ONS BLAD
S. KROM
20 pCL korting
op alle stoou- ei «erfgoederen
<FHRNER>
L. Frankenberg—Alkmaar
Voornaamste cKieuws
STOOMERIJ EN VERVERIJ
VAN
aamgifte moet op straffe van verlies van
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN
DINSDAG 18 NOVEMBER 1930
VIER EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 271
f 750.-
DE ONDERWIJSKOSTEN
Fransche Ministerie
Een jongeman overreden
De Minister van Justitie afgetreden
Hoog water
De DO X
De Riiksmiddelen
Welkom vreemdeling
Zich roekeloos op de rails gewaagd
Vliegmachine drukt een muur in
De ambtenaars-salarlssen
Een gestolen auto
Auto-botsing
De vlucht van den heer Van Tijen
Nieuwe Inbraak te Tilburg
Zitting van bet Olympische Comité
Brand te Arnhem
De Rijksweg VelsenAlkmaar
Vznjf beden
W.KERKMEER - ALKMAAR
EEN BELANGRIJKE
FACTOR
WAT „HET KATHOLIEKE
SCHOOLBLAD” ER VAN ZEGT
De Zesde Limburgsche Sociale
Studieweek
Handels- en Landbouwbank staakt
betalingen
De Nederlandsche
Katholiekendag in 1931
3
JOH. LAUWERS
Barometers Thermometers
PAYGLOP 3
ALKMAAR
fan.
lar,
de
Onderwerp: „Het Christelijk famiüe-
„UdAdf
Kinderspelen - Gezelschap spelen
brengen wij in ongeëvenaarde collectie
-J RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER ER TWINTIG UREN NA HET OHGEVAL
MEDE TOT BEZUINIGING OP
ONDERWIJS
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
de foto’i van Ab-
over
De auto reed door
Chéron opvolger
becrooUng
Einduitslag der Poolache verUezingen.
Zullen de motoren veranderd worden?
een
CHERON.
den. Naar men weet werd hem verweten, dat
Opbrengst over October 1930
De
was
Barometerstand 9 uur vm.: 773. Voort®.
Een noodlanding met hindernissen
Commissie voor G. O. bQeengeroepea
Gistermiddag te 2 uur landde op het vlleg-
.o<r
Maar weer teruggevonden
t
te
nu
Heden de kantoren gesloten
Huldigingen te Medan en Batavia
Een ruwe maar ook rustige inbreker
genoemd.
t
t
te)
De Minister van finantien in het Fransche
Kabinet afgetredenChéron opvolger.
De heer A. C. A. van Vuuren in Grooto-
gen gehuldigd.
n
n
voor
hoe
dan
beweerd
Naar de ,.Volkrkr." uit parlementairen kring
verneemt, is Zaterdag de in het Georgani
seerd Overleg voor de uitvoering van het Be
zoldigingsbesluit bestaande subcommissie met
speed bijeengeroepen voor eene gisteren te
houden vergadering.
ZOO
weg
PK
Rolls
Debat in het Lagerhuis over de PaFruliiw
kwestie.
oef
md
L
t.
n
e
f
V
van
Jongeman op het slatten te Leiden
door een trein gegrepen
Te Rijen is een vliegtuig tegen een kuis
gevlogen.
Te Terwlnselen is gisteravond een acht
tienjarige jongeman door een auto overre
den. In sorgwekkenden toestand werd het
slachtoffer naar het ziekenhuis te Heerlen
vervoerd. De 'auto is zonder te stoppen door
gereden.
Bijzonderheden
drée’s expeditie.
C5
N)
ik
et
en
ie,
at
ABONNEMENTSPRIJS
Per kwartaal, voor Alkmaar f 2-
Voor bulten Alkmaar UK
Met Geïllustreerd Zondagsblad
j 9.60 hoogrr
VERKRIJGBAAR IN
rKLAS RUWIELZAMEN
Foor
oest
ter
ant
aid,
die
zen,
per
en
roor
de
n,
ld
ff
n
r
it
r
it
e
e
3
van
loo
itus
we
den
den
rijn
er-
De
:tie
ten
te
dat
ide
eet
é-
op
u-
Itp
ht
iel
ie
rd
er
:n
Alle a bonne’» or dit blad simXnoevoloe de vcrzckering»voor waarden ff Ofinn
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uit keer in Ren vUUU.
