DURE DINGEN
Mond- en klauwzeer
DE ONTHULLING VAN HETCUYPERS-
MONUMENT TE ROERMOND
OER
GEMENGD NIEUWS
Japansche Prins op bezoek
üoodeliike-val
A. M. de Jong contra Nap de la Mar
Meisje verdronken
Bij het baden in zee
MARKTNIEUWS
*Een Romeinsch graf opgedolven
Weer eenigc slachtoffers
Gedenksteen voor Couperus
DE KATHOLIEKE ILLUSTRATIE
De zuigelingensterfte
te Lubeck
LUCHTVAART
Kingsford Smith stelt den start uit
Groote belangstelling
a
In begin Augustus
12341
15304
16362
17090
Vordering afgewezen
goed genoeg, om hun oordeel voor onze ge- 7"O4S 20064 20091
20681 20818
Oudheidkundige vondst te Nijmegen
t -
■na"
Aan de noodrem getrokken
De jufrouw zat in den verkeerden trein
In zijn geboortehuis ie ’z-Gravenbage onthuld
TM
12674 12681
12664
64ste Jaargang. No. 37
im.
nt-
13095
en.
14717
un
15427 45437
15661
ra-
7
Aange-
18729 18735
kilo f
4 90—5.60,
19761
t-
17506 m/z.
17505; 2516 meT
in
I
zoodat des
1
L
naar
1
Gistermiddag is de tienjarige Annie Die
naar, wonende te Den Hélder aan het strand
te Huisduinen bij het baden verdronken.
rg.
tar
met
en
7907
8217
8399
8761
9051
9260
9618
9892
10077
6486
6693
6784
7004
7372
6823
7012
7381
7647
7976
8286
8488
8780
9093
9284
9665
9939
13767
14366
14845
15944
1*729
17179
16003
16401
6965
7103
7430
7715
8087
8327
8612
8910
9158
9342
9833
9973
6987
7338
7538
7790
8180
8395
8756
8968
9259
9554
9890
rg.
Ad
211
679
1557
2517
3117
3551
4270
4962
5413
5966
6923
7330
8247
8917
9321
9960
107
370
546
765
1059
1192
1390
1541
1766
1974
2141
2453
2693
2896
3015
3281
3522
3731
4009
4309
4484
4669
4829
5189
5525
5826
5905
6125
6288
6577
6966
7118
7434
7724
8097
8335
8683
8949
9237
9349
9854
294
1064
2093
2617
3243
3585
4523
4998
5557
6381
7020
75*29
8460
8947
9545
166
414
572
891
1103
1248
1429
1592
1824
2001
2166
2468
2741
2940
3073
3412
3631
3775
4039
4407
4522
4705
4908
5221
5593
5843
5944
6144
6317
6634
14301
14522
14772
195
421
607
903
1108
1251
1432
1608
1917 -
2016
2230
2494
2766
2966
3133
3421
3635
3810
4047
4421
4550
4764
4951
5224
5661
5846
5964
6165
6454
6637
3ra-
1035
rijde
-250
uno-
tipl.)
eert.
en”,
nu-
451
1338
2288
2776
3377
3633
4794
5171
5651
6668
7073
7834
8526
9172
9720
66
471
1481
2443
2910
3475
3877
4902
5251
5830
6731
7198
8021
8658
925t
9817
6955
7079
7391
7667
7996
R2r9
8o61
8887
9133
9306
9732
9952
JiUen»
-10-30
mej.
•uweri.
bnem
g a
no)
□ursut
teken-
6.00—
7.40
dui*a
1930'
Evan-
w van
Spre-
iting^
zaï g-
-rgel).
0.00-
sneert
oonpL
•rt
Aansl.
630
eidGoi
roep-
idida*
Jurta
pL
J0-
830
Ber-
e en
132
379
554
826
1075
1214
1406
1556
1774
1981
2147
2463
2697
2839
3047
3404
3580
3734
4032
4382
4503
4702
4834
5192
5533
5835
5942
6127
6300
6630
225
516
648
990
1118
1260
1505
1639
1935
2062
2422
2545
2794
2991
3150
3461
3656
3926
4096
4463
4579
4790
498«
5319
5746
5860
60 ƒ5
6231
6529
-2.20
oor-
Es-
1
12 JQ
1
gen
Be-
»-
S0-
2863
3013
3223
3516
3693
3984
4120
4474
4640
4807
5105
5390
5803
5901
6109
6286
6464
rgen-
rt. P.
>rgel-
ofooo
Lo-
Je -
arku
feil
MP.
ment
tt en
Le-
Ven-
ezing
a G.
30-
Gistermiddag is de nagedachtenis van den
groeten Nederlandschen schrijver Louis Cou
perus geëerd door de onthulling van een ge
denksteen in den gevel van zijn geboortehuis
aan de Maurits^ade 43. te ’s-Gravenhage.
Het Haagsche Louis Couperus-Comite had
een klein aantal personen uitgenoodigd de
plechtigheid bu te wonen. Tot hen behoorden
de burgemeester van ’s-Gravenhage, mr. Pa-
tljn met zijn echtgenoote. de weduwe Coupe
rus, de ontwerper van den gedenksteen, de
lieer Theo van Reijn en de voorzitter van den
Haagschen Kunstkring, de. heer Albert Vogel.
De voorzitter van h<*t comité, de heer Henri
van Booven heeft een enkel woord ter inlei
ding van de korte plechtigheid gesproken.
Bfj ontstentenis van den voorzitter van het
Haagsch comité Cyriel Buysse, gaf de heer A.
H W. van Blijenburgh vervolgens een korte
beschrijving van den te onthullen steen en
bracht .dank aan allen, die hun medewerking
hebben verleend bij de uitvoering vaif* het
leerden waarde te cioen hebben?
Wij vragen, want het betreft hier een groot
landsbelang. Het mond- en klauwzeer be
rokkent onzen veehouders miljoenen schade.
Honderdduizenden is men bereid aan de op
richting van een mond- en klauwzeer-
instituut te besteden. Dat alles kan wellicht
uitgespaard worden, en dat dwingt deze po
ging te doen, om onze regeering in bewe
ging te krijgen.
