SOPLA
r
HONDERD
BEGROOTING ONDERWIJS, K. EN W.
ROOKERS
RIJWIELEN
HONDERD
Brandwonden
Kloosterbalsem
TWEEDE KAMER
EERSTE KAMER
cDe salarissen der onderwijzers
DE GEBEURTENISSEN TE MAASTRICHT
Vereeniging van Raden van Arbeid
Werkloozenrelletjes te Rotterdam
GEMENGD NIEUWS
BINNENLANDSCH NIEUWS
te Utrecht
Paul Dli
Tien koelen omgekomen en de
^geheele oogst vernietigd
LUCHTVAART
De tocht van de DO X naar Lissabon
Jeugdige boefjes
ONZE OOST
Smokkelopium
Smokkelaar doodgeschoten
Kapitale boerderij
afgebrand
VOOR
2’A - 3
en 5 ct.
Zorg er voor, dat Uwe bons uiter
lijk den 31»*en December a.s. bij de
SOPLA-fabrieken te Amersfoort
zijn I
O De SOPLA-fabrieken
stellen de volgende maand
weer gratis vijftig „Opel”
rijwielen beschikbaar. De
vijftig personen, die ons vóór
31 December a.s. het grootste
aantal bons opzenden, krijgen
hun Opel’'-karretje gratis
en franco thuis. Begin
0^ volgend jaar gaan wij het
zelfde wederom doen.
„Geen goud
zoo goed”
Overreden
IV
de
een
Binnenlandscbe Zaken en Landbouw
De politie treedt krachtig op
ZAND»
«ijs.
Bet wetsontwerp aangenomen
De verteoning verboden
zoodanig
verworpen
I
WETTELIJKE REGELING VAN DE
WINKELSLUITING
zou
den
Ervaringen ty de uitvoering
van de Ziektewet
een
Dot
ren.
gered
schade.
een
t:gen
leden.
De politie heeft de belde d'even opgespoord.
Het zijn knapen van 10 jaren. Zy bekenden
de verschillende diefstallen te hebben ge
pleegd.
Het wetsontwerp wordt in stemming ge
bracht en aangenomen met 25 tegen 13
«temmen. Vóór stemden de katholieken be
halve de heer Dobbelmann. de antl-revolu-
tkmnairen, de soc.-demotraten.de vrijzinnlg-
democraten en de chr.-hl torische heer Van
der Hoeven. Tegen stemden de liberalen, de
chr.-hlstorischen. behalve de heer Van der
Hoeven, en de katholiek Dobbelmann.
De vergadering wordt gesloten.
winnaars worden
daar ligt veelvul-
god -on teerende
vergadering wordt te 5.55 geschorst
tot 's avonds a uur.
AVONDVERGADERING
meenen te weten, den burgemeester er
geleid, met het oog op handhaving van
orde en goede zeden, voor een openbare de
monstratie de* heeren Dlebel geen toestem
ming te verleenen.
namen van
in de kranten gepubliceerd.
SOPLA's zijn thans'
beter dan ooit. Geu
rig. Licht. Mooi van
kleur en heerlijk van
smaak. Uit 100
goede tabak gemaakt
mass a-fabricage,
vandaar de lage prijs.
De namen van de
i xijn pijnlijk en duren lang omdat
de huid vernield U. Akker Kloos-
terbalsem er op verdrijft dadelijk
de pijn, doet de blaren verdwijnen
en «en gave nieuwe huid groeien.
'lijdelijk de heer
den spreker zich te
Michael’ behoorden, doet aan die afkeuring
niets af. Feit is, dat een der leden van St.
Michael” heeft getuigd, dat men desnoods
tegen den commissaris in tegen de stakers
zou optreden.
De heer DROP (SU.) acht de voorstelling,
als zou van socialistische zyde een terreir
zijn uitgelokt, in strijd met de werkelijkheid.
De heer VISSER <C.) acht het merkwaar
dig, dat zelfs in deze vergadering nog met
vrymoedigheid de voorstelling van katho
lieke wyze wordt gedaan, dat er te Maas
tricht een terreur is geweest. Tenzij men de
terreur van de politie bedoelt, die er Inder
daad was. Maar de heer Hermans deed voor
komen. alsof de stakers terroriseerend waren
opgetreden.
De regeerlng poogt het optreden van de
katholieken te dekken. Spr. acht de geeste
lijkheid de hoofdschuldige aan deze misda
den.
De
Antwoord van de regeerlng
De MINISTER VAN BINNENLANDSCHE
ZAKEN EN LANDBOUW, Jhr. RUYS DE
BEERENBROUCK zegt, dat de regeerlng er
niets verkeerds in ziet dat de burgemeester
en de geestelyken krachtig optreden tegen
molestaties verlangden. Spr. kan zich voor
stellen, dat iemand, die zelf niet in zulke
omstandigheden verkeerd heeft, niet begrijpt,
welke moeilijkheden en verantwoordgiyk-
heden een burgemeester in zulke gevallen
heeft te dragen. Maar, wanneer de openbare
straat onveilig wordt gemaakt, dan kan het
hoofd der politie dat niet gedongen. De open
bare straat moet vry zijn, zoowel voor werK-
willigen als voor stakers. Terrorlseeren moet
In elk geval worden af gekeurd/
De mentaliteit in het Maastrjchtsche
politiecorps was die van een overwerkt, gesard
corps, waarin de verhouding tusschen leiding
en personeel niet in orde was. In ean goed
geleid corps spr. wil niet zeggen, gedrild
zou iets, als hier is geschied, niet zijn
voorgevallen.
