ONS BLAD
L. Frankenberg—Alkmaar
;R
5
5
IS ONS ONDERWIJS DUUR?
DE GROEI ONZER STEDEN
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
VIER EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 246
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN
MAANDAG 20 OCTOBER 1930
f 40
Voornaamste cKieuws
Bel 150 op, wij helpen U direct
Is Uw SCHRIJFMACHINE defect
W^t het Rijk jaarlijks aan het
Lager Onderwijs ten koste legt
Ernstig auto-ongeluk te Venlo
De brug over de Waal
ER
De nieuwe golf voor Nederland
De nachttreinen
U)
Interessante cijfers
De postvhichtdienst op Ned.-Indië
De werkloosheid in de Ver. Staten
Hoe hij angstvallig bewaakt wordt
De Liturgische dag te Leiden
De tocht van den heer Van Tijen
Man te Amsterdam
vermoord
Het conflict in de
Typografie
Kingsford Smith in Australië
aangekomen
Op den Zeedijk Een vrouw
gearresteerd
0
o
De rijksbemiddelaar noodigt partijen
tot een conferentie uit
0
JOH. LAUWERS
Barometers Thermometers
PAYGLOP 3
ALKMAAR
I
i
UIGIFTE MOET OP STRAFFE VAR VERLIES VAN RECHTE», GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
Onderwijs-kosten voor de Gemeenten
0
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
of
I>r postvlachten op Indië.
Het zouden feest r»n de Vrfje l'niversiteit.
Ernstig aato-ongelnk te Venlo.
Drie gewonden
te zamen dus 31 663.800
is
jaar
gemiddeld
per
instemming
ge-
De
2
Ook voor houden van vrijkaarten
onderwijs
bijzonder
Barometerstand 9 uur vm.759. Stilstand.
derde
jaar
dus
deze
6
over
zamen
het opmerkelijk.
beteekent
•r
1931
13807
5189
32
11327
7277
27
Te Praag aangekomen
toonen een beeld
en
Politieke kloppartijen te Karlsruhe en Ber-
nau.
De opbrengst
droeg
over 1921:
over 1922:
over 1923. f
over 1924:
over 1925:
over 1926:
ALKMAAR
No. 433
13165
18687
8029
8882
De heer Van Tijen, die zooals men weet
met zijn Pander-sportvliegtuig een zakenreis
naar Indië onderneemt, is Zaterdagochtend
te 11.48 uur uit Dresden vertrokken en te
12.45 uur te Praag geland.
De heer Van Tijen had op dit traject te
kampen met slecht vliegweer en zware be
wolking. waardoor hij gedwongen was laag
te vliegen.
Jack Diamond naar veiliger oorden over
gebracht.
Noodlanding van Hill bij Koepang
op zijn tocht naar Australië.
Te Rotterdam liep een tram in volle vaart
een helling af.
Op 1 Januari aa. zal de naam Weltevreden
ook bij de P. T. T. verdwijnen.
BUREAU:
Telefoon:
1921: 44.752.500
1922: 50 715 300
1923: 51.358 800
1924: 45.121.000
1925: 39.844.100
1926: 35.428.000.—
HOF -t
Administratie
Redactie No. 633
1921:
1922:
1923:
1924:
1925:
1926:
Tardieu heeft gisteren drie politieke rede
voeringen gehouden.
0
25
24
Berlijnsche metaalbewerkers krijgen
steun van Moskou.
1900
408061
2OI858
I 56809
84346
505OO
56038
4565
32iot
49727
33905
43379
32078
19275
32622
12470
15229
28458
30433
25533
535°
22176
27138
5350
26384
6975
15380
701^8
22914
10264
15828
13307
13097
22221
7491
19704
15707
12622
15297
1830
202364
72294
56105
43407
21667
30260
2996
17734
14509
11726
34564
24144
7232
19972
4367
3253
15023
20938
11588
4140
13144
20489
2120
15640
1779
11782
3435
13639
3152
10733
5115
7960
5489
6287
12873
9439
6823
I
2
3
4
8
6
39
1 a
15
20
5
7
28
11
34
37
14
9
21
35
17
10
40
13
42
19
36
16
38
22
33
26
31
30
18
23
29
8.921.200
14.117.600.—
15.044.700.—
15.266 800
14.207.200
14.149.200
7.594.500.—
4.443.800—
6.104.200.—
5.297.300
8.171.800—
Sombere voorspellingen
3.805.700—
4.171.900
3.948.600
6.778.700—
6 568.300—
6 390.600
De Duitsche Rijksdag heeft met 318 tegen
236 stemmen 12 moties van wantrouwen
terzijde gelegd, waardoor de regeering Bru
ning rustig kan voortwerken.
