Het „Huldtooneel
w
i
DE MINÏSTËRIEELE OPROEP TOT
BEHOUD DER MOLENS
RICHTSNOER DER DUITSCHE
BUITENLANDSCHE POLITIEK
ff
VIERDE BLAD
ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1930
RADIO-OMROEP
Een bouwvallig gedenkteeken
op een historische plek
FrankrijkItaliëSowjet-Rusland
punten worden geschapen, vanwaar een in
vloed In Pan-Europeescben geest zou kun
nen uitgaan. Men rekent niet met een
kracht-centrum voor alle kwesties; het kun
nen verschillende centra voor verschillende
vraagstukken zijn. Zoo zouden bijvoorbeeld
Duitschland en Frankrijk, met aansluiting
van andere staten, een blok kunnen vormen
voor zekere kwesties; er zou een blok kunnen
worden opgencht van de, aan den Rijn ge
legen staten: een blok der successie-staten,
welke uit het oude Oostenrijk-lipngarije zijn
voortgekomen, eventueel onfler deelneming
van Duitschland.
Binnen'zes maanden tijds weder 'n honderdtal molens verdwenen
BLADZIJDE I
MAANDAG 11 AUGUSTUS
Ruisdael. In bezit van *t Rüksnrasewm te A’dam
..De molen van Wfjk" van Jacob
zijn „Lof der
’t
Van
irna:
Italic binnen niet al te langen tijd bet
Is
Over tien jaar geen enkele molen meer in Nederland
het
deren-voordracht. Bariton. 4.20 Verslag van
voetbalwedstrijd 4.50 Concert door Man
nenkoor 5.20 „Deutschlands Strom” Feest
spel 6 20 Orkestconcert 6.508.20 Lezin
gen 8.20 Gramofoonpl. 8.30 Concert door
Kerkkoor 9.50 „Ein StAdteblld” van Hans
Bodenstedt. Daarna tot 12.50: Dansmuziek.
Een schilderachtige foto van het ..Huldtooneel” met het gedenkteeken, zooals
het er thans uitziet
dit
al
Hjn gelooft men te kunnen zeggen, <1
Rusland is rekening gehouden met
ge Duitsche grieven tegen de communisti
sche agitatie In Duitschland.
Weesp,
voor
den
.Adri-
Gelderland heeft ge-
verliezen te betreuren,
andere
De steenen platen van het gedenkteeken vertonnen groote
scheuren. Op sommige plaatsen zijn reeds heele gedeelten
af gebrokkeld
gen van de „Hollandsche Molen". En om de
zoo Juist genoemde vereeniging niet te ver
geten, die met de Vereeniging voor Vreem
delingenverkeer en ook „Heemschut” e. a.
zooveel doet voor het behoud van de molens,
willen wij uit het Jaarverslag dier vereeni
ging even aanstippen dat het aantal geïn
ventariseerde molens over het Jaar 1929
steeg van 5252 tot 6687, waarbij het aantal
verdwijnende molens over het geheele land
zou dalen met 35 pCt.
Dat er zooveel voor de molens in Neder
land zelf wordt gedaan, is te begrijpen,
daar het als het ware een punt van natlona-
len trots voor den Nederlander is ten op
zichte van andere landen, vooral ten opzich
te van Amerika. De menschen van den dol
lar toch schijnen een levendige belangstel
ling te koesteren voor den molen in ons land,
waarom zjj zich dan ook in grooten getale
vanuit Amerika naar hier doen overschepen
om het landschap te bezichtigen. Maar het
is daarom des te onbegrijpelijker, dat er in
Amerika nog zoo n raar idéé bestaat om
trent den molen, waarvan de molen te Mi
ami, een Amerikaansche badplaats in Flo
rida. een sprekend voorbeeld is. Dit monster
toch dat den naam draagt van „a little bit
of Holland" gelijkt een rol karton met een
metalen kap en bezit wieken, welke uit een
mechanodoos afkomstig zijn. Het is een
vreemd gezicht voor ons Nederlanders, wan
neer wjj op deze wijze onzen molen tot een
caricatuur zien gemaakt en daarom was het
zooze*r op prijs te stellen dat de bloembol
lenfirma Zandbergen ’n rasechten molen
heeft cadeau «edaan. welke onlangs Is ver
scheept naar c"r Ver. Staten. In Maart JJ.
wilde Ford jen ui-zoi.de'lijken molen koopen
van de gemeente Cleveland, hetgeen hem
echter niet is gelukt. In het Engelsche graaf
schap Surrey heeft men ergens een molen
taKflcbt tot kerft, terwijl de ta r
Een poging, om het Pan-Europa-probleem
op deze wijze gemeenschappelijk op te los
sen, zou, volgens Duitsche meenlng, voor de
Duitsch-Fransche toenadering bevorderlijk
zijn.
