Buitenlandsch cdCieüws I FEUILLETON 1 UIT HET RIJKE NATUURLEVEN Het feest der Zestigduizend in het Teeken des Kruises VAN ONBEREKENBARE GEVOLGEN I DERDE BLAD ZATERDAG 5 JULI 1930 Zonnewende Ontploffing in een fabriek Dooden, gewonden en groote schade Heftige kamerzitting Uit onveilig Amerika De klaagmuurcommissie Gevangene in een matras genaaid Een belangrijk getuigenis BRIEVEN UIT BEGIJN De katoenindustrie in Lancashire KORT NIEUWS v.Rossem’s Naar het Engelsch (Wordt vervolgd). I I Gemengde (Buitenlandsche ^Berichten De nieuwe Finsche regeering gevormd Pauselijke onderscheiding voor kanselier Schober 50 jaar openbaar on üwijs in Frankrijk De weg der Duhsche Rijkshervorming De Londen«che Vlootovereerkomst bijeen Dien avond gingen zü weer op bet meer Pensioenen voor oorlogsveteranen vorige dieren nu Bulletin). 4 Volgens geredeneerd tusschen misdadigers benden. De strijd BIOLOOG. Berlijn. 4 Juli 1930 Een rapport over haar toestand ojrgemareheerrf met eigen der 30 cent per half ons. HOOFDSTUK VIII. waar I De ultra-nationalisten er niet in vertegenwoordigd. Gisteravond heef de als kabinetsforma teur aengewezen Senator Svinhufvund de- dat ziet. toch niet eerder vertrekken.” buiging verliet hü toerfrijlings zijn zou in gen." ..Zeker. maar waarom heeft u een van de bedienden het telegram niet gegeven?" mij dat zou r nelijke schuchterheid meester gemaakt. Lord Austin nu to. „Ik heb haar gisteren bij de Braconniers gezien. Ze is een Francalse. Sir Henry gaat heel voorzichtig graaf de Beaumont voorbe reiden. Het is alles zoo droevig, dat Ik er heelemaal door van streek ben. Wilt u er vooral niet tegen onze gasten van spreken? Ze kenden die dame niet, maar het zou toch zoo n treurlgen indruk maken." ..Ik zal er niet van spreken Het leek, of het Edna goed had gedaan, dat zij er iemand lets van had kunnen ver tellen. Massingham zag er altijd nog even slecht uit. „U schijnt zich ook niet zoo heel goed te voelen?" vroeg zij deelnemend. „Néén; ik was juist op het punt, een tele gram aan een vriend te verzenden Ik heb slechte tijding ontvangen en ik vrees, dat ik u zal moeten vragen, mij te verontschuldi- lijk kwam nu weer de blonde heer de trap - af. Hü ging niet door den hoofdingang, maar klom over de heg in het bosch. Toch was zjj niet zoozeer verbaasd: zeker wilde hü niet jOmdat dit van zeer privaten aard is en gezien worden, zoo aangedaan als hü was. Hoover heeft het wetsontwerp geteekend, waarbij n maandelüksch pensioen van 13 tot 40 dollars wordt toegekend aan veteranen uk den grooten oorlog, die sedert den oorlog in het burgerlijk leven ongeschikt zün gw worden. „Negen van de tien vrouwen heb ben In dit leven een taak te vervul len.” „Ja, en de tiende zou ook trouwen als zij de kans kreeg Sir Hugh Sterne haar tot de zijne zou ma ken, was hem onuitstaanbaar. Terwül hü naar Mere Court terugging, be dacht hü. dat Phyl dus pas haar moeder had verloren, maar dat zij er niets van wist. De Lestrange s en hü waren de eenigen. wien haar identiteit bekend was „Ik heb zoo half en half lust, om dat jonge ding eens in te lichten", sprak hü ta zich- zelven. „Hou zou Sir Hugh het vinden?.... Ik denk niet dat het hem zoo erg bevallen zou. die gedachte, dat haar vader in de ge vangenis gestorven is. beschuldigd van ver duistering! Het zou mi) zelfs niet verwonde ren. als hü dan geheel van haar afzag!" Voor het oogenblik wist Massingham waar lijk niet, wat hü doen zou. Het geheim had z’n waarde; maar als hij zelve het Sir Hugh vertelde, was het toch nog niet gezegd, dat hü er veel bü winnen zou. „Ik zal het maar wat langer voor houden”, overlegde hü- „Ik ben zeker, Sterne een hekel aan mü heeft. Het hem verschrikkelijk het land opjagen, als hü wist, dat ik het meisje, dat hü Hef heeft, in mün macht heb. Maar zij zal mü nu wel ontzien, als zü. zooals dit waarschünlük het geval zal wezen, het niet voor hem zal willen weten voor nA haar huwelük." Op Mere Court teruggekomen, gaf hü een van de bedienden orders, om voor hem te pakken en zelve kwam hü gereed en gekleed beneden, juist toen het gezelschap In de hal büeen was, even voor het diner. Phyllis was er nog niet. Een onoverwin- Daar Massingham, volgens zün eigen zeg gen. immers zoon haast had. om naar het postkantoor te gaan, maakte