POLEN EN DUITSCHLAND
SOVJET-RUSLAND
A
BRIEVEN UIT DUTTSCHLAND
PROVINCIAAL NIEUWS
GEMENGD NIEUWS
De ramp te Lyon
De beschuldigingen
tegen Tikhou
nlJnHARDTS
Hoof dpi jn-Tabletten 60 ct
Kiespijn-Tabletten 60 ct.
Laxeer-Tabletten 60 ct
Zenuw-Tabletten ..75 ct
Maag-Tabletten.75 ct
Bij Apoth. en Drogisten
Razzia
ZIJPE
„We hebben een patriach!"
roen dan het tse-«rdom in 1017 op zóó
bupte wUze aan rijn einde was gekomen,
bd de Russisch-orthodoxe kerk verweesd
Sr we t”sr*chen den strijd van
Berlijn, 13 November 1030.
loor geslaagde veroveringstochten
zUn
een
i
er op en ver-
den
Thans weer 42 dooden
de aardverschul-
betraden
Gruwelijke bijzonderheden
Verhalen van ooggetuigen
Uit
politieke
en
de
zUn
Lenin
greep
naar
en
Het Eeuwfeest van de Congregatie
der Broeders van Onze Lieve Vrouw
van Lourdes
gellng van hun land en toen Dultschland
o vei wonnen was, zochten en vonden ze steun
bij de bondgenooten hunner vroegere vijan-
het
de
Herdacht In de St WlUibrordunstichting
te Heiloo
Een volgende maal over een ander genre.
Oa. over de Requiem-mis van Verdi door
het Scala-koor en -orkest en 'n viertal be
roemde solisten, onlangs opgenomen door
de „Hls Master's Voice".
te winnen, te vi
zien, dat de Du
verspreidden.
het
voor
aan
en
de
de
nog een
een-
die
agitatie
-
bet bestaan onbekend was, is ongetwijfeld
een der oorzaken van de ramp.
ten zegt van de Polen, dat ze gastvrij
openhartig, gul en graag bereid tot ot-
waar het algemeen belang zulks vor-
i daarbij licht geneigd tot wantrouwen
argwaan waartoe de geschiedenis van
land wel zal hebben bijgedragen.
'en schrijft hun ook enkele eigenaardig-
en toe die bun den naam „Franschen
het Noorden" hebben bezorgd. Dat ae
energiek zijn en vasthoudend, bewijst hun
iw aan den godsdienst, ondanks alle be
roering van Russische zijde, bewijst ook
ongereptheid van hun mooie taal, die de
sen getracht hebben uit te roeien. Men
rijt bun bet eeuwig onderling geharre-
Aanvankelijk vlotte het nogal tuaachen de
Kerk en de Sovjets. Dat wil zeggen, de
nieuwe machthebbers durfden Mch nog niet
vergrijpen aan den populalren persoon van
den patriarch, die overal, waar hij zich ver
toonde. met groots enthousiasme en diepen
eerbied werd ontvangen.
drijf hebben uitgeoefend met de beschuldi
ging van politieke misdadigheid op de lip
pen. Reeds tegen Christus aelf werd getuigd
dat hij het volk opruide en verbood schat
ting te betalen aan den Keizer. StaatsvU-
dunen,
aantal
staat vast., aav er 18 brandweerlieden en
vier politie-agenten onder de ruïnes bedol
ven liggen. In de eerste verwarring zijn vele
De radio, die bij haar intrede in onze ge
zinnen de oude gramofoon dreigde te ver
dringen, heeft juist het tegendeel gedaan.
Door de radio Is weer de belangstelling voor
de platenmuzlek opgewekt. Voorlichting op
dit gebied is dan ook weer een behoefte ge
worden en om aan veler verlangen te vol
doen openen wij heden in ons blad een
gramofoonrubriek.
te voeren.
De Polen in hun vrees, dat een belangrijk
Industriegebied hun eens mocht worden ont
nomen. bechicaneeren de Duitsche bevolking
Reeds In 1010 was de patriarch voor een
deel van zijn vrijheid beroofd. HU mocht
b.v. niet meer in prlesterkleedlng reizen
Wat niet verhinderde dat de sprorwegman-
ren hem spontaan een eigen rijtuig af ston
den. De teekenen van zijn waardigheid
mocht hij niet dragen en toch beweren de
arbeiders aan hem meer eer dan aan vele
sovjetleiders.
Maar: in het voorjaar van 1023 besprak
de read van Volkscommissarissen een voor
stel van Trotzky om het patriarchaat en de
heeie hiërarchie op te heffen, alle gezag
dus in de kerk en daarmee de kerk self te
ondermijnen.
In den herfst van hetzelfde jaar verloor
Tikhou zfjn vrijheid geheel en werd hij ver
bannen In een klooster om later in de
staatsgevangenis in Moskou te worden ge
worpen.
Een dubbele beschuldiging werd tegen hem
ingébracht
HU zou vooreerst gesympathiseerd hebben
met de contra-revolutlonnaire beweging.
kien moest twee zevenden van zijn grond-
led afstaan. Doch daarbij bleef het niet,
(sen. dat 3 provincies met 410000 Inwo-
l. was toegevallen, palmde nog een 12
M. breede strook langs zijn nieuwe gren-
in en nam er een jaar later nog 64000
tn met hun steden en dorpen bij.
ostenrUk nam nog extra landstreken met
bevolking van bijna 3 millioen zielen.
