ONS BLAD
L. Frankenberg—Alkmaar
NAAR BEZUINIGING OP ONDERWIJS
"7
i
Voornaamste c^Cieuws
1
Hoog
dit nummer bestaat uit twee bladen
WOENSDAG 5 NOVEMBER 1930
VIER EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 260
f 40
f 750.
f 50
f 125
van
OST
Eerst veroordeeld tot f 300.000 boete
De dader meldt zich aan
naar
NTS
Een laatste proef van de motoren
Gestart
NG
cur
Telegrafisch Weerbericht
De ondergang van de. R 101
LD
Ernstig scheepsongeval
water
Die van Maybach opgebelderd
VERZOEK
De oorzaak der jongste
mijnramp
Adverteerders
De post vluchten op Indië
7 -
JOH. LAUWERS
Barometers Thermometers
PAYGLOP 3
ALKMAAR
Hoe de gemeenten zouden kunnen bezuinigen
V rijgesproken
ongedekt vervoer van
gedistilleerd
RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
De vlucht van den heer Van Tijen
Zijn oom bij ’n vechtpartij
gedood
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES
Te Amstelveen welhaast de hoogte
tijdens den watersnood van 1927
bereikt
De reis van de Do. X
Amerika
4
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
of
- Boventallige leerkrachten
oom gedood.
er
▼an Afgevaardigden
Dienstbode overvallen te De Bilt.
van Vargaa. den
De opening van het Franiebe parlement.
atagan
d. H. inder-
iantot
Barometerstand 9 uur v.m. 7.80, vooruit.
In een gemeente met
780.0 m.M. te
737.9 mM. te
richting
Het onderzoek naar de oorzaken.
R.
De P.H. A.E.Z.
Arbeider gedood
dit voorstel
aan
De Maas wast.
DB DQUDOTXB
aan
onderwyszorg
en
ALKMAAR
No- 433
de resultaten van het Lager
Onderwijs (en daar komt het toch maar
op aan!) "n twintig. ”n dertig jaar ge
leden zooveel minder, toen en omdat
men gebruik moest maken van over
t algemeen heel bescheiden schoolge
bouwen?
het
wet
eens
nu moeten de middelen tot
op gemeente-uitgaven ook
60
40
Het ontwerp maal- en menggebod na vltf
weken nog bij den Raad nu State, die het
weinig gunstig heeft ontvangen; invoering
dit jaar onwaarschijnlijk.
Het regeeHngsprogram
president van Brazilië.
Te Helmond heeft een «-jarige man in
een vechtpartij zijn
De zaak der Wormerveeraehe brandstich
ting voor het Amsterdamoche Gerechtshof.
-IndH:
os, Den
inkxto-
door
90e—
mbo-
rordt
doen
treat
LICHT OP De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 451 uur.
Weeak.
Japing,
nhage;
»p id
Aoe.
edena,
t Utlek,
d. taL
1ste M.
liman.
>eriete
Jjdvak
n het
Ikage-
aan
vorige
and be>
gie van
immera,
>nste en
isteWka
w ot».
atholle.
krootate
stersche
Liturgie
ie Ru».
»e ene
sympw
ref-
aan
eer-
van
>ire,
an-
1 in
in
BCTZ
als
een
be-
rie-
ten
H. Mk).
itvoertng
worden
e deeMn
gie.
■elodlMto
stemmig
A oou-
re zongen
>uta, en.
3. v. a.
«nwn.
U k deal
evenals
itynscke
t de
it de
«e-
chtJ-
vM.
1 la.
Kantoorboeken in elke liniatuur en dikte
Wi| voeren slechts één kwaliteit, de beste
ABONNEMENTSPRIJS)
Per kwartaal, voor Alkmaar 2.
Voor buiten Alkmaar 2.85
Met Geïllustreerd Zondagsblad
0.60 hooger
Wij zijn het hiermede volmaakt
maar
bezuiniging
nader aangeduid worden.