Zondag vond te Berlijn een bijeenkomst
plaats van het Duitsche Olympische Comité,
waarin de financiering en de voorbereidin
gen voor een Duitsche deelneming aan de
Olympische Spelen in 1932 werden besproken.
Aan het einde van de bijeenkomst werd
met algemeene stemmen het volgende be
sluit genomen:
Het Duitsche Olympische Comité keurt het
voorstel van het bestuur goed, waarbij een
derde der kosten voor de deelneming aan de
Olympische Spelen te Log Angelos in 1932.
die 1000 Mark per persoon bedragen, door de
Bonden zelf moeten worden opgebracht. Uit
zonderingen kunnen niet worden toegestaan.
Te Rangoon.
De heer van Tijen is op zijn zakenvlucht
naar Nederlandsch-Indlé Maandag te 6 2?
uur uit Akyab vertrokken en te 1150 uur te
Rangoon aangekomen.
ongelukken kwamen, sooals
gemeld, niet voor.
Het vllevtulg, type C I, is gedetacheerd
Den Helder.
Mogen wij nog méér artikelen van De
B. tegemoet zien?
Er zjjn immers nog veel meer besuinl-
gingsmogelij kheden
Van de Zesde Limburgsche Sociale Stu
dieweek, die van 3 lot 5 Augustus 1930 te
Rolduc gehouden is, is bij de drukkerij Llm-
burgsch Dagblad te Heerlen een verslagboek
.Vrraeheww, waarin wilg tijdens die week uit
gesproken redevoeringen letterlijk zjjn op
genomen.
Gisternacht omstreeks 1 uur zijn op den
nieuwen Rijksweg tusschen Delft en Rijswijk
twee personen.auto e, een uit Rotterdam en
een andere uit Den Haag, met groote, snel
heid tegen elkaar gereden. Een dame In den
auto van Den Haag werd door de voorruit
geslingerd en ernstig aan het hoofd gewond.
Na in het gasthuis te Delft te zijn verbonden,
is zjj naar haar woning vervoerd. De Heide
auto's zijn vernield en de wrakken met behulp
van een berglngrwagen opgeruimd.
Ziehier wat
grootte schrijft:
Te/ Rotterdam installeerde Mgr. Aeng»-
nent het 1090ste lid der R.K. Middenstands-
verecnigiiig.
Wetsontwerp tot wijziging
Wegenfonds 1929 ingediend.
hij de Bank op ontoelaatbare wijze zou heb
ben gesteund. Daar de instructie Inzake de
Oustric Bank nog steeds voorduurt, achtte
hij het gewenscht zich terug te trekken om
niet de verdenking te wekken, dat et onder
koek door hem beïnvloed wordt. De Minister
van Justitie heeft in de Kamer de tegen hem
Ingebrachte beschuldigingen ten stelligste
tegengesproken
Hij zal worden opgevolgd door den vioege-
ren Minister van Financiën Chéron.
Als de tocht van den heer van Tijen
voorspoedig blijft verloopen als op den
van Konstantlnopel naar Akyab (in Calcutta
moest hij een dag blUven voor zaken) dan
kan hij Zaterdag of Zondag in Batavia ver
wacht worden
In Medan zal hij wel een dag oponthoud
hebben, want de De lianen bereiden een fees
telijke ontvangst voor. Dat mag hij dan ook
wel hebben na zUn laatste moeliUke étappe
over de 180 K.M. breede Straat van Malakka.
Ook in Batavia is een comité van ont
vangst samengesteld om den modernen za
kenman te huldigen.
