ONS BLAD ZIJ JOH. LAUWERS N«ord- Hollandsch Dagblad abonneered. ‘X ’.Xw Tegen den luttelen pnjs 15 cent kunnen zn stellen van een mooi boek7\Z voor de nieuwe aboonés lijk in werking. a Vergoeding voor diensten NIEUWE kUOUIIE’S cat o De verkiezingen voor den Duitschen Rijksdag VIER EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 21é MAANDAG 15 SEPTEMBER 1390 dit nummer bestaat uit twee bladen Voornaamste c^Cieuws De 14 mille uit het Vondelpark Pater Franciscanen Het leder in de kunst der eeuwen Pers jubileum Vernielende boschbranden Twee gewonden op het Haagsch advocaat gearresteerd Onderwljs-Centrale Loonderving van negen millioen D E Benoemingen in hef Bisdom Haarlet” Kingsford Smith nog niet hersteld De staking in Noord Frankrijk De eerlijke vinder krijgt het geld in zijn bezit Hij geeft zijn vlucht naar Australië op Loods te vroeg van boord gegaan De voorrang in de nieuwe sluis Barometers Thermometers PAYGLOP 3 ALKMAAR De ballonvlucht van Prof. Piccard Raad voor de scheepvaart AANGIFTE MOET OP STRAFFE VAN VERLIES VAN RECHTEN. GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EH TWINTIG UREN NA HET OHGEVAL Overval door gemaskerde bandieten die zteh thans mers tot Oct°ber gratis EN FRWCO D I R E NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD of t van <3* en genot- De start Zondagochtend mislukt christelijke belijdenis. Barometerstand 9 uur v.m.: 762. Stilstand. In het Tenxgergebergte Meer dan f 20,000 rerdaMerd Een salaris-congres T ALKMAAR No. «3 omdat invloed de veer waarlijk at ‘n. Een tentoonstelling van kunstwerken uit leder. Licht op De lantaarns moeten morgen worden opgestoken om 7.42 uur. Vernielende boschbranden in het Tengger- gebergte. in hun de en De laatste voorbereidingen voor de Duit sche verkiezingen. Demonstratief congres van S. D. A. F. en N. V. V. "•«•’■(«e de venekeriniBvoorwa.rder voor een Gisteren is de start voor de baUonvhach’ van prof. Piccard mislukt. eindige gelijke karakters ongelijke een gezag, daaronder De vemoedelijke samenstelling den n jeu wen Rijksdag verkiezingen belangrijk grooter was dan in 1928 Het Centrum en de Economische Partij hebben zich gehandhaafd, terwijl de ver andering van Democraten in Staatspartij weinig esultaat heeft gehad. De eindcijfers zullen eerst Maandagmid dag bekend worden. De eerlijke vinder van de f 14.000 in het Vondelpark te Amsterdam, krijgt dit geld uitbetaald, Alle Nbonne’* op dif bied giin on®ev«netj ▼errekerd Dr. J. stein SJ. is te Amsterdam op hartelijke wijze gehuldigd. Zaterdag Rotterdam procureur rechter te 's-Gravenhage. schuldig hebben gemaakt aan verduistering van groote sommen ten nadeele van zyn cliënten, die hem hadden opgedragen voor hen financleele regelingen te treffen, beta lingen te doen. enz. Het verduisterde bedrag moet meer dan 20.000 bedragen. De advocaat, die ongehuwd is en nogal dikwijls verhuisde, woonde den laatsten tijd bij familie te ’s-Gravenhage in. Toen de poli tie hem Vrijdag wilde arresteeren In zjjn woning, wa ade vogel gevlogen. De pollUe- radlo-omroep heeft daarom Zaterdagmid dag aanhouding van den gezochte verzocht Intusschen is het de Haagsche politie ge lukt, hem te Rotterdam te arresteeren. Hij had een zeer klein bedrag aan geld bij zich HÜ heeft reeds bekend. hier op speciale van de diensten De Onderwljs-Centrale. waarbij aangeslo ten zijn het Nederlandsche Onderwijzers Ge nootschap. de Unie van Christelijke Onder wijzers en Onderwijzeressen in Nederland en N. O. I., de vereeniging van Hoofden van Scholen in Nederland, die voor M.