van achteruitgang; Dor
drecht, Den Bosch, Deventer, Gouda
Vlaardingen bleven ongeveer op dezelfde
sterkte in de laatste tien jaren.
De cijfers achter de kolommen geven het
rangcijfer van 1830 aan.
Het derde vliegtuig te Athene een dag
opgehouden
zoodat er uit dezen 'hoofde voor de
meenten (laten we zeggen: extra) te
betalen overbleef over
1921: 14.031.400—
1922: f
1923:
1924:
1925:
1926:
Amsterdam
Rotterdam
’s-Gravenhage
Utrecht
Haarlem
Groningen
Eindhoven
Nijmegen
Arnhem
Tilburg
Leiden
Maastricht
Apeldoorn
Dordrecht
Hilversum
Enschede
Delft
Leeuwarden
Schiedam
Heerlen
Breda
's-Bosch
Emmen
Zwolle
Velsen
Amersfoort
Kerkrade
Deventer
Hengelo
Zaandam
Almelo
Ede
Helder
Lonngker
Gouda
Alkmaar
Vlaardingen
Haarlemmermeer
Helmond
Bussum
Rheden
Zeist
Venlo
Roosendaal
Bergen op Zoom
Vlissingen
Kampen
Dr. Schacht over de economische wereld
crisis.
De aanslag te Bergen op Zoom; ’t slacht
offer overleden. 4}
1930
749459
582507
432680
153208
117169
103706
89619
80126
77438
76397
70332
59928
59080
555'1
54784
52130
50061
47967
47953
45300
44II2
41979
40625
40392
39276
37677
35724
35655
33829
32578
31596
30288
28775
28697
28613
28011
27471
26348
25226
24454
23993
23898
23550
22030
21450
21433
19919
Op den 'Zeedijk te Amsterdam is een man
door een messteek in de borst vermoord.
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5
regels f 1.25: elke regel meer f »M.
RECLAME per regel 8.75 voor
de eerste pagina; voor de overige
pagina's 8.58.
RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD"
bij vooruitbetaling per plaatsing
f 0.60 per advertentie van 5 regels:
Iedere regel meer 6.12
De directie der Nederlandsche Spoorwegen
heeft bepaald, dat de houders van vrij
kaarten ook gebruik mogen maken van de
nachttreinen.
bij verlies van 'n
anderen vinmr.
En voor 1931 zijn de hierbedoelde
kosten geraamd op
Wij lezen in de „R.K. Politieambtenaar”
orgaan van den Ned. R.K. Politiebond „St.
Michael":
In verschillende gemeenten hoorden wij
van de autoriteiten, dat men in sommige
1 zaken wel wat achterlijk was en dus aan onze
Naar veiliger oorden ovorgebrucht.
Daar de bedreiging van een nieuwen aan
slag op den bandietenleider Jack Diamond
een nadeeligen invloed bleek te hebben op
de overige zieken in het hospitaal, waar Dia
mond thans verpleegd wordt, heeft de poli
tie hem heden, onder escorte eener groote
macht, per auto naar een afgelegener hos
pitaal op Welfare Island, East River, over-
eebracht.
1920
647427
516271
354987
140309
77327
90778
47946
66911
71599
63111
65694
54328
47995
54093
38998
41488
39415
43127
40469
32263
29869
38446
41043
35743
28003
311 30
25494
32248
26303
28828
24558
22265
28912
21524
26472
24236
25477
23341
19047
18786
20700
17635
20841
19354
18712
22511
20634
Deze laatste gemeente is de eenige plaats,
die beneden de 20000 inwoners geraakte,
doch hier staat tegenover dat Helmond, Bus-
sum, Roosendaal, Zeist en Bergen op Zoom
bij de grootere gemeenten worden ingedeeld.
