LEEKEPREEKEN ONS BLAD 68 99 R L. FRANKENBERG, Alkmaar Luxe Verhuurinrichting Prima 4 en 6 persoonswagens beschikbaar k 15 eent per K.M. Speciaal rieken vervoer. NIET-PRUI RF Voornaamste cVCieuws ZATERDAG 31 MEI 1930 GARAGE JAG MET ERS die welen hef nog niet maar over den smook won |-j;riiuM3ZD twisf men niet’ dit nummer bestaat uit vier bladen VIER EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 127 f 3000 REIS- EN VACANTIEKOFFERS lar van haver naar Duitschland UIT DE STAD VAN HET VATICAAN De baldadige studenten HOMO SAPIENS. Audiëntie De Maltezer kwestie Wat Italië wil Het bedrijfsleven en de vrouw Pater W. Th. L. Voogel S.J. Pachtwet in dc sigarenindustrie Inbraak in een gemeentehuis Een geschenk aan den Paus van de „Katholieke mannen van China** Een Pius :s! JOH. LAUWERS Barometers Thermometers PAYGLOP 3 ALKMAAR It Naar Oberammergau en verder jubileum-geschenk aan Z. H. XI van de republiek Lithauen AANGIFTE MOET OP STRAFFE VAN VERLIES VAN RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL De Paus en de Katholieke Vrouv '*id esss bil ««rtartl'» L D* H. Vader pruM Nederland Z en maatschappelijke Den Hoppen Raad van Arbeid is om ad- Vader reereerw. Spoedige behandeling van de Pachtwet <e- Uitvoer Buit 27000 Geen in roerbons meer la afgetredcn. Da MaMenr karnatte. W»i Italia wiL Japan en het Vlootverdrag. 19. Voor d<* rechtbank botsingen in Indo-China. Dria Brand op de „Vcchtdljk” Het schip naar Port Said teruggekeerd Polen Barometerstand 9 uur v.m.: 765, stilstand. Een vraag van het Kamerlid, mej. Meijer f Het conflict Spoedige behandeling gevraagd Werk opgewgd Dertien honderd ruiden vermist I 4 4 De Italiaansche marinebegrooting. Totaal 114 milliard lire. Een brief van den Blsschop-Martelaar Versiglia. de >n Henrijken ongeveer einde. Op het Nederlander he as. ..Vechtdjjk” is bü Port Said brand in een der ruimen ont dekt. Miss Am* Johnson valt bij de landing te Brisbane, maar blijft ongedeerd. Zij val haar vlucht kunnen voortaetten. Chineesch schip overvallen, dollar. biieen breuk van been set De president van Bolivia Reden onbekend. Z as. TELEFOON 572 TELEFOON 873 ABONNEMENTEN: voor Alkmaar pa Agentschappen: per week 25 et.; par kwartaal f SAS; per poet, per kwartaal 3J8 bh vooruitbetaling. RECLAME per regel *-J* de eerste pagina; voor do overig* pagina's 9M i i RUBRIEK .VRAAG EN AANBOD” I bjj vooruitbetaling per pMI t 0.60 per advertentie vno 6 r Iedere regel meer f RJS ziginr 'til Alle ebmnc'. op dit bied siin ingevolge de verzekerioKsvoorwaarden tegea ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeer ineen vraagd. De werkloosheid in Engeland. Debatten in het Lagerhuis. Een belangrijk voorstel inaake de Britacb Indische beweging. WIJ BREIEN en REPAREEREN aUe soorten wollen kleeding. kousen en sokken: ook de allerfijnste. JAAP SNOR - Zuidatraat 15 - Den Helder. Let op den gelen winkel. Depót Alkmaar: Mej. J. Fieri», Boomkamp- straat 12. De .Graf Zeppelin" wordt hedenmidda, te Lakehurst verwacht. Nieuwe dooden. 11m JK^coumo op aarde te beschouwen. De voortgang, dien de natuurwetenschap maakte, heeft mede veroorzaakt, dat de niensch zich eenzijdig keert tot „de realistische werke lijkheden van het leven” en de.geestelijke en zedelijke goederen als van onderge schikt belang beschouwt. Zoo is het gekomen, dat in het maatschappelijk leven en in de maatschappelijke orde het kapitaal een grooter beteekenis heeft dan vroeger en dat de gedachte aan het welvaren van het algemeen, voor ^oover zij nog bestaat, op de tweede plaats is teruggedrongen. Daardoor zijn maatschappelijke en sociale toestanden ontstaan, die niet alleen voor den ondernemer groote gevaren meebrachten, maar ook voor millioenen andere menschen catastrofaal waren en zijn en wel op de eerste plaats op gods dienstig en zedelijk gebied die tevens het gezinsleven treffen en ten slotte een maatschappelijke