Van Alles en van Overal
Weensche Post
Auto tegen een huls opgereden
De DO X
Gasbedwelmlng te Groningen
GEMENGD NIEUWS
Een gelukkig misverstand
Aanrandlng en chantage
LUCHTVAART
Een vette rugzak
De inbreker te Roosendaal
LEGER EN VLOOT
Bescherming tegen luchtaanvallen
Inbraak In een kerk
De DO. X te Amsterdam
Door de brug gezakt
Verdronken
Branden
De Vorst van Geleen
Rome of Moskou
Roomse h of Rood
Zeppelinverbinding
met Indie
De Indische Jaarbeurs, die èeen
Jaarbeurs is ^eivorden
Dr. Hugo Eckener naar Java voor
meteorlogische studies
Waardeloos bankpapier uitgegeven
Een oplichter osngohowden
ver-
HU heeft bekend, maar b ontsnapt
Slechte wat geld gestolen
Heden een rondetocht
O
’X it
r-'ó
Uch
alle
door,
motorrijder f
schoot
Nederlandsche deelneming met 40
millioen Mark
Het vuur
slechts w
Zaterdag vertrek’
Bij gunstige weersomstandigheden ral de
„DO. X*' waarschnyHJk Zaterdagmorgen naar
Calshot vertrekken.
Mr. Frans Leufkens, zich noemende Vorst
van Geleen heeft in Duitschland een rechts
geding aanhangig gemaakt ter verkrUging
vanhetVaratajdpm-
Naar wy vernemen, zou de vllegboot .X>O
X” hedenochtend hy gunstig weer een rond
vlucht maken
langs
;moei-
Woensdagavond Is een vrachtauto van den
dienst WolvegaLemmer bij het dorp Rot
tum door de brug over de Van Engelenvaart
gezakt. Geen persoonlijke ongelukken. Het
verkeer over de brug. eigendom van de pro
vincie Friesland, Is gestremd.
De kapitale boerderij van de wed. 3. van
der Aa te Albergen is tot den grond toe
afgebrand. De inboedel, de oogst, een var
ken en een toom kippen kwamen in de
vlammen om. Verzekering dekt de schade.
Oorzaak onbekend.
Onder Kelpen (L.) brandde door onbeken
de oorzaak, die boerderij tevens wtnkel en
café van den landbouwer L. P. geheel uit.
■p zoo snel om zich been, dat
gered kon worden.
Verzekering dekt de schade.
De te Roosendaal aangehouden Belg, ver
dacht van de aldaar In den nacht van Dins
dag op Woensdag gepleegde Inbraken, heeft
bekend hiervan de dader te zijn.
Het mooie succes, dat de politie met de
vlugge arrestatie van den dief had behaald,
is echter weer totaal bedorven door dit heer
schap zelf, dat Donderdagavond tusschen
6 en 7 uur kans heeft gezien door 't raampje
van zijn cel uit het politiebureau te ont
snappen. Begunstigd door de duisternis wist
hij aan de nasporingen van de agenten, die
even later bemerkten, dat de vogel gevlogen
was, te ontkomen.
Te 8 uur gisterenavond was men er nog
niet in geslaagd hem te pakken te krijgen.
Gisteren waren de gasfitters 3. 8. en
A. K bezig met het doen van reparaties aan
de gasleiding in het perceel Oerbrand Bak
kerstraat 33 te Gron-ngen. ZU vergaten
evenwel de hoofdkraar af te alulten met het
gevolg, dat toen zy een buis moesten door-
zagen. zjj door 1 uitstroomende gas werden
bedwelmd,
werd
Gisterenmiddag te half vier is te Nieu-
wendijk (NJB.) een auto, komende uit Oeer-
truldenberg op weg naar Amsterdam, by het
uitwijken voor een bakkerswagen, die uit
een zijweg kwam in volle vaart tegen de
poort van het huls van 3. 8. gebotst. De
poort werd totaal vernield, terwijl de auto
ernstig beschadigd werd.
De beide Inzittenden liepen lichte ver
wondingen op.
over zee te nemen. Het w_s inderdaad een
onaangename étappe over land Maar Juist
het welslagen van die étappe beschouw ik
als zeer gewichtig. Te land of te water: alles
hangt ten slotte van het weer af. Naar
Lissabon vliegen we natuurlijk over see.
En de toekomst van het type Do X?
Ik verwacht, dat er een tijd zal komen,
dat er wel eenlge honderden van dergelljke
vlier booten zullen zijn voor het verkeer tus
schen de belangrijkste kustplaatsen, en Ik
ben ervan overtuigd dat die booten een
groote toekomst hebben en het luchtverkeer
daarmede ook economisch volkomen verant
woord zullen maken.
Ten slot’e herhaalde dr. Dornier nog eens,
dat de plannen voor Vrijdag geheel van de
weerberichten van dezen ochtend afhankelijk
zijn Overwogen wordt om elf uur een vlucht
over Amsterdam, Den Haag en Rottenjam
te ondernemen, al dan niet als onderdeel
van den tocht naar Zuid-Engeland. maar er
staat dienaangaande nog niets vast.
Dr. Dornier gaat hedenochtend aan boord
van de Do X voor een laatste inspectie.
Ter voorbereiding daarvan moest dr. Dor
nier gisteravond laat nog enkele besprekin
gen met zijn officieren voeren.
De Anglo American News Service beves
tigt thans het bericht over de plannen tot
het organlseeren van een luchtroute Neder
landNederlandsch-Indlë per Zeppelin.
