ieuws
Tj&ikadei tytaeïö. tëe&cfiact nu ct&.
FEUILLETON
h
SC
TWEE BROEDERS
NORTHCLIFFE EN ROTHERMERE
De kleine Bekeerling
RADIO-OMRQep
BRIEVEN UTT ENGELAND
Muiterij op Britsch slagschip?
Onrust in Portugal
Revolutionnairen gearresteerd
Strijd in Cyrenaica
Overal troebelen
Duitsche politiek
De Staatspartij uiteengevallen
De revolutionnaire
beweging in Brazilië
Het nieuwe Finsche
Parlement
De Oostenrijksche politieke
toestand
Gemengde Buitenlandsche
Berichten
Gaan Starhemberg en Nazi's
samen?
In een zeilboot over den Oceaan
In 60 dagen
De a.s. Ronde Tafel-conferentle
Hoover over s~c?alisme en
bolsjewisme
Groote overstroominven in Texas
De katholieken en het Spaansche
onderwijs
De moord op den Fasclstischen
onderwijzer
Twee doodvonnissen in Lahore
Tachtigdirzend Arabieren naar de
kust overgebracht
Aardschokken in Zuid-Duitschland
o
gepu-
het
Ji
was
Een verklaring van de Britsche admiraliteit
11.20—12
STARHEMBERG
Bet Amerlkaansche systeem het beste
ki
O
dóór R Gessner.
-a
NESS UNO
«Wordt vervolgd).
t
t
1
1
konlng. lord
economische
deeld
danlal
stad
gedood.
ir
la
dat de
getaand
Duitsch
Professor Blanco, die in geselschap van
rijn dochter den Atlantischen Oceaan In 60
dagen In een zellschin heeft overgestoken,
is In zün geboortestad Barcelona op geest
driftige wU« ontvangen. Meer dan 50.000
menschen Juichten de zeevaarders toe. die
door de plaatselijke autoriteiten verwelkomd
werden.
1
i
sh
Hl
ka
In
stl
uv
zei
gr
1
vo
he
ft
si
i
1
i
’i
1
i
t
i
let
wi
te
Sll
al
Wi
va
ha
de
va
wi
oc
'Hl
gt
JU
va
sa
nu
Zs
bei
Jb
mi
ne
dit
•Ji
do
.Ji
en
dai
Tr.
en
en
h«
ma
tl
V
o
d
h
d
d
n
Op de a. s. Ronde Tafel-conferentle zal
de Britsche Regeering vertegenwoordigd
worden door den premier MacDonald, den
Lord-Kanselier Lord Sankey .den minister
voor Indië, Wedgwood Benn. den minister
van buitenlandsche zaken. Henderson, en
den minister voor de dominions, Thomas.
De andere ministers zullen worden ultge-
stroomt de kerk uit en verzamelt zich, tydig
genoeg, op het buitenste kloosterplein, waar
des middags de ultdeellng van vleesch en
brood zal plaats hebben. Velen dalen den
kloosterberg af en gaan naar de Welser-
straat om den Intocht van den vorst en de
edelen te zien.
Om 3 uur verheft zich op de Welserstraat
een machtige sneeuwwolk; er naderen koet
sen, met tweespannen en vierspan, en met
mannen er achterop, die goudgalon dragen.
Aanstonds beginnen de klokken opnieuw te
lulden, saluutschoten knallen en het gan
sche convent, met den abt aan het hoofd,
daalt den kloosterberg af, den vorst van
Passau tegemoet.
Het is een ongure dag. een dag van sneeuw
en nevel en de duisternis valt reeds als de
vorst met zijn gevolg by de buitenpoort aan
komt. Maar het klooster schiet licht uit als
een sprookjespalels. De poorten zijn bekleed
met gulden triomfbogen. waarin sierlijke
.lampions hangen; in de vensters schitteren
Transparanten en opschriften. Van den toren
der buitenpoort wordt vuurwerk af gestoken,
raketten, slangen, kogels en kronen, en ten
slotte verschijnt onder buitengewoon lief
lijke muziek het wapen der graven von Lam
berg in een rooden lichtglans.
Hierna wordt den vorst bij den abt eene
ververschtng aangeboden, en daarop volgt het
tooneelspel.
Sedert anno 1680 had de tooneelzaal niet zoo
vele doorluchtige gasten tegelijk by elkaar
gezien. Vlak vooraan neemt de vorst plaats.
Tengevolge van de aanhoudende regens,
die boven de stad Dallas en omgeving ge
vallen zyn is aldaar een groote overstroo-
mlng ontstaan.
By de ramp zijn 4 personen om het leven
gekomen, terwyi 18 anderen gewond wer
den.
Honderden zyn dakloos.
De aangerichte schade is zeer groot.
meld; de kinderen hebben hunne plaatsen
op het presbyterium. Ook Mac Endoll is
daar. Vlak vooraan, naast pater Virgtlius.
