ONS BLAD
L. Frankenberg—Alkmaar
IS ONS ONDERWIJS DUUR?
■TURNER»
Voornaamste cWieuws
Tekort aan geld
- i
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN
DINSDAG 14 OCTOBER 1930
VIER EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 241
HET PETITIONNEMENT
enz.
Onderwijs
Eén doode en een gewonde
Maalgebod
De moord te Waddinxveen
De aardbeving in Italië
JOH. LAUWERS
Telegrafisch Weerbericht
i
van
Tegen verdachte 7 jaar geëischt
Een oneerlijke bediende
De overval op Curacao
Meer dan een ton verduisterd
ZwitserlandNederland
H0
W.KERKMEER - ALKMAAR
-
i
2 I
1
De moord in de
Faber van Riemsdijkstraat
Woonwagen door een tram
versplinterd
Het conflict in de
typografie
Flinke vorderingen bij den wede
opbouw van de verwoeste gebieden
Kapitein Borren tot één dag
gevangenisstraf veroordeeld
Tusschenkomst van den
Rijksbemiddelaar?
De schrijver van de Staatkundige
Brieven
De Graaf Zeppelin komt boven ons
land
Mogen wij U eens de BARRETT schrijvende telmachine demonstreeren?
Het verplicht U tot niets
Verd. tot 10 jaar gevangenisstraf
veroordeeld
Kingsford Smith te Karachi
Barometers Thermometers
PAYGLOP 3
ALKMAAR
Mr. S. van Houten
overleden
je waarde der schoolgebouwen, -terreinen, -meubelen,
voor La&er
AANGIFTE MOET OP STRAFFE VAN VERLIES VAN RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
H 5
Hl
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
bij verlig
vinger.
of
wij
Op 18 October
Dr „Graf Zeppelin” boven ons land.
De post vluchten op Indie.
Nieuw record van Kingsford Smith.
SchouwbuiTcommissir
or.
priesterfeest
van Mgr. r
Bestuur der R. 1
het
van
MARTIN BERDEN.
be-
De Zuiderzeevisschers in den Haag bijeei.
Leiden’s burgemeester naar den Haag?
Besprekingen te Den Haag
I
naar
Barometerstand 9 uur vjn.: 769 vooruit.
de
veroordeeld tot één dag gevan- i
BC
srtng
daarin?
exploitatie?”
En hij schrijft:
ALKMAAR
N*. 433
1 Van
vesting
Kapitein Borren is tot ééh dag gevangenis
straf veroordeeld.
De twee in Seheveningen ontsnapte g<
vangenen zijn aangehouden.
Besprekingen met den minister van Bin
nenlandsehe Zaken over een maalgebod.
Overleden is de bekende Staatsman mr. S-
van Houten.
Door een aanvaring van een der ebdeurrr
is de groote scheepvaart op het kanaal Gent-
Terneuzen gestremd.
LICHT OP. De lantaarns moeten morgei
worden opgestoken om 5.35 uur.
Hoogste barometerstand 772.0 te München
Laagste barometerstand 743.6 te Vestma-
noeur.
Verwachting: Matige tot krachtigen, Zuid
oostelüke tot Zuldwesteluken wind, zwaar
bewolkt met tijdelijke opklaring, waarschijn
lijk regen, aanvankelijk zachter.
De Australische Qceaanvlieger Kingsford
Smith is gisteren te Karachi aangekomen.
Hjj heeft den afstand LondenIndie in 6
dagen gevlogen, hetgeen een nieuw record op
zijn naam is.
schadeloos
heden ver-
VERKRIJGBAAR IK
I’KIAS RUWIELZAKEN
Catalogus op aanvraag
De verdachte van den moord te Waddinx
veen tot 10 jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Sedert eenlgen tijd is een employé van de
Rott. Melkinrichting in het Huis van Bewa
ring te Rotterdam opgesloten, verdacht van
verduisteringen ten nadeele van de R M. I.
en van de Ver. Zulvelbereiders. welke belde
ondernemingen in hetzelfde kantoorgebouw
zijn gevestigd. Het verduisterde bedrag moet
meer dan f 100.000 bedragen.
f 40.- anderen
Dat élke rjjksdaalder te klein is!