Na melding te hebben gemaakt van de
reeds eerder gepubliceerde plannen, deelt
dit Engelsch-Amerlkaansch persbureau na
der mede, dat op verzoek van de Nederland-
sche belanghebbenden dr. Hugo Eckener, die
ook als meteoroloog goeden naam heeft, zich
In het begin van Januari 1931 naar Java
zal begeven om de luchtroute ook van me
teorologisch gezichtspunt uit te bestudeeren
en de atmosferische toestanden tn het alge
meen eveneens nauwlettend te onderzoeken.
De Anglo American News Service verneemt,
dat de route zsd gaan van Nederland over
het Rhóne-dal, vervolgens In oostelljke rich
ting naar Marseille; vandaar over de Mid-
dellandsche Zee naar Alexandrië over Egyp
te en de Roode Zee, zuidelijk van het Suez
Kanaal en langs de Afrlkaansche kust naar
Britsch of Itallaansch Somaliland en dan
rechtstreeks In oostelijke richting langs de
zuidkust van Sumatra naar Java.
Stoomschepen hebben voor de reis naar
Indië 31 dagen noodlg. Een luchtachlp zou
de route in ongeveer 5 dagen kunnen afleg
gen. Een station voor aanvulling van gas en
dergelljke en twee of drie ankennasten zou
den voldoende zijn.
Dr. Eckener zal ook op de heen- of de
terugreis een enkele landing willen maken
en wel ongeveer half weg. in Egypte. Hjj
zal eerst de luchtstroomlngen en de weers
gesteldheden In Britsch en Itallaansch So
maliland grondig bestudeeren, om de gun
stigste landingsplaats voor de vestiging van
zulk een tusschenatation te bepalen.
De Anglo American News Service verneemt
ten slotte, dat de Hollandsche belanghebben
de groep de onderneming met een kapitaal
van 40 millioen Mark zal financieren.
Dr. Dernier te Amsterdam
Met den Beriynschen trein is gisteravond
de ontwerper van de .DO. X dr. Dornier
in gezelschap van zyn echtgenoot?aan het
Centraal Station te Amsterdam gearriveerd
waar hem door de officieren van de vllegboot
een harteltjke ontvangst werd bereid. Van het
gezelschap werden eenlge foto’s gemaakt. Dr
Domier begaf ziel) hierna met zijn echtge-
noote naar Brack's Doelen Hotel.
van den luchtbeschermingsdienst van te
voren moet hebben ontvangen. De daarvoor
noodigeseinen kunnen worden gegeven door
middel van kerkklokken, sirenen, en stoom
fluiten van fabrieken en schepen, van speci
aal voor dit doel opgestelde alarmklokken,
luchtdrukdrenen. handsirenen. enz.
Ziet of hoort een uitgezette uitkijk- of
luisterpost vliegtuigen naderen, dan waar
schuwt hij direct het hoofd van den lucht
beschermingsdienst. Op deze waarschuwing
doet het hoofd overdag doormiddel van zijn
alarmsysteem onmiddeliyk het alarmsein ge
ven „Een vijandelijke luchtaanval dreigt”.
Verdwijnen daarna de vliegtuigen zonder
een aanval op de gemeente te hebben uit
gevoerd. dan laat hjj het sein geven, „Het
gevaar voor gemelden luchtaanval Is ge
weken”.
's Nachts zal de bevolking alleen gealar
meerd worden, wanneer het voor haar vei
ligheid bepaald noodlg is. zooals het geval,
kan zijn in gemeenten, die door hun lig-'
ging bijzonder aan luchtaanvallen zijn bloot
gesteld Op het eerste teeken. dat er op
wijst, dat de vtjandelljke vliegtuigen een
aanval op de gemeente gaan uitvoeren, moe
ten echter ook in nlet-blootgestelde gemeen
ten de alarmseinen worden gegeven.
Behalve bovengenoemde seinen moeten in
gemeenten, die 's nachts geen voortdurende
seinen vastgesteld worden voor; „volledige
verduistering Instellen” en „de volledige
verduistering Is opgeheven". Laatstgenoemd
sein; „Volledige verduistering Instellen”,
treedt reeeds In werking, wanneer de aan
wezigheid van rijandeiyke vliegtuigen boven
ons land door den luchtwachtdienst is ge
meld.
Te Doettnchem is het «-Jarig zoontje van
den heer Kopmels In den Oude-Uael ge
vallen en verdronken. Het lijkje is nog niet
gevonden.
Door eenlge visschers js heden uit de
Waal onder Rossum opgevlscht het lijk van
een ongeveer 36-jarige onbekende vrouw.
8. werd per polltlebrancard naar «Un
woning vervoerd en K naar zijn huis door
een agent in burger begeleid.
Dr. Nathans, de politiegeneesheer
leende hulp.
In het ziekenhuis te Amersfoort Is over
leden een zwerver in de omgeving van
Barneveld bekend onder den naam van „de
Mot.”
Na zjjn overlijden werd er een ondersoek
ingesteld naar den inhoud van den rugzak,
dien de man steeds bij zich droeg Tot aller
verbazing kwam met veel anderen rommel
een rol bankpapier te voorschijn tot een to
taal bedrag van ruim 8000.
De mlnlsterleele „Aanwijzingen" ten
behoeve van den luchtbeschermlKMiienst
in de gemeenten
Voor een eigenaar van een motorfiets
Indischen Invoer, bij een stijging weliswaar
van de absolute handelscjjfers, In
relatieven zin vergeleken dus met
andere landen een ernstige daling vertoonde.
