Van Alles en van Overal
s
Bi
w
K
BL
fflkn
Tai
Ja
JA.
J
Fa.
R.
F
faillissementen
Spr<
W<
HEERE^BAAI
n.
LEGER EN VLOOT
~De Marine-manoeuvres
Jeugdige avonturiers weer terecht
RECHTSZAKEN
De moordzaak-Lans
Hand
INGEZONDEN
nie
GEMENGD NIEUWS
SOCIAAL LEVEN
Mass
D
in
J.
G
Lijdt
en
nrr
v«
De Martne-manoeuvres
Bezoekt thans de
Boom- en Bloemkweekerij
„Sursum Corda” te Schoorl
Onse nieawe Dahlia's staan In vollen bloei.
P. VAN BODEGRAVEN
roos POST,
Presidente Dior. R- K. ^rouT*'
bond in net Bisdom Haarlem-
Delft, Noqrdeinde 6.
T-lEeuwardeh
DJUISMA-vArNW^EHBURQ'S-
e A .-iLC
20-50a. per one
l!
«tijgende
AI
poll-
de
Rood ae* een landingsdivisie Ma Wri
it.
Oud
geschorst
tot
Alkma
Derde dag
doen en
in de groote bedrijven chefs van dienst, al
ver-
St. Melaniawerk
HDversum
Jaarvergadering te
de
onzin.
u
dat
u
dit
werd
Trap van een paard
dat
De arbeider
Rationalisatie
als medewerker
hun
den volgenden dag om twaalf
O|
Voor den inhoud van deze rubriek teek
de Redactie zich niet aansprakelijk
Verbond van Nederlandsche
Werkgevers
de
aan
hield mej. E. de Roy van Zuyde-
-i interessante losing
„De Katholieke leek
hunne
herder
Dat
ren, 1
ban 1
De
hield
sidle
van
Indische
uit War-
Holland
weer ultred-
Alkx
Gra
Rece
in
dl
rt
Ss
co
lede:
versch
bezit
AAGE
'leven
vaartd
straat
leden 1
daarve
vóór 2
van P.
Notari
De
VA
reven
gehoor
Spreel
Maan
d<
VO<
Den
geliefd
Arts*
mond.
waarna
gesloten
ECHTE FRIESCNE
Lan
bartel
mille,
veer d
en tre
ken b
verlies
Zusje.
Dit
Stf
do
va
(Grim
Een landbouwer uit Bergen (Limbi kreeg
een trap van een paard tegen den buik.
Direct ontboden geneeskundige hulp achtte
iperaief Ingrijpen noodzakeljjk. Hiertoe werd
een uitstekend bed gehad
heerlijk geslapen, al stonden dan ook
St. Melaniawerk
haar 8ste jaar-
van Holland te
- MJINARCHITECTUIIR.
De arbeid tot opheffing van de inland -
sche vrouw breidt zich voortdurend uit.
Op Java Zijn reeds 20 afdeellngen, 10 scho-
Langza-
vertrouwen der be-
Tot de ontwikkeling,
gebiedt wordt veel
Katholieke Bonden en Vereenigingea
en het feest van Christus* Koningschap
de getroffene naar het RK Ziekenhuis te
Nijmegen vervoerd, waar de ongelukkige.
Chr. van C.„ aan de gevolgen Is overleden.
18 Sopt, opgegeven door v. d. Graaf A Ca**
(Afd. Handelsin forma ties)
Opgeheven wegens gebrek aan actief:
11 Sept. J. Drewes, v. h. Utrecht,
zonder vaste woonplaats. E. Wortman. Bs
J. Ph van Hilten, Utrecht. A. W. Mvertna
.Als O. M. kan Ik alles
ik wil, echter mag ik
de
Gisteren hield het Verbond van Neder
landsche Werkgevers zijn algemeene leden
vergadering in het Concert- en Bioscoop-
gebouw te Terneuzen
De algemeene voorzitter, de heer J. A.
Kalff, hield een uitvoerige openingsrede,
waaraan het volgende is ontleend:
„Wij allen weten, dat de toestand In de
industrie moeilijk is, misschien nog moei-
lUker worden zal en ook dat afzonderlijk
of gemeenschappelijk klagen onzen weer
stand slechts verkleinen kan.
Ieder onzer zal goed doen, in eigen be
drijf alk» to het werk te stelten om deze
den geheelen brief, welke
vriend Frans geheeten
Daarin wordt o. m. medegedeeld, dat
schrijver het leven in het legioen beu Is
Het Haagsche gerechtshof heeft gisteren
het getuigenverhoor in de moordzaak-Lans
voortgezet. Wederom waren eenlge getui
gen niet verschenen.
Getuige mevrouw W. WeyneWaarders
verklaart, dat verdachte verschillende be
dragen op haar rekening heeft gestort
Voorts zegt getuige, dat op den avond van
den moord verdachte bjj haar thuis Is ge
komen, waar hij getracht heeft het kan
toor van De Haas op te bellen. Dit Is hem
toen niet gelukt. Daarna heeft verdachte
de politie opgebeld en getuige heeft hem
daarbij hooren zeggen: „Maar seg dan toch
wat er Is”. Toen verdachte den haak had
opgehangen, zelde hij: „Het Is te verschrik
kelijk om te zeggen, Lans is vermoord". HU
Is toen weggegaan en later op den avond
weer teruggekomen, voordat hU naar Den
Haag terugging. Op dien avond heeft ge
tuige niets bUzonders aan de kleeren van
verdachte bemerkt.
Verdachte heeft haar op Maandag
--- den volgenden dag om twaalf uur
zou "de oorlogstoestand Intreden en kon je
dus niet weten, wat je te wachten stond.
