ONS BLAD
I
I
4
i El
I
L. Frankenberg—Alkmaar
I
DONDERDAG 6 NOVEMBER 1930
Voornaamste c^Cieuws
HET BOEK
VIER EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 251
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN
f 40
f 750
1 f 125
f 50
DST
Het oordeel van Vincent Cleerdin
NIS
VG
De postvluchten op Indië
Geslipt
1D
De aanslag op Aurilio te Brussel
De vlucht van den heer Van Tijen
Het bloedbad op Formosa
Lijkje in beslag genomen
Honderden dooden
130 personen ingesloten
Nobelprijs voor letterkunde
KDKA experimenteert met 400 K.W.
Vee nit de weide ontvreemd
I
De Turbo-generatoren voor de
nieuwe P. E. N. Centrale
SPEELKAARTEN. 33 of 53 blad
Groote keuze vanaf 5 cent per spel
i
Mijngasontploffing
in Ohio
Hoeveel piano’s gebruikt men bij den
omroep?
JOH. LAUWERS
Barometers Thermometers
PAYGLOP 3
ALKMAAR - -
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES
Het voorontwerp-
Bedrijfsradenwet
en
„De R.K. Werkgever”
„Van uit wingewesten”
RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
r-"T
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
I
De eerste speciale trein gearriveerd
litteratuur.
Oad-prafensar dr. C. Eykman overtedesu
Dreigende crisis in het Engetsche Hbrralr
Balans van het bloedbad op Formosa.
tegen
der groote rivieren in België
God"
H—A. K. O. Ie Bagdad
die
Barometerstand 9 uur vm761 vooruit.
Licht op.
Het.
T
De moordenaar ontoerekenbaar verklaard
Officieel
Voor 1930 aan Sinclair Lewis toegekend
De
TA
De
beste
thans
der
zijn
op
terwijl
Te Swaknen werden gisternacht ten na-
deele van dan landbouwer N., drie runderen
uft da weide ontvreemd.
f een
ïrge-
De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 4.49 uur.
De Nobelprijs voor letterkunde voor 1*3#
is toegekend aan Sinclair Lewis.
Ernstige mijnramp in Ohio. Waarschijn»
H)k 16# arbeiders omgekomen.
Het Dorniervilegschip .Do. X” is gister
middag te Schellingwowde1 gedaald.
Tot prelaat der Abdij van Berne is ge-
kosen rector H. A. Stoeker O. Praepi-
Herziening van het Rjjkswegenpian.
Weesk.
I aping,
ihage;
ep n»
i Ace.,
ledens,
tistlek.
1. bel.
ste kl.
hrnan,
ericht
Udvak
n het
Iksge-
aan
vorige
abonnementsprijs.
per kwartaal, voor Alkmaar f 2.—
Voor botten Alkmaar 2X3
Met GeïUustreerd Zondagsblad
0.60 booger
Ik geloof dat Jan de Wttt indertijd Hol
lands geestesgesteldheid het best geteekend
heeft, toen hij beweerde dat het met Enge
land bevriend moest blijven al regeerde er
de duivel. Gooide Amsterdam het niet op
een accoordje met de katholieken in den
vervolgingstijd? Wist Holland niet steeds een
of andere uitvlucht te bedenken, wanneer dé
predikanten-pertti in de Staten-Generaal te
hoop liep tegen de panen? Namen de Sta
ten van Holland het niet op voor Brabant,
toen dit in 1795 aan de greep van zijn tyran
ging ontspringen? Gaf Willem I. die toch
Rolland wel vertegenwoordigde. aan Brabant
niet zijn vaart tot Luik? Heeft Willem II
in Brabant <fe nijverheid niet gesteund en
de eerste ofitgltiningen geleid?
Ik zon de opsomming kunnen voortzetten
tot op den huldigen dag, nu de Am
sterdammer mr. F. van Tteubonti in Bra-
ge-
dat
Polen In verband met'd#
ngen
door
JOe—
inbe-
rordt
dom
traat
i
wjj
van
Wapenstilstandsdag en een sombere voor
spelling.
md be
lle van
immers,
nste en
istelijke
or om-
itholle-
rrootste
tersche
-Iturgie
e Rus
ze ens
sympa-
h. ws).
tvoering
Worden
i detien
ïlodteen
temmlg
A. Cou-
ezongen
nis, on-
I. V. D.
zangen.
