ONS BLAD
L. Frankenberg - Alkmaar
VOOR DEN STRIJD
JOH LAUWERS
dit nummer bestaat uit twee bladen
VIER EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 291
DONDERDAG 11 DECEMBER 1930
f40
f750
f 50
Voornaamste cJCieuws
Belangrijk minder dan vorige jaren
De uitreiking van de Nobelprijzen
Bevolkingscijfers
Barometers Thermometers
AL TE GOED
Radio in Japan
IJmuiden geen los- en laadplaats
In
Door een tribunebezoeker
Extra-uitkeering Spoorweg
personeel
Het raadsel van den doodenden mist
opgelost?
abonnementsprijs»
per kwartaal, voor Alkmaar L—
Voor buiten Alkmaar 2.85
Met Geïllustreerd Zondagsblad
0.60 booger
PAYGIOP 3
ALKMAAR
TABELLARISCHE BOEKEN zijn onmisbaar in de moderne boekhouding
3, 4, 5. 6. 8, 9, 10, 12. 13, 15. 16. 20, 25 en 30 kolommen
Interview
het Parlement op een
Deenschen Minister
geschoten
met prof. dr. W. Storm
van Leeuwen
AAHGIFTE moet op straffe van verlies van rechten,
GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
de Tweede
in
Na diens bezoek aan de Maasvallei
Hevig tumult in den Duitachen rijksdag.
De uitreiking der Nobelprijzen.
moeten
Barometerstand 9 uur v.m.: 761, stilstand.
Zand uit de Sahara?
groote verdienste van aartsbisschop
teruggang Is ons niet goed ver-
kan hebben, partij weten te trekken.
naar den vrede tusschen de volkeren leidt.
Hier Is
wezen.
is ongetwijfeld juist, zegt
In het Folketing Is hedenmiddag tijdens
■•d
ca
zouden hebben versterkt, maar die deze
nu, hoe het ook loopt, verzwakken zul
len.
ore vrachtprijzen te
lucten, die de tegen-
werd
taal
Overgangen
dere kerk
Aanslag op een minister in het Deenaehe
parlement.
Hedenmorgen is het terende postvliegtuig
naar Indië vertrokken.
LICHT OP. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken oen: 4.15 uur.
Een geval van pest op het VS. ..Buiten
zorg": de lijder herstellende.
Kelloggs antwoord.
In zün antwoord op deze rede relde Kel-
de zitting-een aanslag gepleegd op den Mi
nister van "Sociale Voorzorg SteIneke. Een
bezoeker van de publieke tribune stond
plotseling op en loste, onder het uitroepen
van dp woorden „In naam van de werkloo-
zen" een revolverschot, dat ongetwijfeld
Aan het Onderwijsfonds voor de Binnen
vaart is do-»r den Minister van Waterstaat
een half uur zendtijd per week toege-
wezen. T
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—9
regels f L25: elke regel meer f
RECLAME per regel f 6-75 voor
de eerste pagina; voor de overige
pagina's M.
RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD"
bij vooruitbetaling per plaatsing
6.60 per advertentie van 5 regels;
iedere regel meer 6.12
Senator Laval heeft van het formeerea
van een kabinet af gezien.
bij verlies vso
anderen vinger.
Naer de „Voss. Ztg.” meldt, zijn prof. Ma-
netti, hoogleeraar in de scheikunde aan Nhf
Columbla-universiteit te New-York en dr.
Lammert, directeur van den meteorologi-
schen dienst te Munster, onafhankelijk van
elkaar, tot de conclusie gekomen, dat de
raadselachtige sterfgevallen in het Maasdal
by Luik, die aan den mist worden geweten,
veroorzaakt zijn door den neerslag van zand
uit de Sahara, dat tijdens de stormen in de
laatste helft van November in uiterst groote
hoeveelheden In den dampkring is geraakt.
Zij verwijzen, ter toelichting van deze op
vatting, naar de recente stofregens in
Spanje en Zwitserland en naar dén modder
regen die te Parjjs is gevallén.