Ook Emmen, Den Helder en Vlissingen
LICHT OP. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om: 5.22 uur.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag heeft
zich op den Zeedijk een drama afgespeeld..
Daar is een bekend Zeedjjk-type, een kellner,
wenende in de Lange Niezel. door een mes
steek zoo ernstig in de borst gewond, dat hij
eenige uren later in het Binnengasthuis
overleed De man was, nadat hem de diepe
wonde was toegebracht, met een particulieren
auto naar het Binnengasthuis vervoerd en
van daar uit werd de politie van het bureau
Warmoesstraat met het geval in kennis ge
steld. Het slachtoffer verkeerde evenwel in
zoo emstigen toestand, dat hem geen verhoor
kon worden afgenomén.
Het onderzoek van de politie op den Zee
dijk bracht aan het licht, dat de man her
haaldelijk ruzies had7lmet de vrouw met
wie hij samenwoonde.' ruzies, welke daar in
de buurt sterk de aandacht trokken. In den
bewusten nacht moet er weer zulk een twist
zijn geweest en vermoed wordt nu. dat de
vrouw den man toen met een mes gestoken
heeft. De vrouw is in elk geval aangehouden,
zij verkeerde in zeer zenuwachtigen toestand
en kon aanvankelijk niet gehoord worden.
Vier getuigen hebben zich bij den commis
saris van politie, den heer L. Hoogenboom
aangemeld, die verklaarden te hebben gezien,
dat de vrouw den man gestoken heeft. Het
misdrijf speelde zich op den Zeedijk op straat
af. De man kwam in een auto op den Zee
dijk en stapte uit toen hij de vrouw op straat
zag. Hij begon ruzie met haar te maken, gaf
haar een klap en een trap. De vrouw -haalde
toen een mes te voorschijn en stak het wapen
den man in de borst.
De vrouw ontkent zich aan het misdrijf te
hebben schuldig gemaakt. Op grond van dc
vermelde getuigenverklaringen wordt zij he
den wegens doodslag c.q. zware mishande
ling, den dood ten gevolge hebbende, ter be
schikking van de justitie gesteld.
De revolutie in Brazilië. Irigoyen naar
Europa.
a 37 000.000—
b. 50.247.230—
o
Zullen deze laatste getallen beantwoor
den aan de werkelijkheid, dan zal het
Lager Onderwijs het Rijk voor wat
deze beide posten betreft in 1931 al
weer bijna 12 millioen méér kosten
dan over 1926 het geval was waar
mede wij voor 1931 bijna 2 millioen
boven het (dure) gemiddelde van 1921
1926 uitkomen.
Ook het Rijk heeft echter meevaller
tjes, in den vorm van bijdragen voor
pensioenen, schoolgelden en examen
gelden, en zoo is het mogelijk, dat b.v.
over het Jaar 1926 de hierboven onder
a. en b. bedoelde posten alléén reeds
75.261.900.gekost hebben, terwijl het
zuivere bedrag der totale Rijksuitga
ven voor het Lager Onderwijs niet meer
dan 83.640.200.bedroegen.
Ofschoon in dat jaar de opleiding van
onderwijzend personeel 4.803.000.de
wachtgelden 2.475.000.en (om ons
hiertoe te bepalen) de „verdere uitga
ven” een bedrag van 6.804.000.vor
derden.
De rijksbemiddelaar heeft werkgever» en
werknemers in de typografie ter conferentie
opgeroepen.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal, voor Alkmaar 2.—
Voor buiten Alkmaar f £.85
Mei Geïllustreerd Zondagsblad
6.66 booger
De Rijksbemiddelaar mr. S de Vries Czn.
heeft Zaterdagmiddag de partüen. welke be
trokken zijn bij het dreigend conflict in het
typografenbedrijf. opgeroepen voor een con
ferentie op a s. 'Woensdag in het Stadhuis
te Amsterdam en wel de werkgevers om tien
uur des ochtends en de werknemers om elf
uur.
Men"vergunne ons, in een volgend ar
tikel nog een globaal overzicht van de
totale Lager Onderwijs-kosten te ge
ven.
