tëinnenlandsch Nieuws
1
V
i
HET VLOOTPLAN
Voor de Huiskamer
DE VLUCHT UIT DE POPPENKAST
VAN JAN KLAASSEN EN TRIJNTJE
tweede kamer
1
rd
FINANCIËN
Sodalitas Medicorum
„Nationalistische Militie**
f
LANDBOUW EN VEETEELT
De brug over de Waal
Ned. Ver. van Kaashandelaren
KERKNIEUWS
Genootschap
Het Belgische bezoek
ONZE OOST
Het gemengde huwelijk
De P.NJ.-lelders voor den rechter
LUCHTVAART
Noodlanding
Kingsford Smith weer thuis
l
Mr. Dr. H. W. van Sandick
overleden
Pachtverlaging door de gemeente
Sneek
4
tot voortplanting des
Geloofs
-1
Indische Dienst
-
f
n<
Pai
De heer Mendels vraagt nadere inlichtingen
hedenmiddag 1 uur.
Vergoeding ran het Rijk aanvaard
communisten *n ran den heer Floris
VLOOTONTWERP
Invoering ran een „zwarte lijst"
Vcrhooging der' opbrengst
Bezichtiging van woningcomplexen
er
eens
klonk bet
het vragen,”
uw
HarteUjke begroeting
eel
lat
s>
kO
eere
o
620.
619.
De Bataviasehe rechter-commlssaris
als getuige gehoord
door wat onre
iden willen. Ons
nu
ik
De Belgische Minister van Nijverheid, Ar
beid en Maatschappelijke Voorzorg, do heer
Heyman, zal, vergezeld door den secretaris-
singen aan-
ilieken hun
en niet be-
Een voorstel van Burgers A Oo.’z Bank,
dat b(j de Commissie van obligatiehouders
geen instemming vindt
Bond.
het
Njj-
s be-
van
teel
lese
de
no-
Jke
en
U-
Spoedlg keerden zy met den bult weder, met veel good
In zak en kist .Die worden rasend”, zei Jan tot Jokko,
„als het geld door hen wordt vermist”. En ook de vrouw
lachte van genoegen, nu zij voor goed het hol verliet, kon
zij zich nog eens .ekker wreken, vergeten was haar groot
verdriet
schoten
„ïian-
Lspraak
:id van
geheel
>r wln-
teprae-
d staat
mende
1.
lat, ah
rkweek
53 uur
„Ja Papa, hè ja, en gaat Mama dan ook
mee
„We kunnen
ojn.
leid*
IMM
spew
ngea
das
I on-
wor-
lan-
bU-
st te
n de
arty
nldden-
kunneu
lens
ting
door
rae-
latle
men
len-
ng.”
kan
K.
nen
het
i is
nk-
ild-
in-
wel
lek
>tie
op,
sf-
ng
ok
ro-
ld-
ch
de
entu-
Inkel-
rwUld
ver
over
cono-
len.
tegen
r dus
inke-
*n te
oral
al
len
ali-
ten,
:n.
son
un
der
sens
tot
hef-
sin).
ten-
ziin
loen
rtU-
teliers-
voor-
egeljjk
leid
en. o<
:elslui-
teacht
voor-
oonds-
vasrin
lemlng
ch tot
k niet
«er te
>nomi-
n.
r. van
unens
t den
ler te
e wet
iandc-
id ge-
1 kan
i van
n.
nog
voerd.
om 1— --
genade der bekeering. De Weesgegroeten,
aaneengereid tot één grooten krans van
rozen, zouden verkrijgen, waar zoo vertrouw
vol om gevraagd werd.
der H.
zuiverheid te
telijke beginselen wil leven?
De vergadering wordt te 6.52 verdaagd tot
Kingsford Smith, geëscorteerd door acht
tien vliegmachines, is gisteren in zijn woon
stad, Sydney, aangekomen, begroet door zjjn
verloofde, zjjn ouders en zesduizend toe
schouwers. De groote Ooeaanvlleger werd
Vergadering van Woensdag
De VOORZi iirut stelde voor aan de
agenda toe te voegen het voorstél van wet
van den heer De Visser betreffende de rege
ling van de Pachtcommissies. Daartoe werd
besloten.
Na een kortstondige ongesteldheid Is gis-
temamlddag te Den Haag op ruim 65-Jari-
gen leeftijd overleden mr. dr. H W. van
Sandick, oud-president van het Hoog Mili
tair Gerechtshof.
De thans ontslapene werd in December
1864 te Terborg geboren, studeerde aan de
Rljksunlverütelt te Groningen. waar hij
promoveerde tot doctor in de Rechtsweten-
zljn
De
verwelkomd door 'vertegenwoordigers van de
regeering en burgerlijke autoriteiten, waarna
de vlieger in grootsche optocht door de stad
gevoerd werd.
generaal van het Departement en den kaM-
nets-secretarls, zoowel te Den Haag als Am
sterdam en Rotterdam verschillende woning
complexen bezichtigen. Onderscheidene so
ciale Instellingen zullen worden bezocht, als
het Veüigheidsmuseum., het Museum voor
den Arbeid en de Ryksverzekeringsbank.