Hiermede in overeenstemming is een in-
gezondejï stuk aan de Köln. Ztg., t welk in
herinnering brengt, dat in 1925 in het
Sauerland een dergelijke epidemie is veroor
zaakt door overgewaaid woestijnzand dat
ook bij mistverschjjnselen op de aarde
daalde en toen tal van menschen en veel
vee in de streek ziek heeft gemaakt. Twee
mannen zün destijds onder soortgelijke ver
schijnselen gestorven als thans in de streek
van Luik.
I^e Justilie-begrooting
Kamer.
Het is een bekend feit, dat de haven van
Amsterdam een dure ha jen is. In de eerste
plaats wegens de kosten van het opsleepen
hetgeen bij groote vaartuigen doorgaans ge
schiedt met behulp van twee sleepbooten.
In de tweede plaats wegens de hooge haven
gelden. die in Amsterdam worden geheven
Deze kosten drukken vooral zwaar bij sche
pen, die slechts een deel hunner lading in
Amsterdam hebben te lossen of een kleir.e
hoeveelheid goederen hebben te laden.
Teneinde deze kosten te vermijden, had
den de cargadoors van het Duitsche stoom
schip ..Heidelberg", welk stoomschip 300
ton van zijn lading te Amsterdam moest
afleveren, het voornemen opgevat, deze goe
deren in IJmuiden te doen lossen in lich
tere, die deze goederen naar Amsterdam
zouden vervoeren. Een enkele maal is dit
ook vroeger al eens gebeurd. De cargadoors
hadden reeds omtrent het losloon een over
eenkomst met den Christelijken Bond van
Haven- en Transportarbeiders, afdeellng
IJmuiden. gesloteirSro de betrokken arbei
ders verheugden zien^-zeeds in dit buiten
kansje
Er zou echter niets van komen. Want te
elfder ure weigerde de havenmeester te
IJmuiden aan de „Heidelberg” een ligplaats
voor dat doei. De heer Seijffert deed dit,
omdat hij van meening was. dat IJmuiden
geea los of laadhaven is.
Noodgedwongen moest de „Heidelberg”
derhalve toch naar Amsterdam opvaren.
Voor de reederij beteekent dit een scha-
depaat van ongeveer duizend gulden!
initiatief en de Amenkaansche medewerking
aan het werk va? den Bond heeft toch
meermalen goede en duurzame sporen ach-
terge’aten. Het naar Kellogg genoemde pact
is een voorbeeld, niet slechts van de be
moeiingen van de V. S maar ook van de uit
nemende en nauwgezette internationale sa
menwerking voor de vredes’aak.
Uit de samenwerking van Kellogg en
Briand is het huidige wereldpact ontstaan
dat alle cultuurvolken bindt. Ons doel moet
zjjn de volken te laten zien dat het niet
voldoende Is. den oorlog als een misdaad te
beschouwen en te brandmerken. maar dat
het noodlg Is met alle gevoelens en alle zin
nen te erkennen, dat een moor ik- op duizen
den menschen ter beslechting vart een inter
nationaal conflict evenmin te verontschul
digen is als de moord op één mensch tot
regeling van een particuliere aangelegen
heid.
De groote verdienste van aartsbisschop
Soederblom is, dat hij de geestelijke macht
in dienst van den strijd voor den vrede
Als een van de machtigste
Uit Stockholm meldt Woiff d.d. 10 dezer:
De uitreiking der Nobelprijzen had dit
jaar iets bijzonders omdat, hetgeen zelden I
geschiedt, alle prüsaragers persoonlijk over
gekomen waren om hun oorkonde, medaille
en prijs in ontvangst te nemen. Tevens was
het de dertigste sterfdag van den stichter
Alfred Nobel. De prijsuitreiking geschiedde I
op de -gebruikelijke plechtige wijze door den
Koning in de groote zaal van het stedelijk
orkestgebouw.
Toen de koninklijke familie binnentrad,
waren reeds het diplomatieke corps, de re-
geering. hooge militairen en geleerden en
kunstenaars uit alle landen aanwezig. De
voorzitter van het Zweedscne comlré, pro
fessor Hammarskjöld, hield de openings- en
welkomstrede. waarin de verdiensten van de
prijswinnaars door vakgenooten herdacht
werden.