In dit verband schijnt ook de verhouding
van Duitschland tot Italië van belang. Het
Duitsche standpunt hieromtrent kan ais volgt
worden vastgelegd: Duitschland Is geenszins
van plan met Italië samen te gaan tegen
Frankrijk Er zijn ook geen aanbiedingen In
dien geest van Italië gekomen; hoogstens,
dat Italië bet gaarne zou zien, dat Duitsch
land het de kans gal. zich tegenover Frank
rijk op bijzonder hartelijke betrekkingen met
Duitschland te kunnen beroepen. Misschien
zou men ook een reis van den Dultschen mi
nister van buitenlandscbe zaken. Dr. Cur-
tlus, naar Rome voor gewenscht houden. Mi
nister Curtlus heeft echter niet het voorne
men naar Rome te gaan. In leder geval ver
mijdt Duitschland demonstraties, van wel
ken kant ze ook gewenscht worden. Duitsch
land voelt zich niet geroepen, om tusschen
Frankrijk en Italië te bemiddelen. Het
vermijdt elke inmenging in den Fransch-Ita-
llaanschen strijd zorgvuldig, daar men er m
Berlijn van overtuigd is. dat Frankrijk en
Italië binnen niet al te langen tijd het eens
bouwde windmolen op den Weinberg bij
Buckeburg door ode „Nieedrs&chsische Wan-
derklub" als jeugdherberg dienst doet en de
uit 1807 dateerende molen te Duhlen aan
den Neder Rijn in een museum Is veran
derd.
Wanneer wij Nederlanders echter ons best
doen voor het behoud der molens is dit eigen
lijk niet meer dan voldoen aan een nationa-
len plicht. Hetzelfde toch wordt ook in na
burige landen ingezien, b.v. in België, waar
in 1923 een uitgebreid onderzoek begon om
trent alle wetenswaardigheden van de ver
schillende molens van dat land. Van alle
kanten is men toen in bladen, In vereeni-
glngen en commissies propaganda gaan ma
ken voor het behoud der molens, waarvan
os. de oudste van Europa zich bevindt in
Silly in Henegouwen en dateert uit 1180. Op
de wereldtentoonstelling te Antwerpen werd
op het gebied van Oud België een molen
gebouwd.
Frankrijk plaatste onlangs een molen op
de lijst van historische monumenten, njn.
die te Fontvieille, waar Alphonse Daudet
indertijd zijn „Lettres de mon moulin”
schreef.
Het is wel jammer, dat Juist in ons land
zooveel molens verloren gaan. De pessimis
ten In deze spreken van een algeheele oprui
ming hetgeen o.l. wat overdreven Is, maar
van den anderen kant is het toch een vast
staand feit dat Jaarlijks heel veel molens
voor goed verloren gaan. Ter illustratie van
hetgeen door ons is gezegd, willen wij hier
ter plaatse een beknopt verslag geven of be
ter gezegd een greep doen uit de tallcoze
molens, welke alleen In het nog loopende
Jaar reeds tot ondergang gedoemd werden of
daarmede worden bedreigd, al willen wjj niet
beweren, dat In deze statistische gegevens
geen abuis kan zijn ontst-n. Laten wij
daartoe een geographische v .gorde nemen
en beginnen In ’t Noorden van ons land, In
Groningen. Te Mldwolderveen besloot men
in Maart den watermolen op afbraak te ver-
koopen, terwijl hetzelfde plan bestond voor
den molen nabij Bedum voor het Spinne-
kopje te Foxholster, den windwatermolen te
TJuchem, zeven matermolens en een wind
molen In de omgeving van Sappemeer, en
de molens te Meedhuizen en Wlnschoter
Bovenburen. De molen van den Steendam-
merpolder werd, na In gebruik te zijn ge
nomen, verkocht, de molen van Siddeburen
werd, na de ernstige schade, welke deze In
den storm van Maart JJ. opliep. In een elec-
trisch gemaaltje omgezet. In Friesland ta
de toestand niet veel beter, waarvan de wal
gende feiten kunnen getuigen.
De molen te Oosterwolde zal worden afge
broken, evenals de molens te Monniken-
se- I bUdt, Gaasterlaud, Oudjcerk en Pingjum,
Heuvel na te
draven.
En die verheve plaets, alwaer weleer de
Graven
Tot Heeren zijn gehuld, tot Heeren zijn
gesteld
Kennemerlands-gebied van ’t
Kennemerlands geweld.
De Graven moesten ook op dezen Heuvel
sweren,
Den Blsschop van het Sticht ran Uitrecht
niet te deren
In zijn gerechtigheid, den Blsschop niet te
schaén
En 't geestelijk recht in alles voor te staan.