De vertegenwoordiger der
missievereeniging. prof Groenen,
sprak een opwekkend slotwoord,
dg geslaagde bijeenkomst
De Marine-manoeuvres van dit jaar heb-
t en Zich in zooverre van die van vorige Ja-
ren onderscheiden, dat er veel minder met
fictieve strijdkrachten is gewerkt, wat aan
de oefeningen een veel grooter waarde gaf,
terwijl het er tevens een veel grootere beko
ring aan verleende.
Immers, de manoeuvres speelden zich be-
trekkelijk dicht bij de kust af en waren be
doeld als een oefening in het verdedigen van
de kust, iets waartoe tenslotte de Nederland
sche Marine, die uit den aard der zaak niet
geroepen zal worden om aanvallend op te
treden, ook bestemd is. Kan zij. dat met be
hoorlijk succes volbrengen, dan beantwoordt
zU geheel aan de eischen, die aan haar ge
steld worden en mógen worden
In een Inleidend artikel, in het begin de
zer week geplaatst, heb ik reeds den opzet
van de manoeuvres uiteengezet: ter betere
orienteering nog even een korte herha\d<
Bij de manoeuvres, die werden gehouden
in de omgeving van Voorne. Beijerland en
Goeree-en-Overflakkee. werd uitgegaan van
de veronderstelling, dat een vijandelijke
macht, aangeduld als de Roode partij, op
rukkend over onze Zuidelijke grenzen, het
gebied van Zeeland en Noord-Brabant tot
Een pertinente verklaring
Uit een rapport van rechercheur Moree
blükt, dat twee vrouwen hem hadden mede
gedeeld. dat Van Oudheusden onschuldig
was aan den moord. ZU kenden de ware
schuldigen en waren bereid, dezen te noe
men, echter onder de uitdrukkelijke voor
waarde. dat haar namen niet zouden worden
genoemd Wanneer de vermelding der na
men toch zou geschieden, zouden ze later
alles heeten te liegen.
De verklaringen van belde vrouwen waren
gelijkluidend en kwamen hierop neer, dat
Lans en v. Oudheusden niet nader te noe
men handelingen met elkaar pleegden.
Hiervan maakten zekere Jan Vermeulen
en Joop Sluiter misbruik en zU trachtten bel
den lieden geld af te persen. Verdachte moet
zelfs een bedrag van f 5000 hebben betaald,
lans was echter niet bang en wilde niet be
talen. Daarom besloten genoemde mannen,
zichzelf geld van Lans toe te eigenen, het
geen den moord tengevolge had. Van Oud
heusden is daaraan onschuldig.
Naar aanleiding van" dit rapport Is aan
rechercheur Commijs opdracht gegeven, een
grondig onderzoek In te stellen. Er is toen
gezocht naar Jan Vermeulen en Joop Slui
ter. Laatstgenoemde is niet bij de politie
bekend en men heeft hem ook niet kunnen
opsporen Wel Is aangehouden genoemde Jan
Vermeulen, benevens zekere A. H. HemelrUk
en Ch. Duthll. HemelrUk werd de „cowboy"
genoemd. Naar de gedragingen van deze men-
schen is een uitgebreid onderzoek Ingesteld
en daaruit., is gebleken, dat zU met den
moord niets te maken hadden. ZU zUn dan
ook alle drie weer op vrUe voeten gesteld.
Na deze voorlezing werd als getuige gehoord
G. Buys. Deze zeide, van twee mannen. Breg-
get en Dammers, te hebben gehoord dat van
Oudheusden geheel onschuldig was. Als dader
wisten zU den „cowboy" te noemen. Voorts
werd verteld, dat van Oudheusden met eenlge
menschen had afgesproken, dat zij uit het
kantoor van de Haas de boeken zouden ste
len. Dat Lans daarbU zou worden vermoord,
was van te voren niet afgesproken.
Getuige N. van Alen had in een café den
cowboy als den dader hooren noemen
Getuige Pieterse, agent, verklaarde, dat
van Alen bij hem aangifte is komen doen
over den moord. Eerst heelt hjj als daders
aangewezen HemelrUk (den cowboy) en Ver
meulen. Beiden bleken onschuldig. Daarna
noemde hjj als daders Duthll en Teunissen.
Ook dezen kon niets ten laste worden gelegd,
waarna van Alen weer andere personen aan
wees.
Getuige van Alen werd daarop weer naar
voren geroepen en uit het hierop volgende
gesprek bleek, dat van Alen naar aanleiding
van een geheimzinnig gesprek in een café tus-
schen den cowboy en Vermeulen heeft ge
dacht, dat dezen heel goed de daders van den
moord zouden kunnen zUn.
Getuige c. van Vliet, hoofdagent van po
litie, heeft ook een onderzoek ingesteld naar
aanleiding van de mededeellng, dat de „cow
boy" bU den moord betrokken zou zUn. De
cowboy. Vermeulen en Duthll hadden na hun
arrestatie verschillende cafés genoemd,
waar zij den avond van den moord zouden
hebben doorgebracht. Getuige heeft deze
mededeellngen gecontroleerd en ze juist be
vonden.
Als laatste getuige wordt gehoord de jour
nalist Kniep. Getuige is op den avond van
den moord In het bewuste pand geweest en
hU heeft daarbU geconstateerd, dat er in het
benedenportaal vrij veel bloed lag, zoodat de
kans buitengewoon groot was, dat men er in
zou stappen. Er stonden dan ook twee agen
ten aan de deur, die iedereen met nadruk
waarschuwden, om niet in het bloed te
trappen.