De MINISTER VAN JUSTITIE, mr. DON
NER, wijst op de onderlinge tegenstrijdige
verklaringen van de heeren Hermans cn
Vliegen, ta v hetgeen aan de gebeurtenissen
van 16 October voorafging. Wat in den nacht
van 12 op 13 October geschiedde molesta
tie en mishandeling van een werkwillige
was van emstigen aard.
Het geval van den heer Beckers, die aan
de verwondingen is overleden, welke hij op
liep doordat op hem werd geschoten, is zeer
ernstig onderzocht, maar voor justitieel in
grijpen waren geen voldoende termen aan
wezig.
De heer VLIEGEN meent, dat aan den
voorzitter van „St. Michael" den agent Spe
en aan den feltelljken leider van die ver
eeniging, den agent Van Wielingen, andere
baantjes moeten worden gegeven, terwijl ook
de schuldige aau de schietpartij van de
militaire politie straf verdient. De regeerlng
weet wel, wie dat is.
Mej. mr. KATZ zet nogmaals uiteen, dat de
lagere beambten in het politiecorps niet
zelfstandig hadden behooren in te grijpen.
De heer HERMANS (R.K.) houdt vol. dat
er een toestand van terreur was ontstaan.
Zelfs waren vrouwen en kinderen genood
zaakt de stad te verlaten.
De heer DE VISSER betreurt, dat de re
geerlng weigert, ook maar een woord van
dlsquallficatle te spreken aan hst adres van
degenen, die achter de schermen zijn opge
treden, om de staking te onderdrukken.
Te twaalf uur veertig verdaagt de voorzit
ter de vergadering tot heden één uur.
De gebeurtenissen te Maastricht
De heer VLIEGEN (S. D.) bespreekt de ge
beurtenissen van 16 October 192» te Maas
tricht, waarbij twee dooden vielen. HU ont
kent, dat deze gebeurtenl sen een uitvloeisel
waren van het conflict aan de zinkwitfabrlek.
Spr. erkent, dat er een aantal gevallen zyn
geweest, die wel door het optreden van sta
kers waren veroorzaakt, maar voor het mee-
rendeel waren het gewone relletjes, zonder
eenlge schuld van de stakers.
Stuk voor stuk heeft spr. de door den
minister overgelegde gevallen onderzocht.
Feit Is, dat een groot deel van de schuld
ligt aan opstokery in katholieke kringen.
Geestelijken hebben zich misgrepen.
Spreker's conclusie is, dat de politie op
16 October met gebrek aan beleid is opgetre
den en dat haar onverantwoordelijk optreden
door de regeerlng is goedgepraat.
De heer HERMANS (R. K.) betoogt, dat de
katholieke organisatie op grond van de fei
ten In haar goed recht was om de staking te
Maastricht niet te erkennen. Het ging daar
om niet aan de werkwilligen te betitelen als
onderkruipers. Het was den leiders der so
cialistische vakorganisaties, die In Maas
tricht sterker zUn dan de katholieke colle
ga's, er om te doen de katholieke organisatie
onmogeiyk te (naken. Het is onbillijk de
schuld van het gebeurde te werpen op de
katholieken.
Het verlangde ondersoek is nu geschied
onder leiding van een nlet-kathollek ambte
naar, die zich op serieuze en zakeiyke wyze
van zUn taak heeft gekweten. Uit dat rapport
is zeer wel gebleken, dat werkwilligen zUn
gemolesteerd en dat de staken ruw zyn op
getreden.
Dat de priesters stokken droegen was be-
griipeiyk. Ook zij werden op straat bedreigd.
Ook is voldoende gebleken, dat er geen
sprake is van een complot van katholiek ge
organiseerde politie-agenten.
Mejuffrouw KATZ (C. H.) keurt de publi
catie van vertrouweiyk overgelegde gegevens,
zooals zij door den heer Drop is geschied, af.
Zy is echter allerminst bevredigd door het
antwoord van de regeerlng op de nota Vlie
gen inzake het te Maastricht gebeurde en zit
acht het bewijs van de molestaties volstrekt
niet geleverd, in strijd met de opvatting van
den heer Hermans.
Spreker meent, dat de relletjes door de
katholieken tper worden overdreven, en zy
hecht meer waarde aan hetgeen door den
burgemeester en den commissaris van politie
is getuigd.
De vraag, of er verband is tusschen dit op
treden en de leiding der katholieke organi
satie, is zeer moeilijk. Gebleken is wel, dat
het optreden van den voorzitter van jBt.
Michael" afkeurenswaardlg is geweest. Het
telt, dat er by die negen polltle-agenten eeni-
gen waren die niet tot de leden van „8t.
Stemming over de moties
De motie-Lingbeek wordt verworpen met
41 tegen 36 stemmen. Voor: de linkerzijde,
benevens de 8. G. P. en de heer Lingbeek
(H.GB.j.
De motie-Groeneweg wordt
met 40 tegen 35 stemmen.
Aan de orde komt de motie-De Visser.