Hierna zullen wij pogen, een antwoord
te formuleeren op de vraag, of en
zoo ja: hoe bezuiniging op ons Lager
Onderwijs mogelijk is.
De korte golf ongeveer 365 M.
In aansluiting aan het bericht met be
trekking tot het lijdelijk gebruik van den
1100 M.-golf verneemt de „Msb.”, dat hier
omtrent moeilijkheden zijn gerezen. Van de
zijde onzer regeerlng wordt echter alles in
het werk gesteld om tot een goede oplossing
te komen. De korte golf voor Nederland zal
ongeveer 365 M zijn.
Uit het Kabinet is een commissie benoemd
tot het uitwerken van een plan ter bestrij
ding der werkloosheid.
Nadat de New Yorksche zakenwereld reeds
eenigen tijd geleden had besloten iedere
week een bedrag van 150.000 dollar ter on
dersteuning van de werkloozen ter beschik
king te stellen, heeft thans ook het gemeen
tebestuur van de stad New York, voor de
eerste maal in de geschiedenis der stad, een
bedrag van een millioen dollar ten bate van
de werkloozen uitgetrokken,
In industrieele kringen vreest men dat de
werkloosheid in den komenden winter tot
circa 10 millioen zal stijgen.
Zelden is de Amerikaansche bandietenko-
ning Jack Diamond zoo scherp bewaakt als
thans het geval is.
Niet dat men vreest voor ontvluchting.
Nog steeds worstelt Diamond tengevolge van
de zware verwondingen, die hij opliep bij
den op hem gepleegden moordaanslag, in
het New-Yorksche ziekenhuis, waar hij ver
pleegd wordt, met den dood.
Maar de New-Yorksche politie heeft ver
schillende aanwijzingen gekregen, waaruit
haar gebleken is. dat Diamond’s vijanden in
de New-Yorksche onderwereld ten zeerste
teleurgesteld zijn over het feit, dat de aan
slag niet gelukt is en ten koste van alles
voornemens zijn. Diamond te dooden, omdat
hij te veel van hun geheimen weet en men
vreest, dat hij spreken zal.
Reeds eenige malen zijn uit het ziekenhuis
verdachte individuen .geweerd. Ook uit de
omgeving van het ziekenhuis worden indivi
duen. die men niet vertrouwt, verwijderd.
Bezoekers worden aan de strengste controle
onderworpen.
In totaal zijn vijftien detectives belast met
de zorg voor de veiligheid van den zwaar
gewonde, van wiens ziekenkamer de ven
sters met rolluiken en prikkeldraad zijn ge
barricadeerd.
Wanneer wij de aan het slot van ons
vorig artikel genoemde cijfers betref
fende gemeente-u 11 g a v e n voor o.a.
boventallige leerkrachten en vervolg
onderwijs nader beschouwen, moeten wij
er rekening mee houden, dat hier zekere
inkomste n-posten tegenover staan
In den vorm van vergoeding van het
Rijk voor uitgekeerde salarissen (tot 16
Februari 1923 ook voor het vervolg
onderwijs).
Deze vergoedingen bedroegen over
Wij beschikken niet over de desbetref
fende cijfers der latere jaren, maar ge
zien de stijging, welke de Rijksuitgaven
voor de salarieering de laatste jaren
vertoonen, mogen wij gevoegelijk aanne
men, dat ook de gemeente-uitgaven
voor boventallige onderwijskrachten)
naar verhouding gestegen zijn.
over
over
over
over
over
over
Tezamen dus: 81.706.700.
maar evenals alle uitgaven voor onder
wijs toch evenzeer door de burgerij moet
opgebracht worden; wij bedoelen de
„opbrengst der schoolgelden”.
der schoolgelden be-
Het derde postvliegtuig, dat Vrijdag te
Athene Is aangekomen, is eergisteren van
daar niet naar Kaïro vertrokken. Er zijn
-yan f--
over 1927: a. f 36.700.000—
b. f 39 000 000
over 1928: a. 35.900 000—
b. f 39.800.000
over 1929: a. f 35.000.000—
b. 41.300.000—
over 1930: a. 37 026.000—
b. f 46.461.000—
Als we nu nagaan, wat het Lager On
derwijs sinds 1921 aan de gemeenten ge
kost heeft, dan moeten wij halt houden
bij 1927 (zooals gezegd, zijn de door ons
benoodigde cijfers slechts tot en met
IMS op te diepen) en moeten wij ons
dus bepalen tot de periode 19211926.