Bedroeg in 1913 het aandeel van Nederland
in den totaal-invoer in Ned.-Indlë nog 33
pCt in 1923 was dit cijfer reeds gedaald tot
21. in 1924 tot 193 in 1925 tot 183, in 1928
tot 17.8 pCt. een achteruitgang, deels
gevolg van de snelle industrialisatie van het
Oosten (Japan, Noord-China en Indlé zelf,
bijv, de inheemsche sigarenindustrie op
Midden-Java) deels van de toenemende
concurrentie van Europeesche landed,
Aurtrallë en Amerika, waarbij wel dit het
bedenkelijke was. dat Europeesche landen,
welke toch niet in gunstiger omstandighe
den verkeerden dan Nederland, zooals
Duitschland, Frankrijk, België en Italië.
Zweden en Zwitserland, hun export naar
onze Nederlandsch-Indische gewesten in re
latieven zin wel vermeerderden. De abso
lute Invoercljfers toonen aan. om welke
bedragen het hier gaat: de waarde van den
invoer uit Nederland steeg van 1913 tot 1926
van 145 millioen tot 152 millioen, een voor
uitgang dus met slechts 7 millioen gulden,
terwijl in dltzefde tijdvak de waarde van
den Invoer uit Engeand steeg van 77 mil
lioen tot 107 millioen, dus een stijging van
30 millioen. van uit Duitschland van 29 tot
78 mlll oen, dus een vooruitgang van 49
millioen, van uit Frankrijk 3 tot 9 milllcen,
dus een stijging tot het drievoudige van het
bedrag in 1913, van uit België een stijging
van 6 millioen op 12 iftlllloen en van Italië
en Zwitserland een stijging van 5 op 28
millioen. dus bijna tot het zesvoudige van
den invoer in 1913.
Het resultaat van daarop gevoerde be
sprekingen met ruim 200 Nederlandsche
fabrikanten was, dat er groeft onbekend
heid bleek te bestaan met de Ned.-Indische
markt, met de daar gestelde eischen, de ai
de concurrentie uit het
zetmogelljkheden,
buitenland enz.
BU den Raad van Beheer rees toen het
denkbeeld of niet een eerste stap tot ver
betering van den bestaanden toestand ge
daan zou kunnen worden door het organl
seeren eener demonstratie, welke een
tweeledig doel zou hebben:
ten eerste: aan de Nederlandsche
Industrie te toonen. welke artikelen in Ned.-
Indië gebruikt worden met zooveel mogelijk
volledige voorlichting omtrent omzet, prijs,
kwaliteit, marktoondities, verpakking, leve
ringsvoorwaarden, enz. en
ten tweede een overzicht te geven
van wat de Nederlandsche nijverheid in
staat was naar Indië te exporteeren en de
gelegenheid te openen de Nederlandsche
fabrikanten in nauwer, persoonlijk contact
te brengen met de Importeurs en inkoopers-
kringen voor Indië.
De regeering nam het plan over en bij
Koninklijk Besluit werd een commissie be
noemd, om een nader onderzoek in te stel
len. Uitdrukkelijk vermeldde dit Kon. Be
sluit als doelstelling dezer commissie: „de
organisatie van de in 1930 te Utrecht te
houden Koloniale Jaarbeurs”.
Zoover zou het echter niet komen. Terwijl
de heer J. van Goor voor de commissie in
Indië vertoefde, om daar een verzameling
monsters en de noodige gegevens bijeen te
verzamelen, bleek evenwel, dat er van de
zijde van vele fabrikanten bezwaar tegen
bestond dat ook monsters van reeds in In
dië Ingevoerde Nederlandsche waren zouden
worden tentoongesteld, omdat daardoor
nooit de Nederlandsche Invoer vergroot kon
worden, doch hoogstens een verplaatsing
naar nieuwe fabrikanten, die hef nu ook wel
eens zouden willen probeeren, ten koste van
reeds Ingevoerde. Nog een tweede bezwaar
kwam tot uiting: men wilde de monster-
verzameling niet voor iedereen ter bezich
tiging gesteld zien. De meerderheid der
commissie ging uit van de gedachte, dat
deze demonstratie beschouwd moest worden
als een poging van de Nederlandsche regee
ring om steun te verleenen aan de Neder
landsche industrie en dat derhalve deze
demonstratie ook uitsluitend ten dienste
moest zjjn van de Nederlandsche industrie;
men vreeade door ook het buitenland in de
gelegenheid te stellen te profiteeren van de
voorlichting, welke er van deze demonstratie
zal uitgaan, het paard van Troje te zul
len binnenhalen en dat daardoor juist het
tegendeel bereikt zou worden van hetgeen
bedoeld en gehoopt werd. Met de opvatting
van de meerderheid vereenigde zich de re
geering, waardoor dus tevens het idee .Jaar
beurs” verviel en alleen overbleef een
demonstratie, die geven moet:
lo. een collectie monsters van buitenland-
sche fabrikaten, welke een voorname rol
spelen bp de Indische markt;
2. een verzameling statistische gegevens
wat betreft den omvang der handelsbewe-
ging, aan de hand waarvaij de bezoekers
zich een denkbeeld kunnen vormen van de
mogelijkheden voor de Nederlandsche In
dustrie ten opzichte van de concurrentie
met andere landen;
3a de gelegenheid om persoonlijk bU den
heer van Goor zaakkundige voorlichting te
ontvangen omtrent al datgene, wat een
Nederlandsch fabrikant moet weten, zoo
wel wat betreft de eischen der Indische
markt als wat aangaat de mogelijkheid om
voor zijn artikel plaatsing te vinden op de
Indische markt.