Het water van den Amstel is sinds gister
ochtend nog weer zeven c.M. gestegen. Te
Ouderkerk is de stand hooger dan by net
hoog water in October JJ. Op 600 meter ten
noorden van de Ouderkerkerbrug loopt net
met vrjj veel geweld over den AtnsteldijK
Het gemeente- en polderpersoneel. dat tot
nog toe geen versterking noodig heeft, zou
nieuwe bekistingen aanbrengen.
Eenige huizen onder den dijk staan thans
ten deele onder water. De slooten van den
polder en.de Ringvaart kunnen heb-afstroo-
mende water echter nog behoorlijk verwerken
Voor het vee dreigt geen gevaar daar dit
reeds bij de vorige waterstand in veiligheid is
gebracht.
Gisteravond omstreeks zeven uur had net
Amstelwater op twee c.M. na de hoogte be
reikt die het had tUdens den watersnood m
1937. Verwacht werd dat het peil in den loop
van den nacht nog eenige c.M. zou stijgen
Gevaar voor doorbraak acht men evenwel
niet aanwezig.
Men meldt uit Maastricht:
De Maas issedert gistermorgen nog 13
cJd. gewassen. De stand om 4 uur gister
middag was: 3.46 m. Nog 34 c.M. en zjj is
bulten haar oevers.
De vliegboot DO X is hedenmorgen voor
de vlucht naar Amsterdam gestart.
De Liturgische Dag In het Bisdom Haar
lem.
Vooreen
school
voor
g. 1. o.
meer dan 100.000 inwoners 100
50.000 t/m. 100.000 inwoners 80
25.000 t/m. 49.999 inwoners
minder dan 25.000 inw.
Boventallige leerkrachten
1 enorme bedragen, welke de
1 jaarlijks aan bezoldiging
z.g. boventallige leerkrachten
---1 tst werken door S 7611 een onweval met f OEfl bij verlies van een hand, f 4 OE bii verlies van een f £A bii een breuk van
verlies van beide armen, beide beenen of beide ooacn IwVa doodeliiken afloop voet of een one duim ot wijsvinger been of arm
De Vecht bij Maarssen
Gistermorgen is de Vecht te Maarssen zoo
danig gewassen dat zy bulten haar oevers is
getreden. De Heerengracht staat geheel
blank; bet water staat tot aan de hulpen
terwijl langs bet zandpad eenige bewoners
geheel geïsoleerd zijn.
Aan dit alles kan een einde komen,
als er een hoogere. een meer neutrals
instantie gesteld wordt boven de ge
meenten.
Of er ook een einde gesteld kan wor
den aan
hoogen rentestandaard van 1920)
hooge
Nader wordt gemeld
De Dornier-vliegboot
het meer vgn Conktani
ben Ingevlogen, te 1127 uur
Amst. tijd) gestart naar Amsterdam
Even later vloog z(j boven de Zeppelln-
werf te Friedrichshafen in de richting Co
blenz. Het toestel zal den Rijn volgen en
over Karlsruhe naar Amsterdam vliegen.
De weerberichten luidden hedenmorgen
West- en Mldden-Duitschland ongunstig.
De tocht werd begunstigd door eenige uren
van goed weer boven het Rijngebied, waar
van de commandant van de Do X. kapitein
Christiansen, gebruik wilde maken.
.Art. 195 van de grondwet bepaalt: ..Het
onderwijs Is een voorwerp van de aanhou
dende zorg der Regeering."
De zorg voor het onderwijs legt de
grondwet alzoo op de Regeering d.L de
Rtfksregeering. Dit sluit natuurlijk niet uit.
dat de Regeering bij bet vervullen Harer
taak zich de medewerking verzekert van
organen van lager orde, provincie- en ge
meentebesturen. Zooals geschied Js In de
L.O.-wet 1920. Men dient echter niet uit
het oog te verliezen, dat de taak, welze
aldus aan die organen wordt opgedragen,
het karakter heeft van „selfgovernmem”
en dat zij die niet vervullen Krachtens
provinciale of gemeentelijke autonomie
De Rijkswetgever heeft en houdt de volle
bevoegdheid, om den otnvang van die taak
te bepalen en de vervulling er van
wettelijke voorschriften te binden.