Welnu, over deze 6-jarige periode ga
ven de gezamenlijke gemeenten uit voor
„stichten. Inrichten, verbouw, instand
houden en huur van schoolgebouwen”
a. voor het openbaar onderwijs
62.462.700.—.
b. voor het
87.101.600.—.
Tezamen dus 149.564.300.
Dat
5.277 300
Nemen wij dit ..buitenkansje” voor de
gemeenten wat voor de burgerij een
doodgewone uitgave beteekent In aan
merking. dan komt het sommetje
40.860.000 5.277.300 -
46.137.300.vrijwel uit, vooral als we
bedenken, dat hierbij nog verschillende
inkomsten-posten (voor de burgerij al
weer van zoo twijfelachtige reden tot
verheuging!) b.v. de post „Andere
ontvangsten” (in 1926 nog 2.183.100)
buiten beschouwing werden gelaten.
Wjj mogen dus gerust vaststellen, dat
het Lager Onderwijs, voor zoover dit
door de gemeenten gefinancierd
wordt, aan de burgerij van Nederland
van 1921 tot en met 1926 per jaar min
stens 46 millioen gekost heeft.
De Lager Onderwijskosten van het
Rijk zijn gemakkelijker te berekenen
dan die der gemeenten.
Het zjjn immers vrijwel uitsluitend
de salarissen vpn het onderwijzend per
soneel (en wat met die salarissen sa
menhangt), welke voor rekening van
het Rijk komen.
Wij onderscheiden:
a. vergoeding aan gemeenten (voor
het openbaar onderwijs) en
b. bijdragen aan bijzondere scholen.
Uithoofde van deze beide posten be
taalde het Rijk respectievelijk
over 1921: a. 43.944.200—
b. 39.719.000—
over 1922: a. 49.946.40Ó—
b. 42.450 600
over 1923: a. f 49.782.500—
b. 44.553.300—
over 1924: a. 44.868.800—
b. 42.794.800—
over 1925: a. 39.160 600
b. f 39.469.100—
over 1926: a. 36.452.000—
b. f. 38.809.900—
Een record
Kingsford Smith is gisteren te Port Dar
win aangekomen, waarmede hij het ten
name van Bert Hinkler op 1514 dag staande
record heeft verbeterd.
Kingsford Smith is den 9 October van het
vliegveld Henston vertrekken voor deze
solovlucht.
AI>» bl,d zijn ingevolge do verzekeringsvoorwa.rden f *>nnn Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door f TEft een ongeval roet f O Cf) bij verlies van een hand, f 4OC bij verlies van een f CA bij een breuk van
tel» ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen«UUU.- verliea van beide «men. beide benen o| beid, oogen I9U.- doodelljken afloop sen voet ol een oog 1 duiro of wilsvinger been of srm
verlangens niet geheel kon toegeven, daar
hare gemeente zoo verbazend snel gegroeid
was. In het kort komt het hierop neer, dat
dat de snelle groei eener gemeente veel “zor
gen en niet het minst financieele zorgen
I baarde en daardoor de arbeidsvoorwaarden
min of meer in het gedrang kwamen. Wij
hoorden of lazen persoonlijk dit „argument”
van de plaatselijke autoriteiten te Heerlen,
Eindhoven, Enschede, Velsen, Geleen, Hil
versum en Bussum.
Geeft bovenstaand ons reeds aanleiding
om aan den groei onzer steden aandacht te
schenken, van de andere zijde is het naar
onze meening en terloops op bijkomstige
oorzaken te wijzen. Zoo is het opmerkelijk.
Op den Herungerberg te Venlo is gister
morgen een ernstig auto-ongeluk gebeurd.