De Kamer behandelt te veel theorie
En is mij te weinig opbruisend.
Want my, als rnjjn vrouwtje tenminste
niet jokt.
Ontbreken biljetten van duizend!
Groote verduistering te Rotterdam.
«s
Vergadering
Staatspartij.
De opening van den Duitscben Rijksda-
Relletjea te Berlijn. Stormachtige tooneelei
Het Hoog Militair Gerechtshof heeft Ka
pitein Borren. die tijdens den bekenden
overval op Curacao commandant der troe
pen was, i
genlsstraf.
En 1
Dr.
van de
Het was een lang citaat maar kor
ter mochten wij ’t niet geven, wilden
wij aan de begrijpelijkheid niet te kort
doen.
En over andere gegevens om te be
rekenen, welk .kapitaal voor schoolge
bouwen en -terreinen in ons Lager
Onderwijs gestoken geacht kunnen wor
den, beschikken wij nu eenmaal niet.
Dank zij het fatale feit, dat de Regee
ring verzuimde, een behoorlijke sta
tistiek van een en ander te doen samen
stellen, hoewel haar zulks heel gemak
kelijk geweest zou zijn:
zij had de betreffende staten van
haar Rljksinspecteurs maar even behoe
ven op te vragen!
Bij Doesburg is een woonwagen door een
tram versplinterd. Eén doode en een ge
wonde.
ADVERTENTIEPRIJS: Vzw 1—5
regels 1.25: elke regel meer 0.25.
RECLAME per regel f 0.75 voor
de eerste pagina: voor de overige
pagina s f 0.50.
RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD”
b(j vooruitbetaling per plaatsing
0.60 per advertentie van 5 regels:
iedere regel meer 0.12
Het internationaal Passage- en Reisbureau
Laagland. Van Hengel en Co., dejlt ais
agent der H ^P.A.G., afd. Luftfahrt. mede,
dat toch een tocht met het luchtschip Graf
Zeppelin over Nederland zal worden onder
nomen. evenwel zonder tusschenlanding.
Het programma luidt als volgt: 18 Oct.
Friedrichshafen-Nederland-Mannheim. af
vaart 17 October 24 uur te Friedrichshafen.
19 Oct. landing te Mannheim ca. 13 a 14
uur. Mannheim-Friedrichshafen, afvaart ca.
14.30 uur, landing te Friedrichshafen ca. 16
uur.
Het Isère-dal door een wervelstorm geteis
lerd. Groot* schade.
af «ijzend geadviseerd. Zü ging
denkbeeld tot
S tadssehouwburg.
Het 40- jarig
Hopmans.
Voor den landenwedstrljd Zwitserland
Nederland, die op 2 November aLs. te Zürich
wordt gehouden op het terrein van de
F. C. Züricn, is als scheidsrechter aan
gewezen de heer Carraro (Italië).
Grensrechter voor Nederland is de heer
Hazeu (Rotterdam).
.Wanneer wij voor ons land een antwoord
op deze vragen trachten te vinden, denken
wij ons In de positie van den eigenaar van
een fabriek, die zfjn bezit gaat verkoopen
en de waarde daarvan tracht vast te stellen
WU taxeeren dus de waarde der school
gebouwen en terreinen.
Deze taxatie wordt ons, wat het algemeen
vormend lager onderwijs betreft, gemakkelU*
lemaakt. Immers de regelingen, welke de
LageronderwUswet 1920 heeft getroffen met
betrekking tot de bijdragen, welke de be
sturen der bijzondere scholen uit de gv-
meentekas genieten voor de gebouwen en
de inrichting daarvan, stellen ons als on
bedoeld gevolg in staat om een taxatie te
■naken van de waarde der bijzondere scho
len met haar inventarissen.
Bedoelde regelingen betreffen a) de ge
bouwen. welke op 1 Januari 1921 eigendom
der besturen waren en b) den schoolbouw
na genoemden datum.