Het vliegtuig C. 6 van het vliegkamp De
Kooy moest gistermiddag wegens een mo
tordefect een noodlanding maken op de
Meent te Naarden. De bestuurder, korporaal-
vliegenler Kalfsvel en een waarnemer kon
den ongedeerd het vliegtuig Verlaten. Van
het vliegveld De Kooy werd een vliegtuig
gestuurd met monteurs, die de O. 6 tor
plaatse konden repareeren. Te half vijf kon
den de belde vliegtuigen naar de Kooy to-
rugkeeren.
schappen op «en dissertatie, getiteld.' „Ont
eigening par «One".
De overledene te om. geweest gouverne-
mentssecretarls van Suriname en rechter In
de arrondissementrechtbank te Den Haag.
In 1914 werd mr. dr. Van Sandick benoemd
tot lid van het Hoog Militair Gerechtshof
en in 1922 tot president tot December 1924,
toen hy aftrad bij de overplaatsing van het
Hoog Militair Gerechtshof naar Den Haag.
Hjj was Ridder in de Orde van den Ne-
derlandschen Leeuw.
De begrafenis zal plaats hebben Zaterdag
middag as. te ongeveer 3 uur op „Oud Elk
en Duinen".
In de raadsvergadering van gistermiddag
werd door den raad van Nijmegen met alge
meen? stemmen aangenomen het voorstel
van B. en W. tot aanvaarding van het voor
stel van den Minister van Waterstaat d d.
11 Oct. JJ. om 425.000te aanvaarden
als vergoeding voor veer i echten en even-
tueele vergoeding voor wachtgeld voor over
bodig personeel in verband met den bouw
van de brug over de Waal bij de Belvedère.
De gemeente Nijmegen zal daarbij eenige
flnancieele offers brengen in het algemeen
belang door de derving van de veerrechten.
die jaarlijks ongeveer 100.000 opbrengen.
Weer een getuige wegens mein
eed gearresteerd
Voorgeleid wordt thans getuige Bohari,
die herinnerd wordt aan den eed. Getuige
is vroeger door mr. Kroll verhoord, nadat
hem een eed was afgenomen op een heilig
graf. Hij verklaarde toen, dat op een open
bare vergadering te Weltevreden door hem
van Sartono was gehoerd, dat de vrijheid
in 1930 zou komen. Getuige ontkent thans
en beweert, dat de rechter-commlssaris hem
die verklaring wilde afdwingen, maar dat hij
weigerde.
Nadat hij een waarschuwing van den
voorzitter heeft gekregen, erkent getuige de
juistheid van het proces-verbaal. Vervolgens
ontkent hij weer alles, zulks ondanks de be
vestiging van mr. Kroll en den tolk, die bij
het voor-verhoor aanwezig is geweest. De
Landraad gaat nu in de raadkamer, waarna
bekend wordt gemaakt, dat Bohari wegens
meineed gearresteerd wordt.
Bij de Commissie uit obligatiehouders der
Sodalitas Medicorum is van de tegenpartij
het volgende voorstel ingekomen:
Na betaling van I 102.000 vóór 1 Januari
1931 voor betaalde coupons zijn lo. de N.V.
Burgers A Cos Bank en de heer Is. Leenes
bereid ten volle mede te werken; 2o. de heer
ïs. Leenes geeftaand. N.V. Salzbad af en
verder alles wat te dezer zake in zijn bezit
is; 3o. de N.V. Burgers A Co.'s Bank wordt
gevrijwaard voor eventueele verplichtingen
die nog bestaan of zullen blijken te bestaan,
ten aanzien van het zoutbad. Op deze gron
den zjjn de N.V. Burgers Co's Bank en
de heer Is. Leenes bereid te onderhandelen.
Tot zoover het voorstel.
Aangezien de aan de Commissie uit obli
gatiehouders bekende verplichtingen der
N.V. Salzbad meer dan 150.000 Pengoe be
dragen, aldus wordt van die zijde medege
deeld, en aangezien van den heer Leenes en
van de N.V. Burgers Co.'s Bank door de
Commissie nimmer een andere ^medewerking,
dan het voldoen aan hunné verplichtingen
is verlangd, kan bovenstaand Voorstel naar
het oordeel’ der Commissie hoogstens hierop
neerkomen, dat de heer Leenes en de N.V.
Burgers Co's Bank tegen een door obli
gatiehouders te brengen offer van ten min
ste 1% i, 2 ton bereid zjjn, vrijwillig dat-
gëne te doen, waartoe de Commissie hen in
rechten onverwijld kan dwingen.
Toen de zon achter de bergen opkwam, alles zettend in
goud en gloed, vloog het vliegtuig, bemand door allen,
de gulden vrijheid tegemoet. „Vaart wel", riep Piero tot
een der rooverz, die door bet ronken was ontwaakt. „zeg
maar tot de andere schavuiten, dat een slaapdrank erg
slaperig maakt,"
Er heeft geen deelneming aan een bewape-
plaats. Het petitionnement
richt zich tegen allerlei zaken die niet wor
den voorgesteld.
