ONS BLAD
I
1
L. Frankenberg—Alkmaar
•NAAR BEZUINIGING OP ONDERWIJS
ill
WOENSDAG 5 NOVEMBER 1930
dit nummer bestaat uit twee bladen
VIER EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 26»
f 40
f 750
f 50
f 125
Voornaamste cN^ieuws
Hoog
water
De dader meldt zich aan
Die van Maybach opgehelderd
Noodlanding
De vlucht van den heer Van Tijen
De postvluchten op Indië
Een nieuwe encyclopaedic
Het compromis in de Ty pografie
De ondergang van de R 101
VERZOEK
De oorzaak der jongste
mijnramp
Adverteerder*
Centr. Genootschap voor Kinder-
hersteilings- en vacantiekolonies
Kantoorboeken in elke liniatuur en dikte
Wij voeren slechts één kwaliteit, de beste
watersnood
bereikt
Te Amstelveen welhaast de hoogte
tijdens den watersnood van 1927
Vooreen Vooreen
school
voor
g. 1. o.
meer dan 100.000 inwoners 100
50.000 t m. 100.000 inwoners 80
25.000 t'm. 49.999 inwoners
minder dan 25.000 inw.
JOH. LAUWERS
Barometers Thermometers
PAYGLOP 3
ALKMAAR
Hoe de gemeenten zouden kunnen bezuinigen
RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET OHGEVAL
oom bij ’n vechtpartij
gedood
/ff
&5 fH
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAK VERLIES
Mét tot RJfc rmtrawl SWW SIM
I
NOOR
LLANDSCH DAGBLAD
of
Scholenbouw - Exploitatiekosten
- Boventallige leerkrachten
per feral be-
Dienatbode overvallen te De Bilt.
ran Varga*. den
De opening van het Franscbe parlement,
Scholenbouw
Barometerstand 9 uur v.m. 7.60, vooruit.
In een gemeente met
et systeem.
De F.H.
I
Werk ran katholieke geleerden
te
Gronmren vóór, Roermond en Venlo tegen
Het onderzoek naar de oorzaken.
NA DE REVOLUTIE IN BRAZILIË
Nieuwe geneeskundige insperienr.
«aak.
DB DQUBOXIB
aan
onderwijszorg
en
Wil men de voornaamste oorzaak der
ónnoodlge vrijheidsbeperking uit de wet
het
wet
60
40
De heer Van Tijen, die met zijn Pander-
vliegtuig ..De Adelaar” een zakenvlucht naar
Nederlandsch-Indië maakt, is Dinsdagmid
dag te 13.03 uur te Aleppo aangekomen. Hij
was gistermorgen te 8.10 uit Konia, waar hij
Zondagmiddag was aangekomen, vertrokken.
Het regeertngsprogram
president van Brazilië.
H®t ontwerp maal- en menggebod na vijf
weken nog bij den Raad van State, die het
weinig gunstig heeft ontvangen* invoering
dit jaar onwaarschijnlijk.
bij
f
A BONNEMENTSPRIJ s
Per kwartaal, voor Alkmaar 2.
Voor hutten Alkmaar 2A5
Met Geïllustreerd Zondagsblad
#60 hooger
VARGAS.
de nieuwe prcaidLut van Brazilië, die
thans in functie is getreden en orde en
regel wfl terwgbrengen tn dn ipNinBg
school
voot
u. 1. o.
«0
48
36
24
Zou men dus overgaan tot verzwaring
der voorwaarden tot het verkrijgen van
bijzonder onderwijs, tot het verkrijgen
van schoolgebouwen, dan zal naar even
redigheid ook het openbaar onderwijs
zich (in den geest der gelijkstelling) een
belemmering moeten laten welgevallen.
Is het ook niet al te mal, dat de ge
meentebesturen ertoe gedwongen kun
nen worden voor 8 leerlingen een school
in stand te houden?
Naar wij vernemen is bij de N.V. Uitge
verij „Joost van den Vondel” te Amsterdam
ter uitgave in voorbereiding een uitgebreide
geïllustreerde Nederlandsche encyclopaedic,
onder leiding van katholieke geleerden. Het
is de bedoeling, het werk in 10 flinke deden
te doen verschijnen.
Het water van den Amstel is sinds gister
ochtend nog weer zeven cM gestegen. Te
Ouderkerk is de stand hooger dan bij het
hoog water in October j 1 Op 800 meter ten
noorden van de Ouderkerkerbrug loopt het
met vrij veel geweld over den Amsteldijk.