Z(j. die telkens weer verkondigen, dat
de vrijheid en de autonomie der gemeente-
besturen in onderwUsaangelegenheden ge-
Engelsche Lagerhuis 1
lieve amendement verworpen.
Volgens bij de K.UM. ingekomen bericht
is de PH-AEZ gisteren te 5.48 uur uit Bag
dad vertrokken, te 10.49 uur te Bushir ge
land te 12.29 uur vandaar vertrokken en te
17.45 uur te Djask aangekomen.
Dit is de eerste maal, dat twee vliegtuigen
in één plaats zijn en daar tot den volgenden
nacht blijven.
Alles is wel aan boord. Heden verder.
duurder dan een gloednieuwe bijzondere
school met 200 leerlingen, maar het
omgekeerde (een oude bijzondere school
met 100 leerlingen tegenover een nieuwe
openbare school met 200 kinderen) :s
eveneens mogelijk.
We willen maar zeggen: het systeem,
het krlterium deugt niet; bij het thans
geldende stelsel kan de vergoeding der
exploitatiekosten te veel en te weinig
zijn.
De eenigste remedie is:
vergoeding derexploitatiekosten naar
de werkelijke behoefte.
Waarover een hoogere instantie oor
deelt.
Do X is. na bovun
mz de motoren te hrt>-
<10.47 uur
AÓVERTENTIRPRIJS: Van 1—
regels 1.25: elke regel meer f 9M.
RECLAME per regel 9.75 voor
de eerste pagina; voor de overige
pagina's 9 5®.
RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD"
bij vooruitbetaling per plaatsing
f 9.66 per advertentie van 5 regels:
Iedere regel meer 9.12
bii verlies van 'n
anderen vinger
Een belangrijke besparing op school
gebouwen, en alles wat daarmee samen
hangt, zou o. 1. ook verkregen kunnen
worden, als er op ruime schaal gebruik
gemaakt werd van de gelegenheid tot
het vervoer van leerlingen voor het be
zoeken van scholen van de gewenschte
richting op grooten afstand.
Tot onze verbazing hebben wij In het
onlangs verschenen Regeerings-onder-
wijsverslag over 1927 gelezen, dat de ge
zamenlijke gemeenten van Nederland
over genoemd jaar niet meer dan
f 33.223.tot dit doel hebben uitge
geven.
Hoe menige school zou er, vooral in
de gehuchtstreken, uitgespaard kunnen
worden, als gemeentebesturen hier en
daar doelmatig autobusdiensben voor
schonlv-->-- 'voerden.
Wil men de voornaamste oorzaak der
onnoodige vrijheidsbeperking uit de wet
wegnemen, dan zal men In wederaan-
sluiting bjj de wet van 1878 in eerste
instantie door Gedeputeerde Staten niet
alleen de Rjjks-, maar ook de gemeente-
vergoedlngen moeten laten vaststellen
aldus het Bureau.
Het Bureau adstrueert
juridisch aldus:
De heer Van Tijen, die met Hjn Pander -
vliegtuig „De Adelaar" een zakenvlucht naar
Nederlandsch-Indiè maakt, is Dinsdagmid
dag te 13.03 uur te Aleppo aangekomen. Hij
was gistermorgen te 9.10 uit Koala. wr hy
ZondamMdae waa aangekomen, vertrokken.
Volgt den R(jn.
BAZEL. 5 Nov. Hedenmiddag te kwart
voor éen nam men boven Bazel het geronk
waar van zware motoren en even later ver
scheen de DO X boven de stad.
De vliegboot vloog in zuidelijke
over Bazel en volgde den Ryff.
Twee vliegtuigen, opgestegen van het
vliegveld te Bazel, begeleidden de DO X een
eindweegs.
Het verhoor van de overlevenden en getui
gen van den ondergang van de R. 101 is
thans beëindigd. Gisteren is men overge
gaan tot een onderzoek van de weersom
standigheden ten tyde van de catastrophe
Ambtenaren van het meteorologisch departe
ment van het ministerie van luchtvaart ga
ven de desbetreffende inlichtingen, waaruit
bleek, dat de voorbereidingen op den grond
zeer zorgvuldig waren geweest. Dr. Simpson
de directeur van de meteorologisch atdeeling
zeide, dat de R. 101 gewaarschuwd was waar-
schyniyk hooge winden en regen boven het
Noorden van Frankryk te zullen ontmoeten.