hü dan wel een omweg! Want hü ging de portierswoning binnen en begaf zich naar het vertrek, Camilla de Beaumont lag. Toen Mrs. Dempster, de portiersvrouw. dien wanhoopskreet hoorde van: ..Camilla! O. Camilla!" dacht zü. dat de echtgenoot van de overledene was gekomen. Zü wilde hem niet storen en kon dus niet anders doen, dan maar kalm afwachten. Dit op zichzelve beschouwde het nüvere vrouwtje als een ware bezoeking; vooral op een waschdag. Toch had zü innig te doen met den man. dien zü nu duidelijk hoorde snikken en zelve kreeg zü tranen in de oogen. Opeens hoorde zü wielgeratel en onmlddel- Zeven Bedoeïenen zün gearresteerd, die ervan worden verdacht de hand te hebben gehad in den moord op Eileen Smith, een Engelsch meisje, dat 27 Juni werd doodge schoten toen zü met haar verloofde een autotocht maakte. De H. Vader nee ft aan den Oostenrük- schen bondskanselier Schober, als blijk van zün welwillendheid en uit waaideerlng voor de verdiensten van den kanselier, het grootkruis van de Prins-orde geschonken. zou dan. om zoo te zeggen, druk bezig met de koolzuur-ontlefiing. Met heel vermogen zou ze aan die zijde in die werk zaamheid opgaan Maar de schaduwzüde verkeert voor die werking In minder gunstige omstandig! eden. Ze zou nu. omdat ze veel minder licht ontvangt haast „niets doen aan zuurstof-productie”. Deze züde zou dus veel meer „gelegenheid" hebben voor een andere levensverrichting; den groei. Zoo vond men het dus goed te verklaren, dat de schaduw züde sterker groeit dan de llchtzüde. met het bekende gevolg. Bü een ontploffing In een verffabriek te Castleford in Yorkshire werden tien perso nen gedood. 14 zwaar en een aantal an deren licht gewond. Het fabrieksgebouw werdw geheel verwoest, terwül de omringen de perceelen groote schade opliepen. Duizenden ruiten wrden In den omtrek verbrijzeld, terwijl '^rscheidene personen uit het publiek gekwetst werden door de In het rond vliegende glasscherven. roeien en eerst toen genoten zij innig van elkaar. Bü het ter ruste gaan dacht zü: „Overmorgen kan Ik pas wat van vader en moeder hooren. Hè, wat verlang Ik naar dien brief!.... Verbeeld je, dat zü eens nlèt hun toestemming gaven!.... Maar daafr is immers geen enkele reden voor! Wel neen; daarover hoef Ik mü niet ongerust te maken!” ftaitlef een nieuwe regeering gevormd, op burgerlijken grondslag Hoewel de leiders tische en scherpst Lappo-bewegtag1 zich Toch de vrijheid niet veroverd Een berucht New-Yorksch Inbreker, een straf van 25 jaar ondergaat In de Stag Sing-gevangenis, Is dezer dagen büna ont snapt door zich te verbergen In een matrad die uit de werkplaats der gevangenis naar het station zou worden gebracht. Op gevaar af den dood te vinden door verstikking, liet de gevangene zich door zün kameraden in de matras naaien en bleef zoo eenige uren liggen voor de matras op een vrachtauto werd geladen. In dit benauwde, warme verblüf leed hü verschrlkkelük. maar hü zou toch ten slotte de vrüheid hebben veroverd als de portier niet achterdochtig was geworden, die het ongewone uitpuilen van de matras opmerkte en gelastte dat deze zou worden openge sneden. Monsieur de Braconnier en zün gast stap ten uit den landauer en gingen nu ook naar boven. Mrs. Dempster hoorde meer uitingen van droefheid, maar geen toch zoo treffend, als die kreet van: „Camilla! O. Camilla!” Even later volgde een tweede rütulg met een baar en zoo werd de overledene terug gevoerd naar The Worle. Lord Augtin. die butten de portierswoning de wachtgehouden had. ging nu het huisje binnen. Hij had er niet aan gedacht. Mrs. Dempster te waarschuwen, dat zü met nie mand spreken zou «ver wat er had plaats gehad. Het rijtuig reed intusschen naar The Worle en geen van de heeren. die er in zaten, sloeg er acht op. dat. bü een kromming van den weg. een man van middelbaren leeftijd stond, die juist heel goed op hen lette, terwül ze hem voorbüreden. ..Dus zoo is dan het einde van de vrouw, die ik lief had en die mü met zoo groote minachting bejegende!” prevelde hü- „Nu is alleen haar dochter nog over....! Maar die man in het rütulg heeft niets meer dan de herinnering aan Camilla!” Het scheen, dat deze laatste gedachte Mas singham een soort troost schonk. Hü ging naar het dorpskantoor en zond zün bediende een