Uk deel
evenals
tUnsche
-Indlë:
e. Den
nkzln-
lanlst
vindt
nsen-
t de
kt de
ge-
chü-
vol-
1 is.
ref-
aan
eer-
van
an-
i in
in
zers
als
zen
be-
rie-
ten
BU de K. L M. is bericht binnengekomen,
dat het tweede retourvliegtuig. de P. H. A.
E. O. gisteren om 6 uur 3 Is vertrokken van
Djask en te 10X5 te Bushir is aangekomen.
Vertrek uit Bushir te 10.35, aankomst te
Bagdad 16 uur. Alles is wel aan boord. Heden
wordt de tocht voortgezet.
en
dat deze ge-
Binnenkort kan worden verwacht een
Belgisch invoerverbod voor geslachte nuch
tere kalveren nit Nederland. Slachting zal
dan na levende keuring aan de grens moe
ien geschieden.
De instelling van een beroepscommissie
inzake de radio- cènsuur zal voorloopig nog
niet' geschieden.
De was
houdt aan.
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5
regels 1.25: elke regel meer #X5.
RECLAME per regel #.75 voor
de eerste pagina; voor de overige
pagina's f #.5#.
RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD"
bij vooruitbetaling per plaatsing
f 0.60 per advertentie van 5 regels:
Iedere regel meer 0.12
Het voorontwerp Bedrijlsradenwet van
Minister Verschuur Is wel met tegenstrijdige
gevoelens ontvangen. Volgens „Het Volk’ is
't zoo goed als niets waard een slap ont-
ontwerp. In „De Tijd werd het geprezen als
Juist gevende wat in deze omstandigheden
bereikbaar is. In „De R. K. Werkgever" weet
Dr. Kortenhorst uit te leggen, dat het ont
werp door rijn radicalisme een socialistisch
experiment moet worden genoemd.
„Ons Noorden" leest den vrijgestelde der
R K. werkgevers daarover duchtig de les:
Dezer dagen is op last van de justitie te
Brussel een psychiatrisch onderzoek inge
steld naar de geestvermogens van den
Italiaan Di Barbora, die op 21 September
j.l. rijn te Rxtteddam wonenden landgenoot
Aurilio op den boulevard Adolph Max. in
Tiet <!èhi<um van BrugjgL met een revolver
beeft irebsgcacbMSn? H?Konderzoek
uitgewezen, dat Di Barboravüdende 1
vervolgingswaanzin.* De man zal i
Rüksgesticht te' Doorwijk wORjen^
bracht.
Zweedsche Akademie heeft aan den
Amerikaanschen schrijver Sinclair Lewis
den Nobelprijs voor leterkunde voor 1930
verleend.
Sinclair Lewis werd 9 Februari 1885 in
Sank Center in Minnesota geboren. Zijn
vader, grootvader en oom waren dokters en
ook rijn broer studeerde in de medicijnen,
zoodat dit verklaart waarom hU het ,4ok-
terspro >leem" in verschillende rijner romans
heeft behandeld.
Lewis koos den loopbaan van journalist
Gedurende meer dan tien jaren was hij als
zoodanig werkzaam in Connecticut, Jowa en
California.
De schrijver trad te Londen in bet htrwe-
lük met de Amerikaansche journaliste
Dorothy Thompeon
Wrinig hoop op raiding
Voor den ingang van de mijn te Millfield,
waar een ontploffing heeft plaats gehad’
spelen rich hartverscheurende tooneelen af’
Tallooze verwanten van de ingeslotenen
wachten met spanning op de berichten van
de in de mijn afgedaalde reddingjscolonnes.
Het bergingspersoneel heeft met groote hitte
in de groeve te kampen
Volgens de laatste berichten rijn er nies
130, maar 140 mijnwerkers ingesloten. De
hoop op redding moet «eer gering zijn.
Eerst laat in den middag kon de red-
dingsboionne met behulp van de in allerijl
bijeengezochte gas- en rookmaskers de mijn
ingaan, doch zij moest na korten tijd terug-
keeren.
Kort daarop volgde in de mijn een nieu
we ontploffing, waarbjj geweldige
AU* «bonne's on dit blad slfn IngevolKe de vvriekerinK.voorwa.rden f O A AH
U0.n ongevallen verzekerd voor een der volgende nltkeerinaen: JUUU
Na middernacht worden er over den
Amerikaanschen sender KDKA proefnemin
gen gedaan met een energie van 400 K.W.
