LEEKEPREEK£N
JORRITSMA
ONS BLAD
s.
h
öe>^Ödo(Kroolt/
/f F
JOH. LAUWERS
WASSCHERU
Voornaamste c^Cieuws
ZATERDAG 16 AUGUSTUS 1930.
1 3000.- f 75°- sjrx f 25o.-.oj^”n*;h^ f 125.- f 50.- ^oboTk.v™
aahgifte moet op straffe van verlies van rechten, geschieden uiterlijk driemaal vier en twintig uren NA HET OHGEVAL
s Li
iF jl
prr NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN
VIER EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 1*1
f 40
Hevige brand te Jorwerd
ZN
Bouw van arbeiderswoningen
De hand aan zich zelf geslagen
Audiëntie
Muzikant doodgestoken
Na een bruiloft
Duitschlands boterpolitlek
9-jarig jongetje verdronken
Ontstellende misdaad te Batavia
Op 17 Augustus in werking
Stakende taxi-chauffeurs
De Z. V. T. te Enkhuizen
Een onder-commissaris
doodgeschoten
In den
Wieringermeerpolder
Voormeer 3, Alkmaar
Levert
helder glanzend linnengoed
nlet-begrljpen, van onmogelijkheid
hmlge, geestelijke en lichamelijke
Staat van beleg in het district
Peshawar
Twee groote en een kleine
boerderij uitgebrand
r
Het Suikerinvoerwetje
Verdacht van
Brandstichting
De gezondheidstoestand var n
Paus
abonnementsprijs^
Ook bezoek van H. M. d
Koningin-Moeder
Pastoor W. van den Berk O.F.M. t
Uitgifte van Schatkistpromess^n en
-biljetten
PAYGLOP 3
Barometers Thermometers
alkmaar
LICHT OP. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 8.50 uur.
nn
tot
tegen
De toestand
in Britsch-Indie
f
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
f
MM
acre
at
VOORZIENIGHEID
Plaatsing van arbeiders
t»
Idea
l w
em«
Groote brand te Jorwerd IFr.)
lam.
leerpoider.
RM-
Bebouwing in den Wieringer
L
Staking bij de A1T.A..M. te Den Haag.
Uitgifte van f 35 xnilHoen schatkist papier.
naar
lot
Staat van beleg in het district Peshawar.
rt«n
■H-
alt-
Ar-
Mdb
Bet-
Barometerstand 9 uur vm.: 761. vooruit.
Een wilde staking
beweren te willen steunen en
hU de
Totaal f 35.000.000 op deaer
f
Geen reden tot ongerustheid
;e-
kinderen
I
u
tden
A6»uno
r.
Pa-
t
Z. D. H. de Bisschop van Haarlem zal de
eerste 14 dagen geen audiëntie verleenen.
De Minister van Financiën brengt ter ken
nis van belanghebbenden, dat de wet van 1
Augustus 1930 tot heffing van een compen-
seerend invoerrecht op sommige soorten sui
ker, in werking treedt 17 Augustus as.
de heeren Okkema en De Groot gaan broeien,
wat een der oorzaken is, dat de brand naar
deze huizen oversloeg.
Het is hoofdzakelijk aan de snelle hulp-
verleenlng van de brandweer uit Huizum te
danken, dat de brand niet op nog andere wo
ningen is overgeslagen en tot de drie genoem
de perceelen beperkt is gebleven.
Verzekering dekt de schade.
De Karakoram-expeditie Visser is veiliff U
Srina<ar aangekomen, waarmede de reis is
volbracht.
Italiaansch memorandum over het secreta
riaat-generaal van den Volkenbond.
De gezondheidstoestand van den Paus
Geen reden tot ongerustheid.
Zevende Katholieke Landdag in Hollands
N oorderk wartier.
Vierduizend arbeiders ontslagen b(j de En-
Telsche spoorwegen.
voar
«U-
sch-
tan-
n.m.
van
idea
wd.
naar
baal.
ta
ttar-
h'
te
die
Een van brandstichting verdacht inwoner
van De Rjjp heeft de hand aan zichzelf ge
slagen.
