J
B. Koster
ONDERAARDSCH PARIJS
REGENJASS EN
Magdalenenstr. 11
Langestr. 22
GEMENGD NIEUWS
SPORT EN SPEL
BOKSEN
De remmen waren nic< In orde
De Europeesche kampioenen
Tjalkschlp vermist
DIT
MIe»
De verhouding van bet Individu tot
den Staat
De Harz, het land der dichters
M wordt gestemd tot gebed”
GABARDINE - WHIPCORD - LODEN
Nieuwste modellen en kleuren, zeer voordeelige prijzen
Capes voor Jongens en Meisjes
HEM
SPANBROEK
ENKHUIZEN
WIERINGERWAARD
SCHAGEN
Een verklaring over het geheim
den regenboog
EGMOND AAN ZEE
PROVINCIAAL NIEUWS
URSEM
TEXEL
Overleden
ZIJPE
WESTWOUD
UITGEEST
HEER-HUGOWAARD
Zwaargewicht: Pierre Charles (België).
ELCK'WAT WILS
waar
Theresia
der
O
Te
gaven
1.68; batig saldo 851,635.
den grond gaat doorbrengen
toch altijd een zonderlinge liefhebberij
van
als
het
dichters en andere groote mannen
in latere jaren het voorbeeld van
de ondergrondsche
aantrekkelijkheid.
in hun
I niet
Burgerlijke Stand Geboren: Theodorus
Gerardus, z. van Gerrebrandes Petrus Boer
lage en van Neeltje Schouten Cornells Jan,
z. van Jan Beets en van Elisabeth Slootweg
Ondertrouwd: Wilhelm Diederick Niestadt,
36 J? fotograaf, en Maria Smit, 31 j„ kapster,
beiden wonende te Scha gen.
Getrouwd: Jacob Snijders en Catharina de
Jong.
Overleden: Catharina Bregitta
Oudejans, oud 3 dagen.
Benoeming Onze plaatsgenoot de heer
Bult is benoemd tot politieagent te Hoorn
en was leerling van den hoofdagent-recher-
cheur H. de Munnick te Hoorn.
negen,
■taande
Personalia - Te Haarlem is geslaagd voor
het examen hoofdakte de heer F. de lange,
alhier.
Uitslag verkooping Ten overstaan van
notaris Veenenbos. werd in de Oranjezaal
van den heer Ellerbroek publiek geveild een
woon- en winkelhuis aan den visschersdjjk,
fcoek Wjjdesteeg te Enkhuizen, groot 1,28
«re. Kooper werd de heer D. P. Louwerman
alhier, voor 3170.
„De Volharding” De verbouwing en uit
breiding der Coop. Zuivelfabriek „De Volhar
ding” is voor 53.875.opgedragen aan de
N. V. vJi. Matser en Hamstra, De Rijp.
De harddraverij In een vorig bericht be
treffende de jaarlijksche harddraverij werd
melding gemaakt dat/deze zou worden ge
houden op 23 Sept. ek. Dit was echter on
juist. De jaarlijksche draverij zal niet op
23 Sept., doch op Dinsdag 30 Sept, worden
gehouden.
Onderlinge Oefening Het fanfarekorps
heeft een gevoelig verlies geleden door 't
bedanken van den heer C. Roos als voor
zitter en lid. De afgetreden voorzitter was,
naar wij vernemen, circa 40 jaren lid van
het Fanfarekorps. In de ontstane vacature
is tot voorzitter benoemd de heer J. van
der Touw, stations-ambtenaar te Castricum.
is een nummer Cacti
publiek heeft vrij enti
afloop zal
De R.K.-kerktoren De werkzaamheden
aan den toren der R.K. kerk alhier vorde
ren slechts zeer langzaam. Door den aan
houdend sterken wind, die hier altijd nog
wat krachtiger is dan aan den vasten wal.
kan op de meeste dagen niet gewerkt wor
den en blijft de toren zjjn minder fraaie
ommanteling steeds behouden.
bestonden
--O dl
kniisen elkaar hier onophoudelijk. Ge
heel aan het einde van de gang staat een
hijschmachlne, die de ledige kar-
Overgeplaatst Onze vroegere plaatsge-
taoot, de heer P. G. A. Bosschaart, Commis
saris van politie te Soera ba ja, is overge
plaatst naar Telok Betoog als adj. gew. lei
der der Veldpolitie in de Lampongsche dis
tricten.
De eigenaardige rauwe, maar toch onbe
schrijfelijk llefelijke stemming van het land
schep van den Harz, zijn dalen vol dennen
lucht, zijn vlakke bergtoppen, waar steeds
een frissche wind om speelt, het uitzicht op
het omliggend* oude cultuurland; dit alles
Aanbesteding Het Prov. Electr. Bedrijf
heeft voor den bouw van 2 dienstwoningen
bij den Witten Paal een aanbesteding bij
uitnoodiging uitgeschreven. Het werk is ge
gund aan den aannemer Hes te St. Pancras
voor 4800.
Poiitie-honden Alhier bestaat het plan
een afdeeling op te richten van den Nederl.
Bond voor Politiehonden. Een achttal lief
hebbers zéide reeds medewerking toe. Een
demonstratie zal de oprichting vooraf gaan.
Gemeenteraad Een vergadering van
den Raad dezer gemeente wordt Maandag
25 Augustus «s nan. 2 uur, nieuwe tijd ge
houden.
Onderwerpen ter behandeling:
Aanbieding der gemeente-rekening 1929 en
bedrijfsrekening G.E.B.
Vaststelling van den pensioensgrondslag
kassier van het G.E.B.
Vaststelling suppl. begroeting (31 1930.