Daarop volgde de prijsuitreiking waarbij
de Koning begon met den Indischen profes
sor Venkata Raman, vervolgens Fischer
'Münchenen Landsteiner fWeenen) om te
eindigen met de beidé Amerikanen Kellogg
en Sinclair Lewis
Eerste-minister Mowirckel heeft een rede
gehouden, waarin hü herinnerde dat de
Volkenbond, de belangrijkste vredes-instel-
Hng ter wereld, on initiatie! van de-V. S.
is gesticht. We] zjjn Oe V. S geen lid van
Wü hebben ons gisterenavond om ■inlich
tingen gewend tot den bekenden specialist
op het gebied van asthma. Prof. Dr. W.
Storm van Leeuwen, naar aanleiding van de
sterfgevallen in het Maasdal bjj Luik, ten
gevolge van een doodelyken mist.
Prof. Storm van Leeuwen heeft n.l. in het
gebied van de ramp persoonlijk onderzoekin
gen gedaan, na afloop waarvan hij gisteren
te Leiden is teruggekeerd.
De hoogleeraar verklaarde
..De sterfgevallen in het Maasgebied zijn
zeker niet veroorzaakt door den mist alleen.
Op grond van mijn onderzoek blijf ik by
mjjn reeds te voren geuite.meening, dat gif
tige stoffen, afkomstig van de fabrieken en
die reeds in normale tyden in die streek in
de lucht aanwèrig zjjn, gedurende de mlst-
periode in geconcentreerden vorm hebben
ingewerkt en daardoor veel menschen en
dieren hebben ziek gemaakt. 63 menschen
zijn overleden. Welke van de giftige stoffen,
die in aanmerking komen, de meeste schade
heeft aangericht, is thans nog niet met ze
kerheid uit te maken. De hygiënische com
missie te Luik doet daarnaar nog uitvoerig
onderzoek.”
Op onze vraag aan Prof. Storm van Leeu
wen of hij het mogeljjk acht dat men. zoo-
I als men in de streek meer en meer gelooft, de
ramp is veroorzaakt door zwaveldloxyde,
antwoordde onze zegsman, dat dit niet met
zekerheid kan worden gezegd.
„Alle beweringen daaromtrent
voorbarig worden geacht.”
*^vll?«<llrérrek«Jdn ‘f vcrzSkcr*nB*voorwa#rden f Onflfl Leveml.nw gchrele ongreuhiktheid
teae. ongevallen verzekerd voor een.der volgende ui.keerlngen: wUUU.- Terl|e, <>f
bestemd was voor den Minister van Socia
le Voorzorg.
Het schot boorde een gat in het plafond
van de zittingszaal. Twee beambten van de
geheime politie wierpen zich onmlddellyk
op den dader en arresteerden hem.
Na een korte onderbreking kon de Mi
nister de rede, waar hjj mede bezig was,
voortzetten
Zoo verklaart de minister met groote
stelligheid, dat het vervoer van fruit in
Nederland steeds goedkooper-is dan in
Duitschland. S
Iedere exporteur van fruit kan echter
de tarieven overleggen waaruit blijkt,
dat vervoer van aardbeien, frambozen,
bessen en alle soorten steenvruchten in
Duitschland 50 procent goedkooper is
dan hier te lande.
Duitschland heeft op het oogenblik
een zeer laag tarief voor het vervoer van
sluitkool uit Holstein naar West-
Dultschland. Volgens de spoorwegen
echter maar naar sommige stations. Wie
dat leest, zou meenen, dat het dus van
geen beteekenis is. Bij onderzoek blijkt
echter, dat dit lage tarief geldt voor 4?
stations in West-Duitschland of beter
voor alle stations aldaar, waarheen men
gewoon is de groenten te zenden. Dat
Noord-Holland op deze wijze daar van
de markt verdrongen wordt, begrijpt
leder, alleen de spoorwegdirectie niet.
Deze beroept zich er ook op, dat in
andere landen de loonen lager zijn. Nu
achten we het natuurlijk van belang,
dat het spoorwegpersoneel goede loonen
ontvangt, maar de vraag Is nu, of de in
moeilijkheden verkeerende land- en
tuinbouw, waar de loonen toch reeds
zeer laag zijn en waar werkloosheid
dreigt, evenals de Industrie door de te
hooge tarieven de loonen van het
spoorwegpersoneel op peil moeten hou
den. Dit gaat toch niet, want het ver
voer gaat achteruit en dus minderen de
inkomsten ook.