Het gemeente- en polderpersoneel. dat tot
nog toe geen versterking noodig heeft, zou
nieuwe bekistingen aanbrengen
Eenige huizen onder den dijk staan thans
ten deele onder water. De slooten van den
polder en de Ringvaart kunnen het afstroo-
mende water echter nog behoorlijk verwerken.
Voor het vee dreigt geen gevaar daar dit
reeds bij de vorige waterstand in veiligheid is
gebracht.
Gisteravond omstreeks zeven uur had het
Amstelwater op twee c.M. na de hoogte be
reikt die het had tijdens den watersnood in
1927. Verwacht werd dat het peil in den loop
van den nacht nog eenige c.M. sou stijgen.
Gevaar voor doorbraak acht men evenwel
niet aanwezig.
LICHT OP. De lantaarns moeten mocRat
boven-4 Forten opgestoken om 451 uur.
Het zijn
gemeenten
van de
De Veebt b(j Maaraaen.
Gistermorgen is de Vecht te Maarssen zoo
danig gewassen dat zij bulten haar oevers is
getreden. De Heerengracht staat geheel
blank; het water staat tot aan de hulzen,
terwijl langs het zandpad eenige bewoners
geheel geïsoleerd zijn.
Engelscbe Lagerhuis Het conaerra-
tieve amendement verworpen.
Levenslange seheele ongeschiktheid tot werken door f 7CI1 eeB °»Sevsl met f OEfl bij verlies van een hand. f 4 AC bij verlies van een EB bij een breuk tan
veriiea van beide armen, beide beenen of beide oosen doodelijkdh afloop !e(> Toet of I lad.’ duim ot wijsvinger UU. been ot arm
De Maas vraat.
Men meldt uit Maastricht:
De Maas is sedert gistermorgen nog 13
e.M géwassen. De stand om 4 uur gister
middag was: 3.46 m. Nog 34 c.M. en aü is
buiten haar oevers.
In plaats van arts A. K Dijkhuizen, die
wegens zijn benoeming tot directeur van
den geneeskundigen dienst en tevens direc
teur van het gemeentelijk ziekenhuis te
Alkmaar op 1 November jJ. is afgetreden
als geneeskundig inspecteur van het Cen
traal Genootschap voor Kinderherstellings-
en Vacantiekolonies, is door bet Hoofdbe
stuur benoemd arts A. A. Koopal te Pa-
terswolde. De heer Koonal hoopt 15 No
vember as. bij het Centraal Geoootoctiap
to dien» te traden. --
„Art. 195 van de grondwet bepaalt: „Het,
onderwijs is een voorwerp van de aanhou
dende zorg der Regeering."
De zorg voor het onderwijs legt de
grondwet alzoo op de Regeering d.i. de
RÜksregeering. Dit sluit natuurlijk niet uit,
dat de Regeering bij het vervullen Harer
taak zich de medewerking verzekert van
organen van lager orde, provincie- en ge
meentebesturen. Zooals geschied is in de
L.O.-wet 1920. Men dient echter niet uit
het oog te verliezen, dat de taak, welke
aldus aan die organen wordt opgedragen,
het karakter heeft van „selfgovemment”
en dat zij die niet vervullen krachtens
provinciale of gemeentelijke autonomie.
De Rijkswetgever beeft en houdt de volle
den omvang van die taak
de vervulling er van aan
De beide vliegtuigen van den Indisebea
Lucht postdienst, thans onderweg, zijn gis
teren te Jask aangekomen.
Volgens bij de K.L.M. ingekomen bericht
is de PH-AEZ gisteren te 5.46 uur uit Bag
dad vertrokken, te 10.49 uur te Bushir ge
land, te 12.29 uur vandaar vertrokken en te
17.45 uur te Djask aangekomen.
Dit is de eerste maal, dat twee vliegtuigen
in één plaats zijn en daar tot den volgenden
nacht blijven.
Alles is wel aan boord. Heden verder.
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5
regels 1.25: elke regel meer 0.25.
RECLAME pér regel f 0.75 voor
de eerste pagina; voor de overige
pagina’s 0.50.
RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD”
vooruitbetaling per plaatsing
,M per advertentie van 5 regels:
Iedere regel meer 9.12
bij verlies van
anderen vinger.
bevoegdheid, om
te bepalen en
wettelijke voorschriften te binden.