Hij heeft tegengestribbeld tot het laatste
óogenblik toe. Hy heeft geweend en gesmeekt,
dat ze t hem zouden schenken. Maar ze heb
ben het niet geschonken. En daar staat hij nu
onder de vrome kinderen, die hun oogen neer
geslagen houden op hunne gebedenboekjes, en
hy staart trots voor zich henen en byt op de
lippen en balt de vuisten in zyn zakken.
Van alle kanten schittert de prachtige
kerk in heeriyken tooi; kostbare kleeden gol
ven van de wanden naar beneden; een llcht-
zee deint op het altaar, en nu komt, omringt
door talryke assistenten, de heer abt naar
’t altaar geschreden, langzaam en waardig.
En de vrome kinderen bidden vurig voor
hertog Thaksilo, die een hoovaardlg vorst
was, maar in zak en asch boete heeft gedaan
en daarvoor van God den Heer de kroon des
eeuwigen levens heeft ontvangen. Alleen de
ketter bidt niet. Hy gruwt van dien man
aan het altaar, die zulke akelige gebaren
maakt en zingt op sorftberen huiverlngwek-
kenden toon. Hy gruwt van het lied des
eeuwigen vuurs en het jonge hart schreit over
bet geweld, dat het wordt aangedaan.
Niemand weet, wat hy uitstaat Slechts één
is er, die zifn bleekheid opmerkt en zijn ver
stoorden blik en hy voelt diep in zijn bin
nenste: te vroeg, te vroeg! en htJ bidt vol
-zielenangst tot God. dat uit dit uur geen on
heil moge voortkomen.
De requiemmis is geëindigd; de menigte
De berichten uit Brazilië over de revolu
tionnaire beweging spreken elkander op
sommige punten tegen. De regeering te Rio
de Janeiro verklaart, dat de revolutie in de
meeste deelen des lands mislukt is. De
regeeringstreepen zouden spoedig den toe
stand meester zyn De Minister van Oorlog
heeft alle reservisten bedenen den 30-jari-
gen leeftijd onder de wapens geroepen. Op
tal van plaatsen hebben zich vrywliligers-
vendels gevormd, die nu den stryd tegen de
insurgenten aanbinden.
Het optimisme in de officieele kringen te
Rio de Janeiro is echter niet in overeen
stemming met andere berichten. Zoo zou
b.v. de staat Pernambuco in handen van
revolutionnairen gevallen zyn. Aangezien de
hi
te
bt
Ti
la
is
,li<
'n
m
d<
m
bi
h<
M
ee
ee
k«
P«
or
“en
at
kc
kc
de
m
ra
Volgens berichten uit Lissabon 'hebben
aldaar wederom arrestaties plates gehad.
Onder de gearresteerden bevinden zich ook
verscheidene officieren, w.o. kapitein Cha
ves. Zy worden eivan beschuldigd een sa
menzwering tegen de wettige regeering te
hebben gesmeed. Voorts hebben wederom
botsingen plaats gehad tusschen aanhangers
en tegenstanders der dictatuur, waarbij
herhaaldelyk van vuurwapens gebruik werd
gemaakt. De politie kon echter de orde her
stellen.
De grootste „trek" der moderne tyden is
volgens de berichten uit Rome in de laatste
dagen van September in Cyrenaica geschied.
Generaal Graziani, de opperbevelhebber der
Italiaansche strijdmacht in Cyrenaica, heeft
toen meer dan 80.000 Arabieren en 600.000
stuks vee van het centrum van Cyrenaica
naar de kust gedirigeerd. Het doel dezer
verplaatsing, welke geheel zonder bloedver-,
gieten in haar werk ging, was het onttrekken
van de stammen, die zich aan Italië hebben
onderworpen, aan den invlced van het stam
hoofd Omar Moectar, die de stammen tegen
het Italiaansche gezag opzette.
Tegelykertyd is generaal Graziani een
actie op groote schaal tegen Omar Moectar
begonnen, die met bombardementsvliegtuigen
wordt bestookt. Verwacht wordt, dat hy zl^h
eerlang zal overgeven, waardoor geheel
Cyrenaica dan aan het Itallaansch gezag zal
zyn onderworpen.
De opperbevelhebber der regeertags-
t roe pen gedood.
Volgens berichten uit Buenos Aires is de
opperbevelhebber van de Brazillaansche re-
geerlngstroepen in den staat Pernambuco
tydens een hevig offensief om het bezit van
de stad Pernambuco, door opstandelingen
De minister van oorlog in het kabinet-
Berenguer, de kunsthistoricus Tormo. heeft
een besluit afgekondlgd, waarin wordt gezegd
dat het dén hoogescholen voortaan vrijstaat
om de „vereenlglngen van gezinshoofden” al
of niet als officieele organen te erkennen
Hiermede wordt een tijdens de dictatuur van
Primo de Rivera afgekondlgd besluit inge
trokken. In 192» verleende de toenmalige
minister van onderwys buitengewone rechten
aan de „vereenlglngen van gezinshoofden",
welke zuiver clericaal geleide organisaties
zyn, ten doel hebbend haar een groeten in
vloed op het onderwys te verzekeren en de
macht der Kerk by de opvoeding der jeugd
te versterken. Twee van de vier zetels in de
contröle-commlssie der lagere en hoogere
scholen waren in haar bezit.
