakt. Deze
sporen waren van half tien tot half elf on
klaar en in dien tijd zijn reizigers voor
Amsterdam per extra electrische tram van
het station D. P. naar Schiedam gebracht
en vandaar konden zij hun reis per trein
vo. .rtzetten. De reizigers voor Den Haag
werden naar het station Hofplein verwe
zen. Na half elf heeft men één spoor vrij
weten te krijgen, zoodat er. zij het met ver
tragingen. wederom van het station uit kon
worden gereden.
In den nacht hoopte men met het op-
ruimingswerk geheel en al klaar te zUn-
zoodat dan alle sporen weer berijdbaar zijn
geworden. Het doorgaande verkeer heeft
geen hinder van het déraillement onder
vonden door het feit dat na half tien geen
doorgaande treinen meer passeeren.
Ter eere van de plechtige opening der
nieuwe sluis te IJmuiden zullen van wege de
gemeente Amsterdam op Dinsdag 29 dezer de
volgende feestelijkheden worden gegeven:
Van ’s avonds 6.308.30 uur muziekuitvoe
ringen op de navolgende plaatsen: Dam,
Hendrick de Keyserplein. J. J. Cremerpleln.
J. D. Meyerpleln, Oosterpark. plein Tuin
dorp Oostzaan, plein SloterdUk. Spreeuwen
park. Vondelpark, Westerpark.
Des avonds 9 uur zal een groot vuurwerk
op den spoordUk bü den Zuidelijken Wandel
weg (ongeveer op dezelfde plaats als op 31
Augustus 1929> worden afgestoken, benevens
een klein vuurwerk aan den overkant van het
IJ, op het open terrein, begrensd door den
Meerweg, den Buiksloterdijk en den Nieuwen-
dammerdijk.
Het gemeentebestuur biedt dien avond aan
een aantal genoodlgden een maaltijd aan in
het Carlton-Hotel.
Bü de besprekingen in den gemeenteraad
van Amsterdam over den vasten bespeler
van den Stadsschouwburg werd tenslotte
reen der beide solliciteerendc combinaties
benoemd.
Ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan
der N.V. Nederlandsche Gist- en Spiritus
fabriek te Delft, heeft de directie door den
kunstenaar Bernard Romein een prachtigen
jubileum-kalender doen ontwerpen welke
inderdaad een sieraad genoemd mag wor
den.
De teekenaar is er in alle opzichten in ge
slaagd een tweeledig doel te bereiken, name
lijk een artistieke wandversiering te ontwer-
pen en tevens een indruk te geven van het
bedrijf.
Tjn.; 7.64 vooruit
overheidswege, dus door den Staat,
regelingen te laten treffen, dat er geen
armoede meer Is, dat iedereen een be
hoorlijke woning en ruimschoots voed
sel heeft; dat de bedrijfswinsten gelijk
matiger verdeeld worden; in één woord,
dat er een behoorlijker samenleving met
minder groote verschillen komt. Dan zal
er vanzelf bij meer tevredenheid en
meer levensgeluk minder gevaar voor
communisme zijn en de onruststokers
zullen spoedig verdwUnen, bU gebrek
aan menschen, die naar hen luisteren.
Ziedaar In het kort samengevat
ook blijkens uitvoerige brieven en be
schouwingen, welke wü ontvingen
wat in de hoofden van velen schijnt om
te gaan.
Sancta Simplicitas! heilige onnoozel-
heid, hebben wjj bij onszelf verzucht.
Er is Inderdaad heel veel waars In die
overwegingen, t Is allemaal zoo een
voudig en zoo natuurlijk, dat men zich
wel eens met verbazingaf vraagt, ja.
waarom zetten een paar krachtige man
nen daar hun schouders nu niet eens
onder? In een jaartje Is dat toch alle
maal te verwezenlijken?
Laten wij zelf deze reeks van „een
voudige dingen” nog even uitbreiden.