Czarin Katharina van Rusland, dat een
Istreek met 3 millioen zielen was toege-
en. wenschte. wat nog van Polen was
■gebleven zelf te beheerschen. In blzon-
»eden behoeven we de geschiedenis van
tn niet verder na te gaan, om eenlg
np te krijgen van Dultsch-Poolsche ver
dingen in verband met het verleden.
ruisen en Oostenrijk hebben er nog
bijgenomen en de Czaar van Rusland
d konlng van het resteerende Polen.
rbU bet Poolsche Rijk feitelfjk ophield
Alhoewel wij zullen trachten het beste en
het meest interessante van elk genre-muzlek
(het minderwaardige natuurlUk uitgezon
derd) in deze rubriek te bespreken, vragen
wij de ee-ste maai de aandacht onzer lezers
uitsluitend voor nieuwe opnamen van Orego-
rlaansche gezangen.
Wij bepalen ons ditmaal tot dit genre, om
dat deze opnamen hoogst actueel en zeer be
langrijk zijn. Tot nu toe waren geen Gre-
goriaansche gezangen,* uitgevoerd volgens
de gerhytmeerde uitgaven van Solesmes. op
de plaat vereeuwigd. En daar in Nederland
bijna algemeen de uitgaven van Sclesmes
worden gebruikt, zijn de tot nu toe bestaande
platen van dergelijke gezangen, hoe voor
treffelijk overigens geslaagd (oa. die. op
genomen bij de Eerw. Paters Benedictijnen
te Beuron), voor Nederland niet van groot
belang.
De laatste twintig jaren is in ons land
veel gedaan, om aan de koorleiders en de
zangers de noodlge kennis te verschaffen, die
zoo noodzakelijk is voor een juiste vertolking
van 't Gregoriaanse!), de kerkmuziek bij uit
stek. En dit niet alleen door woord en ge
schrift. maar ook door de meer praktische
propagandamiddelen: Kerkmuzlekweken, De
kenale Bondsdagen. Cursussen, enz.
Het ideaal der koorleiders bleef echter tot
nu toe den Gregoriaanschen zang te be
luisteren daar, waar ze het subllemste werd
uitgevoerd: in de Benedictijner kloosters te
tijds meer gepraesteerd, dan in de twee
eeuwen, die er aan voorafgingen.
Rusland bezat weer een patriarch, voor
het eerst sinds twee eeuwen.
De instelling van het patriarchaat in
Moskou dateert van vóór dat de Romanovs
op den troon kwamen. De eerste werd in
1580 Ingehuldigd. 3)
Toen werd de Russische kerk voor het
eerst autocephaal, kreeg zU een eigen hoofd.
Tien patriarchen zijn elkaar opgevolgd. En
onder die tien was er belaas maar één. die
wat te beteekenen had. waar de geschiede
nis zich mee bemoeit. Wel een bewijs, dat
die almacht van den tsaar ook de macht
van de berkhoofden overschaduwde. Voor zoo
ver die macht geen slaafsche onderwerping
was. werd ae toch steeds meer gebroken. 3)
Eén krachtige poging om bet échec van
patriarchaat en hoogere gees telt ikheid 'egen
te houden, werd nog gedaan vóór Peter den
Grooten door den beroemden patriarch Nl-
kou, die zonder van transigeeren te willen
weten, ingrijpende hervormingen doorvoerde
Het heeft niet gebaat. ZUn macht te ge
broken. HU was de zesde patriarch. De
laatste, "n kleine zwakkeling, stierf in ’700
onder Peter den Grooten. Een „tijdelUk
plaatsvervanger” werd nog gehandhaafd tot
1721. En toen kwam de Heilige Synode. 5)
Maar in 1017 was er weer eeiv patriarch!
Ket volk juichte,
het volk hoopte,
het volk bad.
TerwUl
macht deed.
ruisen en Oostenrijk wilden den bult
aan Rusland overlaten en met goed-
ring van Frederlk den Grooten palmde
tenrijk om te beginnen een Poolsch
hschap in en de oude Frits liet onder
rlei gezochte voorwendsels zijn troepen
:n binnenrukken. Wat den Polen voor
.onderhoud- dezer troepen werd afgeperst,
p betaald met waardelooze expres hier-
geslagen munt. Vooral Danzig werd
■andschat Als ratten in een graanschuur
den Oostenrijk, Pruisen en Rusland in
m. Dan sloten zU het tractaat over de
leellng van Polen. In 1772 verklaarden
irie machten, dat ze besloten waren, met
middelen „hun rechten te handhaven”,
>rde. die ze nota bene zelf zoo jammer-
verstoord hadden, te zullen herstellen
de rechten van het volk te verzekeren,
rom moesten de Polen „hun illusies en
rspannlgheid nu maar opgeven en met
uin kracht meewerken aan de edele on-
lemlng der drie machten."
•n historisch staaltje van vorstelUke hui-
andigheld werd den eersten christenen ver
weten. Nero en Dlocletlaan, Decius en Do-
mitlanus noemden zich allen patriotten, die
de christenen tn het landsbelang vervolgden.
En tn Rusland ging bet weer zoo en gaat
bet nog zoo.
Onder al de gevangen genomen en ge-
doode priesters te er niet één. die niet het
slachtoffer werd onder de beschuldiging van
politieke agitatie tegen bet bolsjewistisch
regiem.
En reed* zouden 31 bisschepen, 1560 pries
ters en ruim 7000 monniken en nonnen zóó
ter dood zUn gebracht, terwUl nog 48 bis
schoppen, 3700 priesters en meer dan 10.000
monniken en nonnen in de gevangenissen
zitten. 8)
Zoo te aanvankelijk de razzia ontketend
van de lagere ambtenaren van den Staat
tegen de lagere bedienaren van den gods
dienst.