WGY. eveneens een sender in de Ver-
eenigde Staten, experimenteert momenteel
met 300 K.W. Hieruit blijkt we! duidelijk, dat
in Amerika nog steeds een groqte voorliefde
heetaat voer alles wat jnuwhHg"
bij verlies ven 'o
anderen dapr.
Door de gladheid van den weg is gister
morgen te Bathmen tO.i de zestien-Jarige
dochter van den brievenbesteller Nieuwen
huis met haar rijwiel geslipt. Zj) viel tegen
een met boomen beladen wagen. Tengevolge
van zware inwendige bloedingen is het
meisje overleden.
De verkiezingen in de Ver. Staten. Nog
meer winst voor de democraten.
WU BREIEN en REPAREEKEN alle n irfirn
wollen kleeding, kousen en sokken; ook de
allerfijnste.
JAAP SNOR - Zuldstraat 15 - Den Helder.
Let op den gelen winkel.
Voor Alkmaar en ^mgeving:
Mej. v. DIE8T, Oudegr. a 216.
Voor Schagen en omgeving:
Mej. C. DE MOEL - Noord.
Overige plaatsen met den vrachtrijder.
De feestelijke aankomst te Hanoi van den
gouverneur-generaal van Ned.-Indië.
dat
van uil
deze critiek verloren heeft.
Dit blUkt vooral uit het feit, dat bet or
gaan van de Ned. Werkgevers, dus de meer
liberale werkgevers, dat minder heet van de
naald een beschouwing aan ’t ontwerp-Ver-
schuur wijdde en een week studie daarvoor
genomen heeft, lang niet zoo afwijzend te
genover het ontwerp van minister Verschuur
staat als het orgaan van de R. K. Werk
gevers.
NatuurlUk had ook deze groep van werk
gevers het ontwerp liever niet gezien, maar
de schrijver erkent, dat de minister met groo-
ten ernst en los van politieke overwegingen
getracht heeft een oplossing te zoeken voor
dit sociale probleem en op doeltreffende wijze,
zonder groote belangen te schaden den socia
len vrede tracht te bereiken En het blad
voegt er aan toe. dat een belangenharmonie
der bedrijfsgenooten. al heeft dit ook soms
nadeelen. toch altUd veel voor heeft boven
den klassenstrijd, waarop nu dikwijls conflic
ten worden uitgevochten.
Het blad heeft dan ook waardeering voor
het pogen van den minister om den klassen
strijd uit het bedrijfsleven te elimineeren en
Indien de arbeidersleiders aan dit nieuwe
instituut willen meewerken. zegt het liberale
orgaan, dan valt er ook met ons werkgevers
over te praten. Een afwijzing zonder meer
is van ons dan ook niet te wachten, zoo be
sluit de Ned. Werkgever, wü zullen het ont
werp in al zUn consequenties rustig bestu-
deeren en daarna beslissen hoever we met
den minister mee kunnen gaan
Het wü ons voorkomen, dat het de R. K.
Werkgever niet ontsierd had indien ook dit
kath. blad zoo objectief en gereserveerd in
zijn oordeel was geweest en met handhaving
van eigen beginsel den kath minister zoo
loyaal was tegemoet getreden. Te meer waar
een uitbanning van den klassenstrijd, niet al
leen voor de werknemers maar ook voor de
werkgevers een kath. beginsel is.
t Gemakkelykst zou het wezen de schuld
van alle ellende tn het voormalige Gene
raliteitsland maar te laten aan Holland.
Doch dat zou dunkt me niet eerlijk
zijn. De oude Staten-Generaal hebben ge
noeg te dragen aan de schande, dat zij een
anti-papistlsche tyrannic hebben uitgeoefend
over deze streken, zoowel door verdrukking
van de katholieke overtuiging als door de
heffing van onmatige belastingen.
Schout noch’ koddebeier mocht Katholiek
rijn ma.w. uit de gemeentelUke en gewes-
telUke regeering werden om den geloove alle
getrouwen der Kerk van Rome geweerd,
hetgeen gelijk stond met wering van alle in
boorlingen. Dat Brabant zooiets anderhalve
eeuw geduld heeft is een fout, een gebrek
van de Brabanders zelf geweest Vandaag sou
Iets dergelijks niet meer kunnen gebeuren.
Men kan wel trachten dat gebrek goed te
praten door te beweren dat de armoede de
menschen klein hield en de onderdrukking
hem murw gemaakt had. zeker, maar
hiertegenover staat dat Brabant toch gere
geld flinke kerels bleef afstaan aan den
clerus
Te Bagdad.