Ernstig spoorwegongeluk in Roemenië.
9 dooden.
Poincare over de herziening der vredesver
dragen.
bu verlies van *n
anderen vinger
Noodweer in China Sneeuwval in Parijs
Overstroomingen in Hamburg.
Beperking immigratie Canada Geen Euro
peanen meer.
Het suikerinvoerwetje treedt 17 Augustus
in werking.
Ondercommissaris van politie K. P. V. van
Rees te Batavia door een inlander doodge
schoten.
ter-
ian-
twer
war
-
Bjj Princetown zjjn waareebQniyk 44 mijn
werkers omgekomen.
Overeenstemming zonder opzegging van het
handelsverdrag?
Te Krommenie is VrUdagmldag het zoon
tje van den heer Hof spelenderwijze in de
Nauernaschevaart geraakt en verdronken.
Kunstmatige ademhaling, welke nog to»-
gepast werd, mocht niet meer, baten en
dr. Labbertë kon slechts den dood consta-
teeren.
Gistermiddag kwart voor 1 werd men te
Jorwerd laan de spoorlijn LeeuwardenSta^
voren) en in de omgeving plotseling opge
schrikt door het luiden van de torenklok. Er
bleek brand te zijn uitgebroken bij het dorp.
De boerderij van SJ. v. d. Hem, op ’n 150 M.
afstand van de kom van 't dorp gelegen, was
eensklaps in brand geraakt. Hoog sloegen de
vlammen uit. Men vreesde bovendien voor de
boerderij van den heer D. Okkema en door
de groote hitte vatte de kleine boerderij van
den heer Eerd J. de Groot eveneens vlam en
stond onmiddellijk in lichte laaie. Dit boer
derijtje staat aan het begin van de buurt
aan de Noordzijde, waarachter het dorp is
gelegen.
Men dacht niet meer aan den brand in de
boerderij van den heer v. d. Hem. alle aan
dacht was nu op de buurt gevestigd, want de
hooiberg van den heer Sj. Greydanus, gelegen
naast de brandende huizinge van den heer
Groot, vatte ook reeds vlam. In het dorp ont
stond een paniek. Vele bewoners brachten
hun huisraad in veiligheid.
Intusschen zag men een geweldige rookwolk
opstijgen uit de boerderij van den heer Okke
ma. De brandweer uit Mantgem was spoedig
met haar autosputt op het terrein van den
brand, doch bepaalde zich tot het nathouden
van ‘de woning van den heer Greydanus. Het
gelukte haar het pand te behouden.
De burgemeester van Baarderadeel, jhr. Ho
ra Sickama. leidde het blusschingswerk en
riep vervolgens niet tevergeefs de hulp in van
Huizem. Leeuwarden en Rauwerderhem. Twee
spuiten uit Huizem en Leeuwarden met de
noodige bezetting waren ruim half twee pre
sent en de spuit van Huizem werd dadelijk in
werking gesteld. In de boerderij van den heer
Sj. v. d. Hem was 160 voer hooi geborgen, in
die van Okkema 130 voer.
De brand greep zoo snel om zich heen, dat
in het begin te vreezen was, dat daarin een
deel van het dorp zou worden betrokken.
De boerderij, bewoond door den heer Van
der Hem en toebehoorend aan mevr. Ten
Cate te Hilversum, waarin de brand ontstond,
ligt midden in het land op een afstand van
rutm 300 M. van de bebouwde kom. Alle in
woners waren behulpzaam om de Inboedels
van een twintigtal omliggende hulzen in vei
ligheid te brengen.
Uit de woning van den heer De Groot heeft
men nog veel kunnen redden, o.a. geldswaar
den.