De beschrijf deze regelingen met een enkel
voord en vermeld dan tegelijkertijd de ge
gevens, welke wij daaraan danken.
Het beginsel der financieele gelijkstelling
T*n openbaar en bijzonder onderwijs bracht
met zich mede, dat de kosten van de ge
bouwen der bijzondere scholen en hare in
richting zouden worden gedragen door de
openbare kassen. Deze regeling kon echter
biet meer worden toegepast op de scholen.
«He vóór de inwerkingtreding der wet reeds
ta gebruik of in aanbouw waren. Deze ge
bouwen waren vaak met g.oote opofferingen
door de voorstanders van het bijzonder on
derwijs gesticht en niet zelden rustten daw-
»P nog zware lasten: Daarom werd in de
Lageronderwijswet 1920 (art, 205) bepaald
dat de gemeenten jaarlijks aan de besturen
der bijzondere scholen een bepaalde rente
vergoeding zouden betalen, berekend over
De strijd in China heeft 500.000 doode
gekost.
Op 93-jarigen leeftijd is te 's-Gravenhagr,
overleden de bekende staatsman mr. S var
Houten, die als Minister van Binnenlandscbe
Zaken zitting had in het Ministerie Röell van
Mei 1894 tot Juli 1897, en als zoodanig de
toenmalige nieuwe kieswet tot stand bracht.
Samuel van Houten werd in 1837 te
Groningen geboren, promoveerde daar in
1859 en was op zeer jeugdigen leeftijd reeds
gemeenteraadslid. daarna wethouder van
Groningen. Van 1869 tot 1894 was hjj Tweede
Kamerlid en na zijn ministerschap van 1904
tot 1907 lid van de Eerste Kamer. Van zijn
hand verschenen tot voor kort de bekende
Staatkundige Brieven. Van 1689 tot aan
zijn dood was hjj president van den Raad
van Toezicht van de Maatschappij voor
Hypothecair Crediet in Nederland.
Gistermiddag is in de Laraissezaal te Den
Haag onder voorzitterschap van Minister
Ruys de Beerenbrouck een vergadering ge
houden met organisaties van belanghebben
den bij een eventueel maalgebod ten aan
zien van b.innemandsche tarwe. 12 organisa
ties waren vertegenwoordigd.
Door belanghebbenden werden bezwaren
geopperd tegen en vragen gesteld met be
trekking tot de toepassing van een maalge
bod, zulks aan de hand van een door de re-
geering verstrekte nota.
Namens de zes organisaties van bakkers
patroons werd aan belanghebbenden voor
gesteld alsnog een poging te doen om langs
den «-eg van het particulier initiatief te be
werkstelligen hetgeen men zich voorstelt
dat de regeering met een maalgebod wil be
reiken.
ons
September
hand biedt.
Hij heeft allereerst ztch afgevraagd:
.Wat is de (lagere) school economisch
eigenlijk waard? Welk kapitaal steekt
Wat zijn de kosten van haar
De Kamer van Koophandel, zorgzaam
als steeds.
Heqft aan den Minister geschreven
Om ons nog een bankbiljet, dat ons
ontbreekt.
En wel van vjjf gulden, te geven.
't Is waar, dat ontbreekt me. maar over
de vraag
Kijk ik toch een tikje verwonderd.
Want mj) en misschien velen anderen ook.
Ontbreken büjetten van honderd!
Bescheidenlijk merkt ook de Kamer
nog
Dat onze rijksdaalder te gróót is.
Een meening. waartegen ik luid protesteer.
Omdat zij van waarheid ontbloot is.
RÜksdaalders toch vliegen je zóó uit de
han-J.
Een Wetenschap, die niet slechts mijn Is.
Maar iedere huisvrouw beweert, en
terecht.
De Schoowborgcommissie te Amsterdar.
heeft op alle particuliere schouwt burgplanne:
mee met hr!
stichting van een tweede:
ABONNEMENTSPRIJS:
p^r kwartaal, voor Alkmaar 2.—
Voor buiten Alkmaar 2.85
Met Geïllustreerd Zondagsblad
,4.60 hooger
Amsterdamsche Hof vernietigde het
vonnis der rechtbank op formeele gronden.
