J B. Koster ONDERAARDSCH PARIJS REGENJASS EN Magdalenenstr. 11 Langestr. 22 GEMENGD NIEUWS SPORT EN SPEL BOKSEN De remmen waren nic< In orde De Europeesche kampioenen Tjalkschlp vermist DIT MIe» De verhouding van bet Individu tot den Staat De Harz, het land der dichters M wordt gestemd tot gebed” GABARDINE - WHIPCORD - LODEN Nieuwste modellen en kleuren, zeer voordeelige prijzen Capes voor Jongens en Meisjes HEM SPANBROEK ENKHUIZEN WIERINGERWAARD SCHAGEN Een verklaring over het geheim den regenboog EGMOND AAN ZEE PROVINCIAAL NIEUWS URSEM TEXEL Overleden ZIJPE WESTWOUD UITGEEST HEER-HUGOWAARD Zwaargewicht: Pierre Charles (België). ELCK'WAT WILS waar Theresia der O Te gaven 1.68; batig saldo 851,635. den grond gaat doorbrengen toch altijd een zonderlinge liefhebberij van als het dichters en andere groote mannen in latere jaren het voorbeeld van de ondergrondsche aantrekkelijkheid. in hun I niet Burgerlijke Stand Geboren: Theodorus Gerardus, z. van Gerrebrandes Petrus Boer lage en van Neeltje Schouten Cornells Jan, z. van Jan Beets en van Elisabeth Slootweg Ondertrouwd: Wilhelm Diederick Niestadt, 36 J? fotograaf, en Maria Smit, 31 j„ kapster, beiden wonende te Scha gen. Getrouwd: Jacob Snijders en Catharina de Jong. Overleden: Catharina Bregitta Oudejans, oud 3 dagen. Benoeming Onze plaatsgenoot de heer Bult is benoemd tot politieagent te Hoorn en was leerling van den hoofdagent-recher- cheur H. de Munnick te Hoorn. negen, ■taande Personalia - Te Haarlem is geslaagd voor het examen hoofdakte de heer F. de lange, alhier. Uitslag verkooping Ten overstaan van notaris Veenenbos. werd in de Oranjezaal van den heer Ellerbroek publiek geveild een woon- en winkelhuis aan den visschersdjjk, fcoek Wjjdesteeg te Enkhuizen, groot 1,28 «re. Kooper werd de heer D. P. Louwerman alhier, voor 3170. „De Volharding” De verbouwing en uit breiding der Coop. Zuivelfabriek „De Volhar ding” is voor 53.875.opgedragen aan de N. V. vJi. Matser en Hamstra, De Rijp. De harddraverij In een vorig bericht be treffende de jaarlijksche harddraverij werd melding gemaakt dat/deze zou worden ge houden op 23 Sept. ek. Dit was echter on juist. De jaarlijksche draverij zal niet op 23 Sept., doch op Dinsdag 30 Sept, worden gehouden. Onderlinge Oefening Het fanfarekorps heeft een gevoelig verlies geleden door 't bedanken van den heer C. Roos als voor zitter en lid. De afgetreden voorzitter was, naar wij vernemen, circa 40 jaren lid van het Fanfarekorps. In de ontstane vacature is tot voorzitter benoemd de heer J. van der Touw, stations-ambtenaar te Castricum. is een nummer Cacti publiek heeft vrij enti afloop zal De R.K.-kerktoren De werkzaamheden aan den toren der R.K. kerk alhier vorde ren slechts zeer langzaam. Door den aan houdend sterken wind, die hier altijd nog wat krachtiger is dan aan den vasten wal. kan op de meeste dagen niet gewerkt wor den en blijft de toren zjjn minder fraaie ommanteling steeds behouden. bestonden --O dl kniisen elkaar hier onophoudelijk. Ge heel aan het einde van de gang staat een hijschmachlne, die de ledige kar- Overgeplaatst Onze vroegere plaatsge- taoot, de heer P. G. A. Bosschaart, Commis saris van politie te Soera ba ja, is overge plaatst naar Telok Betoog als adj. gew. lei der der Veldpolitie in de Lampongsche dis tricten. De eigenaardige rauwe, maar toch onbe schrijfelijk llefelijke stemming van het land schep van den Harz, zijn dalen vol dennen lucht, zijn vlakke bergtoppen, waar steeds een frissche wind om speelt, het uitzicht op het omliggend* oude cultuurland; dit alles Aanbesteding Het Prov. Electr. Bedrijf heeft voor den bouw van 2 dienstwoningen bij den Witten Paal een aanbesteding bij uitnoodiging uitgeschreven. Het werk is ge gund aan den aannemer Hes te St. Pancras voor 4800. Poiitie-honden Alhier bestaat het plan een afdeeling op te richten van den Nederl. Bond voor Politiehonden. Een achttal lief hebbers zéide reeds medewerking toe. Een demonstratie zal de oprichting vooraf gaan. Gemeenteraad Een vergadering van den Raad dezer gemeente wordt Maandag 25 Augustus «s nan. 2 uur, nieuwe tijd ge houden. Onderwerpen ter behandeling: Aanbieding der gemeente-rekening 1929 en bedrijfsrekening G.E.B. Vaststelling van den pensioensgrondslag kassier van het G.E.B. Vaststelling suppl. begroeting (31 1930. Vaststelling kohier schoolgeld over het dienstjaar 19301931 voor openbaar en bij zonder onderwijs. Voorstel van B. en W. tot onbewoonbaar- verklaring van perceel C 44 (oud C 24) be woond door D. Sneekes. Adres van A. J. Beemsterboer, oud volon tair ter secretarie, oen een gratificatie. Voorstel van B. en W. tot intrekken van het raadsbesluit van 27 Mei j.I. en opnieuw vaststelling