In het dorp is groote verwarring ontstaan,
die aan een paniekstemming deed denken. In
woners, die in Leeuwarder vertoefden, wer
den telefonisch teruggeroepen. Toen de spui
ten uit Huizum en Leeuwarden waren aan
gekomen, die het gevaar voor overslaan van
den brand verminderden, hervond men zijn
zelfvertrouwen.
De brand is in het huls van den heer Van
der Hem ontstaan door kortsluiting. Door de
groote hitte is het hooi bij de woningen van
ADVERTENTIEPRIJSVan 1—5
regels 1-35: elke regel meer R2*.
RECLAME per regel 8-75 voor
de eerste pagina; voor de overige
pagina's f 0.56.
RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD”
bij vooruitbetaling per plaatsing
f 0.60 per advertentie van 5 regels:
Iedere regel meer 0.12
Aangaande maatregelen, welke de directie
van den Wieringermeerpolder voorbereidt
voor de ontwatering van de reeds droogge
vallen gebieden meldt men dat dit jaar, be
halve vijf barakken nog 50 landarbeiderswo-
nlngen gebouwd zullen worden. In elk der
barakken kunnen 100 tijdelijke werkkrachten
worden gehuisvest Naarmate de droogleg
ging vordert, zullen nieuwe woningen worden
bUgebouwd en wel het volgend jaar 300 en in
1932 nog 150. De arbeiderswoningen worden
zoodanig ingericht dat zjj behalve voor het
gezin nog plaats bieden aan zes tijdelijk in
den polder te werk gestelde arbeiders. Zeer
binnenkort zullen de 500 arbeiders, die huis
vesting zullen vinden in de barakken, wor
den-opgeroepen. Zij zullen betrokken worden
uit de gemeenten van ons land waar veel
werkloosheid onder de landarbeiders
heerscht. De plaatsing van alle blijvende en
tijdelijke werkkrachten zal geschieden door
de arbeidsbeurzen. Ook een aantal boeren
zoons zal voor plaatsing in aanmerking ko
men.
Per kwartaal, voor Alkmaar 2.—
Voor bulten Alkmaar 2.85
Mei Geïllustreerd Zondagsblad
0.60 booger
Naar wij vernemen, zaT^e Zuiderzeevis-
schenj-tentoonstelllng. die begin September
te Enkhuizen gehouden wordt, niet alleen
bezoek ontvangen van HM. de Koningin,
doch zal ook H. M de Koningin-Moeder
deze tentoonstelling bezoeken en wel op
3 September.
het is dom en dwaas te willen
In de zorg, In de beslommerln-
In de moeilijke beslissingen van
een ander!
En hier komen wij op ons uitgangs
punt terug. Wanneer de kerkelijke over
heid staatvoor een zoo moeilijke be
slissing als Indertijd het huwelijk van
de Belglsch-Zweedsche prinsen was, la
ten wij dan in zulke delicate gevallen
niet ons eigen oordeel beter wanen dan
dat vaB een zoo ervaren en eeuwenoud
In verband met een dezer dagen verbran
de traankokerij van den heer E. B te De
RUp werd de meening geopperd, dat hierbij
kwaadwilligheid in het spel was. De politie
toog op onderzoek uit en kwam tot het ver
moeden. dat de eigenaar zelf aan dezen
brand-niet vreemd was. Hij kreeg aanzegging
zich neden bij den politierechter te Alkmaar
te verantwoorden. Toen 'n agent van politie
zich Donderdag nogmaals naar B. begaf ten
einde hem op het hart te drukken Zaterdag
toch vooral present te zjn, ontving hij van
de vrouw des hulses de mededeeling dat B
in de schuur werkzaam was. De agent begaf
zich daarheen en kwam tot de ontdekking,
dat B. zich aan een balk had verhangen.
Woensdagavond heeft een brutlofsfeest m
Straelen een droevig slot gehad. Toen na af
loop drie muzikanten zich huiswaarts be
gaven, kregen zU twist onder elkaar, met
het gevolg, dat een hunner rijn makker
doodstak. Door de derde van het trio werd
toen de dader zoodanig onderhanden geno
men dat hij in het ziekenhuis moest worden
opgenomen.