17866 17817
I 18527
90
250
521
686
099
1121
1349
1523
1707
1943
2077
2432
2635 2665
2860
299’
3169
W*
3681
3947
4116
4466
4608
4792
5030
5328
5775
5866
6056
626E
6431
13726 13749
13909 14614
14203
13377
13809 13911
14370
14894
16015
16797 16911
17199
13673 13676
12766 13827 13893
14025 14631
14298
14472
14723
19589 19631
19804 19833
20045 20069
20212
20407 20409
206“ 8
17412
17518 17525
38
2O«
502
633
063
1113
1255
143«f
1910
1928
2027
2300
2518
2775
2980
3144
3444
3640
3861
4065
4436
4564
4773
4960
5305
5698
5848
Prijzen
153
602
1485
2450
3058
3529
3968
4943
5340
5941
684*
724?
8128
8701
9304
9917
Nieten
163
2Q5
527
711
1058
1156
1374
1525
1716
1963
2092
2461
In de eerste dagen van Augustus as. zal
de derde zcon van den overleden keizer van
Japan, keizer Taisho, met zijn gemalin een
bezoek aan Nederland brengen en wel strikt
incognito. Het prinselijk paar zal zich on
geveer een week in Nederland ophouden en
wel grootendeels te ’s-Gravenhage, van
waaruit uitstapjes zullen worden onderno
men.
De hooge bezoeker, prins Nobuhito, Is ge
boren op 3 Januari 1905; in Juli 1913 nam
hij den familienaam Takamatsu aan.
Prins Nubohito is in Februari j.l. in het
huwelijk getreden met Prinses Kikuko.
Wederom zijn eenige kinderen, die tegen
tuberculose waren ingeënt, gestorven. Sedert
Woensdag is het aantal sterfgevallen van
23 tot 36 gestegen.
Bij het verrichten van verbouwingswerken
aan het huis van de familie Rutgers van der
Loeff, aan de Bar barossas t raat te Nymcgen.
is tijdens graafwerk in den tuin een
Romeinsch graf, dat als zoodanig ook door
dr. Evelyn, directeur van het Musuem Kam
te Ijijmegen. erkend is, opgedolven Het grai
bevatte een kalksteenen sarcc; haag met
deksel en voorts nog verschillende kruiken,
urnen en potjes, het geheel in goeden staat.
De sarcophaag Is van een zeer bijzonder
model ^n was geheel met beenderen gevuld.
het monument toe, dat hij met
welgekozen woorden plechtig ont-
Eenige jaren geleden verscheen in de pers
een serie artikelen, onder den titel: „Een
voudige Dingen”. Daarna kwamen enkele
„Gevaarlijke dingen” en misschien is het nu
geoorloofd, dat ik van mijn kant een kleine
beschouwing geef over „Dure dingen”. En
wel naar aanleiding van een opmerking van
een bekend en bekwaam vakman over
„Lichamelijke opvoeding”. Waarover aan het
eind van dit schrijven.
Vooraf wil ik wel zeggen, dat ik bij wij
ze van spreken met schrik en beven de
pen opvat; want als de lezers mijn praatje
tot het einde toe zullen hebben aangehoord,
zal er menigeen zijn die zegt„Wat een
achterlijke en ouderwetsche kerel is dat!”
Immers mijn babbeltje betreft ons dierbaar
onderwijs, speciaal het lager ond^wijs en op
dat terrein liggen voetangels en klemmen,
en allerlei specialiteiten zittèn op de loer,
om ieder, die daar eens gaat grasduinen, te
verjagen of onschadelijk te maken. Als eeni
ge verontschuldiging wU ik daarom aanvoeren
dat ik veertig jaar lang het lager onderwijs
heb gediend en dat het mij in mijn jonge
jaren is gelukt bij de lagere acten ook een
middelbare bevoegdheid te behalen.
Misschien is het niet onaardig om eens een
terugblik te werpen in den ouden tijd, toen
het bijzonder onderwijs nog een verschoppe
ling was en minachtend werd aangezien door
het openbaar onderwijs, het troetelkindje
van het liberalisme. Het tegenwoordige ge
slacht zal zich moeilijk die oude toestanden
kunnen indenken 1
Natuurlijk is de eerste school, die ik mij
herinner, de school, waar ik zelf ben opge
voed. Deze school een katholieke stond
in een provinciestad (10.000 inwoners) in het
Noorden vkn ons land, welke stad tevens de
voornaamste zeehaven was voor de Noorde-
De heer A. M. de Jong heeft in een kort
geding de schorsing gevraagd van het tus-
schen hem en den tooneelspeler Nap de la
Mar gesloten contract betreffende de opvoe
ring van Merfjntje Gijzens Jeugd. „Het Ver
raad en ..Flierefluiters oponthoud”, op grond
van verschillende tekortkomingen van ge
daagde Nap de la Mar.
Gevorderd werd de opvoering te beletten.
In de procedure werd voor den president
van de rechtbank te Amsterdam in kort ge
ding gepleit. Uitsjiraak doende, oordeelde de
president den gevraagden maatregel niet voor
toewijzing vatbaar, daai hij den maatregel
van een zeer ingrijpend karaKter acntte en
hij over den afloop van de hoofd procedure
voor de rechtbank zich aan geen voor
spelling waagde.
Ook vreesde de president bij toewijzing der
vordering gedaagde voor jaren ven zijn
rechten te berooven.
door mej. Vlielander Hein genomen initiatief.
Mr. Patijn sprak vervolgens van de groote
vereering van ons volk voor Cuperus.
De genodigden begaven zich hierna naar
buiten, waar de burgemeester het doek voor
den gedenksteen, in zandsteen uitgevoerd,
weg trok.
De heer Van Booven hechtte nog een krans 1
aan den gevel, waarmede de korte plechtig
heid ten einde was.
Maandagavond is in den trein, welke te
2127 uit Utrecht vertrok, tusschen Zoeter*
‘nCer e? ^8’U“^LP.1O^UnB T* ,de ^fnëmWen htóden d^'zien tartin tUd^
rem getrokken. Een juffrouw, die te Goud»
had moeten overstappen voor aansluiting
naar Rotterdam, had dit middel te baat ge
nomen om haar vervgissing te herstellen.