Weldra werd de groote politiek hettooneel
van den strijd.
gregatle om hear eerste eeuwfeest te vieren
en met trotschen jubel haar stichting te
herdenken, niet alken omdat zU kan terug
zien op een roemrijk verleden, maar vooral,
omdat zU in haar binnenste nog voelt een
enthousiasten Uver en een groote vitaliteit,
die zich naar bulten blUven uiten in een
stoer volgehouden arbeid en tintelenden on
dernemingsgeest en omdat zU. hoewel reeds
honderd Jaar oud. niet is verstard in zelf
voldaan conservatisme, maar zich met hel
deren kijk op de veranderde omstandighe
den bluft aanpassen aan den nieuwen *Ud.
Enthousiasme en aanpassingsvermogen
aan de elschen van den modernen tUd ken
merken deze Congregatie en al hare leden.
Een leder, die met de broeders in aanraking
komt, ondervindt dit en heeft daar terecht
eerbied voor. Want inderdaad dwingt het
eerbied af, warneer men ziet op hoe voor
treffelijke wUze en met welk een toewij
ding zjj hun taak volbrengen, zoowel in
scholen en weeshuizen als in de verple-
glngslnrichtingen voor krankzinnigen en
zielszieken, een taak, dikwULs zoo ontzettend
moeilUk en vaak zoo onbevredigend en on
dankbaar. Onmiskenbaar is het, dat er tn
deze Congregatie een bUzondere kracht
schuilt en ik meen mU niet te vergissen,
wanneer ik zeg, dat deze kracht, naast den
onmlsbaren zegen Gods en d» voorspraak
van de Patrones der Congregatie, gezocht
moet worden in de wel zeer sterk in alle
onderdeelen van hun leven en werken uit
komende vereerlng voor hun stichter, welke
deze breeders aan den dag leggen.
Ik loop gevaar den zin voor eenvoud der
Broeders te kwetsen, wanneer ik mUn lof
op hunne Congregatie nog verder zou uit
breiden. Ik wil daarom eindigen met mUn
hartelUke gelukwenschen voor de feestvie
rende 8t. Wlllibrordusstlchtlng. terwUl ik
de hoopvolle verwachting mag uitspreken,
dat het der Congregatie van Onze Lieve
Vrouw van Lourdes gegeven moge zUn nog
in lengte van jaren in vollen bloei te wer
ken aan de verwezenlUking van haar
idealen.
Heiloo, 17-U-'3O.
J. A. J. BARNHOORN,
Geneesheer-Directeur
der St. Wlllibrordusstlchtlng.
Uitvoerige verhalen bevatten de ParUsche
bladen over de catastrofe, welke het oude
stadsgedeelte van Lyon in den nacht van
Woensdag op Donderdag getroffen heeft.
Het was omstreeks kwart over éénen, de
straten waren verlaten, en een enkele taxi
reed nog met een laat vrachtje, toen eens
klaps een dc' gedreun weerklonk in de rich
ting van den heuvel van Fouwlëres. waar-
zlch de kerk Notre Dames de Foundéres. het
Hospice de I'Antiquaille, het hospitaal der
Lazaristen (Hópltal des Chateaux) en een
klein logement, „Petlt-Versallles” genaamd,
bevonden. De eerste instorting van den heu
vel. die. gelUk werd gemeld, door de regens
der laatste maanden was uitgebold en on-
dermUnd. strekte zich uit over een breedte
van zestig meter en een diepte van 300
meter. ZU sleepte de Rue Tramassac mede,
war, dat zoo dlkwUls de oorzaak was van
bloedige burgertwisten. Wat dan toch al lang
niet meer speciaal Poolsch is. Wel speciaal
Poolsch is het groot aantal adellUken
Na een gelukkigen veldtocht werd soms
een heel regiment van den trommelslager
toe den commandant in den adelstand ver
beven, en de dappersten werden begiftigd
met groote landgoederen.
In den wereldoorlog was Pilsudski bevel
hebber van de Poolsche troepen in Galicië.
dat tot Oostenrijk behoorde. De Duitschers.
die de Russen uit Russisch Polen hadden
teruggedrongen, bewapenden de Polen om
met hen tegen Rusland te strijden onder
opperbevel van Pilsudski en herstelden de
onafhankelUkheld van Polen. Men herinnert
zich de vreugde van de Polen over deze be
langrijke historische gebeurtenis.
Toen de krijgskansen in bet westen zich
tegen de Duitschers keerden, bleken de Po
len het echter tang niet eens te zUn met
Dultschland en Oostenrijk over de grensre-
goudroebel 10) hadden kunnen verkoopen
voor een zoo nobel doel.
Naderhand zUn de kerkschatten toch ge-
conffckeerd voor een waarde van 300.000.000
goudroebel, waarvan 20 pet. heelemaal naar
de Wolgagebleden is gegaan, de rest naar
het buitenland. 11)
Tikhou weigerde terecht, omdat hU zag, dat
de regeering den hongersnood als een voor
wendsel gebruikte.
Het heeft hem zUn vrijheid gekost en
bUna zUn leven.
De gevolgen voor de kerk waren erger! 13)
HENRI PRONEta
den.
Een sterk en Dultschland kwalUk gezind
Polen aan Duitschtand's oostgrenzen moest
Frankrijk een geruststelling zUn bij zUn
vrees voor revanche.