De heuvel is geen natuurlijke zandheuvel,
maar, zooals onderzoekingen uitgewezen
hebben, door meuse.ienhanden opgehoogd
en van zeer ouden datum. Er zijn hier in-
Onder de kwesties der Duitsche buiten-
tandsche politiek staat de verhouding tot
1 rankrijk dit kernprobleem van de neele
Europeesche politiek voortdurend op den
vóórgrond.) Na de ontruiming van net Rijn
land vormt nu bet Saarprobleem het mid
delpunt der Duitsch-Fransche besprekingen,
maar voorlooplg is er nog niet veel kans op
een toenadering in deze kwestie. Zoowel het
Duitsche als het Fransche standpunt is be
kend. De laatste houding, die Duitschland bij
de onderhandellngen heeft aangenomen,
wordt van goed ingelichte Berlijnsche zijde
zoo uitgelegd: De Duitsche regeerlng is bet
volstrekt eens met het streven, om kolen en
Ijzer zooveel mogelijk In één hand te bren
gen; alleen mag deze vereeniging niet uit
sluitend In de Fransche hand plaats hebben.
Wanneer de Saar-mljnen weer Duitsch
staats-eigendom worden, zal Duitschland
zich door een verdrag verplichten. Frankrijk
legen een overeenkomstigen koopprijs alle
Saarkolen te leveren, die het noodig. heeft.
Maar, zooals men weet, is een wezenlijke toe
nadering der twee verschillende standpunten
nog niet bereikt kunnen worden.
Intusschen zijn er echter op andere gebie
den mogelijkheden voor een Duitsch-Fran
sche toenadering te bemerken. Zoo bijv
heerscht er op het oogen blik in Duitschland
groot gebrek aan geld Frankrijk heeft
overvloed aan geld. Credieten op korten ter
mijn zouden voor Duitschland misschien
reeds nu in Frankrijk te verkrijgen zijn,
maar Duitschland heeft vooral behoefte aan
credieten op langen termijn. De conserva
tieve Fransche kapitalist is niet gewend, zijn
geld op langen termijn in het buitenland te
geven en hij heeft vooral een afkeer van
buitenlandscbe aandeelen. Duitsche in-
dustrie-obligatles echter en Duitsche staats-
en stedelijke leeningen zouden, zoo meent
men to Berlijn, in Frankrijk eerder kunnen
worden geplaatst. Misschien zou het lus-
schen Duitschland en Frankrijk tot onder-
handelingen omtrent het opnemen van
Fransch kapitaal voor Duitsche leeningen
kunnen komen; wel nog niet In de naaste
toekomst, maar ongeveer over drie kwart
Jaar. Een andere Duitsch-Fransche toena
dering is misschien van Pan-Europa te ver
wachten. Volgens Berlijnsche opvatting moet
de manier, waarop Brlands Pan-Europa-me-
morle is opgenomen, Briand er wel van heb
ben overtuigd, dat deze idee in den eersten
vorm onmogelijk kan worden verwezenlijkt.
Men houdt het er In Berlijn voor, dat de
Pan-Europa-conferentle in September nau
welijks een positief resultaat zal opleveren.
Wel kunnen er op deze conferentie, of daar
na, tusschen de afzonderlijke staten bespre
kingen worden ingeleid, of Pan-Europa niet
op een andere wijze verwezenlijkt kan wor
den. In Duitschland denkt men aan een op
lossing van dit probleem op de volgende
manier: Door de aaneensluiting van ver
schillende staten kunnen in Europa middel-
van de Oranjelaan aldaar In sloopershanden
viel, welk lot eveneens te beurt viel aan de
molens te Brandwijk (de tiende en laatst
overgebleven molen langs den Graafstroom),
te Oostendam, dien van den Beekpolder bij
Sassenheim, en dien aan den Molendijk te
Ridderkerk. Te Waddlnxveen ging boven
dien een molen door brand verloren, terwijl
..De Roos” te Delft en een molen te Wern-
hout ernstige verzakkingen vertoonden in
verband met aldaar gedane afgravingen.
Over de restauratie van den ver in het bui
tenland beroemden molen ..De Valk” te Lel
den, welke niet meer kan worden omgekruld,
zijn sinds enkele jaren onderhandellngen
gaande. De molen aan de Schenk te 's-Hage
wordt tengevolge van de bebouwing met den
ondergang bedreigd. In Mei JJ. ging de
laatst overgebleven molen te Krimpen a. d.