De heer Van Tijen, die met rijn Pander-
vliegtuig een zakenreis naar Nederiandsch-
Indië maakt, is Woensdagmiddag te M.30
uur te Bagdad aangekomen. HU was des
ochtends te 7.40 uur uit Aleppo vertrokken.
Relletjes in
verkiezingen.
geregeld lezen van goede
boeken worden w|j vertrouwd met toe
standen. die ons geheel onbekend waren,
krijgen wij een blik in zeden en ge
woonten van alle standen der maat
schappij in de geheele wereld, verrijken
wjj op aangename wijze onze kennis,
wij daardoor komen tot een
eigen levensbeschouwing, en leeren ken
nen wat voor elk individu zoo ge-
wenscht is:
Onszelf
Reeds eenigen tijd deed te Nieuw-Borg-
vllet het gerucht de ronde, dat een pas
geboren kindje door haar 32-jarige moeder
in den grond achter de woning van haar
ouders zou zijn begraven.
De politie stelde een onderzoek in.
Maandagavond is gebleken,
ruchten waarheid bevatten.
Op aanwijzing van de moeder is het
kinderlijkje in een schuurtje opgegraven. De
politie beeft het in beslag genomen.
Ook de verdachte werd gearresteerd en
naar het politiebureau te Bergen op Zoom
overgebracht.
Gisteren arriveerde het parket uit Breda
om een nader onderzoek in te stellen.
„Over den aard van de verhouding (van
den Beneden-Moerdijk) tot den Boven-Moer-
diik kan moeilijk twUfel bestaan. Zij is. zU
behoort ook te zijn, eene verhouding waarin
de tegenstelling sterker moet overhêerschen.
naar gelang de eigen aard scherper zal wor
den beseft. Dit volgt uit rie historische ont
wikkeling."
Aan dit zinnetje is reeds te zien dat prof.
G. géén Brabander is.
Neen, wezenlijk, neen. zooiets zal noch
een Brabander, noch een Umburger bewe
ren.
Het ligt niet in onzen aard, tegenstellin
gen te doen overheerschen.
Ons aanpassingsvermogen is zéér groot.
Fn het is een geluk, dat het zoo is.
Men kan zUn eigen aard beseffen, zonder
op overbeersching der tegenstellingen aan te
sturen.
Overheerschen moet het voorbeeld. Indien
prof. Gerretson dit bedoeld heeft (zijn ui
ting te voor dubbelen uitleg vatbaar! ken
nen wU het met hem eens ztjn
Eerst dan zal het Zuiden a! z|jn geeste
lijke en stoffelUke krachten tot volle ont
wikkeling kunnen brengen, wanneer het in
eigen huis zijn hoogste en heiligste begin
selen toepast. Dan: wanneer het in rijn
nijverheids- en handeisondememingen trouw
blijft aan de aedeleer. wanneer de menigte
in haar dageitjksch leven, niet enkel door
kerkbezoek en processies, maar ook en voor
al door de daad laat zien welk geloof rij
belijdt, welke beginselen rij huldigt.
Voorloopig zullen wU de handen vol heb
ben aan de verzorging van ons eigen volk.
De nijverheid is niet te weren: gesteld voor
de keus tusschen ntfverheid en emigratie
zal de grootste meerderheid der bevoiklrw
de eerste kiezen
En zoo zal lederen dag, dan hier, dan
daar, een boer het gevaar der gedaante
verandering hebben te doorstaan: van land
bouwer wordt hU stadsmensch en dat te
een gevaarlUke ontgroening!
Niet alleen de boeren, ook de stadsmen-
schen van Brabant hebben rich voor het
meerendeel nog aan te passen aan den
nieuwen tijd.
WU zouden al veel gewonnen hebben, in
dien de manieren en ulterlUke beschaving
alom geheel beantwoordden aan de inner
lijke cultuur, waarvan het katholicisme toch
den grondslag vormt.
Veel gewonnen ook. indien de onderlinge
twisten over onbeduidende kleinigheden ge
staakt kwaadsprekerij en kleinsteedsch
geklets gemetamorfoseerd in ruime belang
stelling voor de vraagstukken van dezen
rijd. het benepen provincialisme in kloek
nationalisme omgezet werd.
Of er dan niets te veranderen en te ver
beteren blijft in de betrekkingen tusschen
Noord en Zuid tusschen Boven-Moerdijk en
Midden-Nederland
Heel wat. ja, daar zijn wij het over
eens.