Bouwmeester!
Wij zullen blijven bouwen aan het groote
en ruime huls van onze volksgemeenschap
WU zullen zoolang het dag is. arbeiden.
WU zullen levendig blijk geven begrip te
hebben van den komenden tijd.
Terwijl wij den geest onzer kinderen hoog
oprichten, zullen wU hun driften niet doo-
ven, mara spannen voor opvoeding en on
derwijs.
Nadat spreker zijn rede onder luid ap
plaus heeft beëindigd, treedt Z. K. Hoog
heid op
eenige
hult.
Nadat dr. Jos. Cuypers namens de fami
lieleden van den gehuldigde harte!Uk had
gedankt voor de groote eer, den stamvader
bewezen, had ten stadhuize een receptie
plaats door het Monumentcomité.
Na afloop der receptie vertrok Z. K. H.
onder de tonen van het Wilhelmus en het
gejuch der bevolking.
schrift op te nemen.
Het artikel was geschreven en klaar voor
den drukker, maar is nooit verschenen.
Andere „geleerden", tegenspelers van den
heer van den Berg, hadden er de lucht van
gekregen wat er op handen was. en hebben
op den leider van het tüdschrfit zulk een
aandrang geoefend, dat hem de moed in de
schoenen Is gezonken.
WU gaan nu eenige jaren voorbij, waarin
de heer van den Berg beproeft, dan hier dan
daar
krijgen
Overal
BOVENKARSPEL, (Station) 10 Juni 1930
Marktbericht ..De Tuinbouw" Aardap
pelen gr. M. 4.305.50, kl. M. 2.40
430, Kriel OM—1.60; Bloemkool. Ie soort,
4.20—5.10 per 100 st„ 2e soort 0 901.70
per 100 stuks; 103700 stuks Meirapen 4.20—
6.20 per 1000 stuks.
NOORD6CHARWOUDE, 11 Juni 1930
Aanvoer 11500 Kg. Aardappelen Schotsche
muizen f 8 50 tot f 9.30; Drielingen f 4.20
tot f 5.80; Kleine f 120 tot f 2.10; 1500 5«72
Kg. Uien 1.30; 1400 Kg. Deensche witte 6186
kool f 0 60 25 stuks Bloemkool f 2.60.
BROEK OP LANGENDIJK. 11 Juni 200
stuks bloemkool f 5—5-20; 13.600 tomaten
f 4270—43.50 A; B 42.70; C 41.50; CC 19.00;
82000 Schotsche f 8 90—10.00: kleine 2J0— 7547
3 60; Drielingen f 47.30.
TEXEL, Dinsdag 10 Juni 1930 Texelsche
lammerenmarkt 3744 lammeren 2127;
8 schrammen 3240 8 biggen 2030 8
nuchtere kalveren 1220; 3 koeien f 250
325; 1 paard; 1 kalf; 8 korven jonge hanen
f 0.15—0.50.
AMSTERDAM, 11 Juni Aardappelmarkt.
Zeeuwsche bonten 1.2.50, Zeeuwsche blau-
lijke provinciën. De katholieken vormden
maar een paar procent der bevolking, maar
er waren veel welgestelde burgers onder, want
zooals het onder het liberaal bewind gebrui
kelijk was, werden de Roomschen uit alle
ambten en betrekkingen geweerd, zoodat zij
hun bestaan zochten in handel en bedrjf.
Verder moet men wel in aanmerking vrvnien,
dat de Parochie zich ook tot ver op- het plat
teland uitstrekte, zoodat des Zondags de
enkele Katholieke boeren sonAs 5 4 10 K.M.
moesten rijden, om de"werk te bereiken.
Gelukkig zaten de meesken van die landbou
wers er warmpjes In. én Roomsch waren
ze. ongemakkeliik
Toen nu <>n 1868 het beroemde .Mande
ment der Uitschoppen” was verschenen, waar
in op Katholiek onderwijs werd aangedron-
gepstonden de Friesche Katholieken al
giauw klaar om hun eigen school te stichten.
Maar hoe? Natimrlpk moest alles uit eigen
zak betaald worden, buiten en behalve wat
het openbaar onderwijs hun als belasting
betalers kostte. 1 Mocht dus niet te duur
worden, want de parochiekerk was oud en
te klein, en er moest dus ook gedacht wor
den aan een nieuw en waardig Godshuis. En
bovendien lag er nog een Katholieke be
graafplaats in het verschiet, en nog veel
meer. Gelukkig was er door de Zusters al
een Katholieke meisjesschool en bewaar
school opgericht, zoodat men met een jon
gensschool kon volstaan. Daartoe werd aan
gekocht een gebouw, achteraf aan een klein
pleintje gelegen, dat vroeger dienst had ge
daan als paardenstal en koetshuis. Want in
mijn woonplaats woonden nog heel wat rij
ke fabrikanten en houthandelaars, die vroe
ger equipage hadden gehouden. De meesten
waren echter door de malaise gedwongen om
deze luxe af te schaffen. Het koetshuis werd
nu met een kleine verbouwing ingericht voor
schoollokaal. Daarboven werden de hooizol
der. enz. vertimmerd tot een behoorlijke
woning voor het hoofd der school. De paar
denstal werd voorloopig door een glazen
schot afgescheiden van de school, zoodat
wU jongens nog dikwijls hebben gespeeld in
dezen stal, waarin echt manneren voerbak-
10603
10693 10700 10743
'C983 10985 1106’
11235 11271
132.649 kipeieren. 70-80 kilo f 5.807, 65-66 f sosg
kilo f 4.90—5.60, C-C4 kik, Z iCG—;.4G.
60-62 kilo f 4.40—5.10, 58-59 kilo f 4—4 80.!?’M
56-57 kUo f 4—4.50, 53-55 küo f 3 60—4.30”«64
5C-42 kilo f j 3.40—4, 45-4» f 3220—3 eO.
HEILOO. io Juni. Exportveiling „St.. WU-
vroege.