Opnieuw rechtdoende nam het Hof den
voorbedachten raad niet aan en sprak verd.
vrij van den primair ten laste gelegden
moord.
Het Hof achtte den subs, ten laste geleg
den doodslag bewezen en veroordeelde ver
dachte tot een gevangenisstraf van tien
jaren.
De advocaat-generaal Mr. Harinxma Thoe
Slooten had verd.'s veroordeeling wegens
moord tot 15 jaar gevangenisstraf geëischt.
Wanneer wij ons zetten tot beant
woording van de vraag, of ons onder
wijs duur is. moeten wij wel goed onder
scheiden.
Wij hebben In *t bijzonder het Lager
onderwijs op het oog. en dit Lager On
derwijs wordt gedeeltelijk betaald door
het Rijk, gedeeltelijk door de gemeen
ten.
Over 't algemeen kan men zeggen, dat
het Rijk de salarissen en gedeeltelijk de
pensioenen van het onderwijzend perso
neel, zoowel voor openbaar als bijzonder
onderwijs, vergoedt, en dat de gemeen
ten opdraaien voor heel de rest: annui-
teitabetallngen der destijds „geschatte
schoolgebouwen, nieuwbouw eh verbou
wing van schoolgebouwen, „exploitatie
van het Lager Onderwijs en betaling
der boventallige leerkrachten.
Wij maken
zaak zuiver
Naar wij vernemen zal de Rijksbemidde-
laar de partijen, betrokken bij het conflict
in de typografie, ontstaan naar aanleiding
van het deze maand eindigend collectiet
contract, uitnoodigen tot een bespreking
ten einde te trachten een oplossing te ver
krijgen.
Bereids zijn reeds inlichtingen ingewon
nen.
dit onderscheid, om de
te'stellen en om later te
kunnen nagaan, wftkr het onderwijs te
duur is (bij het Rijk bij de gemeen
ten) en wiar dus Indien mogelijk
de grootere of kleinere bezuiniging op
onderwijs tot een feit zal moeten wor
den.
Den Nederlandschen belastingbetaler
kan de kwestie In zóóverre koud laten,
dat hU. te zamen met al zijn lotgenoo-
ten, de totale onderwijskosten mget op
brengen, om 1 even of het Rijk de gel
den daartoe van 'hem afvordert', óf dat
dit geschiedt door de gemeenten.
t Is echter een groot verschil, of men
woont In een gemeente, waar de gemeen
teraad of (en) de schoolbesturen zuinig
zijn op het onderwijs, óf meenen van
den hoogen boom te mogen plukken, nu
todh eenmaal de Lager Onderwijswet
1920 gelegenheid biedt tot groote royali
teit, zoowel voor nieuwbouw en verbou
wing van schoolgebouwen, als voor ex
ploitatie.
En daarom is t juist van zoo groot
belang, dat er meer uniformiteit komt
In de toepassing en uitvoering der Le
xer Onderwijswet door gemeenten en
tehoolbesturen.
Maar dkArover later.
wat
een snellen
ten goede
A,k "^nBTvlhen verwLrr iJeJI?yr!1n,UV"?rW**rden f 300(1 Levensl.nke geheels ongeschiktheid tot werken door f TEfl bij een ongeval met f nen bij verlies vsn een hand. f 4 OE bij verlies van een f 50- bi’ een breuk van
ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeringen: verlies van beide armen, beide beenen ot beide oonen doodeliiken afloop 25U.- jen voet ot een oog 1 duim ot wijsvinger 1 been of arm
TelefoonAdministratie
Redactie Na. «33
de. De totale onkosten
keurde schadeloosstellingen
31 mlllioen. waarvan de staat 12% millloen
voor zijn rekening neemt.
Men is gereed gekomen met het span
nen van draadbanen. wat den aan voer
van materiaal en een snellen voortgang
der werken zeer ten goede zal komen.
Tot nu toe moest alles per lastdier de ber
gen worden ingedraeen.