Maar hoe zou het meest te bereiken zijn-
door zure en schamere vertoogen dan wel
door onderling overleg met een groot ver
trouwen van den Midden-Nederlandschen
kant?
WU behoeven niet lang te Boeken naar
een antwoord. Er te trouwens maar één ant
woord moeelUk voor degenen die de chrte-
tellfke cultuur ook in staatkundig en maat
schappelijk opricht trcxiw willen blijven."
Een door twee departementen ingestelde
commissie bereidt <en eventueel crediet Ma
hei Coöp. Aardappelmeel-verkoopbareaa
voor.
voor ons geheele volk. Niemand kan
voortaan zijn gebrekkige ontwikkeling
wijten aan de omstandigheden. De om
standigheden z|jn gewijzigd, waardoor
thans een ieder voor zijne ontwikkeling
kan zorgen.
Niemand behoeft meer onwetend
z|jn of te blijven.
De meesterwerken der vaderlandse he
de vertalingen
werken uit den vreemde
binnen het bereik van een ieder.
Men late die gelegenheid niet onbenut
voorbijgaan.
De beschouwing over groote proble
men, vrucht van een arbeid, die vaak
een geheel leven vorderde, kan vele
Jaren na het heengaan van den auteur
opkomende geslachten tot steun zijn,
omdat ze is neergelegd in een boek, dat
eên leder zich voor een luttel bedrag
kan aanschaffen.
Boeken zijn onze vrienden!
Vrienden, die altijd thuis z|jn, altijd
tot onze beschikking, waar wij ons ook
bevinden.
In de stad, op het land, op zee, overal
vergezelt ons de vriend, dien wij op een
bepaald moment wenschen te raadple
gen.
Met een boek is men nooit alleen.
De vrijgezel, de weduwnaar, de een
zame, de schuwe mensch, die zijn om
geving ontvliedt, de verleb3n mensen,
die zich in gezelschap onbehaaglijk
voelt, zij allen kunnen zich laten gaan
In tegenwoordigheid van hem. wiens
geest tot hen spreekt.
Op ieder uur An den dag kunnen ?i»
zich tot hem wenden.
Het centrum der geheele beschaving
is het boek.
Door het
In een kolenmUn bu Millfield, in den
Staat Ohio, heeit heden een hevige ont
ploffing plaats gehad. De explosie badplaats
ongeveer 60 meter onder de oppervlakte in
een schacht, waarin 300 mUnwerkers he^
waren. Een 170-tal arbeiders kon ongedeerd
in veiligheid gebracht worden, terwijl de
overige personen, ow zich toevalligerwijs
ook de directeur van de maatschappij en
drie leden van het hoogere personeel be
vinden, nog ingerioten zUn.
De bergingswerkzaamheden worden door
een brand, die onmiddellijk na de mjjngas-
ontploffing uitbrak, zeer bemoeilijkt
Levenslange aebeele onnarhlkthcid tot werken door f "TEA bi' **n onneval met f 9EA bil ver**** ’an **n baD<i- f 195 - bi’ Tao 0,0 f 50 breu^ ’,n
verliee van beide armen, beide hoenen oi beide oogen *ww.” doodelljken afloop AwIL” 0( een ook dalmol wiiavinaer ww«’ been of arm
bant de natuurmonumenten redt, die Bra
bant anders aan de nijverheid of onbere-
deneerden ontginningslust verspelen aou.
Holland (ik bedoel hiermede rijn beste en
knapste leiders en woordvoerders» heeft
steeds Ingezien dat in Brabant wel iets te
.doen" was. zooals de handeteterm luidt.
Het stond aan de spits van» het land,
niet enkel uit krachte van rijn numerieke
meerderheid, evenmin louter ten gevolge van
zijn rijkdom, maar ook. en niet het mtnst.
omdat het de talenten van zUn Inboorlingen
wist te gebruiken en op te voeren.
In plaats van met Knuvelder te schelden
op Hollands dit en Holland’s dat, zou het
jonge geslacht in Brabant beter doen, wan
neer het streefde naar de innigst-mogelUke
samenwerking met Holland.
Ja samenwerking met Holland, met Am
sterdam vooral waarmee het altoos zoo ge-
makkelUk en prettig saamgewerkt heeft.
Prof. Gerretson schrijft in rijn inleiding
kath. werkgeversorgaan, dat zonder
behoorlUke studie, heet van de naald,
*fiet ontwerp scherp becritlseerd heeft, ont
sierde daarbij zijn critiek ook nog door een
scherpen persoonlijken aanval op den minis
ter. wlen verweten wordt een wankel inzicht
op sociaal gebied te hebben, dat hU geen lUn
volgt en dat hü nu radicaal overstag zou rijn
gegaan voor het steteel-Veraart. dat niemand
serieus meer nam.