1717»
18049 18070 18137
18554 18558
19I0C
In dit nummer trekt vooral de rijke U-
lustratle van enkele belangrijke katholieke
gebeurtenissen de aandacht. Daar is voor
eerst de plechtigheid der bisschopswijding
van Mgr. Jansen, met vele foto's gememo
reerd. terwijl een fraai portret van den nieu
wen Aartsbisschop een geheele bladzijde in
neemt Daarnaast zien we bjj een artikel van
Dr. D. Sassen een groote serie foto’s van de
gewüde schatten der St. Servaas en der OJL.
Vrouwekerk te Maastricht, in verband met
de as Heiligdomsvaart. De Kath. Illustratie
was de eerste, die deze scliatten mocht foto-
gialeeren. In het kort vertelt de redacteur
\an de K.I.-reis naar Beieren, die uitmun
tend geslaagd blijkt te zun. zoodat een her
haling te verwachten is. Eigen foto's van het
mooie land van bergen en meren versieren
den tekst. Verder zien we de geheele Luxem-
burgsche Groothertogelijke familie afgebeeld,
mooi Nederland door fUhe opnamen verte
genwoordigd en dg buitc nlandscbe gebeurte
nissen gekiekt.
Behalve de romans brengen drie korte
verhalen, rijmkroniek en humor de noodige
afwisseling.
15481 1S573
15773 15833
16041 16048
16443 16554
16800 16883
16994 17016 17043 17080
17155 17162 17226 17288 17312
17477 17478 17499 17504
1 17589 17596 17659 17674
17831 17836
17977 17995
18239 18244 18280
18348 18362 18402
18690 18697
6986
7212
7451
7754
8165
8379
8710
8952
9256
9404
9872
9982 100’6 100.38
10145 10158 10162
10280 10295 10303 103! 2
10505 10507 10517
10750 10776 10805
11135 11165 11172
Door het fraalst-denkbare zomerweer be
gunstigd. had. zooals wjj reeds in een deel
van onze vorige oplage konden melden, gis
terenmiddag te Roermond de onthulling
plaats van het bronzen monument ter eere
van Nederlands grooten bouwmeester, dr.
p. J. H. Cuypers.
Tot de
hoorden
zooveel nadeel aanrichtende mond- en
klauwzeer was te bestrijden door de vete
rinaire wetenschap en de regeering was
tegengewerkt, zoodat hu niet In de gelegen
heid werd gesteld, officieel gecontroleerde
proeven van het door hem uitgevonden mid
del af te leggen.
De heer Van den Berg heeft sedert dien
ons land vaarwel gezegd, schrUft het blad,
dat vervolgt: „Dat succes mogen de hoog
geleerde heeren. die hem zonder eenige ken
nis van zaken hebben bevochten, boeken. Ot
men er hun hiei te lande op den duur dank
baar voor zal zun. valt overigens nog af te
wachten. Immers, de heer van den Berg
heeft de proeven, waarvan men hier te lande
niet heeft wUlen weten, in Spanje voor eene,
op koninklUk bevel benoemde commissie
doorstaan, ën met volledig succes. Een groote
fabriek die in Nederland nad kunnen
staan! is bjj Madrid gebouwd, en zal bin
nen enkele weken gaan werken. Op de viër-
jaarlüksche landbcuwtentoonstelllng. welke
te Madrid wordt gehouden, wordt voor het
middel propaganda gemaakt. De koning van
Spanje en de koninklijke prinsen vereerden
den stand, die aan het middel gewijd is. een
bezoek".
Hoe de heer van den Berg is tegenge
werkt. geeft het blad uitvoerig weer.
Uit Nederland vertrokken, vestigt de heer
van den Berg zich te BerlUn. Daar wordt hem
officieus gelegenheid gegeven, nauwkeurig
doo reen wetenschappelijk man. dr. Poeppel,
gecontroleerde proeven met zUn middel te
noen. Dr. Poeppel brengt een zeer gunstig
verslag uit en de heer van den Berg denkt.
zUn doel te hebben bereikt. Maar hU had
bulten den waard gerekend. Nauwelijks was
het verslag van dr. Poeppel gepubliceerd, ot
Hollandsche geleerden, aïe van hetgeen te
BerlUn geschied was niets af wisten, span
den zich ervoor, om het verslag vin dr Poep
pel in discrediet tc brengen. Prof. Wester
ging daarbij de gcede manieren zoozeer tc
buiten, dat hU een artikel lanceerde, waarin
aan de ernstigste aantijgingen tegen den heer
van den Berg onderdak werd verleend, niet
tegenstaande de schrijver, blijkens een onder
schrift. op het oogenbllk. waarop hu zun
beschuldigingen Het drukken,, wist, dat ze
onjuist waren! Intusschen. prof. Wester won
het te Berlun. en de heer van den Berg werd
weer met zUn middel dood gezwegen.
De hper van den Berg is een oogenbllk uit
het veld geslagen, doch hu herstelt zich. Hu
bluft werken ^en zwoegen, en hij weet in 1927
te bereiken. dat, zonder dat Berlijn of
Utrecht ervan wist want dan zou hij weder
verloren zUn! in Beieren proeven kunnen
worden gedaan Dr. med vet. Frans Schöm-
mer was er de leider van. HU verUaarde. dat
Matafto een voortreffelijk geneesmiddel was
voor mond- en klauwzeer, en dat het daaren
boven hoogstwaarschUnlUk een voorbehoed
middel tegen de riekte was.