X Is natuurlijk een kwestie van appre
ciatie, of men van ons onderwijs zegt,
„dat het een betrekkelijk hooge som
kost,” of dat men het zooate wij
zonder omslag „ontzettend duur” noemr.
De erkenning van de onderwljsduurtc
is er in elk geval dus kan er verder
gepraat worden over middelen tót be
strijding dier duurte.
Hiertoe gaat redacteur De B. in het
jongste nummer van „Het Katholieke
Schoolblad” over.
De schrijver herinnert eraan, dat hij
in zijn vorig artikel betoogd heeft, „dat
aike onderwijswet-herziening in bet tea-
ken stond van het eenmaal bestaand
stelsel of met het oog op het perspec
tief der gelijkstelling” en dan ver
volgt hij:
bil verlies vaat
anderen rlspr,
Té MadriiF werd de arbeid hervat. Alg.
staking in Barcelona.
In een winkelhuis aan de Wïelakkenstraat
te Arnhem, waar een zaak in ongeregelde
goederen, militaire kleedlngstukken. enz.
wordt gedreven, ontstond Maandagmiddag
brand. Op de eerste verdieping van het huis
werd een partU goede en door het vuur ver
nield. Naar het schijnt zijn eenige klecding-
3* ukken in aanraking gekomen met een
brandende kachel en is zoo de brand ont
staan. Door tijdig optreden van de brand
weer werd verdere uitbreiding voorkonten.
Zoowel door de recherche als door den subst.
officier van justitie mr. Casonder en den
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5
regels f L25: elke regel meer 0.25.
RECLAME per regel 9.75 voor
de eerste pagina; voor de overige
pagina's 9JR
RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD"
bij vooruitbetaling per plaatsing
f 0.60 per advertentie van 5 regels;
iedere regel meer 9.12
ap dien dag b.v. in het Stadion,
begroetingsavond van de leden
derlandschen Katholiekendag.
Dinsdag 26 Mei: stille H. Mis op het Be
gijnhof; 11 uur opening in de aula van het
LICHT OP. De lantaarns moeten motsen
worden opgestoken om: 491 uur.
De rijks middelen brachten over de afgdeo^
pen maand ruim drie millioen gulden minder
op dan over Oct. 1929; over de eerste tteh
maanden ruim drie millioen meer dan e*er
dezelfde periode van het Vorige jaar.
’g-
38-
bij
en,
:en
en,
len
en
die
ele
■an
re-
lan
ras
tte
Tt-
De waarnemend hoofdingenfeur-directeur
van den Rijkswaterstaat in de directie
Noordholland brengt ter openbare kennis,
dat het wegvak van K. M. 22 800 tot K. M.
23.730 (Zuid Kerkelaan-Molenweg)onder
de gemeente Limmen, zal gesloten zjjn voor
alle doorgaand verkeer met motorrijtuigen
en andere voertuigen (rijwielen uitgezonderd)
komende uit de richting Haarlem, gedurende
een tijdvak van ongeveer 14 dagen, op werk
dagen en. zoo noodig, ook op Zon- en feest-
Ook „Het Katholieke Schoolblaji” is
beschouwingen gaan wijden aan de kos
ten van ons onderwijs en het ver
heugt ons te mogen constateeren, dat de
schrijver dezer beschouwingen. Redac
teur De B., al terstond erkent, dat ons
onderwijs duur is.
Zondagavond kreeg de pclitle te Deventer
uit Hengelo (O.) telefonisch bericht, dat van
een parkee: terrein aldaar een nog nieuwe
auto was gestolen. In verband hiermee werden
de toegangswegen tot de stad zorgvuldig be
waakt en aan den Snlppellngsdijk trachtten
twee agenten een tamelijk langzaam nade
renden auto aan te houden. Toen de wagen
echter tot op ongeveer tien meter genaderd
was. gaf de bestuurder plotseling vol gas,
zoodat de politieagenten overhaast op zijde
moesten springen. Per rijwiel werd de auto
achtervolgd en eenlgen tijd later vond men
hem verlaten aan de Handelskade staan.