Spr. vraagt den Minister, hoe het zal gaan
met de vernieuwing der vloot na 1940.
De heer ZANDT <8. G. P.) zegt, dat men
allerlei valsche leuzen heeft aangeheven om
den Indruk te wekken, dat hier millioenen
worden weggesmeten. De overheid hebbe te
regeeren «i die maatregelen te nemen, die
voor het volk nuttig en noodlg zijn, zonder
zich te laten ringelooren door een petitionne
ment. Het te een der duurste plichten van de
overheid offers te brengen voor de verdedi
ging van het land. Aan het schandaal van
Curacao draagt de overheid mede schuld.
Oorlogen zullen er zjjn en zullen er blijven
tot het einde der dagen. Dit leert de Schrift.
Daarmede heeft de overheid rekening te hou
den. Christus heeft den krijgsknecht niet
verboden het zwaard te gebruiken. Met be
slistheid en kracht komt spr. op tegen de be
wering van „Kerk en Vrede", dat het ge
bruiken van wapenen ter verdediging van t
land onchristelijk zou zijn.
Spr. beroept zich op Augustinus en Cal
vin. Op grond der Heilige Schrift veroor
deelt spr. eiken aanvalsoorlog, maar de over
heid is geroepen de goederen en het leven
van het volk tegen eiken aanval te verdedi
gen.
Wie meent, dat men Indië kan verdedigen
alleen met een beroep op hgt recht, miskent
de werkelijkheid. Het gist en kookt overal in
de wereld. Ook moet men zich beveiligen te
gen het gevaar, dat van'; binnen dreigt. Dit
geldt vooral voor Indië. De arbeid van den
Volkenbond te met lamheid geslagen omdat
hij niet gebouwd te op de eeuwige beginse
len van Gods Woord.
Spr. ziet in dit ontwerp een bescheiden
poging tot verbetering. Daarom zal hij straks
gaarne daarvoor stemmen.
De heer SCHAKPMAN (R.-K.) acht dit
ontwerp van zeer eenvoudigen aard. Intus-
schen vraagt spr. zich af, of de minister
zich niet te gemakkeliJk afmaakt van bet
vraagstuk van de verantwoordelijkheid van de
zeemacht In Nederlandsch-Indië.
Spr. betreurt, dat bij dit wetsontwerp niet
tegelijkertijd een wetsontwerp is Ingediend
tot verdeellng der kosten.
Spr. zou zekerheid willen hebben, dat geen
pewweMtUxWUig «al plMte hebivp. Ben
Locarno, ena
Spr. betoogt vervolgens uitvoerig tegenover
den heer Marchant dat het onjuist te, als
zou sinds den Volkenbond de neutraliteit
schijn zjjn geworden.
Spr. beweert dat, met het Volkenbondsver-
drag in de hand, minstens vier gevallen kun
nen worden geconstrueerd, waarin Nederland
neutraal zal blijven; ten eerste, met gebruik
making van de Interpretatieve resolutie van
1923, op grond van zijn geografische ligging;
ten tweede, nadat Nederland het niet eens te
met de uitspraak van den Volken bondsraad,
of ten derde, omdat die uitspraak niet een
stemmig was. of ten vierde omdat men te
doen heeft met een zg. gewettlgden oorlog.
Hoe kan men ontwapening voor Indië be
pleiten? Dat te spr. onverklaarbaar, tenzij
men de zaak beziet uit het oogpunt der sov-
Jet-oommunisten Het verlies van Indië zou
voor ons een ramp zijn.
Nederland, met zjjn uitgestrekt
aeesch gebied, doet verstandig zjjn
gang
De heer Albarta spreekt
De heer Albarda <8. D. A. P.) zegt, dat
de vraag, welke het karakter en de strek
king van dit wetsontwerp zijn, bij deze be
schouwing een belangrijke plaats dient in
te nemen. Volgens de eene opvatting hebben
te doen met een hoogst eenvoudig en
•er onschuldig voorstel, een verhooglng met
770.000 voor nieuw aanbouw van een krul-
•r en een flottieljevaartulg. Wel is in een
bijlage een Vlootplan ontvouwd voor elf jaar,
maar daarover zal bij deze stemming in
geen enkel opzicht worden beslist en de Ka
mer blijft vrij daartegenover. Volgens de
andere opvatting staan wjj hier wel niet
formeel doch feitelijk voor de vraag, of de
toegaande vloot voor Indië met 50 pCt. zal
Worden verhoogd. Ja dan neen. Spr. acht
de laatste opvatting de juiste.
De Kamer is formeel vrij tegenover het
Plan. Maar die formeele vrijheid is geen
leitelijke vrijheid.