Verhoor van verdachte
De president ging hierna met verdachte
nog eens de feiten na. Verdachte bleef ont
kennen. schuldig te zijn aan den dood van
den heer Lans. De verduisteringen erkende
hij.
Verdachte zeide. dat hU slechts één getuige
heeft, die alles weet en alles heeft gezien en
dus weet, dat hU onschuldig is.
Mr. Kokosky zou nog graag den recher
cheur Morée hooren over de mededeellngen
van de twee vrouwen
De president deelde mede, dat het Hof
daartoe geen termen aanwezig achtte.
De terechtzitting werd daarna om half
zes geschorst tot Maarvtayyhterwl tien uur. Goesterberg.
Na de pause
Na de pauze werd gehoord getuige Melis,
accountant. Deze is belast geweest met de
contróle van de boeken der N V. De Haas.
Op 29 November zou hU aanvangen met de
passages, waaruit de tekorten zouden blUken.
Volgende getuige Is de werkster J. M
Kroon, die des Woensdags werkzaam was
bU de familie Lans. Zaterdags werkt ze des
middags op het kantoor van De Haas.
Op 1 December was zij bezig in het perso
neel kantoor de ramen te asemen ZU heeft
toen verdachte zonder hoed de trap zien af
gaan. Verdachte ia toen de deur naar de was-
scherU doorgegaan en is ongeveer een half
uur weggebleven HU had toen niets bU zich.
Op 15 Juni 1929 heeft getuige twee kistjes
schoongemaakt, die In de gootsteenkast ston
den. Daarin heeft zU toen een vUl en nog
andere dingen gevonden. Deze voorwerpen
waren er niet In toen zU de kistjes acht
maanden daarvoor had schoongemaakt.
Getuige W J F. Smith, koopman te Rot
terdam. heeft bU de begrafenis van Lans
met verdachte In dezelfde volgkoets geze
ten. Verdachte heeft toen met getuige over
voortzetting van de zaak gesproken en getuige
heeft daarbU den indruk gekregen, dat ver
dachte de zaak alleen wilde voortzetten.
Getuige G. Mosselveld heeft een paar
schoenen in reperatle gekregen. Deze schoe
nen waren vochtig. Op den rechterschoen aan
den buitenkant achter den neus was een
plek, welke getuigen slecht poetsen kon. HU
heeft den Indruk gekregen, dat daarover met
een andere vloejstof dan water, en wel met
benzine, gewreven was.
Op Vrijdagmorgen 6 uur zUn de manoeu
vres der KoninklUke Marine voortgezet op
hetzelfde punt, waarop zU eergisteren tijde
lijk: gestaakt waren. De overgebleven kruiser
van Rood dringt langzaam, voorafgegaan
door een span mUnenvegers en beschermd
door twee torpedojagers, dieper het vaarwa?
ter naar het Hollandsche Diep binnen. Het
blauwe pantserschlp dat eergisteren de roode
actie bU A» Hellegaten had verijdeld, stoomt
nu met sterk verminderde vaart, tengevolge
van opgeloopen averijen, de opdringende
roode strijdkrachten tegemoet. Binnen vuur-
afstand gekomen opent Heemskerk het vuur
op de roode schepen, doch tengevolge vzn
de opgeloopen averijen uit vorige gevechten
heeft dit weinig uitwerking, en weldra wordt
het pantserschip zelf buiten gevecht gesteld,
door het vuur der vUandelljke schepen. Ook
de blauwe batterij aan den hoek van de
Kwak, die eveneens het vuur geopend had
op de roode schepen, en daarbij het span
mijnenvegers bulten gevecht stelde, werd tot
zwijgen gebracht. Rood ankerde ter hoogte
van dezen hoek en Het zich daarbU bescher
men tegen eventueele onderzecboot-aanval-
len. door de twee torpedojagers met hoogs
vaart rond zich te laten «toornen.
HierbU liep een dezer jagers op een door
Flauw gelegde mijnversperring en werd ver
nietigd
OnmiddellUk na het ankeren streek de
roode kruiser alle sloepen en zette onder
dekking van artillerievuur een landlngsdMeie
aan wal
Het tUdstlp van deze landing, die in wer
kelijkheid o.a. met het oog op weggenoom
betonnlng e.a. pas na vele herhaalde door-
dringlngspogingen en met groote verliean
door Rood zou kunnen zyn bereikt, werd
door den Algemcenen Leider vervroegd met
het oog op een beëindiging der manoeume
cp Vrijdag.
Mr. Koksky had bet toh beter gevonden,
wanneer deze brief door het O. M. niet was
achtergehouden en niet aan de verdediging
was onthouden.
Mr. De Visser
achterhouden wat
niet aan het Hof overleggen, wat aan
verdediging wordt onthouden. Overlegging
van den brief was overbodig na het in
gestelde onderzoek.”
Mr. Kokosky: „Die brief had toch moe
ten zUn overgelegd."
Mr. De Visser: „Maar dat houdt de zaak
maar noodeloos op. We hebben hier de
waarheid noodlg en geen nonsens. Op deze
gronden heeft spr. zich gerechtigd gevoeld
om den brief niet over te leggen."
Mr. Kokosky: „Wie zegt u, dat bet Inge
stelde onderzoek volledig Is geweest?" Plei
ter heeft 'daarin geen vertrouwen.
Mr. De Visser doet dan alsnog voorlezing
van den geheelen brief, welke aan den
Is geschreven
t de
--1 en
dat hij zou sterven, wanneer hU daar nog
D»t we goed Sliepen was wel noodlg ook.
want
zou
langer zou moeten blUven. Daarom heeft hU
zich de moordzaak herinnerende, eraan ge
dacht, om zich als de dader daarvan aan te
melden. Wanneer hU eenmaal in
zou zUn. zou hU zich er wed
den.