EU. die telkens weer verkondigen, dat
de vrijheid en de aatMpmle der gemeente
besturen In ondetwusaangelegenheden ge
ëerbiedigd moeten worden, toonen on de
gemeentelijke taak in zake het onderwijs
er een opvatting op na te houden, die
juridisch niet houdbaar is.
Wellicht is het ook deze onjuiste opvat
ting geweest, die den L.O.-wetgever van
1920 de taak, voorheen aan Gedeputeerde
Staten opgedragen, deed inperken en te-
gelijk aan de gemeentebesturen een in menig
opzicht bjjna onbeperkte macht deed toeken
nen. Even goed als hij de aanspraken der
bijzondere schoolbesturen op de vergoedin
gen uit de publieke kassen met zorg afba
kende had hij er voor moeten waken, dat de
gemeentebesturen zich In het gebruiken der
door alle burgers opgebrachte belastinggel
den geen te groote vrijheid konden veroor
loven ten bate van het openbare onderwijs.
Qbt is echter niet giwhied
In het orgaan der Federatie van werkge
versorganisaties in het boekdrukkersbedrtjf
wordt meegedeeld dat het district Groningen
zich vereenigd heeft met het compromis,
maar dat het district Roermond-Vento be
sloten heeft zich te verzetten tegen het ac-
coord en „eventueel stappen te doen, welke
noodig zijn tot bescherming van eigen be
drijf.”
„Zoolang aan de gemeente de macht
gelaten wordt, om naar believen over de
door alle burgers opgebrachte belastingpen-
ningen ten bate vifri het openbaar onder
wijs te beschikken, zal er van die bezui
nigingen niet veel komen. Daarom zal van
die vrijwel onbeperkte macht een belang
rijk deel moeten worden toegewezen aan
een meer onpartijdig lichaam, zooals Ge
deputeerde Staten der Provincie." Even
eens zal ten opzichte van de instandhou-
dingskosten de wet op sommige plaatsen
tot meer bezuiniging en in andere tot
betere verzorging moeten leiden. Dat zal
neerkomen ook hier op inperking van ge
meentelijke willekeur. „De omvang der hier
bedoelde uitgaven zal wellicht op voor
dracht der Gemeentebesturen ieder jaar
voor het daarop volgend jaar. zoowel van
openbaar als bijzonder onderwijs, moeten
bepaald worden door Gedeputeerde Staten”.
Daardoor zal de exploitatie der bijzondere
school tevens belangrijk worden verge
makkelijkt."
Het is natuurlijk allereerst zaak, dat
de scholenbouw tot het redelijkerwijze
beslist nóódige wordt beperkt; en dan
zouden, dunkt ons, de voorwaarden tot
verkrijging van nieuwe scholen nu zoo
langzamerhand verzwaard behooren te
worden.
Thans bedraagt het vereischte aantal
leerlingen, waarvan uit de verklaring
der ouders moet blijken, dat zij de te
stichten school zullen gaan bezoeken:
hebben huiszoekingen
soc.-dem. bureaux
19 wapenen.
Beleefd verzoeken wj) de
medewerking van onae hw.
Adverteerders inzake net
vroegtijdig toeaenden ran
de voor de Zaterd^-mim-
mers bestemde sdvertentHn.
WH sullen bet seer op prQs
stellen indlen wü de an
nonces, bestemd voor Zater
dag, reeds des Donderdags of
atterlQk des Vrfjdsgsmorgens
ontvangen.
Deer het vroegtijdig inaen-
dan ran advertentita kun
nen wfj eek aan de nltrae-
rtng. dos een het netten
ran de advertentie, meer
■■■taib« schenken, hetgeen
vanzelfsprekend de rantamo-
waarde van de annonce tan
goede komt.
Mods m Uw eigen tiitaiw
vertronwen wfj op Uwe
m«(tawnttng tnaake een en
sndm te mogn rdim,
Vergadering Raad
van St. Raphael.
Alle •bonne’» op dit blad zijn Inoevoloe de verzekerinnvoorwaarden f OHflfl
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende ultkcerinxcnvUUU
wil het onderwijs in zjjn eigen
gemeente beter -hebben dan best in
ieder geval beter dan in een andere ge
meente en men begunstigt het open
baar onderwijs met een aantal boven
tallige leerkrachten.