B. en W. van Amsterdam stellen voor over
te gaan tot demping van de Vijzelgracht.
De Duitache xuivelpolitiek.
Gistermorgen is te Lichtenvoorde na een
vrij korte ongesteldheid, voorzien van de
laatste H.H. Sacramenten, overleden de
Zeereerw. Pater Dominicus W. van den Berk
O.F.M., pastoor der St. Bonlfaciusparochie
aldaar. De thans overledene werd in 1865 te
Geldrop geboren en in 1895 priester gewijd.
Als kapelaan was hij achtereenvolgens
werkzaam te Zaltbommel, Woerden, Gorin-
chem en Haarlem.
In 1925 werd hij benoemd tot pastoor te
Lichtenvoorde.
Volgens een Informatie van de B. B. C. wil
men, naar uit BerlUn aan het „Hdbd." be
richt wordt, in regeeringskringen trachten een
weg te vinden, waardoor het mogelijk wordt,
zonder den wapenstilstand op het gebied der
tarieven te schenden, aan de wenschen van
den Dultschen landbouw te voldoen, d.w.z.
men zal zoeken naar middelen om, zonder
opzegging van het handelsverdrag met Fin
land, met de Finnen tot overeenstemming te
komen. In dit geval zouden ook onderhande-
llngen met Nederland noodig zijn.
Te Utrecht is gisteren een congres gehou
den van Sobriëtas, ter bespreking van de
„nieuwe richting”.
Blijkens „8t. Crt.” No. 157 zal op 21 dezer
bij den Agent van het Ministerie van Fi
nanciën Amsterdam, de Bijbank der Neder-
landsche Bank Rotterdam en het Agent
schap der Nederlandsche Bank 's-Gravenha-
ge, de inschrijving open staan op Schatkist-
promessen en 4 pCt. -biljetten tot een to
taal bedrag van ten hoogste f 35 millloen.
De Schatklstpromessen, groot f 10.000,
t 50.000 en f 100.000, onder dagteekening
van 2 September uit te geven, hebben een
looptijd van 3 of 6 maanden.
De Schatkistbiljetten van f 1000. f 5000 en
f 25 000 dragen 4 pCt. rente, worden uitge
geven onder dagteekening van 2 September
en hebben een looptijd van 1 jaar.
De toewijzing wordt ulterlük 23 dezer ter
kennis van de betrokkenen gebracht.
Storting moet geschieden op 2 septem
ber.
De onderkoning van Indië heeft den staat
van beleg afgekondlgd voor het Peshawar-
cbstrict.
In een persoonlijke verklaring zegt de on
derkoning dienaangaande, dat terwijl eener-
zUds het besluit, waarbij de staat van beleg
wordt afgekondlgd. den commandant van
Noordelijke leger de bevoegdheid geeft de
noodige maatregelen te treffen, anderzijds
deze officier voornemens is zijn bevoegdhe
den onmiddellijk over te dragen aan den
„Chief Commissioner”.
Verder verklaarde de onderkoning dat hij
hiertoe was overgegaan op voorstel van de
locale burgerlijke en militaire autoriteiten.
De „Daily Mail” meldt uit Lanore: Een
Indisch officier van het te Poona liggende
regiment cavalerie, die bij den opmarsch der
Afridi’s krijgsgevangen werd gemaakt, werd
gisteren wederom vrijgelaten.
De bevelhebber der Afridis heeft hem een
boodschap meegegeven aan de Engelsche au
toritciten, waarin hij de vrijlating van
Gandiu elscht.
Verder verklaard' de hoofdman, dat het
den Afridi's niet om persoonlijke voordeelen
ging, doch dat zj streden voor de Congres
beweging en voor de Mdhammedaansche be
weging.
C fis maar een vraag
.Rookt U <5X2UHO
KHU FPILXtit BAAI TABAK
ml/nheer?
Die ruik ik
dol graag
feurs;
feuts.