Wat Ik hierboven allemaal vertelde is
meerendeels ontleend aan een rede, die de
bekende secretaris van ons Nederlandsche
Jaarbeurswezen gisteren voor de vertegen
woordigers der pers heeft gehouden en nadat
ook nog de heer Th. Llgthart, oud-dlrecteur
der Javasche Bank nog een voordracht had
gehouden over „Den exporthandel op Ned.
Indië,” waarin hjj voor fabrikanten die even
tueel een afzetgebied in Indië zouden willen
trachten te veroveren, wetenswaardige din
gen vertelde, maar waarvan Ik hier niet na
der zal gewagen, omdat toch lederen bezoe
ker der „Demonstratie," leder dus, die er wer
kelijk belang in blijkt te stellen, een afdruk
van deze rede zal worden ter hand gesteld,
hebben de aanwezige Journalisten de verza
meling In ©ogenschouw genomen.
Merkwaardig, wat de heer van Goor alle
maal heeft weten bijeen te brengen, merk
waardig óók. hoe uit deze verzameling blükt,
hoezeer de buitenlandsche fabrikant een be
ter Inzicht heeft In wat de bewoner» van
onze koloniën verlangen, dan wjj dan
onze fabrikanten zelf dit hebben.
Het gaat natuurlijk niet aan, alles op te,
sommen wat hier is bijeengebracht en het
zou- ook weinig nut hebben, al was bet al
leen maar, omdat de verzameling niet op
volledigheid aanspraak maakt. Van meer
waarde is, er hier op te wijzen, dat de gege
vens die de heer v. Goor heeft meegebracht.
Wél volledig «Un en dat dus iedere fabri
kant, ook de fabrikant van artikelen die
hier niet aanwezig zijn, de ultgebreldste In
lichtingen over zijn artikel Iran krijgen: meer
nog dan het zien der artikelen.zal het boe
ren van hetgeen de heer van Goor er over
te vertellen heeft, den belanghebbende weg-
Nerterianriyh-^ wijs kunnen.maken, on met groote kap» op
succes den Invoer van zUn «pedaal arMkel
ter hand te nemen.
Wat de buitenlandsche industrie kan, ten
de Nederlandsche toch ook, en al zal het een
feit blijven, dat de concurrentie met landen
met goedkoope werkkrachten, zooals bU voor
beeld Japan, moellelljk zal wezen, dat de In
voer In onze koloniën van een land met zulke
uitermate dure werkkrachten als bijvoor
beeld Australië toeneemt waar onse eigen
invoer afneemt behoeven onze Nederland-
sche fabrikanten toch werkelijk niet over
hun kant te laten gaan.
En daarom is het een verblijdend ver
schijnsel, dat de zaak nu eens krachtig en
met steun der Regeering is aangepakt door
mannen, die het goed meenen met onze va
derlandse!» Industrie en die ter bevordering
daarvan al hun krachten inspannen.
ARTHUR TERVOOREN.
Het is de politie te Overschle gelukt de
hand te leggen op twee seer bekende types
uit het nachtleven van Rotterdam. M. G D
en W. J. B. die zich op den Kanaalweg te
Overschle als straatrooverz hebben ontpopt.
Toen de heer M. zich langs dezen weg
huiswaarts begaf, werd hU door hen belden
aangevallen en. beroofd van zijn horloge en
verschillende papieren, waarna zU den heer
M met chantage te dreigen. De heer M. liet
zich geen angst aanjagen en heeft onrold-
dellUk aangifte gedaan. Daarna zijn de bel
de mannen aangehouden. Het horloge en de
papieren werden op de beide verdachten ge
vonden. Heden zullen zU voor den officier
van justitie te Rotterdam worden geleld.
Een onderhoud met dr. Domier
Dr. Dornier heeft het .JIdbd." een en an
der verteld. Zoo zonder eenigen ophef. Bon
der pose, met zachte, kalme stem.
Ja, deze eerste groote tocht van de
Do X was nog maar een begin. En het ein
de van het traject naar Amsterdam bracht
de bevrediging van het verlangen van allen,
die bU de Do X betrokken zijn. Want blij
zjjn wij allen, dat de Do X nu in zout wa
ter ligt. De vreugde daarover vertolkte Ik
reeds jegens den heer Burgerhout in een
telefonisch gesprek, dat Ik onmlddellijk na
de aankomst van de Do X met hem had.
Aldus dr. Dornier. En hU vervolgde: Zeer
bil) ben Ik met de geestdriftige ontvangst,
die de Do X hier mocht ondervinden. Om
zelf mee te komen hierheen, daartoe had
Ik geen tUd en Ik was bet ook niet van
plan. (De heer Burgerhout vertelde, dat de
bescheidenheid van dr. Dornier hem terug
houdt van feestelUke ontvangsten e.d.l.
De verslaggever vertelde dr. Domier van
de teleurstelling van de Amsterdammers dat
zU de Do X nog niet boven de stad hebben
gezien.
Ik kan mU die teleurstelling volkomen be
grijpen, aldus dr Domier Maar het was te
mistig en te donker toen de Do X aankwam
om nog over de stad te vliegen. Als ’t even
kan. zullen wU dat morgen (dat is heden.
Vrijdag) doen. Alles hangt evenwel af van
de weersomstandigheden. Ook bet vertrek
naar Engeland en Lissabon. De reis naar
Lissabon zullen mjjn vrouw en ik meemaken.