ÜL.O, de Ned. Bond van Leeraren en Leeraressen bjj het Nijverheidsonderwijs, de Bond van On derwijzeressen by het Voorbereidend Lager Onderwijs, de Vereeniging van Leeraren en Onderwijzers in de Lichamelijke Opvoeding houdt Zaterdag 20 September aa. te 's-Gra- venhage een Salaris-congres. Dit zal ’s middags om 3 uur In „De Twee Steden’’ worden gehouden. Sprekers zullen zijn de heeren L. Nooten, hoofdbestuurder der Hoofdenvereeniging. A. C. Zevenbergen, dito van 't N. o. G„ C. Menke, voorzitter van Nljverheldsleeraren. A. P. Jungert, secreta ris der Unie, A. Lobstein, voorzitter van 't M. Z. D. H. de Bisschop van Haarlem heeft met ingang van 17 September eervol ontslag verleend aan pater A. J. H. Noordermeer als kapelaan te Woerden, en benoemd tot kape laan te Woerden pater S. F. A. J. van Ber- kel; tot kapelaan te Haarlem <H. Antonius van Padua) pater H. C. L. Willemse: tot ka pelaan te Amsterdam <H Antonius van Padua) pater E. M. L. Koevoet. Tot rector van het Pensionaat te Woerden van de Penitenten Recollectlnen der Onbe vlekte Ontvangenis van de Congregatie van Roosendaal is benoemd pater Rosarius van Berkel O FM bij verlies van anderen vtam». mlng elk nog dollars per jaar. Vergeef ons, dat we ’n oogenblik een wrang gevoel in den mond krijgen, wanneer we aan de armoede van Beth lehem denken en aan de weelde, waar toe een dergelijk inkomen in staat stelt, de kringen van het Amerikaan- bankwezen en van de groot-ln- De V.A.R.A.-uitxending van het congres der S.D.A.P. en N.V.V. te ’s-Gravenhage niet toegelaten. Een toespraak van den V.A.R.A.-voorzitter afgebroken. Leder, gelooide dierenhuid, is een merk waardige grondstof In verschen toestand kan men het in lederen ge wenscheen vorm buigen, als vloeibaar metaal: is het eenmaal hard geworden, dan gelijkt het in duurzaam heid weder op gegoten metaal. En iedere techniek die de mensch bjj de metaalbewer king toepaste. vindt men In wezen bij de bewerking van leder terug. Leder werd ge ponst. gestempeld, gesneden, gegraveerd, ge goten. gedreven, geëtst, geguillocheerd en ge ëmailleerd. Van oudsher is leer de aangewezen stof geweest voor de vervaardiging van omhulsels; hetzij voor den mensch zelf, hetzij voor zijn gebruiksvoorwerpen. Leder immers had de eigenschap buitengemeen sterk te zijn, maar tegelijkertijd bezit leer een eigen, aangeboren schoonheid, waardoor een uit leer vervaardigd voorwerp, zelfs zonder toepassing van een der bovengenoemde versieringstechnieken een kunstwerk kan zijn. Eoht leer krijgt zijn ware schoonheid eerst door het gebruik: zooals een boekband, een koffer ook. door de jaren aan schoonheid wint. Eerst door de natuurlijke patina, door de inwerking van licht, lucht enmen- schenhanden krijgt het leer zijn hoogste schoonheid En dat is. terloops opgemerkt. ook de kracht van het echte leer tegenover alle nagemaakte leersoorten. Tot de beroemdste werken der lederkunst behoor en’ een Medina relief in het Cluny museum tn Parijs: een levensgroot Vesper- beeld uit Dieburg, een Dultsch werk uit de eerste helft van de 15- >euw. En hier heeft de kunstenaar in deze merkwaardige grond stof zooveel uitdrukking, zooveel Innerlijkheid w’eten te leggen, dat deze groep op één hoogte staat met de beste houtplastieken uit de middeleeuwen Een punt is er waar de schoonste uitingen van lederkunst tesamen werden gebracht: het ledermuseum In Offenbach. En ter gelegen heid van de Internationale ledertentoonstel ling in Berlijn zullen niet alleen de beste stukken van deze verzameling, maar kunst werken uit tal van musea in