Ysel. door brand geheel verloren. Echter
hadden wjj ons ook hier te verheugen in het
gespaard blijven van den molen te Zoeter-
woude, hoewel deze niet meer in dienst is
van de polderbemaling. Dank zjj het pogen
van „De Hollandsche molen” kon de molen
aan Gees terw Ijk te Monster en ,JDe Wal
vis” te Schiedam behouden blijven, evenals
de molen te Molenhoek in dezelfde omgeving
door br'.nd geheel te niet ging. Thans vol
gen de Brabantsche molens, welke, zonder
dat er veel gerucht over werd gemaakt, voor
goed uit de oogen van het nageslacht zijn
verdwenen. In een korte spanne tjjds gingen
zes fraaie windmolens verloren, waarvan één
te Berlikum. 2 te Berchem, (van welke er
één zee.- bekend was uit de geschiedenis van
Oss), een op de Molenhei te Uden, een te
Vechel, en één te Wemhout. Precies eender
ging het in Limburg, waar achtereenvolgens
verdwenen de molen te Kapel in het Zand,
„Ons Genoegen” te Asten en de in Januari
JJ. door storm zwaar beschadigde molen te
Weert. Zoo ziet men, wanneer men achter
eenvolgens de sloopingen en verkoopen van
molens nagaat, hoeveel voor het natuur
schoon en voor den Nationalen trots zoo ge
denkwaardige monumenten vaak met achte
loosheid verloren gaan. Zet dit verwoestlngs-
procédé zich met eenzelfde snelheid voort,
als in het af ge loepen eerste half jaar 1930
dan zal Nederland ..Het Land van de Mo-'
lens”, nog vóór wjj 10 jaar verder zijn geen
enkelen molen meer bezitten. Wij mogen
dan ook bet vertrouwen uitspreken dat de
vereehlllenda vereenlgingen in Nederland,
welke zich bezig houden met bet bewaren en
beschermen van deze monumenten den
steun zullen genieten van allen, die nog
eenlge waarde hechten aan Neerland’» roem
en Neerland» schoonheid, en dat niet in het
minst het aanmoedigende voorbeeld hiertoe
moge uitgaan van de besturende coUacra
hier te lande. «moges
een
heuveltje
hoog op-
het
in
nu alles op het particulier initiatief terecht
xomt. Jammer, dat op 24 April JJ. een molen
te Renswoude in vlammen opging. lnti*a-
schen hebben wjj ons te verblijden over het
herstel van den bekenden molen .Jtuysdael”
te Wjjk bij Duurstede door welken molen wij
een naam hebben verworven in het buiten
land, daar de schilder, naar wien de molen
is genoemd een onvergetelijk „doek” ervan
maakte. Eveneens werd te Zuylen een molen
gerestaureerd en gemoderniseerd met be
houd van het uiterlijk. Maar, hoe gunstig
de provincie Utrecht bjj de overige provin
cies in ons land afsteekt, des te treuriger is
het te dezer zake gesteld in Noord-Holland,
waar de Amerikanen bij voorkeur een bezoek
gaan brengen. Inderdaad kan men hier de
meeste molens vinden. Nemen wij alleen de
Zaanstreek reeds; hieromtrent is het be
kend, dat in de zeventiende eeuw een groo
te nijverheid en industrie aldaar was geves
tigd. welke geheel en al haar drijfkracht
ontving van de molens. Ongeveer 1200 moe
ten er in den tijd van bloei in werking zjjn
geweest, waarvan de vele overgeblevenen de
daar bestaande bedrijven te hulp komen.
Toch zijn er reeds een onnoemelijk aantal
afgebroken, en verdwijnen er met den dag
steeds meer. Om er slechts enkele te noe
men: de molens in de Schaapskuilmeerpol-
der bjj Dlrkshom, te Uithoorn en te Koedijk,
één onder West-Graftdijk, drie onder Scher
merhorn en twee onder Zuid- en Noord-
Schermer en een drietal bij Heer Hugowaard
zullen voor afbraak worden verkocht, ter
wijl men reeds is aangevangen met het
slooptogswerk van molens te Oudorp, Zuid-
Scharwoude, Wormerveer. Heemskerk, den
watermolen op de grens van Bint Pancras en
Broek op Langendjjk en een zestal molens in
den polder Geestmer Ambacht. Maar geluk
kig is niet alles zwart aan den donkeren
horizont, want door de V.V.V. te r
bleef de pittoreske molen ,JJe Haan”
den ondergang gespaard, terwijl bjj
brand, welke uitbrak in den molen
aan” in de Spaamestad, deze nog juist kon
worden gered. Te Amsterdam werd de be
kende molen ..De Gooier” in eere en stevig
heid hersteld Wjj hopen dat „De Bloem”
eveneens te Amsterdam, welke ernstig door
de bebouwing in het gedrang komt, zal ge
spaard blijven. Gaan wjj nu over naar Zuid-
Holland. Hier bestaan plannen in „Het land
der zes molens" bij Gorkum een nieuwe be
maling toe te passen, waardoor een viertal
molens kom te verdwijnen, terwijl na de
reeds vroeger verdwenep houtzaagmolens te
Dordrecht als De Duinen, De Jager, de
Windhond, De Zwaan. Het Hert, de Blauwe
Molen, Het Fortuin enz. thans ook de talloo-
se malen in beeld gebrachte, uit 1752 datee
rende molen JDe Nachtegaal" op den hoek
Reeds is het onze lezers en lezeressen be
kend, dat de Munster van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen dezer dagen aan de
burgemeesters van de verschillende plaatsen
in ons land een circulaire heeft doen toeko-
men, waarin de Minister zegt, dat de aan
sporing door zjjn voorganger tot de verschil
lende besturende colleges gericht om hem
ten spoedigste mededeellng te doen van plan
nen tot afbraak of opruiming van molens,
de grootste successen heeft gehad, daar door
een tijdige waarschuwing het Rijk een af
braak dikwijls kon voorkomen. Evenwel in
verband met het feit, dat nog verschillende
welke alle door een electrisch- of stoomge
maal, zullen worden vervangen. Alleen de
molen in ’t waterschap „De Riedpolder” bij
Franeker zal behouden blijven doch evenwel
worden gemoderniseerd, terwijl eveneens de
korenmolen in het Friesche stadje Sloten
door particulier initiatief behouden blijft.