We zullen hier op deze scherpe critiek niet
verder ingaan, maar willen alleen nog opmer-
keh^ dat de schrijver, blUkbaar geprikkeld.
stelsel van prof. Veraart een kans
taring maakt nlle objectiviteit bte
De piano speelt bij zeer veel kleinere
orkesten een belangrUke rol hetgeen duide-
IUk blijkt uit het feit, dat door de Tsjecho-
Slowakische omroep<naatechappii ..Radiojour
nal" 15 piano's gebruikt worden. Het zou wel
eens aardig z|jn. wanneer men naging, hoe
veel piano's er in de heele wereld voor den
radto-omroep worden gebruikt
Gisteravond, om tién minuten over half
tien, is de eerste van de drie speciale trei
nen waarmede de onderdeelen van de turbo-
generatoren, voor de in aanbouw zUnde
P. E C.-centrale te Velsen worden ver
voerd. op het stations-emplacement te Be
verwijk gearriveerd.
Het eerste deel van dit buitengewone
transport is hiermede met succes volbracht.
Zooals bekend is werden de twee turbines
vervaardigd door C. A. Parsons en Co.. Ltd.,
New Castle, in Engeland.
Voor het transport van de machinerieën,
waarbij zich buitengewoon zware onderdee
len bevinden. Is een overeenkomst gesloten
met de London en North Eastern Railway.
Bijzonderheden over dit transport hebben
wU in ons blad van Donderdag 30 October
reeds medegedeeld.
De route ging van New Castle naar Har
wich (een afstand van 350 mUD. waar de
trein op de trein veerpont is gerangeerd «n
hierop naar Zeebrugge is vervoerd, van
waar hü door de Belgische Spoorwegen naar
Nederland is gébracht.
In ons land ging de route over s-Hertogen-
boach. Utrecht» Amsterdam en Haarlem naar
Beverwijk.
Men heeft het veiliger geacht, om het
transport niet, over den Moerdijk te leiden.
Nadat de. trein, bestaande uit 42 wagens,
op het emplacement te Beverwük gearri
veerd was. werd de zware Jumbo omgeran
geerd. ten einde den trein op het Hoogoven-
spoor te brengen
De werkmeester van de Engelsche fabriek
gaf onmiddellijk den wensch te kennen, naar
zün directie te telegrafeeren. om de voor
spoedige aankomst van het transport te mel
den.
Om 10 uur was het transport reeds op
het Hoogovenspoor gebracht, waar de loco
motieven van de Hoogovens den trein over
namen.
Hü zal voorloopig op het emplacement van
het Hoogovenbedrüf. in de onmiddellUke na
bijheid van de in aanbouw zünde centrale,
worden geplaatst.
Hedenmorgen werden de inklaringsforma-
litelten vervuld en werd de trein „vrü” ge
maakt.
Op verschillende wagens waren borden
aangebracht, waarop met groote letters de
herkomst en de bestemming van den trein
stonden aangegeven.
Wanneer wij op deze plaats op de
beteekenis van bet boek in het alge
meen gaan wijzen, dan bedoelen wij
daar natuurlijk het goede boek mede,
want een slecht boek hoe litterair-
prachtig het ook verzorgd mag zijn
oefent een funesten invloed uit op het
gros der lezers, in wier handen het
komt.
De aanleiding tot een bespreking van
„het boek” is gelegen in het feit, dat
in onzen onrustigen, gejaagden tijd
waarin de evolutie op bijna elk gebie»!
zich voltrekt in een ongekend snel tem
po, waarin de beslommeringen van be
roep of bedrijf, het lezen van dag- en'
weekbladen en1 periodieken, de politieke
gebeurtenissen in binnen- en buiten
land, de sport, het gezinsleven ononder
broken den geheelen dag onze aandacht
elschen, de mensch gevaar loopt te gaan
lijden aan oppervlakkigheid. De hoe
veelheid der onderwerpen, die van den
ochtend tot den avond den geest in be
slag nemen. 13 een beletsel om aan een
bepaald onderwerp de volle aandacht te
schenken.
Men weet van alles Jets,” maar van
elke zaak afzonderlek zoo goed als
.niets.” Up-to-date zijn is de naam van
dit euvel.