Een luxe-auto, waarin waren gezeten de heer
8 uit Venlo en de heeren A. en C uit
Reuven. reed daar ter plaatse in-„de bocht
met groote snelheid tegen een boom en
stortte vervolgens in het ca. 15 meter diepe
dal. De heer 8. werd door een ruit uit den
auto geslingerd, terwijl de heer van A. ern
stige verwondingen opliep. De heer C. kwam
er beter af. Geneeskundige en geestelijke
hulp was weldra aanwezig De heeren 8.
en van A. werden overgeb^zcht naar het
R. K. Ziekenhuis St. Joseph te Venlo. De
heer van A. bleek ernstige inwendige kneu
zingen te hebben opgeloopen. terwijl de heer
S. ernstig verwond was aan het hoofd en
een zijner beenën totaal was verbrijzeld. Op
het oogenblik verkeert hij in zorgwekkenden
toestand.
De auto werd totaal vernield. De heer C.
kon. na verbonden te zijn, naar zijn woning
worden vervoerd.
By informatie aan het St. Josephs Gast
huis te Venlo, deelde men ons mede, dat de
heer A. die bij het ongeluk aan het hoofd
werd gewond, na verbonden te zijn kon huis
waarts keeren.
Het andere slachtoffer, de heer Schoen
makers is zeer ernstig gewond. Zijn toestand
blijft zorgwekkend.
De exploitatiekosten van het lager
onderwijs, voortvloeiende uit bekosti
ging van schoolmeubelen, schoolbehoef-
ten eh bibliotheken, onderhoud van
schoollokalen, vuur en licht, vergoeding
aan de bijzondere scholen, ingevolge
art. 101 en 102 der L.O.-wet (exploitatie
kosten) bedroegen:
Te
j 511.951.200. hetgeen per jaar
een gemiddelde beteekent van
85.325.200.
Van de Rijkskosten ter bezoldi
ging van het onderwijzend personeel,
enz. zijn ons intusschen wél latere cij
fers bekend: wij halen deze uit de
Staatsbegrootingen te voorschijn en
dan zien wij, dat voor respect a. open
baar onderwijs en b. hjzonder onderwijs
werd toegestaan
De K. v. K. vóór het voorstel
van den Minister
In de vergadering van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor het „Land
van Maas en Waal” te Nijmegen, heeft de
voorzitter, de heer J. v. Engelenburg L.Czn.,
■een rede gehouden, waarin hij een uitvoe
rig overzicht gaf van de kwestie van de
overbrugging van de Waal.
Na de rede, die met groote
werd ontvangen, werd met algemeene stem
men besloten een adres te richten aan den
gemeenteraad van Nijmegen, waarin drin
gend wordt verzocht het voorstel van den
minister van Waterstaat tot alkoop van
het veer recht tegen vergoeding van f 425.000
aan te nemen en te besluiten in de kosten
van de toegangswegen tot de brug de bij
drage te verleenen overeenkomstig het voor
stel B van de commis. ie-Van Citters, welke
bijdrage door deze commissie is begroot op
f 526.700.
Pater dr. J. Bemsen O.P.M. zal worden be
noemd tot assistent van Prof. Dabeis te Lei
den.
Omtrent den Liturgischen dag, die op 4
November as. wordt gehouden, wordt nader
gemeld, dat de theologanten van het Groot
Seminarie te Warmond tijdens de plechtige
H Mis des morgens in de St. Petruskerk de
vaste gezangen der H. Mis zullen uitvoeren,
terwijl de Schola Cantorum van Warmond
de wisselende gezangen zal ten gehoore
brengen. Tudens de H. Mis zal de Hoogeerw.
heer Kanunnik Wütenburg, president van
het Seminarie Hageveld de predikatie hou
den.
In de priestervergadenng. des middags in
de St. Lodewijkskerk. zal als spreker optre
den de Zeereerw. pater Dom. Ildefonsus
Dirks O.S.B.. monnik van de Hereeniging uit
het klooster Amay iBelgië), met het onder
werp: Oostersche Liturgie.
Na de middagvergadering zullen zoo mo-
gelijk bezoeken worden gebracht, om.' aan
de Pieterskerk en Hooglandsche kerk.