Wanneer eenerzljds de tuinbouw In
dezen krlsistijd de hooge spoorweglasten
niet kan dragen, doch het Rijk ander
zijds de loonen der spoorwegen Intact
wil houden, dan dient het Rijk ook die
loonen gedeeltelijk voor zijn rekening te
nemen om zoodoende de spoorwegen In
staat te stellen laaei
berekenen voor prodt
woordige vrachtprijzen niet kunnen dra
gen.
Ais de minister geen ander materiaal
ter beschikking heeft, dan thans door de
spoorwegen is aangevoerd en door hem
in de Memorie van Antwoord genoemd
ter verdediging van de tegenwoordige
vrachttarieven, dan wordt het een zeT
ongelijke strijd, waarin deze bewinds
man wel eens gedwongen zou kunnen
worden tot maatregelen, die, indien hij
tot werken door 7RQ bi* ‘xn ""«viil met f DCft bij verlies vnn een hnnd. f «ne bi> *er,ie» *en f RQ - bi> breuk v,n
oogen 1 doodelijken a Hoop AUU.- w,n TQet of ccn I I dujm of wijsvinger 1 been of arm
Soederbioms antwoord.
Aartsbisschop Soederblom verklaarde den
Indruk te hebben, dat de vredesprijs hem is
toegekend als vertegenwoordiger van de
oecumenische beweging voor grooter eens
gezindheid tusschen de christelijke kerken.
Verder wydde spr warme woorden aan de
nagedachtenis van Alfred Nobel.
Het Eerste Katholieke Nationaal flha-
eongres te Den Haag.
betuigen wij thans onzen eerbied en
dank aan de twee mannen, wier werk nieu
we mülpalen heeft gezet op den weg. die
(1879),
(1909).
Eerst daarna kwam er weer een stijging
en we! tot 35.61 blijkens de resultaten der
telling in 1920.
Hoe Is die teruggang te verklaren? vraagt
het blad. En zijn antwoord luidt:
ALKMAAR
Telefoon: Administratie No. 4S3
Redactie No. SM
(1859), 36.53 (1869),
(1889), 35.07 (1899), 35.02
Hedenavond komt In de Tweede Ka
mer de begroeting van Waterstaat aan
de orde en als de teekenen niet bedrie
gen, dan zal in den nacht de groote strijd
worden Ingezet, en mogelijk ook be
slecht, voor de verlaging van de tarieven
bij het vervoer per spoor van alle moge
lijke goederen en In het bijzonder van
land- en tuinbouwproducten.
De atmosfeer is geladen, dat is reeds
gebleken bij de behandeling van de be
groeting van Landbouw, toen dit vraag
stuk ook door enkele sprekers is aange
roerd en sommigen reeds te kennen ga
ven een dergelijke politiek niet lang.r
te kunnen steunen, als er geen wijziging
toegezegd. In nlet-parlementaire
beteekent dit, dat men tegen ae
begrootlng zal stemmen.
De Memorie van Antwoord voorspelt
niet veel goeds, in dien zin, dat de mi
nister, op het oogenblik dat dit ge-
schreven werd, beslist afwijzend stond
tegenover eenige tariefsverlaging. Be
schouwingen daarover, dat deze verla
gingen door een te verwachten toene
ming van het vervoer zouden zijn in het
belang van het bedrijf, worden op zijde
geschoven en uit de hoogte beantwoord.
Tot zekere grenzen, zoo lezen we, kan
het in het algemeen wel aan de spoor
wegen zelve worden overgelaten, te over
wegen In hoeverre tariefsverlaging in
het belang van het bedrijf verdedigbaar
zou zijn.