Vaststelling kohier schoolgeld over het
dienstjaar 19301931 voor openbaar en bij
zonder onderwijs.
Voorstel van B. en W. tot onbewoonbaar-
verklaring van perceel C 44 (oud C 24) be
woond door D. Sneekes.
Adres van A. J. Beemsterboer, oud volon
tair ter secretarie, oen een gratificatie.
Voorstel van B. en W. tot intrekken van
het raadsbesluit van 27 Mei j.I. en opnieuw
vaststelling tot het aangaan van een annuï-
teitsleening groot f 1700.
Bespreking verbouwing der ojienbare
school en aankoop nieuwe meubelen.
Adres bestuur schoolfeesten voor R. K.
schoolkinderen om subsidie van f 50.
Voorstellen van B. en W. inzake het vast
stellen der besluiten ter uitvoering Wet op
de Fin. verhouding
Reclames hondenbelasting.
of slecl
banken,
voor verkeer
Vrije volken, die zelf leven en handelen in
Staten, of.... die zich laten overheerschen
door machtige concerns met geweldige
kapitalen, door industneele trusts
Zal de geschiedenis zijn een scheppen en
strijden voor een taak, door de geschiedenis
gesteld, voor eer en vrijheidOf zal de
geschiedenis moeten ophouden te bestaan
en niets meer zijn dan concurrentiestrijd en
productie-kwesties
Deze beslissing gaat elk van ons aan,
ieder van ons moet duidelijk voor oogen
zien, hoe of hij in de toekomst zal wezen.Hetzij
als leider, hetzij als ondergeschikte louter
een economische mensch in het groote econo-
/rnische systeem, dat bezig is, zich over de
gansche aarde uit te breidenOf dat hij
als vrije mensch, met z’n eigen volk te zamen,
werken zal voor de eer en de grootheid van
dat volk scheppend staatsburger, sterk
doordrongen van de verantwoordelijkheid
hier op aarde de vertegenwoordiger te zijn
van God en beschermer van het recht, wat
toch ook in hoogst instantie 't criterium van
den Staat is.
Politicus-zijn beteekent in het gemoed
meedragen, wat het wezen van den Staat is.
Politicus-zijn wil zeggen naar ’t hoogste
■•treven. Maar dat hooge ideaal schijnt zoek
de Staat wordt op één lijn gesteld met ’n
Naamlooze Vennootschap l
Politiek wil zeggen dat *n volk al z’n
gaven en krachten gebruikt. Dan kan eerst
gebeuren, wanneer ’t mobiel wordt en geor
ganiseerd. Wanneer al die beweeglijke wen-
schen en inzichten en krachten worden samen
gevat. Wanneer het geheel beheerscht wordt
door één groote gedachte, één wil, één greep
naar ’t ideaal. Dat moet geschieden in den
staat, want in den Staat krijgt her volk
gelegenheid te werken...
Ernstig ongeval De motorrijder Bakker
van de Waal, reed Woensdagavond op den
Schilderweg, terwijl op de duo de heer Kooi
man was gezeten. Met vrij groote snelheid
reed men tegen een jachtwagen, die van de
tegenovergestelde richting kwam, en welke
toebehoorde aan den heer Vermeulen.
Door den schok werd de motor aan de
voorzyde geheel vernield, terwijl de beide
berijders bewusteloos op den weg bleven
liggen.
De wagenbestuurder kwam met den schrik
vrij, doch zijn voertuig had groote schade
geleden.
Dr. Hellema was spoedig ter plaatse en
bracht de ongelukkigen met zijn auto naar
zijn woning te Den Burg: De patiënten wa
ren vrij ernstig aan gelaat en handen ge
wond. doch konden, na verbonden te zijn,
per auto naar kunne woningen vervoerd
worden. De politie heeft van 't geval proces
verbaal cpgemaakl.
wjj, een stille gemeente, in het schip van
reusachtigen Dom stonden.”
Awtotocht owden van dagen Woensdag
gUfeuwer Qutfcn wiö daon «d
Het drie-jairg zoontje van de familie K.
te Koewacht, dat dezer dagen te Axel door
een auto is overreden. Is aan de bekomen
verwondingen overleden.
Brandweer-commandant Tot comman
dant van de brandweer is door B en W.
dezer gemeente benoemd de heer M. Lange-
refc te Rustenburg.
In de vacature J. de Boer is benoemd tot
rommandeur van de brandweer de heer C.
Schaap, te Noordijk.
Gemeenterekening De door B. en W.
aangeboden rekening der gemeente over
MU8 Mn; ggwonfe dienst, «MteaMsten
HET 45-JARIG BESTAAN.
As. Zondag. 24 Augustus, wordt het 45-
jarig bestaan van het fanfarekorps feeste
lijk gevierd. Reeds Zaterdagavond heeft de
opening der feestelijkheden plaats met een
concert, dat te 8 uur gegeven wordt op het
Ooievaartsterrein door genoemd jublleerend
fanfarekorps met medewerking van de arr
beidersvereenlging ..Kunst na Arbeid”, waar
na een .bal champétre". Zondag d.a.v., 24
Aug., worden des namiddags te 1 uur de
aan X muziekfeest deelnemende corpsen op
t station opgesteld, waarna een muzikale
ommegang door X dorp wordt gehouden,
waarbij de volgende route wordt gevolgd:
Stationslaan. Middenweg, Bergstraat, Wes-
tergeest. Langebuurt. Meldljk. Hoome. Schar-
loo, Bonken burg, Öchevelstraat, Hoogeweg.
Zwartepad. Middenweg tot aan X Raadhuis.