Naar de inzittenden heeft men den geheelen
nacht gezocht, tot nu toe echter zonder
resultaat. De auto werd in bewaring geno
men en later door den eigenaar herkend.
„Nu mogen we a priori aanvaarden," zegt
De B„ „dat de gelijkstelling een beginsel is,
dat geld kost. Dat is niet erg. Daaraan heb
ben wU katholieken geen schuld. De verst?
oorsprong van den hoogen onderwijsprijs
ligt bU t jaartal 1517! Maar het is nl< t
zeker, dat. met behoud van het beginsel der
gelUkstelling niet een lager elndeUfer voor
onderwUs Is te bereiken. Daartoe zou noodig
zijn een betere kennis van het onderwUs In
Europa BU ons weten is maar tweemaal in
de laatste tien Jaren de blik naar het bui
tenland gewend: In 1923 bU den opzet naar
Ingrijpende bezuiniging rapport-Labau); in
1929 toen ds. Lingbeek zUn bekende vragen
tot den Minister richtte over de salarieering
Men meent te weten, dat de DC X haar
tocht over den AtBintlschen Oceaan pas zal
beginnen, wanneer haar 12 motoren van 600
elk vervangen zullen zUn door acht
Royce motoren van 900 P.K. elk.
plaats gehad van de directeuren der bijkan- Koloniaal Instituut; 's middags sectie-verga-
toren en de commissarissen en vertegen-
woordlgers van ae Noord-Atnerikaansche
Hypotheekbank, welke conferentie tot re
sultaat moet hebben gehad, dat de deuren
der verschillende kantoren van de Handels-
en Landbouwbank heden gesloten zullen
zijn. De dlrecteur-generaal der Handels- en
Landbouwbank. de heer J. W. Mekking. die
ook directeur is van de Noord-Amerikaan-
sch Hypotheekbank, was niet op deze verga
dering aanwezig.
Gisteravond om ongeveer zes uur wilde
de 22;jarige varensgezel C. A. K. uit Umui-
den, die zich onder den invloed van sterken
drank bevond, op het stat.on Leiden de
ralLv oversteken (hetgeen voor het publiek
is verboden) juist op het oogenblik, dat een
trein van het eerste perron af in de rich
ting Haarlem vei trok. K. kwam tusschen
den electrischen trein en het perron te
recht HU kreeg vrU ernstige kwetsuren aan
het linkerbeen en werd niet emstg aan het
onderlijf gewond. Na voorloopig te zjjn ver
bonden, is hU naar het academisch zieken
huis overgebracht.
Uit Tlel meld men:
De waterstand op de Waal is thans weer
zooveel lager geworden, dat Zondagmiddag
de glerpont weer kon worden gelegd. De
verbinding met het Land van Maas eti
Waal is nu weer normaaal. Het water blijft
vallen.
De anti-fascistische
voor het gerecht.
Tijdens de
Ingebroken 1
Het dageluksch bestuur van het Amster-
damsche Plaatse!Uk Comité ter voorbereiding
van den Nederlandschen Katholiekendag tn
1931, is als volgt door het hoofdbestuur van
den Katholieken Dag samengesteld: mr. C.
M. J. F. Goseling, voorzitter; mr. L. W. M.
Overes, ondervoorzitter; G. J. B. de Boer Jr„
penningmeester, mej. mr. L. Koch en mr
W. J. Vroom. Verder is er een groot plaatse
lijk cmolté, tezamen ongeveer 40 leden tel
lend. waaruit dit dageiyksch bestuur is saam-
gesteld. Het dagelijkse!) bestuur heeft nu
het groote comité onderverdeeld in een zestal
werkconunissies.
Het ontwerp-programma is als volgt
dacht:
Maandag 25 Mei: De mogelijkheid wordt
overwogen van een groote volksdemonstratte
's Avonds
van den Ne-
dering. 's Avonds om 8 uur: vergadering to
de groote zaal van Bellevue of R.A.I.-ge
bouw; om 10.30 gezellig samenzUn.