telegram, ter waarschu wing. dat die zün kamer in gereedheid zou brengen. Mere Court wilde hü onmiddellük verlaten, maar Phyllis wilde hü weerflenHü wilde haar zelfs trouwen en de gedachte, dat Het presidium van den Dultschen Rijksdag heeft, met het oog op de hitte, de verordening van den vice-voorzitter Van Kardorff. volgens welke geen heeren in zomertenue op de tribunes werden toege laten, weder Ingetrokken. in cüferschrift; dus zou ik het geen ander toevertrouwen." „Moet u naar Londen terug? „Ja, het Is een zeer dringende zaak „Ik hoop, dat Ik u dan niet opgehouden heb?" „Ik k«i Met een gastvrouw der ultra-nationalise a’l i - communist sche met Svindhufvund'3 program accoord hadden verklaard, zijn zü. tegen veler verwachting, niet In het nieuwe kabinet opgenomen. Gisteravond te 10 uur heeft de President der Finsche Republiek de nieuwe regeering officieel goedgekeurd. ren als hulde aan den Paus. De 1500 zangers der Berlünsche kerkkoren zongen met een koor van 2000 kinderen Tu es Petrus. De Hesslsche Gezant In Berlijn had den dag geopend met een rede, waarin hü zijn vreugde uitsprak over deze grootsche mani festatie ter eere van het Kruis In een stad, waar hevig de antichrist woedt, waar ge matigden en duldzamen den Godsdienst mee nen te kunnen negeeren als „elne überwun- dene Sache. die slch selbst erledlgt Hü riep allen die den Christus belijden op. vereend front te maken tegen den storm van ongeloof en zedenbederf, allen! Katho lieken en protestanten. Hij waarschuwde tegen de heerschende overschatting van de sport, die geestelüke ontwikkeling belem mert. Hü prees de sport en ook de we tenschap. doch stelde het geweten boven het weten, de reinheid der ziel boven de krachten van het lichaam. De Bisschop ultte zün groote voldoening over het feit, dat zooveel jeugdigen hun Ijver hadden betoond voor het slagen van dezen Katholiekendag. Met zulk een corps jongemannen, gaat Hü de toekomst hoopval tegemoet. Den duizenden, geschaard om het Kruis riep Kü toe: In hoe signo vinces! Dan zongen allen het lied: Jesus, dlr leb' ich. Jesus dlr sterb’ ich. Jesu. dein bin Ich lm Leben und lm Tode. En onder fanfares en klokkengelui wordt het Allerheiligste de arena in naar het al taar gedragen aan den voet van het Kruis. Als de Nuntius den zegen gegeven heeft, volgt een Te Deum. Grosser Gott, wir loben Dlch. uit zestigduizend kelen. Ik weet, dat we bü ons op dit gebied een later bericht heeft men reeds zeven dooden geteld en vreest men, dat er nog twee dooden zün. I De toestand van eenigen. die gewond in I het ziekenhuis werden opgenomen, is ern- i stig^ Te La Salle in Illinois zün twee perso nen gedood en twee gewond, terwül zü voor een hotel in een auto zaten De moordenaar is onbekend. politie te Chicago gelooft, dat deze misdaad een gevolg is van den verwoeden strijd tusschen misdadigersbenden te La Salie. heele wereld zulk een enorme massa koolzuur weer uit dc lucht halen. Ik heb In het begin gezegd, dat de plan ten koolzuur weer ontbinden In koolstof en zuurstof In samenwerking met de zon. Door betrekkelijk eenvoudige proeven is bewezen dat de planten alleen In het licht zuurstof produceeren. Als ze in het donker staan doen ze hetzelfde als de dieren er. menschen Dan snoepen" ze ook van den zuurstof-voorraad en ademen ook, nu wel niet door longen of kieuwen, koolzuur uit. Alleen in het licht werken ze aaji den aan maak van zuurstof. Dit Is ook heel goed klaarbaar Bü de verbranding Hoe aardig ook gevonden, heeft deze hypothese thans toch geen ernstige aanhan- gers meer Als men deze verklaring aanneemt komt men in groote moellükheden en onop losbare quaestles. Vooreerst rijst nu de vraag: „Hoe kan dit nu opgaan bü de negatieve hellotrople?" Hier staan we voor het geval dat juist de zonnezijde sterker groeit dan de schaduw züde! Nog andere verschünselen maken deze hy pothese nog minder aannemelük. ja zün zelfs funest voor haar. Men heeft eens proeven genomen met rood en blauw licht Men plaatste een plantje tusschen een rood en een blauw licht. Wat was daarvan het resultaat? Dat de plant zich naar het blauwe licht keerde. Logisch geredeneerd, groeide ze derhalve aan de roode züde sterker dan aan de blauwe. Dit is volkomen in overeenstemming met andere proeven, waarbij bevonden