460.000 man gemobiliseerd
Volgens berichten uit Rio de Janeiro heb
ben de gouverneur van den staat Sao Paolo
en de gouverneurs van 3 andere staten,
verklaard den president trouw te zullen blij
ven. Het tnobili-atlebevel der regeering om
vat 10 lichtingen, te zamen met de marine
reserve 460.000 man uitmakende 100.000
man zullen onmiddeliyk in het veld worden
gebracht. De revolutionnairen beweren, dat
het zestiende bataljon infanterie naar hen
is overgeloopen.
Volgens een bericht uit Innsbrück zou
ceidle zich voor Tyrol voor het „Heimat h-
block" candidaat laten stellen en uit de Chr.
Sociale party getreden zyn. Dit wordt echter
van laatstgenoemde zyde tegengesproken. De
onderhandelingen tusschen Burgerwacht en
Chr. Socialisten, betreffende het optreden in
de Westeiyke Alpengebieden, die één kles-
d'strictenverbond vormen, zijn nog niet ge
ëindigd. Men stelt zicth echter voor, in het
gansche Westen van het Stemdistrictenver-
bond van Boven-Oostenrijk. Sa'zburg. Tyrol
en Vorarlberg een uniform optreden te ver-
krygen.
In verband met den moord op den fascls
tischen onderwyzer by Gerlza heeft de Ita
liaansche politie talryke arrestaties ver
richt. Zoo werden er ook twee vrouwen aan
gehouden. die heimelyk de grens wilden
overschrijden. Voorts is de plaataelyke Slo-
veensche geestelyke in arrest gesteld. De
bladen beweren, dat deze geestelyke zich in
smalende bewoordingen over den Duce heeft
uitgelaten en een tegenstander van het hui
dig regiem is.
zeer belangrijke gebieden van productie
voor Rio de Janeiro, thans onder contróle
van de opstandelingen staan, is de toestand
voor de hoofdstad op z*n minst bedenkeiyk.
Volgens nog niet bevestigde berichten moe
ten in den staat Bahia tusschen opstande
lingen en regeeringstroepen gevechten heb
ben plaats gehad, waarby groote verliezen
geleden zyn. Het aantal dooden en gewon
den is aanzienlijk. De as. regeeringscrisls zou
den toestand nog benarder maken. De Mi
nister van Justitie zou reeds zyn afgetreden.
Het bekende samenzwerlngsproces in La
hore tegen de Indische nationalisten, dat
meer dan een jaar geduurd heeft, is thans
geëindigd met een doodvonnis tegen Sing
Rajgura en tegen Sukhdey.
Zeven andere beklaagden werden veroor-
tot levenslange gevangenisstraf. Ku-
kwam er met 7 jaar gevangenis traf
van af. terwyi drie beschuldigden vrygespro-
ken werden.
In aansluiting op het proces werden 5 per
sonen wegens meineed in staat van beschul
diging gesteld.
Na langdurige beraadslagingen van het
hoofdcomité van de voor de jongste verkie
zingen tot stand gekomen Duitsche staats
party. hebben de vertegenwoordiger der jong-
Duitschers verklaard, dat zy (Mahraun en
de Jung-Deutsche groep) in verband met
prtncipieele meeningsverschillen uit de
staatsparty treden.
De reeds eenlge dagen dreigende splitsing
in deze is dus thans een feit geworden. Het
staat echter nog niet vast, of déze splitsing
ook in de ryksdag-fractie zal worden door-
jaren dezer eeuw eenige krant had kunnen
bevatten. Het publi?’-
in nauwer dagelyks
Zoo breekt de groote dag aan de Stich-
tersdag, die eens ’n rouwdag was voor den
Beierschen hertog Thassilo. daar hy zyn oom
Gunther in hét woud vond, neergeveld door
een everzwyn; maar een jubeldag voor het
Kremsklooster, dat ontsproten is uit de harte-
wonde van den dooden jongeling.
Reeds vóór 't morgenschemeren begint in ’t
vlek de drukte en 't gedrang; daar zyn land
lieden uit Wels en nog verder, uit Scharsteln
en Engelzell en Gmunden, deftig gekleede
manner^ te paard en schuchtere maagdekens,
die wegduiken onder de linnen huiven der
boerenwagens. En daar is veel rondreizend
volk met natuurwonderen en gedresseerde
beren; en oude heksen met verwarde haren
grijpen de handen der mooie meisjes en voor
spellen ieder een bruidegom.
Tegen tien uur beginnen de klókken van
het klooster zwaar en plechtig de menigte
byeen te luiden. Daar stroomt het volk naar
de stiftskerk om de rouwmis by te wonen voor
den hertog uit oude, grtjze tyden.
Het gansche convent is In het koor verza-
Volgens de voorloopige ramingen van het
blad „Uusl Suoml” („Nieuw-Finland") zal t
nieuwe Parlement van Finland er als volgt
uitzien
Sociaaldemocraten 71 zetels. Agrarische
Party 57, Conservatieven 40. Zweedsche
Volks party en Zweedsche Llnkschen 22, Voor-
ultgangsparty 9.