De zitting wordt daarop
2 uur.
aan het Hollandsch Diep reeds bezet had,
zoodat *t veldleger der Nederlandsche par-
tU. die werd aangeduld als de Blauwe partij,
zich achter de Maas had moeten terugtrek
ken. Een zwakke bezetting der Blauwen, die
ook Tien Gemeten bezette bevond zich nog
op Goeree.
Op het ZuldelUke deel van Overflakkee
was een zwakke troepen-afdeelIng der Roo-
den geland, die ook Ooltgensplaat bezet hiel
den. Op Goeree en Overflakkee bevond zich
geen artillerie, terwijl op den Brabantschen
wal de Rooden alleen enkele veldbatterijen
tot hun beschikking hadden.
De stelling HellevoetsluisDen Briel was
door de Blauwen eveneens zwak bezet, ter
wijl deze op Zuid Beijerland reservetroepen
hadden, waarbU ook artillerie was ingedeeld.
Ook nabij de haven van Numansdorp. den
Hoek van den Kwak en Rokanje stonden
enkele batterijen kustgeschut der Blauwen,
die overal de oorspronkelUke betonning van
het vaarwater hadden weggenomen en door
de oorlogsbetonning vervangen. Natuurlük
was dit, daar het de geheele scheepvaart in
de war zou sturen, niet werkelUk geschied,
maar werd het alleen verondersteld het ge
val te zUn.
Rood was er evenwel In geslaagd, deze
oorlogsbetonnmg weer voor een deel aan te
vullen, zoodat de geheele vaarweg van de
Oosterschelde tot Oost-Hellegat weer volle
dig betond was. Ook hadden de Rooden tus-
seben Dintelsas en Helschehaven geleide-
lichten geplaatst. klaarblükelUk met het
doel, het Oost Hellegat ook 's nachts te kun
nen bevaren.
De opgave voor de Roode partU. die dus
was vastgeloopen tegenover de Maas, was
nu. te trachten het Zuidfront der Vesting
Holland te forceeren, waarvoor zij, naar ver
ondersteld werd door vliegtuigen te zijn ge
constateerd, op de Oosterschelde veel trans
portmateriaal bUeengetrokken en zoowel op
de Ooster- als op de Westerschelde lichte
kruisers, kanonneerbooten. torpedojagers en
mijnenvegers verzameld had.
Het doel was dus blUkbaar, een landing
té beproeven, hetzü op Voorne of op Beuer-
land en nu was het dus de taak van de
Blauwe partU, die eventueele landingspoging
te beletten.
Wat de Roode partij betreft, deze had
men de beschikking gegeven over een aan
tal schepen, die evenwel aiSdere vaartuigen
vocntelden, dan ze In werkehjkheid waren,
vaartuigen, die men in een werkeluken oor
log op die plaats met het moeielUke vaar
water zou kunnen verwachten. Zoo stelden
de „Gelderland” en de „Nautilus" schepen
voor van het type „Metz”. krulsfers van ruim
6000 ton, bewapend met 8 kanonnen van 15
r w2 anti-lucht kanonnen, 4 mitrailleurs
en twee boven-water-lanceerlnrichtingen: de
O 2 en de G 13 stelden 'mor kanonneer
booten van 2000 ton van het type Bougain
ville; de Z 5 en de Z 7 torpedo-jagers van
1390 ton van het type Foudroyant. terwijl
de Rooden verder nog beschikten over 2
mijnenvegers en 3 watervliegtuigen, die hun
basis hadden op het vliegveld te Veere.
HierbU dient echter in aanmerking te wor
den genomen, dat een eventueele vijand na-
tuurlUk over meer materiaal zou beschik
ken; wel zou hU dat niet aanstonds Inzet
ten, hU sou het toch op een of andere basis
gereed houden, zoodat een onklaar geschoten
schip binnen korten tijd door een ander van
hetzelfde type vervangen zou kunnen wor
den; practisch gesproken zou hU dus over
een onbeperkt aantal schepen kunnen be
schikken.
De schepen waarover de Blauwe partU be
schikte daarentegen en dat was wel het
aantrekkelUke in deze manoeuvres stel
den niets anders voor dan wat ze waren;
in werkelUkheld immers zouden wu ook niet
over andere schepen kunnen beschikken, we
zouden het moeten doen met de eenheden
die we werkelUk hebben, zoodat deze ma
noeuvres zouden kunnen aantoonen. wat wU
in een heuschen oorlog zouden kunnen pres-
teeren.
De Blauwe partU nu beschikte over den
pantserkruiser „Jacob van Heemskerck". een
schip van 5000 ton. dat 16 mUl kan loopen
en een bewapening heeft van 2 kartonnen
van 24 c.M in pantsertorens, 4 stukken van
15 cM. to pantsertorens. 2 15 cM. kanonnen
met open schild (niet to pantsertorens ge
plaatst), 6 7H cJd. kanonnen en twee mi
trailleurs (antilucht-geschut)de panteer-
boot „Brtalo” van 540 ton: de mUnenleggers
„Medusa" en „Douwe Aukes”; de onder
zeeërs O 8, O 9, O 10 en o 11 en 5 jacht
vliegtuigen, die hun basis hadden op het
vliegveld Waalhaven. Bovendien had
„Heemskerck" nog 2 watervliegtuigen
boord, de W 53 en de W 61.
Des avonds werden de journalisten, na een
Ullornirttlng van het plan der manoeuvres
éfoer vlce-admiraai Quant te hebben bfjge-
woond. op wmchiltende oarinptfxxtenia
Aan de actie, door den Diocesanen R. K.