Tegen deze kwaal nu bestaat een cor
rectief Het boek!
Het boek voor ontspanning en voor
ontwikkeling tevens.
Geeft men zich wel voldoende reken
schap van de groote beteekenis van het
boek voor de maatschappij?
Het boek ontrukt den mensch gedu
rende eenigen tijd aan de omgeving,
aan de zorgen die hem kwellen, geeft
zijn gedachten een anderen loop, en
dwingt hem zich te concentreeren.
Het verruimt den blik, verrijkt den
geest, is vaak een troost, en leert dat
gene, wat men bezit, naar waarde te
schatten.
Door het lezen van goede boeken
wordt de mensch evenwichtig, daar hU
in staat wordt gesteld een eigen oordeel
te vormen over dingen, die hjj slechts
van hooren zeggen kende. Het is zoo
gepiakkelljk een boekencritiek in de
krant te lezen, waarin de criticus den
tahoud vertelt en zijn oordeel uitspreekt
alsof dit Inderdaad „het oordeel” ware.
Om iets aan een boek te hebben, om
zich een Juist oordeel te kunnen vor
men, is het niet voldoendereen kritiek
te lezen. Men moet zelf het boek lezen,
zich zelf een oordeel vormen.
Er zün menschen, die in hun jeugd
veel hebben geleerd, voor wie later het
lezen van- een boek herinneringen op
wekt, waardoor de lectuur tot een waar
genot wordt. Maar hoevelen hebben
Juist door te weinig schooljaren, meestal
gevolg van de maatschappelijke positie
der ouders, in hun jeugd te weinig ge
legenheid gehad om zich te ontwik
kelen? Voor hen is op lateren leeftüd
het boek een uitkomst, een middel om dt
tekortkomingen aan te vullen. De
meeste menschen gaan reeds op jeug
digen leeftijd in het praktische leven, er^/
beschikken door de zorgen voor het ba
staan, door den drang om door arbed
vooruit te komen, over te weinig tüd ci
middelen om zich door goede lectuu
datgene eigen te maken, dat zü op late
ren leeftijd zoo hoog noodlg hebben.
Wat beteekent In onze maatschappij
een mensch die niet leest?
Hü is het best te vergelüken met een
Inwoner van een groote stad, die niet
is aangesloten aan het gemeentelük
telefoonnet. Hü is geïsoleerd, hü telt
niet mee.
De groote kracht van het boek schuilt
in de onbegrensde verscheidenheid. Voor
de Jeugd de kinderboeken, die in den
vorm van sprookjes en legenden de
goede eigenschappen naar voren bren
gen. Voor de rüpere jeugd avonturen,
reizen, natuurlijke historie, aardrijks
kunde, geschiedenis, die als verhaal de
verbeelding prikkelen en de zelfstandig
heid bevorderen. En voor den volwas
sene is de voorraad onultputtelijk.
Men kan voor weinig geld zich een
boek verschaffen, 1 zü door aankoop.
*t zü door bibliotheken, om op de hoogte
te komen van datgene wat men wenscht
te weten. 1
Voor menigeen kan één boek reeds een
openbaring zün.
Dit geldt niet alleen het proza, maar
evenzeer de poëzie.
Het is zoo dringend noodig, dat in
onzen materialistischen tüd een ieder
de gelegenheid krügt om zich met hand
en tand tegen vergroving te verzetten,
door zich boven zün sfeer te verheffen.
Gelukkig heeft onze materialistische
Mid daartoe de gelegenheid geschapen.
De evolutie op wètgevend gebied heeft
in de eerste plaats „tüd” gebracht.
Door de beperking van het zaken
leven, door den kortoren arbeldsdae.
door den wekelükschen halven vrüen
dag, wordt aan ieder de gelegenheid
keboden, naast lichamelijke ontwikke
ling door sport, zich geestelijk te ont
wikkelen en te ontspannen door lectuur.
Bü al het kwade dat de nieuwe tüd
•ns bracht, kan de nieuwe levenswüze,
’’dts goed toegepast, een zegen worden
F
wordt thans bevestigd dat bü
den opstand op Formosa 400 opstandelingen
rijn gedood.
Voorts zün 162 Japanache soldaten
sneuveld, terwijl het aantal burgers,
door de insurgenten werd vermoord, nog
niet bekend is daar nog dagelüks slacht
offers gevonden worden.