werd, dat blauw licht den groei remde en rood hem juist be vorderde. Tot zoover, zou men zeggen, dat alles mooi opgaat. Maar nu staan we voor het feit, dat ook weer proefondervindelük be wezen is. dat rood licht veel sterker de kool- zuur-assimllatie bevordert dan blauw. Min der geleerd uitgedrukt wil dit zeggen, dat In rood licht de plant intensiever werkt aan de ontbinding van koolzuur In zuurstof en kool stof En tegelük doet het de plant sterker groeien. Van de zoo mooi uitgedachte theo rie. dat het werkvermogen der planten ook maar beperkt is. blijft slechts weinig over. Zü werkt in rood licht dubbel èn aan de koolzuur-ontleding. in aan den groei. Van dat „heelemaal opgaan in de koolzuur-ont- bindlngis dus geen sprake. En toch Is het een feit, dat het licht den groei belemmert en de duisternis hem bevordert. We moeten dus hier bekennen, dat de wetenschap te kort schiet In de verklaring van dit schün- baar doodgewone verschünsel. We hebben dus gezien dat de plant het zonlicht noodlg heeft, dat het zonlicht tevens den groei der plant belemmert, waardoor de sterkere groei aan de schaduwzüde die zonnewende veroor zaakt en dat het zonlicht tevens de koolzuur- ontbinding tot stand brengt, en toch mogen we die twee niet met elkaar combineeren. Hoe verleidelük het ook schünen mag, toch kunnen wij niet eenvoudig zeggen: Llchtzüde sterker koolzuurontbindlng, daardoor minder sterke groei; schaduwzüde minder sterke kootzuur-assimilatie. daardoor sterkere groei. Ofschoon belde werkingen schijnbaar samen gaan, mogen wij toch geen oorzakelük ver band tusschen hen leggen. Nog een opwerping tegen die hypothese wil ik het kort uiteenzetten. Men heeft na melijk gevonden dat sommige deelen van de plant gevoelig zün voor licht, terwül de kromming niet In die deelen uitgevoerd wordt Met proeven waarop Ik later nog te rug kom. heeft men bevonden, dat het co- tyle (het eerste kiempje) van grassen alleen gevoelig Is voor het licht, de andere deelen van het kiemplantje niet, terwül zü juist de inwerking van het licht op het cotyle be wezen, door krom te groeien, al naar de om standigheden. Duidelük gezegd: Het cotyle „voelt" het licht, de stengel gaat zich krom men Als men den stengel alleen belicht en het cotyle In het donker laat, gebeurt er niets! Is dit niet de genadeslag voor de hy pothese? De diepere oorzaak van de hellotrople Is met dat al niet verklaard. Zal de moderne wetenschap er niet in slagen de oorzaken van die geheimzinnige werking te achterha len? Wie zal dat kunnen zeggen? Laten we het beste hopen. Voor de commissie Inzake den klaagmuur is, naar de correspondent van de „Times" te Jeruzalem meldt, door Joodsche getuigen verklaringen komen vast te staan, dat het Turksche voorschrift van 1912, waarbü het gebruik van banken langs den muur werd verboden, officieel twee maanden later van Konstantlnopel uit was ingetrokken. Het belang hiervan is gelegen in het feit, dat de Britsche regeering tot dusver steunde op het voorschrift van 1912 om uit te ma ken, wat de status quo was. Nog vóór enkele jaren zou het comité voor de Katholieke Actie in Berlijn het waagstuk niet hebben aangedurfd, het Sta dion voor een Katholiekendag af te huren. Wat dezer dagen het Stadion te aan schouwen gaf. was een verkwikking voor het katholieke hart. In het midden der arena verhief zich boven een altaar In de Pause- lüke kleuren een twintig meter hoog kruis met het Grieksche Christusteeken. Een menigte uit alle standen der Rükshoofd- stad en der Mark Brandenburg, had de rijf- tigduizend zit- en staanplaatsen bezet, zóó saamgedrongen „dat het Stadion ze nauwe lijks bevatten kon." zooals een liberaal blad opmerkt. Onder klokkengelui en den Jubel der dulzendeh. reden de Nuntius en de Bis schop van Berlün rond de arena. Een orkest speelde „Die Ehre Gottes in der Natur" van Beethoven. Dan kwamen muziek de leden der jeugd-organlsatles. de hoop der toekomst, met handgeklap en luide bravo's begroet. Hen volgden de le den der Katholieke vereenigingen. de stu denten, allen met hunne vaandels, waar onder vooral de zwart-gele banieren der mannen van Kolping de aandacht trokken. Zü stelden zich In wbden kring om het Kmis. waarbinnen dan. als t ware aange waaid kwam, wazig en kleurig, een wolk van drie