Woensdag 27 Mei: 's morgens H. Mis van
Requiem op het Begijnhof. 11 uur vergade
ring Koloniaal ^pstituut. 's Middags gelegen
heid voor neven-vergaderingen. Om 4 uur
sluiting. Diner.
Donderdag 28 Mei: Excursie naar Heiloo
(8t. Willibrodus en O. L. Vrouw ter NkxMD.
alwaar pontificaal Lof door Mgr. Aengenent,
en naar Egmond (Stat Adelbert).
Het onderwerp van bespreking ter vrrw-
dering en in de secties zal zjjn „Het Chrte
telUk Famille-leven
meer leerplichtige kinderen de bestaande
openbare school bezoeken (Art. 19, le en Je
lid).
Anderzijds moet een voor RUksvergoedlng
in aanmerking komende bUzondere school
aan zware oprichtlngseischen voldoen. De
„verklaring" dat onderwUs gegeven zal wor
den. moet betrekking hebben op resp
minstens 100, minstens 80, minstens 80.
minstens 40 kinderen, al naar het betreft
gemeenten resp.. met meer dan 100.000. van
50.000 tot en met 100.000, van 25.000 tot
50.000. of minder dan 25.000 ingezetenen.
Men ziet: er Is een grievende ongelUkheid.
die geld Post en niet gerechtvaardigd wordt
door de feiten. Twaalf „openbare” ouders
hebben een recht, dat twaalf „bUzondere"
ouders niet bezitten.
De liberale pers is UselUk voor bezuiniging.
Dit object snUdt ze niet aan. Conaekwent?
BU een verloopend getU verzet men de
bakens. Dat kan ook hier geschieden. Het
ietwat pUnlUke voor de openbare ouders by
hooger leerlingennormen bestaat nu ook voor
de bUzondere ouders. Overal ter wereld moe
ten kleine minderheden zich schikken nair
groote meerderheden. Waarom ook hier
niet? Historie is een mooi ding. Maar men
moet ook het heden zijn rechten geven,
als de tijdsomstandigheden dit vragen.
Op dit terrein Is bezuiniging voor Rijk
en Gemeenten nog zeer wel mogelük."
Gistermiddag werd uit Assen gemeld, dat
het aldaar gevestigde bijkantoor van de
Handels- en Landbouwbank. welke bank
haar hoofdkwartier beeft aan den Oude
Scheven ngscheweg te Den Haag, zijn be
talingen gestaakt heeft. De „Telegraaf
verneemt thans, dat gistermiddag op het
kantoor te Den Haag een vergadering heeft
Le enslanae vehotie oiureat hiktbeid tor werken door t TEft bb «en ongeval met X OCfl bil verlies van een hand. f 4 OE .Mi «arlies van een f Eft biJ ee” brH1k T’n f 3fl
erliea van belde armen, beide hemen of beide oozen doodelliken afloop m o< aep oog I Zö." dnlm ot wltavlnger been of arm
„Een komende wUziglng, die uitgaat van
de bestaande wet, zal dan ook slechts par
tieel werk kunnen verrichten, dat waar-
te krUgen. of het kosten-element al of niet
in dood spoor is geloopen: onderzoek naar
kwantiteit en kwaliteit van het volksonder-
tn het buitenland, daarbij natuurlijk
aan het beginsel der gelUk-
„WU wUzen hier op een ander punt, waar
aan te weinig aandacht is geschonken.
Daar is namelUk de kwestie der scholen-
grootte, een kwestie, die nauw samenhangt
met de prioriteit, welke het openbaar lager
onderwUs wetteUJk geniet. Die voorrang be
staat niet in de NUverheldsonderwUswet.
welke to art. 5 de NUverheidsscholen onder
scheidt in BIJZONDERE en OPENBARE.
Let wel: de bUzondere school wordt het eerst
Een amendement-Gerhard, dat
de volgorde bedoelde om te keeren, werd in
getrokken. omdat aanneming ervan het
wetsontwerp zou hebben doen stranden!