afhankelijkheid en on zekerheid in het leven roepen, die steeds drukkender gevoeld worden. De H. Vader heeft gisteren de algemeena presidente en de secretaresse van den in tern. Katholieken vrouwenbond in particu liere audiëntie ontvangen. De Nederlandsche Sigarenfabrikanten landschen Bond van Sigarenmakers en de Federatie van Tabaksbewerkers nog geen bericht ontvangen, dat zjj meegaan met het accoord. gesloten met de beide confesstoneele bonden Aangezien de Nederlandsche Bond en de Federatie bij de leden van het Ver bond van Vereenigingen van Sigarenfabri kanten verschillende stakingen hebben aan gezegd ter bekoming van hoogfre tegemoet komingen dan die welke genoemd accoord bevat, met de klaarblijkelijke bedoeling om wanneer hun actie slaagt, daarna te trach ten hun eischen ook In het Zuiden des lands door te voeren, heett de Nederlandsche R K Vereeniging van Sigarenfabrikanten besloten om aan de leden van den Nederlandschen Bood en de Federatie het werk op te zeggen. 4 Ze o om von te vnullen w iokhe^ Te Groningen is overleden de Zeereerw Pater W Th. L. Voogel S.J.. rector van de O. L Vrouwe-kerk. aldaar. Pater Voogel werd geboren te Amsterdam 11 Dec. 1854 en priester gewijd 6 September 1885. 4 Sep tember 1917 werd hij benoemd tot rector van de O. L. Vrouwe-kerk te Groningen. LICHT OP De lantaarns moeten morgen worden opgestoken om: 9.40 uur en over morgen om 9 41 uur. Donderdagnacht is ingebroken in het ge meentehuis te Nieuwkoop, dat afzonderlek staat en niet wordt bewoond. Donderdagmorgen werd de inbraak door een bijzondere omstandigheid ontdekt, daar dien morgen een huwelijk moest warden vol trokken De inbreker had een raam aan de achterzijde van het gebouw geopend en zich daardoor toegang verschaft. De brandkast was niet geforceerdtoch werd er een bedrag van dertienhonderd gulden uit vermist, zoo- dat men vermoedeluk met een valschen sleu tel heeft gewerkt. De gemeente is verzekerd. Een uitgebreid onderzoek wordt door de po litie ingesteld. Naar de directie van den Landbouw mee deelt. heeft blijkens bericht van den rjjks- landbouwconsulent te Berlijn de DulUche rijksmlnister van Financiën bepaald, dat met ingang van 4 Juni u.s. geen invoerbons meer zullen worden verstrekt bü den uit- dit ar- 1 50.000 Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door bij aen on ge val mei bh verlies van een hand. a nr bil verlies van een -- verlies van beide armen, beide beenen of belde oogen I I OU.” doodelifken afloon 25U." een voet o» een nntt I 125." duim of wijsvinger f 5U." geschokte Europa. Met zijn sociale wet geving staat Nederland momenteel aan de spits. En in zulke omstandigheden te verwachten, dat de lijn uit den tijd van de hoogconjunctuur zal worden door getrokken, alsof er geen oorlog geweest was en alsof er rondom ons geen volkeren, waarvan wij in het groote ruilverkeer afhankelijk zijn, bestonden, die met alle macht worstelen om hun bestaan, hun eigen productie boven alles bevoordeelen en tot een moordende concurrentie aan zetten, is kinderlijke dwaasheid. Juist in zulke tijden dient de leiding te zijn in kalme en bezadigde handen en dient heel het volk in zelfbehcersching getraind te worden. Dan ook is het een tijd van bezinning, waarvan kardinaal Schulte spreekt, dat wij allen, iedere^tand, zonder onderscheid leeren, dat de hoogste goederen van den mensch niet zijn het zooveel mogelijk vergaren van bezit. De strijd om het bestaan en voor mdividueelen welstand dient op een hooger plan te worden gebracht. Allen, die meewerken aan de voortbrenging, dienen beter te gaan be seffen, dat nog altijd het oude spreekwoord geldt wie zijn broeder helpt, helpt zich zelf het meest. {Wat in dit verband zeggen wil al wie werkt in het algemeen belang, wie zijn werkzaamheid ook in handel en industrie richt op het dienen der gemeenschap, bevordert de algemeene welvaart en plukt daarvan ten