Polen kreeg daardoor meer dan waarop
het eenlg historisch recht kan doen gelden.
Hoewel ze nu hetzelfde onrecht pleegden,
dat Pruisen en Oostenrijk destijds in veel
grootere mate aan de Polen hadden bedreven,
moeten we rekenen met de leer van
veil bestemmlngsrecht der volken, die
overwinnaars predikten.
Toen Polen ook nog het belangrijkste deel
van Sllezië verlangde schreven de geallieer
den een volksstemming voor. Ondanks
feit, dat 81 procent der bevolking zich
Dultschland verklaarde, werd het land
Polen toegewezen. ’Dultschland heeft Frank
rijk voor de nieuwe grenzen in het westen
volle garantie gegeven, zal echter nooit be
reid zUn de grensregeling In het Oosten te
aanvaarden.
Dit dreigt eens tot booze verwikkelingen
Over de waarde van een dergelUke be
schuldiging spraken wU reeds. Uit getuigenis
sen van den patriarch zelf en verschillende
vooraanstaande Russen, die hem kennen, kan
het tegendeel ook worden bewezen.
De tweede beschuldiging is echter interes
santer: de patriarch zou de redding van
menschenlevens. die door den hongersnood
in het Wolgagebied werden bedreigd, hebben
verhinderd.
Dat deze merkwaardige beschuldiging
volkomen onjuist was, kan blUken uit bet
volgende:
In 1021 reeds had de patriarch een op
roep gericht aan het geheele Russische volk,
waarin hU wees op den heiligen plicht de
slachtoffers van den hongersnood te redden
met alle middelen. In een persgesprek, dat
15 Me! 1922 In het voornaamste regeerlngs-
orgaan van Rusland, de Iswestia werd ge-
nubliceerd verklaarde hU uitdrukkelijk dat
de kerk, gedachtig de leer van Christus:
geef uw kleed aan uwen naaste als gU er
twee hebt, niet onverschillig kan staan te
genover het groote leed van een> uitgehon
gerd volk. In zUn oproep had hU er op aan
gedrongen. dat de kerken hun goud en zil
ver en edelsteenen. hun sieraden van kroon
luchters, tuigen en armbanden zouden ver
koopen en geldinzamelingen zouden houden
voor de ongelukkigen van het Wolgagebied.
Toen nu. als antwoord hierop, verschil
lende gemeenten aan de regeering verlof
vroegen een inzameling te mogen houden,
ging het centraal comité tot hulpverleenlng
aan de hongerlUdenden zich met de kerk
genootschappen in verbinding stellen, om,
zooals het heette, te zorgen dat de giften
op hun plaats van bestemming arriveerden.
BU monde van dit executieve comité nu
elschte de Sovjetregeering dat de kerkschat
ten aan haar zouden worden uitgeleverd.
Dit verbood de patriarch.
HU zag heel goed in, dat een regeering
van ten deele vroegere criminalisten 0) aan
op dergelUke wUze verkregen rijkdommen een
heel andere bestemming zou geven. Het was
hem heel goed bekend, dat er mlllioenen
goudroebels JaarlUks werden besteed aan
buitenlandsche propaganda. En dat de Sov
jets nog steeds de beschikking hadden over
de kroonjuweelen, <De zU voor een milliard aam. Berlijn 103» bta. 126
Burger!, stand Van 713 Nov. 1930
Ondertrouwd: P. C. J. van Kesteren. S3
Jaar, bloembollenkweeker. te Llsse en A.
M. Nlelen. 32 Jaar.
Overleden: Tf. Delver, 69 Jaar, weduwe van
P. Rampen; K Raven, 76 Jaar, echtgenoot
van N. Schrieken.
de oudste en een'der schilderachtigste stra
ten van Lyon. De geheele heuvel scheen te
wankelen.
Toen het reddingswerk was begonnen
de brandweer en politie bezig waren
puinhoopen te doorzoeken, geschiedde
tweede instorting. De menigte, die was sa
mengestroomd om het reddingswerk gade te
slaan, stoof uit elkaar in paniek, en moest
aans'houwen boe de 19 brandweerlieden en
4 politieagenten, die zU onverschrokken te
gen het puin had zien opklauteren, met één
slag werden bedolven.
Een der redders vertelde aan den rnaire
Herrlot dat enige oogenblikken na 't eerste. -
alarm zijn kameraden ter plaatse waren om
de bewoners der geheel In gesloten Rue Tra-
massac bU te staan. Plotseling deed zich
de tweede instorting voor, de redders mee-
sleepend. Een nieuwe ploeg redders maakte
zich op om hulp te bieden, toen de derde
instorting volgde. De nog half overeind
staande huizen gaven nu ook mee en de
ganache straat verdween van de aarde. Allen
die er zich bevonden, werden verpletterd.
Alle ooggetuigen verklaren dat de instor
tingen den indruk eener aardbeving maak
ten. Nog steeds moeten hulzen worden ont
ruimd omdat men voor hun instorting vreest.
Het oprulmlngswerk is nog nauwelUks ter
hand genomen, daar men de geteisterde wUk
vanwege het gevaar niet benaderen kan. Het
Hospice de I'Antiquaille te eveneëns ont
ruimd. daar men zUn instorting elk oogen-
blik verwacht. Het is geheel bloot komen te
liggen nu de fundamenten, waarop het rust.
gcdeeltelUk zUn weggevallen.
Het is niet de eerste kew. dat Lyon door
een ramp van dien aard wordt getroffen.