Vrouwenbond in het Bisdom Haarlem be
gonnen, om op het „Feest van Christus'
Koningschap” de door ons in omloop Ie
brengen insignes in de kerkelijke kleuren
(het wit-gele kroisje) te propageeren onder
de katholieken, werd verleden jaar reedf
door bijna honderd plaatsen deelgenomen
Hieronder tellen wij enkele van de groot
ste gemeenten als Amsterdam, Den Haag,
Utrecht, Haarlem, Leeuwarden, ent.
Waar de Katholieke Kerk in deze tijden
van droevige propaganda voor de anü-
christehjke gedachte het feest van „Christus'
Koningschap" instelde mede als een reactie
hierop, lijkt het zoo schoon, wanneer deze
daad in het openbaar door heel ons Roomsche
Volk onderstreept wordt door het dragen der
door ons verstrekte um/orm-insignes op
den laatsten Zondag van October. Juist de
uniform-insignes, die het teeken zijn van
Christus* scepter: „Het Kruis", zullen tevens
onze eenheid demonstreeren.
Al is de opzet eh het doel de eer van God
te zoeken door de erkenning van Christus*
Souvereiniteit ook in het openbare leven,
toch kan deze beweging, evenals bloemen-
en speldjesdagen ten goede komen aan lief
dadige, sociale werken, of religieuse doel*
einden. Daardoor kunnen bonden, vertem-
gingen en clubs een nieuwe uron van in-
Komsten aanboren voor hun liefdadige en
sociale werken.
Immers, wanneer men de uniiorm-insignes
niet voor inkoopsprijs, doch b.v. voor roet,
per stuk verkoopt, kan door vereem-
<<ingen of H.H.Eerw. Geestelijken, die deze
actie m een gemeente of pareenie onderne
men, voor een bepaald goed werk een flinke
bate worden verkregen.
HoofdzaaK bli'ft echter de getuigenis voo*
het Koningschap van Christus. Daarom dient
b'j deelname vooral er voor geijverd, dat de
xoopers werkeli’k heel den dag het insigne
zullen dragen.
Wii zijn verzekerd, dat ons Katholiek Volk,
op openbare meeti.igj zoo spontaan het lied
der „Roomsene Blijdschap” uitjubelend, op
den laatsten Zondag van October door bet
opsteken van het insigne hun geloof vrijuit
willen en durven belijden.
Het wach' af, of vereenigingen of pries'er
hun de kruisjes doen aanbieden.
Het is ons een genoegen er op te kun#*®
wijzen, dat'zoowel wijlen Z. D. H. Mon
seigneur Gallier, z.g. als Z. D. H. Monseig
neur J. D. J. Aenger.ent, Bisschop van Haar
lem met deze beweging sympathie hebben
betuigd.
We hopen, dat deze schoone actie ook dit
jaar weer moge groeien, zoodat op "ondag
a6 October e.k. in een groot gedeelte van
ons land openbaar hulde gebracht zal woroen
aart hst Koningschap van Christus. Binnen
enzele jaren moeten we heel Katholle
Holland voor die beerbïke manifestatie
yewnnne. hebben.
Dringend verzoeken we t’jdig te bestellen,
opdat in de laatste wenen niemand ld*'*1"
gest-ld behoeft te worden.
Inlichtingen te besomen bij
Om dien oorlog met een buitenlandschen
vUand mee te maken, waren hier in Helle
voetsluis een twintigtal journalisten tjjjeen-
gekomen en den eenigen hotelhouder liep
het hoofd om
Waar moest hU al die measchen bergen?
Dat ging immers niet! Wel stopte hU er een
paar bU elkaar in één kamer en spreidde
hU bedden op den grond, maar alle een-en-
twtotlg, dat lukte toch niet.
Nou moet je in oorlogstijd wel niet zoo
narrw kfjken en als het moet kan ik ook
best op den grond slapen, maar een behoor
lijk bed is toch altUd verkieselUker en daar
om gingen een paar collega's en Ik maar
eens eerst op zoek, of er niets anders te
vinden was In het stadje.
En we zUn geslaagd. We hebben een heel
goede kamer en c„„-
j -
onder ocs'in de gelagkamer matrozen
fleschje bier uit te drtoken, zonder er een
glas bU te gebruiken.
meer, of zeer gehavend uit den strijd.
Dat was natuurlUk voor een deel-het ge
volg van het feit, dat de groote schepen van
de Roode partU. niettegenstaande deze het
voordeel had van het weer, dat niet de
hunne, maar wel de vliegtuigen van de te
genpartij verhinderde verkenningen te doen,
In hun bewegingen zeer belemmerd werden
door het moeiiUke en gevaarlUke vaarwater,
waardoor de „Gelderland" zelfs even heeft
vastgéoeten. maar toch ook door de goede
strategie van den Blauwen leider, die met
rijn schip zóó wist te manoeuvreeren. dat
het In een T-positie kwam te liggen, niet
alleen ten opzichte van de „Gelderland”,
maar ook van de „Nautilus", die ze belde to
één Ujn wist te krijgen, rechthoekig op zun
bakboord-zUde. Beide Roode schepen lagen
namelUk achter elkaar, met voorste
ven gewend naar de plek, waarheen de
„Heemskerk” opstoomde, die rich dwars
voor het voorste schip plaatste, op een af
stand van 10500 meter, daarbU gebruik ma
kend van de wetenschap, dat zulke groote
schepen als die van de tegenpartij, in het
vaarwater waarin rij rich bevonden, niet
vlug konden manoeuvreeren. Het voordeel
van deze T-positie was, dat de „Heemskerk"
al zUn kanonnen kon gebruiken, de „Gel
derland" en de „Nautilus" daarentegen al
leen hun voorste stukken: bovendien bo
den de vUandelljke schepen een veel gemak-
keluker doel dan de „Heemskerk".