Ongetwijfeld zou dat het geval zijn,
als de spoorwegen nog een particuliere
maatschappij waren, maar nu de Staat
meer dan de helft der aandeelen heeft
en verliezen moet bijpassen, is dat niet
het geval en behoort het tot de taak van
de volksvertegenwoordiging hier ook
controle op uit te oefenen. Dit nog te
meer, nu de spoorweg-dlrectie in den
laatsten tijd blijk geeft, het vraagstuk
totaal niet te begrijpen en een bestrij
ding van de tarlefverlaglng geeft, die
kant nog wal raakt.
Tot voor enkele maanden heette het
steeds, dat de spoorweg-dlrectie in haar
vervoercljfers geen achteruitgang kon
constateeren, zoodat op grond daarvan
het. tarief niet behoefde te worden ver
laagd- Uit de ultvoerstatlstiek blijkt nu
achter, dat het gewicht van de geëx-
porteerde tuinbouwproducten In de
maanden September en October van dit
Jaar in vergelijking met het vorige Jaar
met ruim 50 procent gedaald Is. In 1929
werd uitgevoerd 148.182.000 K.O. en In
1930 maar 71.914.000 K.O. In deze belde
maanden werd dus minder uitgevoerd
76.268.000 K.O., oftewel bijna 8000 wagons
van 10.000 K.G. minder dan het vorige
Jaar. Zou de directie van de spoorwegen
nu nog haar bewering durven handha -
ven, dat haar vervoercljfers geen achter
uitgang vertoonden. Alleen het mindere
vervoer van sluitkool, waarvoor speciaal
tarlefverlaglng bepleit wordt, beloopt
bijna 500 wagons, want In October 1929
werden er 465 verzonden en _ln October
1930 maar 11. De sluitkool Is bijna on
verkoopbaar door het hooge vrachtta
rief en daartegenover staat, dat er In
October 190.000 K.O. Ddltsche kool in
ons land werd Ingevoerd.
Een sprekend bewijs van totaal niet
begrijpen der kwestie en bovendien van
onkunde heeft de spoorweg-dlrectie ge
leverd door de poging tot weerlegging
van hetgeen door het Centraal Bureau
van de veilingen eenige weken geleden
aan de pers Is medegedeeld ter beplei-
tlng van tarlefverlaglng. Een weerleg
ging, die, behalve aan enkele bladen, ook
nog aan alle Kamerleden is toegezónden.
De spoorweg-dlrectie verkondigt daar
in de enormiteit, dat de gemiddelde vei-
llngswaarde voor sluitkool niet bedraagt
125 gulden en voor peen 120 gld., maar
onderscheidenlijk voor kool 439 en 250
gulden en voor peen 133 en 922 gld. Wie
echter het betoog aandachtig leest,
komt spoedig tot de overtuiging, dat de
directie als marktwaarde geeft cijfers,
die de exportwaarde vertegenwoordigen.
De exportwaarde is natuurlijk veel
hooger, want hierin zit de waarde van
het product op de veiling, verhoogd met
de verpakkingskosten, het arbeidsloon,
het winstpercentage van den exporteur,
de hooge spoorwegvracht en de kosten
mogelijk voor afleveren in het buiten
land. In al den tijd, dat,de strijd voor
de tarlefverlaglng nu reeds duurt en ten
spjjt van de breedvoerige uiteenzettin
gen van de commissle-Lovlnk, Is d3
spoorweg-dlrectie daar nog niet achter
en berekent het tarief naar de export
waarde in plaats van naar de markt
waarde.
Niemand verstaat het, dat bij een der-
geljjk beleid de minister schrijft, dat
men het aan de spoorwegen zelf maar
moet over laten te beoordeelen of tarief-
verlaging is In het belang van het be
drijf.
Alle andere pogingen om aan te too-
nen, .dat de tarieven voor vervoer van
land- en tuinbouwproducten hier te
lande niet te hoog zijn, zijn even zooveel
vergissingen, ook die welke In de Memo
rie van Antwoord door den minister,
natuurlijk na Ingewonnen advies van de
•P<x»w«®sn, gedaan worden.
Naar ..Spoor- en Tramwegen” mede
deelt, zullen met Ingang van 13 Decem
ber, vermoedelijk, eenmaal per maand,
extra-treinen ingelascht worden ten
einde de bewoners der Nederland
se h e grenssteden In staat te stellen,
tooneelvoorstelllngen te Münster bij
te wonen; reeds thans zou vaststaan,
dat ongeveer 600 tooneelllefhebbers uit
Enschedé, Hengelo, Almelo en Apeldoorn
van de gelegenheid gebruik zullen ma
ken om naar Munster te reizen.