Eenlge Jaren geleden geschiedde iets derge-
Hiks doch de gevolgen waren toen veel ern
stiger.
In den loop van Donderdag is r.c;
ongeval met een vliegtuig gebeurd. Een
dekker met een fotograaf aan boord.
van de catastrofe wilde fotogra-
feeren, viel in de Saöne. De bestuurder en
de fotograaf werden gered.
gezinnen uit elkaar geraakt en men hoont,
dat enkele van de personen, die als ver
mist zUn opgegeven, nog in het leven zUn.
Onder de geborgen lUken zUn die van zes
vrouwen en twee babies.
Van het vernielde hotel zUn slechte twee
d enstmeisjes gered. Van het overige perso
neel en de gasten is geen spoor gevonden.
De brandweer en politie, hierbU geholpen
door 250 soldaten, zUn onafgebroken bezig
met het graven van openingen in de puin
hoopen: zU concent ree ren hun reddingswerk
voomamelUk op de plek, waar de brand
weerlieden en polltie-acenten moeten lig
gen, daar deze .de eenlge slachtoffers zUn,
van wie men ongeveer weet, waar ze zich be
vinden.
Er hebben geen nieuwe aardverzakklngen
meer plaats gehad, doch het gevaar blUft
dreigen, vooral als het opnieuw gaat rege
nen. Waar dit noodig is. wordt dynamiet
gebruikt om gevaarlUke ruïnes naar bene
den te brengen. De linkervleugel van het
ziekenhuis staat nu aan den rand van den
afgrond en zal waarschUnliJk instorten. Het
overblUvende deel van het gebouw, dat
groote h'storische waarde heeft, kan waar-
schUnlUk gered worden.
Met groot gevaar en na zwaar werk, waar-
bU hulp werd verleend door mUnwerkers,
is men er in geslaagd een non te redden,
die onder 15 meter aarde lag. Men heeft
den geheelen nacht hulpgeschrei van een
andere non gehoord, doch daar de kreten
allengs zwakker worden, vreest men, dat zU
niet meer gered zal kunnen worden.
Het reddingswerk wordt zeer bemoellUkt
door het feit, dat de kans blUft bestaan <x>
verdere instortingen. Waar dit mogelUk is.
worden de gevaarlUke punten ondersteund,
doch de scheuren in den heuvel worden
steeds wijder. BU de gevaariïjkste plekken
zUn posten gezet, die bU een eventueele
verschuiving direct alarm kunnen blazen.
De reddingsbrigades verkeer en bU haar
arbeid voortdurend in levensgevaar.
Een ernstige bedreiging is heden wegge
nomen, toen men de bron kon stoppen, die
sedert de aardverschuiving water uit den
Maar het duurde niet lang.
De kerken werden gesteld onder de wet
op de particuliere vennootschappen, die geen
recht op eigendom hadden. Alle kerkschat
ten werden eigendom van het volk. ZU wer
den genationaliseerd.
Dat was een klap voor de orthodoxe kerk.
In Petersburg alleen toch bezat zU 300
huizen en winkels, in Moskou 32 hotels en
1054 hulzen. Over het heeie rijk bezaten de
kerken 1.827.000 desjatlnen 6) tand; de
kloosters 740.000.
Dit alles werd ontnomen. Ook de kerkge
bouwen die veranderd werden in theesalons,
dancings, bioscopen kazernes, paardenstal
len. magazijnen enz. enz.
30 October 101« werd de buitengewone
commissie tot bestrijding der contra-revo-
lutie tngesteld.
De Tscheka!
Linoviev heeft haar eens „het sieraad en
de trots van de communistische partij" ge
noemd.
De Tscheka is toegerust met een groote
macht. Overal, waar zU denkt waar haar
ambtenaren denken met een tegenstan
der of een contra-betooging tegen het re
gime te doen te hebben, kan zU ingrijpen.
Haar spionnen en agenten zUn alom tegen
woordig. ZU rijn doorgedrongen in alle be
roepen en takken van het leven- in de fa
brieken. in bet leger, in de vloot in de
consulaten, in de scholen in de clubs en
zelfs in de huisgezinnen, waar de kinderen
de verraders van hun ouders werden.
De Tscheka zetelt tn Moskou tn een ge
weldig huizenblok, dat men ..het dooden-
schip” noemt en heeft in die plaats alleen
30.000 agenten in haar dienst. 7)
De Tscheka zocht dus naar
misdadigers en kon er mee doen wét ze
wilde, kon ze ten allen tUde gevangen ne
men. deporteeren, verbannen, martelen
ter dood brengen zonder dat er een haan
naar kraalde.
Nu is het zoo merkwaardig dat de kerk-
vervolgers van alle eeuwen hun luguber be-
Zooals alle Hulzen der jubileerende Con
gregatie dat reeds hebben gedaan, maakt
thans ook de St. Wlllibrordusstlchtlng in
Heiloo zich op om bet honderdjarig bestaan
van de Congregatie der Broeders van O. L.
Vrouw van Lourdes feejtelUk te herdenken.
Deze jongste twUg aan den reeds rijk ver
takten boom, door den Zeer Eerw. heer
Glorleux in 1830 te Ronsse (België) ge
plant, wil niet achterblUven om, zU hét
ook op eenvoudige en bescheiden wUze, het
eeuwfeest te vieren.
t> Broeders dezer Congregatie hebben
zich pas sedert korten tijd in Heiloo ge
vestigd en zUn in Noord-Folland nog slechts
weinig bekend. Het is mU daarom een wel
kome gelegenheid om op den vooravond
van het herdenkingsfeest den lezers van dit
blad in het kort iets te vertellen over
deze Congregatie en over haar werk, op
dat zU mogen weten, waarom dit Jubelfeest
gevierd wordt en waarom het terecht met
zooveel geestdrift door de Broeders gevierd
wordt.