tot het aangaan van een annuï- teitsleening groot f 1700. Bespreking verbouwing der ojienbare school en aankoop nieuwe meubelen. Adres bestuur schoolfeesten voor R. K. schoolkinderen om subsidie van f 50. Voorstellen van B. en W. inzake het vast stellen der besluiten ter uitvoering Wet op de Fin. verhouding Reclames hondenbelasting. of slecl banken, voor verkeer Vrije volken, die zelf leven en handelen in Staten, of.... die zich laten overheerschen door machtige concerns met geweldige kapitalen, door industneele trusts Zal de geschiedenis zijn een scheppen en strijden voor een taak, door de geschiedenis gesteld, voor eer en vrijheidOf zal de geschiedenis moeten ophouden te bestaan en niets meer zijn dan concurrentiestrijd en productie-kwesties Deze beslissing gaat elk van ons aan, ieder van ons moet duidelijk voor oogen zien, hoe of hij in de toekomst zal wezen.Hetzij als leider, hetzij als ondergeschikte louter een economische mensch in het groote econo- /rnische systeem, dat bezig is, zich over de gansche aarde uit te breidenOf dat hij als vrije mensch, met z’n eigen volk te zamen, werken zal voor de eer en de grootheid van dat volk scheppend staatsburger, sterk doordrongen van de verantwoordelijkheid hier op aarde de vertegenwoordiger te zijn van God en beschermer van het recht, wat toch ook in hoogst instantie 't criterium van den Staat is. Politicus-zijn beteekent in het gemoed meedragen, wat het wezen van den Staat is. Politicus-zijn wil zeggen naar ’t hoogste ■•treven. Maar dat hooge ideaal schijnt zoek de Staat wordt op één lijn gesteld met ’n Naamlooze Vennootschap l Politiek wil zeggen dat *n volk al z’n gaven en krachten gebruikt. Dan kan eerst gebeuren, wanneer ’t mobiel wordt en geor ganiseerd. Wanneer al die beweeglijke wen- schen en inzichten en krachten worden samen gevat. Wanneer het geheel beheerscht wordt door één groote gedachte, één wil, één greep naar ’t ideaal. Dat moet geschieden in den staat, want in den Staat krijgt her volk gelegenheid te werken... Ernstig ongeval De motorrijder Bakker van de Waal, reed Woensdagavond op den Schilderweg, terwijl op de duo de heer Kooi man was gezeten. Met vrij groote snelheid reed men tegen een jachtwagen, die van de tegenovergestelde richting kwam, en welke toebehoorde aan den heer Vermeulen. Door den schok werd de motor aan de voorzyde geheel vernield, terwijl de beide berijders bewusteloos op den weg bleven liggen. De wagenbestuurder kwam met den schrik vrij, doch zijn voertuig had groote schade geleden. Dr. Hellema was spoedig ter plaatse en bracht de ongelukkigen met zijn auto naar zijn woning te Den Burg: De patiënten wa ren vrij ernstig aan gelaat en handen ge wond. doch konden, na verbonden te zijn, per auto naar kunne woningen vervoerd worden. De politie heeft van 't geval proces verbaal cpgemaakl. wjj, een stille gemeente, in het schip van reusachtigen Dom stonden.” Awtotocht owden van dagen Woensdag gUfeuwer Qutfcn wiö daon «d Het drie-jairg zoontje van de familie K. te Koewacht, dat dezer dagen te Axel door een auto is overreden. Is aan de bekomen verwondingen overleden. Brandweer-commandant Tot comman dant van de brandweer is door B en W. dezer gemeente benoemd de heer M. Lange- refc te Rustenburg. In de vacature J. de Boer is benoemd tot rommandeur van de brandweer de heer C. Schaap, te Noordijk. Gemeenterekening De door B. en W. aangeboden rekening der gemeente over MU8 Mn; ggwonfe dienst, «MteaMsten HET 45-JARIG BESTAAN. As. Zondag. 24 Augustus, wordt het 45- jarig bestaan van het fanfarekorps feeste lijk gevierd. Reeds Zaterdagavond heeft de opening der feestelijkheden plaats met een concert, dat te 8 uur gegeven wordt op het Ooievaartsterrein door genoemd jublleerend fanfarekorps met medewerking van de arr beidersvereenlging ..Kunst na Arbeid”, waar na een .bal champétre". Zondag d.a.v., 24 Aug., worden des namiddags te 1 uur de aan X muziekfeest deelnemende corpsen op t station opgesteld, waarna een muzikale ommegang door X dorp wordt gehouden, waarbij de volgende route wordt gevolgd: Stationslaan. Middenweg, Bergstraat, Wes- tergeest. Langebuurt. Meldljk. Hoome. Schar- loo, Bonken burg, Öchevelstraat, Hoogeweg. Zwartepad. Middenweg tot aan X Raadhuis. Voor X Raadhuis spelen de deelnemende korpsen gezamenlijk een marsch. Vervolgens spelen de aan X feest deelnemende korpsen elk twee vrije nummers. Des avonds te 8 uur geeft Crescendo van Westzaan onder leiding van den directeur, den heer A. de Vries een concert, waarna wederom bal- champétre. Kopen we nog. dat het weer er toe moge bijdragen, dat het feest in alle opzichten zal slagen. Landelijke feesten De afdeeling Zijpe van de Holl. MU. van