Andermaal meent de heer van den Berg
de zaak, waar hu zich zoovele opofferingen
voor heeft getroost, te hebben gewonnen. Te
gereeder wordt hU tot die overtuiging ge
bracht, omdat de leider van het eerste veteri
naire tijdschrift onder den druk van de
uiteenzettingen van dr. Schrönimer, zich be
reid verklaart, een artikel over hetgeen de
stiek-lokaal, dat dienst deed voor alle In
richtingen van onderwijs, die daarvoor in
aanmerking kwamen, te weten de HBB., de
burger-avondschool en heel enkele klaasen
van lagere scholen. Ik geloof, dat er later
een turnclub bu kwam en ja. enkele parti
culieren namen zelfs les in schermen. Maar
onze liefde bepaalde zich hoofdzakelük tot
hoog- en ver-springen en vooral het werken
aan rekstok, ringen, brug, bok. paard, lad
ders, enz. Aan loopen (wat later genoemd
werd „de vrije- en orde-oefeningen had
den wij feitelijk het land. Dat marcheeren
en rekken van armen, beenen en romp kon
ons heel weinig schel.-n Daar was ook geen
eer mee te behalen Onze leeraar kon -s
hierin wel niet toegeven, maar gelukkig was
hij zoo verstandig (of goedmoedig) om dat
loopen te beperken tot een onderdeel van ons
gymnastiek-uurtje. En zoodoende werden wij
in 4 A 5 jaar afgericht tot volleerde gym
nasten. die ieder jaar op den examendag.
als er openbare uitvoering was. onze ouders
en andere toeschouwers deden rillen en
beven door onze waaghalzerij Zoo be
schouwden zij het, maar onze leeraar en
j zelf wisten heel goed, hoever wij
konden gaan en niets «•'’rd op de gym
nastiekles zwaarder gestraft dan juist de
„waaghalzerij." t Was oefening, kracht, han
digheid en zelfvertrouwen, dat was alles!
Mijn babbeltje wordt langer, dan ik dacht,
en ik ben .nog niet eens aan de beloofde
„dure dingen" toe. Ik ben nu zoo ver. dat ik
moet vertellen, hoe ik op de normaalschool
kwam, om mij In het onderwijs te bekwa
men. Zoo zoetjes aan komen dan al enkele
van die dure dingen om den hoek gluren en
bij slot van rekening zal de lefeer 8an mis
schien merken, dat tegenwoordig het een en
ander „wel minder kan” en dat men mij niet
toot zoo ouderwetsch en achterlijk tal uit
schelden, als men mogelijk eerst van plan
ken in den muur waren aangebracht. En
zoo kon het onderwijs beginnen. Als hoofd
werd een jonge man uit Den Haag benoemd,
die alras een degelük paedagoog bleek te
zjjn, tevens een heer In optima forma, die
zün jongens onder tucht had, zooals ik büna
nooit nicer heb beleefd. Al spoedig bleek
6e school te klein, zoodat ook de paardenstal
er werd bUgetrokken. De heele verbouwing
bestond uit niet veel meer dan wegbreken
der kribben en het leggen van een houten
vloer. Het hoofd kreeg nu een hulponder
wijzer en daarmee was het personeel com
pleet. Bovenmeester en ondermeester, zooals
het toen heette De bovenmeester had 1000
gulden salaris met vrij wonen, vuur en licht
en de ondermeester kreeg 600 gulden. Va-
canties; één week met Kerstmis, een met
Paschen en drie weken zomer-vacantie.
Maar het hoofd had ook verplichtingen! HU
moest zorgen voor het schoonhouden der
Igkalen en daartoe zelf de werkster betalen.
En des winters ging de vrou»- van den bo
venmeester des morgens met een paar kolen
vuur en wat lichtë turf naar beneden, om de
schoolkachels aan te maken. Natuurlijk moes
ten haar kinderen helpen en zorgen, dat de
turf- en kolenbakken voorzien waren.
Maar wat werd er geléérd in deze school!
De ondermeester had natuurlijk <je drie
laagste klassen, de bovenmeester de hoogste.
Het aantal vakken wasniet zoo uitgebreid
als tegenwoordig De hoofdvakken bleven
lezen, en taal, schruven en rekenen; daarbij
kwamen geschiedenis en aardrukskunde.
Maar in die vakken kon die jeugd van SO
a 60 jaar geleden dan ook best concurreareti
met het tegenwoordige geslacht. Ik voor mij
geloof, dat ik altijd heb kunnen lezen, ik
kan me niet meer herinneren, dat ik met de
spa-aa, slee-ee. enz. heb getobd. Schoon
schrijvers waren er in ons midden heel wat
en zeker evenveel bolleboozen in rekenen.
Trouwens (er bestond geen rooster van
werkzaamheden' ook van andere vakken
werd heel wat geleerd. Natuurkunde uit
lees-leerboeken, mondeling toegelicht en uit
gebreid. en de vlugste koppen kregen nog
heel wat mee van wiskunde in den vorm
Rede Hulb. Luns
De schare vereert den Held en den Hei
lige. aldus spr.
Den Heilige wordt de stille eer van het
altaar gegeven, maar den held heffen wjj
In gedndach van wapenen op het schild.
Mannen en vrouwen van Roermond, een
uwer zonen wordt boven u uitgetild, zoo
aanstonds wordt een held op het schild ge-
hëftnl
■n.Jfel’d? Ja, een. wien macht gegeven
werd over de menschen. omdat hij vermocht
vorm te gesen aan wat in hen leefde.
De «preker schetste dan Cuypers’ afkomst
en opleiding.
Bjj rijn leven hebben de mannen van
smaak onder ons hem te wéinig de an
deren hem te veel gezegd.
BU zUn dood, toen hU hier In de eerste
dagen van Maart 1921 werd uitgedragen,
pasten geen andere woorden dan die Bos-
suat voor den zonnekoning uitsprak: Dieu
seal, mes frères. est grand.
Maar nu kunnen wij het In uw nog ge
sluierde bronzen gelaat zeggen: Cuypers!
In uw rUke leven Is van alles te vinden, en
in dit leven en zijn vele wederwaardigheden
zijn voor ons onderwerpen te over voor be
spiegeling en Inkeer.
OU waart fel en besloten de man van een
partU van heden af zUt gil van ons allen
pat de strijd der meeningen zich om deze
figuur geheel heeft neergelegd, daarvan ge
tuigt voor ons land, voor ons volk In zUn
gehéél die vonkenspattende arbeidzaamheid
De belangstelling voor het heden Is dan
alleen ten volle waardeerbaar als zU de
voorbereiding geldt voor het werk van mor
gen.