De motie wordt verworpen met 4» tegen
27 stemmen. Voor: de 8J>„ de VU, de hee
ren De Visser (C-P-H.) en Floris Vos (MJ>.1.
Booger onderwijs
BU de afdeellng Hooger Onderwijs bepleit
de heer VAN WIJNBERGEN (RK.) sub-
sldleerlng van het bijzonder hooger onder
la het blad wil ingelicht, dan heeft de ver
eeniging ,JDe Dageraad” reeds Maandag JJ.
van deze weigering volledig kennis gedragen,
maar is door haar daarvan geen publieke
mededeellng gedaan, zoodat men de by ad
vertentie opgeroepen belangstellenden in de
onwctïF.dheid heeft gelaten en hen naar het
N. V. Huis heeft doen opgaan en daal
betalen voor een voorstelling van Dlebel,
waarvan men al lang wist, dat het experi
ment ?eren niet zou plaats vinden. En juist
daarvoor waren natuurlek de meeste m?n-
schen in de overigens slechts matig bezette
zaal byeengekomen.
Vergissen wy ons niet, dan is van autorl-
tzEswege aen „De Dageraad" medegedeeld
dat tegen experimznteeren in een besloten
kring natuuriyk geen enkel bezwaar zou be
staan.
Om kwart voor elf startte de DO X gisteren
van La Coruna voor haar tocht naar Lissa -
'Bon.
Om 12.20 werd, nadat Kaap Flnlsterre ge
passeerd was over Vigo gevlogen, waar de
Duitacbe kruisers ..Köln” en ..Karlsruhe"
voeren met wie de DO X groeten wisselde.
Het weer was zeer gunstig op dit gedeelte
van den tocht, doch na Kaap Roca werd het
W»t slecht Even na 3 oren in den middag
verscheen de DO X boven Lissabon, waarna
«rawtir de landing vlot plaats vond.
VOORZITTER
SCHAPER) verzoekt
matigen.
De heer DE VISSER: Ik houd vol dat het
een schandaal is dat de regeerlng niet altes
doet om de ware schuldigen, degenen, die
achterbaks hebben opgehitst, op te sporen.
Het is toch een feit, dat er geestelijken He
pen met knuppels met scherpe punten ge
wapend alpenstokken. zooals men die van
katholieke zyde noemde om de arbeiders
te lijf te kunnen gaan. Dat zyn rare grap
jassen. zegt spreker. Er is hier een dubbele
politieke moord gebeurd.
De VOORZITTER hamert.
De heer DE VISSER houdt zijn bewering
staande. In platas van tegen deze dubbele
misdaad stelling te nemen en te trachten de
schuldigen te straffen, tracht men de schu:d
nog op de georganiseerde arbeiders, die ge
staakt hebben, te gooien.
De heer GOSELING (R.K.i brengt In her
innering wat in deze zaak is gerapporteerd.
Spr. acht het in dit college niet op zijn
plaats, om naar schuldigen te zoeken.
Het betoog van mej. Katz had den tendens,
dat de commissaris van politie te Maastricht
een flinke kerel is. Spr. meent evenwel, dat
de commissaris, die vier-en-twintig jaar te
Maastricht is, flinker had behooren op te
treden.
In de gemeente Nuth werden den laatsten
tyd tal van diefstallen gepleegd. Zoo werd
b.v. uit een auto, die even onbeheerd stond,
dameshorloge gestolen, hetwelk later
een spotprijs te koop werd aange-
Nadat reeds te Soerabaja aan boord van de
Tjibudak" egpvrij greets hoeveelheid opium
'was aangehaald, zag de oplumrecherche te
Bemarang kans om op hetzelfde schip nog
Mn partij van 94 K.G. (waarvan 23 K-G.
onbereid en 1 K.G. bereid) aan te balen De
waarde van de In beslag genomen party be
draagt M-OM.
tuur.
vernooging van
treft
Spr. kan zich niet vereenigen met de cir
culaire van den minister inzake de schrijf
wijze van de Nederlandsche taal; zy zal tot
steeds grooter onheil leiden.
De smokkelaar Nyboer Is nabij Nleuw-
Schoonebeek (Gr.) door een Dvi schen kom
mies neergeschoten, meldt de „Tel.” Het lijk
is geborgen.
Voortgezet wordt de behandeling van het
wetsontwerp op de winkelsluiting.
De MINISTER VAN” ARBEID. N. en H„ de
heer VERSCHUUR, zal overeenkomstig den
wensch van den voorzitter en de Kamer zoo
veel mogeiyk kortheid betrachten.
Ten aanzien van de practische beteekenis
der winkelsluiting zou men kunnen zeggen,
dat de winkelsluiting een voldongen feit is.
daar er in byna 300 gemeenten reeds plaatse
lijke verordeningen bestaan.
De winkelsluiting is bij uitstek een belang
voor den kleinen winkelier. Men heeft dat
kunnen beluisteren in de levendige, aan de
praktijk ontleende rede van den heer Her
mans.
Zou men meenen dat, over het algemeen
genomen, de inkomsten der winkeliers door
behooriyke sluiting zullen verminderen?
Spr. gelootf daar niets van. Andere voor dee
lzo ztjn. dat de winkelier wordt teruggegeven
aan zichzelf en zijn gezin. Hij krygt tyd voor
ontspanning en ontwikkeling.