Daar hebt ge den oorlog! Waarom wordt
er nu nog oorlog gevoerd; waarom wor
den er nog milliarden vobr oorlogssche
pen, vliegtuigen, bommen en ander
moordtuig uitgegeven? Is er ergens in
de wereld een land, waar de meerder
heid der bevolking den oorlog wil? Neen!
Welnu dan; wanneer de groote meerder
heid van vaders en moeders, van jon
gemannen en vrouwen met een toekomst
voor zich, geen oorlog willen, dan heb
ben zij den wereldvrede in de hand.
In ieder land kiest tegenwoordig het
volk zijn eigen regeering. Men kieze dus
overal slechts mannen, die tegen den
oorlog zijn. Ieder land krijgt een regee
ring, die leger en vloot afschaft en
we hebben den eeuwigen vrede! Er is
geen speld tusachen deze redeneering te
krtjgen-en toch sa! de wereld vermoe
delijk wel vergaan, zonder dat dit ideaal
bereikt is.
Hoe komt hét, dat zulke eenvoudige
en voor de hand liggende oplossingen
nooit opgaan? Omdat wij hier met
levende dingen te doen hebben,
die altijd weer onberekenbare factoren
blijken te bevatten. Een machine con-
strueeren of een brug bouwen zal altijd
gelukken, hoe ingewikkeld het rader
werk of hoe breed de spanning ook ztj.
Wanneer de Ingenieur maar feilloos Is in
zijn berekeningen naar vaste wet
te n, zal zijn proef nog altüd slagen.
Ten slotte heeft hij te doen met doode
dingen, die hij dwingen kan naar zijn
hand. Maar een maatschappij Is een
groot gezin van levende wezens, afhan
kelijk van tallooze en nooit te overzlene
Invloeden. Vandaar dat hier leder pro-
beeren gevaarlijk is.
Men zou al de nuchtere opmerkingen
over de ongelijkheid van bezit met één
eenvoudige tegenwerping kunnen af
doen. Ze Is al meer gebruikt en luidt:
doe al het geld van een land bij elkaar;
geef lederen bewoner een gelijke portie,
bijv, duizend gulden en over korten tijd
is de ongelijkheid veel grooter dan ze
ooit geweest is. Hierin schuilt de kern
van het heele probleem, maar ze schijnt
velen nog te ontgaan. Deze eenvoudige
•waarheid is den meesten nog te een
voudig.
Het privaat bezit is de steen des aan
stoots van alle niet-bezitters. En toch is
de neiging naar eigen, persoonlijk bezit
den mensch ingeboren als de zucht naar
lijfsbehoud. En ze is een onontbeerlijke
eigenschap; zonder deze zou onze maat
schappij niet kunnen bestaan. Men kent
het verhaal van den patronaatsdirec-
teur, die voor zijn jongens een prach-.
tige verzameling turn-instrumenten had
gekocht en ze in de zorg der vereeni-
ging. als gemeenschappelük bezit, had
aanbevolen. In weinig tijd was er van
het „gemeenschappelijk bezit” niet veel
meer over dan brandhout. Toen kocht
hij een nieuwe Installatie en gaf die
aan één In eigendom. Deze beschermde
zijn bezit tegen baldadigheid ten voor-
deele van allen. Het privaat bezit is nu
eenmaal noodlg als prikkel voor zorg
zaamheid. Al wat men gratis krijgt,
zonder eigen verdiensten en wat voor
ieder ander even gemakkelijk te heke
ls, waardeert men niet. Het goud
waarde aan zijn zeld-
wüzers overgeeft: de staaV, die in hen de
middelen en de helpers vindt om zijn recht
te handhaven en zün plicht te vervullen
van het gezin bü te staan in de vorm mg der
goede burgers, die geoefend en rük aan
geestelüke schatten en daardoor als nuttige
leden <n het leven kunnen treden en mee
werken aan de orde en den vooruitgang van
vaderland en maatschappij.