slotte de vruchten in de mate, waarin hij aan dat algemeen belang bijdraagt. Tijdelijk, in crisistijden, mag dit wel eens anders schijnen op den duur gaat deze stelling altijd op. En zoo, werkend voor een groot doet, heeft de hebzucht niet die gemakkelijke kans om onze menschenwaarde naar beneden te halen, welke zij in het tegen gestelde geval heeft. De Vereenigde Staten, waar men het heeft weten klaar te spelen, niet enkel een groot aantal million- nairs te kweeken, maar ook over heel het volk een goudregen te doen nederdalen, leeren ons iederen dag opnieuw, tot welke misdaden, tot welk zedenverval een volk komt, wanneer de dollar het eenige levens doel wordt, het gouden kalf het kruisbeeld vervangen gaat. Wanneer het voor ons vaststaat, dat de aardsche goederen geen levensdoel voor A ons zijn, maar slechts middel dm te tomen tot een eeuwig einddoel, dan kan er onder christenen nooit een felle meeningsstrijd bestaan, op welke wijze verkrijging en verdeeling dier goederen geregeld moet worden. Aan die zuivere doelstelling hapert helaas, ook onder ons, dikwijls maar al te veel NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD jyirwWaD* BOF ALKMAAR Tlifcifanr- AdmintetraUe Na. 43S r Redactie Na. 823 De twee studenten, die op den dag van de studentenroeiwedrtruden in het Konink lijk Paleis op den Dam zijn binnengedron gen en aldaar eenige schade hebben berok kend. zullen op 13 Juni a s. voor de 5e Ka mer der Rechtbank te Amsterdam terecht staan. Als verdediger zal.optreden Mr Dr J. de Vneze te Amsterdam In een bijzondere audiëntie bood de Ge zant van Lithauen. dr. Saulys, den H Vader een brief aan van den president der republiek Smetona. Dee brief bevatte harteljjke geluk- wenschen ter gelegenheid van ’s Pausen Gouden Priesterfeest, en sprak de hoop uit. dat de Almachtige den Paus nog langen tUd kracht en gezondheid late genieten, tot welzijn der Katholieke Kerk en tot heil der geloovigen. De brief ging vergezeld van een jubileum Geschenk dat den Paus werd aangeboden uit naam van regeering en volk der Republiek Lithauen. Het geschenk bestaat uit een biblio grafische zeldzaamheid welken den naam vpn ..PostiUa Catholieka" draagt en een der eerste in de Lithausche taal verschenen werken is Het werd geschreven en uitgegeven in 1599 door Dauksza. Kanunnik van Sagomizia, die het vertaalde naar het origineel van den Jezuit Vujeh. Het betreft een verdediging van het H. Geloof tegen het protestantisme, dat toen ter tijd ingang begon te vinden in het koninkrijk Polen en het groothertogdom Lithauen. Het boek heeft een formaat van 30x20 c.M. en is in oud-r>erkament gebonden De band is versierd met de wapenen van den Paus, van Lithauen, van de stad Sagomizia en van groothertog Vytantag. De Gezant overhandigde den Paus ook nng een Italiaansche vertaling van het werkje en lichtte daarna de beteekenis. welke dit had gehad voor het Katholicisme in Lithauen nader toe. De H Vader nam het geschenk met groote voldoening aan en droeg Z.Ex dr Saulys op zijn dank te betuigen aan de regeering en het volk van Lithauen. voer van haver, daar de uitvoer van takel het vastgeetelde contingent van ton bijna heeft bereikt. Voor maalderij-producten uit haver zullen echter nog wel invoertxjns worden afgege ven. Het Tweede Kamerlid, mej. Meijer heeft den minister van Arbeid, H en N. de vol gende vraag gesteld: Is dé minister reeds in staat en bereid, mede te deelen. tot welk resultaat heeft ge leid de overweging (welke de minister heeft toegezegd In de vergadering der Tweede Ka mer van 5 Oec. 1929) van de vraag, hoe een onderzoek kan worden Ingesteld naar den invloed van het bedrijfsleven op den physi- schen en jisychlschcn toestand van de vrouw? Dezer dagen bereikte den Paus van uit het verre China een brief van Mgr. Ver siglia. die voor enkele weken door roovers gevangen werd genomen en om zijn geloof vermoord. De