Europa, in Ber lijn bijeengebracht, tentoongesteld worden. De „Daily Herald" verneemt, dat de be kende aviateur Kingsford Smith het vliegen zal opgeven, wanneer zijn gezondheid niet spoedig verbetert. De Oceaanvlleger verklaar de dat zijn geneesheer geweigerd heeft hem voorloopig verlof te geven om weer te vliegen. Smith heeft zijn voorgenomen solo-vlucbt naar Australië opgegeven. Hij verklaarde verder niet zoo dwaas te zjjn het dokters advies in den wind te slaan. Mocht zijn ge zondheid niet volledig herstellen, dan zal hij nimmer meer een vliegtuig besturen. in den laten namiddag is te gearresteerd een advocaat en en plaatsvervangend-Kanton- Hii moet ach - f 3flnn Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door f TKft bli een onkeval met f OCfl bij verliee van een hand, f 4 JE bil verlies van een f EQ bil een breuk van f 4Q der volernz. obkeerlnrrn OVVUi" verliee van beide armen, belde beenen of beide oogen OU.” doodelilken afloop AUU.” Toet of een oog law.” duim of wijsvinger been of arm Ondanks de weinig gunstige weerberich ten werd Zaterdag plotseling medegedeeld, dat Prof. Piccard voornemens was Zondag ochtend vroeg met zijn ballon op te stijgen. In den nacht van Zaterdag op Zondag werden alle voorbereidingen voor den start getroffen. Kort na middernacht begon het vullen ven den ballon, hetgeen na hard werken Zondagochtend te 4.40 uur geëin digd was. De montage van den gondel duurde eveneens geruimen tijd. De ballon trok als een geweldige kogel ongeveer 100 Meter hoog In de lucht, doch slechts het bovenste gedeelte van den bal lon was met gas gevuld. Het overige deel van het omhulsel hing slap naar beneden. Even na vijf uur kwam Prof. Piccard met zijn vrouw en zijn beide kinderen op het terrein. In de hal werd een eenvoudig ont bijt gebruikt. Nadat alle voorbereidingen voor den start getroffen waren, namen Prof. Piccard en rijn assistent afscheid van hun familieleden en namen zij plaats in den kogel-gondel. Intusschen had het bericht van het op han den zijnde vertrek zich In de geheele stad verspreid en duizenden waren toegesneld om den start bjj te wonen. De hemel was met een lichte bewolking bedekt. ABONNEMENTSPRIJS: Per kwartaal, voor Alkmaar t Voor buiten Alkmaar 2M Met Geïllustreerd Zondagsblad 9.60 hooger Sedert vier dagen woedt in het Tengger- gebergte (Ned. O. I.) een zeer hevige booch. brand. Van een hoogte van 2000 meter komt het vuur langzaam afzakken. Volgens een taxatie van den dienst van het bosch- v.ezen. waren Donderdagochtend reeds 550 H.A. verbrand, boofdzakeUjk tjemarah— schen. Het vuur kan ónmogelijk bedwongen worden, alvorens circa 1000 H.A. verbrand zullen zijn. ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—9 regels 1.25: elke regel meer 6-25. RECLAME per regel 0.75 voor de eerste pagina; voor de overige pagina's 0.50. RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD” bjj vooruitbetaling per plaatsing 0.60 per advertentie van 5 regels: Iedere regel meer f 0.12 De thans geëindigde staking in het Noord- Pransche industriegebied heeft den arbei ders een loonderving van negen millioen gulden gebracht. Naar wordt gemeld zullen enkele bedrijven moeten worden beperkt, daar de fabrieken in de stakingsperlode, die zes weken geduurd heeft, vele opdrachten hebben moeten wet- Telefoon: Administratie Redactie No. 633 geldt niet alleen voor Amerika, (althans kort geleden) in een periode van voortdurende welvaart leefde, dat gansch de oude wereld als schuldenares aan zijn voeten ziet ge knield, maar dat geldt tegenwoordig