De weersomstandigheden in den nacht van
de vlucht waren echter niet van dien aard,
dat ongerustheid kon worden verwekt.
Simpson was van meening. dat de regen
geen invloed heeft gehad op de navigatie
van het schip en geen belangryke factor is
geweest by den ondergang. Vier uur later
zou het luchtschip nog veel erger weersom
standigheden te wachten hebben gehad.
wil het onderwijs in zijn eigen
gemeente beter hebben dan best In
ieder geval beter dan in een andere ge
meente en men begunstigt het open
baar onderwijs met een aantal boven
tallige leerkrachten.
Maar dan meent het bijzonder onder
wijs terecht, dat het niet ten achter
mag blijven, en het gaat (wat wettelijk
geoorloofd is) in dezelfde mate boven
tallige leerkrachten aanstellen.
Zoo werkt het stelsel in een gemeente
twee- en drie-dubbel, daar iedere bij
zondere schoolrichting recht heeft op
evenveel boventallige onderwijzers als
het openbaar onderwijs.
Ook hier is het openbaar onderwijs
dus de promotor van de duurte.
In alles, wat geld kost, geeft het open
baar onderwijs het voorbeeld, heeft het
openbaar onderwijs de veelal dwingende
leiding.
De vliegboot Do. X, die heden te Amster
dam verwacht wordt, is hedenmorgen te 8
uur 10 mln. uit de hall naar buiten op het
Meer van Constanz gebracht.
Sedert 10 uur 10 mln. kruist het boven
het Meer, waarschijnlyk om de motoren
aan een laatste proef te onderwerpen.
Scholenbouw - Exploitatiekosten
De beide vliegtuigen van den Indischen
Luchtpostdlenst, thans onderweg, zijn gil
leren te Jask aangekomen.
„Zoolang aan de gemeente de macht
gelaten wordt, om naar believen over ae
door alle burgers opgebrachte belastingpen-
ningen ten bate var» het openbaar onder-
wys te beschikken, zal er van die bezui
nigingen niet veel komen. Daarom zal van
die vrywel onbeperkte macht een belang-
ryk deel moeten Worden toegeweaen aan
een meer onpartydlg lichaam, zooals Ge
deputeerde Staten der Provincie.” Even
eens zal ten opzichte van de tnstandhou-
dingskosten de wet op sommige plaatsen
tot meer bezuiniging en in andere tot
betere verzorging moeten leiden. Dat zal
neerkomen ook hier op inperking van ge-
meenteiyke willekeur. ,De omvang der hier
bedoelde uitgaven zal wellicht op voor
dracht der Gemeentebesturen ieder jaar
voor het daarop volgend jaar, zoowel van
openbaar als byzonder onderwijs, moeten
bepaald worden door Gedeputeerde Staten
Daardoor zal de exploitatie der byzondere
school tevens belangryk worden verge-
makkelykt.”
By de politie te Helmond heeft zich gts-
termiddag aangemeld de 28-jarige M Theu-
nissen uit Lierop. die mededeelde zyn oom
C. v. d Heyde met een schop op het hoofd
te hebben geslagen, waardoor de man zoo
ernstig getroffen zou zyn, dat hy. naar zyn
meening. wel dood zou zyn.
Naar wij vernamen is C.
daad overleden.
M. Th. vertelde de politie dat hy by zyn
oom, waar hy werkzaam was. Inwoonde. O.
vj d. H was. volgens Th. zeer lastig, reden
waarom hy een anderen dienst zocht.
Gistermorgen was de knecht met een zoon
van zifn oom op het land werkzaam. Toen
zyn oom verscheen, begon deze tegen M. Th.
uit te vallen, terwyi hy nem met een spade
aanviel, waarop tusschen belden een gevecht
ontstond. Toen de steel van de schop van
v. d H. brak, bleef hy toch aanvallen. Theu-
- 1 raakte zijn oosn toen aoo hevig op
hoofd, dat deze ineenzeeg.