brief zeide hoe men in dit verre Missieland den Missle-Paus geen beter jubi- leum-geschenk wist aan te bieden dan een geldelijke bijdrage, als tegemoetkoming in de ontzaggelijke kosten, welke 's Pavren plan om allen volkeren der aarde, en ook het Chlneesche. een eigen geestcl d te geven, met zich mede brengt. Te dien einde richtte de organisatie der ..Katholieke mannen van China’1 een comité op. dat zich voorstelde voldoende te verza melen om te Rome een studiebeurs, welke den naam moest dragen van Z H Plus XI. in te stellen voor een Chlneeschen priester, daartoe aan te wijzen door den Paus. De inzameling had echter een zoo groot en zoo weinig ver wacht succes, dat thans 30000 dollar naar het Vaticaan kon borden gezonden In zijn begeleidingsbrief, misschien de laatste dien deze martelaar schreef, vertelt Mgr. Versiglia. dat de inzameling overal het grootste enthousiasme verwekte. Vele leer lingen der scholen boden aan een dag niet te eten, mits het uitgespaarde geld door den overste aan het comité werd afgedragen Hier en daar bleek, dat Christenen de laatste paar koperstukken, welke ze bezaten af droegen Vele ouden van dagen gingen bedelen om ook een gift te kunnen afdragen Een Llovd-telegram meldt uit Port Said, dat het Nederlandsche stoomschip „Vecht dljkvan den Rotterdamschen Lloyd, dat van Calcutta op weg was naar Antwerpen en Rot terdam. gisternacht naar Port Said is terug gekeerd met brand in ruim IV. Het stoomschip ..Vechtdijk” vaart in de Holland-Britsch-Indié-Hjn. Volgens bij de directie ingekomen bericht ligt de drijvende brandspuit langszij het schip De directie leidt daaruit af. dat de toestand waarschijn lijk niet ernstig is. hoewel omtrent het ver loop van den brand tot dusver nog geen na-’ dere berichten zijn ingekomen. De „Vecht dljk". die gebouwd is in 1920, meet 6800 bruto register ton. Een B T A -telegram uit Rome maakt melding van manifesten der nationalistische partij op Malta i welke partij tegen de regee ring gekant te), waarin gezegd wordt, dat de grondslag van het nationalistische program trouw»- gehechtheid aan de Engelsche kroon is. Deze manifesten zijn zeer koel ontvangen door de Italiaansche pers, die de tegenwoor dige ministers van het eiland, heftig aanvalt en hen '-«ischuldigt. de rechten van Malta te verraden Italië, zoo verzekert de heele Ita- liaanschc jrers. betwist niet het recht van Engeland oj> Malta en koestert ten aanzien van dn eiland geenerlei gedachte van an nexatie. maar het wil alleen het gebruik van de Italiaansche taal-en den katholieken eeredien verdedigen D H de Bisschop van Haarlem zal Donderdag geen audiëntie verlecnen. Het Tweede Kamerlid de heer Van der Sluis heeft den minister van Binnenlandsche Zaken en Landbouw de volgende vragen ge steld: Is de minister niet van oordeel, dat in de voor den landbouw thans zoo zorgwekkende omstandigheden de sjxiedige totstandkoming van een goede Pachtwet uitermate wensche- lljk moet worden geacht? Is de minister voornemens de Memorie van Antwoord nopens de wetsontwerpen no. 63 zoo spoedig mogelijk in te zenden, dat Kamer die wetsontwerpen binnenkort openbare behandeling zou kunnen nemen? R K Vereeniging van heelt van den Neder- van IV t Was op den dag na de Passiespelen, dal Wc na ccn kaim treinreisj" dr indrukwek kendheld der bergen was links en rechts van de lijn in Garmich-Partenkirchen aan kwamen Vóói het station bleven de K I - reizlgers wachten om gekickt te worden in groepen en de tiid van Wachten werd gekort met het zingen van de twee bekende Neder landsche volksliederen ..Wilhelmus van Nas- souwe" en Houdt er den moed maar in!” Van het Bahnhof-hotel wapperde de Hol- landsche driekleur in de Belersche lucht. En aan de gasten werd een nummer van het Garmisch-Partenkirchener Tagblatt uitge reikt. waarin de Nederlandsche gasten in hun eigen taal en In het Duitsch hartcljjk welkom werden