Waar hier en daar dorpen en buurt
schappen wegens een al te gevaarlijke
ligging zijn verplaatst, heeft men nieuwe
waterleidingen aangelegd. Men Is tevens
begonnen met het maken van wegen om
deze dorpen en buurtschappen met
grootere verkeersaderen te verbinden.
de getaxeerde waarde van de terreinen, ge
bouwen en schoolmeubelen. welke op 1 Jan
1921 eigendom der schoolbesturen waren
Deze vergoeding wordt betaald zoolang er.
voorzoover de schoolgebouwen voor hun be
stemming worden gebruikt.
Als gevolg van deze wetsbepaling zijn in
1921 nagenoeg alle schoolgebouwen, welke
bij het bijzonder onderwijs In gebruik waren
geschat. Wij weten niet hoeveel het totaal
van al die schattingen heeft bedragen
Evenmin weten wij welk gedeelte van de
toen getaxeerde schoolgebouwen thans noq
bij het bijzonder onderwijs in gebruik is
Maar wU kunnen het gezochte bedrag toen
vrl) nauwkeurig benaderen doordat wij we
ten, welke som de gemeenten thans jaarlyks
krachtens art. 205 der Lageronderwijswet
aan de schoolbesturen uitbetalen en wijl
tevens het rente-percentage van de vergoe
ding bekend Is. Het bedrag der totale ver
goeding beloopt thans ongeveer f 6 millloen.
het rentepercentage kan op 6 pet. worden
gesteld. Een eenvoudige berekening leert ons.
dat de totale waarde van de gebouwen der
bijzondere scholen, die op 1 Januari 1921
eigendom der besturen waren en thans nog
in gebruik zijn, derhalve op 100 millloen
is geschat.
WU zjjn met deze berekening evenwel nog
niet geheel gereed. Op 1 Januari 1921 leef
de men in een duren tijd, ook wat de bouw-
prjjzen betreft. Wanneer men de schoolge
bouwen toen geschat had naar de waarde
op dien datum, zouden de taxaties abnor
maal hoog zijn uitgevallen, in elk geval
hooger dan ten tUde, waarop de scholen
waren gebouwd. Daarom werd bepaald, dat
als grondslag voor de schatting zou worden
genomen, de waarde op I Juli 1914 of, In
dian de school later was geopend, de waar
de op den dag der opening.
Sedert 1 Juli 1914 zfjn echter al weer 16
jaren verloopen. WU wenschen de waarde
dezer gebouwen in 1930 te weten. Daarvoor
moeten wij in de eerste plaats rekenir.’
houden met een afschrijving op dë gebouwen
wegens slUtage en veroudering. WU stellet,
deze op 2 pct. per jaar, een percentage. ia:
ook de wet noemt in een bepaling (art. 20ö,
9e lid). Voorts moeten wij echter in aan
merking nemen dat de bouwkosten sedert
1 Juli 1914 zeker met 100 pet. zUn gestegen
Houden wU met beide factoren rekening dan
stUgt het gevonden bedrag van ƒ100 mlllioen
tot 136 mlllioen gulden.
Dit geldt dus de oudere gebouwen van het
bijzonder onderwUs.
Sedert 1 Januari 1921 zijn evenwel op kos
ten der gemeenten tal van nieuwe gebouwen
gesticht. Statistische gegevens over het
totale bedrag, dat gedurende de werking van
de Lageronderwtyswet 1920 aan de bijzondere
scholen voor schoolbouw is uitgekeerd, ont
breken, maar er is weer een weg om het
vrU nauwkeurig te berekenen Wanneer het
bestuur van een bUzondere school geld ont
vangt voor de stichting, uitbreiding, ver
bouwing of verandering van Inrichting van
een school, voor aanschaffing van nieuwe
schoolmeubelen of leer- en hulpmiddelen,
moet het 15 pct. van de kosten daarvan als
waarborgsom In de gemeentekas storten
Over deze waarborgsom betaalt de gemeen'.*
een bepaalde rentevergoeding, welke varieert
naar het jaar. waarin zjj werd gestort. Het
totaal, dat de gemeenten jaarlUks als rente
vergoeding over gestorte waarborgsommen
uitbetalen, bedraagt ongeveer f 750.000.