Des avonds spreekt in den foyer der
Stadsgehoorzaal de Zeereerw. pater G. Lo-
huis O.F.M. uit Weert.
dat Enschede en vooral Eindhoven zeer snel
groeiden, vanwege de industrie, die ter
plaatse wordt beoefend en b.v. Apeldoorn
en Hilversum als luxe - of woonstad, terwijl
vele gemeenten werden vergroot door annex
tie, wat ook het zielenaantal deed toenemen.
Heel oude, plaatsen als Middelburg. Hoorn,
Sneek, Franeker, Tiel, Wageningen, Olden-
zaal en andere gemeenten worden niet ge
noemd, omdat zu geen 20000 inwoners
tellen. Deze steden hebben vanzelf zoo goed
als geen opgang gemaakt en teren op ouden
roem.
Als vergelijkingsobjecten nemen wij de
steden boven de 20000 zielen, zooals de
laatste volkstelling die gaf en stellen daar
naast het inwonerstal in het jaar 1920, 1900
en 1830, alles volgens officieele cijfers in den
nacht van 31 December op 1 Januari; dus
van 1 Januari van dit jaar, van tien, dertig
en honderd jaren geleden. Wij krijgen dan
de volgende cijfers
ten aanzien van een oponthoud in der/'
laatste stad moeilijkheden gerezen, die ecb- j
t“r. dank zij vooral de tusschenkomst van
d<* Fnselsche regeering. inmiddels uit den
weg zijn geruimd.
Bij de K. L. M. is bericht binnengekomen,
dat de P. H— A. F. N„ gisterenmorgen om
8 25 uit Athene Is vertrokken en om 16.45 te
Cairo is geland.
Alles is wel aan boord, heden wordt de
tocht voortgezet.
Het eerste retoarvliegtaig te Allahabad
By de K. L. M is bericht binnengekomen,
dat het eerste retourvliegtulg. de P. H A.
G. R. gisteren te 14 uur van Bangkok is ver.
trokken en te 17.30 te Allahabad is gele-d.
Alles is wel aan boord. Heden gaat m.n
verder.
Het tweede postvliegtuig te Bandoeng
Bij de K. L. M. is bericht, ingekomen, dat
het tweede postvliegtuig, de P. H. A E. O
gisteren te 5.55 uur van Medan is vertrokken
en Xe 14.10 uur te Bandoeng is gearriveerd
Bovendien hadden de gezamenlijke
gemeenten (volgens de staatjes boven
aan in dit artikel) op den post „onder
wijzend personeel, incl. uitgaven ten be
hoeve van het vervolgonderwijs” over de
periode 19211926 bij te passen
45.643JMX).—
Maken wij een optelling van deze drie
verzamelgetallen, dan krijgen we een
sommetje van 276.914.000.hetgeen
beteekent, dat de Nederlandsche ge
meenten in 1921—1926 per jaar dus ge
middeld (afgerond) 46.152.000 zouden
hebben uitgegeven.
In werkelijkheid waren de uitgaven
echter hooger, want meerdere uitgaaf
posten (bijvoorbeeld voor plaatselijk
schooltoezicht, ouder-commissiën en
commlssiën tot wering van schoolver
zuim, belooningen en eereblijken, verge
lijkend onderzoek proeflessen, verstrek
king van kleeding en voedsel, steunver-
leening en voorziening volgens art. 13
der wet aan kinderen, die te ver af
wonen) hebben wij opzettelijk, (om de
berekening niet al te ingewikkeld te ma
ken) buiten beschouwing gelaten.
Evenals ook de uitgaven voor het
buitengewoon onderwijs, welke
slechts ten deele door het Rijk vergoed
worden.
Volgens de officieele cijfers, waarbij
met alle gemeentelijke uitgaven voor
het Lager Onderwijs is rekening gehou
den, hebben de totale uitgaven over 1921
—1926 bedragen 245.161.500 dus ge
middeld per jaar (afgerond) 40.860.000.
Hebben wij ons dus vergist, toen wij
het gemiddelde bedrag over 19211926
hierboven taxeerden op 46.152.000.
Geenszins!
De gemeenten beschikken nJ. over een
inkomstenpost, welke het gemeentelijk
onderwijsbudget wel aardig flatteert.
■s