Voor X Raadhuis spelen de deelnemende
korpsen gezamenlijk een marsch. Vervolgens
spelen de aan X feest deelnemende korpsen
elk twee vrije nummers. Des avonds te 8
uur geeft Crescendo van Westzaan onder
leiding van den directeur, den heer A. de
Vries een concert, waarna wederom bal-
champétre. Kopen we nog. dat het weer
er toe moge bijdragen, dat het feest in alle
opzichten zal slagen.
Landelijke feesten De afdeeling Zijpe
van de Holl. MU. van Landbouw zal ter gele
genheid van de kermis te Schagerbrug aldaar
eenige landelijke feesten organiseeren.
Op 15 September wordt een tentoonstelling
gehouden, die wegens het heerschen van de
Tongblaar niet voor hoornvee en vette scha
pen toegankelijk is. Bij bloemen en planten
.ussen opgenomen. Het
tree.
Na afloop zal de rijvereeniging West-
Friesland te 8t. Maartensbrug een demon
stratie houden. Een springconcours leverde
te veel moeilijkheden op. Op 16 September
groote Hafddraverij.
Mooie opdracht De bouw van het St
Liduina-gesticht te Rotterdam is gegund
aan de N. V. Bouwbedrijf v. h. 8. Overtoom
Zonen alhier voor f 230.000.
Op
deren
aan
den t
bij de
derwij
Tel)
overtr
niet c
gen d
reken:
verpli'
Het
aanstt
aan va
geven
zoover
ouder:
plichtl
De i
bet 1
wordt
moede
wien 1
der of
ontbet
kind r
wet z
«trekk<
zorg
daarve
ateld”.
Als
bet
van t
scheldt
zou kt
ook ai
de per
niet a;
Aan
wijze
worden
•ener
dat he
bezoekt
hulsoni
Deze
soodra
beeft 1
Wat
pHchtii
verschi
Is een
samen
men, o
langer
Op c
verplicl
leerling
alle k
school,
heeft,
het kir
geweest
pen he
jaren o
er echt
verplicl
kind
heeft
heeft, i
Hiero
deride l
de verf
het bei
jaren.
Bezoe
krachte
Onderw
omvat,
nadat
doorlooi
school
school
om aldt
wet te
Wordl
school I
dan wo
of klass
Bij h
plichtin
aanving
reeds e
wordt, i
wijs h<
onderw i
plichtin
Zoodr
school
had kt
de sch
geldt
geen 7
plichtin
toch nc
plichtin
langer.
In v
•telling
plichtin
school
wijs te
1. Zc
soon eei
langer
verblijf
vaste w
2. Zoc
toeken
wijs, d.
klndere:
H. H. Waard een autotocht aangeboden.
Ongeveer half 8 's morgens arriveerden twee
groote autobussen van de fa. Keetman te
Winkel, terwijl bovendien alle houders van
auto’s uit deze gemeente hun wagen geheel
belangeloos beschikbaar stelden. Van hier
uit werden zij gebracht, over Alkmaar, Be
verwijk en Velsen naar Haarlem.
Aldaar werd hun de omtrek van Haarlem
ter bezichtiging aangeboden, benevens de
buitenplaats Groenendaal. Vervolgens werd
er naar Wijk aan Zee gereden, alwaar ook
eenige uren werd geposeerd. Ongevee r 8
uur ’s avonds arriveerden allen weer bij het
Café Rus, alwaar hun nog het een en ander
werd aangeboden.
Zeer voldaan werden zij daarna naar hun
woning gebracht.
Van deze plaats een woord van dank
aan allen, die er toe bijgedragen hebben, om
dezen dag voor de oudjes tot Wen onvergete-
Hjken te maken.
Kinderfeest Naür wij vernemen is voor
de kinderen der R.K. Scholen, de jongens
zoowel als voor de meisjes een kinderfeest
georganiseerd op Woensdag 3 September a s
Het ligt in de bedoeling het feest te doen
houden op een terrein nabij de R.K. meis
jesschool. Onder leiding van de onderwijzers
en onderwijzeressen zullen de meest verrna-
kelijke spelletjes worden gehouden.
Indien het weer medewerkt zal het voor
de kinderen ongetwijfeld een mooi dagje
kunnen zijn.
Herwonnen Levenskracht Zondag 24
AuguMus aA. zal door Herwonnen Levens
kracht alhier de gewone jaarlijksche speld-
jesdag worden gehouden, welken wij om
t mooie doel hetwelk door deze afdeeling be
oogd wordt, gaarne warm aanbevelen.
Mond- en klauwzeer Deze ziekte onder
X vee begint zich ook in deze omgeving naar
t schijnt. meer en meer te verbreiden.
Thans is ook onder 't vee van W. alhier
deze ziekte geconstateerd.
terecht.
En dat is precies alles, wat de buitenwe
reld bespeurt van dezen maandenlangen,
geweldigen arbeid onder den grond.
H. d. J.
vonden, jfooral 'S zomers is het in de Pa-
rijsche metropolitain onaangenaam en ge
durende de uren der „affluence”,, dat zijn
de uren, dat de kantoren en ateliers aan-
en uitgaan, is het In de metro voor hen. die
er niet aan gewend zijn, vrijwel onmogelijk
reizen. Het is dan benauwd in de onder-
grondsche stations en in de overvolle wa
gens is het dan muf en ongezond warm.