Men neemt aan. dat de verliezen der Ja
panners op bet eiland Formosa ten minste
500 personen zullen bedragen
In „Aristo” bespreekt de bekende letter
kundige en uitstekende Bi abant-kenner Vin
cent Cleerdin het boek van Gerard Knu
velder: „Vanuit Wingewesten", aan welk
boek ook w|j indertüd eenige artikelen heb
ben gewijd Vincent Cleerdin. die tot de
Brilde conclusies komt als wü. schrijft o.m
het volgende
.Degenen die er bewust leven en arbei
den, en de verschUnselen van gedaantever
andering en krachtsontplooiing kunnen ga
deslaan van zeer nabij, zü weten wellicht
het best dat de ontwikkeling der twee ge
westen. hoe snel het tempo ook geworden
is. toch zeer geleidelUk haar gang gaat. Voor
pessismisme. voor zwartgallige beoordeeling
van die ontwikkeling bestaat waarlijk geen
reden. Zelfs de somberste inboorling van
Brabant of Limburg in deze blümoedtge
gewesten leven ook wel eenige sombere in
boorlingen! zal den jeugdigen boetepre
diker Gerard Knuvelder schalks aankijken,
wanneer deze galmt:
„Al te veel wordt onbewust van de drei
gende gevaren voortgeleefd in de wingewes
ten van Holland die eens de kern van het
bourgondische rijk uitmaakten. Het is angst-
wekkend soms neer te blikken in de diepten
van vernedering waarin dit volk neergewor
pen wordt, zonder dat het zich met alle
kracht verzet, zonder dat alle verantwoorde-
Uike personen hun plicht in dezen ten volle
beseffen.”
Zoon rederijker!
Is bet niet te mal, om vandaag, in 1930.
Brabant en Limburg eenvoudig de winge
westen van Holland te noemen? Is het geen
historische ketterij te beweren dat de tegen
woordige provinciën Noord-Brabant en Lim
burg eens de kern van het Bourgondische
RÜk uitmaakten? Lag die kern niet veeleer
in den Kring, omsloten door Brugge. Gent.
Antwerpen. Leuven. Mechelen Brussel? Is
dit volk van Brabant en Limburg heusch
zoo lamlendig, dat het zich in diepten van
vernedering neerwerpen laat?
Och, kom!
Toen de heer Knuvelder zün voorwoord”
schrijven ging, scheen een stralende lente-
zon over Brabant Maar in zün brein is 't
niet zoo helder geweest als daarbuiten. Na
den zwaren arbeid, dien zün vlugschrift van
meer dan vijfhonderd bladzijden hem moet
hebben gekost arbeid waarvoor ik op
rechten eerbied heb moet hü. duizelig
van cüfers feiten, knipsels en citaten, aan
't doorslaan geraakt zün als een volksrede
naar in een heete büeenkomst. En toen hU
hijgend de eerste bladzijden weglel. begon hü
zakelijk te worden: „dit boek is geen roman
tisch werk: er is voor droomen weinig
plaats, al brenct het nadrukkelijke hulde aan
de weinige droomers van schoonheid
deze grond tot nog toe voortbracht.”
Weinige droomers van schoonheid?
Is dat wel zóó?
Ik zou het niet durven beweren. Ik
zou
den heer Knuvelder willen zeggen: Brabant
en Limburg hebben het lang schraal gehad,
maar zü hebben in artistiek opzicht aller
minst reden tot klagen gegeven.
Wie gaf aan Nederland dr. P. Cuypers?
Welk gewest bracht Snieders voort en de
andere schrijvers en dichters tot en met
Willem Asselbergs? Welk gewest gaf aan
Nederland Vincent van Gogh en Antoon Der-
kinderen en Jan Sluyters?
Kom. kom. sombere man: gü eischt van
onzen lieven Heer toch geen tien artiesten
van de eerste grootte per jaar?
Wat wilt tte toch?
„Helpen iets mee te verwerkelüken van
wat leeft aan waarachtige idealen in deze
gewesten."
Gü wilt de idealen helpen verwezenlijken,
gij wilt de levende idealen versterken
gü wilt: „de schoonere menschheid". Wü
raden uw bedoeling: gü wilt aan de men
schen van deze streken eertijds wingewesten,
een schooner leven berirrgen.
Wie zou dit doel niet toejuichen?
Maar begin dan niet aoo somber. Al is er
misschien weinig reden tot jtibrien,
wü weten toch allemaal dat zuchten en
klachten ontmoedigen en ontzenuwend
werken
BUREAU: HOF ALKMAAR
Telefoon: Administratie No. 433
Redactie Na 633