In tal van gemeenten heeft men ook de
Zondagssluitlng reeds voorgeschreven.
Gevraagd werd, of de ontwikkeling van de
winkelsluiting niet beter kon worden overge
laten aan de gemeenteraden. Nu kan een
dergeHjke vraag bij tal van zaken worden ge
steld. In het eene geval verdient een nlaatse-
Itfke regeling de voorkeur, in het andere een
wetteiyke regeling.
Ten slotte kan men ook aan hetgeen plaat-
aelijk is gegroeid een wetteiyken vorm geven,
en dat is in dit geval gedaan.
De winkelsluiting behoort in de wet Hier-
btj is gewenzeht aansluiting by plsatsel'jke
verordeningen. Het belangryke artikel 9 geeft
bovendien de moge likheid om :n het bijzon
der ten behoeve van het platteland een meet
soepele regeling te .aten en daarvan zal de
regeerlng dan ook gebruik maken.
De Joodsche winkeliers hebben de gelegen
heid gehad zich te uiten ten aanzien van de
compensatie, die zij op den Zondag moesten
hebben voor bet sluiten op den Sabbath. De
Zondag is een voor den verkoop voor hen
zeer belangrijke dag, zoodat het hier niet
aangaat, uren tegenover uren te stellen. De
Joodsche competente organen zullen over de
regeling worden gehoord.
De verhouding van winkelsluitingswet en
Zondagswet kan moeilijkheden opleveren,
doch die worden wel eens te groot voorge
steld. Er is een punt, waarop in de Tweede
Kamer scherp licht Is gevallen, dat beide
wetten gemeen hebben: bet venten op Zon-
dag. Het Zondagsrégime zal door de invoe
ring van de winkelsluitingswet sterk worden
bevorderd. Het schept de voorwaarden voor
een behoorlijke viering van den Zondag en
indirect sal deze wet de Zondagsviering dus
bevorderen, al is dat niet zoo direct de be-
dodtng. Nu meenen velen, dat de wijziging
van de Zondagswet moet voorgaan., doch dat
te zJ. niet noodig. De bedoeling van de win
kelsluitingswet is het scheppen van rust in
den avond en op den Zondag.
De winkelsluitirgswet zal niet aanstonds
kunnen worden ingevoerd. De voorbereidende
maatregelen zullen gerulmen tijd vorderen,
zoodat dan het aspect van dl huidige ersis
kan zijn veranderd.
Thans komt spr. tot wat den meesten spre
kers volkomen terecht hét naaste aan
het hart ligt: de vrijheid.
De beperking van de indlvidueele vrijheid
moet leiden tot winst van cultuur. Dit moet
ook dat deel van den winkelstand beseffen,
dat volkomen gedesoriënteerd zich verzet te
gen deze wet.
De heer DE GYZELAAR (C. H.) houdt
<jn bezwaren ten aanzien van het platteland
en de kleine winkeliers staande.
De heer DE SAVORNTN LOHMAN (C.H.)
motiveert zijn stem tegen het wetsontwerp.
zyn bezwaren gelden den llghlatieven vorm
en de verminderde Inkomsten van de. kleine
winkeliers. Speciaal de tegenwoordige malaise
is een belemmering voor de dwingende rege-
Jln< der winkelsluiting.
De heer DOBBELMANN (RK) biyft van
oordeel, dat deze wet niet urgent Is. Waar
om stelt de Mini ter de invoering van de wet
Biet uit tot na de wijziging der Zondagswet?
Vergadering van Donderdag
RIJKSBEGROOTING VOOR 1931
Hoofdstuk VI (Onderwijs, K. en W.)
Aan de orde is de voortzetting van
algemeene beraadslagingen over hoofdst- k
VI der Ryksbegrooting voor 1931, met de
motles-L ngbeek en mej. Grceneaeg.
De heer DE VISSER <C.Pmeent, dat
het onderwijs in een erwordlngsproc :s ver
keert. Van een principleeien strltd is geen
sprake meer. De pacificatie is de zegepraal
van het sectaiisme.
Het onderwys wordt verwaarloosd ook
door de slechte posité der onderwyzers. Spr.
dient een motie in. waarin staat, dit de
salarissen der onderwijzers dringend ver
hoogd moeten- worden.
Deze motie wordt meteen behandeld.
De heer VAN POLL (RK) zegt tegen
over den heer De Visser dat Rusland een
zeer bedroevend figuur maakt bij ons wat de
uitgaven betreft voor het onderwys. Het
Tsaristisch bew nd gal belangryk meer voor
het onderwerp uit. Spr. licht dit met cijfers
toe.