Maar dan meent het bijzonder onder
wijs terecht, dat het niet ten achter
mag blijven, en het gaat iwat wettelijk
geoorloofd is) in dezelfde mate boven
tallige leerkrachten aanstellen.
Zoo werkt het stelsel in een gemeente
twee- en drle-dubbel, daar iedere bij
zondere schoolrlchting recht heeft op
evenveel boventallige onderwijzers als
het openbaar onderwijs.
Ook hier is het openbaar onderwijs
dus de promotor van de duurte.
In alles, wat geld kost, geeft het open
baar onderwijs het voorbeeld, heeft het
openbaar onderwijs de veelal dwingende
leiding.
Te Helmond heeft een 28-jarige mnn hs
een vechtpartij zijn oom gedood.
Een belangrijke besparing op school
gebouwen, en alles wat daarmee samen
hangt, zou o. 1. ook verkregen» kunnen
worden, als er op ruime schaal gebruik
gemaakt werd van de gelegenheid tot
het vervoer van leerlingen voor het be
zoeken van scholen van de gewenschte
richting op grooten afstand.
Tot onze verbazing hebben wij in het
onlangs verschenen Regeerings-onder-
wjjsverslag over 1927 gelezen, dat de ge
zamenlijke gemeenten van Nederland
over genoemd jaar niet meer dan
33.223.tot dit doel hebben uitge
geven.
Hoe menige school zou er. vooral in
de gehuchtstreken, uitgespaard kunnen
worden, als gemeentebesturen hier en
daar doelmatig autobusdiensten voor
schoolkinderen invoerden.
De miininspectie te Bonn heeft een uitvoe
rig rapport gekregen over te ik^tmonp te
Alsdorf.
De hypothese, dat een ontploffing
gronds heeft plaats gehad, als gevolg waar
van de sch»ch*toren en het directiegebouw
zijn vernietigd, kan nog niet op zij worden
gezet.
Mogehjk wordt nfet geacht de ontploffing
van groote hoeveelheden springstoffen, van
een benzinetankexplosie van de lampisterij
of van gemorste brandstoffen. De ontploffing
kan daarentegen wel door werkzaamheden
me> een autogeen apparaat ontstaan zijn.
Het onderzoek onder den grond is niet ge
heel afgeloopen. Een ontploffing van mijngas
schijnt uitgesloten te zitn. Tn de mijpgedeel-
ten. waar de steenkool gedolven wordt, zijn
geen ontplofflngsverschiinsclen waai geno
men. Het wegruimen van puin is echter nog
niet geëindigd .zoodat het onderzoek nog
voortgezet moet worden
f “De ..Frankf. Ztg. meldt dat de ontploffing
lin de mjjn van Maybacr. te wijten is aan een
efecte veiUgheidslatr.p.
Er is namelijk zulk een lamp gevonden,
waarvan de beschermende kap boven de me-
taaldraadzeef was lo'geschroefd en nergens
was terug te vinden.
De zeef zelf vertoont plekken, waar het
metaal is gaan gloeien.
Hieruit wordt afgeleid, dat dew lamp de
ontploffing veroorzaakt heeft.
Onderwijs en Opvoeding zijn wij van
meening, dat Gedeputeerde Staten het
best deze „hoogere en meer neutrale/in
stantie” zullen kunnen vormen.
Met het stellen van al te algetneene
normen, waarbij het openbaar onder
wijs, door de gemeenten vaak vertroe
teld, den toon aangeeft, komt men er
niet.
Ieder geval zal meer
keken moeten worden.
Wat beslist noodig is, moet toegestaan
worden; wat niet meer noodig is.
moet worden geweigerd.
Men ziet dus, dat er bezuinigings-
mogelijkheid te óver is. Zoowel voor het
Rijk als voor de gemeenten.
En nu wachten wij vol belangstelling
af, wat de Staatscommissie-Rutgers te
vertellen zal hebben en welke van de
in onze artikelen genoemde bezuini
gingsmogelijkheden zij zal hebben, aan
gegrepen
Gistermiddag moest het militaire vliegtuig
Fokker C I no. 518. dat te kwart over 2 uur
te Soesterberg was Opgestegen tot het maken
van een oriëntatievlucht WageningenTlel—
Soesterberg op een uiterwaard aan den Rijn,
aan de overzijde der rivier tegenover Wape
ningen, te pl m. 3 uur een noodlanding^
maken, aangezien door een gebrek aan de*<’1
koelinrichting het koelwater was wegge-
loopen.