Ook Drente bezil een aantal molens waar
van ook weer een deel zal moeten treden in
de gelederen van het legioen der gedoemoen.
De wlndkorenmolen te Borger, de molen te
Rolde, te Erp en te Zeyen staan alle op de
Ijjst der af te breken monumenten evenals
de laatste melen te Uffelte, terwijl de koren
molen aan het Zuideinde te Meppel in Mei
verloren ging door brand en de molen te
Nieuw Buinen van zjjn wieken werd ont
daan. Overgaande naar Overljsel memoree-
ren wjj het verlies van den molen even bui
ten Dalfsen, welke door brand totaal werd
verwoest.
Thans is het zoo goed als zeker, dat wjj
daar binnenkort het verlies van vier oude
molens te betreuren zullen hebben welke zijn
de molens te Markeloo, (van deze is de be
slissing echter door toedoen van „De Hol
landsche Molen tot September a 8. uiige-
steld), te Bornerbroek en een tweetal te
Nieuw Leuzen. De standaardmolen, de
„Olde Kaste” te Hengelo bleef door tijdig
ingrijpen behouden. - - - -
lukkig niet dergelijke
te zeggen, niet in die mate als de
provincies, want men kon toch niet verhin
deren, dat voor eenlge weken werd besloten
den sedert 1828 te Dlnxperloo bestaanden
molen te sloopen; hetzelfde besluit moet,
wegens de hooge reparatiekosten, den stan
daardmolen te Vorden, eigendom van de
V.V.V., treffen. Bovendien had men hier nog
het verlies van den molen te Elburg te be
treuren, welke den 25$ten Febr. JJ. in vlam
men opging. Van den anderen kant is het
een des te meer verheugend feit, dat de Ge
meenteraad van Doesburg onlangs een be
drag van ruim f 3500 beschikbaar stelde
voor het herstel van den molen aldaar. Gaan
wij nu verder eens een kijkje nemen in de
provincie Utrecht om te zien hoever
staat met de molens in deze streken.
Inderdaad zien wU dat de toestand
Jaar heel gunstig kan worden genoemd,
moet men hier nog met leede oogen aan
zien, hoe de drie eeuwen oude windmolen
..De Windhond” te Soest werd afgebroken.
Deze molen was vooral bekend door het be-
zoëk in 1682 van Const. Huygens met de ge
malin van Prins Willem III en in 1911 door*
de Koningin en de Prinses. Vermoedeljjk zal
ook de molen ,JDe Vlyt” aldaar worden op
geruimd. daar een voorstel van B. en W. om I
subsidie te verleenen bij staking van stem
men, in den Gemeenteraad is afgewezen en I
dertijd
schen-
verder
eeuwen
Vroeger was de heuvel bekend als de „Sci-
pelenberg". Johannes 4 Leldis schreef in
zjjn Annales Egmundanl. dat in 1361 drie
monniken op last van het klooster Egmond
naar „Sceplenberg" zijn getogen, naar Her
tog Albert, die daar toen aangekomen was
om door de Kennemers gehuldigd te worden
Ook heet het historisch zeker, dat Jan van
Brabant, twecae echtgenoot» van Jacoba
van Beleren, in het Jaar 1415 op dezen heu
vel als heer van Kennemerland Is ^gehul
digd.
In 1632 heette de heuvel nog de Sclpelen-
berg. zooals bUjkt uit bet kaartenboek in het
gemeente-archief te Heemskerk.
De in den grond gevonden overblijfselen,
waarvan de wetenschap uitgemaakt heeft,
dat zU een Romelnsch en oud-Germaansch
karakter dragen, bewijzen verder dat deze
heuvel zeer oud Is.