Th. zou toen onmlcMeliyk naar de pastorie
zijn gegaan, waar hy geesteiyken bystand
heeft ingeroepen, waarna hy zich naar Hel
mond begaf, waar hy bl) de politie aangifte
deed van het voorgevallene.
De commissaris van politie te Helmond
heeft Th. gisteravond naar Lierop doen
overbrengen, waar hy ter beschikking van
de polltle-autoriteiten Is gesteld.
Th. heeft verklaard uit zelfverdediging te
hebben gehandeld.
krachtigen, ty-
delijk stormachtigen, Zuid-Oostelyken, latei
naar West omloopenden wind, betrokken
met regen, aanvankelyk veel zachter.
eerbledlgd moeten worden, toonen van de
zemeenteiyke taak in sake het onderwijs
er een opvatting op na te honden, die
juridisch niet houdbaar is.
Wellicht is het ook deze onjuiste opvat
ting geweest, die den L.O.-wetgever van
1920 de takk. voorheen aan Gedeputeerde
Staten opgedragen, deed Inperken en te
gelijk aan de gemeentebesturen eenln menig
opzicht by na onbeperkte macht deed toeken
nen. Even goed als hy de aanspraken der
byzondere schoolbesturen op de vergoedin
gen uit de publieke kassen met zorg afba
kende. had hy er voor moeten waken, dat de
gemeentebesturen zich in het gebruiken aer
door alle burgers opgebrachte belastinggel
den geen te groote vryheid konden veroor
loven ten bate van het openbare onderwas.
Dat is echter niet geschied.
Scholenbouw
Het is natuurlijk allereerst zaaje, dat
de scholenbouw tot het redelijkerwijze
beslist nóódige wordt beperkt; en dan
zouden, dunkt ons, de voorwaarden tot
verkrijging van nieuwe scholen nu zoo
langzamerhand verzwaard behooren te
worden.
Thans bedraagt het vereischte aantal
leerlingen, waarvan uit de verklaring
der ouders moet blijken, dat zij de te
stichten school zullen gaan bezoeken:
Voor 8MT ~wo laerllnjren heeft, exploiteert veel
school
voor
u. 1. o
60
48
36
24
Onderwas en Opvoeding zijn wij van
meening, dat Gedeputeerde Staten het
best deze „hoogere en meer neutrale in
stantie” zullen kunnen vormen.
Met het stellen van al "te algemeene
normen, waarbij het openbaar onder
wijs, -door de gemeenten vaak vertroe
teld, den toon aangeeft, komt men
piet.
Ieder geval zal meer per geval be
keken moeten worden.
Wat beslist noodig is, moet toegestaan
worden; wat niet beslist noodig is,
moet worden geweigerd.
Men ziet dus, dat er bezuinigings-
mogeiykheid te óver is. Zoowel voor hel
Rijk als voor de gemeenten.
En nu wachten wij vol belangstelling
af, wat de Staatscommissie-Rutgers te
vertellen zal hebben en welke van de
in enze artikelen genoemde bezuini-
gingsmogeiykheden zij zal hebben aan
gegrepen.
.Het Haagsch Gerechtshof heeft In hooger
bgroep behandeld de zaak van J. C. C. L.
Sch te IJmuiden. die Indertyd door de recht
bank te Haarlem was veroordeeld tot beta
ling van 82 boeten tot een gezameniyk be
drag van by na t 300.000 wegens het onge
dekt vervoeren van gedistilleerd
In hooger beroep werd dit vonnis door het
Gerechtshof te Amsterdam bevestigd, niet
dien verstande, dat by het bedrag der te be
talen boeten rekening werd gehouden met de
inmiddels verlaagde accynsbelastlng.
De Hooge Raad casseerde dit arrest en ver
wees de zaak naar het Haagsche Hof.
De Rijksadvocaat, jhr. mr. A. K. C. de
Brauw. eischte toewijzing der vordering,
overeenkomstig de beslissing van het Am-
sterdamsche Hof.
De waarnemend procureur-generaal. mr.
De Visser, requtreerde vonnis, overeenkom
stig den eisch van den Ryks-advocaat.