De heer ZANDT acht terugkeer tot be
scheidener levensvorm op onderwijsgebied
dringend noodig. Elke overbodige luxe wordt
tegengegaan Spr. verzet zich tegen subsidie
aan openbare leeszalen; daar ligt veelvul-
--2 en god-onteerende lec-
Spr. betreurt 's ministers voorstel, dat
Gistermorgen, omstreeks 7 uur. Is te Erle-
kom by Ubbergen brand uitgebroken in de
kapitale boerderij, bewoond door den heer
W. Jeuken en eigendom van de N.V. Steen
fabrieken Steekerdon uit Erjeoom. Het vuur
greep zeer snel om zich heen en nog voor
de brandweer uit Beek ter plaatse kwam,
stonden zoowel het woonhuis, als de stallen
fn schuren in lichte laa'e. Alles werd volko
men verwoest. Tien mekkoeien kwamen in
het vuur om. De geheele oogst, waaronder
groote voorraden hooi en st.oo, ging verlo-
Van den Inboedel kon niets werden
Verzekering dekt de aanzleniyke
Opgewekt door luidruchtige en onwaar-
achtige reclame had zich Woensdagavond
een aantal Utrechtenaren naar het N. V.-
huis begeven om daar de experimenten te
zien, welke Paul Dlebel daar onder de auspi
ciën van de vrljdenkersvereeniging ,X>e Da
geraad vertonnen zou.
Na een lange rede, waarin vooral de Ka
tholieke Kerk het moest ontgelden, deelde de
heer Hoving, redacteur van het orgaan „De
Dageraad", mede, dat de burgemeester de
vertooning verboden had uit vrees voor even
tueels ongunstige uitwerking op het publiek
Om dezen maatregel echter zyn kracht
te ontnemen, zou men nog thans een Paul
Dlebelvereeniging oprichten. De nieuwe ver
eeniging zou dan de volgende week een zaal
kunnen huren, waarin Paul Dlebel ongestoord
zou kunnen optreden.
Tot oprichting van deze vereeniging werd
daarna overgegaan.
Omtrent de motieven, welke den burge
meester tot zjjn weigering leidden, zegt het
U. D. het volgende:
De burgemeester heeft deze beslissing, toe
passing van artikel 188 der Gemeentewet
genomen op grond van verschillende by nem
tngekomen adviezen. (De medische opvattin
gen bleken uiteen te loopen). De ervaringen
met de experimenten-Diebel elders opgedaan
en de overtuiging, dat de opzet van het ge
heel bedoeld was, minder als een wetenschap-
pelljke demonstratie dan wel als een byeen-
komst van propagandistische strekking, die
ook elders als jsen weinig smakeiyke vertoo-
ning” was gekwalificeerd, hebben, naar wy
toe
de
de voorkeur zou geven aan het individuele
stelsel.
Na de kwestie der contróle te hebben be
sproken, wees spr. op het groote nut dat
strenge, maar biliyke contróle Inhoudt
contróle noodig is, is niet alleen in het be
lang van de ziekenkassen maar ook van de
verzekerden zelf.
Spr besprak voorts nog andere moeilijk
heden, welke zich by de uitvoering van de
Ziektewet voordoen, o. a. het feit dat de
kwestie van het beroep onvoldoende is ge
regeld. en de positie van de lo*se arbe d-rs.
o j aan alle ontwerpers van regelingen
steeds hoofdbrekens b~zorgd hebten. De
bepalingen te hunnen aanzien zullen m eten
worden herzien, vooral in verband met het
bepaalde btj art. 52 De tegenwocrd'ge re
geling geeft aanleid'ng. a t'ans kan aan
leiding geven tot onbiliykheden, De sp'ltslng
van d; losse arbeiders moet wegvallen en
het is ook noodig, dat de wet tot de wer
kelijkheid terugkeert en een arbe'der slechts
vast noemt, indien hy ook volgens het
spraakgebruik een vaste arbeider is. Voorts
dient een bepaling te wo len gemaakt ten
aanzien van ultkeerlng ven z ekerheid aan
verzekerden, die in dienst zijn van verachl'-
lende werkgevers en een aangelegenheid,
die ook niet vergeten mag worden, is die
van de werkverschaffirg.
Een zaak, die mede de aandacht vraagt
is, of de wyze, waarop de kwestie der ge-
moedsbeza-aren is geregeld, wel a'dende
is. Ook wees spr. er op, dat in het de de
lid van artikel 20 niet voorz’en is In het
geval van zwangerschap van ren we luwe
of een gescheiden vrouw, by wie d? zwan
gerschap tijdens het huwelyk is ontstaan.
Een bepaling, dat in dit geval deze vrouwen
met gehuwde vrouwen worden geiyk ge
steld. acht spr. wenscheiyk. In art. 39
6de lid. is overgebleven een stuk'e zieken
verzorging. Vermredeiyk za', als de zieken
fondswet in werking treedt, dg^e bepaling
wel weinig toepassing v'nden. Maar zoolang
zy bestaat, moet zy uitgevee-d worden.
Spr. releveerde daarna de mee lijkheden
welke, art. 47 oplevert, waarna hy nog met
een enkel woord sprak over de vrywEllge
verzekering.
heer prof. VAN DER BILT (Hb.) Is
verheugd, omdat de minister thans de ur
gentie inziet van verbetering van de hu's-
vestlng der afdeellng schoone bouwkunde
aan de Technische Hcogeschool.
De Minister opene overleg omtrent een
zoodanige verdeellng der vakken, over de
umvers teiten, dat het grootst mogeiyke
rendement voor de wetenschap wordt ver
kregen. Buitenlandsche hoogleeraren moeten
zich wat meer moeite geven om binnen be-
trekkeiyk keften tyd de Nederlandsche taal
te kennen
De heer VAN DER HEIDE (S.D.) ontkent
dat er een antithese zou wezen tusschen
geloovige en ongeloovige wetenschap.