WU ’n feestelUkheid als deze, vruchten
afwerpen, dan zal men de gelegenheid moe
ten aangrijpen, het zich nog eens duidelijk
voor oogen te stellen, dat in het oprüzen
van kunstenaars uit de massa vooral gezien
moet worden de belooning voor den hoogen
arbeid, de breede ontwikkeling, de driftige
werkzaamheid van héél een volk.
Wij zullen ons handhaven, sooals Cuypers
ons gehandhaafd heeft in de vroege dagen
van ons 19de eeuwsche reveil.
nadere inlichtingen trachtte te verkrUgen? Of 18825 18r*' isiik I9'2v 19201
zUn de Spaansche deskundigen ook al niet 19335 19423 19.M5 19562 19591 19811 19911
20254 20328 20344 20432 20600
talrüke schare genoodigden be-
o.m. de vicaris-generaal van het
bisdom Roermond, mgr. dr Bauduin en de
plebaan deken mgr. Le Bron de Vexela.
voorts Z.Exc. oud-minlster ir. Bongaërts, de
president der Rechtbank, mr. Bolsius én
verschillende leden der rechterlUke macht,
de hoofdinspecteur van het Lager Onderwijs
mr. P. TruUen en de Inspecteur van het
Bijzonder OnderwUs dr. Jos. van Glls, ver
schillende professoren van het Groot Semi
narie, prof. dr. Goossens, rector magnificus
van de R. K. Handelshoogeschool te Tilburg
en dr. W. Goossens, rUksarchlvarls te Maas
tricht. voorts de beeldhouwer van het mo
nument. de heer A. Faltze, verschillende fa
milieleden van den gehuldigde, waaronder
diens zoon dr. Jos. Cuypers en vele andere
kerkelUke en wereldlUke autoriteiten.
Z. K. H. Prins Hendrik was vergezeld van
den vertegenwoordiger van H. M. de Konin
gin. graaf de Marchant et d'Ansembourg
Kamerheer In buitengewonen dienst, verder
van den minister van OnderwUs, Kunsten
en Wetenschappen mr. Terpstra. van Mgr
T. SchrUnen. blsschop van Roermond en
van den Commissaris der Koningin In de
provincie Limburg, baron van Hövell tot
Wtesterflier.
Nadat de hooge gasten hadden plaats ge
nomen, nam de burgemeester van Roer
mond mr. Waszink, het woord. Spr. heet
allen van harte welkom en brengt den eer
biedigen dank der bevolking van Roermond
aan Z. K. Hoogheid, wiens tegenwoordig
heid door de stad en haar inwoners om 't
zeerst op prils wordt gesteld.
Dat hij hier vóór alles als Nederlander
gehuldigd wordt. bewUst de aanwezigheid
van den vertegenwoordiger van H. M. de
Koningin en van den Minister van Kunsten
en Wetenschappen, wien spr. van harte
dankbaar is Voor bun blUk van belangstel
ling; zUn besten dank betuigt hij tevens
aan den Blsschop van Roermond, aan den
Commissaris der Koningin In Limburg en
aan de bloed- en aanverwanten van dr
Cuypers, die in hem niet alleen den grooten
kunstenaar, maar ook de patriarchale fi
guur In hun familie eeren.
Nadat spr. aan allen, die tot de oprich
ting van het monument hebben meege
werkt, den dank van het Comité heeft Be
tuigd, geeft hij het woord aan Hulb. Luns
directeur van het R'.jkslnstltuut voor beel
dende Kunsten tot' het uitspraken van zUn
rede.
van algebra en „vormleer". De bovenmeester
had geen muzikaal gehoor en een stem als
een blaasbalg, zoodat van zangonderwUs niet
veel kwam. Maar de ondermeester was daar
entegen zeer muzikaal, organist en later
directeur van het zangkoor, zoodat wjj te
hooi en te gras toch de vaderlandsche. en
kerkelUke liederen leerden. Teekenonderwijs
werd ook niet gegeven, maar wie zUn werk
af had. mocht pa de noodige correctiê*
kant van zUn lei schoonmaken en teekenen
naar hartelust I Ik beloof u. dat er meester
stukken te voorschUn kwamen I Bovendien
werd het taalonderwus aangevuld door re-
citeeren. waarvoor de laatste 3 kwartier van
den Zaterdagmorgen waren bestemd. Daar
werden de Friesche kelen gedwongen, om
zuiver Hollandsch te spreken in het voor
dragen van een gedicht of stukje proza en
dan ook werden de beste opstellen voorge
lezen, die in den loop van de week waren
gemaakt. Alleen voor schoonschrUven en een
enkele maal vóór opstellen werden schriften
gebruikt. Al het andere werk werd op de lel
gemaakt. De leermiddelen bestonden uit een
aantal series leesboeken en wat landkaarten.
Deze allen werden jaren" en jaren lang ge
bruikt. Rekenboekjes kwamen alleen in de
hoogste klas voor. De jongens moesten zelf
hun lei, griffels, pennen, enz. koopen en «U
waren er dus uiterst zuinig mee Ik mag wel
zeggen, dat de post leermiddelen, over het
geheel gerekend, geen 25 gulden per jaar voor
de geheele school bedroeg. De schooltijden
waren van 9 tot half 12 en van half 3 tot 4.
Maar van 5 tot 7 werd er een avondschool
gehouden, waar de ondermeester herhalings-
onderwus gaf aah jongens, die al van
school af waren, maar nog wel wat wilden
leeren, terwUl het hoofd zelf een klas had
gevormd, waaraan Fransche les werd gege
ven. Van lichamelijke opvoeding (dat troe
telkindje van onzen tUd) was geen sprake.