Naar van de zijde van de directie wordt
medegedeeld, is het een wilde staking, welke
is ultgebrcken ten gevolge van het ontslag
van twee chauffeurs, die hun werk niet zou
den verrichten volgens den voorgeschreven
..Rijdienst”, waann o.m. is bepaald, dat
meer „belaste" dan „leege" km gereden
moeten worden. De chauffeurs die herhaal
delijk gewaarschuwd waren, zijn ontslagen,
waarop een sympathie-staking. spontaan
uitbrak.
Een vrouw aan het hoofd der Afridi's?
De „Daily Herald" publiceert een verkla
ring van een te Londen aangekomen Af-
haan, dat de opstandige Afridi’s door een
vrouw worden aangevoerd. Deze vrouw, die
in Afghanistan bekend staat als de „terror-
glrl of the Khyber pass”, is de dochter van
een gestorven hoofdman.
De staat van beleg is uitgebreid tot het
gebied van Pesjawar in verband met de aan
vullen der Afridi's op dorpen in de buurt
van Pesjawar. Verscheidene dorpen zijn door
de verschrikte inwoners verlaten, en vrouwen
en kinderen worden naar andere dorpen
overgebracht. In bepaalde dorpen ontvangen
de Afridi’s onderkomen en voedsel Totnog
toe vermeden de stammen beslist contact
met de troepen.
Een offlcleele mededeeling noemt den toe
stand aan de noord-westelijke grens als zeer
ernstig en gevaarlijk.
ZIJ bevestigt, dat het den Afridi’s een poos
Llang gelukt is, alle verkeer af te snijden.
De stichter van de reeks branden te Heer
len en Kerkrade heeft te Maastricht terecht
gestaan.
is het met het tweede geval,
die zich ongeroepen opwerpt
het Mnd van een ander op te voe
den, om raadgevingen uit te deelen
vreemden
overvloed
schermers
van
VATICAANSCHE STAD, 14 Aug. (V.
In kringen van het Vaticaan wordt to
geven, dat de Paus thans zieker is dan voor
heen. Zijn toestand is voor het oogenblik
echter niet zorgwekkend. Een oude blaaskwaal
doet zich weder gelden. Indien zich geen
bijzondere complicaties voordoen neemt men.
aan, dat de ziekte, die den Paus bU het
verrichten van zijn werkzaamheden overi
gens niet bijzonder bemoeilijkt, een nor
maal verloop zal nemen.
Menigeen zal zich nog herinneren,
welk een levendige discussie er onge
veer 3 Jaar geleden, vooral in katho
lieke kringen, gehouden werd naar
aanleiding van het toentertijd aange-
kondigde huwelijk van den katholieken
Belgischen kroonprins met een protes-
tantsche prinses. Vooral het feit, dat
de Paus toestemming tot dat huwelijk
had gegeven en dat de voltrekking zelfs
openbaar In de kathedraal van Brussel
zou plaats hebben, kon maar weinig
instemming vinden bij onze noordelijke
katholieken, die sinds jaren de overtui
ging in zich ronddragen, dat gemeng
de huwelijken een kanker zijn voor den
godsdienst en daarom door onze ker-
kelljke overhead met de meeste ge
strengheid worden tegengegaan. En nu
voorbeeld van een troonopvolger
een katholiek vorstenhuis! Was
nü niet raadzaam geweest.
dit
van
het juist
dat de hoogste kerkelijke overheid een
veto had uitgesproken? Welk een in-
druk zou dat hebben gemaakt; hoe zou
zij haar gezag tegenover de massa ver
sterkt hebben! Die uitzondering, ge
maakt voor een koningszoon, moest
toch wel Juist de tegengestelde uitwer
king hebben!