Toen dan ook een mijner kennissen, die
stadredacteur aan een Parjjsch blad is, me
voorstelde hem op een wandeling onder den
grond te vergezellen, voelde ik er aanvan
kelijk niet veel voor om zijn uitnoodiging
te accepteeren maar toen hij mjj er op
wees, dat in een „Verkenningstocht under
de boulevards”, ongetwijfeld interessante
copy zou zitten werd de Journalist in me
wakke; en een uur later was ik t>ezig met
ware doodsverachting een lange en naar
het me toescheen niet zeer sterke lad
der af te dalen. Hoe lang ik daalde en hoe
veel treden er waren, weet ik niet, maar
uit het feit, dat ik vijf maal meende dat
ik er was, maak ik op dat ik op mün tocht
„naar het middelpunt der aarde" vijf eta
ges gepasseerd heb. Ten slotte voelde ik
grond en bleek ik aangeland op den voch-
tigen bodem van een geweldige grot
de eeuwige nacht eenigszins verlicht werd
door eenige honderden lichtpuntjes
twee lange koorden.
Te Jutphaas (prov. Utrecht) is Woens-
dagavoiM^pèn 12-jarige jongen bij het over-
steken van den weg door een auto g^M*-
pen en gedood. Bij onderzoek bleken d*
remmen van den auto niet in orde te zijn.
▼oor vreemdelingen die voor het eerst in
Parijs komen, heeft
spoorweg een groote
Vooral natuurlijk voor hen, die in hun
eigen land dit practisch vervoermiddel niet
kennen, zooals b.v. met ons Hollanders het
geval is. Eenige mijner kennissen vertel
den me zelfs, dat ze het metrorijden pret-
tig vonden teiwijl de irouw van een mijner
vi lenden bepaald een zwak had voor de
^9ord-Sud” (een maatschappij, die vroeger
onafhankelijk was en thans met de metro
vereenlgd is). Nu zijn de wagens der Nord-
Sud inderdaad veel ruimer en veel zinde-
lijker dan die der metro, maar dat men
voor zijn genoegen een half uurtje onder
den grond gaat doorbrengen dat heb ik
ge-
groote hijschmachlne, die de ledige kar
retje- vult en de volle, met een snelle be
weging, waardoor de bak achterover gewipt
wordt, ledigt. Via groote trechters, komt
dan alles wat overtollig is, in de schepen
e -ua9up aj
Feestavond bjj gelegenheid van het silveren
Priesterfeest van Pastoor A. F. C. van Noort
Woorden van dank waren reeds gesproken
door den jubileerenden Pastoor bij gelegen
heid van zijn receptie; in een mooie toe
spraak tot zijn parochianen had hij allen
reeds bedankt tljds het plechtig Lof op zijn
feestdag. Dinsdagavond heeft hij zijn woor
den in daden omgezet, door in de feestzaal
van den heer C. Schut om zich te vereenl-
gen de verschillende oomité-leden met hun
dames en verder alle kerkelijke vereenigingen.
En daar heeft men een feest gevierd, dat op
boog peil stond, daar is bet feest besloten
op een wijze, den gewjjden jubilaris waardig.
Nadat de Z£erw. Jubilaris te midden van
zijn feestcomité haél plaats genomen, werd
hem door zijn gasten een jubileumlied toe
gezongen. De voorzitter van het feestcomité
opende vervolgens in een welgekozen woord
de feestelijke bijeenkomst, waarna de op
voering plaats had van de operette „Dwerg
Neus." De kleine tooneelisten gaven ons vlot
spel te zien en de lachsalvo's, die meerma
len door de zaal schetterden, bewezen, dat
X spel ook bij de grooteren insloeg. Het
dankbaar applaus na elk -bedrijf vertolkte,
boe er in de zaal genoten werd.
Door den jongeheer Jacob de Vries, leer-
Bng in het Blinden-instituut te Grave, thans
met vacantie bij zijn ouders thuis, werd op
indrukwekkende wijze voorgedragen een
prachtige heilwensch. waarvan hij den tekst,
doorhem zelf overgebracht, zoowel in Braille-
als machineschrift, den jubilaris aanbood. Be-
wonderenswaardig was zijn daarop volgend
piano-spel. ingezet met een eenvoudig thema,
dit uitwerkend in verschillende variaties, om
ten slotte in een „lang zal hij leven” te ein
digen. Dat hem een dankbaar applaus ten
deel viel, spreekt van zelf.
Door het par. zangkoor werd nog ten
gehoore geabracht de Feestcantate van Dob
belsteen, nu met piano- en orgelbegeleiding
en de 4-stemmlge Magnificat van Francken.
Woorden van hulde werden den Jubilaris
nog toegesproken, door de heeren W- Klaver
en A. Strooper. beiden commlssie-leden
Daarna besteeg de jubilaris zelf het .po
dium, om in een zeer gunstige toespraak
allen nogmaals dank te zeggen.
Met een geestdriftige ovatie aan den ge-
Vjjden jubilaris werd de feestavond besloten.
Vermelding verdient nog, dat de operette
was ingestudeerd onder leiding van het per
soneel der par. school; dat de muzikale ver-
aorging in handen was van mej. Marie v. d.
Hoek, terwijl de heer G. Does zorgde voor
grimage en aankleeding van het stuk. De
costumes waren afkomstig uit X atelier van
den heer Groothuüzen te Alkmaar.
aan
Mijn vriend vertelde
me, dat dit de gang was der lijnen acht en
welke met het oog op de aan-
koloniale tentoonstelling ver
lengd worden. Deze lijnen loopen geruimen
tijd parallel, d. w. z. de negen loopt onder
de acht. Het is een eigenaardige gewaar
wording. zoo gemoedelijk met z’n tweeën,
onder Parijs te wandelen. Vooral eigenaar
dig voor iemand, die de stad goed kent en
die. uit den loop der metrogangen, kan op
maken, waar hjj zich ongeveer bevindt. Wjj
waren onder de groote boulevards en tot
aan de Place de la République was het
hoewel de lucht wat bedompt en de grond
wat modderig was een rustige en werke
lijk niet onaangename wandeling. Maar
daarna was het voor goed met onze rust
gedaan: we waren namelijk aan een station
in wording gearriveerd en de werklieden
waren juist bezig de enorme massa aarde
en zand, die dat, wat eens de uitgang zal
sün, maskeerde, weg te werken en het
zand stortte met donderend geweld van
de bovenste etages naar beneden: droge
De International Boxing Union (I. B. U.)
publiceert weer eens de offlcieele lijst der
tegenwoordige Eurojpeesche kampioenen.