In weerwil van de Lappobeweging schynt
de Sociaaldemocratie toch een behoorlijke
winst gemaakt te hebben, hetgeen een indi
rect gevolg is van het afvallen van de com
munistische lyst.
van onrecht, dat hy pleegtvan nog groo-
ter onrecht, dat hem wordt aangedaan.
Hy is een kind, dat is zyn geluk. Als hü nu
op t tooneel staat tusschen de grootere kna
pen, die allen hem zoo goed mogen lyden. en
dat hy met z'n spies naar Mattheus Wolf
mag steken, en pater comicus herhaaldelijk
zyn pathos en gratie pryst, vergeet hy de
rouwmis en gaat geheel op in yver voor het
tooneelspel.
In politieke kringen verluidt, dat tusschen
Starhemberg en de Nationaalsoctalisten on
derhandelingen plaatsvonden over een even
tueel samengaan in het „Heimatblock". Van
Nationaalsocialistische zyde wordt openlijk
toegegeven, dat er inderdaad relaties met
Starhemberg bestaan. De zelfstandige lyst
van de Nationaalsocialisten zal echter voor-
loopig biyven bestaan.
aan zyn linkerhand abt Alexander, aan zijn
rechter de vryheer Jacob Frederlk von Ey-
selsberg en zyne gemalin. De graven Grun-
demann zyn daar ook met dames, stralend
van pracht; en vele andere edelen uit Lins;
dan de baljuw Benedictus Finsterwalder en
zyn secretaris Adam Specker en de gansche
comitatus aulicus.
De dames giebelen, en de heeren rinkelen
met de tiegens en men hoort Fransch en
Italaansch daar wordt gebeld, het scherm
gaat omhoog, en met afgemeten tred treedt
Callirhoè op, gehuld in een witte tunica,
getooid met een fyne vrouwenpruik. Ze leunt
tegen het voetstuk van godin Vestas beeld en
klaagt over haar lot, klaagt, dat zy onbemind
verouderen moet.
zy spreekt zoo moot Latyn als ooit een
Kremsnymph gedaan heeft, en Theophobos,
die naar hare hand dingt, is de aardigste
schaapherder, dien men kan uitdenken.
Eenigszins koel, wel is waar, zyn ze belden,
doch dat hoort'zoo in t klassieke spel.
Maar dé! In het onmiddeliyk daarop vol
gend tooneel wordt reeds de klassieke graviteit
van het spel verbroken. Gunther op jacht
Een wonder hupsche, slanke knaap met
echte blonde lokken, met oogen zoo blauw
dat ze bet winnen van t ordelint, dat Ml
op zyn borst draagt.
Zoodra hy opkomt, vlug en ontstulmig.
brengt hij leven in het klassieke spel en wint
alle harten.
belang stelt, de ..Herald”, wanneer zy labou-
rlstlsch en de „News Chronicle”, wanneer zy
liberaal georiënteerd is.
Al die bladen volgen de methodes van
Northcliffe, en zy doen het knap en met
oordeel des cnderscheids. Alleen Rotherme-
re’s „Daily Mail”, die eenmaalydle methodes
invoerde, maakt er een parodie Ivan en werkt
nog slechts op den lachlust Een moeien
bondgenoot heeft Hitler in Engeland gekre
gen!
is met heel de wereld
--contact gekomen. De
belangstelling voor de rest r»n het mensch-
dom is onnoemelijk toeeenomen in die klas
sen der samenleving, die dertig jaren gele
den byna niet anders dan lokaal konden
denken.
Regeeringssuccessen.
Volgens berichten uit Rio de Janeiro be
vindt zich de geheele Brazlliaansche vloot
onderweg van Porto Alegre om te zamen met
de landtroepen den stryd tegen de opstan
delingen op te nemen. De regeering troepen
zouden volgens deze berichten in den staat
Mln as Geraes successen hebben behaald en
de stad Palmira, het centrum der melkpro
ductie. heroverd hebben. De opstandelingen
zijn door regeerlngsvliegtuigen met bommen
bestookt.
13
„Zoudt ge ook niet comedie willen spelen?
Zeg?’
„Ik? O ja! wat gaarne!"
Wat warme, warme zonneschyn straalde
In dien glimlach.
„Dat heb ik wel gedacht. Nu let op. zyn
HoogEerwaarde heeft bepaald” het kind
las, terwyi zyn lippen trilden van verwach
ting, den pater ieder volgend woord van den
mond ,4at gy den elfden December by
de groote uitvoering zult meedoen, en wel in
de rol van Gunther.”
Edwin klapte luid jubelend in zyn handen.
De pater comicus legde den vinger op den
mond.
„Pst! Dat past niet. Dit hier” hy sloeg
de „Selecta Dramata” op en nam daaruit
een beschreven blad ,J» uw rol, die moet
gy van bulten leeren. De pantomimen zal ik
je wel wyzen/Zyn HoogEerwaarde heeft ook
verordend, dat gy.een nieuw costuum zult
krygen, ponceau met goud...."
,JEn een degen?”