Wij herinneren ons, dat toentertijd
op verzoek van de redactie van dit blad
een professor van het groot-seminarle
van dit diocees deze delicate zaak toe
lichtte en dat ondergeteekende, naar
aanleiding van ontvangen correspon
dentie, zich genoopt gevoelde nogmaals
op dezelfde zaak terug te komen. Zóó
zeer was blijkbaar de publieke opinie
in die dagen geschokt door het ge
mengde huwelijk, dat, zU het dan al
niet met goedkeuring, dan toch met
toelating van het hoogste gezag In de
katholieke kerk wettig gesloten kon
worden.
Het kan zUn nut hebben na de be-
keering van Prinses Astrid aan een en
ander thans te herinneren, niet na
tuurlijk uit een soort leedvermaak
tegenover dagenen, die toentertijd de
karkelljke toestemming tot het huwe
lijk van de Belglsch-Zweedsche prinsen
wozeer hebben afgekeurd en thans
moeten erkennen, dat diezelfde Kerk
blijkbaar goede gronden voor haar be
slissing heeft gehad. Neen; dat zou een
slechte argumentatie zijn; maar wei
kan In het gebeurde een les liggen om
trent het groqte verschil tusschen men-
schelljke en Goddelijke voorzienigheid
aan
of aan personen, die een
van meer aangewezen be-
hebben, zoo iemand kan er
verzekerd zijn, dat zijn zorg geen
naastenliefde is, maar banale bemoei
zucht, niet anders dan Ijdelheid, zucht
om voorzienigheid te spelen. Laten wij
ons in zulke gevallen toch afvragen en
onszelf voorhouden: heeft een leder
niet aan eigen verantwoordelijkheid ge
noeg;
treden
gen.
BU de politie te Batavia was bericht bin
nengekomen dat een zekere Sihlte, wonende
Petodjo Oelik in het bezit was van een re
volver, waarmede hU het volk wel eens be
dreigde.
Het hoofdbureau van politie zond Donder
dagmorgen den ondercommissaris van politie
K P. V. van Rees met den hoofdagent Slie-
rendrecht derwaarts om een onderzoek in
te stellen. Inderdaad werd daarbij een re
volver bU Sihite aangetroffen. BU diens ar
restatie vertelde deze, dat de revolver het
eigendom was van Salmin, wonende Kramat
Poeloe.
De politie nam Sihite mede naar Kramat
Poeloe waar hU Salmin aanwees. Hierop
volgde een huiszoeking bU Salmin en terwijl
de hoofdagent Slierendrecht achter bezig
was hoorde hU een schot rende naar ae
voorgalerij, alwaar de heer van Rees dood
op den grond lag met een schot door het
hart. De hoofdagent zag den moordenaar
naar bulten vluchten. De moordenaar is nog
niet gearresteerd doch de woonplaats van
zUn vrouw is bij de politie bekend. De moor
denaar staat bekend ais een hoogst ongun
stig type.
Het slachtoffer bereikte den leeftijd van
55 jaar, had 32 dienstjaren en stond uitmun
tend aangeschreven. HU laat een vrouw met
acht kinderen achter. Een zoon is juist naar
Holland vertrokken om voor veearts te stu-
deeren. De heer van Rees zou zelf het vol
gend Jaar met verlof gegaan zUn. De versla
genheid bU het politiecorps is zeer groot. Van
de polltlegebouwen hangen de vlaggen half
stok.
*®rwant«chap. Zóó moeten ouders hun
1 ““deren doordeesemen van den gods
dienst, dat zij later, staande tegenover
•ndersdenkenden, een natuurlijken af-
**er hebben van een zoo Innige ver bin-
tenis als het huwelijk met een anders
ot nlet-geioovige.
te de beste voorzorg, welke ouders
geestelijke gevaren van hun kin-
Bij de A. T. A. M. te Den Haag is een
staking uitgebroken onder de taxi-cha jf-
ze omvat ongeveer zeventig chauf-
gezag. Op de eerste plaats toch te de
verantwoordelijkheid voor zulk een be
slissing niet de onze. Op de tweede
plaats kennen wij de omstandigheden
niet waaronder en meestal ook de gron
den niet waarop zulk een beslissing ge
nomen wordt. Het verstandigste woord
wordt in dergelijke gevallen gesproken
door den eenvoudige van harte, die,
wanneer hem alles donker Is, en hij
zelfs een beslissing van Christus’ Stede
houder niet meer begrijpt, bij alle duis
ternis om hem heen verzuchtf: „God zal
wel weten wat het beste Is!” Inderdaad;
boven alle menscheljjke wijsheid en
zorg staat de alles leidende Voorzienig
heid.