Het Is ons niet bekend door wiens of
wier medewerking deze organisatie tot
stand gekomen is, doch wat hier 'ook
van zij: wij zjjn geneigd de vraag te
stellen, gaat da^ nu niet een beetje te
ver?
t Is natuurlijk zeer begrijpelijk, dat
de Duitsche belanghebbenden ver-
eenlglngen voor vreemdelingenverkeer,
gemeentebestuur, schouwburgbeheer,
spoorwegdirectie, enz. trachten een
dergelljk plan te reallseeren en te doen
slagen en wij kunnen de hjer blijkende
vindingrijkheid slechts bewonderen,
maar dat van Nederlandsche zijde daar
toe wordt medegewerkt en dat er in Ne
derland blijkbaar zoo veel enthousiasme
voor bestaat, stelt toch teleur.
Waar hier zoo systematisch en op
zoo groote schaal export van schouw
burgbezoekers wordt georganiseerd en
van Nederlandsche zijde blijkbaar toege
juicht, komt oJ. een tekort aan natio
naal ekonomisch saamhoorlgheldsgevoel
aan den dag.
Steunt de Nederlandsche industrie
koopt Nederlandse!) fabrikaat t
schijnt wel bijzonder moeilijk den Ne
derlander aan het verstand te brengen,
dat deze aanmaningen In t algemeen
opgevolgd behooren te worden omwille
van een welbegrepen en geenszins „on
geregeld” eigenbelang, en dat zü In bij-,
zondere omstandigheden voor de Neder
landsche burgerij als een bevel moesten
klinken.
Die bijzondere omstandigheden zijn
thans meer dan ooit aanwezig:
Duitschland ontziet geen enkel eko
nomisch middel om zich ten koste van
Nederland op de been te houdenhet
heft ónmogelijk hooge invoerrechten,
het gaat zichzelf steeds meer onafhan
kelijk maken van onze productie en
van onze markten, het weert Neder
landsche arbeidskrachten. En nu meene
'men niet, dat wij dit Duitschland zoo
erg kwalijk nemen: wij weten dat In
Duitschland een „struggle for life” ge
voerd wordt, dat Duitschland meent, al
dus te moeten bandelen om niet ten
heeft gesteld.
mannen in de kerk heeft hij van den groo-
ten invloed, dien de kerk in dezen strijd
Zoo
onzen
Bond, hetgeen, spr. betreurde, maar het
Wü weten het niet en zouden het zoo
religieus als sociologisch waarde vol ach
ten, wanneer men van Roomsch-Katho-
lieke zijde 1 onderwerp zou willen behan
delen.
Onzerzijds slechts een paar bescheiden
opmerkingen.
De uiterst langzame, maar ook uiterst
regelmatige teruggang, zeventig, tachtig
jaar lang in 1839 stond men boven
de 38.15 pet. bewijst, dat wij te doen
hebben niet met een schok, maar met
een constant werkende oorzaak.
van de eene naar de an-
dle in andere landen veel
Invloed oefenen spelen statistisch ten
onzent geen rol. Het overgaan naar de
kerkloozen gaat aan Roomschen kant
blijkbaar geleldeljjker dan onder de
Aan een artikel van de International
Newspaper-Service over het» .beklemmende
verschijnsel van den doodendeii mist tn een
bepaald gedeelte van het industriegebied In
het Maasdal ontleenen wij het volgende:
Het gebied van den nevel sluit zich on-
middellijk aan het door vestingwerken
omgeven Luik aan. Vele fabrieken bewijzen
de economische en Industrieele beteekenis
van het dal. Hier staan proefstations, che
mische ondernemingen, groote laboratoria
en niet ontkend kan worden, dat in dit
gebied bepaalde gevaren niet zoo maar van
de hand kunnen worden geweze^. De gas
sen en dampen van de verschillende bedrij
ven kunnen zich gemakkelijk met de boven
het Maasdal hangende nevels vermengen
en op een of andere manier gevaarlijk wor
den voor de bewoners. Een zoo uitgebreid
gebied, waarin fabrieken staan, kan maar
niet in enkele uren gecontroleerd worden
en zoo kan er onmogelijk van te voren een
voudig worden uitgemaakt, dat geen van
deze fabrieken met de schadelijke bestand-
deelen van den mist iets heeft uit te staan.