Zal nu dit voorstel lelden tot uitbreiding
van de vloot? Spr. sluit zich ten dezen aan
bij den heer Marchant. Spr. is niet minder
•tbaMd dan htf. dat meu heo, dta T»
Het Eerste Kamer-lid de heer Mendels
heeft den minister van Defensie de volgende
vragen gesteld:
Heeft de minister die op de desbetref
fende vragen van den heer Mendels volstaan
heelt met te antwoorden dat hem van een
„nationalistische militie”, met welker africh
ting zich beroeps- en reservepersoneel
der Nedeilandsche landmacht zou hebben
belast niets anders of meer bekend was dan
hetgeen daaromtrent voorkwam in de
..Nieuwe Vaderlander” van 6 September JJ.
in deze mededeeling in het officieel orgaan
van het verbond van nationalisten en in de
dienaangaande door den heer Mendels ge
stelde vragen aanleiding gevonden om een
onderzoek te gelasten naar deze aangelegen
heid. ten einde uit de resultaten van dit
onderzoek zijn conclusies te trekken omtrent
de wettigheid en geoorloofdheid van zulk
een semi-militalr Instituut.
Moet de steller dezer vragen het aange
haalde antwoord van den minister op zijn
vroegere vragen aldus opvatten, dat derge-
Hjk onderzoek Inderdaad is Ingesteld, doch
dat het «eenerlel positief resultaat heeft op
geleverd?
Zoo neen, acht de minister deze aange
legenheid dan niet van voldoende principieel
belang om alsnog zulk een onderzoek te ge
lasten en de resultaten daarvan met zijn
oordeel ter openbare kennis te brengen?
Acht de minister het, afgescheiden van de
resultaten van zulk een onderzoek, niet in
alle geval onoorbaar dat beroeps- en reserve
personeel der Nederlandsche landmacht zich
zou belasten met de africhting van derge-
lijke „particuliere militie"?
over-
elgen
te gaan, rekening houdend met onze
finandeele krachten. Vit dat oogpunt be
schouwd, acht apr. het ontwerp beleidvol
en verstandig en het plan van den Minister
zeer voorzichtig en rekening houdend met
onze financiën.
Wat betreft de bij deze suppletotre be-
grooting aangevraagde schepen, wordt de
vloot daarmede nu uitgebreid of niet? Op
zichzelf kan spr. dat niet schelen. Het is
alleen de vraag, of de aanvraag gemoti
veerd la. Door aanbouw van dezen kruiser
krijgt men geen uitbreiding van de vloot
I vloot blijft apr. noodzakelijk achten tot
handhaving van de neutraliteit in Indië.
Spr. is tegenstander van eenzijdige ont-
I wapening.
Spr. vraagt den heer Albarda, of deze wel
zoo zeker was, de meenlng der arbeiders te
I verkondigen, toen hij in zijn rede in den Die
rentuin zelde, dat verlies van Indië ofschoon
een nadeel voor ons land, moest worden ge
dragen, omdat men niet egoïstisch behoorde
te zijn. Een polltievloot is niet voldoende om
in Indië ons gezag te handhaven.
Noorwegen gaat ook geen polltievloot bou
wen doch een vloot, die naar evenredigheid
heel wat grooter is dan hier wordt voorge
steld en waarbij 72 watervliegtuigen komen.
De heer VAN DER HEIDE (8 D.) wenscht
de zaak te bezien uit ethlsch-rellgieus stand
punt, als een zaak niet van het gevoel doch
van het geweten.
Spr. meent van christelijk standpunt dat
er van een rechtvaardigen oorlog geen sprake
meer kan zijn en dat elke oorlog in strijd
is met de christelijke norm
Volgens spr. is er slechts één moraal, al
moet in deze onvolmaakte wereld vaak een
compromis gesloten worden. De Staat mag
geen handelingen verrichten waarin alles
wordt opgeofferd aan de harde noodzakelijk
heid. Wat'onderscheidt anders den helden-
schen Staat van den Staat die volgens chris-
Bestemd voor uitzending naar N.-Indië:
W. Muller, landm. 3de kl bij bet Kadaster,
's-Gravenhage.
Verlofgangers (O.-Indië): A. Verheul,
waarn. ambt, voor de mededeelingen bij de
Afd. Bestuursz. van het Dep. van Binn. Best-,
Benthuizen (Z.-H.): J. Bakker, contr. 2 de U.
b/d P.T.T„ Den Helder.
Verlofgangers <W.-Indië); Mej. A. A. C.
van Bazel, onderw. van bijstand, werkzaam
aan de Dr, H. D. Benjamlnssch. te Parama
ribo, Amsterdam; J. W. van Dijk, landbouw-
schs^kundlge by het Landbouwproefstation te
aribo, Meppel.
__„?nslonneerden (O.-Indlë>: J A. J. I*
de Man, 1ste commies by de Btaatssp. en
Tramw„ Nymegen; A. A. A. Holshelmer, beh,
1ste kl. by s Lands pandh Amsterdam;
Th. C. van der Prijdt, hoofdteekenaar b. <L
Waterst. en 's Lands B O W., Voórhout; P. C.