Dit laatste lUkt den leek vreemd, een
schip toch, dat rijn heele bakboordrijde naar
den tegenstander gekeerd heeft, moet, zou
men zoo oppervlakkig zeggen, gemakkelijker
te yaken rijn, dan een dat hem rijn voor
steven toewendt. Toch is dit niet het ge
val; L
breedte-spreiding
moeüUke tijden door te komen, zooals
meer moelUke tUden zUn doorgekomen,
zonder uit te zien naar hulp van anderen.
Ik zie het als eer» buitengewoon groot
gevaar, dat hier en elders, In allerlei lagen
der bevolking en volstrekt niet meer uit
sluitend bU die der behoeftigen. bU iedere
voorkomeffêe omstandigheid, die het le
ven tUdelUk bemoeilUkt, onmiddellUk wordt
uitgerien naar hulp van buitenaf. Aan dat
gevaar rit vastgeklonken een groot tweede
gevaar: de stijgende Invloed van dien
hulpverleenenden staat, die In rijn beslis
singen allereerst wordt geleid door
tieke overwegingen.
Eigenaardig, dat. zoodra de omstandig
heden weer iets gunstig rijn, de neiging
tot rationalisatie afneemt, als ware zU een
uitsluitend uit nood geboren verschUn-
sel en niet eenvoudig rationeel. Rationeel,
omdat zU In verschillende vormen, waarin
SU »ch aanmeldt, altijd beoogt de verhoo-
ging van rendement. de verbetering van
omstandigheden. waaronder de arbeid
wordt verricht en de verlaging van den
kostprijs.
Het aantal ambtenaren en beambten te
verminderen bU dezelfde hoeveelheid ar
beid. het Is duldelük, dat dit In groote,
administratieve diensten, zooals de depar
tementen. rUksinstellingen. provinciale grif
fies, gemeente-administraties, ete., van het
grootstfe gewicht is.
Werd op dit gebied gedaan wat noodlg
is. dan zouden er naar mUn overtuiging
tonnen per jaar worden bespaard en gel
den beschikbaar zün om aan bekwame en
uiterst verdienstelijke hoofdambtenaren, die
er gelukkig ook zun en die met groote toe
wijding hun taak verrichten, de bezoldiging
te kunnen geven, die hun toekomt.
In het algemeen zal rationalisatie met-als
gevolg prUsverlaging. grooter vraag, en daar
door meer werk geen zorg in dien zin be
hoeven te geven.
He bereiken van de hoogse ontwikkeling
van het bedrijf vordert m.l. nog Iets an
ders, n.l. het maken van den arbeider tot
werkelUken „medewerker” to onze bedrijven.
Ook in de industrie schUnt wel 't moeilük-
ste probleem te rijn: de omgang met het
personeel
Een van de voornaamste factoren acht ik
het motiveeren tegenover den arbeider
van de door ons gegeven orders of opdrach
ten en instructies.
Hoe meer tUd we er aan geven uit te
leggen wat de beteekems van die orders en
instructies is, hoe zU passen in het alge
meen werkplan, wat wU er mee hopen te
bereiken: uitleggen welke voordeelen er het
gevolg van zullen zUn en hoe zU kloppen
moeten met een ander deel van het be
drijf. hoe meer Instemming wü met die op
drachten zullen krUgen en hoe beter resul
taat. En ook dat resultaat moet men het
werkvolk doen kennen.
Meer dan van het geld, dat ge uitgeeft voor
wetenschappelUke studie of proeven, zult
ge baat hebben van de opvoeding van uw
personeel, van de aanraking met uw arbei
ders.
Dat contact met het personeel brengt nog
len voor meisjes en 3 klinieken,
merhand wondt het
volking gewonnen.
ook op medtech gebiedt wordt veel ge
daan. Te Meester Cornells werd een sub
ver kregen. eenlgsrins afhankelijk
de bijdragen uit Nederland Op voor
stel der presidente werd besloten f 75 per
maand voor dit doel af te staan.
Mede werd goedgekeurd het voorstel tot
het oprichten van een steunfonds voor In
disch personeel. Hiertoe werd f 10 000 uit
het vereenlgtogskapltaal bestemd
Een Inlandsch meisje. Sidl Marian, stu
deert thans te NUmegen voor de hoofd-
acte.
Inzake de werkzaamheden in Nederland
blUkt uit het jaarverslag, dat er een meer
bewust medeleven met de ^ctie komt.
Alsnu 1--
wUn uit NUmegen een
over het onderwerp:
to Indiè”.
BU de rondvraag kwam het houden van
een verloting ter sprake,
vertegenwoordiger
Verdachte heeft haar op Maandag een
sleutel gegeven om dien te bewaren. Ge
tuige vond dit wel wat vreemd en den daar-
opvolgenden Donderdag heeft zU den sleu
tel weer willen teruggeven. Verdachte heeft
toen gezegd: .Neen, houd hem nog maar,
dat beteekent niets". Vrijdag echter Is ge
tuige naar Den Haag gegaan met de bedoe
ling om den sleutel toch aan verdachte te
rug te geven. Deze was naar Amsterdam
en daarom heeft rij den sleutel aan ver-
dachte’s echtgenoote gegeven.
President: „Wat aegt u hierop,
dachte?”
Verdachte: „Het is. zooals getuige zegt.