Gaat en onderwijst! Dat is de stem van
Gods Kerk. Meesteresse der Waarheid, door
God gesteld in het midden der tUden en der
wereld. Deze stem moet in onzen tbd luider
en dieper weerklinken dan ooit en er ons
aan herinneren dat het niet alleen gaat
om kinderen en toekomstige burgers, maar
om zielen, die door Goddelük Bloed werden
vrijgekocht, om een eeuwig leven en niet om
een rasch vergankelük aardsch bestaan.
Tenslotte zegende de Paus alle aanwezigen
in het bijzonder al degenen die hen in ge
dachten op hun reis waren gevolgd, al hun
broers en zusters in het allerhoogste door
God opgedragene, door God beschikte werk.
Waar God zelf de Schepper is dër maat
schappij welke hun haar kinderen toever
trouwt. daar Is het ook God-Zelf Die door
middel ZUner Kerk hun deze verheven taak
heeft opgelegd.
Na allen aanwezigen den Apostolischen
Zegen verleend te hebben, schonk de H.
Vader hun leder een portret tot aandenken.
men
ontleent
zaamheid.
Op den bodem van dat privaat bezit
naar die menschelljke neiging is
beschaafde gemeenschap ge-
De hand, die van boven af
daarin ruw wil ingrijpen, maakt onge-
De geschiedenis heeft dan- in
groot
voorbeelden
de idealist,
heeft in het klein de mislukking van
het gemeenschappelijk bezit aange-
De Vierde Kamer der Amsterdamsche
Rechtbank heeft gisteren uitspraak gedaan
in de strafzaken tegen een politieagent en
een behanger, die zich wegens wederzüd-
sche mishandeling te verantwoorden hebben
gehad. Het O. M. had tegen den behanger
vier maanden gevangenisstraf en tegen den
politieagent 40 boete of 20 dagen hechte
nis gevorderd.
De Rechtbank veroordeelde den behanger
wegens mishandeling van een ambtenaar
in de rechtmatige uitoefening züner func
tie tot twee maanden gevangenisstraf, doch
ontsloeg den agent van alle rechtsvervol
ging. op grond dat het bewezen wel is waar
strafbaar is. maar dat de verdachte
en in hevige
Een notaris uit Rotterdam. werd ver
eerd met een bezoek van J. K. uit Berg
se henhoek.
K. beweende van den notaris f 10.000
te moeten ontvangen voor den verkoop van
een huis. De notaris wist evenwel van niets,
waarop K. in woede ontstak en tot hand
tastelijkheden wilde overgaan, waarop de
notaris vlug de voordeur dichtsmeet. K.
bewerkte daarop de voordeur met zün
schoenen
De politie was spoedig ter plaatse, die hem
naar het bureau overbracht.
K. bleek een fantast en een groote senuw.
patiënt te zUn. die ook dien dag reeds thuis
zijn zoon met een blil had willen bewerken.
K. werd overgebracht naar Bergschenhoek.
doch uitte de bedreiging, dat hij den volgen
den dag terug zou komen om den notaris te
dooden.
De dokter gaf den man des nachts een
injectie en zou gistermorgen den toestand
van den zenuwpatiënt wederom opnemen.
Bij zijn komst was K. verdwenen.
De Hlllegersbergsche recherche posteerde
zich bü de woning van den notaris en
ontdekte al vrij spoedig den ontsnapten K.
Hij werd wederom aangehouden en onder
hevig verzet naar het bureau gebracht. Per
politieauto werd K. wederom naar Berg
schenhoek gebracht. Bij het gemeentehuis
aldaar wist hU te ontsnappen, sprong in
een vaart, zwom er over en holde een wel
land door.
HU werd evenwel ingehaald en onder
hevig verzet naar het gemeentehuis ge
bracht. waarna hij per automobiel van den
Geneeskundigen Dienst naar het krankzin
nigengesticht te Delft vervoerd is.
Het verhaal van de f 10.000 bleek geheel
verzonnen te zijn.