geheeten. Nadat allen in hun hotel een goed onder komen hadden gevonden, werd het program verder uitgevoerd Dit geschiedde in drie verschillende groepen, omdat het gezelschap te groot was om tegelijk het schoonc en merkwaardige van deze streek goed te kun nen bezichtigen. Allen zien nu hetzelfde, maar op verschillende dagen en deze orga nisatie is wel zóó goed, dat de ervaren reis- bureau-leiders hier er hun bewondering voor uitspreken. Er heerscht onder de reizigers een uitmun tende stemming en dat te geen wonder, want er wordt volop genoten. De prachtige Eibsee en BaderseéJ het klooster Ettal en het ko ningsslot Neuschwanstein, de rots- en wa- tervalpartij Partnachklamm. een tocht j>er Schroebebahn naar d«_n top van een 1700 M hoogen berg, waar de dames in luchtige zo merjurken elkaar met sneeuwballen besto ken en dan overal die heerlijke grootschc en toch vriendelijk-bekoorlijke natuur dat alles genieten wij in deze rijke dagen En de avonden in.de gerieflijke hotels zün gezel lig: concerten, optreden van Schueplattem. zang en muziek van eigen artteten en niet- artisten; zoo vliegen de uren om en wachten de bedden leng op de vroolijke K.I -reizigers. Het is waarlijk een onderneming, die uitste kend geslaagd mag heeten! Ziedaar m weinig woorden dc kern van heel het probleem samengevat, ov&r welks oplossing duizenden en duizenden zich het hoofd moe tobben, om maar steeds in een gesloten cirkel te blijven gaan, zonder uitkomst te zien- De fout is, dat men de zaak aan den verkeerden kant aanpakt. Niet in het tegenwoordige kapi talistische stelsel zelf schuilt het groote kwaad. Alle aardsche goederen, ook de tegenwoordige maatschappij m haar wezen, zijn een geschenk Gods, zegt kardinaal Schulte zoo terecht. Daarom zou het een dwaasheid zijn door terug te grijpen naar vroegere vormen, een genezing te ver wachten van het lijden van dezen tijd. De fouten moeten niet zoozeer in het stelsel als wel in de toepassing er van worden gezocht en in het gebruik, dat er van wordt gemaakt. In onze laatste beschouwing hebben wij in vogelvlucht een beeld gegeven van de opheffing van den werkenden stand uit den slaventijd van het ongebreidelde industrialisme tot erkenning van de menschwaarde van den arbeider en van de waarde van den arbeid zelf in onzen tijd. Wanneer dit proces zich weer regel matig kan ontwikkelen niet door sociale revoluties, maar door gezonden strijd en nog beter door samenwerking Van kapitaal en arbeid, dan kan heel langzaam aan een nieuwe toestand worden bereikt, waarbij de arbeiders deel hebben in de overwinsten der ondernemingen en door middel van hun vertegenwoordigers een zekere medezeggenschap in de leiding der bedrijven (niet in de leiding der afzonderlijke ondernemingen, wat een hersenschim is). Ook dit proces zal langen tijd noodig hebben. Dc groote bedrijven zijn nog altijd gedwongen, met elkaar op de wereldmarkt te concurreeren, zoo dat hier allereerst talrijke internationale problemen zijn op te lossen. Ook de deelneming in de winst in den vorm van aandeelen, zooals men zich gewoonlijk denkt, is niet zoo eenvoudig, als zii /r uit ziet. Zij beteekent, dat de arbeider zijn spaarpenningen belegt in riskante onder nemingen en zelf „kapitalist” wordt met al do-gevaren aan zulke beleggingen ver bonden, met alle verantwoordelijkheden van den bezitter. Daarom lijkt de ont wikkeling, welke wij in het moderne bedrijfsleven hebben waargenomen, n.m. de fondsvorming, voorloopig juister. Wan neer uit de overwinsten voor de betrokken arbeiders fondsen worden gevormd voor pensioenen en uitkeeringen bij overlijden aan weduwen en weezen, voor invaliditeit, ziekte en werkloosheid, onafhankelijk van de grootte der winsten, dan is de arbeider daar veel meer bij gebaat dan bij een wisselvallig dividend. Maar wat van dit alles zij, men denke toch niet, met zulke of soortgelijke midde len alleen