Maar ik was toen erg zenuwachtig".
Getuige: „Ja, verdachte was al die dagen
zenuwachtig".
Getuige C- L. M. LoggerDelfgouw, vio
liste. gaf den laatsten tUd aan verdachte
en zijn vrouw Danderdagsavonds vioolles. De
vrouw van verdachte kwam haar dan
meestal halen en wanneer zU dan thuis
kwamen, was verdachte er ook al. Op Don-
derdag 29 November 1928 was getuige iets
later. Verdachte was «enigszins geagiteerd
en hU gaf zUn vrouw een hand. Dit deed
hU anders nooit. Later was hu nogal ze
nuwachtig en toen de vrouw van verdachte
vroeg: „Is er Iets?" antwoordde verdachte
ontkennend. Den volgenden dag heeft de
vrouw van verdachte aan getuige gezegd,
dat Lans vermoord was
President: „U hebt daarop geantwoord:
,X>at heb Ik wel gedacht", wat bedoelde u
daarmee?”
Getuige: „Ik meende daarmee, dat ver
dachte dit had geweten en daarom zoo ont
daan was.”
Mr. De Visser tot getuige: „U had den
Indruk, dat verdachte dien avond onnatuur-
lUk zenuwachtig was.
Verdachte: „Na zeven uur. mUnheer
procureur-generaal."
Getuige: „Neen, den geheelen avond was
u erg zenuwachtig.*'
Verdachte: ..Praat toch geen
moet de waarheid zeggen.”
Mr. Kokosky: „U verklaart thans geheel
anders dan vroeger Toen hebt u gezegd,
dat er op 29 November niets bUzonders aan
verdachte's vioolspel was te merken. Alleen
speelde hU slecht, maar dat gebeurde vroe
gere avonden ook wel".
Mr. De Visser: „Getuige heeft vroeger
aan de politie verklaard, dat zü reeds di
rect bU haar binnenkomen in het huis van
verdachte den Indruk heeft gekregen,
verdachte ontdaan was."
Mr. Kokosky verzoekt voorlezing van de
vroegere verklaringen van getuige.
Verdachte: „Het komt niet te pas. dat
getuige thans weer heel anders verklaart.
Het zUn vuile, schunnige verklaringen."
Getuige: ,Dat is niet waar.”
President tot getuige„Vroeger hebt
niet gezegd, dat verdachte aenuwachtlg
was, direct toen u thuis kwam. Durft u dat
thans onder eede wél verklaren?”
Getuige; „HU was anders dan anders, dat
bleek uit verschillende dingen."
Mr. Kokosky: „Volgens het proces-ver
baal hebt u verklaard, dat verdachte na
het verkleeden zenuwachtig was. Daaruit
zou dan toch op te maken «Un, dat
vóór het verkleeden niet het geval was. Bo
vendien zou het niet te verwonderen zUn,
wanneer verdachte zenuwachtig was. want
hü wist, dat elk oogenblik de verduisterin
gen zouden kunnen uitkomen".
De volgende getuige is de agent G. Tim
mers, die verdachte per telefoon heeft te
woord gestaan. Verdachte vroeg wat er aan
de hand was. Getuige heeft daarop geant
woord. dat er een aanslag was gepleegd,
waarschUnlUk op den heer Lans.
Mr. De Visser; „Verdachte u hebt na dat
telefoongesprek tot mevrouw Weyne ge
zegd, Lans is vermoord. Dat kan u toch niet
weten?”
Verdachte: „Ik heb het toch door de te
lefoon hooren zeggen.”
Getuige: „Dat kan niet, Ik weet zeker
dat Ik het woord .moord" niet In mUn mond
heb gehad, want ik wist toen nog niet pre
cies wat er gebeurd was."
Verdachte: „Ik blUf ert>U dat deze ge
tuige mU per telefoon heeft gezegd.
Lans was vermoord
Een zonderlinge brief.
Mr. Kokosky zegt, dat een der verslag
gevers hem zoojuist heeft medegedeeld, dat
deze van den Rotterdamschen correspondent
van zUn blad heeft vernomen, dat bij de
Justitie to Rotterdam een brief was inge
komen van iemand uit het Vreemdelingen
legioen. die daarin mededeelde, dat hU de
dader was. Waarom is die brief niet in bet
doester.
Mr. De Visser: ..Die brief is inderdaad
gekomen, maar Ik heb hem niet overgelegd,
omdat zulks de zaak noodeloos zou tralnee-
ren Deze brief heeft absoluut geen betee-
kenls, want dezelfde persoon heeft aan
een vriend geschreven, dat hU dat alleen
maar gedaan had om uit het Vreemdelta-
riMOtaKjoen weriart te wosxtea.'’
vereeniging voor
Donderdagmiddag
vergadering in het Hof
Hilversum.
Medegedeeld werd. dat zuster Fischer
zich om gezondheidsredenen moest terug
trekken.
Al: bestuunsMd werd de periodiek af
tredende presidente herkozen.
Na het vaststellen van de uitgebreide
notulen, uitgebracht door de secretaresse,
mej. M Hülsken. gaf de voorzitster een
overzicht van de werkzaamheden in
Indié.
n voeweiKiu luw is <uu niet nei ge-
een schot uit een kanon kan wat de
betreft, zeer nauwkeurig
gericht worden, d wz het verschil tusschen
het punt waarop gericht wordt en het punt
dat getroffen wordt, hoeft op zoo grooten
afstand niet meer dan een meter of acht te
zUn; de lengte-spreidlng daarentegen laat
veel grooter speling; daar de afstand
niet zóó nauwkeurig kan worden gemeten,
kan in de lengte het verschil wel 150 meter
bedragen. Hoe langer dus het doel, hoe groo
ter trefkans en hier was het doel, de twee
achter elkaar liggende schepen, al zeer lang.