Te Geertruidenberg zün eergisteren, tüdens
een zeer hevig onweer, twee landbouwers die
op het veld werkten, door den bliksem ge
troffen en gedood
In het begin dezer maand hebben wij
eenige beschouwingen gewijd aan een
openbare Verklaring der religieus-socia-
listen. Men zal zich herinneren, hoe In
dat stuk het christendom in gebreke
en ten deele aansprakeljjk werd gesteld
voor de anti-godsdienstige gruwelen,
welke in Rusland onder het bolsjewis
tisch regiem werden en nog worden
bedreven. Omdat die geest van onvol
daanheid over het christendom niet
enkel onder de socialisten, maar ook
helaas bij vele geloovig protestanten en
katholiek gedoopten heerscht en voor
velen aanleiding is om langs den weg
der ontevredenheid tot socialisme en
ongeloof af te zakken, poogden wij aan
te toonen, dat de meening als zou het
christendom bedoeld zijn om van deze
aarde een aardsch paradijs te maken,
een oude en verderfelijke dwaling is.
Uit onzen lezerskring zijn er In de
laatste weken stemmen opgegaan, die
onze meening bevestigden. Inderdaad
ia de dwaling verder verspreid, dan
menigeen oppervlakkig wel denken zou.
Men stelt ons vragen waaruit blUkt, dat
velen hun godsdienst, als het dierbaar
ste van hun leven, wel niet zullen op
geven, ook al is er in de maatschappe
lijke verhoudingen veel wat hun onver
klaarbaar Is en wat naar hun inzien
onder den invloed van de kerk en de
burgerlijke overheid beter en anders
geregeld zou kunnen worden. Men wil
wel berusten, maar is niettemin onvol
daan. Dat blijkt uit vragen, opwerpin-
gen, uit voorstellen, die men ons doet,
hoe de wereld beter ware in te richten.
Ga eens wat dieper op de zaak in en
verklaar ons, waarom het christendom,
waarom Jezus’ leer met haar dringende
elschen van naastenliefde, barmhartig
heid en rechtvaardigheid niet in staat
is om een Ideale maatschappij te schep
pen, aldus schrijft men ons.
Vragen stellen is over het algemeen
gemakkelljker dan antwoord geven; in
dit bijzondere geval is de beantwoor
ding des te moei lijker, omdat wij in
deze rubriek gewoon zijn tot het hart
te spreken of, wanneer wij ons tot het
verstand richten, dit doen, om het ge
moed te treffen. Met andere woorden,
wij houden In deze kolommen nooit
zuiver verstandelijke disputen; vermij
den alles, wat ligt op het gebied van de
politiek, der staatkundige, sociale of
andere wetenschap. En toch, wanneer
wij boven aangeduide lezers willen
bevredigen, moeten wij het terrein der
zuiver verstandelijke beschouwing be
treden.
Wij hopen hiermee geen onzer lezers
zelfs geen onzer trouwe lezeressen
te schrikken. De problemen, welke
bespreken gaan, zijn Interessant
genoeg; Iedereen, die niet met gesloten
oogen en ooren door het leven gaat,
stoot er zich nu en dan tegen. Laten
wjj trachten ze In den meest eenvoudl-
gen vorm te bekijken en niet noodeloos
Ingewikkeld te maken. Dan Is alle dor
heid vanzelf uitgesloten.