Vacant is momenteel slechts de titel van
weltergewichtkampioen.
Tot nu toe was de Belg Roth Europeesch
kampioen weltergewicht.
De I. B. U.-UJst ziet er als volgt uit:
VlieggewichtPopesco (Roemenië).
Bantamgewicht: Carlos Fllx (Spanje).
Vedergewicht: Joee Girones (Spanje).
Lichtgewicht: Francis Sybille (België).
Weltergewicht: vacant.
Middengewtcht: 'Marcel Thil (Frankrijk).
Half zwaargewichtMichele Booaglla
(Italië).
Welke rol speelt de Staat in mijn hart
Wat heeft dat koude ding, dat men „Staat”
noemt, te maken met mijn bewogen inwendig
leven Als we zoo om ons heen zien, merken
we op, dat de meeste menschen totaal on
verschillig staan tegenover den Staat. Voor
velen is de Staat een geweldig groot gebouw
met tal van afdeelingen. Daarin huizen
menschen, die er hun zaken doen, zich amu-
seeren, leven en sterven en zich verder om het
groote huis met bekommeren, tenzij ze
betalen, hetgeen er van hun gevorderd wordt
om er in te kunnen wonen. Maar dat huis,
dat staat er „vanzelf
Anderen vereenzelvigen den £taat met
ambtenaren, met de overheid, met allen,
die iets te vertellen hebben. Het overige
deel van de menschheid heeft niets anders
te doen dan goed staatsburger te zijn, dat
wil zeggen té doen, wat die overheid
gebiedt.
Weer anderen voelen den Staat als ’n
vijandige macht, als iets, dat hun geweld
aandoet, dat het op hun eigendom begrepen
heeft, er aan knabbelt.... Ze verkeeren
voortdurend in staat van oorlog met hem,
ze probeeren zich tegen hem te verdedigen
en ze meenen, dat tegenover den Staat hande
lingen geoorloofd zijn, waarover ze in andere
gevallen zeker gewetensbezwaren zouden
hebben, kortom, ze doen alsof de Staat iets
geheel op zichzelf staands ware, dat ze gerust
kunnen negeeren
Maar zoo is *t heelemaal nietDe Staat
leeft niet „vanzelf"Hij heeft z’n eigen
wortels en in hoogste instantie komt z’n
gezag van God. Wanneer men echter vergeet,
dat de Staat ook rust op eigen vrije hande
lingen, dan krijgt men ’n menschonwaardig
„zich-maar-laten-regeeren". Immers uit de
vrije handelingen van elk individu afzonder
lijk ontspringt de Staat. En hij is tenslotte,
wat ieder voor zich er van maakt. De Staat
wortelt zoowel in u als in mij. Lode wijk de
Veertiende heeft eens, met de zelfoverschat
ting van den absoluten monarch gezegd
„l’Etat, c’est moi”, „De Staat, dat ben ik”.
En dat moeten we allen zeggen. Maar dat
„woord moet ons dan ook ’n groote verant
woordelijkheid opleggen. De Staat is geen
lichaam, dat pasklaar is gemaakt en waaraan
niets meer zou te verbeteren zijn. Neen,
hij groeit en wordt nog voortdurend. Maar
dat gaat niet vanzelf, daar moet aan worden
gewerkt. En wie zijn dan de bouwers 7
Niet ’n geheimzinnig „iets”, maar gij 1
Natuurlijk moet er orde in den Staat zijn,
anders ontstaat er 'n chaotische verwarring.
Maar die orde moet worden gehandhaafd
door personen, die zich er wel van bewust
zijn, dat ze niet bevelen over slaven, maar
dat ze de vertegenwoordigers zijn van vrije
menschen. En hij, die gehoorzaam is, zij da
ook niet als 'fr vazal, maar als *n persoonlijk
heid, die verantwoording aan God verschul
digd is.
Wel kan de Staat 't individu onderdrukken.
Telkens weer doet zich immers 't geval voor,
dat ’t persoonlijk belang moet wijken voor
’t algemeen. Ook heeft de Staat zich vaak
schuldig gemaakt aan gewelddaden tegenover
de rechten van den enkeling, zelfs ’n einde
gemaakt aan veler leven. In de laatste tien
jaren hebben we daar meermalen de droevige
voorbeelden van gezien. Maar ondanks dat
is de Staat, als ’n door God-zelve gewild
organisme, een der voortreffelijkste schep
pingen van menschelïjke kracht.
De Staat mag voor ons geen machine
zijn, die blindelings voortdraait. Hij
moet iets anders zijn ’n levend organisme,
de groote levende macht, die staat tegenover
ons persoonlijk bestaan, de geweldige bouw,
het kolossale strevende leven, waarin niet
slechts het individu, ook niet ’n kleine kring
van geestverwanten, noch een familie zich
doen gelden, maar een heel volk. Maar zulk
een Staat zal slechts kunnen bestaan, wan
neer we méér doen dan er onverschillig
tegenover staan, dan hem van zelf te laten
draaien, dan hem soldaten en ambtenaren
leveren, wanneer we hem zelf maken.