In de Lager-OnderwUswet is de volgorde
der soorten scholen een historisch gewor-
dene. Eerbied voor de historie behoeft even
wel de eenige gids niet te blUven, behoeft
niet te blUven leiden tot een bevoorrechting
van een soort scholen, zooals nu het geval
is. Men zie artikel 19 Juncto artikel 73 der
LageronderwUswet.
De bUzondere school is thans zeker in
didactisch oogpunt gelUkwaardlg aan de
openbare. Dit sta voorop. Dat betwist ook
niemand meer.
EenerzUds zien wU nu, dat overal openbaar
lager onderwUs gegeven moet worden. Als
ouders, voogden of verzorgers van twaalf
of meer leerplichtige kinderen blijk geven,
dat zij openbaar onderwijs verlangen, moet
i afwezigheid der jwwoners is
in de villa van den heer E.
Swagemakers aan den Bredaschen weg te
Tilburg. Dior middel ëen valschen
sleutel is de Ir breker de woning binnenge
treden. Geld aordt niet- vermirt. maar wel
een aantal gouden sieraden. BU het onder
zoek is de Inbreker zeer ruw te werk ge
gaan, zoodat verschillende meubelen zwaar
beschadigd of vernield zUn. Van den dader
die na afloop van zUn werkzaamheden
blijkbaar rustig een sigaret heeft zitten
rooken, geen spoor.
De Minister van Justitie heeft zijn ontslag
ingediend, hetwelk door den Minister-Presi
dent aanvaard werd.
De oorzaak van dit plotselinge aftreden
moet gezogd worden in de aanvallen, die tij
dens de kamerdebatten over de Oustric
Bank tegen den Minister ondernomen wer-
der religieuzen in de naburige landen.
Ons onderwUs is gegroeid onder rationale
verhoudingen, zonder dat het buitenland «n
zake financiering of systeem een wegwUzer
is geweest.
Waar nu vaststaat, dat ons onderwijs
betrekkelijk hooge som kost, hooger vermoe-
delUk dan in menig land. terwUl moeilUk
kan beweerd worden, dat de resultaten
ervan b.v. In Dultschland en de Scandina
vische landen minder zUn. daar is het de
moeite waard, dat door een gezet onderzoek
uttgemaakt worde, of misschien door veran
dering van systeem niet een oplossing te
vinden ware, die nu ontbreekt.”
wUs
vasthoudend
stelling.
De vraag, die ons hier bezighoudt, is van
overwegend belang. Men moet wel ziende
blind zUn, om niet te weten, dat de menta
liteit van ons volk door het elndeUfer van
Hoofdstuk V niet gunstiger wordt voor de
oplossing van allerlei ernstige problemen,
waaronder het vraagstuk der afdoende sala
rieering. Reaalpolitiek gebiedt, dat de on-
derwUzers de oogen voor dit verschünsel niet
sluiten."
Het verheugt ons buitengewoon, In
dezen deskundigen schrijver een mede
stander gevonden te hebben ten aanzien
van bezuiniging op nieuwe en In stand
te houden kleine scholen.
De schrijver durft zelfs nog verder
dan wij gaan: hij schijnt in dit opzicht
bijzonder en openbaar onderwijs geheel
gelijk te willen stellen; wij pleitten
slachts voor een gelijkmatige verzwaring
der eischen voor nieuwe en in stand ,e
houden scholen wat betreft de minimaal
vereischte aantallen leerlingen, gelijk
matig voor bijzonder en openbaar on
derwijs, doch met dien verstande, dat
de b^taande verhouding (waarbij het
openbaar onderwijs inderdaad bevoor
deeld is) mln of meer behouden zou
blijven.
Ons advies lijkt ons wel eenigsztns
voorzichtiger dan dat van den redacteur
van .Het Katholieke Schoolblad”.
vliegtuig F 8. De machine vertrok te 2.50
uur met bestemming naar Den Helder, doch
kort daarop moest wegens een motordefect
te Rijen een noodlanding worden gemaakt.