Maar wanneer we vertrekken dat weet Ik
nog niet. De weerberichten zUn op 't oogen-
bllk niet al te gunstig.
Waimeer kwam u het eerst op het
denkbeeld van de constructie van een vlleg
boot van de afmetingen van de Do X?
t Was in 1924 dat de plannen daartoe
vaste gestalte kregen. Toen ontstonden de
eerste projecten Reeds eerder hadden we
groote vliegbooten geconstrueerd, maar de
inflatietijd was van slechten Invloed op de
werkzaamheden
Was de thans gevolgde roul
den RUn en over land niet büzohdi
lijk voor de Do X?
In ieder geval Is het beter de route
Zooals thans wel algemeen bekend zal
zijn, heeft de Minister van Defensie eenigen
tlld geleden aan de gemeenten .Aanwij
zingen" verstrekt ten behoeve van den
luchtbeschermingsdienst in die gemeenten.
De voorbereiding en uitvoering van de In
deae „AanwUzlngen" genoemde maatregelen
is overgelaten aan de gemeente-autoritelten.
Teneinde die voorbereiding en uitvoering
van den luchtbeschermingsdienst naar be-
hooren te kunnen behartigen, verdient het
volgens die .Aanwijzingen” In elk geval
aanbeveling, dat elke gemeente daarvoor
ëen autoriteit of ambtenaar als hoofd van
den luchtbescherming dienst ter plaatse
aanwijst. i
Een eerste vraag die zich nu bij de in
richting van een gemeentelijken luchtbe
schermingsdienst voordoet is, hoe de ge
meente tijdig voor een naderend luchtgevaar
wordt gewaarschuwd Daartoe verleent de
ten behoeve van da luchtverdediging, van
militaire zijde Ingestelde luchtwachtdienst
zijn medewerking. De luchtwachtdienst heeft
namelijk over het geheele land een net van
luchtwachtposten uitgespreid. die de nade
ring van vijandelijke vliegtuigen onmiddel
lUk telefonisch melden aan de daarvoor
aangewezen luchtwachtbureaux.
Nu spreekt het wel van zelf, dat de lucht
wachtdienst niet waarschuwt voor elk vlieg
tuig, dat de grens pasreert, omdat dan het
geheele land aanhoudend gealarmeerd zou
worden en het alarm op die wUae zijn be-
teekenia zou verliezen. Neen, de lucht wacht
dienst waarschuwt alleen, wanneer een
groot aantal vliegtuigen, dan wel zware
bombardementsvliegtuigen, over de grens
komen, omdat slechts In dit geval het land
met een emstlgen luchtaanval wordt be
dreigd en een waarschuwing dkn op haar
plaats is.
Ook zal het den luchtwachtdienst in den
regel niet mogelUk zUn, uit het overkomen
van vUandelijke vliegtuigen conclusies te
trekken, waar de vijand een luchtaanval zal
ondernemen. De waarschuwing van den
luchtwachtdienst, dat vijandelijke vliegtui
gen naderen, moet dan ook slechts worden
beschouwd als een „weest op uw hoede”-
sein, waarvan alle gemeenten kunnen pro
fiteeren om de voor hun gemeente noodige
maatregelen te nemen.
Op welke wijze neemt nu de gemeente
kennis van de waarschuwingen van den
luchtwachtdienst? Hierbij verleent een
radiostation goede diensten. De waarschu-
wingsselnen van dit station worden, volgens
nader mee te deelen code, met een golf
lengte van 600 M. gedempt uitgezonden. Op
deze manier kunnen alle gemeenten op het
zelfde oogenbllk gewaarschuwd worden, dat
een ernstige luchtaanval ons land bedreigt,
dan wel. dat de rijandeiyke vliegtuigen op
den terugtocht zijn In het laatste geval
wordt geseind .Juchtgevaar geweken", waar
op de genomen beschermingsmaatregelen
weer kunnen worden opgeheven.
Teneinde de seinen van het radiostation
te kunnen opnemen, is het noodlg, dat de
gemeente een ontvangstation heeft inge
richt. Voor geen enkele gemeente zal het
in den tegenwoordigen tijd meer een be
swaar zijn een dergelUk station in te rich
ten. Van het grootste belang is het, dit
ontvangstation nabU de telefooncentrale of
de alarmcentrale van de brandweer op te
stellen, opdat de verschillende huljxllensten
soo veel mogelijk kunnen worden gewaar
schuwd.
Of intusschen de vijandelijke luchtaanval
oen bepaalde gemeente self bedreigt, kan
slechts ter plaatse worden beoordeeld. Daar
om zal de gemeente er goed aan doen, na
ontvangst van de waarschuwing van den
luchtwachtdienst overdag een oi meer uit-
kUkposten te plaatsen en nachts luister
posten. Deae blijven voor hun gemeente
waarnemen, totdat de luchtwachtdienst
meldt, dat het gevaar voor een luchtaanval
is geweken, waarmede de posten kunnen
worden ingetrokken.
Blijkt echter, dat de gemeente gevaar
loopt, dan moet een alarmsysteem tn wer-
king gesteid kunnen worden, dat bet hoofd
De proefvlucht van beden.'