De heer TILANUS (C.H.) acht het onjuist
dat reiskosten van hoogleeraren mogen wor
den betaald uit credleten voor materleel-
uitgaven. Spr. vraagt nadere gegeven' om
trent het aantal studenten in de moderne
talen.
De
VERGADERING DONDERDAG.
Verachtende wetsontwerpen.
aangenomen worden om. de volgende
Wetsontwerpen:
Regeling van den uitvoer alsmede wyzlging
en aanvulling van de bepalingen betreffende
den fa- en doorvoer van kippen- en
eendeneieren.
Btyzondere Voorstelling met betrekking tot
de in 1931 te houden algemeene verkiezingen
van de leden der gemeenteraden en van de
door die raden te verkiezen wethouders.
Nadere verhooging van de begroeiing van
het Staatsbedryf der ArtUlerie-Inrichting
voor 1929. (Verschillende onderwerpen): Na
dere verhobglng van het achtste hoofdstuk
der Ryksbegrooting voor 1929 (Verhooging
ultkeerlng aan het Staatsbedrijf der ArtUle
rie-Inrichting (3 wetsontwerpen).
Wijziging van de begroeting van uitgaven
van het Zuiderzee fonds voor 1929. (Verschil
lende onderwerpen).
Kan men zeggen, dat de tijd thans gun
stig is voor verlenging van den leerplicht?
Spr. betwyfelt dit ernstig. Is het ook wel
juist om den duur van den leerplicht te
verlengen, teneinde de werkloosheid te be
strijden. Een geheel nieuw beginsel
hierdoor worden geïntroduceerd. Bij
arbeid in het belang van de ontwikkeling van
de rypere jeugd Is allereerst een taak weg
gelegd voor het particuliere initiatief.
Het spellingvraagstuk
Spr. had critiek verwacht op zyn circulaire
inzake de spelling Hij heeft niet bedoeld een
wetenschappeiyk systeem aan te geven, maar
alleen welke afwijkingen bjj examens zjjn
toegelaten.
Hy heeft zich daarbij beperkt tot die af
wijkingen, die langzamerhand bij het sthry-
vende publiek gemeengoed zjjn geworden.
De tractementen
Met de wenschen ten aanzien van de
tractementen der onderwyzers zal by een
volgende salarisherziening rekening kunnen
worden gehouden. Een herziening van die
salarissen thans zou met onfeilbare zeker
heid lelden tot een herziening ook van de
ambtenarensalarissen De regeermg acht het
oogenblik daarvoor nog niet gekomen.
Wat de moties-Lingbeek en -Groeneweg
betreft, wjjst spr. erop, dat de toestand
thans anders is dan toen het paclficatie-
rapport werd opgestekl. BU een herziening
van de salarissen der onderwyzers-klooster-
Ungen dient niet te worden gelet op het
element der besteding der gelden. Alleen
dient te worden gelet op het element der
behoefte.
Alleen zou een onderzoek kunnen plaats
hebben naar de vraag, In hoeverre het be
hoefte-element bij alle categorieën ambte
naren voldoende by de salarisregeling tot
zyn recht komt. Onder voorbehoud dat dit
niet mag leiden tot een algemaene salaris
herziening. is de regeerlng bereid
onderzoek te doen instellen.
De algemeene vergadering van de vereeni
ging van Raden van Arbeid is gisterochtend
in de Industrieele Club te Amsterdam ge
opend door den voorritte.-, dr. baron Wlttert
van Hoogland, die er aan herinnerde, dat de
Ziektewet thans ongeveer negen maanden
werkt en als zyn voorlooplg oord.”el uit
sprak. dat de uitvoering in het elgemeen
geslaagd kan worden gencemd. Hy sp-ak
daarover zyn vo’doenirg u t, omdat ons vrlk
daardoor gekregen heeft een groot goed,
waarnaar jaren lang, meer dan een kwart
eeuw. verlangd is; waarnaar is uitgrzkr.
sedert de ongevallenwet cp stapel werd gezet.
Het comp'ex socia'e meatrege'en, dat dl nen
moet om aan ons volk een rugge.teun te
geven tegen neerdrukkend» eventualiteiten
des levens, is thans compleet; het gebouw,
dat de sociale verzekerigswetgevlng huis
vest, is af: de millloenen en nog eens mil-
lioenen gulden, die voor dit doel jaarlyks
door en voor de a^re.der, worden by-
eengebracht, dragen aanzenljik by tot ver
sterking van onze volkskracht.
Na eenige beschouwingen over de econo
mische crisis, waarby hy als zfn meening
uitsprak, dat in de eerstkomende jaren met
een buitengewoon aanzenlljk mindere op
brengst der ruksmiddelen zal moeten worden
rekening gehouden, besprak de heer Wit-
tert de uitvoering der ziektewet.