Op 5 November 1863 werd er de eerste
steen gelegd voor een eenvoudig gedenktee
ken. dat door den eigenaar van dip plek,
Jhr. D. F. Gevers van Endegeert, daar zou
worden opgencht.
Het driekantig gedenkteeken vermeldt op
de voorzijde het inschrift: „De Graven van
Holland werden hier naar overlevering, als
Heeren van Kennemerland gehuldigd.”
Op de tweede zijde staat: „Door Gevers
van Endegeest en zijne vrouw M. J. Deutz
van Assendelft opgericht MDCCCLXIII.
Op de andere zjjde staat te lezen: „Wan
delaar. wil dit gedenkteeken eerbiedigen."
beschouwing
Niet alleen ziet
verweerd uit maar ook
monument niet zonder
Het vertoont ernstige
HUIZEN. Vóór 6 uur: 298 M. Ultsl. NCRV-
Uitz. 8.15—930 Concert 1030—11.00 Zie
kendienst 12301.45 Orgelconcert door
Jan Zwart 3.153.45 Knipcursus 4.00
5.00 Ziekenuurtje 5.006.30 Concert door
het „Arnhemsch Instrumentaal A.O.V. Trio"
6306.40 Koersen 6.407.00 Gramofoonpl
7.008.00 Friesch uurtje. Mej. R. Kuipers
(zang en declamatie). Hr J. Nauta (piano),
Hr. I. Kuipers (declamatie) 8.00—830 Be-
stuursmèdedeelingen door den NCRV-Voor-
zitter 83011.00 Concert door het .Dra
per Kwartet”. Ter afwisseling: Gramofoon-
platen 10.00 Persber.
HILVERSUM, 1875 M. Ned. Omroep. Alg.
Programma te verzorgen door de VARA
8.0(1 Orgelconcert door Fred. Wolfers, afgew.
door gramofoonpl. 9.00 Gramofoonpl.
10.00 Morgentoespraak door Dominee D.
Bakker 10.15 Voorlezing door M. Bever
sluis 10.30 Ziekenuurtje 11.30 Gramo
foonpl. 12.00 Politieber. 12.15 Concert
VARA-Septet 1.45 Gramofoonpl. 2.00
Plano-recital door Fr. Pfeiffer 230 Voor
lezing door Theo Thijssen 3.15 Kinder-
uurtje 4.15 Orgelconcert 5.30 Concert
9.15 Lezing door den heer Gljswljk 6.45
Vervolg concert 7.15 J. de Meza: „Het le
ven der bijen” II 7.45 Politieber. 8.00
Inleiding tot het Kurhausconcert 8.15 Uit
zending van het Kurhausconcert te Scheve-
ntogen In de pauze: Declamatie door Jo
Sternheim! Na afloop: Persber., declamatie
en gramofoonpl.
DAVENTRY, 1554.4 M. 10.35 Morgenwij
ding 12.20 Orgelconcert door E. T. Cook
F. Hatfield (mezzo-sopraan) 135 Orkest
concert 2.202.50 Gramofoonpl. 4.20
Dansmuziek 4.50 Concert. A. Lees (viool).
L Weston (harp). C. Smith (piano) 5.35
Kinderuurtje 6.20 Lezing 6.35 Nleuws-
ber. 7 00 Piano-recital door J. Friskin
7.207.40 Lezing 8.05 Piano-recital door E.
Fisher 8.20 Concert. Orkest W. Wlddop en
M. Llcette (zang) 10.00 Nieuwsber. 10.15
Lezing 10.30 Marktber. 10.40 Concert
Quintet. H. Dahlquist (bariton) 1130
12.20 Dansmuziek.
PARIJS „RADIO PARIS”, 1725 M. 12.50
2.20 Gramofoonpl. 4.05 Orkestconcert
7.40 Gramofoonpl. 820 Concert. Trio en
solisten.
LANGENBERG. 473 M. 725—7.50 Gra
mofoonpl. 7.508.50 Orkestconcert
103512.15 Gramofoonpl. 1.202.50 Or
kestconcert 5.506.50 Orkestconcert
82010.20 Concert. Orkest, koor en solisten.
Toespraken. Daarna tot 12.20 uur Orkestcon
cert.
BRUSSEL. 5083 M. 5 20 Trio-cdncert
6.50 Orkestconcert 8.40 Orkestconcert
9.20 Kurhausconcert uit Ostende.
ZEESEN. 1635 M. 6.10—7 20 Lezingen
720—7.50 Gramofoonpl. 10.50 Berichten
12.201.20 Feestconcert. Koor, toespraken
130 Berichten 2.203.20 Gramofoonpl.
3204.20 Lezingen 4.205.50 Concert
5308.20 Lezingen 820 Feestconcert. Ko
ren, orkesten en solisten. Toespraken. Daar
na tot 12.50 Danspiuziek.