Hoewel het hedenmorgen vroeg op Schel-
llngwoude veel rustiger was dan gisteren,
toen behalve de 700 genoodlgden, om een
bezoek te brengen aan de DO. X, zeker nog
meer beldRgstellenden op eigen gelegenheid
met allerlei voertuigen naar het Buiten-IJ
waren gegaan, om athans het vllegwonder
van bulten te bezichtigen, togen toch reeds
vroeg In den ochtend vele belangstellenden
naar de plaats, waar de DO X tn de vroolij-
ke najaarszon op het spiegelgladde water lag
te drUven.
Aan boord van de DO X heerschte meer
bedrijvigheid dan sinds de aankomst in Am
sterdam het geval is geweest, wanneer men
althans de bezoekers buiten beschouwing
laat.
Gisteravond na aankomst van den heer
Domier werd besloten, hedenmorgen een
proefvlucht te maken.
Hiervoor werden reeds vroeg In den mor
gen de noodige voorbereidingen getroffen.
Hoever deze proefvlucht, waaraan ook een
persvertegenwoordiger deelneemt, zich zal
uitstrekken, was hedenmorgen te 10 uur nog
niet bekend.
Het verluidde, dat de DO X ook naar Den
Haag en Rotterdam zou vliegen.
Bevestiging hiervan konden wy niet krij
gen. Evenmin van het gerucht, dat de vlucht
zich ook over andere deelen van ons land zou
uitstrekken.
De landvlucht zal echter ongeveer een
half uur duren en een 20 tal pasaglers tal
de vlucht meemaken.
Hedenmorgen tegen 10 uur Is de heer Dor
nier, met wlen wy hedenochtend nog een
onderhoud hadden over de kwestie van de
Rohrbachpatenten op Schelllngwoude aan
gekomen. Voor het vertrek heeft bU «Un
vüegschip geïnspecteerd. Tegen het tijdstip
van den start voor de rondvlucht nam bet
aantal belangstellenden, die zich op den dijk
tegenover het vliegkamp Schelllngwtxjde
verzamelden, voortdurend tos.
Gistermorgen ontdekte de koster der kerk
van O. L. Vrouw van Goeden Raad aan den
Broekhovenschen weg te Tilburg, dat een
glas-in-Ioodraam der doopkapel was stuk
geslagen Bij onderzoek bleek, dat een in
breker zich des nachts toegang tot de kerk
had verschaft, waar hU uit een lessenaar In
de doopkapel een zakje met eenlg klein geld
had weggenomen. Overigens wordt niets ver
mist.
Als verdacht van deae inbraak arresteerde
de politie zekeren G. J. B. uit Hengelo, die
reeds verschillende malen wegens diefstal In
de gevangenis heeft gezeten.
B. ontkent echter iets van het geval te
weten. Hy is op transport gesteld naar
Breda.
Het was een mooi tochtje, dat ik gisteren
met de „Holland gemaakt heb van Am
sterdam naar Schelllngwoude. om daar de
groote vllegboot Do X te bezichtigen, die
er den vorigen dag tegen den avond als een
reusachtige meeuw was neergestreken op
het water.
^vee groote booten brachten de ongeveer
19® genoodlgden van de Maatschappij voor
Vliegtuigbouw „Aviolanda" te Papendrecht
en de Domier Metalbauten te Friedrichsha
fen. die zU tn Holland vertegenwoordigt,
naar den reuzen-watervogel. die daar met
zijn twaalf motoren hoog boven den vleu
gel. op het Water voor anker lag.
Het was by bet mooie, zonnige weer een
heeriyk tochtje, waarop je Amsterdam weer
eens op z’n mooist kon zien, van de water-
zUde, ennlemand had er spijt van. dat door
het oponthoud tn de Oranjesluizen de tocht
betrekkelijk lang duurde.
Niemand, behalve ik. die 's middags in
Utrecht moest wezen voor de demonstratie
in het Jaarbeurs-gebouw der Commissie tot
bevordering van den Nederlandschen Uit
voer naar Nederlandsch-Indië.
Want het liep al hard tegen twaalven,
toen we daar bij de groote vllegboot aan
kwamen en de kans om tijdig In Amsterdam
terug te zijn, leek me al heel gering.
Intusschen lagen we vlak voor de Do X
geankerd.
Wat een indrukwekkend gezlchf, die groo
te gevleugelde metalen boot met haar lange
ry patrijspoortjes op het water, beschenen
door de zon, zoodat romp en vleugels als
silver schitterden!
Een echte boot, die er ultzlet alsof ze best
een golfslagje verdragen kan, zooals ze daar
Ug met den achtersteven, de staart, met het
luchtroer, koket uit het water omhoog ge
stoken, als een vogel, pronkend met zijn
veeren.
En boven op den vleugel de rii van 6 pa
ren motoren, die een Indruk gaven van
kracht en die alleen het begrijpelijk maak
ten, dat zulk een gevaarte zich in de lucht
kon verheffen.
Nauwelijks lagen we met onze „Holland”
▼oor anker, of watertaxi’s kwamen op ons
af. om de genoodlgden by groepjes van vijf
tien naar de vllegboot te brengen, ten einde
die ook van binnen te bezichtigen.
Het was voor mij, wilde Ik ook nog maar
eenlgszins kans hebben, tydig in Utrecht te
syn, nu maar zaak te zien, dat ik tot een
der eerste groepen van 15 behoorde en het
lukte; met de eerste watertaxi, die vertrok,
ging ik van boord.
Even daarna wandelde Ik over den on
dersten bakboord-vleugel, waarover netjes
een looper gelegd was, de vllegboot binnen.