Wij beginnen met de zaak van den
materieelen en practischen kant, los
van alle beginsel, te bezien en stellen
daarvoor eenige vragen, die in meer of
minder vagen vorm dikwijls in het
hoofd van den eenvoudigen mensch
opkomen. Waarom Is er zoo groot ver
schil in de uiterlijke levensomstandig
heden van de menschen? Waarom lijdt
de één gebrek en weet een ander niet,
waar hij met zijn overvloed moet blij
ven? Waarom bewoont de één een huis
twintig, dertig zalen en kamers;
heeft de één bosschen, tuinen, sportvel
den en de ander een woning, waar hij
met zijn groot gezin zich nauwelijks
kan keeren en wenden; waar alle
gemak ontbreekt en de soberheid
en somberheid alle levensvreugde
onderdrukken? Wanneer ik het
land doorreis aldus redeneeren deze
vragers verder dan is er nog ruimte
te over om huizen te bouwen; er is een
overvloed van welland met grazende
koelen; er zijn onmetelijke akkers en
moestuinen en boomgaarden en ontel-’
bare broeikassen. Dan hebt ge de
groote bedrijven, de reusachtige fabrie
ken en andere industrieele ondernemin
gen. Tegenwoordig zijn dat allemaal
vennootschappen. Wanneer men daar
over leest en hoort, dan blijkt gewoonlijk,
dat de een nog meer winst maakt dan
de ander; tonnen gouds, soms millioe-
nen. Al dat geld wordt onder een be-
trekkelijk klein aantal menschen ver
deeld, waarvan de meesten voor dat be
drijf weinig of geen verdiensten heb
ben, terwijl de werklieden zelf maar een
karig bestaan leiden. Wanneer men dat
zoo alles beschouwt, dan gevoelt men
toch, dat er Iets scheef is. Er wordt ge
klaagd over revolutionnairen en ge
keesd voor coinnipnisten. Met een beetje
goeden wil moet het toch een klein
kunstje zijn om van boven af, van
schil van ingrijpen. Het leven is nu
eenmaal geen machine, die men naar
eigen inzicht kan construeeren. Wan
neer In een gezin een kind wordt gebo
ren, staan de ouders voor een raadsel.
Hoe zal het opgroelen? Zij kunnen wel
wenschen, dat het kind blauwe oogen
en blond haar zal hebben; dat het twee
meter lang zal worden; dat het een
groot verstand zal hebben en de
lichaamskracht van een reus. Maar
dwingen kunnen zij dat niet. Zij kun
nen slechts ten deele bevorderen. Zijn
uiterlijk zullen zij moeten nemen zoo-
als het Is. Zijn verstand en wil zullen
zijjeunnen leiden, vormen en ontwik
kelen; aan zijn groei zoo gunstig mo-
gelijke voorwaarden geven. Maar wan
neer het gestel zwak, de bouw tenger
en het verstand klein Is, zullen zij er
nooit een reus of een geleerde van kun
nen maken. Evenzoo Is het met de over
heid, met den Staat. Die kan het leven
van het volk in zijn geheel slechts zoo
gunstig mogelijke voorwaarden geven;
het leven zelf dwingen, uitrekken of
inkrimpen, een anderen vorm en in
houd 'geven, gaat niet dan ten koste
van het leven zelf. De staat moet zijn
als de tuinier: hij moet snoeien, steu
nen met stutten, besproeien, voor een
goeden bodem zorgen, maar de boom
zal groeien naar eigen innerlijke ^erden getroffen, zu
kracht, daar heeft de tuinman geen
vat op.
Ziehier een eerste kant van dit oude
vraagstuk. Er zijn er nog veel meer, die
In volgende beschouwingen onze aan
dacht zullen vragen.
Toen gisteren in de Molenstraat te Naald,
wük. eenige muzikanten optraden, wilde
het 3-jarig dochtertje van den heer p.
Droog daarheen loopen. Het kind stak plot,
seling de straat over, terwül juist de vuilnis,
auto der gemeente passeerde. Daar de be
stuurder hiervan naast het voertuig liep,
kon hjj het meisje niet opmerken.
Het kind geraakte onder den auto en
werd overreden.
Zwaar aan het onderlüf verwond werd
het in de ouderlüke woning binnengedragen,
waar dr. Van Schle en een verpleegster een
verband aanlegden.
In zorgwekkender! toestand is het meisje
vervolgens naar het R. K. Ztkenhuis te
Dm Haag vervoerd.