ook voor Dultschland en, zij het mis schien in mindere mate, ook voor Oos tenrijk. in Dultschland ontziet een aantal bank- en industrieleiders zich niet om zich op geweldige wijze voor zijn diensten te laten betalen, terwijl een groot gedeelte van de bevolking <k»r hooge lasten en buitenlandsche concurrentie wordt uitgemergeld. Het onrechtvaardige daarvan klemt te meer, omdat terzelfder tijd tal van ar beiders worden op straat gegooid, een «trenge rationalisatie wordt toegepast, de dividenden der kleinere aandeelhou ders worden verlaagd, alles omdat, naar het heet, de omstandigheden dit noodlg maken. Hoe menigmaal komt het dan bovendien nog voor, dat de functies hen, die dergelijke bedragen opste- Waf het Rijks museum naar Berlijn zendt. Het Amsterdamsche rijksmuseum heeft *en aantal voorwerpen gestuurd; in de eer ste plaats foedralen uit de 16de en 17e eeuw. Dan een pistoolholster uit de 17e eeuw en een 18de eeuwsch penningkastje. Maar het glanspunt van deze trending vormt 'n merk waardig voorwerp uit de 17e eeuw. Een wal- visch rust, met omhoog gestoeken staart, op zool en hak van een schoen. De staart kan er afgenomen worden en men neemt aan dat men met een foedraal te doen heeft:/ zeker heid daaromtrent bestaat er echter niet. Het merkwaardige van deze ledertentoon- stelling ligt echter vooral ook in het feit dat voor de eerste maal geen scheiding werd ge maakt tusschen de kunst van Europeesche landen en die van z.g. primitieve volken. Zoodat de toeschouwer de ontwikkeling van de kunstnijverheid, door de eeuwen heen en door <fe verschillende volkeren ter wereld, zal kunnen volgen en vergelijkingen zal kunnen maken tusschen de verschillende technieken. Het hoogtepunt van deze afdeellng der le- derteqtoonstelling vormen twee zalen waarin de beste ledertechnieken getoond zullen wor den; het ledersnjjden uit de 14e. 15de en 16e eeuw en. als tegenstelling, het handver- gulden uit de 16e. 17de en 18e eeuw Daarnaast worden uit buffelleer gesneden Siameesche schaduwbeelden getoond; dans- maskers uit Kameroen, uit hout gesneden en met menschen-, apen- en antilopenleer overtrokken. Menscbenleer zal men er trouwens nog meer kunnen zien. In een aparte vitrine ziet men: gebedstrommels uit Tibet: priesterfTui- ten uit menschenbeenderen met menschen- leer overtrokken. Don gedroogde menschen- hoofden en een mummikop van een Maori- opperhoofd, waarop de kunstige tatoeëering een voorbeeld is van ledersnijden in de le- vennde huid. In den nacht van Zaterdag op Zondag omstreeks één uur drong een tweetal ge maskerde mannen in de hoeve van den landbouwer J. Venner te Mildert (gem. Kelpeni. De 50-jarige V. werd door onverlaten met een ijzeren voorwerp ernstig mishan deld, terwijl hem eenige messteken werden toegebracht. Ook de zoon van V. werd overvallen en kreeg eveneens eenige messteken. Op het hulpgeroep van de belde dochters van den landbouwer, namen de indrin gers de vlucht, zonder dat zij iets konden meehemen. Zondagochtend werd op den weg van Kelpen naar Baexem een der vermoedelijke daders gearresteerd. In de socialistische pers hier te lande heeft onlangs iemand weer eens de oude vraag aan de orde willen stellen: waarom verdient de putjesschepper niet evenveel als de professor en waar om beloont men de directeuren van groote instellingen met een hooger be drag dan den eersten den besten werk man in die bedrijven? Beiden geven toch hun arbeidskracht, beiden doen hun best naar vermogen, beiden heb ben een gezin te onderhouden, waarom zouden beiden nu ook niet gelijk be- Het