duizend kinderen, die een bloemen hulde brachten aan het Kruis; 2500 kinder tjes dartelden opeens de arena binnen In wapperende gele en witte omslagdoekjes en vormden een wimpel in de Pauselijke kleu- Den volgenden ochtend was het van alge- meene bekendheid, dat er een dame dood ta het park gevonden was. Phyl, vervuld alg zü was van haar eigen geluk, had er niet» van gehoord. Sir Hugh verwachtte berichten van het Ministerie van Oorlog en persoonlijk wilde hü op het postkantoor gaan hooren, of die al voor hem gekomen waren. Phyl had hem een eindje vergezeld, maar bü de portierswoning zou zü verder op hem wachten. Ze ging de woning binnen, totaal onwetend van het ongeluk van den vorigen dag. Zoo- dra Mrs. Dempster haar zag, riep zü «wij- strid: nog al wat gewoon zün. Deze groote cüfers klinken misschien voor het vaderlandsche oor wat schallend misschien wel als „bluf”. De cüefera zün officieel, vijftigduizend plaat sen bezet, tienduizend menschen In de are na. En het belangrijke van dit indrukwek kende en blijde feest komt tót zün volle recht als men bedenkt, dat Berlün niet te vergelüken is met ons voortreffelijk vader landje. Het wemelt hier van zonde n en dolende broederen en de Mark Brandenburg is een diaspora, een gebied, waar de Katho lieken verspreid wonen en wier Zondagsch? kerkgang dikwijls een heele reis is. men schen'. deugdzaam als gij doch zender con tan ten; arm maar braaf Het is van Ideale schoonheid en lyrisch, arm maar braaf te zün. doch wat valt daarmee te bereiken in een zóó vermaterialiseerd milieu als dit Ba bylon! Dat van het zedige blcempje. dat zoo lieflijk bloeit in het verborgene is ook aan- doenlük mooi. maar in Bab-1 waar dc antichrist dag-in dag-ult demonstree-1 met brutaal lawaai. daar is het noodlg. dat openlük en indrukwekkend de wereld ge toond wordt, hoezeer ondanks alles, ook hier bloeiende is het Geloof in Gcd en in de onoverwlnnelükheid van het Kruis. En als we dan Zondag beleven mochten- eei< W- tooglng. zoo indrukwekkend en zoo bhj ais deze 28ste Katholiekendag der Mark Bran denburg in een miüeu en onder omstandig heden als ik u trachtte te t"schrijven, dan moet dit ook voor u een reden tot ver heugenis zün. H. L. Al sedert twee en een half jaar zün cotni- té's en sub-comltés der Landen-conferentie aan het beraadslagen omtrent dit project: het Rük. zün grondwet, zün beheer en de in- deellng in landen, te hervormen. In het be gin van 1927 daagde de eerste Landen-confe rentie en sedert dien zün er tallooze voor stellen voor de hervorming van het Rük op gedoken: Nu is de conferentie ■.ccrloopig af gesloten met het aannemen van het referaat, waarbü de toekomstige organisatie van het beheer van Rük en Landen wordt ontwor pen. Drie problemen staan er op den voor grond van deze bemoeiingen: De uitbreiding van het beheer van Rük en Landen: de fi nancieels grondslag voor het beheer en de territoriale Indeeling. die op het oogenblik ge heel willekeurig Is en In economisch opzicht ondoelmatig. In de twee en een half Jaar van beraadslagingen is men er nu In geslaagd een der problemen zoo ver op te lossen, dat met zijn praktische bewerking een begin kan worden gemaakt. Dit is het probleem van de uitbreiding van “het beheer. Met dit vraagstuk werd het eerst begonnen, omdat er hlerbü nog het minst conflict-stof kon ontstaan. Bü de ftnancieele kwesties en bü het probleem, op welke manier de gren zen doelmatig nieuw geregeld moeten wor den, staan er zooveel materieele belangen in den weg voor een oplossing, dat de behan deling ervan zeer veel moeilüker is. Men heeft gevreesd, dat het werk der Rijksher vorming nog veel meer laren zonder het minste praktische resultaat zou blijven, wan neer men ook deze twee problemen ter dis cussie had gesteld. Het Is karakteristiek, dat dit procédé het meest energiek door Beleren werd geëlscht. de voornaamste tegenstander van het hervormlngs-plan. Nu is het werk aan de Rijks-hervorming van de zuiver beraadslagende Landen-confe- rentie overgegaan op de wetgevende instan ties. Het Rijks-mlnisterie van blnnenland- sche zaken heeft nu de taak, een wet uit te werken voor de hervorming van het beheer van Rük en Landen en deze wet bü den Rüksdag in te dienen. Het spreekt van zelf, .dat zulk een wet nog niet de