Het Gerechtshof sprak heden den beer Sch.
vrij.
Pleiters in deze zaak waren mr. Pliester
uit Haarlem en mr. De Vrieze uit Amster
dam.
Inbraak In een timmermanswerkplaats te
Rotterdam.
Vergadering Raad
van SL Raphael.
De myninspectie te Bonn heeft een uitvoe
rig rapport gekregen over te mijnramp te
Alsdorf.
De hypothese, dat een ontploffing boven
gronds heeft plaats jshad. als gevolg waar
van de schachttoren en het dlreetl^eótxiw
zyn vernietigd, kan cog niet op zy worden
gezet.
Mogelijk wordt niet geacht de mtploffing
van groote hoeveelheden springstoffen, van
een benzinetankexplosie van de lampistery
ot van gemorste brands'.itfen. De ontploffing
kan daarentegen wel door werkzaamheden
met een autogeen apparaat ontstaan zijn.
Het onderzoek onder den grond is met ge
heel afgeloopen. Een ontploffing van myngas
schUnt uitgesloten te zijn In de myngedeel-
ten. waar de steenkool gedolven wordt, zijn
geen ontplof flngsverici.ijnselen. waargeno
men. Het wegruimen van puin is echter nog
niet geëindigd .zoodat het onderzoek nog
voortgezet moet worden.
De „Frankf. Ztg.” meldt dat de ontploffing
in de mun van Maybach te wijten is aan ttn
ifecte veiligtieidslarr.p.
Er is namelijk zulk een lamp gevonden,
waarvan de beschermende kap boven de me-
taaldraadzeef was losgeschroefd en nergens
was terug te vinden.
De zeef zelf vertoont plekken, waar het
metaal is gaan gloeien.
Hieruit wordt afgeleid, dat deze lamp de
ontploffing veroorzaakt beeft.
De wetgever gaf aan het gemeentebe
stuur het beheer van het openbaar onder-
wys en aan het schoolbestuur dat van het
byzonder. Waar In dit opzicht dus ge
meente- en schoolbesturen eikaars con
currenten zyn. was het verkeerd gezien,
de sleutels van de gemeentekas, waarin
zoowel de voorstanders van het openbaar
als van het byzonder onderwys hun be
lasting storten, ter bekostiging van belde
takken van onderwys aan één der concur
renten over te laten. Daardoor dreigt de
voorstanders van byzonder onderwys njg
altyd als voorheen gevaar, dat hun met
hun eigen geld concurrentie wordt aange
daan. De wetgever zou. de vryheid geiyk-
matlger verdeeld, verwaarloozing eenerzijds
en vertroeteling anderzyds meer afdoende
voorkomen, en den schoolvrede krachtig
bevorderd hebben, wanneer hij evenmin
aan de gemeentebesturen als aan de
•schoolbesturen de vrye beschikking over
de gemeentegelden ten bate van het on
derwys had toevertrouwd en aan een bui
ten de partyen staand lichaam als Gede
puteerde Staten had opgedragen, volgens
in de wet neergelegde regelen te bepalen,
waarovef 1 leder beschikken kon.
„Wanneer de L.O.-wet 1920 in dezen geest
gewyzigd werdzoo eindigt het Advies
..zou -dat de oplossing beteekenen van
tal van problemen, die thans de onder-
w'Uswereld bez.lg houden."
Deze aantallen zullen nu een verhoo-
ging moeten ondergaan, en principieel
bezwaar zal daartegen niet aangevoerd
kunnen worden: ten aanzien van de
eerbiediging van „den wil der ouders
maakt een „Iets méér of minder” geen
principieel verschil uit.
En van gelijkstelling tusschen open
baar en bijzonder onderwijs.is er in dit
opzicht tóch geen sprake:
de gemeenten immers houden voor
een minimum-Aantal van 8 leerlingen
openbare scholen in stand en indien
voor 12 of meer leerlingen openbaar
onderwijs verlangd wordt, dan voorziet
daarin de gemeente; en een en ander Is
niet eens aan een vrye beslissing van
gemeentebestuur overgelaten: le
(Art. 19 L. O.) gebiedt zulks ult-
drukkelljk. Instellingen voor byzonder
onderwys mogen eerst een L. O.-school
stichten, wanneer er 40 leerlingen voor
aangemeld zyn.