Landbouw zal ter gele genheid van de kermis te Schagerbrug aldaar eenige landelijke feesten organiseeren. Op 15 September wordt een tentoonstelling gehouden, die wegens het heerschen van de Tongblaar niet voor hoornvee en vette scha pen toegankelijk is. Bij bloemen en planten .ussen opgenomen. Het tree. Na afloop zal de rijvereeniging West- Friesland te 8t. Maartensbrug een demon stratie houden. Een springconcours leverde te veel moeilijkheden op. Op 16 September groote Hafddraverij. Mooie opdracht De bouw van het St Liduina-gesticht te Rotterdam is gegund aan de N. V. Bouwbedrijf v. h. 8. Overtoom Zonen alhier voor f 230.000. Op deren aan den t bij de derwij Tel) overtr niet c gen d reken: verpli' Het aanstt aan va geven zoover ouder: plichtl De i bet 1 wordt moede wien 1 der of ontbet kind r wet z «trekk< zorg daarve ateld”. Als bet van t scheldt zou kt ook ai de per niet a; Aan wijze worden •ener dat he bezoekt hulsoni Deze soodra beeft 1 Wat pHchtii verschi Is een samen men, o langer Op c verplicl leerling alle k school, heeft, het kir geweest pen he jaren o er echt verplicl kind heeft heeft, i Hiero deride l de verf het bei jaren. Bezoe krachte Onderw omvat, nadat doorlooi school school om aldt wet te Wordl school I dan wo of klass Bij h plichtin aanving reeds e wordt, i wijs h< onderw i plichtin Zoodr school had kt de sch geldt geen 7 plichtin toch nc plichtin langer. In v •telling plichtin school wijs te 1. Zc soon eei langer verblijf vaste w 2. Zoc toeken wijs, d. klndere: H. H. Waard een autotocht aangeboden. Ongeveer half 8 's morgens arriveerden twee groote autobussen van de fa. Keetman te Winkel, terwijl bovendien alle houders van auto’s uit deze gemeente hun wagen geheel belangeloos beschikbaar stelden. Van hier uit werden zij gebracht, over Alkmaar, Be verwijk en Velsen naar Haarlem. Aldaar werd hun de omtrek van Haarlem ter bezichtiging aangeboden, benevens de buitenplaats Groenendaal. Vervolgens werd er naar Wijk aan Zee gereden, alwaar ook eenige uren werd geposeerd. Ongevee r 8 uur ’s avonds arriveerden allen weer bij het Café Rus, alwaar hun nog het een en ander werd aangeboden. Zeer voldaan werden zij daarna naar hun woning gebracht. Van deze plaats een woord van dank aan allen, die er toe bijgedragen hebben, om dezen dag voor de oudjes tot Wen onvergete- Hjken te maken. Kinderfeest Naür wij vernemen is voor de kinderen der R.K. Scholen, de jongens zoowel als voor de meisjes een kinderfeest georganiseerd op Woensdag 3 September a s Het ligt in de bedoeling het feest te doen houden op een terrein nabij de R.K. meis jesschool. Onder leiding van de onderwijzers en onderwijzeressen zullen de meest verrna- kelijke spelletjes worden gehouden. Indien het weer medewerkt zal het voor de kinderen ongetwijfeld een mooi dagje kunnen zijn. Herwonnen Levenskracht Zondag 24 AuguMus aA. zal door Herwonnen Levens kracht alhier de gewone jaarlijksche speld- jesdag worden gehouden, welken wij om t mooie doel hetwelk door deze afdeeling be oogd wordt, gaarne warm aanbevelen. Mond- en klauwzeer Deze ziekte onder X vee begint zich ook in deze omgeving naar t schijnt. meer en meer te verbreiden. Thans is ook onder 't vee van W. alhier deze ziekte geconstateerd. terecht. En dat is precies alles, wat de buitenwe reld bespeurt van dezen maandenlangen, geweldigen arbeid onder den grond. H. d. J. vonden, jfooral 'S zomers is het in de Pa- rijsche metropolitain onaangenaam en ge durende de uren der „affluence”,, dat zijn de uren, dat de kantoren en ateliers aan- en uitgaan, is het In de metro voor hen. die er niet aan gewend zijn, vrijwel onmogelijk reizen. Het is dan benauwd in de onder- grondsche stations en in de overvolle wa gens is het dan muf en ongezond warm. Toen dan ook een mijner kennissen, die stadredacteur aan een Parjjsch blad is, me voorstelde hem op een wandeling onder den grond te vergezellen, voelde ik er aanvan kelijk niet veel voor om zijn uitnoodiging te accepteeren maar toen hij mjj er op wees, dat in een „Verkenningstocht under de boulevards”, ongetwijfeld interessante copy zou zitten werd de Journalist in me wakke; en een uur later was ik t>ezig met ware doodsverachting een lange en naar het me toescheen niet zeer sterke lad der af te dalen. Hoe lang ik daalde en hoe veel treden er waren, weet ik niet, maar uit het feit, dat ik vijf maal meende dat ik er was, maak ik op dat ik op mün tocht „naar het middelpunt der aarde" vijf eta ges gepasseerd heb. Ten slotte voelde ik grond en bleek ik aangeland op den voch- tigen bodem van een geweldige grot de eeuwige nacht eenigszins verlicht werd door eenige honderden lichtpuntjes twee lange koorden. Te Jutphaas (prov. Utrecht) is Woens- dagavoiM^pèn 12-jarige jongen bij het over- steken van den weg door een auto g^M*- pen en gedood. Bij onderzoek bleken d* remmen van den auto niet in orde te zijn. ▼oor vreemdelingen die voor het eerst in Parijs komen, heeft spoorweg een groote Vooral natuurlijk voor hen, die in hun eigen land dit practisch vervoermiddel niet kennen, zooals b.v. met ons Hollanders het geval is. Eenige mijner kennissen vertel den me zelfs, dat ze het metrorijden pret- tig vonden teiwijl de irouw van een mijner vi lenden bepaald een zwak had voor de ^9ord-Sud” (een maatschappij, die vroeger onafhankelijk was en thans met de metro vereenlgd is). Nu zijn de wagens der Nord- Sud inderdaad veel ruimer en veel zinde- lijker dan die der metro, maar dat men voor zijn genoegen een half uurtje onder den grond gaat doorbrengen dat heb ik ge- groote hijschmachlne, die de ledige kar retje- vult en de volle, met een snelle be weging, waardoor de bak achterover gewipt wordt, ledigt. Via groote trechters, komt dan alles wat overtollig is, in de schepen e -ua9up aj Feestavond bjj gelegenheid van het silveren Priesterfeest van Pastoor A. F. C. van Noort Woorden van dank waren reeds gesproken door den jubileerenden Pastoor bij gelegen heid van zijn receptie; in een mooie toe spraak tot zijn parochianen had hij allen reeds bedankt tljds het plechtig Lof op zijn feestdag. Dinsdagavond heeft hij zijn woor den in daden omgezet, door in de feestzaal van den heer C. Schut om zich te vereenl- gen de verschillende oomité-leden met hun dames en verder alle kerkelijke vereenigingen. En daar heeft men een feest gevierd, dat op boog peil stond, daar is bet feest besloten op een wijze, den gewjjden jubilaris waardig. Nadat de Z£erw. Jubilaris te midden van zijn feestcomité haél plaats genomen, werd hem door zijn gasten een jubileumlied toe gezongen. De voorzitter van het feestcomité opende vervolgens in een welgekozen woord de feestelijke bijeenkomst, waarna de op voering plaats had van de operette „Dwerg Neus." De kleine tooneelisten gaven ons vlot spel te zien en de lachsalvo's, die meerma len door de zaal schetterden, bewezen, dat X spel ook bij de grooteren insloeg. Het dankbaar applaus na elk -bedrijf vertolkte, boe er in de zaal genoten werd. Door den jongeheer Jacob de Vries, leer- Bng in het Blinden-instituut te Grave, thans met vacantie bij zijn ouders thuis, werd op indrukwekkende wijze voorgedragen een prachtige heilwensch. waarvan hij den tekst, doorhem zelf overgebracht, zoowel in Braille- als machineschrift, den jubilaris aanbood. Be- wonderenswaardig was zijn daarop volgend piano-spel. ingezet met een eenvoudig thema, dit uitwerkend in verschillende variaties, om ten slotte in een „lang zal hij leven” te ein digen. Dat hem een dankbaar applaus ten deel viel, spreekt van zelf. Door het par. zangkoor werd nog ten gehoore geabracht de Feestcantate van Dob belsteen, nu met piano- en orgelbegeleiding en de 4-stemmlge Magnificat van Francken. Woorden van hulde werden den Jubilaris nog toegesproken, door de heeren W- Klaver en A. Strooper. beiden commlssie-leden Daarna besteeg de jubilaris zelf het .po dium, om in een zeer gunstige toespraak allen nogmaals dank te zeggen. Met een geestdriftige ovatie aan den ge- Vjjden jubilaris werd de feestavond besloten. Vermelding verdient nog, dat de operette was ingestudeerd onder leiding van het per soneel der par. school; dat de muzikale ver- aorging in handen was van mej. Marie v. d. Hoek, terwijl de heer G. Does zorgde voor grimage en aankleeding van het stuk. De costumes waren afkomstig uit X atelier van den heer Groothuüzen te Alkmaar. aan Mijn vriend vertelde me, dat dit de gang was der lijnen acht en welke met het oog op de aan- koloniale tentoonstelling ver lengd worden. Deze lijnen loopen geruimen tijd parallel, d. w. z. de negen loopt onder de acht. Het is een eigenaardige gewaar wording. zoo gemoedelijk met z’n tweeën, onder Parijs te wandelen. Vooral eigenaar dig voor iemand, die de stad goed kent en die. uit den loop der metrogangen, kan op maken, waar hjj zich ongeveer bevindt. Wjj waren onder de groote boulevards en tot aan de Place de la République was het hoewel de lucht wat bedompt en de grond wat modderig was een rustige en werke lijk niet onaangename wandeling. Maar daarna was het voor goed met onze rust gedaan: we waren namelijk aan een station in wording gearriveerd en de werklieden waren juist bezig de enorme massa aarde en zand, die dat, wat eens de uitgang zal sün, maskeerde, weg te werken en het zand stortte met donderend geweld van de bovenste etages naar beneden: droge De International Boxing Union (I. B. U.) publiceert weer eens de offlcieele lijst der tegenwoordige Eurojpeesche kampioenen. Vacant is momenteel slechts de titel van weltergewichtkampioen. Tot nu toe was de Belg Roth Europeesch kampioen weltergewicht. De I. B. U.