Gij Wanneer hij z’n bloeiend leven krijgt
door uw houding, want „gij zijt de Staat”.
We willen spreken over den Staat in ons,
zooals hij uit ons groeit, zooals hij door ons
gedragen wordt. Daardoor zal het beste van
zijn wezen kunnen openbloeien.
Op het oogenblik staan we voor ’n beslis
sing van geweldige draagwijdte zal de toe
komst ons den werkelijken Staat géven,
of slechts ’n economisch organisme' met
banken, xiandelshuizen, bedrijven, middelen
heeft in den loop der eeuwen talrijke kunst
werken doen ontstaan. Heerlijke kleinoodiën
Van bouwkunst getuigen van het gevoel voor
kunst der bevolking van den Harz. Uit het
Romaansche tijdperk stammen de kerken
van Hildesheim, Gandersheim. Gemrode.
Quedlinburg. Aan de Gotiek hebben wjj den
Dom van Halberstadt en het klooster Wal
kenried te danken. De Renaissance heeft
prachtige sporen nagelaten te Hildesheim.
Brunswljk. Goslar en in vele andere steden
en stadjes van den Harz met hun prachtige
vakwerk-hulzen. Deze ouderwetsche stadjes,
alsook de tallooze burchten en ruïnen uit
den glanstijd der groote Saksische Keizers,
die in 919 met Hendrik I begon, verleenen
aan den Harz een sterk romantisch karakter.
Maar de lucht van den Harz schijnt ook een
invloed op het scheppen der dichters te heb
ben uitgeoefend, want het aantak dichters,
die in den Harz vertoefden, hier geboren
werden en onvergankelijke werken schiepen,
is zeer groot.
Reeds duizend jaar geleden sprak de let
terkundige wereld uit dien t(jd in kloosters
en burchten van den „helderen klank van
Gandersheim”. Deze lof gold de non Hroe-
witha. de eerste dichteres van Oiltschland.
die In de tweede helft van de Xde eeuw In
een klooster van adellijke dames te Gan
dersheim in het Noorden van den Harz leef
de. Eerst onlangs is de duizendste verjaar
dag van haar geboorte plechtig gevierd. In
de oude kerx van Gandersheim werden bij
deze gelegenheid gedichten van Hroswitha
voorgedragen. Zij maakten een diepen In
druk op de aanwezigen. Hroswitha schreef
bjjbelsche legenden, waarin steeds weer de
overwinning van het goede op het booze
werd verheerlijkt Hpn haar hand stammen
ook kleine drama's, die ons heden, na
duizend jaar. nog treffen door de levendig
heid en de geestigheid van hun dialoog.
Gandersheim zelf heeft overigens zijn mld-
deleeuwsch karakter geheel behouden. Zijn
kerk, die vroeger druk door bedevaartgangers
werd bezocht, bezit enkele eigenaardige re-
Hquieën. o.a. een rib van een walvisch, die
Jonas opslokte! Bovendien bezit deze kerk
een prachtige Gotische Madonna, die alleen
reeds de reis naar Garitiershelm waard is!
Wie een bezoek brengt aan Quedlinburg
bij Halberstadt, zal dit uitstapje zeker niet
berouwen. Het stadje met zijn, zich over
hoekige straatjes en spitse gevels verheffen
den Dom, is uiterst interessant. Wjj klaute
ren den „Slotberg” op. Aan een eeuwenoud
huis in vakwerk, dat elk oogenblik dreigt in
te storten, hangt een uithangtwd met het
woord „Vogelherd” Van hier trok duizend
jaar geleden, Koning Hendrik, ter vogel
vangst. Vlak bij Slot en vogelhuis staat ook
het geboortehuis van den dichter Friedrich
Gottlieb Klopstock, den hernieuwer van de
klassieke Duitse he literatuur. Een eenvoudig
huisje met een groote vooruitspringende
hoekkamer. waarin de groote dichter op 2
Juli 1724 het levenslicht aanschouwde. Uit
den tijd, waarin de jonge Klopstock te Qued
linburg woonde, is echter vrijwel niets meer
behouden gebleven. Vreemde menschen heb
ben In het huis gewoond en het verknoeid.
In 1898 heeft de stad het echter aangekocht
en tot Klopstock-Museum ingericht. Men
vindt er tal van herinneringen aan den
dichter, zooals manuscripten, 300 deelen van
de eerste uitgaven zijner werken, de Illustra
ties van zijn „Messias", zijn Inktstel, zijn
theepotten, zijn tabaksdoos, een paar lokken.
Het mooiste is echter bet uitzicht dat men
van de hoekkamer op Dom en Slot heeft!
Het is eigenlijk Goethe geweest, die de
romantiek en de schoonheid van den Harz
heeft ontdekt. De dichter kwam voor het
eerst in Mei 1777 hierheen. HU reisde Incog
nito als .schilder Weber” en wilde te Wer
nigerode een bezoek brengen aan den dich
ter Pleasing BU deze gelegenheid ondernam
hij een tocht naar den Broeken. Op 10 De
cember vertoefde hij op den top van den
1124 M. hoogen beheerscher van den Harz,
die geheel In sneeuw en nevel gehuld was en
een sjxiokachtigen indruk maakte. Goethe
meende ook In de drijvende nevels de ge
stalten der heksen te herkennen, die op Sab
bath op hun bezems naar den Blocksberg
rijden. Jaren later zUn deze Indrukken in de
Walpurgisscène van .Faust” tot uiting geko
men. Op 22 September 17S3 vertoefde de
dichter voor de tweede maal op den Broe
ken. om er te genieten van de Herfststem-
ming van den geheimzinnigen berg. In 1784
ondernam hU een derde reis naar den Harz,
ditmaal met het doel de mijnen te bezich
tigen.