De bemanning van ’t vliegtuig bestond uit
den sergeant-vlieger Rijntjes en den waar
nemer soldaat Akkerman. De landing verliep
vlot. Het vliegtuig Weef onbeschadigd. Het
kon echter noet meer opstijgen. Vermoedelijk
aal het van een nieuwen motor moeten wor
den voorzien of ter plaatse worden gedemon
teerd.
Deze aantallen zullen nu een verhoo-
glng moeten ondergaan, en principieel
bezwaar zal daartegen niet aangevoerd
kunnen worden: ten aanzien van de
eerbiediging van „den wil der ouders”
maakt een „iets méér of minder” geen
principieel verschil uit.
En van gelijkstelling tusschen open
baar en bijzonder onderwijs Is er in dit
opzicht tóch geen sprake:
de gemeenten immers houden voor
een minimum-aantal van 8 leerlingen
openbare scholen in stand en indien
voor 12 of meer' leerlingen openbaar
onderwijs verlangd wordt» dan voorziet
daarin de gemeente; en een en ander is
niet eens aan een vrije beslissing van
gemeentebestuur overgelaten: de
(Art. 19 L. O.) gebiedt zulks uit
drukkelijk. Instellingen voor bijzonder
onderwijs mogen eerst een L. O.-school
stichten, wanneer er 40 leerlingen voor
wegnemen, dan zal men in wed eraan- aangemeld zjjn,
sluiting bij de wet van 1878 in eerste
Instantie door Gedeputeerde Staten niet
alleen de Rijks-, maar ook de gemeente-
vergoedingen moetep laten vaststellen,
aldus het Bureau.
Het Bureau adviseert dit voorstel juri
disch aldus:
Wat bij de bespreking der bezuini-
glngsmogelijkheden ook niet vergeten
mag worden, is de groote royaliteit,
welke gemeentebesturen en schoolbestu
ren zich vaak veroorloven bij het bou
wen en inrichten van nieuwe scholen.
In meerdere school-inspecties komt
over ’t algemeen weinig of geen bezui-
nigings-revisie op eenmaal ingediende
bouwplannen voor; vandaar In vele dor
pen schoolpaleizen
Minder luxe ware in vele gevallen ge-
wenscht en, in het nationaal belang,
noodzakelijk.
Frissche, ruime lokalen zijn noodig,
voor het kind, voor den onderwijzer en
het onderwijs, maar geen monumentale
bouwwerken met glas-in-lood, enz.
Als er bezuinigd moet worden, dan
ook geen lokalen voor bioskoop, voor
gymnastiek (althans niet meer dan
absoluut onmisbaar is) en voor handen
arbeid.
Waren de resultaten van het Lager
Onderwijs <en daar kijmt het toch maar
op aan!) ’n twintig, ’ll dertig jaar ge
leden zooveel minder, toen en omdat
men gebruik moest maken van over
t algemeen heel bescheiden schoolge-
bausiexLl
Inbraak In een timmermanawerkplMte te
Rotterdam.
Exploitatiekosten
De vergoeding voor exploitatiekosten
van het Lager Onderwijs (Art. 101) is
ook een niet geringe duurtefactor.
Ook hier gaan de gemeenten, bij de
bekostiging van het openbaar Lager
Onderwijs, vóór in duurte-betrachting.
En aangezien het bijzonder onderwijs
per leerling evenveel mag besteden als
het openbaar onderwijs, wordt het bij
zonder onderwijs als het ware uitge-
noodigd, ja, ertoe gedwongen, groote
exploitatiekosten te maken.
Het openbaar onderwijs, door de ai
te autonome gemeentebesturen over ’t
algemeen sterk begunstigd, exploiteert
heel duur, juist doordat het ’t bijzonder
onderwijs de loef afsteken wil.
Maar daardoor krijgt datzelfde bij
zondere onderwijs het recht, ja, vaak
den plicht, het openbaar onderwijs in
duurte te volgen: de bijzondere school
besturen mogen immers niet toestaan,
dat het openbaar onderwijs, door betere
outilleering, het bijzonder onderwijs
gaat overvleugelen.
Het is duidelijk, dat het systeem hiér
niet deugt:
wat het openbaar onderwijs per leer
ling aan exploitatiekosten besteedt, is
geen juist kriterium: het kan te veel,
maar het kan ook te weinig zijn.