*Ja, een degen en een jachtspies. t Is een
groote onderscheiding voor je, daar je slechts
van de grammatica bent,, terwijl gewooniyk
alleen rhetoric! en poëtae meespelen. Daarom
moet gy van dit oogenblik af uw best doen
om ingetogen te zyn zeer ingetogen en
zeer vroom bovendien is het de wil van
ZijnEerwaarde, dat ge op Stichtersdag naar
de rouwmis gaat.”
,J>at doe ik niet”, antwoordde Edwin.
„Dan moogt ge ook niet comediespelen!"
„Niet comediespelen?" De lippen van t
ventje trillen. Hy heeft zich daarin zoo ver
heugd. Hy geeft niet dadèiyk toe. Hy verzet
zich zoo lang hy kan, de arme, streng evan
gelische knaap.
Maar de pater comicus bejjtaat hem, en
houdt niet op hem te overreden.
„Denk eens,<Mac Endoll. hoe fyn ge er uit
zult zien! Ponceau met goud en een lange
degen, en de haren gekruld en gepoederd als
een voornaam heer! En wat zal er ’n licht
zyn! Wat tal van edele gastee! O. en dan de
Italiaansche muziek nog! En wat zal zyne
Eminentie applaudlseerenzyt ge wel goed
wys? Meent ge, dat ge uw geloof verloochent
door eenmaal de Mis te hooren? Evenmin als
een Jood gedoopt wordt, wanneer hy eens in
een regenbui uitgaat. O, zult ge nog lang
tegenspartelen? Daar, zie eens. daar schuiven
ze het woud naar voren voor het tweede be
drijf; daar komt Mattheus Wolf op handen
en tfoeten. Hy is het everzwyn, naar hem
moet ge steken... vlug, de nymphen wachten
daar reeds op, om bloemen voor u te kunnen
strooien
Hy schikte zich ten laatste. Maar langzaam
en met tegenzin; hy heeft een vaag gevoel
De Britsche admirallte't Ihet ministerie
van marine) heeft, naar de Britsche draad-
looze dienst meldt, de volgende verklaring
het licht doen zien: In zeker deel der pers
is het gerucht gepubliceerd, als zouden
mannen van Zr. Ms. Revenge” zich op
indisclpl naire wyze hebben gedragen. De
admiraliteit wenscht dit gerucht beslist te
gen te -preken.
Gedurende een verbiyf van meer dan ne
gen dagen in de golf Juan by Nice hebben
dagelyks gemiddeld 340 man verlof om te
passagieren gehad. In deze periode zyn er 35
man geweest, die te laat van hun verlof
aan den wal zijn teruggekeerd. In dit aantal
zyn er twee begrepen, d'e nog niet terugge
keerd zyn. Zy worden als deserteurs be.
schouwd.
Totaal onjuist is de bewering, dat de man
nen geweigerd hebben aan boord terug te
keeren of dat zy zich oneerbiedig gedragen
hebben tegenover hun kapitein. Het is even
eens enjui t dat er op het schip moeilijk
heden zi'n voorgekomen of dat er klachten
zyn geuit over de voeding.
Koch treedt af als voorzitter der
democraten.
Oud-minister Koch-Weser heeft het voor
zitterschap van de democratische party neer
gelegd. Vice-voorzitter Oscar Meyer neemt
voorloopig Koch’s functie waar.
Koch heeft de volgende verklaring
bliceerd
Nadat de volksnatlonalen tot mijn diepe
teleurstelling uit de staatsparty zijn getreden,
leg ik mijn functie van voorzitter der Duit
sche democratische party neer.
Ik houd vast aan het doeleen concentra
tie der middenpartyen. die bereid zyn. zoowel
naar rechts als naar l’nks staat en economi
sche orde te verdedigen.
Het woord voerende op het slagveld van
Kings Mountain, prees Hoover, de president
der Vereentgde Staten, het Amerlkaansche
stelsel, dat iedereen gelyke kansen biedt, in
tegenstelling tot „het socialisme of zyn ge
weld gebruikenden broeder het bolsjewisme”,
die alle mededingers zouden dwingen hun
wedstrijd tegeiyk te staken en de snelheid
van den vlugste zouden verminderen tot die
van den langzaam te. Bovendien kon Hoo
ver zich geen gezonde maatschappelijke ord’
of een stevig economise?! stelsel voorstellen,
die niet hun wortels hebben in den gods
dienst, daar geen blind material ‘sme lang de
verknochtheid van de menschheid kon be
houden.
Op denzelfden dag. waarop in Fleetstreet
het gedenkteeken van lord Northcliffe ont
huld werd, kwam de ..Daily Mail” uit met
een artikel van zyn broeder en joumalistie-
1,4cen erfgenaam, lord Rothermere, waann
deze vertelde, waarom hij propaganda maakt
voor Hitler en het Duit che fascisme.