of voornamelijk de wereld te hervormen, de ontevredenheid uit te bannen, van de aarde een paradijs te maken. Het is goed, dat de mensch, vooral de met-bezitter, een perspectief heeft naar een beteren tijd. De arbeiders beweging, welke zich door organisatie heeft iosgeworsteld uit de misstanden van het industrialisme der vorige eeuw, heeft zelf de voldoening beleefd, gelegen in iedere eervolle worsteling. Aan het ge slacht van heden heeft zij een in vele opzichten beteren toestand overgeleverd. Aan het tegenwoordige geslacht de taak, daarop verder te bouwen. Maar dan in een tempo en met een beleid als bij zulk grootsch werk past. Wanneer wij nu bijv, in ons land een beweging gaande zien ook onder jongere katholie'.en, om den wijz$r van den tijd met één handbeweging te verzetten, met terzijdestelling en minachting van alles wat ouderen hebben tot stand gebracht, dan zijn daarvan geen gunstige resultaten te verwachten Ons land, dat het geluk had buiten den oorlog te blijven en dat in economisch opzicht een gouden tijd beleefd heeft, ligt met zijn hoogen levensstandaard als een ge- rie» toeKcsondrn een voorontwerp van een aleemeenen maatregel van bestuur tot wh- van het Werktijdenbesluit voor fa brieken of werkplaatsen, waarbij voor jon- gsen én meisjes van 15 en voor meisjes van 16 en 17 jaar het werken in twee ploegen wordt verboden. De werkloosheid in Duitschland. 2 mil- lioen steuntrekkers. H de Paus heeft gisteren in Zijn werk kamer i audiëntie ontvangen mevr. Steen- we na een kalm treinreisje de indrukwek- berghe Engering. presidente, en mejuffrouw Romme. secretaresse van den Internatio nalen Katholieken VrouwenL *nddie den H. Vader de conclusies van het internationaal congres aangeboden De H. Vader zeide. dat HU gaarne deze conc’ ïs zou lezen en bestudeeren Tegelijk werd het ontwerp vggi het vol gend congres medegedeeld en b’sproken, I luidende de opioeding der jeugd overeenkomstig de normen van 's Pausen encycliek. De Paus hechtte ziln hooge goedkeuring aan dit onderwerp en gaf eenige raadgevin gen omtr t de behandeling er van. Het gesprek kwam hierdoor op Nederland. I waar zooveel en zoo goed gewerkt wordt voor de jeuga-opvoedmg De H Vader prees de activiteit der Neder landsche Katholieken op zoo menig gebied en roemde vooral het aantal priester- en mifsic-roepingen in ons land. Ook kwam nog ter sprake de aansluiting van een nieuwen bond bij den vrouwenbond, waarom:-ent de H Va 1 r met eenige zeer wijze raadgevingen -t voorzichtigheid maande De H Vader haalde vervolgens een twee tal gravures van een schilderstuk, door een priester vervaardigd, voorstellende den Paus als priester, op den achtergrond de Christus figuur en het kruis, en overhandigde ze aan de beide dames Ten slotte gaf de H Vader beiden den apostolischen zegen, voor haar en haar ze- arbeid. en nam de audiëntie, die een half uur geduurd had. een KAPITAAL EN ARBEID Allen, die aan een genezing van detf tegenwoordigen maatschappelijken toe stand willen meewerken en die daarbij een hervorming naar christelijke beginse len beoogen, hebben een meer of minder v^e bedoeling met het scheppen eencr betere harmonie tusschen kapitaal arbeid. Het is echter jammer, dat velen van die goedwillende propagandisten niet pogen zich vooraf een scherp omlijnd beeld te vormen van wat eigenlijk precies hun wenschen zijn en nog meer, dat zij ver zuimen hun bedoelingen aan de werke lijkheid te toetsen. Gebeurde dit, er zou zeker onder christenen heel wat minder meeningsverschil, di^iuut, vervreemding cn misverstand bestaan dan thans. Heel de jongeren-actie van den laatsten tijd zou op een ander plan komen te staan. Wie streeft naar een ‘betere verhouding tusschen kapitaal en arb< d, begint met de feitelijke waarde en beteekenis van het kapitaal te erkennen. Met de dan volgende conclusies is men echter maar al te vaak veel te haastig. Men ziet