Wie oogen heeft om te zien en zich
zelf door Ijdelheid niet blind maakt,
die kan bij herhaling wonderen om zich
heen zien gebeuren, wonderei. in dien
zin, dat lal van zaken heel anders ioo-
pen^dan bun uitkomst naar mensene-
lUke voorzienigheid had moeten zijn.
Boven die menschelljke staat dan ook
een OoaueHjke voorzienigheid' cn de
afstand tusschen beide is zoo groot als
het verschil is tusschen het schepsel en
den Schepper. De mensch, die dit
vergeet en meent zelf voorzienigheid
voor zich en anderen te kunnen spelen,
die moet In de feiten van lederen dag
tot zUn beschaming de verwijtende stem
van zijn Schepper hooren: Uwe werken
zijn niet Mijne werken en Mijne wer
ken zijn niet de Uwe!
HOMO SAPIENS.
ijjn godsdienst als het ware met zijn
Woed vermengd wordt. In tijden, dat
de neiging tot het andere geslacht sterk
Iteat spreken, moet het katholieke
meisje of de jongeman, wanneer hU of
tegenover een andersdenkende komt
te staan, geestelijk gesproken hetzelfde
gevoel hebben, dat ons als mensch
lichamelijk overvalt, wanneer wij als
blanke, als Europeesche westerling.
Iemand van een ander ras ontmoeten,
kleurling uit Azië of Afrika. Hoe
•ympathlek zoo iemand ook kan zijn,
hoezeer wij hem ook mensch weten,
evenals wij, kind van eenzelfden he-
melschen Vader, met een ziel, bestemd
eenzelfde eeuwigheid, toch blijft
tusschen beiden een verschil gapen
Voorzienigheid-spelen Is Iets, wat ons,
armen adamskinderen met ons door de
erfzonde verduisterd verstand, wel het
slechtste van alles afgaat. En toch,
hoevelen hebben daartoe een onult-
bluschbare neiging!
Laten wij elkaar goed begrijpen. Er
is een groot onderscheid tusschen zorg
zaamheid en voorzienigheid. Ouders
dienen voor hun kinderen te zorgen;
overheden voor hun ondergeschikten
onderwijzers voor hun leerlingen; gees
telijken voor de hun toevertrouwde ge-
loovigen. En niet gemakkelijk kunnen
deze allen te ver gaan In hun bezorgd
heid. Het gaat er maar om, de juiste
grens af te palen, waar het werk van
den mensch moet ophouden en
het uitsluitend vertrouwen op de god
delijke voorzienigheid beginnen moet.
D»t Is niet altijd even gemakkelijk.
Neem een geval van een voorgenomen
gemengd huwelijk, dat juist de aanlei
ding voor deze beschouwing was. Hoe
moeten ouders zich daar tegenover
plaatsen? Natuurlijk afwijzend; maar
met zulk een algemeenheid zijn wij er
niet. Ook te er geen algemeenen, vooi
alle gevallen geldenden regel te geven.
De beste zorg Is altijd de voorzorg. Wl?
zijn kind voor een gemengd huwelijk
*11 behoeden, die voede het zóó op, dat
deren kunnen treffen, want wat hier
geldt voor een gemengd huwelijk, geldt
voor leder ander zedelijk kwaad. En
wie tijdig dergelijke voorzorgen getrof
fen heeft, zal niet gemakkelijk, wan
neer het kwaad' menschelijkerwijze niet
meer te keeren is, voorzienigheid be
hoeven te spelen.