Rothermere geeft tal van redenen op. die
wy evenwel niet zullen resumeeren. maar
de voornaamste vermeldt hy niet. Deze is,
dat hy in reven jaren tyds den cnmeteiyken
invloed, dien lord Northcliffe in Engeland
gevestigd had. en waarvan hy de erfgenaam
was. verspeeld heeft, en dat hy nu zijn
machtswellust in het buitenland, waar men
niet weet hoezeer zyn gezag en dat van zyn
bladen afgetakeld is. hoopt te bevredigen.
Wy hebben lord Rothermere gekend als
onberekenbaar anti-Dultsch en even onbere
kenbaar pro-Fran ch. jaren nadat heel de
Engelsche pers de uit den oorlog dateerende
vooroondee’en. voor zoover zij n et direct
met het nationaal belang verband hielden,
afgezworen had. Wij hebben hem daarna
nog veel verwoeder pro-Hchgaarsch gejténd:
eenlge jaren lang heeft hy voor ongekroond
konlng van Hongarije gespeeld tot eindelyk
de Hcngaren zelf genoeg begonnen te krij
gen van zyn genadige protectie en zyn arro
gante bemoeizucht. En terwijl hij in Enge
land zelf bezig is door ztjn brutale methodes
de actie van zijn vriend en mede-kranten-
Bcaverbrook, ten gunste van
rijks-eenhe d ernstig te com-
promitteeren, begaat hy de grilligste onge
rijmdheid van heel zyn aan dwaaiheid zoo
rijk openbaar leven, en werpt zich op ali
vriend en patroon van Hitler en diens vol
gelingen. Hy, de ruim zestigjarige Engelsch-
man. treedt op als kampioen van de e schen
van „de nieuwe generatie der Duitsche
jeugd", verlangt herziening der vredesver
dragen en stelt zich in ieder opzicht op het
standpunt van Hitler, behalve dat hy dezen
aanraadt zun anti-semltlsme te laten va
ren. Tegelykertyd evenwel poegt hy in een
lange pas age aan te toonen. dat d.t anti-
sem tlsme zeer verklaarbaar is.
In het buitenland heeft men de beteekenis
van die „interventie” zeer overschat. Men
heeft er over het hoofd gezien dat Rother- I
mere s onoordeelkundige propaganda eerst
voor Frankrijk, daarna voor Hongarue, dien
landen hier veel meer kwaad dan goed ge
daan had; dat maar heel weinig Engelschen
hem meer ..au sérieux" nemen, en
invloed zijner volksbladeA zeer
BT" doordat, gelyk een
democratisch blad enkele dagen geleden
terecht schreef, „lord Rothermere een der
groot te dagbladeigenaars en een der klein
ste Journalisten ter wereld” is.
Nog steeds is de ..Daily Mail” het dagblad
met de grootste oplage bijna 2 millloen
maar de ..Daily Expre s" js haar in weinige
jaren tyds zeer naby gekomen. Laatstge
noemd blad wint tien lezers, tegen eerstge
noemd blad één. De „Mail”, onder lord
Northcliffe, de tirannieke heerscheres over
de volksmeenlng, ziet men in het openbaar
niet meer lezen dan een partyblad, gelyk de
„Daily Herald", en misschien zelfs minder.
Zy dryft nog op de honderdduizenden, die
een kwart-eeuw lang geen ander orakel dan
de .Mali" van Northcliffe gekend hebben,
maar de nieuwe generatie en ’t is tot
haar dat Rothermere zich wendt leest de
.Xxpre s wanneer zy in partypolltiek geen
DONDERDAG 9 OCTOBER
HILVERSUM 1071 AL Vóór 6 uur 2tt
M. Uitsluitend AVRO-uitzending. 8.01
Gramofoonplaten. 10.01—10.15 Morgenwtl
ding. 10.20—12.00 Concert. Avfeo-kwlntet
12.01—2.00 Concert Rstterd. Philh. Orkest
orgelspel door H Boschnach vanuit Thr-ater
Tuschinski te Amsterdam. 2.002 30 Voor de
1 Vrouw. 3 004.00 Aansl. Grand Theater te
Amsterdam. 4.005 00 Ziekenuurtje. 5.00—
1 5.30 Gramofoonplaten. 5.307.15 Concert
Omroeporkest. Concert op 2 vleugels door
W Dent.ls en H. Beuker. 6 30 Beursberichten
7.15—7.45 Radlo-Volks-Universiteit. L. j
Jordaan: „Van Lantaarnplaat tot Talkie"
7.458.15 Joodsche gezangen door Obercan-
tor M. H. Landau en het koor uit de Sy
nagoge Amsterdam-Zuid. 8.15 Aansl. Con
certgebouw te Amsterdam. Het Concertge
bouw-orkest. In de pauze: Praatje door
Mevr. I. de Leeuw-Van Rees. 10.30 Persbe
richten. 10.451100 Voordracht door Mr. A.
W. Kamp. 11.0011.15 Gramofoonplaten.
H151130 Wederoptreden Mr. A. W. Kamp.
113012.00 Gramofoonplaten.
HUIZEN, 1875 M. 8 30—0.15 K. R Q
Gramofoon 1000—10 30 NCRV. Lezen van
Chr. lectuur. 10 30—1100 NCRV. Korte zie
kendienst onder leiding van Ds. e. Aaiden.