°e jongens konden vóór schoolt Ud naar har
telust spelen en verder beoefenden zU de
sport op hun eigen wijze door krUgertje en
verlos «pelen, door bok, bok, sta vast, door
hoepelen, tripelen, over en over en andere
spelen, die nu niet meer bekend ziln of In
onze rommelige steden niet beoefend kunnen
worden. Werd dus bU het onderwijs de
„lichamelüke oefening" verwaarloosd? Daar
over straks En deze school (een snert-
schooltje naar de moderne opvatting) heeft
bolleboozen afgeleverd. Verscheidene van
mijn mede-leerlingen zyn in den geestelUken
stand getreden. Een der meest uitblinkende
Is we! de bekende Jezuïet, pastoor van Ruth
tegenwoordig in Amsterdam. Als schooljon
gen was deze forsche knaap al een haantje
de voorste en als er tusschen onze Roomsche
school en de nabu gelegen openbare eens
„oorlog" was, dan stormde iuj. gewapend
met een puntig stuk hout, met gebogen
hoofd, als een stier op den vijand in en joeg
een heele bende van 20 of 30 tegenstanders
op de vlucht. WU behoefden hem alleen te
helpen met ons geschreeuw I
Sommige scholieren gingen naar het
seminarie, anderen «Un ordes-geestelUken
geworden en meer dan één Witte Pater in
Afrika is afkomstig van onze primitieve
Roomsche school. En ook velen, die In de
wereld bleven, hebben het daar ver ge
bracht.
Het schoolverzuim was In die dagen nog
niet wetteluk strafbaar, maar onze boven
meester zorgde wel, dat er geen .Jdtske ge
maakt werd. Lichamelijke straffen, matig en
met overleg toegepast, waren nog niet uit
den booze en het contact tusschen een strak
gespannen broek en een Spaanach rietje
oefende een afschrlkwekkenden invloed uit,
maar bleek dikwuls een uitstekend preventief
middel.
Op hun 12de jaar waren de meeste knapen
volleerd; sommigen gingen al met elf jaar
van school af om te „verdienen", maar enke
len bleven tot 13, ja, tot 14 jaar. Ik voor
mij bleef, maar ging in mUn 13e jaar tevens
de burger-avondschool bezoeken. En daar
maakte ik voor goed kennis met de vakken
teekenen (hand- en rechtlUnig-natuur- en
scheikunde, wiskunde en gymnastiek. Van
HchamelUke opvoeding sprak men toen niet.
En die gymnastiek was bet lievelingsvak van
bijna alle jongens Onze stad bezat een af-
47
484
1357
2441
2889
3436
3809
4879
5249
56*9
6677
7169
7850
8581
9207
9799
10242 10321
Met deze feiten voor oogen. aarzelen wjj 11309 11334
niet met de ,,N .Rott. Crt." te vragen; 11711
Heeft onze regeering door ons gezant
schap te Madrid nog niets van hetgeen in
Spanje is voorgevallen vernomen?
„Het Hollandsche product Matafto is een
steeds curatief werkend middel en een voor
behoedmiddel in twee derden van de geval
len. waarin het toegediend werd, en indien
in dit laatste geval de ziekte toch uitbreekt.
Is zjj van een licht en goedaardig karakter,
met afwezigheid van koorts of plaatseluke
aandoeningen.
Ten slotte gaf deze professor het volgende
algemeene attest af:
,J3e heer van den Berg is er met zjjn
geneesmiddel Matafto in geslaagd, aan te
toonen, dat het mogelUk is, het monu- en
klauwzeer met therapeutische en chemo-
therapeutische middelen te behandelen, even
zeer asl de profilaxie daarmee uitvoerbaar ia.
Dit is het resultaat van mUn ondervindingen
in Galicië (Spanje).
Het is mUn overtuiging, dat men het alge
meen gebruik van gezegd geneesmiddel kan
aanbevelen'
f0.15 tot f 0.36 Wor- zr<>22 20926 20961 20972
e 1 e r 1 n 17“
2516.
19909 1000.
1152 673* 9610 13975 19438 20517 400.
2168 292? 7636 18848 19133 20758 200.
3885 4482 5092 9292 9310 10202 12866 l-.-
va« f 19.
284
I 937
1683
25.81
3227
3577
I 4495
I 4964
5489
6195
7017
7524
8442
«937
9331
10017 10098
10388 10456 10783
11372 114«6
11806 11978 11998 12010 12087 12115
12171 12316 12327 12341 12475 12509
12575 12653 12709 12796 12965 13128 13180
13227 13262 13300 133’3 13377 13501
- 13613 -
Zoo neen, zou zU dan geen aanleiding kun- 14240
nen vinden, haar voelhorens eens uit te 14508 14526
steken, en te pogen, uit Madrid een en an-
der langs officieelen weg te vernemen? Zou
het heel gek «Un zoo onze gezant eens ver-
officieele personen contact te
officieele proeven af te leggen,
stoot hU het hoofd, want nergens
schier kan hU komen.
Doch eindeUjk. daar gloort voor den heer
van den Berg licht. HU weet, zonder dat het
te Berlun of Utrecht bekend raakt, onder de
dictatuur in Spanje, met enkele invloedrijke
mannen aldaar verbinding te krUgen. Daar
hakt men den knoop door en doet men het
eenige wat logisch is. ..Kunt gU inderdaad"
is daar het dictatoriale standpunt „wat
gU voorgeeft te kunnen, dan zullen wU u
erkenteluk züi». Kunt gU het niet, dan is
het ons een kleine kunst, u als kwakzalver
aan de kaak te stellen”. BU koninklUk besluit
werd in Juni 1929 een commissie benoemd
ter bestudeering van .Matafto”, genees- en
inzonderheid voorbehoedmiddel voor mond
en klauwzeer.