Zulk een zorg is heel iets anders dan
menschelljke voorzienigheid. BlUven wij
nog even bij de opvoeding. Daar is de
moeilijke beroepskeuze. Het kind moet
daarbij leiding hebben, sterke leiding
zelfs. Maar zijn eigen belang is het
eenlge, wat hier den doorslag moet ge
ven en niet ons eigenwUs inzicht. Hoe
veel fouten worden -hierbij niet ge
maakt! Vader zou zoo graag een opvol
ger in zijn zaak hebben. Maar zoonlief
voelt niets voor apotheker, of timmer
man of advocaat. Vaders voorzienigheid
meent echter de wUsheid In pacht te
hebben: wat kan zoo’n jongen nu beter
doen dan in een gespreid bed te gaan
liggen! Zijn toekomst is immers ge
maakt! En hoe moeilijk is het tegen
woordig niet aan een betrekking te ko
men. En de zoon, die ingenieur wil wor
den, daartoe neiging en ambitie heeft,
moet pillen draaien; de jongen, die in
den handel wil en die alle eigenschap
pen van een koopman bezit, moet ach
ter de schaafbank, en een minder dan
middelmatig leerling met trage hersens,
doch grooten aanleg voor handenarbeid,
moet opgepompt worden tot hooge-
school-student, in plaats van er een
Hinken timmerman van te maken. Dat
is geen zorg voor het kind: dat is voor-
zlenigheid-spelen zonder kijk op de
werkelijkheid van het heden, laat staan
op de duistere toekomst.
Zulk voorzienigheld-spelen is een
kwaal van duizenden. Het komt niet
enkel in de opvoeding voor, maar in de
dagelijksche verhoudingen, waarin wij
op steeds wisselende manier geregeld
van mensch tot mensch komen te
staan. In liefdadigheid, in armenzorg,
In de verhouding van patroon tot onder
geschikte, van mevrouw tegenover
dienstbode, van vriend tegenover vriend,
voortdurend loopt de sterkere partij de
kans, dat haar de lust bekruipt om
voorzienigheid over de zwakkere te spe
len. En het gevaarlijkste van alles is,
dat w(j dit spelletje van eigenliefde
zoo gemakkelijk achter het masker van
naastenliefde spelen, zóó, dat wjj zelfs
onszelf wijs maken een goede fee
voor anderen te zijn en meenen toch
wel heel verdienstelUk te handelen.
Hoe is het mogelijk ten deze schijn
van wezen te onderscheiden; hoe kun^
nen wij onderkennen of wij er op uit
zijn te zorgen voor onzen evenmensch
uit pure naastenliefde of wel ons gevoel
van ijdelheid te streelen dooi' ons op te
werpen als de voorzienigheid van een
ander? Heel gemakkelijk! Door goed
onderscheiden tusschen personen,
krachtens een of andere verplich
ting op ons zijn aangewezen en anderen
met wie wij niets te malfen hebben. In
het eerste geval moeten wij zuiver en
alieen het belang van onzen bescherme
ling voorop stellen en alle persoonlijk
belang en zelfs persoonlijke voorkeur
uitschakelen. Heel dikwijls zal .dan
blijken, dat wij een raad moeten geven,
die tegen ons eigen belang oi tegen ons
eigen gevoel ingaat. Heel vaa,: zullen
wij een neiging voelen opkomen om In
den persoon tegenover wlen wij staan
of In de omstandigheden, waarin wij
verkeeren, Iets te verdraaien of Iets te
forceeren, omdat dan onze oplossing zoo
prachtig zou uitkomen. En wanneer wij
niet oppassen, dan drijft onze Ijdelheid
er ons toe om het er maar op te wa
gen, om die kans maar In onze voorzie
nigheid op te nemen en een raad te
geven of een beslissing te nemen, die
wellicht tot verderf wordt van dengene,
dien wij
helpen.
Erger
Iemand,
om
BUBEAUl HOF ALKMAAR
Telefoon: Administratie No. 433
Redactie No. 633