Stellen w(j nu het rentepercentage dezer
vergoeding op gemiddeld 5 pet., dan kunnen
wU berekenen, dat het totaal der waarborg
sommen f 15 mlllioen bedraagt en derhalve
het totale aan de büzondere scholen uitge
keerde kapitaal 100/15 van dit bedrag d. 1.
100 mlllioen gulden.
Zoo komen wU tot de verrassende uit
komst, dat alle gebouwen alleen nog slechts
van het bUzonder lager onda^ijs. «ude er.
nieuwe samen, In totaal 236 mlllioen
waard zün.
Voor het openbaar lager onderwUs zün
overeenkomstige becijferingen niet mogelü»
Nu de financieele gelükstelling 16 jaar heeft
gewerkt, mag men echter aannemen, dat oe
huisvesting en Inrichting van openbaar en
bUzonder onderwUs op gelijk peil zjjn geko
men. De waarde der gebouwen en Inventaris
sen voor openbare scholen In gebruik, zal
per leerling die van de bUzondere scholen
niet veel ontloopen. Volgens de laatste, offi-
cleuse, gegevens verhoudt zich het aantal
leerlingen van het bUzonder- tot dat van
het openbaar onderwUs als 3 2. Het gevon
den bedrag van 236 mlllioen correspon
deert dus met 3/5 van de totale schooi
ruimte, bU het lager onderwUs In gebrul*
Ik bereken derhalve de waarde van alle
lagere scholen met de Inventarissen op ruim
390 mUltoen."
Het drama in de Faber van Riemsdijk
straat te Den Haag. Tegen verdachte 7 Jaa
geëischt.
Het Amsterdamsche Gerechtshof deed he
den uitspraak in de strafzaak tegen den 36-
jarlgen houtbewerker A. K8ster, die op 10
Augustus 1929 te Waddinxveen zUn buur
man H. A. Schotman, naar aanleiding van
ee^ burenruzie over een heg. met een
scheermes den hals afsneed.
De rechtbank te Rotterdam veroordeelde
K. op 11 Februari 1.1. tot een gevangenisstraf
van acht jaren met aftrek der preventieve
hechtenis. De eisch luidde 15 jaar gevange
nisstraf. In hooger beroep werd verdachte
door het Haagsche Hof conform den eisch
van den advocaat-generaal tot 12 jaar ge
vangenisstraf veroordeeld.
In cassatie verwees de Hooge Raad Sc
zaak op 25 Juli naar het Gerechtshof te
Amsterdam.
Het
Gisteravond is de woonwagen van
Koozen uit Enschede, nabü de 1
Doesburg dooi een goederentram aangere
den en totaal versplinterd.
Een jongetje van vier jaar werd terstond
gedood.
De drie andere Inzittenden kwamen nage
noeg met den schrik vrü.
De conducteur Hissink uit Terborg
kwam verschillende verwondingen.
Omtrent de oorzaak vernemen wU. dat ter
plaatse de weg is opgebroken, waardoor
de wagen in het mulle zand te dicht bij de
tramlUn -is vastgereden, met het vermeld,
noodlottig gevolg.
Heden Is door de S. D. A. P. en het
N. V. V.. evenals op 16 October 1923, den
voorzitter van de Tweede Kamer een
petitionnement aangeboden. Volgens de
berichten In „Het Volk” komen er ruim
anderhalf millloen handteekenlngen op
voor. Om de waarde van het thans aan
de Kamer gezonden petitionnement te
kunnen nagaan, willen we het eens
vergelijken met dat van 1923. Daartoe
kunnen we niet beter doen dan er het
meest zuivere socialistische oordeel over
weer te geven. De heer Hugenholz, als
eerste spreker op dien dag bij de aan
de orde gestelde Vlootwet, ving zijn rede
aan met een uiteenzetting over de tot
standkoming van het petitionnement en
de waarde daarvan.