Dit laatste nu doet bij de
eenigszins zonderling aan
het gedenkteeken er
de tijd is aa-> dit
meer voorbijgegaan,
sporen var' verval.
Intusschen zou het jammer zUn, wanneer
dit gedenkteeken. dat wel op grondgebied
der gemeente Heemskerk staat, maar parti
culier eigendom is. geheel een prooi van den
beruchtrn tand des HJds zou worden.
Hopenljjk zal het oewaard blijven, en ook
ons nageslacht nog herinneren aan de
historie, waarin deze eenvoudige heuvel zoon
merkwaardige plaats heeft Ingenomen.
ZONDAG 10 AUGUSTUS
HUIZEN, 1071 M. 8.25—920 NCRV Mor
genwijding 9.50 NCRV. Kerkdienst vanuit
de Evang. Luth. kerk te Rotterdam 12.15—
12.30 KRO. Toespraak door den KRO.-voor
zitter 1230—1.30 KRO. Concert door KRO-
Sextet 130—2.00 KRO F. J. Wahlen: „Wat
ik zag In ’t Avignon der-Pausen" 2.00—2.30
KRO. Gramofoonpl. 2304.30 KRO. Concert.
SOLO-Kwartet .Apollo" 4 30—5 00 KRO.
Ziekenhalfuurtje 5 15 NCRV. Kerkdienst
vanuit de Ned. Herv. Kerk (Groote Kerk) te
Hilversum 7.45—8.15 KRO. Dr. H. v. Lies
hout O. 8. Cr.: „De zucht naar vergeestelij
king bü het opkomend geslacht 8.15—10.45
KRO. Concert door KRO-Orkest 10.45
11.00 KRO. Epiloog door Klein Koor.
HILVERSUM. 1875 M. 9.00 V.AJlA-be-
richten omtrent Postduivenvluchten 9.05
V A R A-orgelconcert door Fred. Wolfers
9.30 VA.R.A. 8. 8. Lantinga: ,,’t stekken van
planten" 12.01—12.30 AVRO Radlo-Volks-
Unlverslteit B. J. de Stoppelaar: ,,’t Friesche
Waterland." 12 30—2.00 Concert AVRO-
Octet 2.002.30 AVRO-BoekenhalfuurtJe.
Mr. R. Houwink: ..Het wijde land" 2.30
4.00 Concert door de Harmonlekapel der Ned.
Gist- en Spiritusfabr. en Oliefabr. Calvé te
Delft 4.005.00 Gramofoonpl. 5.00 VARA
Zang door Meyer Hamel 5.30 VARA. Voor
dracht door Frank v. d. Goes 6.00 VARA.
Concert door Haarlem's Klein Orkest. In de
pauze: Zang door Meyer Hamel -- 8.00 Tijd
sein AVRO-klok, pers- en sportnieuws 8 15
9.00 Concert. Omroeporkest 9.009.10
Zang. Dubbel-mamienkwartet „Harmonie"
9.109.30 Viool-recital door Sepha v. Beinum
Jansen 9.309.40 Zang. Jeanne v. d. Ro
sterev. Emmerik 9.409 50 Concert Dub
belmannenkwartet 9.5010.05 Vervolg Or
kestconcert 10.0510.15 Zang. J. v. d. Ro
sterev. Emmerik 10.1511.00 Vervolg Or
kestconcert 11.0012.00 Gramofoonpl.
DAVENTRY, 1554.4 M. 4 15 Klnderkerk
4 35 Concert. Militair Orkest. K. Winter
(sopraan). F. Richardson (bas). 5.50 Viola-
recital door L. Tertis 6.206.35 Bijbellezing
8.15 Kerkdienst 9.10 Nieuwsber. 9.25
Concert. Orkest. M. Wilkfhson (sopraan)
10.50 Epiloog 11 00—1120 „The Silent Fel
lowship."
PARIJS „Radio Paris" 1725 M. -r- 12.50 Ge
wijde muziek 1.202.20 Gramofoonpl. In
termezzo. Bilboquet als straatzangef 2 20
Gramofoonpl. 4.50 Gramofoonpl. 730
Poppenkast 8.20 Concert. Orkest en solisten
10.20 Orkestconcert.
LANGENBERG. 473 M. 7.20—8.20 Or
kestconcert 8 208.50 Gramofoonpl. 9 20
—10.20 Morgenwijding 1.20—2.50 Concert.
Orkest en violist 5 206.20 Gramofoonpl.
8.20 Orkestconcert. Intermezzo: „Das M&d-
chen von Elizondo". Kom. Opera van Jacq.
Offenbach. Na afloop tot 12.20: Orkestconcert
BRUSSEL. 5083 M. 3.20 Kurhausconcert
Orkest, orgel en plano 520 Dansmuziek
6.50 Gramofoonpl. 8.35 Orgelconcert 9.20
Kurhausconcert. Orkest en vocale solist
11.00 (3382 M Gramofoonpl.