-UJst ziet er als volgt uit: VlieggewichtPopesco (Roemenië). Bantamgewicht: Carlos Fllx (Spanje). Vedergewicht: Joee Girones (Spanje). Lichtgewicht: Francis Sybille (België). Weltergewicht: vacant. Middengewtcht: 'Marcel Thil (Frankrijk). Half zwaargewichtMichele Booaglla (Italië). Welke rol speelt de Staat in mijn hart Wat heeft dat koude ding, dat men „Staat” noemt, te maken met mijn bewogen inwendig leven Als we zoo om ons heen zien, merken we op, dat de meeste menschen totaal on verschillig staan tegenover den Staat. Voor velen is de Staat een geweldig groot gebouw met tal van afdeelingen. Daarin huizen menschen, die er hun zaken doen, zich amu- seeren, leven en sterven en zich verder om het groote huis met bekommeren, tenzij ze betalen, hetgeen er van hun gevorderd wordt om er in te kunnen wonen. Maar dat huis, dat staat er „vanzelf Anderen vereenzelvigen den £taat met ambtenaren, met de overheid, met allen, die iets te vertellen hebben. Het overige deel van de menschheid heeft niets anders te doen dan goed staatsburger te zijn, dat wil zeggen té doen, wat die overheid gebiedt. Weer anderen voelen den Staat als ’n vijandige macht, als iets, dat hun geweld aandoet, dat het op hun eigendom begrepen heeft, er aan knabbelt.... Ze verkeeren voortdurend in staat van oorlog met hem, ze probeeren zich tegen hem te verdedigen en ze meenen, dat tegenover den Staat hande lingen geoorloofd zijn, waarover ze in andere gevallen zeker gewetensbezwaren zouden hebben, kortom, ze doen alsof de Staat iets geheel op zichzelf staands ware, dat ze gerust kunnen negeeren Maar zoo is *t heelemaal nietDe Staat leeft niet „vanzelf"Hij heeft z’n eigen wortels en in hoogste instantie komt z’n gezag van God. Wanneer men echter vergeet, dat de Staat ook rust op eigen vrije hande lingen, dan krijgt men ’n menschonwaardig „zich-maar-laten-regeeren". Immers uit de vrije handelingen van elk individu afzonder lijk ontspringt de Staat. En hij is tenslotte, wat ieder voor zich er van maakt. De Staat wortelt zoowel in u als in mij. Lode wijk de Veertiende heeft eens, met de zelfoverschat ting van den absoluten monarch gezegd „l’Etat, c’est moi”, „De Staat, dat ben ik”. En dat moeten we allen zeggen. Maar dat „woord moet ons dan ook ’n groote verant woordelijkheid opleggen. De Staat is geen lichaam, dat pasklaar is gemaakt en waaraan niets meer zou te verbeteren zijn. Neen, hij groeit en wordt nog voortdurend. Maar dat gaat niet vanzelf, daar moet aan worden gewerkt. En wie zijn dan de bouwers 7 Niet ’n geheimzinnig „iets”, maar gij 1 Natuurlijk moet er orde in den Staat zijn, anders ontstaat er 'n chaotische verwarring. Maar die orde moet worden gehandhaafd door personen, die zich er wel van bewust zijn, dat ze niet bevelen over slaven, maar dat ze de vertegenwoordigers zijn van vrije menschen. En hij, die gehoorzaam is, zij da ook niet als 'fr vazal, maar als *n persoonlijk heid, die verantwoording aan God verschul digd is. Wel kan de Staat 't individu onderdrukken. Telkens weer doet zich immers 't geval voor, dat ’t persoonlijk belang moet wijken voor ’t algemeen. Ook heeft de Staat zich vaak schuldig gemaakt aan gewelddaden tegenover de rechten van den enkeling, zelfs ’n einde gemaakt aan veler leven. In de laatste tien jaren hebben we daar meermalen de droevige voorbeelden van gezien. Maar ondanks dat is de Staat, als ’n door God-zelve gewild organisme, een der voortreffelijkste schep pingen van menschelïjke kracht. De Staat mag voor ons geen machine zijn, die blindelings voortdraait. Hij moet iets anders zijn ’n levend organisme, de groote levende macht, die staat tegenover ons persoonlijk bestaan, de geweldige bouw, het kolossale strevende leven, waarin niet slechts het individu, ook niet ’n kleine kring van geestverwanten, noch een familie zich doen gelden, maar een heel volk. Maar zulk een Staat zal slechts kunnen bestaan, wan neer we méér doen dan er onverschillig tegenover staan, dan hem van zelf te laten draaien, dan hem soldaten en ambtenaren leveren, wanneer we hem zelf maken. Gij Wanneer hij z’n bloeiend leven krijgt door uw houding, want „gij zijt de Staat”. We willen spreken over den Staat in ons, zooals hij uit ons groeit, zooals hij door ons gedragen wordt. Daardoor zal het beste van zijn wezen kunnen openbloeien. Op het oogenblik staan we voor ’n beslis sing van geweldige draagwijdte zal de toe komst ons den werkelijken Staat géven, of slechts ’n economisch organisme' met