Spr. wees er pp, dat ware de verzekering
individueel geh even, hy ten aanzien v n de
Ziektewet aansluiting by de Invaliditeits
wet zou hebben bepleit. Nu da uitvoering
echter collectief Is geworden is aan'luitlrg
by de Ongevallenwet meer gewensc'it. 8‘el-
lig mo”t z. 1. in de Ziektewet de loorg ens
van 3000 gulden vervallen. Gebeurt dit dan
is reeds een flinke schrede gezet in d? rich
ting die leiden meet tot eenheid In de de-
Hnitie der verzekerden. Spreker roerde hier
mede aan de be angryke vraag of de uitvoe
ring individueel of co’lectisf za! wezen,
waarby hü niet aarzelde'te zeggen, dat In-
dien hy vrij ware in de keuze, hy stell'g
Nadat de communistische voorstallen be
treffende de bestryding der werkloosheid
door den gemeenteraad van Rotterdam af-
gectemd waren, is het op aanstichten van
enxele communistische leiders op verschil
lende plaatsen in de stad gisteren tot on
regelmatigheden gekomen.
By het bekend worden van de afwering
drong een menschenmassa vanuit de Raad
huisstraat naar de richting van den Cool-
slngel, waar de politie de beide hoeken had
afgezet.
De politie, waarby vele bereden agenten,
hebben deze menigte toen met zuchten drang
weten te verspreiden.
De manifestanten zyn vervolgens langs
den Coolslngel naar den Binnenweg getrok
ken. waar het al gauw geweldig druk was.
De politie was hen daar ook gevolgd.
In het begin verliep alles tameljik rustig,
tot twee bereden agenten een aantal men-
schen. dat op den hoek van d”n Binnenweg
en de Eendrachtsstraat stond, aanmaande
om door te loopen. Enkele belhamels liepen
toen de straat in, rukten daar een paar
keien uit de straat los en wierpen deze naar
de agenten, die daarop hun revolvers trox-
ken en enkele schoten in de lucht lostm.
Ook dat /bracht de gemoederen nog niet tot
kalmte. Niet dan nadat meer agenten, zoo
wel bereden en te voet als motoragenten met
sabel en gummistok, een charge hadden uit
gevoerd. trad er een betrekkelijke rust in.
Om 8 uur, des avonds, verzamelde zich een
groote menigte voor het Algemeen Verkooo-
lokaal aan den Goudschen S'ngel, terwijl
een ander deel weer naar den Coolslngel
trok ea daar voor het stadhuis te hoop liep.
De politie maakte met deze laatsten korte
metten en joeg hen met de blanke sabel
en den gummistok ui’een, waarop het groot
ste deel van hen eveneens naar den Goud
schen Singel trok en zich by de daar ver
zamelde manifestanten voegde.
laar had men ondertusschen besloten geld
in te zamelen en een zaal van hit Verkoop-
lokaal te huren om er een vergadering te
beleggen.
Dit lukte en tegen half 9 stroomde de me
nigte de poorten van het Verkooplokaal bin
nen, waardoor het op straat al gauw rusti-
g werd. De nieuwsgierigen werden vervol
gens met een zoet lyntje tot doorloopen aan-
aemaand.
De vergadering in het Verkooploksal,
waarop Van Burlnk over het gebeurde :n
den Raad heeft gesproken, ging te ongeveer
half 10 uiteen, hetgeen weer een groote
drukte op den Goudschen Singel veroorzaak
te. Langzamerhand kwam er echter beweging
in de menigte, die vervolgens in d.cht? drom
men door de Goudsche Wagenstraat en an
dere dwarsstraten en gedeeltelijk ook over
het Oostpleln naar de Hoogstraat trok. Een
sterke politiemacht ging den menschen voor
uit en volgde hen. Over het algemeen ver
liep alles zeer rustig. By de Hoofdsteeg acht
te de politie het raadzaam den troep in ver
schillende richtingen te verspreiden. Em
inspecteur en een brigadier van dï bereden
politie, stelden zich daartoe by genoemd
kruispunt op. Alles ging volgens wen:ch tot
enkele van de demons t-anten weigerden door
te loopen. Bereden politie voerde toen even
een charge uit. die tot gevolg had, dat ie
menschen in een ren door da Hoofd teeg
naar het Plan C verdwenen. De straat was
in een minimum van tyd schoongeveegd.
Er zyn nog enkele pogingen gedaah om
ruiten van magazynen te breken, die echter
niet gelukt zijn. De winkeliers aan den Bin
nenweg hadden 's middags in slleryi de lui
ken voor hun winkels laten zakken.
.Tegen half 12 was alles rustig In de stad.
Aan de orde is de begroeting van Blnnen-
landsche Zaken en Landbouw voor 1931.
De heer BRAAT (PA) bepleit nogmaals
afschaffing van den zomertijd en dient een
motie in, waarby de Kamer, van oordeel,
dat de crisis den landbouw teistert, in ver
band daarmede den wensch tot afschaffing
van den zomertyd te kennen geeft.
De heer ZAND6 (S. G. P.) steunt deze
motie.
De heer BAKKER (C. H.) acht thans niet
den tijd gekomen om over deze kwestie een
uitspraak te doen.
Minister RUYS DE BEERENBROUCK ge
looft, dat thans de tegenstelling tusschen
platteland en steden niet moet worden ver
scherpt en verwijst naar zyn reeds meerma
len bekend gemaakt standpunt.
Te Foxham by Hoogezand la Woensdag
avond de 65-jarige E. Middel onder een auto
geraakt en tydens vervoer naar het zieken
huis In Groningen overleden.
Wat de moties-Lingbeek en -Groeneweg
betreft, spr. zal daarvoor stemmen. Door de
bedoelde salarisregeling worden de kloosters
zeer bevoordeeld. Iedere protestant dient zich
tegen deze bevordering van de Roomsche
propaganda te verzetten.