Arends, res. van Sumatra's Westk, s-Qra-
venhage.
moeten de mannen en vrouwen daartegen
worden opgeroepen. Al zal het ons niet geluk
ken, dit ontwerp te doen verwerpen, de
stroomlng van ontwapening zal toenemen.
De heer VAN POLL (R. K.) acht het pe
titionnement, geteekend door IS mlllioen Ne
derlanders, een gebeurtenis van beteekenis.
Maar de vraag is, welke die beteekenis ia
Men bedenke dan dat er in dit ontwerp
slechts een t
voor een kruiser en een flotieljevaartulg.
Spr. betoogt uitvoerig dat de onderstelling
al zou Nederland deelnemen aan den nood-
lottigen bewapenlngsstryd door aanneming
van dit plan, onhoudbaar is.
wy moeten een vloot bouwen van ten
minste 600.000 ton, wanneer wy op den voet
van Denemarken bouwden, rekening houden
de met de kustiyn in den Indlschen archipel.
Spr. zette verder uiteen dat z.l. hier niet
een vloot gebouwd wordt op breeder grond
slag dan de Regeering in 1926 voldoende oor- gaan
deelde.
Spr. concludeert: er wordt geen vloot uitge
breid en de uitgaven worden niet verhoogd.
Nieuwe lasten worden het volk niet opgelegd. I ontwijkend
hC<!2 d^memlng aan een bewape- Maar midd M tafeb toen Jcnn
nlngswedstryd plaats. Het petitionnement den mijnheer Vree2ers
aan z’n vrouw om mee te gaan.
„Maar ik moet uit 1” klonk 't verbaasd.
„Zeg dit dan maar eens één keer af. Nel.
Onze Jenny begint te klagen over alleen
zijn en dat ze jou nooit ziet. Gun haar dit
nu voor den laatsten dag. En wat ik je ook
nog vragen wilde, breng haar voor den
laatsten avond nu eens zelf naar bed, ze
wil dit zoo graag.”
„Hoe burgerlijk,” spotte mevrouw, „moet
ik *n huissloof gaan worden, zelf koken,
kousen stoppen en m'n dochter van tien
jaar in slaap zingen
„Nel,” zei hij ernstig, „je weet, ik laat
je geheel vrij, maar in één ding kon je
wel wat beter zijn je bent geen moeder.”
Onverschillig haalde ze de schouders op,
maar ’s middags ging ze mee uit en ze bradht
ook *s avonds het kind naar bed.
„O, Mammie, wat heerlijk 1” vleide Jenny
toen zie samen met haar Moeder op haar
mooie slaapkamertje was.
„Opschieten hoor,” zei mevrouw, die niet
hield van zulke ontboezemingen, maar
toch ook met ’n tikje schuldbewustzijn.
„Nog even bidden,” zei Jenny, en hardop
begon ze haar avondgebedje.
„Mijn Heer en mijn God,” bad het fijne
stemmetje.
Mevrouw Vrcezera zuchtte eensals
*t aan haar lag, zou 't kind nooit bidden,
die onzin, maar ja, haar man stond daar nu
eenmaal op.
„Drie Weesgegroetjes ter
Maagd, om de deugd van
bewaren,” bad Jenny.
„Wat bid je daar nu, kind t”
„Drie Weesgegroetjes ter eere van de
H. Maagd,” legde het kind uit. „De Zuster
heeft gezegd, dat moeten we ons heele
leven bidden, dan gaan we nooit verloren.”
„En ik wil niet meer, dat je dien onzin
bidt, verstf jè^kïnd zei mevrouw Vreezers
met 'n boos gezicht. Ik wil niet, dat ze van
jou *n non maken.”
Jenny begreep niet waarom haar moeder
toch zoo boos keek, zij met haar overgevoe-
Te Bodegraéen is een vergadering ge
houden van de Ned. Ver. van Kaashandela
ren. De secretaris, mr. C. Jonker te Gouda,
deelde mede, dat de pogingen van het be
stuur om de Invoerrechten in Cuba op Hol-
landsche kaas verlaagd te krygen, geen
resultaat hebben opgeleverd.
In principe besloot men tot het voeren
van een uitgebreide reclame-campagne om
het gebruik van kaas over de geheele wereld
te bevorderen. Wanneer ook producenten,
het riJkscontrölestatlon en Wellicht Prov,
Staten daartoe hun medewerking willen
verleenen. zullen deze plannen nader wor
den uitgewerkt.
Aangenomen werd voorts een voorstel, om
een zwarte Ujst aan te leggen van kaasboe
ren, die niet bereid biyken een behooriyke
schadevergoeding te geven voor die kaas,
welke na den inkoop door onzichtbare ge
breken in waarde is achteruit gegaan.
De vergadering meende, dat de nieuwe
wyze van kaasmaken de kwaliteit niet ten
goede komt. De oude methode werd alge
meen beter geacht.