Van Altenau uit klauterde hU langs het
pad, dat nu algemeen als „Goethe-weg be
kend staat, naar den toen nog kalen top van
den Broeken.
Alleen het „WolkenhSuschen”, een be
scheiden logement en het grillige gesteente
van het „Heksenaltaar” en de „Dulvels-
kansel" verhieven zich toen reeds op den
berg. Het „Torfhaus”, het eigenlijke loge
ment van den Broeken, lag iets dieper op de
„Heinrichshöhe." Thans kan men ^makke
lijk met den trein naar den top van den
berg rijden en aldaar in een modem ge-
rieflyk hotel een goed onderkomen vinden.
Het spreekt van zelf, dat dit hotel een
Goethezimmer heeft vol herinneringen aan
de reizen van den dichter naar den Harz.
Vele
hebben
Goethe gevolgd. In het gastenboek op den
top van den Broeken staan tal van beroem
de namen uit het begin en het midden van
de XIX eeuw vermeld: Ludwig Uhland.
Arthur Schopenhauer. Adalbert von Cha-
misso, de predikant Schleirmacher, Wilhelm
Raabe en Heinrich Hein£. Heine heeft In zUn
„Harzreise" de voetreis beschreven, die hU in
1824 als student van de Universltelt van
Göttingen over Nordheim over Osterode,
Clausthal—Zellerfeld en Goslar naar den
Brocken heeft ondernomen. Ook thans Is dit
werk nog aanbevelenswaardlg voor allen,
die den Harz bezoeken. Men vindt er wel
felle woorden van kritiek in, maar ook blijkt
uit de natuurbeschrijvingen steeds weer de
hartelijke liefde van Heine voor zUn vader
land. Hier In den Harz heeft Heine, die voor
de Juridische studies te Göttingen niets
voelde, en nog minder voor zUn professoren
en zijn collega's, zichzelf weergevonden. Wat
hU over rijn tocht door het hemelhooge
dennenbosch naar den Broeken schrUft, zal
steeds weer den lezer In verrukking brengen.
En wie ooit een zonsondergang of een zons-
opgang op den Broeken heeft beleefd, zal X
met den dichter geheel eens rijn, daar waar
deze schrijft: „Het is een verheven aanbllk,
die de del stemt tot gebed. Wel een kwartier
lang bleven wU ernstig en stil. OnwiDekeu-
stortvloeden. spookachtig verlicht door de
hier maar schaarsch aangebrachte electri-
sehe lampjes.
Niet minder dan 320.000 kubieke meter
zand en aarde moet op die manier wegge
graven worden, vertelde een der opzichters
ons. terwijl 100.000 ton steen en ander ma
teriaal aangevoerd wordt. Lange treinen
kleine karretjes kipkarretjes. meen ik
rijden daartoe dag en nacht naar en van
de scher>en in het kanaal Saint Martin.
WU vervolgden onzen weg onder den elnde-
loozen tunnel, langs schilders, die het gewelf
met het als diamant schitterende céramlque
beschilderden.
De karretjes rolden, luid bellend, langs
ons heen: half-naakte mannen, zwart en
bezweet als Egyptische slaven, groeven en
timmerden, onder de luidkeels geschreeuw
de bevelen der oprichters. We kwamen nu
aan een gedeelte, waarvan de grond nog
niet bewerkt was en baggerend door de
vette aarde en de modderige plassen, zet
ten we onzen tocht moeizaam voort. Op
passen was de boodschap: hier moest een
smalle loopplank voorzichtig gepasseerd
worden, daar moesten we de hoofden bui
gen om een onzachte aanraking met een
neerhangenden balg te vermijden. De trei
nen kipkarretjes hoorden we in de verte
aankomen, maar de duisternis verhinderde
ons ze te zien, voordat ze vlak voor ons
als uit den nacht opdoemden.
Dan kondigde het gejaagde hUgen
een batterU pompen en het kabbelen
van een beekje ons de nabüheid van
statK» Strasbourg. Men had ons aan het
vorige station verteld, dat daar veel water
uit den grond gekomen was. waardoor het
werk natuurlek ten zeerste vertraagd werd.
Dit station zal dan ook wel het laatste
gereed komen, maar daarentegen nadert
het station Saint-Martin, waar; we kwamen
via een zUweg onder een lUn, waarop het
verkeer in vollen gang was, zijn voltooiing.
Ik wil eerlUk bekennen. <hrt ik me op dat
zUweggetje niet bijzonder-*op mün gemak
voelde: de rails der lUn boven ons waren
wat opgehoogd, zoodat we met gebogen hoofd
er juist onder door konden. En de wielen
der in sneltreinvaart rudende matro s maak
ten tan zoo vlak bU, ’n verbazennd unheim
isch aandoend geweld. Gelukkig behoefden
we niet langs denzelfden weg terug om
weer aan de oppervlakte te komen. Een
afvoerbuis, die later overgaat in een soort
gang. stUgt tot aan het kanaal Saint-
Martln, waar de schepen liggen, die het
uitgegraven zand weg- en de bouw-materia-
len a .nvoeren.
De lange treinen (sommige
uit twintig tot dertig kerretjees) volgen
kftilsen elkaar hier onophoudelUk.
Te Staveren verkeert men In ongerust
heid over het lot van het Uzeren tjalkschlp
De Vier Gebroeders van de Gebr. Furte-
man, dat drie weken geleden de haven
heeft verlaten, met bestemming naar W-
munterzUl, en waaromtrent geen nader be-
wricht is ingekomen. Het schip wm geladen
rig^vouwde men de handen. Het was alsof met schuimaarde.