De heer BOON (VB.) vraagt zich af, wat
er is veranderd sedert de vorige motie-Ling
beek. Toen is de onbülykheid voor de onge
huwde onderwyzers opgeheven, maar tevens
is het salaris voor de kloosterlingen tot het
maximum opgevoerd De katholieken zeil
hadden met de motie behooren te komen;
dat ware een schoon gebaar geweest.
De heer BEUMER (AR.) zegt, dat zyn
geheele fractie protesteert tegen onnoodige
schoolsplitsing.
Spr. vraagt echter, of er in de 105 millioen
voor het L.O. een belangrijk bedrag is. dat
het gevolg is van ongemotiveerde school-
splitsing.
Het onderwerp, in de motie-Lingbeek be
handeld, éaakt in de eerste plaats den mi
nister van Financiën. Het is te betreuren,
dat die minister hier niet aanwezig is. De
hoofdvraag is, of er reden bestaat, het ele
ment van behoefte nog meer dan tot dusver
in de salarisregeling op te nemen. In begin
sel heeft spr. daartegen geen bezwaar. Hoe
veel kan op de bedoelde salarissen worden
Ingehouden? En hoeveel onderwyzers-ldoos-
terllngen zjjn er? Kan de minister die vra
gen niet beantwoorden, dan zoeke hy
weg om gegevens te verzamelen.
Spr. stemt echter niet voor de motie.
De MINISTER VAN O„ K. en W.. de heer
TERPSTRA, zegt, dat iedere minister by X
opstellen van zjjn werkprogram rekening
heeft te houden met de flnancieele moge
lijkheden. Vóór alles dient te worden ver
meden een herhaling van wat na 1920 is
voorgevallen. n.l. dat verschillende maatre
gelen zouden moeten worden opgeschort of
teruggenomen.
Spr. kan zich het bezwaar van den heer
Zandt tegen subsldieverhooging voor open
bare leeszalen en orkesten begrypen, daar
hy tegen elke subsidie voor cultureele doel
einden is. Dit is echter geenszins een eisch
van het calvinistische beginsel.
Een regeling van het bewaarschoolonder-
als hier verlangd, zou lelden tot te
zware flnancieele lasten.
Van spr. is geen voorstel te wachten tot
kostelooze toelating op de scholen. Op de
ouders rust allereerst de plicht, voor de op
voeding der kinderen te zorgen.
Wat de lichamelijke oefeningen betreft,
deze moeten op 1 Jan. 1936 worden inge
voerd.
Ernstig betwyfelt spr., of het van wijs
beleid zou getuigen, reeds thans het onder
wys aan schippers- en kramersklnderen in
een algemeenen maatregel van bestuur te
regelen.
wys. speciaal van de R. K. Unlversltelt te
Nymegen.
De heer HEEMSKERK (AR.) vraagt
geen subsidie voor de Vrye Unlverstteit; deze
moet een geloofswerk blyven. Maar prof.
Slotemaker de Bruine heeft de zaak niet
zuiver gesteld toen hy zeide: de Overheid
binde de wetenschap niet aan eenig dogma.
Dat kan de overheid niet. Elke wetenschap
is steeds aan eenig dogma gebonden. Aan de
openbare unlverstteit gaan de hoogleeraren
ook uit van een dogma. Doch daar is geen
eenheid, geen samenwerking.
Mevr. VAN TTALLIE-VAN EMBDEN
(V.D.) prUst de zorg van den Minister voor
verbetering der laboratoria en gaat na, wat
er te doen is tegen het teveel aan studen
ten.
Mevrouw DE VRIES—BRUINS (S.D.)
dringt aan op colleges in sociale hygiëne
aan de Universitriten.
De heer DUYMAER VAN TWIST (AR)
vraagt een leerstoel in de homoeopathic aan
een der Rijksuniversiteiten.
De heer SLOTEMAKER DE BRUINE
(C.H.) gevoelt meer voer toenadering tus
schen chrlsteiyk-hUtor schen, katholieken en
antl-revolutionnairen dan voor hst accen
ting ren van verschillen. Spr. is intusschen
diep onder den Indruk van de ontza^l'i'-e
offers die de grootendeels kleine lulden
z ch voor de Vrye Unlversltelt hebben ge
troost.
Spr. heeft gezegd dat de wetenschap noch
wat het uitgangspunt, noch wat da rewilta-
ten betreft, aan een dogma moet zyn gebon
den. De onderzoeker moet gebonden zyn aan
zyn eigen overtuiging en niet aan de over
tuiging van dengeen die hem benoemt. Spr.
begeerde niemand te kwetsen.
De heer VAN DER WAERDEN (8.D.)
komt op tegen het verzet in het Voorlooplg
Verslag tegen het overgaan van hoogleeraren
van de Gronlngscloe Un veraltelt naar een
andere en tegen benoeming van buitenland
sche hoogleeraren.
De heer LOVINK (C.H.) betreurt, dat de
voorziening in *t nypend gebrek aan ruimte
in het Ryksmuseum voor natuuriyke historie
te Lelden door den min ster by andere. iJ.
meer urgente voorzieningen, wordt achter
gesteld.
De
dig revolutlonnaire
subsidie aan orkesten be-