De piloot probeerde op een welland te
landen, doch de machine had te veel vaart
en botste tegen een huis In de Glllesstruat.
Het huls werd ernstig beschadigd en de
machine werd vrUwel vernield.
De bestuurder sergeant-vlieger Jacobs en
de mecanicien Mager kwamen wonder bo
ven wonder met den schrik vrU.
Het toestel is onder bewaking gesteld van
de militaire politie.
Nader katl^nog worden gemeld, dat het
toestel een dienstreis maakte van Den Hel
der naar Tilburg en terug. VermoedelUk ont
stond er een defect in de benzineleiding,
waardoor de vlieger gedwongen was te da
len. Het huis, waarmede het vliegtuig bU
zijn onfortulnlUke landing in aanraking
kwam, werd bewoond door den heer Raay-
makers.
De machine vloog tegen den zijmuur, die
vrUwel werd Ingedrukt.
Toen de bestuurder uit de cockpit stapte
bevond hU zich in de huiskamer. terwtJl de
mecanicien In den tuin opr den beganen
grond stapte.
Persoon! Uke
rijksmiddelen hebben over de maand
October 1930 opgebracht 41 064.505 32. ter
wijl geraamd was een opbrengst van
f 40382.916.66.
De opbrengst over de maand October van
het vorig jaar was 44.225.836 82.
De eerste 10 maanden van 1930 hebben
een bedrag van f 421.374 976.30 opgeleverd,
welk bedrag over denzelfden tUd van 1929
was 418.005947.73,
BUREAU l HOF 6. ALKMAAR
Telefoon: Administratie No. 433
Redartle No. 633
Ook de Pers zoekt naar uitwegen, zegt
De B., en hij releveert dan terloops onze
artikelen over deze materie.
Twee der door ons aangewezen bezui-
niglngsmogelljkheden de vergrootlng
der klassen en de opheffing van het
verplichte zevende leerjaar kunnen
blijkbaar niet veel genade vinden in de
oogen van De B. (Wij maken er attent
op. dat wij geen opheffing van genoemd
leerjaar bepleitten, doch den leerlingen
de vrijheid wilden geven, na beëindiging
van dit leerjaar de school te verlaten,
zoodat het officieuze achtste leerjaar
▼oor velen zou komen te vervallen).
Toen De B. dit artikel schreef, had hl)
blijkbaar nog geen kennis genomen van
onze beide laatste artikelen o9er „Naar
bezuiniging op onderwijs”; hierin toch
hebben wij uitvoerig de kwestie der
scholen-grootte besproken en er ons
advies aan vast geknoopt.
De B. over de scholen-
Tn vorige nummers van dit blad wer
den uitvoerige en zaakkundige beschou
wingen gegeven over de betrekkelijke
duurte van ons onderwijs.
Die duurte Is *n voldongen feit; er
wordt jaarlijks 'n te groot gedeelte onzer
belastlngpennlngen besteed aan onder
wijsuitgaven In diverse vormen.
Het Katholiek Schoolblad stelt voor *n
commissie te benoemen, die in *t buiten
land zal gaan bestudeeren, hoeveel daar
1 onderwijs wordt uitgegeven «n
die uitgaven zijn verdeeld; waar
over die commissie dan na verloop vau
tijd nauwkeurig verslag zal uitbrengen
OJ. blijven we daarmee in 'n kringetje
ronddraaien: commissies kdSten geld
en ’t resultaat??
Beter dunkt 't ons, den reeds Ingesla
gen weg te volgen: over de geheele lime
die posten naar vc- ->n te brengen, waar
op bezuinigd zou kunnen worden. Zoo
dat, na belichting van verschillende
zijden, voorstellen tot wetswijziging
kunnen Ingediend worden, die dê be
langen van 1 onderwijs niet schaden en
die men als billijk kan accepteeren.