Begonnen is, zoo zei hij, met een
groote demonstratie op 23 September te
Amsterdam, waar 80.000 mannen en
vrouwen uit alle deelen van het land
bijeen gekomenwaren om hun protest
tegen de vlootwet te doen hooren. Daar
op is gevolgd een schier eindelooze reeks
van openbare en van besloten vergade
ringen, Waarin moties zijn aangenomen
om de Kamer te verzoeken, deze vloot
wet niet te aanvaarden. Daaronder is
niet de minst belangrijke de vergadering
van den R.K. Kieskring in Den Haag,
waar een dergelijke motie met overwel
digende meerderheid is aangenomen. En
op dat alles is de kroon gezet door het
petitionnement, dat zooeven aan u is
overhandigd, namens 1.130.000 meerder
jarige mannen en vrouwen uit Neder
land, van alle politieke en godsdienstige
richtingen, waarbij tal van onderteeke-
ningen voorzien zijn van de letters R.K.
(om aan te duiden, dat zij afkomstig
zijn van Roomsch-Katholieken) of van
de letters A.R. (om aan te dulden, dat
zij afkomstig zijn van anti-revolution-
nairen). Ik zal mij niet begeven In spe
culatieve beschouwingen omtrent het
aantal handteekeningen, dat onder dat
petitionnement zou hebben gestaan, In-
dlen niet twee belemmerende factoren
aanwezig waren geweest voor een nog
grooter aantal. Eenerzjjds heeft men dit
geweldig werk moeten verrichten zonder
eenige voorafgaande voorbereiding, in
een tijd van slechts 2 weken, zoodat
men lang niet allen heeft kunnen berei
ken.
Zonder gevaar van tegenspreken
meende de afgevaardigde te mogen con-
stateeren, dat achter dit leger van
1.130.000 mannen en vrouwen nog een
ander leger zich bevond, dat evenzeer
tegen deze vlootwet was, maar om de
een of andere reden geen gelegenheid
had gehad zich uit te spreken.
Wie deze beoordeeling over het peti
tionnement van 1923 aandachtig leest,
zal toegeven, dat het resultaat van de
laatste petltionnements-actie teleurstel
lend mag genoemd worden ten spijt van
de anderhalf millloen handteekeningen.
Er is geen R.K. kieskring waar een mo
tie tegen het vlootplan of de suppletoire
begrooting is aangenomen. In 1923
mochten slechts teekenen meerderjarige
mannen en vrouwen en In 1930 alle jon
gens en meisjes van 18 jaar af. Dit heeft
zeker een paar honderd duizend hand-
teekeningefi meer opgeleverd.
In 1923 was er twee weken voor ge
werkt, zonder eenige voorafgaande
voorbereiding en In 1930 Is er meer dan
4 weken gezwoegd, nadat alles te voren
georganiseerd was op een wijze, welke
den grootsten tegenstander respect
moest afdwingen.
In 1923 ging het tegen de vlootwet en
thans zijn, dat weet iedereen, een groot
aantal handteekeningen verkregen na
beslist ^onjuiste voorlichting en onder
vragen of men voor of tegen den oorlog
Is. Een niet te ontkennen feit Is het In
alle geval, dat er nu geen handteekenin
gen meer te verkrijgen zijn. Het ander
half millloen is huls aan huis opge
haald.
In 1923 beweerde de heer Hugenholz,
dat achter het millloen, dat geteekend
had, nog een leger stond, dat in die 14
dagen geen gelegenheid had gehad om
te teekenen. Volgens zijn Inzicht zou het
petitionnement van 1923 zeker de mee
ning van het dubbele aantal ondertee-
kenaars hebben weergegeven. Hiervan
is thans geen sprake. Achter het ander
half millloen staat geen leger meer,
want praktisch gesproken heeft thans
elke man en elke vrouw gelegenheid ge
had zlcfi uit te spreken.
Van het soclaal-democratlsch stand
punt, door den heer Hugenholz in 1923
Ingenomen, het thans verkregen resul
taat bekijkend, zal men moeten toege
ven, dat er voor het vreugde-geroep,
dat uit de roode pers opklinkt, geen reden
bestaat. Vergelijking met 1923 toont
aan, dat, ten spijt van het grootere aan
tal, er eerder sprake is van teruggang
dan vnn winst.