oplossing van Uet probleem beteeketit. zoolang ook de fl- .Aancleelg verhouding tusschen Rük. Landen en gemeenten niet opnieuw is geregeld en de grenzen der Landen definitief zün vast gesteld. Maar met deze wet wil men vast een schema maken, dat dan door de nieuwe regeling der ftnancieele betrekkingen en de nieuwe indeeling van het Rük praktisch kan worden toegepast. Ook deze ftnancieele en territoriale kwesties zullen aan de grondwet tige instanties worden overgedragen; d wz. ze zullen worden behandeld in onderhande- lingen tusschen Rjjksregeering en Landen en tevens door de Parlementen. Voor de vorming der wetten heeft de Rüksregeering vrüe hand; de Landen-confe rentie kon alleen met het Rüks-Kabinet be raadslagen, ze kon geen voorschriften ma ken. Deze beweglngs-vrüheid der Rüksre geering heeft menig voordeel. Bü de laatste besprekingen der Landen-conferentie is door een toevallige meerderheid een voorstel van de hand gewezen, om het beheer der Justitie aan het Rük op te dragen en de Rüks-her- voftning zou toch juist op dit punt'het aller eerst practisch kunnen worden toegepast. De Rijks-regeering heeft nu de mogelijkheid in haar wetsontwerp den overgang van de jus titie aan het Rük voor te stellen. Er vloeien ook heel veel nadeelen uit voprt. dat er nog geen eenvormige meening bestaat omtrent de hervorming. Zoo zün er sommige landen, zoo als Hessen en ThUringen, die voor de toe komst niet alleen twee land-vormen. maar zelfs drie soorten landen met verschillende bevoegdheid voorstellen. De hoofdzaak is nu. dat er voor gezorgd wordt, dat de tot nu toe besloten wet niet weer wordt verzwakt. De President der Republiek der Vereen Staten. Hoover, heeft het Congres tegen Maandag as. In bijzondere zitting büeen- geroepen, waarin beraadslaagd zal worden over de Londensche Vlootconferentie. Thans ga Dc mün belofte van de maal vervullen. Ik geloof niet dat het totaal overbodig Is voor de lezers nog eerst eens te herhalen, wat Ik eigenlijk wel beloofd had. Een week duurt zoo lang en er kan zooveel gebeuren! Er gaan In dezen tüd zoon massa beelden door onzen geest, dat het ons niet kwalük is te nemen, ajs wjj iets, wat wij de vorige week nog gelezen hebben, vandaag al weer glad zün vergeten. Ik herhaal dan wat Ik beloofd had. Ik zoii trachten (een heel bescheiden trachten) uit- een te zetten hoe de planten, in samenwer king met de zon. koolzuur weer ontleden In zuurstof en koolstof. Zoo langzamerhand ko enen we dan op het oorspronkelüke onder werp de hellotrople terug. Want deze geheimzinnige werking der planten hangt ten nauwste met die koolzuur-ontleding samen en is daarvoor zelfs van het hoogste gewicht. ’t Lükt misschien een waarheid als een koe. dat de planten groen zün. Behalve de schimmels en paddestoelen zün alle planten groen. Dit lükt voor leeken om de alle- daagschheid van dit verschünsel niet on ze aandacht waard. Maar toch durf ik hier te beweren, dat er voor het leven op aarde wel geen gewichtiger stof bestaat dan de groene kleurstof in bladeren en stengels Ook dezen keer moeten we weer nederig gaan luisteren naar de uitspraken van ge leerde mannen. Natuurvorschers van den eersten rang hebben met behulp van den microscoop de samenstelling en werking van die groene kleurstof nagegaan. Zü zün ook hier weer met het begin begonnenZü hebben het weer met een Griekschen titel vereerd. In de we- tenschappelüke wereld draagt die groene kleurstof den naam van chloro-phyl let- terlük vertaald chloros-groenphyl van phullon blad: chlorophyl. bladgroen Een vreeselljk geleerd woord voor een heel een voudige zaak. Maar deze Grieksche term heeft toch dat voordeel, dat. daar het een in ternationaal gebruik is. van chlorophyl te spreken. Iedereen, van welken stam of taal bü ook zün moge, direct begrüpt wat daar mee bedoeld wordt. Wat is nu dit chlorophyl. Het bestaat uit microscopisch kleine platte, schüfvormige korreltjes, die groen gekleurd zün Een fünere structuur heeft men zelfs bü de sterkste vergrootlng niet kunnen ontdekken. Die chlo rophyl-korreltjes verrichten nu de allerge wichtigste werking van de koolzuur-ontle ding. Daar de plant. In tegenstelling met de meeste dieren, bü een bepaalden Inhoud naar een zoo groot mogelijk oppervlak streeft (natuurlük relatief genomen)', staat zü. alle kleine oppervlakjes der bladen büeengeno- men, In een sterk contact met de lucht. Het koolzuur In de lucht heeft dus volop gelegen heid in aanraking te komen met de chloro- phyl-korrels. Bovendien houdt de plant nog een niet te onderschatten volume lucht In de bladeren vast, die door een vernuftig stelsel jxxjrtjes, met de omgevende lucht in verbin ding staat. In- en uitwendig dus baadt de plant in een overvloed van'lucht En ofschoon het koolzuufgehalte slechts 0 03% van den ge- heelen luchtvoorraad bedraagt. Is er op .'