Wa* een verrassing! De officier, die ons
ontving, leidde ons allereerst In een keurig
salonnetje met gemakkelyke fauteuils, de
rooksalon, soo iets als de eerste-klasse coupé-
den In onze electrische treinen, In het voor
schip, waarna we achterin in den grooten.
knussen salon kwamen; in het geheel zUn
er 66 plaatsen voor passagiers, alle even ge
riefelijk. zoodat een reisje met dit aller-
vllegtuig een waar genot
Woensdagmiddag heeft te Roosendaal een
Zwitser getracht door met waardeloos
bankpapier te betalen op twee plaatsen
geld los te krijgen. In hotel „Goderle’> be
stelde hy kamers en bood een biljet van 100
mark aan. waarop hy geld terugontving.
Achteraf bleek den hotelhouder, dat de man
hem een vóór-oorlogsch biljet in handen
had gestopt, waarom hy de marechaussee
waarschuwde. Deae wist den man spoedig
op het station te arresteeren. Het bleek, dat
hU op dezelfde manier ook by den hotel
houder Merks aan het werk was geweest
Ook van deren had hy geld weten los te
krijgen door een biljet van 100 mark in be
taling te geven. Het grootste deel van het
ontvangen geld bleek nog in zyn bezit te
«Un.
Wat er elgeniyk In Utrecht te doen was?
Van 10 November tot en met 4 December zal
er in het Jaarbeursgebouw een verzameling
monsters worden tentoongesteld van bul-
tenlandsche fabrikaten, welke op de Indi
sche markt een voorname rol spelen en nv
was de pers uitgenoedigd. die verzameling
vooraf te komen bekijken.
Tk heb in de „Van-alles-en-van-
overalletjes” die ik geregeld tweemaal per
jaar over de Nederlandsche Jaarbeurs schryf,
al eens verteld, dat er plannen bestonden
voor een Indische Jaarbeurs, beoogendc
naast een overzicht van wat de Nederland
sche Industrie In concurrentie met het bui
tenland to staat was of in staat zou
kunnen zyn - om naar Indië te exporteeren,
een nauwer persoonWk contact tusschen de
Nederlandsche fabrikanten en inkoopers-
kringen voor Indië, waardoor het mogeiijk
zou worden beide partyen nader en rer-
tr^Wker tot elkander tebrengen. Dit
denkbeeld werd door den Raad van Be
heer van de Nederlandsche Jaarbeurs In
studie genomen en bet resultaat van zijn
Xo* was. dat duidelijk bleek, hoe Ne-
dertandi aandeel to den r ---
zoodat
merkwaardigste
moet sUn.
Maar er is meer dan deze passagiers-
babines, die op het middendek gelegen zUn.
evenals de kleine keuken en de toiletten.
Vóór den rooksalon is anders nog de bar
gelegen, die echter nu weggebroken was, om
plaats te m. -en voor de radio-pell-lnrlchting.
die voor de plaatsbepaling op den Oceaan
tydens de a.s. vlucht naar Amerika nood-
sakeiyk is. Heelemaal vooraan ligt de kabel
van het 180 KG wegende anker. In den
staart bevindt zich het bagageruim.
Boven dit dek bevindt zich een ander, het
dienstdek. Vooraan de met glas afgesloten
commandobrug, daarachter de kaartenkamer
en vervolgens de ruimte waaruit centraal de
motoren bediend worden, die echter ook
door de bestuurders van hun plaats uit,
zoo noodlg afgezet kunnen worden.
Het benedendek wordt In hoofdzaak ge
bruikt voor berging van de noodige byzlne.
Nu had ik gezien, waarvoor ik gekomen
-was en het zou me nu maar het allerliefste
«Un. als ik zoo spoedig mogeiyk aan het
Centraal Station was, om naar Utrecht te
kunnen komen.
Maar jawel, als ik weer In de watertaxi
stapte, dan sou die me naar de groote boot
terugbrengen, waar nog een paar honderd
menschen op een beurt wachtten, om ook
naar de vllegboot gebracht te worden en het
sou dus zeker nog wel een heelen tijd duren,
eer de „Holland” weer naar de stad terug
ging. Als Ik maar aan den wal kon' komen,
dan zou ik misschien het bootje dat een
geregelden dienst tusschen Amsterdam en
Schelllngwoude onderhoudt nog wel kunnen
halen, maar de Do X lag midden op het
water en verbinding met den wal was er
niet. Er kwam evenwel redding. Een heer
in een motorbootje, die de vllegboot w^t
dicht naderde om er eens een goed gezicht
op te hebben, zag blijkbaar myn hulpeloos
rondkijken en riep me toe of ik soms naar
den wal moest en op myn bevestigend ant
woord zei hij: „Nou, stapt u dan maar in,
dan breng ik er u wel even”.
Zoo kwam ik aan den wal en op een hol
letje naar het havenbootje, dat om het uur
naar de stad vaart, om hetjuist voor
m’n neus te zien wegvaren. Een uur wach
ten dus. Dan maar probeeren het loopende
te halen en Juist «rilde ik op stap gaan, toen
ik achter me iemand seggen: „Toch wei
handig, dat ze voor vandaag den uurdienst
ta een twintig-minutendienst hebben ver
anderd, anders zouden we hier nu een vol
uur moeten wachten”. Ik stemde natuurlijk
van ganscher harte met den geachten vori
gen spreker In, wachtte samen met hem
twintig minuten en kwam meer dan vroeg
genoeg aan het Centraal Station voor mri
trein naar Utrecht.