11.3012.00 KRO. Godsdienstig halfuurtje
onder leiding van Pastoor Perquln 12.15—
1 45 KRO. Concert door het KRO-trin.
1 452 00 KRO Gramofoon 2.00—2.45
KRO. NCRV Gramofoon. 2.45—3 46 Cursus
handwerken. 3 454.00 Gramofoon NCRV.
4.005.00 NCRV Ziekenuurtje onder leiding'
van Ds. Bakker met barttonzang en Orgel
spel ,5.006.30 NCRV. Concert door het
Haagsche Trio (piano, viool, cello) 630—
6 45 NCRV. Knlples. 6 45—7.15 NCRV En-
gelsche les. 7 157.45 Cursus Maleisch 8.00
—10 45 NCRV Concert. Mej. T V. d. Sluya.
sopraan. H. C. v. Oort. bas. Het Radlo-
o-’- onder leiding van P. v. d. Hurk 10.00
Persberichten 10 4511.30 NCRV Gramo-
foon.
DAVENTRY, 1554.4 M. 10.35 Morgenwij
ding. 11.05 Lezing. 12 20 Concert. L. Ash- z
downe (bariton). Trio. 1.202 20 Orgelspel
door K. Buckley. 2.20 B’richten. 2 30 Ultz.
voor scholen 3 204 05 Kerkdienst 4.25
Ler4.50 Orkestconcert 5 35 Kln-
deruurtje 6.50 Lezing 6 25 Berichten
6.5° Berichten 7.00 Zang door T.
Makushlna 7 20 Lezing 7 45 Lezing
8 15 Pauze 8 20 Concert. Solisten en or
kest. Speciaal concert voor het Radio
voor Bllndenfonds 9 20 Berichten 9.40
Lezing 10.00 Dansmuziek
12 20 Televisie.
PARIJS ..RADIO PARIS". 1735 M. 1250—
2 20 Gramofoonplaten 4 05 Dansmuziek
4.35 Klndcruurtje 7.20 Radlo-dtaloog
8 20 Le Bon Rol Dagoberf" van A Rivolre
91K Concert. Kwintet en solisten.
KALUNDBORG. 1153 M. 11.20—130
Orkestconcert 2 504.20 Orkestconcert
4 20—5 00 Kinderuurtje 7.20—930 .Mlg-
nog", opera van Amboirse Thomas 9.40
11.50 Dansmuziek.
BRUSSEL. 508 5 M. 5 20 Dansmuziek
6.55 Gramofoonplaten 8.35 Accordeon-
muziek 9.50 Dansmuziek (Gramofoon
platen)
ZEESEN. 1635 M 5 05630 Lezingen
6 206 50 Gramofoonplaten 9 551130
Berichten 11.2012.15 Gramofoonnlaten
12 15—1 20 Berichten 1.20—1.50 Gramo
foonplaten 1503 50 lezingen 3 50
4.5*. Concert 4 507.20 Lezingen 730
Orkestconcert. Albert Spalding (viool)
9.2^ Berichten en tot 11.50 Dansmuziek Zang
in commissies by te wonen, al naar het ter
sprake komende onderwerp.
Ter vertegenwoordiging, van de conserva
tieve party zyn benoemd Lord Peel, sir
Samuel Hoare. Markies van Zetland, Ma
joor Oliver Stanley.
De liberale party zal worden vertegen
woordigd door markim Reading, markies
v„n Lothian. Str Robert Hamilton en Isaac
Foot.
Na overleg met den minister voor Inciië
heeft het Indisch gouvernement vast ge
steld. dat als consulteerende leden zuileu
worden afgevaardigd Sir Malcolm Hailey,
gouverneur der vereen'.gde provinciën. Sir
Charles Imes, gouverneur van Burma. Str
A. Macwaters, financieel secretaris van hst
Indische gouvernement.
Tevens wordt medegedeeld, dat de konlng
de ontslagaanvrage van Hailey als gouver
neur van de vereentgde provinciën heeft
aanvaard, ten einde hem gelegenheid te
geven zich beschikbaar te stellen voor de
conferentie.
In den afgeloopen nacht even na mid
dernacht werd te München een krachtigs
aardschok waargenomeja
Overal in de stad gingen Ie lichten uit,
terwyi de bewoners byna allen uit den
slaap werdon opgeschrikt.
Ongeveer een kwartier later volgde een
tweede, lichtere schok.
Ook uit Innsbrück,, Lindau. Kempten en
Garmisch komen berichten over krachtige
aardschokken.
Ook te Stuttgart werd op denselfden
tijd een aardschok waargenomen.
Schade is met aangericht.
Londen, 2 October 1930
-VMer der moderne Journal! tlek". t Kleine
fraaie monument is opgericht door leden
van de Londensche pers, die in den beroem
den dagbladenmagnaat een van de grootste
figuren ziet, welke ooit <ie ..Street of ink”
gewandeld of bevaren? hebben.