Zou men dus overgaan tot verzwaring
der voorwaarden tot hetzverkrygen van
byzonder onderwys, tot het verkrygen
van schoolgebouwen, dan zal naar even
redigheid ook het openbaar onderwys
zich (in den geest der geiykstelling) een
belemmering moeten laten welgevallen.
Is het ook niet al te mal, dat de ge
meentebesturen ertoe gedwongen kun
nen worden voor 8 leerlingen een school
in stand te houden?
Beleefd verzoeken wy de
medewerking van onze H H.
Adverteerders inzage net
vroegtydtg toezenden van
de voor de Zaterdag-num-
mere bestemde advertenUën.
Wy sullen bet zeer op pry»
stellen indien wy de an
nonces, bestemd vom Zater
dag, reeds des Donderdags of
uiteriyk des Vrljdagsmorgens
ontvangen
Door het vroegtijdig inzen
den van advertentMn kun
nen wy <«oa aaa de aitvee-
rtag. du» aan net zetten
van de advertentie, meer
aandacht schenken, hetgeen
vanzelfsprekend da reelame-
waarde van de annonce ten
goede komt
MM» tn Ow algen belang
vertrouwen WR op Owe
nimliiaaittie tnaato een «n
ander te mogen 1 temen,
waarvoor M> merbaa* onzen
dn Ir
Exploitatiekosten
De vergoeding voor exploitatiekost?!*
van het Lager Onderwys (Art. 101) la
ook een niet geringe duurtefactor.
Ook hier gaan de gemeenten, bij de
bekostiging van het openbaar Lager
Onderwys, vóór in dtiurte-betrachtlng
En aangezien het byzonder onderwUa
per leerling evenveel mag besteden al<
het openbaar onderwys, wordt het by
zonder onderwys als het ware uitge-
noodigd, ja, ertoe gedwongen, groote
exploitatiekosten te maken.
Het openbaar onderwys, door de al
te autonome gemeentebesturen over ’t
algemeen sterk begunstigd, exploiteert
heel duur, juist doordat het ’t byzonder
onderwys de loef afsteken wil.
Maar daardoor krygt datzelfde by
zondere onderwys het recht, ja, vaak
den plicht, het openbaar onderwys txi
duurte te volgen: de byzondere school
besturen mogen immers niet toestaan.
dat het openbaar onderwys, door betere
outilleerlng, het byzonder onderwys
gaat overvleugelen.
Het is duideiyk, dat het systeem hier
niet deugt:
wat het openbaar onderwys per leer
ling aan exploitatiekosten besteedt, is
geen juist krlterium: het kan te veel,
maar het kan ook te weinig zyn.
Een oude openbare school, welke veef
klein® herstellingen behoeft en slechts
Alle «bonnes op dit bind zijn Ineevolse de verzckerinKsvoorwaarden OAAA Levenslange aeheele
„■Ken on«v.I>en verzekerd voor een der v„l8e„da uilkeerinX* f 3000.-
In Oostenrijk hebben huiszoekingen
plaats gehad bij soe.-dem. bureaux
Massa - in beslagname19 wapenen.
het feit, dat (ingevolge den
zeer
annuïteits-uitkeeringen plaats
hebben voor het gebruik van scholen,
welke vóór 1920 alreeds eigendom van
byzondere instellingen waren, kunnen
wy niet beoordeelen.
Maar een groote bezuiniging zou op
de gemeenteiyke uitgaven voor het
Lager Onderwys verkregen worden, als
ten aanzien van scholenbouw, exploita
tie en boventallige leerkrachten een
hoogere, en meer neutrale instantie dan
het gemeentebestuur oordeelde en be
sliste. Natuuriyk met beroep op de
Kroon.
v Mét het RJE. Centraal Bureav voer
Hoogste barometerstand
Dyon en Zürich.
Laagste barometerstand
Valencia.