In verband met den export van kaas naar
Duitschland deelde de secretaris mede, dat
na het volgend jaar, wanneer het hsmdels-
verdrag met Duitschland afloopt, zeer waar
schijnlijk slechts 25 k 30.000 ton kaas uit
Nederland in Duitschland zal mogen warden
Ingevoerd. Men achtte het wenscheiyk, dat
hieromtrent thans reeds vragen in de
Tweede Kamer worden gesteld.
Aan het eind der vergadering deelde d»**“
heer J. A. Schilt mede, wegens ge-nndbride
redenen als voorzitter te moeten bedanken.
De heer Schilt is een van de oprichters «ter
vereeniging en heeft 23 Jaar zitting in bet
bestuur gehad.
vlootuitbreiding spreken, durft beschuldigen
van volksmisleiding. Is hier sprake van uit
breiding of niet?
Eerst in 1935 komt de eerste kruiser in
dienst. Personeeluitbrelding komt dus eerst
later aan de orde. Dat acht spr. onvermij
delijk.
Spr. komt thans tot de opportuniteit van
dit voorstel. Welke zyn de beweegredenen,
die geleid hebben tot deze vlootuitbreiding?
Voor West-Indië kan met een paar polltie-
vaartulgen worden volstaan. Maar wat heeft
de regeering bewogen tot uitbreiding der zee
gaande vloot voor Ned.-Indië? Waarom zyn
nu plotseling 33 in plaats van 22 schepen
daar noodlg? In hoeverre is de veiligheid
daar verminderd? In 1923 dacht men aan
piessie van Engeland. Dat is thans volko
men uitgesloten.
Onze kruiser zal op de geheele wereld de
zwakste zyn die er is.
De vernietigende crltlek van marine-offl-
cieren over de vloot, die de minister wil cre-
eeren. leidt tot twee mogeiykhedenof een
sterke vloot, maar dan moet men met de
millioenen smijten, óf de ontwapening. De
keus is voor ons niet mogilyk.
Wy laten ons niet leiden
partygenooten in andere Ian<
standpunt komt trouwens overeen met dat
van onze partygenooten in alle andere kleine
landen.
De heer prof. VAN DER BILT (V. B.):
„Die geen koloniën hebben!"
De heer DUYMAER VAN TWIST (A. RJ:
„Denemarken wil toch een vloot van 13.000 t.
De heer ALBARDA: „wy achten een poli
tiemacht noodlg voor de veiligheid van onze
kust en de Indische. De Deensche vloot, die
dient ter bescherming van een land met een
kustiyn, driemaal zoo groot als die van
Frankrijk, zal bestaan uit zeer eenvoudige
schepen, alleen politlevaartuigen en enkele
nog bestaande dutkbooten. Hoe de heer Duy-
maer van Twist dat kan vergeiyken met de
hier aangevraagde kruisers en jagers, ont
gaat spr.
De heer DUMAER VAN TWIST: „Die wor
den niet gevraagd voor Nederland maar voor
Indië. U verdraait de zaak.”
De heer ALBARDA komt nu tot het peti
tionnement. Anderhalf-^nlllloen Nederlanders
hebben geteekend op deRj^ten van 8.D.AF.
en N.V.V.. tachtigduizend ojb<iie van „Kerk
en Vrede.”
Had men dit plan by de verk
gekondlgd, dan hadden de kal
mlllioen stemmen by de verklei
reikt.
By de Katholieke pers was in 1923 ook geen
algemeene instemming met het vloot voorstel.
Thans was de instemming algemeen. Een ka
tholiek minister behoeft slechts een voorstel
te doen en de heele katholieke pers staat ach
ter hem De sociaal-democratlsche ministers
waren in Duitschland gedwongen mede te
werken tot den pantserkruiser A. Maar de ge
heele sociaal-democratlsche Ryksdagfractle
verzette zich daartegen toen.
De heer DE VISSER: En de Ministers ble
ven gehandhaafd.
De heer ALBARDA: De katholieke fractie
is slaafsch tegenover Katholieke Ministers.
De VOORZ1ITER verzoekt den heer Al
barda dergelijke uitdrukkingen niet te ge
bruiken.
De heer ALBARDA: By de kwestie van de
ambtenaarssalarissen hielden de Katholieken
zich tegenover minister Ruys de Beerenbrouck
koest maar komen op tegen minister De Geer.
Er is thans een botsing tusschen twee
stroomlngen, voor en tegen bewapening. In
elk land en overal, waar de stroomlng voor
In de P.N.I -zaak werd voorgeroepen ge
tuige mr. L. G. Kroll, rechter-commlssaris
te Batavia. Getuige zet uitvoerig het voor
onderzoek uiteen tegen mr. Iskay. Getuige
heeft verdachte gehoord inzake het in beslag
genomen examenwerk van candidaat-leden
der PN.t Getuige heeft dit werk nagezien.