Laat mij beginnen met een kort overzicht
te geven van de geschiednis der Congre
gatie.
Haar stichter was de Zeer Eerw. heer
Stephanus Modestus Glorleux, destijds pries
ter te Ronsse in bet Bisdom Gent. Getrof
fen door de ellendige toestanden van mo
reel en sociaal verval, welke hU onder de
arme bevolking dier stad aantrof, vroeg en
verkreeg deze Uverige jonge priester, ge
steund door enkele gegoede deugdzame
burgers, van het Stadsbestuur verlof om in
de oude, leegstaande St. Pieterskerk een
werkhuis van weldadigheid te openen. Aan
zUn Blsschop vroeg hU helpers en deze gaf
hem den raad zelve helpers aan te werven
door het stichten van een kloostergemeen
schap, die dan ook weldra tot stand kwam
onder den naam van „Broeders van Goede
Werken”. In de oude St. Pieterskerk, die
gcdeeltelUk tot wjerkhuls. gedeeltelijk tot
weesh s, gedeeltelik tot verpleeghuis voor
oude en ongeneeslljke zieken werd Inge
richt, begon de Jonge Congregatie haar
zegenrijk werk. Naast den materieelen nood
werd vooral ook de geestelUke armoede van
het volk van Ronsse gelenigd, de Jeugd
werd onderricht en opgeleid tot werkzaam
heid en godsdienstigheid, gevangenen en
misdadigers werden door gevangenisbezoek
en reclasseering opgeheven.
Van den beginne af nam dit liefdewerk
een groote vlucht en steeds verder strekten
werkzaamheid buiten
reeds na acht jaar
kloosters werkzaam
de Broeders hun
Ronsse uit, zoodat zU
in zes verschillende
waren.
In 1843
narijen en een provisorische re-
■ing. ZU was gewelddadig gescheiden van
instituut, waaraan zU eeuwen lang als
I ro—'isbaar att-”r iut was va.ri-eklonken.
stond voor de dmkkende. doch dringende
te—ean n»—«*n vorm van ad-
l’rireHef beheer te kiezen.
■et dat doel voor ooeen riep de Heilige
[Me in Juni 1017 het Conclave der Rus-
frie kerk tn Moskou bUeen.
leer dan duizend bisschoppen, prelaten
I afgevaardigden namen deel aan dezen
kor die tien da "en lang vergaderde.
■en kwam tot de conclusie dat de kerk
Ir vrU stond van alle politieke inmenging
I merj bepaalde dat weer een patriarch
Lé<tm!n’'t-atief hoofd zou zUn. Alle au-
ptie werd uiteebannen, een stelsel van
fapte verkiezing werd Ingevoerd, waar
af de bekleeders van alle kerkelUke waar
heden de priesters dus. de bisschoppen,
hartsbisschoppen en de patriarchen wer-
gekozen.
k Augustus daaropvolgende verhief een
gadering van bisschoppen in de Uspensky
Fhedraal (in het Krewlj het oude tsa-
paleis' den pas vrkozen metropoliet van
skou tot patriarch.
Ikhou de patriarch.
IU wordt ons geschetst als een man van
rbee’dlge vroomheid, vriendeiUk in den
rang en een bekwaam administrator
a vertrouwde, dat hij in staat sou zUn
kerk uit den desolaten toestand op te
len waarin de gebeurtenissen onder den
-ten tsaar haar hadden gebracht,
en zware taak.
óo zijn de feiten. 1)
heilige synode beeft In twee maanden
Het doodencUfer van d;
vlngsramp te Lyon bedraagt op het oogen-
bllk 42. Het zal echter nog wel eenlge dagen
voor het mogelUk is het Juiste
slachtoffers vast te stellen. Wel
vast, dat er 18 brandweerlieden
lemen, HongarUe, Zweden, de Turken
Kataren.
llrijke dynastieën kwamen er -_.
ken. Een Zweed was er konlng, een Sak-
jie vorst, een Fransche prins, Henri de
die in 1574 plechtig tot konlng van
Ki werd gekroond en enkele maanden
r heel onplechtig abdiceerde, om zijn
[der Karel IX als konlng van Frankrijk
fe volgen
L groote veldheer Jan Sobieski, die in
I de Turken versloeg, werd, als weer eens
I konlng gekozen moest worden, uit een
L candidaten uitverkoren. BU een nieu-
I inval der Turken in 1675 versloeg hU
In nogmaals en in 1683 bU het beleg
Weenen door de Turken, kwam hij den
Ier met 30.000 man te hulp. HU stierf
1636
plrüke pretendenten dongen weer naar
Poolsche kroon. o.a. een prins van Condé
Irvorst Augustus II van Saksen offerde
I millioen daalder en werd uitverkoren.
hiddellUk greep hU naar het zwaard, om
[Turken te verstaan en dan de Zweden
te vallen.
k 1704 werd hU gedwongen door
Ischen RUksdag afstand te doen van den
In en opgevolgd door een Wolwode, heer-
lr over een Poolsche landstreek.
bor huwelijken, door veldslagen en intri-
breidde het rUk zich uit of kromp in-
I in gestadige afwisseling.
k 1770 is het gekomen tot de-'eerste ver-
'ing van Polen door zijn buren, waartoe
plan reeds lang in stilte overwogen was.