Weken lang hebben in het abattoir te
Madrid de proeven geduurd. En ze «ijn met
volledig succes bekroond, niettegenstaande de
heer van den Berg daarbU bravour-stukjes
uithaalde. Zoo durfde hU het aan. zoo juist
binnengebrachte, aan mond- en klauwzeer
lijdende dieren de blazen aan bek en klauwen
met een doek o0en te wrUven, om vervolgens
zware f 0.72 tot f 0.76;
f 0.74 per Kg. slachtgewlcht. 14(168
PURMEREND, 10 Juni 1930 Coöp. Cen- 143,8
trale Eierveiling Purmerend G.A. Aanvoer14539
178377 Eendeleren 360—4.00; 13264» Kippen
eieren 70/80 KG. 5.80—7 00 65/66 K.G. 4J015600 15616
—5.60; 63/64 KG 4.805.40 60/63 K.O. 15839 15858 15911
4.40—5.10; 58/59 K.G. 4.00—4.80 56/571«2<M 16<49 16273 16391
K.G. 4-00—460; 53/55 K.G. 3.MK-430; 50 52,M81 >«82 »««W 16764 16768 16794
K G 3_40-4.00; 45/49 K G. 360-360; Kip-
17449 17465 I7~
Oude 17528 17554 17577 17588
Jonge Hanen 17736 17745 t77é* 17793
K.O. 3 40—4.00; 45/4» KG 360—3,80; Kip-16895
pen: Oude klfcpen 160—2.00; Oude Hanen
1.20150; Jonge Hanen 0.60160;
kippen per KG. 060—085; Jonge Hanen 17736 17745 I77t6 17793 17798 17804
0600.90. 178J8 17855 17890 17914 17953 17963
PURMEREND. Juni Coöperatieve 18085 18,52 18201 182,4 182,9
Rterpnvpilinir Piinu»r*nH 18286 18295 18300 18325 18341
voerd 178 377 A A !8409 18450 18483 18550 18565 18579
voerd 178 377 eendeneieren f 3 60—l8729 18735 |g755 lgg73 I8é76 18909 189|2 1W,5
18984 19002 19046 19054 19057
63-04 kUo f 4.30—5.40, 19105 19162 19220 19269 19274
I 19424 19436 19476
19699
1990’
drielingen 0 08—0.09; Westlandsche muizen 11384 11394 111461 11539 11551
188 W T 1 A*nVOer 3 *“ln«en' 12130 12165 12203 12223 12279 12297 12313 12334
12549 12366 12427 12512 12530 12570 12578 12591
AMSTERDAM, 11 Juni. Veemarkt .Aanvoer 12592 12619 12629 12652 12658 1265i
354 vette kalveren, le kw. f 0.64 tot f 0.90; 12242 2’49 12754
-- ---.-_-1 13]61
12770 128OT 1’832 12878 12895 12900 12911
12342 13356
408
1071
3103
2705
3311
3610
4555
5017
5634
6535
7033
7660
8521
8975
9594
10110 10194
10903 10908 10984
11523 11561 11634 11664
12122
12545 12566
13200
13584 13585
140’8 14099
14416 14430 14499
15073 15100
16094 16304 16320
16915
17326 17466 17597
18164 18241 18415
18680 18688 18762
9255 19’54 19319
19811 19911 19961
19070 191'10
19289 19290 19364
19436 19476 19543 19576
19718 19722 19751
HEILOO 10 Juni. Exportveiling „St.. Wil- 20214 10240 20286 20318 20345 20352
librordus”. Aardbeien, vroege, f OJS tot 20428 20460 20487 205’8 20535 20643 20651
f 037 per pond; Peulen f 0.13 tot f 0.18 ?0697 20722 20731 20748 20809 20815 20871 20914
per pond* J
telen f 0S0 tot f 1.40 per 10 bos; Spinazie z
13190 13’17
f 0.72 per Kg. levend gewicht; 60 nuchtere J*JS9? ,2^ }^L
kalveren f 12 tot f 17; 400 varkens, vleesch- S»
varkens van 90 tot 100 Kg. f 0.76 tot f 0.87; 13700 13717 13724
vette f 0.72 tot 13895 13936 13981
14072 14169 14176 14203 14248
14340 1 4351 14360 14395 14468
14552 14687 14699 14705
14790 14836 14984 (5061 15173 15199 15’67
15325 15336 15359 15378
15666 15747 15771
15948 16003 16036
16408
13300 13323
13675 13745
14258 14315
14789
159.*!
16590 1669<
UI09 17127
binding zocht met professor Culebras en eens 15473
Gistermorgen 4 uur. keerde de 32-jarige
chansonnier Th. J. Pol Poland uit Heer
Hugowaard. die tUdens de Pinksterdagen
In een café te Alkmaar was opgetreden,
naar zUi. woonplaats terug.
Op he Zuld-einde van den Middenweg
kwam hij van zUn flets te vallen en ver
wondde zich dermate, dat de dood onmid-
dellUk Intrad.
2e kw. f 0.72 tot f 0.80; 3e kw. f 0.66 tot 12976 12988 12989 13000 150158
13286 13307
13590 13601
Irekkinr van Woezsda» 11
KLASSE. 14« LUST.
Hooge prijzen:
100.000.
19909 1000.
1153 9610 13975 19435 20517 «L
19750- 100.
6964
7095
7422
7705
8049
8318
8902
9143
9327
9805
9954
10087 10088 10104 1Ö124
10164 10167 10214 10260
wen 1.-2A0; Brevo'. f L60-1A0; Redstar
1.1.30; Malta spring f 0.140.14S; Lan- 10879 10926
gendUker muizen 0.1S0.14; Langendtjker 11331 11235 11271 11292 11325 11358 11365 113*3
drielingen 0 08—0 09; Westlandsche muizen 1,584 1,394 1,42« 11461 11539 11551 11578 11667
11924 11968 11979 12015 12016
12130 12165
12349 12366
De „N. Rott. Crt.” van Zondagmorgen doet
opzienbarende onthullingen, volgens welke
een zekere heer Van den Berg, die een jaar
of acht geleden volhield, te weten, hoe het
Ku.gsforc Smith heeft besloten den start
voor ;i,n vlucht over den Oceaan uit te stel
len 'ot Donderdag, in verband niet de
slechte weersomstandigheden op den Atlan-
tischen Oceaan.
dezen doek te gaan uitwasschen in den
eenigen drinkbak, die In den stal, waarin de
zieke en geïmmuniseerde beesten dooreen
liepen, aanwezig was. Tot groote verbazing
van allen, die de proeven meemaakten
ook de minister en de staatssecretaris, coder
wie de landbouw ressorteert, kwamen zien
overtuigen bleven de geïmmuniseerde
dieren kerngezond. Geen enkel zelfs kreeg
'temperatuurzverhooglng.
Prof. Culebras aarzelde dan ook niet te
Asperges, dik wit f 0 28 tot f 0J6; Idem, <Hk
blauw f 0.17 tot f 0.24: Idem, dim wit f 0 12
tot f 0.15; Idem, dun blauw f 06 tot f 0.0»
per bos.