Het is in beslag genomen by drie leden der
P.N.L, waaronder Soewlrjo en Sartono. Ge
tuige sorteerde de belangrijkste .'.-tukken en
verhoorde de desbetreffende examinandi In
de beantwoording kwam het punt voor, dat
men niet te lang moest wachten met het
verkrijgen van de vryheid, maar dat men
moest „memboenoeh kaoem sana": de Hol
landers vermoorden, om ’t proces te verhaas
ten Waar de examinandi de wijsheid van
daan haalden is getuige onbekAd, maar
anderen hadden de Persatoean Indonesia
ijverig bestudeerd. Menschen uit Batavia, die
verhoord werden, waren voornamelyk af
komstig uit Kemajoran, welk stadsdeel
vroeger bekend stond als een centrum van
rampokpartyen en dat in 1926 het centrum
was van de communistische beweging.
■Is zoodanig, want hy dient als materieel-
reserve. Personeel wordt er niet voor aan-
«evraagd. Kït ’t flottieljevaartulg voor Cu
racao kan spr. zich vereenlgen.
De vraag is nu, of de kruiser een ver
waardig schip zal zyn.
De Minister zal verstandig doen, twee ka
nonnen meer te vragen. Met grooten ernst
dringt spr. by den Minister er op aan, dit
denkbeeld niet af te wyzei£
Ja ren later bad een jong zustertje in
een stille kloosterkapel voor haar vader,
die weer een goed christen geworden was,
kracht. Jn voor haar moeder om de
De oude keukenmeid oogde de kleine
Jenny met 'n hart vol medelijden na.
En ze peinsde voor de zooveelste maal,
wat 'n leed er in het huis van den heer Vree
zers gebracht was door *t gemengde huwelijk
van Mijnheer. Hij was toch altijd zoo degelijk
en godsdienstig geweest, maar toen hij „haar”
ontmoette, gaf hij niet om geloof en kerk
en trouwde haar, de ongeloovige, de mon
daine, die nergens voor leefde dan voor
uitgaan, 't Huwelijk werd een groote mis
vermeerdering van bewapening zich vertoont. I lukking.Toen het kind geboren werd,
mannen en vrouwen daartegen hoopte mijnheer Vreezers, dat z’n vrouw
haar leven gevuld zou zien, maar 't was
haar een last ze hield niet van kinderen.
En toen Jenny ouder werd, vond haar
vader *t de beste oplossing te om haar maar
op 'n kostschool te doen, en hij plaatste haar
I op een katholieke school bij Zusters. Want
ofschoon hij zelf z'n godsdienstplichten
eerste termyn wordt gevraagd slecht nakwam, hij wilde z’n dochtertje een
katholieke opvoeding geven.
Daar kwam de vader aan en de meid
hoordé
„Vadertje,” vleide Jenny, „blijft u
vandaag eens thuis Morgen moet
weer weg ik ben altijd zoo alleen.
'n Schuldig gevoel kwam in mijnheer
Vreezers' hart.
„Goed hoor, kind, ik blijf bij je. Willen
we dan vanmiddag eens heerlijk uit rijden
Boven-Digoel
Aan de orde is de stemming over de mo-
de-Cramer, luidende:
J3e Kamer, gehoord de besprekingen om
trent bet Digoel-rapport, verzoekt den mi
nister te willen bevorderen, dat zoo spoedig
mogeiyk wordt overgegaan tot opheffing van
de intemeeringskampen aan den Boven-
Digoel en tot vrijlating en terugzending van
de geïnterneerden naar hun woonplaatsen
en gaat over tot de orde van den dag
De heer DE VISSER (CPH.) verklaart,
dat de communisten hun stem aan de motie
niet zullen onthouden, hoe zwak zy ook is.
De heer BRAAT <P.B.) motiveert zyn
stem tegen de motie.
De motie wordt verworpen mét 56 tegen
33 stemmen, die der soclaal-democraten, der
eonununisten *n van den beer Floris Vos
QLP.).
Naar aanleiding van een desbetreffend
adres besloot de gemeenteraad van Sneek
tot verlaging van huur der landerijen, die
het eigendom van de gemeente zyn.
Deze verlaging, uitsluitend van toepassing
op het huurjaar 1930, bedraagt:
le. voor de huurders, die uitsluitend van
melk winning hun bedrijf maken, 15
2e. voor de huurders, die van den vee
handel bun hoofdberoep maken. 1%
Voor uitstel van betaling van 1 November
1930 Jot 1 Februari 1931 voelden B. en W.
niets, maar zy zegden toe. dat by het even
tueel heffen van maatregelen tegen hen, die
op 1 November as. in gebreke zyn. de noo-
dige soepelheid zal worden betracht.
Het Octobemummer van de „Annalep van
het Genootschap tot voortplanting des Ge-
loofs" publiceert de opbrengst van het
dienstjaar 1929'1930.
Bracht 1928—1930 op 296 457.33, 1929—
1930 bereikte het cyfer van 314.679.10.
De netto-opbrengst is dus het laatste
dienstjaar 18.221.77 hooger geweest dan
het jaar tevoren. De contributies waren dit
jaar 14.294.15 hooger dan het vorig jaar.