was. gelijk gemeld, een dezer dagen drie Jaar geleden, dat een huisknecht uit de omgeving van het Vondelpark te Amster dam in een grasperk van dat park een por tefeuille vond, waarin een bedrag van 14 mille aan bankbiljetten zat. De huisknecht stelde het geld In handen van de politie, maar ondanks alle mogelijke nasporingen en oproepen, kwam de eigenaar van het geld nimmer opdagen en van diefstal of iets dergelijks bleek al evenmin. Allerlei verha len deden de ronde en daar bleef 't bij. In middels verstreek de tijd en de vinder zag meer en meer het tijdstip naderen, dat bet „gevonden voorwerp" zijn eigendom zou worden, n.l. na drie jaren. Het geld was op rente gezet bjj de Nederl. Handel Mij. en thans zal. naar het „Hbld.” verneemt, het bedrag binnenkort aan den reeds be jaarden huisknecht worden uitgekeerd. Te Rotterdam is een advocaat ftutn- teerd. verdacht van verduistering van meer dan f 20.000. De Raad voor de Scheepvaart heeft uit spraak gedaan In zake het aan den grond raken van het stoomschip „Gelria" na het verlaten van de Noordersluis in de buiten haven te IJmuiden. De Raad is van oordeel dat dit ongeval hieraan moet worden toe geschreven dat de „Gelria" niet de vaart had. welke het schip onder de gegeven om standigheden wind en stroom noodlg r om boven de baggermachine langs te komen. Deze te geringe vaart houdt, naar 's Raads oordeel, verband met het afzetten van den loods, vóórdat deze zijn taak, het brengen van het schip naar zee had vol bracht. De kapitein heeft wel verklaard, dat voor het afzetten van den loods geen vaart verminderd Is. doch dat afzetten moet toch tengevolge hebben gehad dat het schip later dan anders het geval ware geweest de noo- dige vaart kon krijgen, welke het schip onder de gegeven omstandigheden manoeuvreerbaar maakte. Het Is echter anderzijds dringend noodlg dat op baggermolens of dergelijke vaartuigen tijdig de kettingen worden gevierd, wanneer een aanvaring met zeeschepen dreigt. Het afzetten van den loods, voor wien hier wel degelijk Iets te doen was, heeft hier dus niet gunstig gewerkt. De Raad wil hiermede niet zeggen dat ook de kapitein de hier noo- dige manoeuvres niet kon uitvoeren, maar het schip werd door het afzetten van den loods opgehouden en daardoor werd de toe stand van de „Gelria" minder gunstig. Het ongeval ware hoogstwaarschijnlijk ook voor komen gewórden, in dien de „Gelria” de sleepboot langer had aangehouden. Dit was de eerste keer dat twee zeeschepen tegelijk in de nieuwe sluis werden geschut. De „Gelria" ging het eerst de sluis uit, doch volgde den langsten weg, de „Madoera” ging na de „Gelria" uit de sluis, doch haar weg was korter. Uit het onderzoek is ten duidelijkste gebleken, dat op de beide sche pen onzekerheid heerschte omtrent de volg orde, waarin de schepen naar zee zouden gaan. Eerst scheen het alsof de „Madoera" vóór zou gaan, daarna wilde dit schip wach ten tot de „Gelria” was gepasseerd. Beide schepen bevonden zich in verschillende vaar waters. zoodat van oploopen geen sprake kon zijn. Het is echter duidelijk dat. Indien de schepen het onderling niet eens zijn, dé kans voor aanvaring in de buitenhaven zeer groot kan zijn. Naar s Raads oordeel moet hier een rege ling worden getroffen. Deze zoude zich óók over het schutten in de andere sluizen kun nen uitstrekken. Dit behoeft niet te zijn één vaste regel voor alle gevallen; echter tn een bepaald geval moeten de schepen door een bevel door of vanwege den havenmeester gegeven, weten, welk schip het eerst zee kiest, of wel het schip