Als zoodanig erkennen wij 'n even-
tueele wijziging van artikel 101, die zou
bewerken, dat niet de Openbare L. S
de norm aangeeft van de gemeente
lijke ultkeerlng (waarover men n.b. drie
jaar na dato pas zekerheid krijgt!)
maar dat elk jaar 'n billijk bedrag p?r
leerling worde vastgesteld, waaraan d„>
scholen zich X volgend dienstjaar heb
ben te houden.
Verder noopt ons dit, Ti lans te bre
ken voor gedifferentieerde alpien bij X
L. O., en wel op een Ietwat goedkoope-
ren grondslag dan in de oorspronkelijke
Wet van 1920.
Daar lezen wj) (art. 134 en 135). dat
er 2 examens kunnen worden afgelegd
X Examen B„ dat bevoegdheid verleent
tot X geven van onderwijs In alle leer
jaren der L. S.; en X examen A., dat die
bevoegdheid slechts uitstrekt tot Je
eerste twee leerjaren.
Deze indeellng berust op de zeer juist"
beschouwing, dat men zoowel aan ken
nis als in handhaving der tucht tn ae
laagste leerjaren met minder kan vol
staan dan jn de hoogere. Er behoeft
minder gepraesteerd te worden, ergo
zullen de salarissen dier onderwljskracn-
ten lager gesteld kunnen worden, mus
ook In den aanvang zoo hoog, dat n
persoon daarvan bestaan kan. Uit den
aard der zaak is die akte A. enkel te be
halen door onderwijzeressen, in den
regel dus ongehuwde personen, waar
door vanzelf de moeilijkheid vervalt, dal
van zoo'n salaris Ti gezin moet onder
houden worden.
Door Ti directe invoering dezer exa
mens zou zeker 'n merkbare bezuiniging
verkregen worden, vooral wanneer deze
gepaard ging met Ti minder groot-
scheepsche en kortere opleiding dan Je
oorspronkelijke opzet te verwachten
geeft.
De bezwaren aan 'n dergelijken maat
regel verbonden, worden doorgaans
overschat. Sommigen voeren aan, dat
het dan dikwijls onmogelijk wordt, n
onderwijzeres van de eerste klasse te
verplaatsen, laat zeggen naar de zesde.
Menschen, die met twee beenen In de
praktijk staan, weten heel goed, dat
zulks in X algemeen dus ook zonder
de akte A. als beletsel zelden mogelijk
Is. Ti Onderwijzeres, buitengewoon ge
schikt voor de lagere klassen, zal dik
wijls slecht voldoen In de hoogere, en
omgekeerd.
Wij houden ons overtuigd, dat de in
voering dier akte X onderwijs noodwen
dig ten goede moet komen en wel on
psychische gronden. Immers de leeftijn
van 5 tot 8 jaren omsluit 'n afzonder
lijke ontwikkelingsphase van X kind, die
bij de tegenwoordige indeellng van ons
L. O. veel te weinig tot haar recht komt
Het onderwijs in die jaren moest veel
minder Intellectueel zijn, veel meer aan
sluiten bij X Vo:rbereidend onderwijs
dan nu X geval is. Bij Ti expresse op
leiding voor deze leerjaren zou dat on
derwijs zeker doelmatiger worden inge-
rlcht.
Anderen werpen op: men heeft dan
aan dezelfde school verschillende graden
in X onderwijzend parsoneel, het gevaar
bestaat, dat de A. aktes door de anderen
als minderwaardig zullen warden be
schouwd en men op hen zal neerzien.
Dit gevaar is voor 'n groot deel denk
beeldig. In alle organisaties onderscheidt
men hoogere en lagere rangen. Het
streven van onzen tijd om afles te nivel-
leeren, bewerkt niets anders dan Ti ver-
grootlng van de maatschappelijke wan
orde.
Ook zal er niets zijn, dat de A.-onder-
wijzeressen in den weg staat om verder
voor de B.-akte te studeeren, tenzij
persoonlijke beletselen.
Wij sluiten deze beschouwing met de
bemerking, dat ongetwijfeld ook in de
opleiding der onderwijskrachten belang
rijke bezuiniging kan worden betracht,
waarover *n anderen keer.