•sze wüze In voorzien, dat de chlorophylkorrels aan de oppervlakte en In het inwendige van het blad, volop gelegenheid hebben met het ■koolzuur In aanraking te komen. Wat gebeurt er nu? Als het koolzuur, dat, zooals Ik al herhaaldelük gezegd heb. een scheikundige verbinding Is van koolstof en zuurstof, door de chlorophylkorrels wordt aangegrepen, verbreken zü op een mysterieu ze manier die scheikundige verbinding. Zü maken dus weer uit het koolzuur zuurstof en lAistof. Wat elk korreltje aldus produceert li natuurlük maar een miniem beetje. Maar al die mlllloenen. tnUliarden, billloenen en trtllloenen chlorophyl-korrels der geheele wereld-flora, produceeren te zamen weer zooveel, dat ondanks de enorme zuurstof- afname door alle levende wezens en ndmtrle- en het gehalte zuurstof nagenoeg constant blüft In de lucht. Want de vrijgekomen zuur stof gaat weer in gasvorm het luchtruim in. De koolstof wendt de plant aan voor den op bouw van haar eigen bladeren en stengels en voor andere scheikundige omzettingen: o», wordt eèn deel daarvan door een scheikundig proces, waarop ik niet nader inga. omgezet in suiker. Als de plant nu meer suiker krijgt, dan zü voor haar eigen opbouw en gebruik noodlg heeft, heeft zü in een andere'fcubstan- tie het middel weer om die suiker -om te zet ten In zetmeel. Dit zetmeel stapelt zü ten slotte In haar bladeren op. Dat zün tevens de voorraadschuren voor haar eigen onderhoud. Zoo snüdt dus het mes weer aan twee kan ten. Van den eenen kant zorgt de plant door haar zuurstof-vrümaker voor de geheele levensgemeenschap en aan den anderen kant Is zü met de vrükomende koolstof ten hoog ste gebaat. Dat deze in alle stilte voortwerkende kracht enorm is, kunnen wü niet alleen uit het slot- resultaat. het constante zuurstof-gehalte der lucht, opmaken. Maar de invloed van die werking zal ons nog duidelüker worden als wü een afzonderlük geval wat nader bereke nen. Een flinke boom, van een goede 5000 K.G., bestaat voor ongeveer 2500 K.G. uit koolstol. Die koolstof Is daar niet anders gekomen dan uit de koolzuur-ontleding door de chlo rophyl-korrels der bladeren. Een andere wijze van toevoer bestaat er niet. Om 1 gram koolstof te produceeren moet de plant 5000 liter of 5 M3 lucht van koolzuur zuiveren. Voor 2500 K G of 2.500000 gram moet dus 12MT mlllioen M3 lucht gezuiverd worden. Om een voorstelling te geven hoeveel dit is, moeten wü ons een kubus voorstellen die 100 M. lang. 100 M. breed en 1250 M. hoog Is. .Zoo wordt het eenlgszins begrijpelijk dat de mlllloenen boomen en planten van de ge had zich van haar Ze wist zeer goed, dat wel den gasten van haar verloving verteld zou hebben en ze zag er vreeselük tegen op. om voor hen allen als verloofde te verschünen. Ze vond Sir Hugh omringd door een groepje belangstellenden, die hem hartelük gelukwenschten. Toen Massingham beneden kwam, trad hü onmiddellük op gastheer en gastvrouw toe. „Het is. helaas, zoo. Lady Austin. Ik moet gaan" zeide hü teleurgesteld. „Het spijt mü. dat u zich tot zoo’n over haast vertrek genoodzaakt ziet", l'iidde het beleefde antwoord. ..Wilt u Miss Lestrange wel voor mü goeden dag zeggen?" vroeg hü nog. Het ontMemde Sir Hugh dat hü van alle gasten enkel Phyllis zoo uitdrukkelük noem de Maar wat hem nog meer hinderde, was. dat Massingham, zoodra hü Phyllis gewaar werd, op haar toetrad en zei: „Gelukkig kan ik u dus persoonlijk nog goeden dag zeggen. Miss.... Lestrange! Wü zullen elkaar weerzien; daar ben Ik zeker van!” „Van niets zün wü zeker", antwoordde zü hooghartig; deed of zü de haar geboden hand niet zag en boog. Sir Hugh Sterne genoot van deze manier van optreden en samen namen zü toen de gelukwenschen In ontvangst van de rest