ZEESEN, 1635 M. 6.50 Lezing. Da
Concert 8.209.10 Lezingen 9.10
genwijding en klokgelui 10.25 Weerbericht
1030 Herdenking van de bevrijding van het
Rijnland. Toespraken en zang. Daarna: Koer
en Orkestconcert. Toespraken 12.35 Or
kestconcert 2.20330 Lezingen 3.50 Lie-
Het Huldtooneel der Heeren van Kennemer
land. Naar een gravure In „Zegepralend
Kennemerland”
langs den Rijksstraat-
weg tusschen Beverwijk en
Castricum. ter hoogte van
Noorddorp. treft men een
rustiek plekje aan.
schllderachUg
Jnet rondom
gaand hout, en in
midden een oud en
verval verkeerend hard-
rteenen gedenkteeken.
Een paar steenblokken,
die tot zitplaats hebben
gediend voltooien dit een
voudig maar romantiek
geheel.
Kennemerland. eertijds
een afzonderlijk graaf
schap, is bijzonder rijk ge
weest aan historische ge
bouwen en plaatsen. Nog
treft men er verschillen
de oude kasteden en ru
ines aan en herinneren
tal van namen van bui
tenplaatsen. wegen en
itraten aan de vroegere
lustverblijven, waar de
grooten van Holland eens
gewoond hebben.
Ook deze eenvoudige
groene heuvel is ons over
gebleven uit roemrijke
oude tijden. Eens was het
de plaats, waar de Graven
vaa Holland als Heeren
van Kennemerland wer
den gehuldigd „onder den
Hooten hemel" en „in sta
telijke bijeenkomst der
Bdelen en gemeente.”
Het was het Huldtoo
neel, waar eens de Grafe-
Ujke pracht en statie werd
ten toon gespreid en waar
dj ook als Heeren van
Kennemerland moesten
«weren, dat zij de Kerke-
keltjke overheid zouden eerbiedigen en de
rechten der geestelijken zouden voorstaan.
Zoo schreef Ampïüig in
Stadt Haarlem” onder/meer:
Ook 1st de püne waerd dien
colleges niet genoeg aandacht hebben be
deed aan de uitvoering van dit schrijven
Wijst de Minister nogmaals op het groote nut
ervan en sjioort burgemeesters aan hem zoo
71ug mogeljjk bericht te zenden, indien het
hun ter oore komt dat ergens in hun ge
meente plannen bestaan tot opruiming van
•ten een of anderen molen. Wellicht hebben
°nze lezers met genoegen kennis genomen
van de voortvarendheid waarmede de Minis
ter tracht het typische van ons landschap
te doen behouden. Inderdaad is een dergellj-
*e steun van overheidswege meer dan nood-
•akelijk, wil het initiatief van verschillende
vereenigingen niet tot bijna totale machte
loosheid worden gedwongen. Om slechts en-
*e*e pogingen van particulieren en véreenl-
®hgen te noemen wijzen wjj op de tentoon-
*telhng van molens, welke voor eenlge maan-
•ten in het Museum te Amsterdam werd ge
opend, waar de Hollandsche molen in beeld
m model en in constructie te zien was, naar
ontwerpen van Frans Mars en A. van
Vergeten wij ook niet het idee van
Orlonfabriek te Den Haag, die aan den
longen cineast Franken opdracht gaf in sa-
“tenwerklng met Joris Ivens en Ankersmlt
onder auspiciën van de vereeniging ,De
a°iUMa:he Molen” een film te vervaardl»
overblijfselen van verbrande men
en dierenbeenderen gevonden en
scherven, afkomstig uit de eerste
onzer jaartelling.
zullen worden.
Omtrent de Duitsch-Russische betrekkin
gen wordt van goed Ingelichte Berlijnsche
zijde verklaard, dat het resultaat van de on
langs in Moskou vergaderende scheldsge-
recht-commlssle zoo bevredigend is uitge
vallen, dat de Duitsche en de Russische re
geerlng overeengekomen zjjn. ze voortaan eik
jaar geregeld bijeen te roepen. Een belang
rijke kwestie is de. van Rusland uitgaande
communistische agitatie in Duitschland. De
Sowjet-regeertog heeft zich bereid verklaard,
schrlfteltjke waarborgen te geven. Deze wa
ren voor de Duitsche regeerlng niet ver
gaand genoeg, daar Rusland niets anders
wilde beloven, dan het anderen staten reeds
heeft beloofd. De Duitsche regeerlng heeft
dan genoegen genomen met mondelinge ver
zekeringen en deze schijnen fot nu toe te zjjn
nagekomen. Op officleele plaatsen te Bar
er in
f'!SÈ7
i