banken, xiandelshuizen, bedrijven, middelen heeft in den loop der eeuwen talrijke kunst werken doen ontstaan. Heerlijke kleinoodiën Van bouwkunst getuigen van het gevoel voor kunst der bevolking van den Harz. Uit het Romaansche tijdperk stammen de kerken van Hildesheim, Gandersheim. Gemrode. Quedlinburg. Aan de Gotiek hebben wjj den Dom van Halberstadt en het klooster Wal kenried te danken. De Renaissance heeft prachtige sporen nagelaten te Hildesheim. Brunswljk. Goslar en in vele andere steden en stadjes van den Harz met hun prachtige vakwerk-hulzen. Deze ouderwetsche stadjes, alsook de tallooze burchten en ruïnen uit den glanstijd der groote Saksische Keizers, die in 919 met Hendrik I begon, verleenen aan den Harz een sterk romantisch karakter. Maar de lucht van den Harz schijnt ook een invloed op het scheppen der dichters te heb ben uitgeoefend, want het aantak dichters, die in den Harz vertoefden, hier geboren werden en onvergankelijke werken schiepen, is zeer groot. Reeds duizend jaar geleden sprak de let terkundige wereld uit dien t(jd in kloosters en burchten van den „helderen klank van Gandersheim”. Deze lof gold de non Hroe- witha. de eerste dichteres van Oiltschland. die In de tweede helft van de Xde eeuw In een klooster van adellijke dames te Gan dersheim in het Noorden van den Harz leef de. Eerst onlangs is de duizendste verjaar dag van haar geboorte plechtig gevierd. In de oude kerx van Gandersheim werden bij deze gelegenheid gedichten van Hroswitha voorgedragen. Zij maakten een diepen In druk op de aanwezigen. Hroswitha schreef bjjbelsche legenden, waarin steeds weer de overwinning van het goede op het booze werd verheerlijkt Hpn haar hand stammen ook kleine drama's, die ons heden, na duizend jaar. nog treffen door de levendig heid en de geestigheid van hun dialoog. Gandersheim zelf heeft overigens zijn mld- deleeuwsch karakter geheel behouden. Zijn kerk, die vroeger druk door bedevaartgangers werd bezocht, bezit enkele eigenaardige re- Hquieën. o.a. een rib van een walvisch, die Jonas opslokte! Bovendien bezit deze kerk een prachtige Gotische Madonna, die alleen reeds de reis naar Garitiershelm waard is! Wie een bezoek brengt aan Quedlinburg bij Halberstadt, zal dit uitstapje zeker niet berouwen. Het stadje met zijn, zich over hoekige straatjes en spitse gevels verheffen den Dom, is uiterst interessant. Wjj klaute ren den „Slotberg” op. Aan een eeuwenoud huis in vakwerk, dat elk oogenblik dreigt in te storten, hangt een uithangtwd met het woord „Vogelherd” Van hier trok duizend jaar geleden, Koning Hendrik, ter vogel vangst. Vlak bij Slot en vogelhuis staat ook het geboortehuis van den dichter Friedrich Gottlieb Klopstock, den hernieuwer van de klassieke Duitse he literatuur. Een eenvoudig huisje met een groote vooruitspringende hoekkamer. waarin de groote dichter op 2 Juli 1724 het levenslicht aanschouwde. Uit den tijd, waarin de jonge Klopstock te Qued linburg woonde, is echter vrijwel niets meer behouden gebleven. Vreemde menschen heb ben In het huis gewoond en het verknoeid. In 1898 heeft de stad het echter aangekocht en tot Klopstock-Museum ingericht. Men vindt er tal van herinneringen aan den dichter, zooals manuscripten, 300 deelen van de eerste uitgaven zijner werken, de Illustra ties van zijn „Messias", zijn Inktstel, zijn theepotten, zijn tabaksdoos, een paar lokken. Het mooiste is echter bet uitzicht dat men van de hoekkamer op Dom en Slot heeft! Het is eigenlijk Goethe geweest, die de romantiek en de schoonheid van den Harz heeft ontdekt. De dichter kwam voor het eerst in Mei 1777 hierheen. HU reisde Incog nito als .schilder Weber” en wilde te Wer nigerode een bezoek brengen aan den dich ter Pleasing BU deze gelegenheid ondernam hij een tocht naar den Broeken. Op 10 De cember vertoefde hij op den top van den 1124 M. hoogen beheerscher van den Harz, die geheel In sneeuw en nevel gehuld was en een sjxiokachtigen indruk maakte. Goethe meende ook In de drijvende nevels de ge stalten der heksen te herkennen, die op Sab bath op hun bezems naar den Blocksberg rijden. Jaren later zUn deze Indrukken in de Walpurgisscène van .Faust” tot uiting geko men. Op 22 September 17S3 vertoefde de dichter voor de tweede maal op den Broe ken. om er te genieten van de Herfststem- ming van den geheimzinnigen berg. In 1784 ondernam hU een derde reis naar den Harz, ditmaal met het doel de mijnen te bezich tigen. Van Altenau uit klauterde hU langs het pad, dat nu algemeen als „Goethe-weg be kend staat, naar den toen nog kalen top van den Broeken. Alleen het „WolkenhSuschen”, een be scheiden logement en het grillige gesteente van het „Heksenaltaar” en de „Dulvels- kansel" verhieven