dat het laatste de sluis uit gaat moet zóó lang worden opgehouden dat alle gevaar voor aanvaring reeds daardoor Is vermeden. zijde hebben de minder dan 22 zetels kunnen kijken, blijken weinig meer dan sinecures te zijn. Hoe dikwijls krijgt men niet den indruk, dat de’<? bekro ningen niet worden gegeven voor alles- overtreffende bekwaamheden of praes- taties, maar uitsluitend of hoofdzake- lijk omdat betrokkene geacht wordt over invloed in regeeringskriijgen te beschikken, omdat deze b.v. zelf rAinis- ter is geweest, of een naam van goeden klank draagt! Wat Europa betreft wordt deze erger lijke toestand nog geaccentueerd door het feit, dat juist in die landen, waar het volk onder de drukkendste lasten gebukt gaat, leidende figuren abnor maal hooge inkomsten bedingen, welke rechtmatiger aan het volksgeheel zou den ten goede komen, terwijl in landen waar minder hooge nooden door het volk worden gedragen, dergelijke toe standen niet, of althans niet in die mate worden aangetroffen. Dit geldt met name ook voor ons eigen land. Intusschen behoeven wij niet ver te zoeken naar de oorzaken van dit alles. Sinds den tijd dat men zich, niet het minst in de hoogere en hoogste krin- heeft losgemaakt van de opvat- van den godsdienst, van de moraal, van de Toen de hulpmanscbappen tegen negen uur de touwen toemaakten, rolde de gon del weliswaar over de rail», doch ging niet de lucht in, daar de ballon geen voldoende trekkracht bezat. Wat de oorzaak van de mislukking is, kon tot nu toe nog niet worden vastgesteld. Wellicht was het gas van te slechte kwa liteit of was de temperatuur te laag. Het kan ook zijn, dat de krachtige wind oor zaak is. Prof. Piccard verklaarde, dat hij geen ballast kon uitwerpen, want wanneer hij dit gedaan had. dan zou hij later geen bal last meer gehad hebben om op voldoende hoogte te komen en de voorgenomen metin gen te doen. Prof. Piccard zal een nieuwe poging <xn te starten eerst ondernemen, wanneer een permanent hoogdrukgebied aanwezig is. Vergadering van obllgatlr hnadrni Sodalitas Medicorum. In ache dustrie in het land der stars en stripes worden inderdaad tal van vergoedingen onder velerlei naam toegekend, ^welke waarlijk niet meer den toets der kritiek kunnen doorstaan, ook voor hem, die grif erkent, dat van een gelijke bezol- allen geen prake kan en Naar de Rijksverkle^ngsdienst mede deelt, zal de nieuwe Rijksdag waarschijn lijk bestaan uit 573 afgevaardigden. De oude Rijksdag bestond uit 490 leden. De nieuwe Rijksdag zal zeer waarschijn lijk als volgt zijn samengesteld (tusschen haakjes de oude sterkte der fractie): Sociaal-democraten 143 (152). Dultsch-natlonalen 41 (79), Centrum 69 (61). Communisten 76 54). Duitsche Volkspartij 26 <45). Staatspartij 22 (Democraten 25). Economische Partij 23 (23). Belersche Volkspartij 18 (17). Nationaal-soclalisten 107 (13). Landvolk 18. Landbond 3. Duitsche Boerenpartij 6 (8). Dui^sch-Hannoversche Partij 5 Conservatieve Volkspartij 2. Chr. Sociale Volksdienst 14. Uit dezen voorlooplgen uitslag blijkt, zoo als reeds In de V. D.