[usland draagt ongetwUfeld de meeste
u'd aan deze misdaad tegen het volken-
Ooaterhout of in één der
Nederlandse!)* kloosters, waar de uitvoerin
gen dezer gezangen die der BenedlctUnen
evenaarden.
Maar voor velen bleef dit onbereikbaar.
Bovendien was het ook voor de zangers
wenschelUk zulke modeluitvoeringen te hoo-
ren.
Met groote instemming zullen dan de tal
rijke kerkmusici en zangers vernemen, dat
„Columbia" in den handel heeft gebracht een
zestal dubbelzijdige platen met Gregoriaan-
sche gezangen, opgenomen en uitgevoerd
door de Eerw. Fraters Franciscanen te Ven-
ray. onder de voortreffelUke leiding van den
Zeereerw. Zeergeleerden Pater Dr. Ellseus
Bruning en geheel uitgevoerd volgens de
school van Solesmes
Welk een prachtig propagandamiddel zUn
we hier rUker geworden. Door deze opnamen
is men thans in staat ten alle tUde en bU
elke gelegenneid uiterst perfecte uitvoeringen
van het Gregoriaanse!) te beluisteren.
Vooral voor repetities zUn deze platen van
onschatbare waarde. Al kan men niet elk ge
zang. dat moet worden Ingestudeerd, eerst
door de gramaphqpn laten voorzingen, toch
zullen de zangers door het luisteren naar de
opgenomen gezangen de Juiste voordracht
van het Gregoriaanse!) kunnen hooren en in
een hoogere sfeer worden verplaatst.
Men heeft bU de opnamen in groote trek
ken den gang van den liturgischen jaarkring
gevolgd en getracht een algemeene schets te
geven van de verschillende soorten van Gre-
goriaansche gezangen. De serie omvat:
1. Advent. Introïtus: Rorate Coelt. gevolgd
door Kyrie en ResponsoriumRorate-Ne
irascaris.
2. Kerstmis. Introïtus: Domtnus dlxlt en
Introïtus: Puer natus est.
3. Goede Week. Graduale: Christus factus
est, Responsorium: Plange quasi Virgo uit
de z.g. Donkere Metten en Antiphoon: Ecce
lignum Crucis met het vervolg: Qula eduxi
te en Agios o Theos.
4. Fascben. Alleluta-Confitemini, Tractus:
Laudate Domlnum, Antiphoon: Vespere
autum. Graduale: Haec dies. Alleluia en Se
quentie: Vlctlmae paschali.
5. Ptnksteren. Introïtus: Spiritus Domini
en Sequential Venl Sancte Spiritus.
6. Doodenmis. Introïtus: Requiem. Kyrie,
Communio: Lux aeterna, Antiphoon: In
Paradisum en Antiphoon: Ego sum.
7. Aan deze serie is een plaat met Fran-
clscaansche liederen toegevoegd: MUn vader
is een edelman. Nooit zong een nachtegaal
zoo schoon, en Nu weet ik wat beminnen Is,
uit: Dr. C. Huigens, Ned. Gezangen van de
Derde Orde De laatste twee liederen zUn
gedacht in vrU, ongebonden (Gregoriaansch)
rhythme, dus zonder vaste maatverdeellng.
BUzonder opvallend bU de uitvoeringen
door de Venraysche Minrebroeders is de
conslencleuze afwerking der gezangen. Zeer
duidelUk neemt men de Juiste vertolking
waar van de noten met speciale voordrachts-
wUze: de qulllsma, de strophlcus, de pres
sus en de orlscus.
Het rhythme deint op en neder, terecht
kan men hier spreken van rhythmlsche gol
ven. De rhythmlsche ictus is zooals ze moet
zUn, meer voelbaar dan hoorbaar, het woord
accent domineert, bUzonder in syllabische
gezangen.
Het geleideUJk aanzwellen en bovenal het
vervloeien van den klank verdient een apart
compliment.
Eenlgszlns vreemd kan wellicht voor som
migen zUn de tamelUk g*oote vertraging,
welke men neemt bU de groepen met liggend
eplsema, de lange duur ren de Dlvislo ma
jor en de oJ. eenigermate ongewone uit
spraak van den i-ktank in de Kyrië.
Mocht pe plaat voor een kamer een te
vollen klank ontwikkelen (wellicht was bU
de opname de microfoon vlak voor het koor
geplaatst) zoo trachte men den klank te
verzwakken door het gebruik van dunnere
naalden.
Ook de opnamen der Franclscaansche lie
deren zUn belangwekkend. Los en ongedwon
gen. met groote begeestering en toch zonder
het minste pathos zUn deze liederen met or
gelbegeleiding voorgedragen.
Pater Dr. Bruning schreef bU deze ge-
gezangen als inleiding een korte beschouwing
over het Gregoriaansch als liturgische zang,
benevens een verklaring der verschillende
tUden van den KerkelUken jaarkring en van
de opgenomen gezangen. Deze inleiding is tn
het zeer fraai uitgevoerde tekstboekje, het
welk verlucht is met een 2-tal photo's van de
Kloosterkerk te Venray, opgenomen.