van bet gezelschap. ver klaarbaar Bü de verbranding hebben we gezien dat door de verbinding van koolstof en zuurstof warmte vrükomt. Die warmte is een vorm van energie, van kracht. Als nu de plant het tegenovergestelde doet en het koolzuur weer ontbindt, moet zü daarvoor arbeid verrichten. Z« moet nieuwe kracht, nieuwe energie aanwenden. Waar zal ze die vandaan halen? Niet uit de gewone adem haling of verbranding van koolstof, dat zou een clrculus vltiosus pf met andere woorden een doorloopend proces worden. Ze zou dan aan den eenen kant weer afbreken, wat ze aan den anderen kant opbouwt. Neen, die energie moet ze ergens anders vandaan ha len. De eenlgste bron die haar nog rest is de zon. Het licht van de zon. de zonnestralen, zün weer een vorm van energie. De plant bezit dus In haar chlorophyl het vermogen die llcht-energle om te zetten in arbeidsver mogen. noodlg voor de zuurstof-productie. Zoo komen we langzamerhand terug op ons oorspronkelük onderwerp, de hellotrople. de zonnewendlng Het Is dus voor de plant van het grootste gewicht, dat ze zooveel mogelijk In het volle licht komt te staan. En daarom is In de planten die drang naar het zonlicht! Dit is het „waarom" van de Iiellotropie. waarnaar wü gezocht hebben. Ge ziet, dat het heele natuursysteem uitmunt door een In alle consequenties, ü^eren logica. Nu heeft men vroeger gedacht'dat de zon ook direct oorzaak was van de hellotrople. Men had er een eigenaardig mooie verklaring vaft opgesteld. Te mooi haast om waar te De Fransche Kamer was t tooneel van ru moerige toóneelen tusschen radicalen en so cialisten eenerzüds en de llnksche en recht- sche partüen anderzijds. Het debat liep over een voorstel vsn Her- rlot mzake de viering van den vüftlgsten jaardag van de Invoering van het openbaar en het verplicht onderwüs In Frankrijk. In den loop van het debat geraakten de gemoe-. deren zoo verhit, dat de socialist Bracke handgemeen werd met een radicalen afge vaardigde en beiden uit de zaal moesten worden gezel. Ten slotte werd met 450 tegen 135 stem men een voorstel van Herriot aangenomen. In de viering van den gedenkdag voor- Belangrüke voorstellen voor’ een herstel van de katoenindustrie in Lancashire wor den gedaan in het gepubliceerde rapport van de regeeringscommissie van onderzoek. De commissie is van oordeel, dat de pro ductiekosten In Lancashire beduidend hoo- ger zün dan bü de concurrentie en acht het noodzakelük. voor werkgevers en werkne mers, de belangrükheld onder oogen te zien, de productiekosten te verminderen en den verloren exporthandel in katoenen goede ren weer te winnen. Er wordt in het rapport uiteengezet, dat In de meeste gevallen de kostenverminde ring slechts gradueel zal zün en in leder stadium de hechtste en hartelükste samen werking tusschen werkgevers en werknemers vereischen voor de fabricatie van goedkoope standaardartikelen, waarvoor de Britsche goederen zoo zeer van de Oostelüke mark ten zün verdrongen. Verklaard wordt, dat kortdradlg katoen tot nu toe slechts weinig in Lancashire werd gebruikt, waar langdradig, maar duurder Amerikaansch katoen büna uitsluitend wordt verkozen. Op deze wüze hebben de concurrenten van Lancashire, waarvan eenigen een groote be drevenheid hebben verkregen In het ver- vaft opgesteld, zün. Men had aldus geredeneerd: Als eyn mensch met een of ander werk intens bezig is. kan hij moetlük. soms onmogelük. iets anders nog er bü doen. Ditzelfde princiep paste men toe op de plant. Ook dièselfde be perktheid van vermogens schreef men haar toe. wat dan de oorzaak zou zün dat de zonnezüde van den stengel minder sterk zou groeien, als de schaduwzüde. De zonnezüde zün haar mengen van Indische en andere katoensoor» ten. zich verzekerd van het eerste voordeel door voor hun fabrikaten goedkooper k*“ toen te gebruiken. De industrie vereischt een handelssysteen» dat zoodanig georganiseerd moet zijn, da* men een regelmatig afzetgebied van de ge produceerde goederen op de meest ectmo» mlsche methode wordt verzekerd. De commissie Is van oordeel, dat de markten waar de Lancashire katoenin dustrie het meest is achteruitgegaan. In hrt verre Oosten zün gelegen, ta het bü«»(X» j in Indlé. China en Japan.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1930 | | pagina 7