De allervoornaamste vraag blijft in
middels, of aan een dergelijk pe
titionnement hetzij het dan in 1923,
hetzij het in 1930 gehouden werd wel
éénlge waarde toegekend mag wor
den.
Onze Romeinsche corresp. schrijft:
Zooals te züner tüd bericht werd, heeft
de Italiaansche regeering dadelük na de
laatste catastrofale aardbeving den op
bouw van het verwoeste gebied krachtig
ter hand genomen. Betreffende de resul
taten daarvan ontleenen we de volgende
gegevens aan een officieel rapport van het
Ministerie van Openbare Werken.:
Het aantal arbeiders bU de herstellings
werken bedroeg gemiddeld 18.500. met
schommelingen tusschen de 16 en de 20
duizend. Momenteel zün het er 17.090,
waarvan 13.374 voor rekening van den staat.
De muilezeldrijvers, karrevoerders en los
sers, welke den aanvoer van materialen
verzorgen, (gallen'"niet onder deze cüfers.
De gereed gekomen nieuwe huizen bie
den plaats voor 760' gezinnen en zün voor
het grootste gedeelte reeds bewoond. De
bouw van aslsmische hulzen dat zün
huizen, welke een krachtige aardbeving
kunnen weerstaan en bij verwoesting geen
gevaar opleveren voor de bewoners, vor
dert snel. Glas- en waterdicht zün er
119; tot aan het dak voltooid 168. gedeelte-
lük opgemetseld 206. met voltooide fun-
deering 125; begonnen is met 45; 26 zullen
dezer dagen begonnen worden. Opgemerkt
zü. dat al deze huizen zün berekend voor
vier gezinnen.
Door den staat worden 1098 beschadigde
huizen hersteld, terwijl aan 418 andere
nog gewerkt wordt. Particulieren herstel
den er 380 en werken nog aan het herstel
van 849 andere.
Het aantal aanvragen om
stelling bedraagt 17.554. Tot
leende de genie over 5034 gevallen advies,
waarvan het ministerie er 4941 goedkeur-
dezer goed ge-
bedraagt ruim
Voor het Gerechtshof te 's.Hertogenbosch
werd heden voortgezet de behandeling der
zaak tegen den koopman Mendel Becker,
wonende aan de Faber van Riemsdijkstraat te
’s-Gravehhage. die door het Gerechtshof al
daar veroordeeld was tot vüf ja.ar gevangenis
straf terzake dat hij op 30 'Mei 1929 zün
echtgenoote van het leven heeft beroofd.
Hedenmorgen was het woord aan den
advocaat-generaal mr. Couvée voor het
nemen van zün requisitoir. Hij achtte het ten
laste gelegde bewezen en vroeg veroordeeling
van verdachte tot zeven jaar gevangenis
straf.
Is ons onderwijs en in t bijzonder
ons Lager onderwijs duur?
In een vorig artikel hebben wij reeds
medegedeeld, dat men niet over de be-
noodigde statistische gegevens beschik»
om zich een oordeel te vormen over de
wijze, waarop een eventueel-noodige
bezuiniging zou moeten geschieden.
De centrale in Den Haag, vanwaar
toch de bezuiniging zal moeten uitgaan,
weet b.v. niet, hoeveel scholen er sinds
de pacificatie ver-bouwd of nleuw-ge-
bouwd werden weet niet, hoeveel dat
allemaal tot op heden gekost heeft
weet niet, hoe het tot op heden staat
met haar flnantieele verhouding tot de
gemeenten ten aanzien van salarissen-
vergoedingen, enz.
Toch kunnen wij ons omtrent de kot
ten van ons onderwijs wel eenlg denk
beeld vormen.
het is een allereerst deskundige
Philip J. Idenburg de chet
onderwijs-afdeellng van het
Centraal Bureau voor de Statistiek, die
in het „Haagsch Maandblad” van
daartoe de behulpzame
HOF