Zoo hebben hier dus de omstandigheden
en de kunde van den leider samengewerkt,
om aan de Nederlandsche schepen het over
wicht te bezorgen over de veel grootere
macht van den vijand, al rijn ook de Blau
wen er niet zonder ernstige kleerscheuren af
gekomen. maar in ons land met zUn moel-
lUke kust en rijn gevaarlUke zeegaten be
hoort een dergelUke medewerking van de
omstandigheden niet alleen niet tot de on-
mogelUkheden. maar Is zelfs zeer waarschUn
lUk.
Zoodat wU, zooals zoo dikwUls wordt ge
daan. volstrekt niet minachtend behoeven
te smalen op onze zeemacht, „die toch veel
te klein is. om wat tegen die van een der
groote mogendheden te kunnen uitrichten”.
Met betrekkelUk weinig materiaal kunnen
wij ons, dank rij de gesteldheid van onze
kust, ons een veel sterkeren vUand van het
H)f houden, mits dat weinige materiaal dan
ook maar goed is en degelUk.
ARTHUR TERVOOREN.
ingedeeld met nog twee collega's zou ik op
de „Jacob van Heemskerck”, het schip dat
door den leider van de Blauwe troepen, ka
pitein ter zee C. Rilhl werd gecommandeerd,
de manoeuvres by wonen.
Nou klinkt dat wel heel eenvoudig,
manoeuvres bijwonen, maar buwonen alleen
zou mij niet bevredigd hebben; Ik zou er
over moeten schrUven er. wilde dus ook be
grijpen wat er gebeurde en dat is voor een
leek niet zoo heel eenvoudig; zelfs al heb
Ik dan ook al eens meer marine-manoeuvres
meegemaakt. En als dan ook niet de offi
cieren aan boord, alle vUftien zonder on<"
scheld en niet het minst de command:
kapitein Rühl zelf, zoo buitengewoon höffelUk
en hlupvaardig waren geweest, zou ik zeker
nooit het inricht in de zaak hebben gekre
gen, dat ik nu heb.
Wél wist ik in zekeren zin méér dan de
officieren en zelfs dan de commandant,
doordat dc journalis’en door den vlre-ad-
miraai ook op de hoogte waren gesteld van
de plannen der Roode partU. maar daarmee
wist ik nog niet, als Ik een-of-ander schip
dit-of-dat zag doen, waarom t dat deed, wat
er de beteekenls van was
Hierboven heb ik den toestand meege
deeld. zooals die bU het begin van den
„oorlogstoestand” werd verondersteld te
«Un. De commandanten van de beide par
tijen, van de Blauwe, zoowel als van de
Roode, zUn nu natuurlijk begonnen met
wat men officieel noemt een „analyse
van toestanden” te maken, na te gaan dus,
wat de tegenpartU zal kunnen doen en wat
zij zelf zullen moeten doen om dat te ver
hinderen.
Dinsdagmiddag om 12 uur was de oorlogs
toestand ingetreden, 's Morgens wat 't hoog
water geweést en het volgende iftog water
zou dus eerst na donker vallen. Het gevolg
was natuurlUk. dat Rood met zun groote
schepen voorloopig niet veel zou kunnen uit
richten. daar het de zeegaten, die boven
dien reeds met mUnen versperd waren, niet
zou kunnen binnenkomen. Met het volgen
de hoog water »ou echter actie van Rood
verwacht kunnen worden en nu was het
voor den leider van Blauw dus zaak, na te
gaart, wat hij dan wel zou kunnen
daartegen maatregelen te treffen.
Daar de waterwegen ten Zuiden van Goe
ree en Overflakkee reeds in handen waren
van de Roode partU. zou deze dus óf door
het Slijkgat óf langs de Hellegaten In het
Volkerak het Haringvliet kunnen willen
binnendringen.
Er moesten dus eerst verkenningen door
Blauw worden gedaan hoe die uitvielen
en wat van de daarop volgende actie het
gevolg was, weet men uit de dagelüksche
zakelijke berichten welke deze week reeds
gepubliceerd werden: de „Gelderland" en de „en eisch mede, en die is, dat Inzonderheid
„Nautilus" werden vernietigd en ook de klei-
nere schepen van de Rooden kwamen niet I deelingschefs, Ingenieurs, oprichters en ha
meer. of zeer gehavend uit den strijd. ^en moeten worden doordrongen van het
begrip, dat deze nieuwe tUd vraagt nieuwe
verhoudingen, dat rij als ultdrukkelUken
wensch van de bovenste leiding hebben te
aanvaarden, dat men moet opkweeken
medewerkers en friiet loontrekkende, opge
commandeerde arbeiders.
Reeds het belang van onze bedrijven al
leen maakt het de moeite waard, dat wU
trachten den arbeider de levensblUheid te
geven, voortspruitend uit de overtuiging,
dat ook hU is een levende |w*ardevoll«
schakel In ons bedrüf: een overtuiging,
die. naar Ik vast geloof, ons bedrijfsleven
ten goede zal komen.”
De twee jeugdige gebroeders M te Apel
doorn. die er met een bedrag van f 100
rijn van door gegaan, rijn weer terecht.
Ze hadden eerst een bezoek aan Amster
dam gebracht en daarna aan Utrecht, waar
ril door de marechausseés «Un opgepakt en
naar Apeldoorn overgebracht. Van de f 100
hadden zu er f 30 opgemaakt.
Beide jongens zUn ter beschikking van
den politierechter gesteld.