Sedert eenlge dagen staat te Rotterdam
op den Bergwég, by de viaduct een politie
agent op post om bestuurders van voertui
gen te waarschuwen voor ultgravlngen in
den weg. Woensdagavond kwam een motor
rijder aangereden. De agent riep den man
toe langzaam te rijden, maar hy reed Juist
harder door. De agent riep nog eens, de
gaf gas, reed nog harder,
eenlge meters verder tn een kuil,
sloeg over het stuur en beet In het z^nd
De man kwam er met wat schrammen af.
De jxilltieman hielp hem op de been, het
onbeschadigde rijwiel werd opgeraapt en de
agent bood aan den man even naar het
ziekenhuis, dat een paar honderd meter
verder ligt te brengen. Vlak by het zieken
huis gekomen, by een opgespoten stuk land,
zette de motorrijder het op een loepen en
verdween In de duisternis, motorfiets en
agent in den steek latend. De agent vond
de gedragingen van den patiënt wel heel
zonderling, maar op het bureau werd hem
de geschiedenis duldeiyk, want daar bleek
dat het rijwiel juist drie kwartier geleden
uit een straat In bet Westen was gestolen.
Dj dief is verdwenen, maar <te eigenaar
heeft zyn motor terug.
I» negende November nadert en Cos-
tenrilk staat voor de groote keus, voor de
ernstige beslissing: „Rome, of Moskou",
Roomseb of Rood!
In koortsacbtlge spanning wordt aan bei
de kanten gewerkt, geschreven en ge
schreeuwd om het volk rijp te maken voor
de verkiezing van den nieuwen Nationaal-
Raad."
De roode party heeft het werkelyk hard
te verduren om zóóveel zwaarwegende be
schuldigingen te kunnen slikken, die juist
in den verkiezingstijd door haar tegenstan
ders weer telkens worden gelanceerd, zooals
de brandstichting van Weenens Paleis vsn
Justitie In 1927. het flnsntleel bankroet der
gemeenten Weenen en Wlenerneustadt, het
neerdrukken van den handel, werkloos-
heldsmisère. dwang en verdrukking ten op
zichte van den werkman, bankschandalen en
gevaar voor burgeroorlog. Dat allee is geen
laster tegen het Marxisme, doch onweerleg
bare waarheid
Wat doet nu de roode party daartegen?
Wel. heel eenvoudig: Alles vlakweg ontken
nen en het tegendeel beweren sooals een
op heeterdaad betrapte straatjongen
halsstarrig met leugens verdedigt en
schu'd op zyn aanklagers schuift.
Dat is daar de roode tactiek: *n Radikale.
doch ook zeer naïeve methode, die vroeg of
laat zichzelf moet logenstraffen.
Te Weenen blykt dit steeds duidelijker.
Zondag U. heeft daar weer een sprekend
beeld van gegeven by gelegenheid van de
groote Heimwehr-betooglng Neen. Weenen is
niet rood meer al staat er nog een roode
gemeenteraad aan het roer. Weenen is ein
delijk tot Inzicht gekomen, na tien jasr sla
ve rny. tien jaar van Marxlsten-tyrannte!
Het roode partijbestuur schUnt z*n flaaeo
eenigermate te vermoeden en beeft dus z’n
herauten uitgezonden naar de onbevangen
landlevolktng om daar vertrouwen en steun
te winnen. Met als Itlfspreuk: ..Lieg maar
raak, want allicht blyft er wat van han
gen", hebben ze bet goedmoedige volk be
werkt en begeesterd voor hun vredelievende
Idealen; hebben ze getracht om het volk
afkeerig te maken van de aS- Heimwehr-
beweglng; hebben ze verzekerd voor de
zooveelste maal! dat bet socialisme niet
tegen godsdienst ta
Ep ondertusschen worden vandaag hier,
morgen daar, de roode voorraadkamers vol
oorlogsmateriaal ontaekt en staan socialisti
sche bladen en tUdachriften vol van smaad
en hoon tegen kerk en geesteiykheid.
Het socialisme heeft alle gevoel voor recht
en waarheid verloren. 1 Is den socialist
alleen te doen om eigen dwang- en dwaal-
ideeën door te dryven. desnoods met ge
weld
Hoe dikwijls de genomen „proeven” tn de
verscnlllende landen van Europa en zelfs
onder de Afrikaansche bevolking, zooals eenl
ge laren geleden tn Algiers ook bewezen
hebben, dat het socialisme een tragisch en
ellendig dwaal-ldee Is: t helpt allemaal
niets! Geen redeneering. geen feiten en be
wijzen rijn in staat om „dwang-ldeeën” uit
den weg te ruimen. Zoo Is n zeker slag van
menschen nu eenmaal: zien ze hun pogen
mislukken, dan slaan ze In verbittering de
waarheid kort en klein.
Wat doet nu echter de Katholieke Oos-
tenrijksebe bevolking?
Natuurlyk ook propaganda maken doch
met eerlijke middelen. De vergaderzalen
stroomen overvol. meer dan vol en gretig
laat het volk zich door zUn leiders voor
lichten. Geen brutale storingen van den kant
der Marxisten, geen bloedige aanvallen selfs
zyn to staat, verkiezing.s-actle te verhinde
ren.
Doch wat aan de Roomsche verklezings-
actle een byzonderen karaktertrek van het
Oostenryksche volk geeft Is: dat tn alle
kerken van Oostenryk een groote novene ge
houden wordt voor het welslagen van de
verkiezingen.
Zet daar tegenover de „leugenpolltlek" van
de roo^e tegenpartij!
JAN VAN T NOORDEN.
Weenen. s November 1930.