veel scheefs in onze moderne samenleving. Men ziet bloeiende ondernemingen groote winsten maken cn. df toevallige aandeel houders dier maatschappijen zonder eenipe persoonlijke verdiensten een gemakkelijk leven leiden van die overwinst, door de arbeiders behaald. Men ziet sommigen als toeziende voog den in financieele en industrieele onder nemingen met weinig moeite groote vermogens vergaren. Daarnaast staat een productie, die, bij toonenden afzet met geraffineerde, wetenschappelijke bedrijfs- methoden, waarbij de arbeidskracht van zoo weinig mogelijk arbeiders tot de hoogste spanning wordt opgevoerd, tot een fabelachtige expansie wordt gebracht, om, bij een wending van het getij, te worden stop gezet, wat broodeloosheid voor decbetj-okken werklieden beteekent. Bij deze en soortgelijke verschijnselen vraagt men zich af mag een christen mensch zulke dingen dulden Moet men zich als christen niet met de socialisten tegen het kapitalisme keeren, wanneer men dit alles aanschouwt En ziedaar de reden, waarom zooveel duizenden voor het christendom verloren gaan, omdat dit geen oplossing brengt voor deze brandende vraagstukken ziedaar waarom de kreet van frissche, jonge krachten onder ons zoowel hier als in het buitenland zoo veel weerklank vindt Zijn de ouderen en vooral de oudere leiders in de politieke en sociale beweging dan zoo verblind, dat zij dit alles niet zien Op deze scherpe vragen past een even onomwonden antwoord. En dit is, dat de .vragers h:er oorzaken en gevolgen op de ichromelijkste manier verwarren en dat, wanneer men maar de moeite nam, om rich eens behoorlijk te laten voorlichten, ilvorens öf wel zijn geloof voor een aan- okkelijker sociaal inzicht over boord te gooien óf wel, alvorens zich op te werpen »ls wereldhervormer met geringschattende ifwijzing van al wat ouderen tot nog toe deden, men spoedig zou bemerken op den verkeerden weg te zijn. Kardinaal Schulte, een man met scherp verstand en breed inzicht, die jaren lang midden in een der bloeiendste industrie streken der wereld gelegenheid had dc moderne economie te bestudeeren, heeft drie jaren geleden een behartenswaardige uiteenzetting van het standpunt der Kerk tegenover het huidige „kapitalisme” ge geven. Voorop stelde hij dat het maat schappelijke leven van onzen tijd talrijke fouten bezit, die voortdurend de orde in onze samenleving bedreigen. Men moet nu eerst duidelijk de grondbeginselen vastleggen en deze in een tekst, in woor den samenvatten, om aan de eene zijde de tegenwoordige maatschappelijke toe standen niet geheel te negeeren, aan de andere zijde een grenzenloos bevoor deelen van een der partijen te verhinderen. De moderne maatschappelijke orde met haar kapitalisme beteekent opzich- zelf een vooruitgang zegt de kardinaal verder en volgt den loop van een christelijken gedachtengang er zijn eigenlijk op zichzelf beschouwd geen redenen, zich daartegen te verweren. Men kan echter niet ontkennen, dat haar ontwikkeling gevaren meebrengt, maar een onbevooroordeelde beschouwing van de maatschappelijke verhoudingen en de daaruit voortvloeiende toestanden in den tegenwoordigen tijd, wijst uit, dat de menschheid tegen deze gevaren wel degelijk is opgewassen. In dit verband wordt er op gewezen, dat tegenwoordig een ieder.fer op uit is, voor zichzelf bezit en maatschappelijke macht te verkrijgen, waarbij alle geeste lijke kracht zich richt op deelname aan het openbare leven. Daardoor worden de gedachten vap de weldaden van het geestelijk leven afgewend de materieele doeleinden doen Maar al te vaak de liefde voor den naaste vergeten. De moderne wetenschap heeft het hare er toe bijge dragen om het streven naar persoonlijk materieel voordeel als het hoogste hier isoleerd eiland te midden van bet diep Te Groningen is overleden de Pater W Voorel S.J.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1930 | | pagina 1