Naar men ons meldt zUn ook door de „Hls
Master's Voice" Gregorlaansche gezangen op
genomen en wel in de KloosterabdU te So
lesmes. Het koor onder leiding van Dom
Galjard. opvolger van Dom Mocquereau.
voerde voor de microfoon een 43-tal gezangen
uit, welke op 12 dubbelzUdige platen zUn
vastgelegd. Slechts een tweetal dezer ge
zangen is gelUkluidend aan die, welke men
te Venray opnam. Deze serie vult dus die
van Venray zeer goed aan. Het duurt nog
eenigen tUd voor de Solesyres-serie verkrijg
baar zal zijn. WU komen bU gelegenheid
hierop terug.
fewel reeds in 550 Lech. een broeder van
F Boheemschen heerscher Czech, op de
■s „waar hU het nest van een witten
kar vond” het vorstendom Polen stichtte,
t als de eigenlUke stichter van het
ische RUk Konlng Boleslaw I. Chrobry
Groote, die in 992 zUn vader opvolgde
Soar geslaagde veroveringstochten zUn
be'angrUk wist uit te breiden.
geschiedenis van Polen is een aan-
chakellng van oorlogen met Rusland,
emen, HongarUe, Zweden, de Turken en
1) HoofdzakelUk ontleend aan: Richard J.
Cooke ..Religion in Russia under the Sov
jets" (New-York 1924) biz. ?0-69.
22) Boris Raptschlnsky „Geschiedenis
van het Russische Volk" (Zutphen 1027-
29) deel I biz. 287.
3) Brian Chanlnov „L’Eglise Russe" (Pa
ris 1928) biz. 116.
4) Idem bls. 119 en volg.
6) Raptschlnsky. tap. deel n biz. 149.
6) 1 desjatlne is ruim 1 hectare (3.7
acre).
7) Zle over haar gruweldaden 8. P.
Melgoenov ..De Roode Terreur tn Rustand"
(Zutphen 1928) vooral biz. 218 e.v.
gegeven door den metropoliet
den blsschop van Chelmsford.
8) CUf<
Antonius
Alg. Handelsblad 11 Febr. 1930 Av.
9) Lenin zelf erkende dat onder de le
den van de communistische partU „op elke
100 fatsoenlUke menschen 90 schurken wa
ren."
10) 1. Goudroebel is ongeveer K Dollar
(f 125).
11) Afgenomen werd voor 50000 aan
good, voor ruim 1.800.000 aan zilver; meer
dan 33000 briljanten en diamanten. 5500
paarlen, 37 parelsnoeren ena Men had ge
rekend op 800.000.000 goudr.
13) Gegevens voor het eerste dee! V. d.
hfdst, in hoofdzaak ontleend aan .Die Er-
stünnung des Himmels” Documentenver-
trachten met ondeugdelUke middelen haar
erpoolschen. ZU zouden graag
ütschers zich over heel Polen
opdat bU een toekomstige
volksstemming het Duitsche element niet
meer overwegend zou rijn. Men vreest
Dultschland en haat het daarom. De onzalige
onnooeele politiek van „the big four” heeft
hier en niet alleen hier een voort
durend gevaar van onvermUdelUke moellUk-
heden geschapen. Met groote energie wordt
in Polen gewerkt Aan de Oostzee is in en
kele Jaren een grootsche havenstad verre
zen. om onafhankelUk te kunnen zUn van
Danzig. Eergisteren is de spoorweg geopend
die deze havenstad Gdlngen verbindt met
het belangrUke industriegebied in het om
streden Boven-Silezië.
Kenmerkend was de deelname van Fran-
sebe militaire zUde bU de inwUding van dezen
spoorweg, die aangelegd is met Franscb kapi
taal en met hulp van de Fransche kanon-
nenfabriek Schneider en Creuzot.
de eerste leden der
Congregatie ons tand en vestigden zich te
Delft, om de leiding op zich te nemen van
het R. K. Jongensweeehuis aldaar. Meer
dere Nederlandsche nederzettingen volgden,
e. a. In 1853 in het Geneeskundig Gesticht
Relnier van Arckel te 's Bosch (waarmede
de Broeders hun intrede namen in de Ne-
dertandsche krankzinnigenverzorging), nog
later In verschillende weeshuizen en scho
len, zoodat thans in ons land reeds 19 in
richtingen van verschillenden aard door deze
Broeders worden geleid.
Daar de Congregatie zich zoo snel ult-
breldde werd reeds spoedig de behoefte ge
voeld aan 'n nieuw Moederhuis. Dit verrees
in 1888 te Ooetacker bU Gent, het Vlaam-
sche Lourdes, vlak bU de bekende wonder
grot. Het Hoofdbestuur vestigde daar zün
aetel en tegelUkertUd werd de titel der
Congregatie veranderd in: Congrgatle der
Broeders van O L. Vrouw van Lourdes.
In 1910 werd de steeds groeiende Con
gregatie in Provincies verdeeld, terwijl de
zetel van het Provinciaal Bestuur der Ne
derlandsche Provincie te Dongen (N.-B.)
gevestigd werd.
In 1925 besloot het Algemeen Kapittel
om ook aan den Mlsslearbeld deel te nemen,
zoodat de Broeders thans ook werken in
Nederlandse!) Oost-Indlë en den Congo.
Dat de Congregatie zich tot op den hul
digen dag mag verheugen in een grovten
bloei, blUkt wel uit de nieuwe Hulzen, die
nog in de laatste jaren gesticht zUn.
Wel de meest grootsche onderneming der
Broeders mag genoemd worden de St. Wllli
brordusstlchtlng voor mannelUke zenuw
en zielszieken te Heiloo, waaraan annex de
eerste R. K. Psychopathen-lnrichting. on
langs door Z. Exc. den Minister van Justitie
plechtig geopend.
dit korte overzicht mag voldoende