Een oude openbare school, welke veel
kleine herstellingen behoeft en slechts
160 leerlingen heeft, exploiteert veel
duurder dan een gloednieuwe bijzondere
school met 200 leerlingen, maar het
omgekeerde (een oude bijzondere school
met 100 leerlingen tegenover een nieuwe
openbare school met 200 kinderen) :s
eveneens mogelijk.
We willen maar zeggen: het systeem,
het kriterium deugt niet; bij het thans
geldende stelsel kan de vergoeding der
exploitatiekosten te veel en te weinig
zijn.
De eenigste remedie is:
vergoeding der exploitatiekosten naar
de werkelijke behoefte.
Waarover een hoogere instantie oor
deelt.
In Oostenrijk
pteate gehad b(j
Mama - inbeilarna me
De wetgever gaf aan het gemeentebe
stuur het beheer van het openbaar onder
wijs en aan het schoolbestuur 'dat van het
bijzonder. Waar in dit opzicht dus ge
meente- en schoolbesturen eikaars con
currenten zijn, was het verkeerd gezien,
de sleutels van de gemeentekas, waarin
zoowel de voorstanders van het openbaar
als van het bijzonder onderwijs hun be
lasting storten, ter bekostiging van beide
takken van onderwijs aan één der concur
renten over te laten. Daardoor dreigt de
voorstanders van bijzonder onderwijs nog
altijd als voorheen gevaar, dat hun met
hun eigen geld concurrentie wordt aange
daan. De wetgever zou. de vrijheid gelijk
matiger verdeeld, verwaarloozing eenerzvds
en vertroeteling anderzijds meer afdoende
voorkomen, en den schoolvrede krachtig
bevorderd hebben, wanneer hij evenmin
aan de gemeentebesturen als aan de
schoolbesturen de vrije beschikking over
de gemeentegelden ten bate van het on
derwijs had toevertrouwd aan een bui
ten de partijen staand lichaam als Gede
puteerde Staten had opgedragen, volgens
in de wet neergelegde regelen te bepalen,
waarover ieder beschikken kon.
..Wanneer de L.O.-wet 1920 in dezen geest
gewijzigd werd zoo eind' rt het Advies
..zou dat de oplossing beteekenen van
tal van problemen, die thans de onder
wijswereld bezig houden."
van Afgevaardigde*
Wil men bezuiniging op het Lager
Onderwijs over de geheele linie (en wij
xljn ervan overtuigd, dat zulks een
nationaal belang van groote urgentie
is), dan zal de Lager Onderwijswet-1920
ook in dier voege gewijzigd moeten
worden, dat er paal en perk gesteld
wordt aan de gemeentelijke uitgaven
voor dit onderwijs:
dan zal men den scholenbouw, enz.,
tot het hoogst-redelijke moeten beper
ken en daarbij een verstandige sober
heid moeten betrachten
dan zal men de exploitatiekosten om
laag moeten drukken
dan zal men zich moeten matigen in
het aanstellen van boventallige onder
wijskrachten.
Van de hierbedoelde bezuinigingsmo-
geljjkheden zal echter In de werkelijk
heid weinig of niets terechtkomen, zoo
lang de gemeentebesturen de bevoegd-
heifl hebben vrijwel onbeperkt uitgaven
te doen voor onderwijsdoeleinden.
Of wij dus in dit opzicht aan de veel
geroemde gemeentelijke autonomie ge
raakt zouden willen zien?
Ofschoon wij weten, dat wij daardoor
het heilige huisje van velen te na
komen, meenen wij deze vraag toch met
een krachtig „Ja!” te mogen en te moe
ten beantwoorden.
Ten
Rijks-
tweede
Het verhoor van de overlevenden en getui
gen van den ondergang van de R. 101 is
thans beëindigd. Gisteren is men overge
gaan tot een onderzoek van de weersom
standigheden ten tijde van de catastrophe.
Ambtenaren van het meteorologisch departe
ment van het ministerie van luchtvaart ga
ven de desbetreflende inlichtingen, waaruit
bleek, dat de voorbereidingen op den grond
zeer zorgvuldig waren geweest. Dr. Simpson
de directeur van de meteorologisch afdeeling
zeide. dat de R. 101 gewaarschuwd was waar
schijnlijk hooge winden en regen boven het
Noorden van Frankrijk te zullen ontmoeten.