zich toen reeds op den berg. Het „Torfhaus”, het eigenlijke loge ment van den Broeken, lag iets dieper op de „Heinrichshöhe." Thans kan men ^makke lijk met den trein naar den top van den berg rijden en aldaar in een modem ge- rieflyk hotel een goed onderkomen vinden. Het spreekt van zelf, dat dit hotel een Goethezimmer heeft vol herinneringen aan de reizen van den dichter naar den Harz. Vele hebben Goethe gevolgd. In het gastenboek op den top van den Broeken staan tal van beroem de namen uit het begin en het midden van de XIX eeuw vermeld: Ludwig Uhland. Arthur Schopenhauer. Adalbert von Cha- misso, de predikant Schleirmacher, Wilhelm Raabe en Heinrich Hein£. Heine heeft In zUn „Harzreise" de voetreis beschreven, die hU in 1824 als student van de Universltelt van Göttingen over Nordheim over Osterode, Clausthal—Zellerfeld en Goslar naar den Brocken heeft ondernomen. Ook thans Is dit werk nog aanbevelenswaardlg voor allen, die den Harz bezoeken. Men vindt er wel felle woorden van kritiek in, maar ook blijkt uit de natuurbeschrijvingen steeds weer de hartelijke liefde van Heine voor zUn vader land. Hier In den Harz heeft Heine, die voor de Juridische studies te Göttingen niets voelde, en nog minder voor zUn professoren en zijn collega's, zichzelf weergevonden. Wat hU over rijn tocht door het hemelhooge dennenbosch naar den Broeken schrUft, zal steeds weer den lezer In verrukking brengen. En wie ooit een zonsondergang of een zons- opgang op den Broeken heeft beleefd, zal X met den dichter geheel eens rijn, daar waar deze schrijft: „Het is een verheven aanbllk, die de del stemt tot gebed. Wel een kwartier lang bleven wU ernstig en stil. OnwiDekeu- stortvloeden. spookachtig verlicht door de hier maar schaarsch aangebrachte electri- sehe lampjes. Niet minder dan 320.000 kubieke meter zand en aarde moet op die manier wegge graven worden, vertelde een der opzichters ons. terwijl 100.000 ton steen en ander ma teriaal aangevoerd wordt. Lange treinen kleine karretjes kipkarretjes. meen ik rijden daartoe dag en nacht naar en van de scher>en in het kanaal Saint Martin. WU vervolgden onzen weg onder den elnde- loozen tunnel, langs schilders, die het gewelf met het als diamant schitterende céramlque beschilderden. De karretjes rolden, luid bellend, langs ons heen: half-naakte mannen, zwart en bezweet als Egyptische slaven, groeven en timmerden, onder de luidkeels geschreeuw de bevelen der oprichters. We kwamen nu aan een gedeelte, waarvan de grond nog niet bewerkt was en baggerend door de vette aarde en de modderige plassen, zet ten we onzen tocht moeizaam voort. Op passen was de boodschap: hier moest een smalle loopplank voorzichtig gepasseerd worden, daar moesten we de hoofden bui gen om een onzachte aanraking met een neerhangenden balg te vermijden. De trei nen kipkarretjes hoorden we in de verte aankomen, maar de duisternis verhinderde ons ze te zien, voordat ze vlak voor ons als uit den nacht opdoemden. Dan kondigde het gejaagde hUgen een batterU pompen en het kabbelen van een beekje ons de nabüheid van statK» Strasbourg. Men had ons aan het vorige station verteld, dat daar veel water uit den grond gekomen was. waardoor het werk natuurlek ten zeerste vertraagd werd. Dit station zal dan ook wel het laatste gereed komen, maar daarentegen nadert het station Saint-Martin, waar; we kwamen via een zUweg onder een lUn, waarop het verkeer in vollen gang was, zijn voltooiing. Ik wil eerlUk bekennen. <hrt ik me op dat zUweggetje niet bijzonder-*op mün gemak voelde: de rails der lUn boven ons waren wat opgehoogd, zoodat we met gebogen hoofd er juist onder door konden. En de wielen der in sneltreinvaart rudende matro s maak ten tan zoo vlak bU, ’n verbazennd unheim isch aandoend geweld. Gelukkig behoefden we niet langs denzelfden weg terug om weer aan de oppervlakte te komen. Een afvoerbuis, die later overgaat in een soort gang. stUgt tot aan het kanaal Saint- Martln, waar de schepen liggen, die het uitgegraven zand weg- en de bouw-materia- len a .nvoeren. De lange treinen (sommige uit twintig tot dertig kerretjees) volgen kftilsen elkaar hier onophoudelUk. Te Staveren verkeert men In ongerust heid over het lot van het Uzeren tjalkschlp De Vier Gebroeders van de Gebr. Furte- man, dat drie weken geleden de haven heeft verlaten, met bestemming naar W- munterzUl, en waaromtrent geen nader be- wricht is ingekomen. Het schip wm geladen rig^vouwde men de handen. Het was alsof met schuimaarde. De brag der engelen Hoe ril ontstaat In de volkssprookjes wordt de regen boog „de brug der engelen” genoemd. Iria de vrouwelijke bode van de Grieksche Go den ging, aldus de mythologie, langs dezen kleuiigen boog