Verwachting: Matige tot
Wat by de bespreking der bezulnt-
glngsmogeiykheden ook niet vergeten
mag worden, is de groote royaliteit,
welke gemeentebesturen en schoolbestu
ren Zich vaak veroorloven by het bou
wen en Inrichten van nieuwe scholen.
In meerdere school-lnspecties komt
over *t algemeen weinig of geen bezui-
nlglngs-revlsle op eenmaal Ingediendc
bouwplannen voor; vandaar In vele dor
pen schoolpaleizen
Minder luxe ware in vele gevallau ge-
wenscht en, in het nationaal belang,
noodzakelyk.
Frlssche, ruime lokalen zyn noodig.'
voor het kind, voor den onderwyzer en
het onderwys, maar geen monumenta’e
bouwwerken met glas-in-lood, enz.
Als er bezuinigd moet worden, dan
ook geen lokalen voor bloskoop, voor
gymnastiek (althans niet meer dan
absoluut onmisbaar is) en voor handen
arbeid.
Waren
Het zyn
gemeenten
van de
(uitgaande boven het wetteiyk gestelde
maximum, door het Rijk te betalen) be
steden.
De zucht der gemeenten (der gróóte
gemeenten vooral) om boven de Ryks-
schaal uit te gaan, speelt hier een
groote rol.
Men
ROTTERDAM, 5 Nov Vanmorgen
kwart over 9 is de 58-jarige havenarbeider
C. C. Putten, wonende Maaskade 115. aan
boord van het mailschip „Mannheim 201"
terecht gekomen onder drie balen suiker
by het lossen van het st. „Utgard".
Deze balen waren n.l. plotseling uit den
strop weggeschoten.
HU werd in bewusteloozen toestand na.,
het ziekenhuis aan den Coolsingel over
gebracht, waar een nekwervelfractuur ge
constateerd werd.
De man is overleden.
Bl'REAUl hof
Telefoon: Administratie
Redartle No. 633
Wil men bezuiniging op het Lager
Onderwys over de geheel» linie (en wy
zyn ervan overtuigd, dat zulks een
nationaal belang van groote urgentie
Is), dan zal de Lager Onderwyswet-1920
ook In dier voege gewyzigd moeter.
worden, dat er paal en perk gesteld
wordt aan de gemeentelijke uitgaven
voor dit onderwys:
dan zal men den scholenbouw, enz.,
tot het hoogst-redeiyke moeten beper
ken en daarby een verstandige sober
heid moeten betrachten
dïh zal men de exploitatiekosten om
laag moeten drukken
dan zal men zich moeten matigen in
het aanstellen van boventallige onder-
wMskrachten.
Van de hierbedoelde bezuinigingsmo-
geiykheden zal echter in de werkeiyk-
heid weinig of niets terechtkomen, zoo
lang de gemeentebesturen de bevoegd
heid hebben vrywel onbeperkt uitgaven
te doen voor onderwijsdoeleinden.
Of wy dus in dit opzicht aan de veel
geroemde gemeenteiyke autonomie ge
raakt zouden willen zien?
Ofschoon wy weten, dat wy daardoor
het heilige huisje van velen te na
komen, meenen wy deze vraag toch met
een krachtig „Ja!” te mogen en te moe
ten beantwoorden.
Ten eerste Is onderwyszorg meer
RUks- dan gemeente-zaak. en ten
tweede hebben de gemeentebesturen
In de laatste tien jaren metterdaad ge
toond, dat zy een hoogere macht nood.-g
hebben, welke in staat Is, hen in toom
te houden by het voteeren van geld.-n
voor het onderwys.
Wy staan in deze meening niet alleen.
Toen de Staatscommissie-Rutgers
nu ruim vier jaar geleden was ge
ïnstalleerd, is zy haar taak begonnen
met advies te vragen aan tal van pu-
bifekrechteiyke lichamen, organisaties
en instellingen, die met héf 'Lager
Onderwys te maken hebben; ook ons
R. K. Centraal Bureau voor Onderwfs
en Opvoeding te Den Haag bracht advies
uit, en by de bespreking van den scho
lenbouw b.v. zei het Bureau in zijn
advies:
