J. B. Koster
I
Fiets j ekkers
|i
Ij
Cheque-ikoersen
Landbouw
Amsterdamsche
Beurs
BEGROOTING ONDERWIJS, K. EN W.
LANGESTRAAT
Laatste Nieuws
Visscherij
en
VERBAND- EN ZIEKENVERPLEGINGSARTIKELEN
levert U Verbandtrommels In alle mogelijke modellen en afmetingen. Ook
volgens de voorschriften van de Arbeids-ïnsoectie. Verbandtrommels voor:
Groote en kleine bouwwerken. Scholen. Fabrieken. Inrichtingen. Werk
plaatsen. Huishouding. Automobielen, Autobussen, enz. Btj-vullingen van
verbandtrommel» geschiedt bij ons correct, goedkooo en zeer snoedig. Alle
verband-artikelen en instrumenten ook los verkrijgbaar naar gewenschte
hoeveelheid en soort
„VRIESIA” v.h. JAN DE VRIES
re
Magdalenenstraat - Köster’s Volkszaak
De schipbreuk van de „Ovidia”
Stoomtreiier aan den grond
GEMENGD NIEUWS
77%
Het Staatsvisscbershavenbedrijf
De tornado te Oklahama City
MARKTNIEUWS
KUNST EN KENNIS
Erich Maria Remarque
een
I
r.
r
Koiendamvergiftlging in een Franscb
oude liedengesticht
Een Fransche bank staakt haar
betalingen
Brutale roofoverval in een
bankgebouw
De beruchte voetbalwedstrijd
te Blokzijl
3*1,
Boerenhofstede afgebrand
Oud-Minister van Argentinië
gearresteerd
Onlusten te Sevilla
Actie voor behoud van den
veerdienst „Enkhuizen-Stavoren”
Donkergrijs en moderne kleuren
van f 5.90 tot f 45.-
Bekende kunstschilderes overleden
Geen richtlijnen inzake het speUin&vr'aa&stuk, waarnaar de Neder
landsche taal voortaan behoort te worden onderwezen - Het aantal
jongelieden, dat voor onderwijzer wenscht te worden opgeleid,
is weer groeiend
De ..DO X” gestart naar La Coruna
De brand in de vërbuis-auto
--
c-
▼an
Wetenschappen
en
der Ryksbegrootu.?
op
verjaar-
DONDERDAG 29 NOVEMBER 19»
Alle opvarenden gered.
DONDERDAG 20 NOVEMBER 19»
grond
146
daarna
12
Het ongedekt passief 8 millioen francs
Gunstig Jaarverslag
25 dooden; 100 gewonden
is
gestoken.
378
aan-
5 millioen pesos verduisterd?
kustvisschers
l
Prolongatie
Toch in ons land geweest!
Tweemaal
ontdekt en tweemaal gevlucht.
4 dooden
9»
TELEFOON 324 - ALKMAAR
■si
zullen de
nadat de
vredlgende wijze ontwikkelen,
verslagjaar was dit lard de
Staatsleeningen
5% Nederland 1910
5% Nederland 1018
4H Nederl 1916
4H Nederl »17
4H %N.lnd. 19»B
375%
30
111
85,50
210%
102
67
6C%
218%
271%
267
62
303
137%
17
82
105
114%
91
62
k
k
Wat reeds uit het onderzoek is
gebleken
Vorige
Koenen
110%
86
65
46
/-
ter
felok-
jieden
:k en
‘nissen
212.
102
66%
62
216
Koers
L45
277
21%,
298
112%
7%
12%
Scheepvaart
Holl Amerika Lt)n
dito Gem Eigend
Kon Ned Stoom b
Scheepvaart - Unie
Marine comm.
Marine pref.
Spoorwegen
Onion Pacific
Wabash
Chic Mllw 8t Paul
Kansas City South
Erie Rallr
18
296%
110
Rubber
A'dam Rubber
Bandar
Dell Batavia Rub
Rott Tapanoell
Serbadjadl
Eilau
V 1 O. O.
Allied
Intercontln Rubber
Tabak
Dell Batavia
Oude Dell
Oostkust
Senembah
Maxwell
Suiker
RVA-
Poerworedjo
Vorstenlanden
Actions idem
Petroleum
Dortsche Petr.
Gaboes
Kon Olie
Perlak
Peudawa
Continental Oil
9.70
34.60
12.07
2.48
59.20
48.15
12.95
27.70
66.40
66.65
66.40
7.30
34.90
27.—
188
19%
8%
45
30
Hedenmorgen te kwart voor 9 heeft bij een
filiaal van de Reichsbank te Wittenberg
(Duitschland) een brutale roofoverval plaats
gevonden.
Twee postbeambten hadden opdracht een
bedrag van R. M. 54 500 aan postgelden naar
het postkantoor bij het bankfiliaal te de-
poneeren.
Plotseling drongen, toen de postambtena
ren het bankgebouw wilden binnengaan, vier
of vijf gemaskerde mannen op hen toe en
trachten de riemen van de leeren tasschen.
waarin het geld geborgen was. door te snij
den. x
De postambtenaren grepen naar hun gum
mi knuppels en een hunner slaagde er in,
een der roovers een revolver uit de hand
te slaan.
De roovers verdwenen met de tasschen met
Inhoud in een gereedstaanden auto, die het
registratie-nummer van het Berlijnsche poli-
tle-praesidium I. A. droeg, in de richting
van Berlijn.
101»/,
101“/,.
101*/,,
101%.
97“/,.
Industrieën
Marg Onle
Calve Delft
Alg Kunstzijde
Van Berkel'a PM
Nieuwe Philips
113%
87
60
42
66
32%
62%
45%
3%
187»/,
<8%
8%
45%
31
die der Inkomsten. Het totale bedrag der
buten was nJ. 47 66653 en dat der lasten
19386.28 hooger dan in 1928. zoodat het
voordeelig verschil 37 680.25 beliep.
V> --» - -
In Sevilla hebben de stakers, naar Havas
meldt, een aantal tramwagens en autobussen
om verge worpen en deels in bmd
Vier personen zijn gearresteerd.
8CHAGEN. 30 November. Veemarkt
Aangevoerd werden: 4 Paarden 150225 per
stuk; 49 Geldekoeien (mag.) 235325 per
stuk; 60 Geldekoeien (vette) 300470 per
stuk
kalveren 8C120 per stuk;
Kalveren 18—26 per stuk; 50 vette
3642 per stuk; 141 Overhouders L
157%
129%
146»/.
Banken
Koloniale Bank
Indische Bank
Gert. Handel-MU.
Industr. Buitenland
Anaconda
Gert risk Rubber
Separator
Zweedsche Lucifers
Naar ons wordt medegedeeld, zal op
Woensdag 10 December as. In het stadhuis
te Workum een vergadering worden gehou
den van de gemeentebesturen uit den Zuid
westhoek van Friesland en uit West-Fries-
land, waar het plan van actie tbt behoud
van den veerdienst ..Enkhuizen-Stavoren”
na de tot standkomlng van den afsluitdijk
zal worden vastgesteld.
Aangezien het personeel van dezen veer
dienst ook zeer groot belang heeft bij de
In standhouding van dezen dienst, zal aan
deze bespreking ook worden deelgenomen
dooi het hoofdbestuur van de Nederlandsche
Vereeniging van Spoor- en Tramwegperso
neel. waarin het geheele personeel van den
veel dienst is georganiseerd.
19
16
57%
137%
16%
16“/,.
101»/.
101“/,.
•01’-,.
101»/,.
97“/,.
Mijnbouw
Boeton Mijnbouw
Alg. Exploratie
Voorbereidend hooger en middel
baar onderwijs
DM een regeling van het middelbaar meis-
jes-onderwys wenscheiyk is, is ook de mee-
ning van den minister. Gebleken is, dat een
bevredigende regeling niet gemakkelijk te
vinden is. De minister hoopt echter een aan
nemelijke oplossing te zullen vinden.
Inderdaad zou het tot vereenvoudiging
van bet complex der middelbare scholen
medewerken, indien alle boogere handels-
De minister he
ken aan de vra
kenning van de
gingen van subsidie aan orkesten niet dr
voorwaarde van uitvoering van een aantal
werken van Nederlandsche toonkunstenaars
dient te worden verbonden. Hy heeft hier
over een brief gericht tot de commissie van
advies, welker antwoord hy nog wachtende
is. Er is aandrang geoefend om onder meer
voor het orkest te Haarlem verhooging van
subsidie uit te trekken. Doch de commissie
van advies houdt by het bepalen van haar
standpunt ten aanzien van den steun aan
het Haarlemsche Orkest steeds nadrukkelijk
in het oog, dat dit gevestigd Is in de onmid-
dellyke nabijheid vanjhet reeds zoovele jaren
bestaand uitnemend Amsterdamsch orkest.
Over de moeilijkheden, waarin de Neder
landsche uitvoerende musici verkeeren ten
gevolge van het te werk stellen van buiten
iandsche krachten pleegt de minister overleg
met zijn ambtgenoot van Arbeid. Handel et>
Nijverheid.
82%
'06%
scholen in Hoogere Burgerscholen A. werden
omgezet. Het Is' echter wenschelijk hierom
trent aan gemeente- en schoolbesturen zoo
veel mogelyk vrijheid te laten.
De vraag, of het wenschelijk Is. het school -
eindexamen der H. B. S. met 5-jarigen cur
sus te vervangen door een staatsexamen be
antwoordt de minister voorshands ontken
nend.
Op de vragen van den heer van der Sluis
betreffende het Instellen van een onderzoek
naar de op Zondag 19 October 1930
gelegenheid van een voetbalwedstrijd te 1
zijl plaats gehad hebbende ongeregeld!
hebben minister Ruys de Beerenbr
Donner geantwoord, dat de gebeu:
destijds aanstonds aanleiding hebber» gegeven
tot een politioneel onderzoek, terwijl
een gerechtelijk vooronderzoek 4s/
hetwelk nog niet is beëindigd^
Uit de thans beschikbarp gegëvens teekent
zich het volgende beeld af:
Op Zondag 19 October 1.1 zou te Blokzijl
een voetbalwedstrijd worden gehouden, waar
voor door den burgemeester echter °P een
aanvrage van een bestuurslid der plaatselijke
club toestemming was geweigerd. Ondanks
een vóór den aanvang van het spel o.m.
aan den scheidsrechter door Rijks- en ge
meentepolitie gedane waarschuwing, zulks
ónder mededeeling, dat. mocht men den
wedstrijd willen doen doorgaan, de voetbal
in beslag zou worden genomen, werd toch
met het spel begonnen.
Toen de politiebeambten zich terstond
daarna op het veld begaven, om onder be-
moellyking van de spelers achtereenvolgens
een tweetal ballen in beslag te nemen, heb
ben spelers en een groep personen, die uit
de toeschouwersruimte was komen ganloo-
pen, den gemeenteveldwachter H.. die één
der ballen in zijn bezit had. omsingeld, hem
den bal uit de hand geslagen en gestompt.
Waar de veldwachter geheel was ingesloten
en men aan zijn herhaalde bevelen om uit
een te gaan geen gehoor gaf. trok hU zyn
klewanghij werd echter overmeesterd en
ernstig mishandeld en kon ten slotte slechts
met behulp van een der andere politieman
nen worden ontzet. Dat hjj by een en ander
enkele gevoelige klappen heeft moeten ult-
deelen, zal geen verwondering wekken.
Over het blijkens het vorenstaande tegen
de politie gepleegde ernstige verzet is het
strafrechtelUk onderzoek gaande.
De ..Temps'' meldt uit Lyon, dat de Banque
Despeyreux, waar vooral de kleine lulden
en de katholieke geestelijkheid hun pennin
gen in bewaring gaven, haar loketten heeft
gesloten. Per biljet heeft zij bekend gemaakt,
door de tegenwoordige crisis tydelük niet in
staat te zyn aan haar verplichtingen te vol
doen. Men Is er echter van overtuigd. dft. de
oorzaak moet worden gezocht in speculaties
aan de beurs. De activa zouden IA millioen
francs bedragen, het ongedekte passief acht
millioen francs.
De bank betaalde zeven procent rente.
De titel van dit nieuwe werk is niet, zooals
In de buiteniandsche pers verteld is: „Der
Kamerad", maar „Der Weg zurück” en het
behandelt hoofdzakelljk de innerlijke cn ul-
teriyke problemen van die generatie van
oorlogsdeelnemers, die om zoo te zeggen van
de schoolbanken tn den wereldoorlog geschopt,
nu in het gewone leven van allen dag. in
gewone beroepsplichten en zorgen en de voor
hen onbegrijpelijke vragen van den „wereld
vrede” die geen vrede is. zich niet thuis
kunnen voelen.
De groote moeilijkheid voor Remarque
was, naar hij den correspondent vertelde,
uit de ontzaglijke stof die voor hem lag,
een keuze te doen: het boek is grooter dan
het eerste werk, dat hem zoo In eens be
roemd gemaakt heeft, doch het schrijven er
van heeft hem door het ophalen van deze
geweldige herinneringen een ernstige de
pressie bezorgd, welke hij slechts door de
eenzaamheid die hij in Holland en ook eeni-
gen tijd in Zwitserland vond, is te boven
gekomen Binnen enkele weken zal hei nieu
we werk, in verschillende landen tegelijker
tijd. uitkomen
277»%
268%
62»/,
304’/,
39»/,
25 stuks hoornvee omgekomen
LEMMER. 20 November. Gisterenavond
is de groote boerenhofstede, bewoond door
M. Schotanus te Doniaga, eigendom van de
freules Eisinga te Leeuwarden, vermoedelijk
tengevolge van hooibroel, tot den
toe afgebrand.
vycen vijftig stuks hoornvee, een belang
rijke partij hooi en veel meubilair, alsmede
landbouwwerktuigen, gingen bij den brand
verloren.
Aan de memorie van antwoord op het V.
over Hoofdstuk VI (Onderwijs, Kunsten
1 Wetenschappen)
voor 1931 is het volgende ontleend:
Twéé postbeambten van R. M. 54.500 beroofd.
49 Geldekoeien (mag.) 235325
60 Geldekoeien (vette) 300—470
48 Pinken 140—275 per stuk; 51 Gris-
28 Nuchtere
vsrs
stuk; 3 Bokken en Geiten 610 per stuk;
7 magere Varkens zO35 per stuk; 47 vette
Varkens 0.480 51 per Kg., 148 Biggen, 12—
20 per stuk; 23 Konünen 0.60250 per stuk;
87 Kippen 1—1.50 per stuk.
AMSTERDAM 20 November. Aardappel,
markt. De prijzen waren heden onveranderd
Geen aanvoer.
77%
102
245
NOORD-SCHARWOUDE, 20 November.
1000 Aardappelen: Groote Schotsche Muizen
f 2.10; Blauwe aardappelen f 1.50 2600 Kg.
Wortelen f 2; 1600 stuks Bloemkool 1ste srt.
f 9.70—15.10; 30.000 Roode kool f 3—4.80;
6400 Gele kool f 1 60—2.20 5700 Vroege Witte
kool f 1.10—1.20 5600 Deensche Witte kool
f 1.20—230; 2800 stuks Witkrop f 0.10-050;
8400 Nien f 2 50—2.90; Groote f 2.70—2.90;
Drielingen f 1.30—1.40; Nep f 4.20—4.40.
Een der correspondenten van V. D. was
dezer dagen op bezoek bV Erich Maria Re
marque. die na een langdurig verblijf bui
tenslands. nu weer te Berlijn vertoeft.
De schrijver van „lm Westen nichts
Neues" vertelde daarbij, dat hy in den af-
geloopen zomer langdurig in ons land heeft
vertoefd meestal op kleine plaatsen. Twee
maal heeft men hem „ontdekt” en moest
hy voor „onbescheiden krantenmenschen" de
vlucht nemen. Hij heeft hier in Holland
zijn nieuwen roman geschreven, dien hij als
zijp groot levenswerk beschouwt en waar
over hy meer dan tien maanden gedaan
hqelt.
Kunsten en Wetenschappen
Interdepartementaal overleg heeft geleid
tot een tweetal ontweiwfn van efn Natuur
beschermingswet, waaroor het oordeel ge
vraagd wordt van lichamen, die zich hier te
lande met natuurbescherming bezighouden.
Ook is nog interdepartementaal overleg
gaande omtrent het ontwerp Monumenten
wet.
Aan het verzoek om wettelijke bescher
ming van den architectentltel geeft di mi
nister zyn aandacht. Het geheele vraagstuk
van de wettelijke titelbescherming Is in
overweging.
reeds aandacht geschon-
f. of althans aan de toe-
Sans uitgetrokken verhoo-
versche
zelfs nog
Lager onderwijs
By de as. rrijziging der L. O.-wet hoopt de
minister voorstellen te doen tot wijziging
schoolgeldregeling.
Dat de tyd gunstig zou zyn voor verlen-
gnig van den <iuur van den leerplicht kan
de minister niet toegeven.
De minister is met zyn ambtgenoot van
Binnenlandsche Zaken in overleg getreden
over de mogelykheid om kinderen, die zeven
leerjaren van een gewone lagere school heo-
ben doorloopen. maar nog niet vrij vam
leerplicht zyn. desgewenscht de gelegenheid
te geven een lagere land- of tuinbouwschool
te bezoeken, .-et komt den minister voor,
dat het zingen van de volksliederen op de
openbare school thuisbehoort.
Ten onrechte, meent de minister, worden
de bezwaren, die ondervonden worden by
het vervullen van vacatures, in het V. V
vooral toegeschreven aan onvoldoende bezol
diging van de onderwijzers. De oorzaak moet
veeleer worden gezocht in het feit, dat ue
wijzigingswetten van 1923 en 1924 en de
daarmede gepaard gaande regeeringsmaat-
regelen een sterke r terugloop van het aantal
leerlingen der opleldingslnrichtlngen hebben
bewerkt. Het aantal jongelieden, dat tot on
derwijzer wenscht te worden opgeleid, is
echter weer groeiend.
De 70-jarige kunstschilderes Mevr. Aletta
van PauwRyn. is gisterennacht te Den
Haag overleden, tengevolge van brandwon
den. welke zy den avond te voren In haar
atelier aan de Frankllnstraat had bekomen,
doordat haar klceren vlam hadden gevat by
het aansteken van den gaskachel.
Bij gelegenheid van haar 70sten
dag werd in September JJ. In de zalen van
het Glldekundlg genootschap .Fulchri Stu
dio” een eeretentoonstelling van haar wer
ken gehouden.
Het aantal slachtoffers der tornado
thans reeds gestegen tot 25 dooden en onge
veer 100 gewonden.
Onze Speciale Afdeeling
N.V. DROGISTERIJ EN CHEMICALIENHANDEL
Aan bet jaarverslag omtrent de risschers-
haven en de visscherij te LJmuiden ontlee-
nen wij het volgende:
De daling van het verlies op exploi
tatie van het bedryf. welke in de laatste
Jaren viel op te merken, zette zich ook over
het verslagjaar voort. Het verllessaldo daal
de n 1 van 56.217.07 over 1928 tot
28536 82 over 1929 en was dus 27.680.25
lager. Dit resultaat is wederom té danken
aan de belangrijke styging van de inkom
sten als gevolg van de uitbreiding van het
visscherljbedrijf. Hier stond wel tegenover,
dat in verband deels met toevallige omstan
digheden ook de lasten vermeerderden,
doch deze stijging bleef belangrijk beneden
Een ernstig geval van kolendampvergifti
ging vond in den afgeloopen nacht plaats
Jn een oudeliedengesticht te Mamers, bij
La Mans.
De kolendamp ontwikkelde zich in
dat de heer Hagenouw zes
Groningen had meegenomen
in^den open auto.
ir*oor te Hoogezand had de
gestopt om benzine in te nemen.
Deze benzine is in brand geraakt.
De heer Hagenouw klom daarop op den
auto om te trachten den brand te blus-
schen. waarop hij met den auto en een der
Jongelieden die in den auto was blijven zit
ten. naar men thans meent, per ongeluk te
water is geraakt.
De jongeman, die in den auto zat, heeft
zich weten te redden.
De heer Hagenouw verdronk.
BORDEAUX. 20 November. De Dultsche
Dornier vliegboot ..Do X” is hedenmorgen
te half elf van zijn ankerplaats op de Gi
ronde bij Bordeaux opgestegen en gestart
naar La Coruna.
De afstand van Bordeaux naar I.a Coruna
bedraagt ongeveer 750 K M
van motorkotters van deze nationaliteit
ging eenigszins achteruit. Onder de vreemde
schepen kwamen 41 vrachtschepen voor,
n.l. 3 Engelsche, 7 Zweedsche en 31 Noor-
sche, die alle 'ladingen haring of makreel
aanvoerden. In het vorig jaar bedroeg dit
aantal 31.
De geheele op 31 December 1929 te IJmui-
den haven kiezende en daar thuis beboeren
de vloot bestond uit de navolgende schepen:
149 stoomtreilers. 45 stoomloggers, 5 motor
loggers, 1 zeillogger, 35 zeil kustvisschers.
totaal 235 schepen met een bruto Inhoud
van 103.229 M.3 en op 31 December 1928
uit: 123 stoomtreilers. 45 stoomloggers. 4
motorloggers. 23 zellloggers en 36 zeilkust-
visschers; totaal 231 vaartuigen met een
bruto-inhoud van 96.447 M.3
In den loop van het jaar vermeerderde
het aantal stoom- en motorschepen met
28 stoomtreilers en 1 motorlogger. Van de
stoomtreilers werden 15 tweedehands In
Engeland, 8 in Dultschland. 1 tn Zweden
en 1 in Italië aangekocht, terwijl voorts 3
hier te lande nieuw gebouwde stoomtreilers
In de vaart werden gebracht. De motor
logger werd tweedehands in Katwijk
gekocht.
Daarentegen
2 stoomtreilers.
SCHAGEN, 20 November. Eierenveiling.
Aangevoerd werden: 30564 klpeleren. Witte
850950, idem kleine 5 607.40, bruine
9.209.60 619 eendeieren 5.20530.
Algemeene beschouwingen
De In uitzicht gestelde aanvulling van den
algemeenen maatregel van bestuur betref
fende het buitengewoon lager onderwijs
heeft reeds eenigen tijd geleden het depar
tement verlaten. De werking van een novelle
op de L. O.-wet 1929 blijft den hoofdschotel
voor de naaste toekomst vormen. Wettelijke
regeling van het bewaarschoolonderwys kan
de minister bij de tegenwoordige conjunc
tuur zeker niet naar het voorplan brengen
Na overweging van de ulteenloopen le
wenschen is de minister tot de slotsom ge-
komen, dat van een algemeene invoering
van lichamelijke oefening op de lagere
school in afzienbaren tijd geen sprake kan
zjjn, tndien tot richtsnoer genomen worden
de hooge eischen die van sommige zijden
worden gesteld, ongerekend dan nog dat de
minister, afgescheiden van practische over
wegingen. in het algemeen dergeiyke eischen
niet voor zyn rekening sou kunnen nemen
Uitbreiding van het nijverheidsonderwijs
is juist in dezen tijd, noodlg.
Betere verzorging van de belangen der
rijpere Jeugd acht de minister een belangrijk
vraagstuk, waarom hij de hoop uitspreekt.
dM het wetsontwerp tot i regeling van het
aanvullend onderwijs (cursuswet) spoedig
wet zal worden.
WARMENHUIZEN, 20 November 193*
Uien 2.70—3.10, Groote Uien 250—280. Drie
lingen 1.40—150, Roode Kool 250—4.60. Idem
2e soort 130—250, Witte Kool 0.70—130,
Bloemkool 7.70.
BROEK OP LANGENDIJK. 20 November.
Aanvoer 3425 Bos Wortelen 130—230, 2500
st. Bloemkool, le soort 5.2de soort 230
230. Reuzen 1030—13.40. 16000 K G. Roode
kool f 130—530, 20.000 Kilogram Gele
Kool 030—230, 11000 K.G. Deensche Witte
Gemeld wordt, dat alle personen, welke
zich aan boord bevonden van het Zweedsch
stoomschip „Ovidia”. ten getale van. 27 man
nen en de vrouw van den kapitein, door de
„Mauretania” zijn overgenomen.
Be „Prensa" weet mede te deelen. dat op
verzoek van de Argentynsche regeering te
Montevideo is gearresteerd de vroegere Ar-
gentynsche minister van Buiteniandsche
Zaken, dr. Oyhanagte.
HU wordt beschuldigd een bedrag van
vUf millioen pesos te hebben aangewend
zonder dit bedrag behoorlijk te hebben ver
antwoord. zoodat men verduistering waar
schijnlijk acht.
By het uitbreken van de September-revo-
lutie is hU er in geslaagd, zich te Monte
video in veiligheid te brengen.
Spelling
Wat het spellingvraagstuk aangaat, merkt
de minister op, dat men het ten onrechte
voorstelt, dat hU richtiynen heeft aangege
ven. waarnaar de Nederlandsche taal voort
aan behoort te worden onderwezen. Zooals
uit de bü deze memorie overlegde aanschrij
vingen van 12 September j.L biykt, hebben
deze uitsluitend betrekking op de daarmj
vermelde examens, en wel in dier voege, dat
b(j de schrijfwUze van de Nederlandsche
taal de afwUklngen volr-vis dit overzicht
voortaan geoorloofd, maar niet voorgeschre
ven zullen zyn.
Dat er voorts een nieuwe officieel gebrui
kelijke spelling zal komen die ook in de offl-
deele stukken worden gevolgd is eveneens
een onjuiste gevolgtrekking. Van invoering
van een derde spelling naast de beide oe-
staande Is dan ook geen sprake, en voor oe
verwarring die een aantal leden ducht, be
hoeft niet gevreesd te worden.
N Uverheidsonderwi js
Het behoud van den rang van Inspecteur-
generaal is In het belang van het onderwys
Op een algemeene salarisverbetering kan oe
regeering op het oogenbiik geen uitzicht
openen.
Een uitgebreider toepassing van het leet-
lingenstelsel zal de minister gaarne bevor
deren.
ParUs
Brussel
Londen
New-York (cable
BerlUn
Zürich
Rome
Madrid
Oslo
Stockholm
Kopenhagen
Praag
Weenen
Warschau
GRONINGEN. 20 November. Omtrent
het doodelük ongeluk te Hoogezand. verne
men wU nog. da]
jongelieden uit
op een rondrit i
Bü Jiet postkai
heer
kachel, die geplaatst was naast de gemeen
schappelijke slaapzaal van een aantal oude
lieden. Waarschijnlijk door de deurspleten
is de kolendamp de slaapzaal binnengedron
gen.
Toen het personeel hedenmorgen ont
waakte. vond men van de verpleegden vier
dood In bed, terwijl de overigen met ern
stige verglftlglngsverschünselen naar een
ziekenhuis moesten worden overgebracht.
verminderde de vloot met
waarvan 1 verzocht werd
aan Portugal en 1 vergaan is. De netto-ver-
meerdering van het aantal stoom- en mo
torvaartuigen bedraagt dus 27.
Het aantal zeilschepen verminderde met
22 loggers, waarvan 6 naar Katwijk, 3 naar
Schevenlngen, 7 naar Duitschland en 5
naar Zweden verkocht werden, terwül 1 ge
sloopt werd. De opruiming van dit groote
aantal zellloggers hield verband met de on
geschiktheid van deze schepen voor de ha-
ringvisscherij onder de tegenwoordige om
standigheden.
Het aantal ingeschreven
verminderde met 1.
Het totale aantal schepen vermeerderde
dus met 4, de totale inhoud steeg van
96 447 M 3 tot 103 229 M.3
De opbrengst van de in de RUksrischhal-
len verkochte visch bedroeg In het verslag
jaar 16.702.234. tegen f 15.464 426 in 1928.
De omzet van treinl- en drüfnetvlsch gmg
belangrijk vooruit; die aan beugvlsch daar
entegen achteruit. De opbrengst van de door
de Nederlandsche stoomtreilers aangevoerde
visch bedroeg in het verslagjaar 12.830.762
tegen f 12.124 667 in 1928 en vermeerderde
dus met 706.095.
Van de totale hoeveelheid versche visch,
per spoor verzonden, werd 37.8 pCt. aan het
binnenland geleverd tegen 40 pCt. in het
vorige Jaar. Deze daling moet voor een
groot deel en misschien wel geheel worden
toegeschreven aan de nog voortdurende
ontwikkeling van het vervoer van versche
visch per auto.
De export op Duitschland ging in het ver
slagjaar wel belangryk vooruit, doch er wa
ren nog geen teeltenen, dat deze vooruit
gang beschouwd mag worden als het begin
van de ontwikkeling van dezen tak
handel tot den bloei van vroeger.
De exporteurs op Duitschland hebben ook
in het verslagjaar weder pogingen in het
werk gesteld tot het verkrijgen van gun
stiger tarieven voor de verzending per spoor.'
Zy wijten den achteruitgang van dep ex
port voor een deel aan de hooge spoorvrach-
ten en betreuren het daarom sterk, dat het
vervoer van visch nog altyd uitgesloten
blüft van het bekende uitzondertngstarief
no. 8. dat o.m. ook voor groenten gelat. De
bedoelde pogingen hadden evenwel niet het
gewenschte resultaat.
De export op België Heef zich op zeer be-
Ook in het
belangrykste
buiteniandsche afnemer. Het grootste deel
van de naar België verzonden visch was
weder bestemd voor den verkoop op de tal
rijke stedelijke markten
De opmerkeiyke vooruitgang van den ex
port op FrankrUk in het vorige jaar bleek
zich in het verslagjaar te kunnen handha
ven. De verzonden hoeveelheid
visch was in het verslagjaar
eenigszins grooter dan In 1928.
^en belangrijk afzetgebied was. als altijd,
de Elzas.1 waar de handelaren alhier nog tal
van oude relaties tw-bben uit den tüd toen
dit gebied nog tot Duitschland behoorde.
De hooge Invoerrechten op de visch in
Frankrijk werden ook in het verslagjaar als
een ernstig bezwaar gevoeld voor een kracn-
tige ontwikkeling van dezen tak van export.
De export op Engeland was in het verslag
jaar mindei levendig dan in het vm-ige jaar.
De daling van het exportcijfer zal echter
geweten moeten worden aan toevallige om
standigheden en dus wel van tudelUken aard
blijken te zjjn.
Het aantal stoomtreilers van dg hier thuis-
^ehoorende vloot, dat gjregeld op deze ha
ven voer en d^ vangst hier ter marxt bracht,
was aanmerkelUk grooter dan ih 1928, nJ
4967 tegen 4596.
De toestand van de stoomtreilervisschgrij
was over het algemeen in de eerste helft tan
het verslagjaar gunstig, doch later in het
jaar minder bevredigend.
De reederijen van stoomtreilers hadden in
het verslagjaar, evenals in het vorige jaar
weinig hinder van buiteniandsche concur
rentie by den aanvoer op de markt alhier.
Het aantal Duitscbe stoomtreilers, dat hier
visch aanvoerde, was weder minder dan In
1928 en bleef zoo beperkt, dat het visscherij-
bedrijf alhier geen noem?nswaardlg nadeel
van bun komst ondervond. In het verslag
jaar kwamen 111 van deze schepen binnen
Wederom werden verschillende proeven
genomen met gewüzigd vischtulg. o.m. met
een net. dat gelegenheid moet geven tot ont
snapping van ondermaatsche visch. Tot dus
ver hebben deze proeven nog niet geleld tot
invoering van nieuwe methoden. Alleen net
Vigneron Dahlnet, dat reeds eenlge jaren
geleden In gebruik is genomen blUkt zich te
kunnen handhaven. Een deel der vloot blUft
met dit net toegerust en kan daarmede
blijkbaar voordeel behalen.
Het gemiddelde vangstcljfer, over het ge
heele jaar berekend, was lager dan In 1928.
Het bedroeg n 1. 809 K G. per reisdag tegen
853 K G. In 1928 De gemiddelde prüs van
alle Noordzee-treilvisch was over het ver
slagjaar 335 ets,, tegen 33 6 ets. per K G.
in 1928 en bleef dus ongeveer gelijk
Onder de treilvisch is ook begrepen sardijn
en haring, met het treilnet gevangen, van
welke- laatste vlschsoort in het verslagjaar
groote hoeveelheden werden aangevoerd
Met uitzondering van de genoemde visch-
soorten blijkt de gemiddelde prijs van de ge
wone treilvisch over het afgeloopen jaar te
hebben bedragen 35.6 ets. per K.G. tegen
343 ets per K.G. in 1928. De prijzen bleven
rich dus in stagende lün bewegen, wat uiter
aard als een gunstig teeken voor het ris-
scherybedrijf moet worden aangemerkt.
Een reddingboot vertrokken.
Volgens rapport van den te Oostmahom
binnenkomenden stoomtreiier „Zeemeeuw”
zit de te Zoutkamp thuisbehoorende stoom
treiier „Johannes" in de bultenvTOtiden van
het Friesche zeegat ten N van de Engelsch-
mannlaat op het strand. De stoomtreilers
„Oostzee” en „Hoop op Zegen” verleenen
assistentie.
Volgens nader ontvangen berichten Is de
sleeptros van de „Hoop op Zegen” gebroken.
Op verzoek van den kapitein van .J3e Zee
meeuw" is de te Oostmahom gestationneerde
motorreddingboot Insulinde” naar de stran-
dingsplaats vertrokken.
De btnnengebraeht.
Later werd gemeld:
De stoomtreiier „Oostzee”, kapitein Kol-
werda. heeft door het breken d>er sleep
trossen den gestranden stoomtreiier „Johan
nes”, kapitein Bol. niet kunnen vlotsleepen.
Aangezien de zee steeds ruwer is geworden,
heeft de uit zes koppen bestaande beman
ning der „Johannes” zich genoodzaakt ge
zien In de eigen boot het schip te verlaten.
ZU is door ds „Oostzee” opgepikt en te
Oostmahom aan wal gebracht. Bü opkomend
water is de „Johannes” over de buitengron
den heen geslagen en later in vlot water
door de motorreddingboot „Insulinde" naar
binnen gebracht.
Hooger onderwijs
De minister heeft de tusschenkomst van
zün ambtgenoot van Buiteniandsche Zaken
ingeroepen om na te gaan, of aan de unl-
versiteit te ParUs aan de Nederlandsche taal
de plaats kan worden toegekend die wen-
acbelük is.
Omtrent een opdracht die door de Rus
sische regeering aan twee hoogleeraren zou
rijn verleend, is den minister niets bekend.
HJJ wint daaromtrent inlichtingen In.
Voor den aanbouw van het Ryksmuseum
voor natuuriyke historie te Lelden
gelden eerst worden aangevraagd
,^ans aanharyige meer uxgente voorzienin
gen rijn vóórgegaan.
De vermeerdering van de inkomsten was
voor het grootste deel weder net gevolg van
den toegenomen omzet in de vlschhallen.
waardoor de opbrengst van de retributie voor
den rischverkoop steeg van 309.293.22 in
1 19» tot 334356 44 in bet verslagjaar.
v In het verslagjaar werd de vloot weder
om uitgebreid; het aantal stoomtreilers be
droeg aan het einde van bet jaar 28 meer
dan bU het begin. De aanvoer van treil
visch door de eigen vloot nam dienten
gevolge belangrijk toe.
Het aantal binnengekomen schepen be
droeg in het verslagjaar 15.605 met een to
talen bruto-inhoud van 4.066.065 M.3 tegen
14365 met een Inhoud van 3 787 171 M3
in bet vorige Jaar. Het aantal schepen ging
dus met 620, de totale Inhoud met 278.894
M3 vooruit
De cijfers voor de stoom- en motorsche
pen vertoonden over het algemeen verhoo
ging, die voor de zeilschepen daarentegen
belangrijke verlaging.
Het verkeer van vreemde schepen in deze
haven was over het afgeloopen jaar nor
maal en had alleen betrekking op vreemde
viSBchersvaartuigen, welke naar gewoonte in
bepaalde seizoenen of onder oepaakie om
standigheden hier kwamen markten en op
vreemde vrachtvaartuigen. welke Jadingen
visch aanvoerden, door alhier gevestigde
kooplieden op buiteniandsche markten aan
gekocht of voor den verkoop In de markt
bestemd. Het aantal Engelsche stoomvis-
ertrersvBartuigen. bijna uitsluitend stoom-
drifters, welke hier hun vangsten versche
Haring ter markt brachten, bedroeg thans
306 tegen 418 to het vorige Jaar. Dultsche
vaartuigen kwamen to grooter aantal bin
nen dan in 1928, nJ. 163 tegen 150. Het
aantal Deensche vaartuigen werd daaren-
kleiner, nX 25 tegen 38. De vaart