naar de menschen, omgeven door regen en hagel, door bliksemstralen, door Hephaistos afgezonden. De bUbel spreekt van den kleurigen band als van den boog van God. dien hU als een teeken van vrede met de menschheid, na verschrikkingen van den Zondvloed In de wolken heeft geplaatst. Zelfs de meest primitieve volkeren hebben bU hun mystieke voorstellingen ook de regenboog. Maar de menschen van onzen tUd vragen naar een verklaring hoe de regenboog ont staat. De bonte Godenwereld van Griekenland Is verdwenen. We vragen naar oorzaak en gevolg, aldus lezen wjj in de „Tllburgsche Courant’’. Het witte zonlicht bestaat, naar we weten uit kleurige lichtstralen. Moet X licht een voorwerp doordringen, waardoor de samen hang van de kleuren wordt gestoord, dan wordt Inplaats van het witte licht een kleu rige stralenbundel zichtbaar. Zoo komt het kleurrijke geschitter van een brUlant In een ring tot stand, zoo het heerlijk kleuren spel van een dauwdroppel, die In den vroe gen ochtend aan een grashalm hangt. Kleurt men een drijftol met de kleuren van der regenboog: rood, oranje, geel, groen, blauw, violet en draalt men den tol snel In de rondte, zoo vermengen zich voor de oogen de kleuren en de tol schijnt wit gekleurd te z(jn. Wanneer X voor de van ons afdrjjven- vende donderwolken regent en de zon schijnt gelijktijdig achter ons, zooals het vaak ge beurt. dan zien we voor ons stees tegen over de zon den kleurrijken regenboog naar het r(jk der wolken opstijgen. Het zonnelicht moet de millioenen kleine waterdruppels doordringen en wordt bij het doorgaan van deze druppels in een bonten band opgelast. Dat is gemaxkelUk te begrijpen. Maar mori- HJker is het evenwel duidelijk te maken, waarom niet eenvoudig een veelkleurige band of schijnsel ontslaat, maar den bekenden ring vorm Igen boog. Wie in de vroegte over 'n bedauwde weide wandelt, ziet de dauwdruppels In alle re genboogkleuren schitteren. De eene druppel is prachtig robijnrood, de andere schittert groen als een smaragd en een derde goudgeel als een Oostersche topaas. Tal van druppels evenwel, ofschoon ze ook In het zonlicht staan, vertoonen heelemaal geen kleur. Ver. andert men slechts onder bepaalden hoek, dan kunnen de druppels hun kleurrijk licht in onze oogen werpen en ook de kleuren hangen af van dien hoek. Zoo Is het ook met den regenboog. Niet al die millioenen regendrupj>els van dezen regensluier voor ons kunnen den regenboog voor ons toove- ren, maar slechts de druppels, die onder een geltjkblljvenden hoek stralen in ons ook wer pen. Zij alleen zijn voor ons werkzaam, et) alleeen vormen den bonten regenboog. Steeds bevindt zich de regenboog tegenover de zon. De zon. ons hoofd en het midden punt van den regenboog, vormen een rechte lijn. Daarom te het ook vanzelfsprekend, dat in den middag, wanneer de zon hoog staat, de regenboog het kleinste is. BU het onder gaan van de zon hebben wU een reusach tigen regenboog. De natuurkundige wetten worden dikwerf door kunstenaars verwaar loosd, die ons op doek den regenboog schil deren. Millioenen en millioenen menschen uit alle tijden en van alle volkeren zagen den kleur rijken regenboog, X kleurenspel van den dauwdroppel, de lichtende, kleurige plekken op den muur door de zonnestralen daar op- getooverd, wanneer h(j daar door een ge slepen bokaal, een glazen prisma, die aan een lamp hing, was gegaan. Niemand vermoedde dat dit bonte kleurenspel ons eens de groote geheimen van de sterrenwereld zou ontsluie ren. Onze geheele moderne wetenschap over den aard der vergelegen sterren, over hun ont staan en vergaan is gebouwd op onderzoe kingen van de regenboogbanden, die op de sterrenwachten met groote Instrumenten uit „het licht van zon en sterren door ons wor den vervaardigd. De Engelschman Wollstoa ontdekte In 1802 in den kleurigen band, wel ke ontstaat wanneer men een zonnestraal doe- een prisma laat gaan, donkere UJnat De Munchener natuurkundige Fraunhofer zag ook deze lijnen In het helder licht der sterren en Kirchhoff en Bunsen in Heidel berg losten eindelijk het raadsel op. doordat zij aantoonden, dat deze lUnen ook in de vlammen van aardsche stoffen optreden en afhankelijk zijn van den aard der lichtge vende lichamen. In die éagen ontstond de wetenschap der spectraal-analyse. Men be- sefté, dat de lUnen in de regenbanden van de zon en de sterren ons verraden, welke stoffen daar gloeien. Men was in staat vast te stellen, dat het dezelfde stoffen zijn, waar uit de aarde bestaat en dat het heelal uit dezelfde materie Is opgebouwd. f 23017506: uitgaven 30994^75; batig saldo 222.53. Kap dienst, ontvangsten 7962 305; uit-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1930 | | pagina 10