Als dagblad leider en organisator
Northcliffe een Europeesche figuur. Door de
stichting van de „Daily Mali" immers heeft
hij niet alleen het aanzyn oer Britsche.
maar ook dat der geheele continentale jour
nalistiek een algeheele verandering doen on
dergaan. Er is niet één Europeesch land op
welks dagbladen de methodes van lord North
cliffe niet toegepast geworden zijn. In min
stens ’n half dozyn landen van 't continent
verschynen een of meer bladen, die een
sterke gelykenis Aet de ..Daily Mail” ver
tonnen. De moderne „groote reportage", de
„headlines” (groote en talrijke „hoofden”
boven berichten, artikelen en kolommen»,
de photograflsche illustraties, de humor.’sti-
- sche plaatjesseries en nog ontelbare andere
kenmerken der hedendaagsche journalistiek
waren dertig jaren geleden nog in Europa
onbekend en het is lord Northcliffe geweest,
die ze heeft ingevoerd.
Het is waar dat hy die moderne dagblad-
methodes niet uitgevonden heeft. Zyn voor
naamste denkbeelden waren eigeniyk Ame-
rlkaansche denkbeelden. Hy had zich de Ame-
rikaansche journalistiek tot voorbeeld gesteld
Maar juist uit de wy»e. waarop hy dit deed,
bleek zijn meesterschap. Hy'aapte Amerika
niet na, doch pa te Amerlkaansche metho
des op zoodanige wyze by het Engelscne
krantenwezen aan, dat dit wel een ander,
maar niét een on-Engelsch karakter kreeg.
Van veramerikaniseering is nooit sprake ge
weest. Dit onderscheidt het werk van lord
Northcliffe van dat van vele zyner continen
tale navolgers, die zijn methodes min of meer
klakkeloos overgenomen hebben en wier
bladen aoowel ulteriyk als inneriyk een sterk
sprekend Engelsch karakter zyn gaan dra
gen.
In zijn beroep is lord Northcliffe ongetwij
feld een zeer groot man, een eenlge figuur
geweest. Men kan meer „voeten” voor een
journalist, die uitmunt door de kwaliteiten
van zyn styi, de onweerstaanbaarheid van
rijn polemiek, de scherpte van rijn geest
maar ook dan kan men niet ontkennen, dat
- lord Northcliffe. ofschoon vóór alles com
mercieel journalist, een school van dagblad
schrijvers heeft gesticht, die op de eerste
plaats in Engeland, maar toch ook in vele
landen van het continent, het hunne er toe
hebben bijgedragen, de belangstelling voor ee
gebeurtenissen en feiten van den dag op
jeder gebied onnoemelyk te doen toenemen.
Maar wat lord Northcliffe vooral ver oo-
- Ven alle andere groote journalistieke organ!-
v*n “W UJd Verheven heeft, is, dat
Ï^.Jhy met weergaloos succes zyn methodes
heeft toegepast op staatkundig terrein.
Andere journalisten hebben hooge open
bare functies bekleed, vooral In Frankrijk,
maar als minister, als partyieider. als ver
dediger van het vaderland, hielden zy on
journalist te zyn. Lord Northcliffe is de
- eenlge geweest die, als staatsman, journa
list bleef en zuiver-journalistieke methodes
toepaste. Niemand heeft gedurende den we
reldoorlog meer dan hy gedaan om Amerika
voor de zaak der Geallieerden te winnen,
maar zelfs Engeland's vroegere vyanden
kunnen hun bewondering niet verhelen voor
hetgeen hy deed als directeur der Propa
ganda in de vyandeiyke landen. Is het niet
Hindenburg seU geweest die verklaard heeft
dat Northcliffe voor Engeland meer waard
was dan een heel legercorps? Het was de
meester-journalist, die, met dezelfde jour
nalistieke methodes, waarmede hy millloe-
nen lezers had gewonnen, de geallieerde
propaganda leidde in de vyandeiyke lan
den. Het was een journalist, die als journa
list een van de voornaamste bewerkers werd
van Duitschlands nederlaag en Ineenstor
ting.
Of hy, de op zyn gebied onvergeiykeiyke.
ook er toe bijgedragen heeft het peil der
journalistiek, ..ier en op t continent, te ver-
hoogen, is een vraag, die door zyn bewon
deraars en zelfs door velen in het bui
tenland die hem om politieke of nationale
redenen in het geheel niet bewonderen
bevestigend beantwoord wordt, doch m.L ten
onrechte. Door de zegepraal der Northcllffe-
methodes is een einde gemaakt aan het
bestaan van voortreffeiyke bladen met een
oude reputatie: de „Standard”, de „Globe",
de „Pall Man Gazette", de „Westminster
Gazette”, de „Daily Chronicle”. Het gemid
delde intellectueele peil der pers is dienten
gevolge aanmerkelijk gedaald. Mlllloenen
krantenlezers zijn gedwongen zich te onder
werpen aan de geestelyke en vaak zeer on-
geesteljjke dictatuur van twee of drie pers-
konlngen. De ouae individualiteit is dien
tengevolge geleideiyk verdwenen. Maar in
materieelen zin brengt de volgens de North-
cliffiaansche beginselen geleide pers den le
zers oneindig veel meer dan in de eerste