-telegranunen van Zondagavond werd vermeld, dat de radicale partijen goote winsten hebben behaald. De nationaal-soclalisten hebben hun aantel zetels bijna vertienvoudigd en zijn nu, na de sociaal-democraten de sterkste fractie in den Rijksdag. Aan de llnks-radicale communisten niet gewonnen. De grootste verliezen hebben geleden de Duitsch-nationalen en de Duitsche Volkspartij. De verliezen- der soclaal-democraten zijn ook belangrijk, wanneer men bedenkt, dat De staking in Noord-Frankrijk ia ge ëindigd en beteekende een loonderving’ van 9 millioen. gen, tlngen van den godsdienst, van christelijke moraal, van de leer der Tien Geboden, is het hek van den dam, viert het zuiverste materialisme hoogtij, zit een teugellooze weelde zucht ten troon. Mannen van die uit de volheid van hun geloof leven, zullen zich wel wachten onredelijk- hooge belooningen voor bewezen dien sten te incasseeren, te meer wanneer dal door een noodlijdende massa moet worden gedragen. Maar daar zit 'm juist de knoop! Men belijdt niet meer de christelijke begin iet aantal uitgebrachte stemmen bij deze selenof wet: men belijdt ze. doch leeft er niet naar! Het dagblad, dat in stijgende mate vertolker wordt van feestvierenden zelf ook voortdurend het zijne bijdraagt om gedenkdagen van personen en instellin gen onder de aandacht van het publiek te brengen, mag zeker de mannen van het eigen vak niet vergeten. De laatste Jaren hebben hei haaidelijk een onzer katholieke persmannen in het licht van een jubileumviering gezet, en de eerstkomende jaren zullen er nog verschei dene volgen, want juist omtrent een kwart eeuw geleden trok de Roomsche journalis tiek vele eminente krachten tot zich, niet ter wille van het lucratieve beroep, maar voor de aantrekkelijkheid der roeping. In het laatst der vorige en In het begin dezer eeuw, had de strijdbare christelijke geest dusdanige overwinningen op het liberalisme, ook in eigen kringen, behaald, dat het voor jonge Roomsche mannen met idealen en met een Paulusziel een lust was om het machtigste geestelijke wapen van dien tijd, de pers, aan te wenden in de geweldige worsteling van openbaren meenlngsstrijd. Tot die kloeke vechters en beginselvaste strijders behoort de heer 8 Bruysten. hoofd redacteur van de Residentiebode, die van daag zijn zilveren feest als journalist viert. Na korten lijd onder rector Thompson aan de Maasbode te zijn geweest, vertrok hij naar Den Haag en verwierf zich, eerst naast het toenmalige 2de Kamerlid en hoofdredacteur van het Haagsche Katho lieke dagblad, jhr. Van Nispen tot Sevenaer en na diens dood als redactieleider der courant en Ud der directie, een eervolle plaats. Zijn hoogste lof is, dat hij in ons snelle leven met het groote verval tengevolge van den wereldoorlog, boven den waan van den dag Is blijven staan; dat hij onverbiddelijk de kwalen en den verkeerden tijdgeest aan de kaak stelde, al wat bjj In het politieke, sociale of religieuze verkeerd achtte, met scherpe pen hekelde. Zulk een strjjdbaArheid lokt niet op de eerste plaats vele vrienden, maar wekt wel veel tegenstanders. Wie de vele polemieken bedenkt, waarin de jubi laris van vandaag gewikkeld is geweest, die vraagt zich af of dezen onverstoorbaren gladiator de vechtlust niet jn het bloed zit. Juister is het wellicht om te consta- teeren, dat deze geboren journalist het als zijn roeping beschouwde om bij alles, ^i hij scheef zag gaan in ons openbare IWei zón talentvolle pen ter verbetering, ter waar schuwing. ter opwekking te gebruiken. En de meer ingewijden weten wel, hoe collega Bruysten altijd op de bres stond: wan neer er in het eigen vak tegen Schablone- Journalistlek of andere misstanden was op te komen; wanneer er In tooneel of bios coop of lectuur nieuwe schandproducten naar voren kwamen; wanneer in het poli tieke of sociale vereeniglngsleven onge- wenschte elementen het hoofd opstaken: Bruysten stond altijd tn de eerste rij om te protesteeren. te signaleeren te gispen en te laken. Men zou hem kunnen uitteekenen met de hand aan den knop van