De weersomstandigheden in den nacht van
de vlucht waren echter niet van dien aard,
dat ongerustheid kon worden verwekt.
Simpson was van meening, dat de regen
geen invloed heeft gehad op de navigatie
van het schip en geen belangrijke factor is
geweest bij den ondergang. Vier uur later
zou het luchtschip nog veel erger weersom
standigheden te wachten hebben gehad.
De zaak der Wormerveeriche brandstich
ting voor het Amsterdamache Gerechtehaf.
Aan dit alles kan een einde komen,
als er een hoogere, een meer neutrals
instantie gesteld wordt boven de ge
meenten.
Of er ook een einde gesteld kan wor
den aan het feit, dat (ingevolge den
hoogen rentestandaard van 1920) zeer
hooge annuïteits-uitkeeringen plaats
hebben voor het gebruik van scholen,
welke vóór 1920 alreeds eigendom van
bijzondere instellingen waren, kunnen
wij niet beoordeelen.
Maar een groote bezuiniging zou op
de gemeentelijke uitgaven voor het
Lager Onderwijs verkregen worden, als
ten aanzien van scholenbouw, exploita
tie en boventallige leerkrachten een
hoogere, en meer neutrale instantie dan
het gemeentebestuur oordeelde en be
sliste. Natuurlijk met beroep op de
Kroon.
Wij zijn het hiermede volmaakt eens
maar nu moeten de middelen tot
bezuiniging op gemeente-uitgaven ook
nader aangeduid worden.
Boventallige leerkrachten
i enorme bedragen, welke de
i jaarlijks aan bezoldiging
z.g. boventallige leerkrachten
(uitgaande boven het wettelijk gestelde
maximum, door het Rijk te betalen) be
steden.
De zucht der gemeenten (der gróóte
gemeenten vooral) om boven de Rijks-
schaal uit te gaan, speelt hier een
groote rol.
Men
BUREAU: HOF ALKMAAR
Telefoon: Administratie No. 433
Redactie Ne. 533
eerste is onderwijszorg meer
dan gemeente-zaak, en ten
hebben de gemeentebesturen
in de laatste tien jaren metterdaad ge
toond, dat zij een hoogere macht noodig
hebben, welke in staat is, hen in toom
te houden bij het voteeren van gelden
voor het onderwijs.
Wij staan in deze meening niet alleen.
Toen de Staatscommissie-Rutgers
nu ruim vier jaar .geleden was ge
ïnstalleerd, is zij haar taak begonnen,
met advies te vragen aan tal van pu-
Miekrechtelijke lichamen, organisaties
en instellingen, die met het Lager
Onderwijs te maken hebben; ook ons
R. X. Centraal Bureau voor onderwijs
en opvoeding te Den Haag bracht advies
uit, en bij de bespreking van den scho
lenbouw b v. zei het Bureau in zijn
advies:
Bü de politie te Helmond heeft zich gis
termiddag aangemeld de 28-jartge M. Theu-
nissen uit Llerop. die mededeelde zijn oom
C. v. d. Heyde met een schop op het hoofd
te hebben geslagen, waardoor de man zoo
ernstig getroffen, zou zijn, dat hij, naar zijn
meening, w’el dood zou zijn.
Naar wij vernamen is C. v. d. H. inder
daad overleden.
M. Th. vertelde de politie dat hjj bij zun
oom, waar hü werkzaam was. inwoonde. C.
v. d. H. was. volgens Th. zeer lastig, reden
waarom hij een anderen dienst zocht.
Gistermorgen was de knecht met een zoon
van zijn oom op het land werkzgam. Toen
zijn oom verscheen, begon deze tegen M. 171.
uit te vallen, terwijl hü nem met een spade
aanviel, waarop tusschen belden een gevecht
ontstond. Toen de steel van de schop van
v. d. H. brak, bleef hü toch aanvallen. Theu-
nissen raakte zün oom toen zoo hevig op
f het hoofd, dat deze ineenzeeg.
^Tb. zou toen otuniddellük naar de pastorie
zün gegaan, waar hü geestelijken bijstand
heeft ingeroepen, waarna hü zich naar Hel
mond begaf, waar hü bü de politie aangifte
deed van het voorgevallene
De commissaris van politie te Helmond
heeft Th. gisteravond naar Lierop doen
overbrengen, waar hü ter beschikking van
de politie-autoriteiten is gesteld.
Th. heeft verklaard uit zelfverdediging te
hebben gehandeld.