Dit wijs» er op. dat er elf duizend nieuwe
leden zyn aangeworven.
lig hartje kon dat niet verdragen en ze
snikte 't uit
„O Mammie, wees niet boos, wat heb
ik dan gedaan
„Kom kind,” zei mevrouw nu, „ik ben
niet boos meer, als je me maar belooft, dit
nooit meer te bidden. Ga nu gauw slapen,
hoor,”en ze dekte 't kind onder en gaf haar
haastig 'n kus. Twee blauwe kijkers keken
haar door 'n waas van tranen na in niet-
begrijpen.
Beneden luchtte mevrouw Vreezers haar
toorn.
„Verbeeld je, onze dochter wordt een
non die moet me daar voor zoo’n zuster
eiken avond zoo’n gebed bidden, maar ik
wil *t niet en zal 't niet dulden ook
„Maar vertel me nu eerst eens, wat
eigenlijk gebeurd is,” deed mijnheer kalm.
En opgewonden kreeg hij 't gebeurde
te hooren.
„Dus omdat 't kind drie Weesgegroeten
bidt, daarom is *t een uitgemaakte zaak, dat
zij naar 'n klooster gaat Maar ja, wat weet
jij ook van zulke dingen af,” liet mijnheer
Vreezers er bitter op volgen, enpijnlijk
voelde hij opnieuw dei afstand die hen
scheidde.
„Nelly,” zei hij zacht, en z’n stem klonk
ongewoon ernstig, „ik wil, dat 't kind wèl
lederen avond haar drie Weesgegroeten
bidt. Hoe slecht ik verder ook ben, dat heb
ik toch altijd nog gedaan. Laat het kind dus
vrij, anders....
„Nu andersdaagde ze uit.
Maar hij was de kamer al uit naar boven
en daar aan 't bedje van zijn kind bad hij
met haar samen de drie Weesgegroeten
en zacht klonken hun stemmen
„Door uw Onbevlekte Ontvangenis, o
Maria, zuiver mijn lichaam en heilig mijne
ziel.”
BtJ de voortzetting der behandeling van
het vlootontwerp betoogde de heer BRAAT
(Plattelandersbond) dat de landbouw van
dit ontwerp geen voordeel geniet. Het geld,
dat beschikbaar is, is beter te gebruiken dan
voor oorlogsschepen. Als er een schuit voor
Indië noodlg Is, moet Indië dat zelf maar
betalen. Spr. ziet bovendien niet In, tegen wie
wy ons moeten bewapenen. Het sou nog
eenigen zin hebben, om vliegtuigen te bou
ten als we een fabriek hadden, die er vele
per dag kan afleveren. Hier wordt totaal
toets voor den landbouw gedaan.
De heer DUYS: Wou je dan landbouw op
■ee?
De heer BRAAT wil betoogen, dat de vloot
die men wil bouwen geen enkel belang heeft
in verband met de landbouwproductie. Bo-
dlen weet spr. niet of leger en vloot wel be
trouwbaar zyn en het gebeurt, dat een vloot
zich tegen hare regeering richt. Met bewa
pening richt teen toets uit en de boeren
hebben met verontwaardiging de poppen
kast kan de manoeuvres' gadegeslagen.
De VOORZITTER verzoekt den heer
Braat rich parlementair uit te drukken.
De heer BRAAT meent, dat het geld hier
toet economisch wordt besteed en aal te
gen stemmen.
De heer F. VO6 (Middenpartij) betoogt,
dat men door onderscheidene conferenties
wel eenlgsrins nader te gekomen tot de inter
nationale ontwapening.
Uitbreiding van bewapening, aooals hier
wordt voorgesteld, te een Map in achter-
waartsche richting.
De heer TILANU8 (CH.) zegt, dat het
zelden te voorgekomen, dat een eenvoudige
suppletotre begroeting zooveel politiek ge
woel heeft veroorzaakt. Zelfs te een petition
nement gehouden. By dergelyke gelegenhe
den wordt meer een beroep gedaan op het
gevoel dan op het nuchter verstand. Een
voorbeeld hiervan ia de actie der Dultsche
Nstlonaal-socialteten geweest, welke werd
frvoerd met negatieve leuzen.
Er zyn drie soorten ontwapenaars, In de
eerste plaats de communisten, die daarby
een zoo krachtig mogeiyk gewapend Rusland
wenschen. De tweede categorie vormen de
poUUeke-gevoels-ontwapenaara, de volge
lingen van den heer Albania, die op een
vergadering rel. dat alle optreden is geoor
loofd als er oorlog komt, ook al valt dat
optreden ver buiten het wetteiyke. Is dit de
meenlng der soc.-democraten, laten zy het
dan duldeiyk en klaar aeggen.
Ten slotte zyn er de «retenschappeiyke
ontwapenaars. volgelingen van den heer van
Embden, die zich baseeren op Volkenbond,
e-
m
e-
ie
m
5-
e-
d-
et
n!
n-
?en
er
re-