De brag der engelen
Hoe ril ontstaat
In de volkssprookjes wordt de regen
boog „de brug der engelen” genoemd. Iria
de vrouwelijke bode van de Grieksche Go
den ging, aldus de mythologie, langs dezen
kleuiigen boog naar de menschen, omgeven
door regen en hagel, door bliksemstralen,
door Hephaistos afgezonden.
De bUbel spreekt van den kleurigen band
als van den boog van God. dien hU als een
teeken van vrede met de menschheid, na
verschrikkingen van den Zondvloed In de
wolken heeft geplaatst.
Zelfs de meest primitieve volkeren hebben
bU hun mystieke voorstellingen ook de
regenboog.
Maar de menschen van onzen tUd vragen
naar een verklaring hoe de regenboog ont
staat.
De bonte Godenwereld van Griekenland
Is verdwenen. We vragen naar oorzaak en
gevolg, aldus lezen wjj in de „Tllburgsche
Courant’’.
Het witte zonlicht bestaat, naar we weten
uit kleurige lichtstralen. Moet X licht een
voorwerp doordringen, waardoor de samen
hang van de kleuren wordt gestoord, dan
wordt Inplaats van het witte licht een kleu
rige stralenbundel zichtbaar. Zoo komt het
kleurrijke geschitter van een brUlant In een
ring tot stand, zoo het heerlijk kleuren
spel van een dauwdroppel, die In den vroe
gen ochtend aan een grashalm hangt.
Kleurt men een drijftol met de kleuren van
der regenboog: rood, oranje, geel, groen,
blauw, violet en draalt men den tol snel In
de rondte, zoo vermengen zich voor de oogen
de kleuren en de tol schijnt wit gekleurd te
z(jn. Wanneer X voor de van ons afdrjjven-
vende donderwolken regent en de zon schijnt
gelijktijdig achter ons, zooals het vaak ge
beurt. dan zien we voor ons stees tegen
over de zon den kleurrijken regenboog naar
het r(jk der wolken opstijgen. Het zonnelicht
moet de millioenen kleine waterdruppels
doordringen en wordt bij het doorgaan van
deze druppels in een bonten band opgelast.
Dat is gemaxkelUk te begrijpen. Maar mori-
HJker is het evenwel duidelijk te maken,
waarom niet eenvoudig een veelkleurige band
of schijnsel ontslaat, maar den bekenden
ring vorm Igen boog.
Wie in de vroegte over 'n bedauwde weide
wandelt, ziet de dauwdruppels In alle re
genboogkleuren schitteren. De eene druppel
is prachtig robijnrood, de andere schittert
groen als een smaragd en een derde goudgeel
als een Oostersche topaas. Tal van druppels
evenwel, ofschoon ze ook In het zonlicht
staan, vertoonen heelemaal geen kleur. Ver.
andert men slechts onder bepaalden hoek,
dan kunnen de druppels hun kleurrijk licht
in onze oogen werpen en ook de kleuren
hangen af van dien hoek. Zoo Is het ook
met den regenboog. Niet al die millioenen
regendrupj>els van dezen regensluier voor
ons kunnen den regenboog voor ons toove-
ren, maar slechts de druppels, die onder een
geltjkblljvenden hoek stralen in ons ook wer
pen. Zij alleen zijn voor ons werkzaam, et)
alleeen vormen den bonten regenboog.
Steeds bevindt zich de regenboog tegenover
de zon. De zon. ons hoofd en het midden
punt van den regenboog, vormen een rechte
lijn. Daarom te het ook vanzelfsprekend, dat
in den middag, wanneer de zon hoog staat,
de regenboog het kleinste is. BU het onder
gaan van de zon hebben wU een reusach
tigen regenboog. De natuurkundige wetten
worden dikwerf door kunstenaars verwaar
loosd, die ons op doek den regenboog schil
deren.
Millioenen en millioenen menschen uit alle
tijden en van alle volkeren zagen den kleur
rijken regenboog, X kleurenspel van den
dauwdroppel, de lichtende, kleurige plekken
op den muur door de zonnestralen daar op-
getooverd, wanneer h(j daar door een ge
slepen bokaal, een glazen prisma, die aan een
lamp hing, was gegaan. Niemand vermoedde
dat dit bonte kleurenspel ons eens de groote
geheimen van de sterrenwereld zou ontsluie
ren. Onze geheele moderne wetenschap over
den aard der vergelegen sterren, over hun ont
staan en vergaan is gebouwd op onderzoe
kingen van de regenboogbanden, die op de
sterrenwachten met groote Instrumenten uit
„het licht van zon en sterren door ons wor
den vervaardigd. De Engelschman Wollstoa
ontdekte In 1802 in den kleurigen band, wel
ke ontstaat wanneer men een zonnestraal
doe- een prisma laat gaan, donkere UJnat
De Munchener natuurkundige Fraunhofer
zag ook deze lijnen In het helder licht der
sterren en Kirchhoff en Bunsen in Heidel
berg losten eindelijk het raadsel op. doordat
zij aantoonden, dat deze lUnen ook in de
vlammen van aardsche stoffen optreden en
afhankelijk zijn van den aard der lichtge
vende lichamen. In die éagen ontstond de
wetenschap der spectraal-analyse. Men be-
sefté, dat de lUnen in de regenbanden van
de zon en de sterren ons verraden, welke
stoffen daar gloeien. Men was in staat vast
te stellen, dat het dezelfde stoffen zijn, waar
uit de aarde bestaat en dat het heelal uit
dezelfde materie Is opgebouwd.
f 23017506: uitgaven 30994^75; batig saldo
222.53.
Kap dienst, ontvangsten 7962 305; uit-