de brand schel. Wanneer ouderen In de journalistiek niet geheel zonder bedenking de materieele ontplooiing der dagbladpers ook der ka tholieke. gadeslaan en zich afvragen, of aan dien stoffelijken opbloei niet te veel van het eigenlijke karakter, van het ideaal der pers wordt opgeofferd; wanneer voor al in onze kringen een tekort niet aan technisch onderlegde en in sensatie getrainde maar aan geestelijk geschoolde journalisten wordt geconstateerd, dan is dit vooral bij jubilea als wij vandaag vieren. Zij drin gen tot het stellen van de vraag: Wat kun nen wij doen om de Katholieke dagblad pers ook In de verre toekomst krachten te verzekeren als die, welke In den harden, maar mooien tijd van twintig, dertig jon geleden gevormd zijn en waartoe de heer Bruysten zich met eere mag rekenen. Er wordt gefluisterd over een Neder- landsch Katholiek perscongres; ziedaar een onderwerp, dat op zulk een bijeenkomst met vrucht sou kunnen behandeld worden. In middels blüve de jubilaris van heden nog belden loond worden? Met een soort van Schadenfreude hebben wij toen geconstateerd dat „Het Volk” met deze overigens zoo eenvou dig te beantwoorden vraag geweldig tn de maag zat en de beantwoording daar van liever maar voor onbepaalden tijd wenschte te verschuiven. En toch, de beantwoording is vooi ieder die onbevangen tegenover dit vraagstuk staat, zeer eenvoudig. God schiep de menschen In Zijn on wijsheid nu eenmaal met on begaafdheden, met ongelijke en ongelijke behoeften, tn omstandigheden. Hij stelde een leiding in en plaatste ondergeschikten. Voor het ■eene zijn meer personen bekwaam dan voor het andere en naar mate iets schaarscher is, stijgt de waarde daar van in het maatschappelijk verkeer. Ook worden van den een zwaarder diensten gevraagd dan van den ander, wordt op den een zwaarder verant woordelijkheid gelegd dan op den ander. De eene arbeid verbruikt de geestelijke en lichamelijke krachten sneller dan de andere arbeid. De maat schappij heeft bij het slagen van één soort arbeid grooter belang dan bij het gelukken van het andere soort. Dit alles is op zich zelf reeds genoeg om een ongelijke belooning van dien sten voor geleverden arbeid alleszins te rechtvaardigen. Toch kunnen we ons voorstellen, dat de vraag omtrent de ongeljjke beloo ning In dezen tijd aan de orde gesteld --wordt, omdat hetgeen we op dit gebied te aanschouwen krijgen, dikwijls de spuigaten uitloopt. Want al kan men gereedelijk toestemmen, dat een gelijke belooning voor alle diensten onredelijk en onhoudbaar, ja zelfs een dwaasheid zou zfjn, daarom behoeven we nog niet alle ongelijkheid In belooning te aan vaarden, welke we tegenwoordig maar al te eenvoudig kunnen ontdekken. In de kringen van het bankwezen en de groot-lndustrie, In de kringen van trusts en kartels, in de kringen waar men zijn aantal commissariaten moei- Ijjker kan tellen dan de knoopen van zijn vest, worden Inderdaad beloonin gen voor diensten genoten, welke toch feitelijk den naam van „belooningen” niet langer verdienen. In Amerika, waar die kwaal wel het scherpst naar voren komt, heeft men onlangs een rondvraag gehouden over vraag of een vergoeding van onge- 1.6 millioen dollars per jaar nog een belooning voor gepraes- teerde diensten is te noemen. Men had het oog alleen nog maar de toelagen, welke de President Bethlehem Steels voor zijn genoot. Bovendien genieten 6 vice-presidenten van dezelfde onderne- nagenoeg 1% millioen diging voor mag zijn. Dat waar men HOF

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1930 | | pagina 1