De vraag of er in dit gebied ook fabrie
ken zijn, welke voor de productie van oor-
logsgassen in aanmerking komen, kan
slechts met ja worden beantwoord. De
hoogst ontwikkelde Belgische industrie kan
een zoo omvangrijk, wetenschappelijk be
langrijk technisch en politiek van beteekenis
zijnd gebied, als het maken van oorlogsgas
is. niet maar eenvoudig buiten beschouwing
laten. Het is een publiek geheim, dat, on
danks al het tegenovergestelde streven, de
chemische fabrieken van alle staten, die
niet door strenge bepalingen der vredesver-
dragen^aarln verhinderd worden, zich zeer
intensief met de productie van oorlogsgas-
sen bezig houden, allerlei nieuwe proeven
nemen en verbeteringen aanbrengen. Het
kan daarom niet worden aangenomen, dat
de geheele industrie in het Maasdal zich
slechts met de fabricatie van fietsen en
wrtjfwas bezig houdt.
In het gebied van het Maasdal treedt in
de maanden November en December steeds
veel mist op, maar nog nooit heeft de mist
zulke gevolgen gehad.
Zooals men weet wordt er dit jaar weder
een volkstelling de gewone tienjaarlijk-
sche gehouden en zal men daarbij ook
moeten opgeven tot welke kerk men be
hoort.
Dit feit en de uitkomsten der telling bij
vorige gelegenheden geven aan de redac
tie van de .Nederlander” een beschouwing
in de pen, welke zich in het bijzonder ook
met de Katholieken bezig houdt.-
Er wordt voornamelijk gesproken over
ons procents-cijfer op het totaal der bevol
king. welk cijfer tn 1849 resp. 38.15 be
droeg, om In de volgende decennia te da
len tot 37.14 (1859), 36.53 (1869), 35 86
35.39
voor den radio-omroep in Japan.
Men stelde zich als doel binnen vijf jaar
een nationaal netwerk van zenders te bou
wen. Het plan werd op de volgende wijze
uitgevoerd: De stations te Tokio, Osaka en
Nagoya kregen een energie van 10 K.W. In
vier andere plaatsen werden eveneens 10
K W -zenders gebouwd, terwijl drie andere
plaatsen kleinere stations kregen, die alle
op verschillende golflengten werkten. Om
het mogelijk te maken, dat alle stations
bjj bijzondere gelegenheden hetzelfde pro
gramma konden uitzenden, moesten enkele
nieuwe kabels aangelegd worden. Op het
oogenblik is men bezig met het bouwen »ren
een aantal kleinere zenders in de gebieden,
waar de andere stations minder goed ge
hoord worden.
Voorts richtte men een technisch labora
torium in te Tokio. In dit laboratorium con
troleert men de uitzendingen der verschil
lende stations en gaat men na in hoeverre
hierin verbetering kan worden gebracht.
De programma’s worde i op ongeveer de-
relfde wijze samengeste’d ais in Europe.
Behalve muziekuitzendlngen en voordrach
ten worden dagelijks tijdseinen, persberich
ten. koersen, enz. uitgezonden Ook won»
d* J***- dle d« radio heeft om het luiste
rend publiek meer te ontwikkelen geewlna
uit bet oog verteren.
De „Broadcasting Corporation of Japen”
heeft een keurig boekje uitgegeven in de
Engelsche taal, waarin uitvoerig verteld
wordt, hoe de radio-omroep zich in Japen
ontwikkeld heeft.
Op 29 November 1924 werd met mede
werking van de Regeering een organisatie
opgericht, genaamd Tokyo Hoso Kyoku, ten
einde een station ir. de omgeving van Tokio
te exploiteeren.onder controle van de Re-
geering. Deze organisatie werd krachtig ge
steund door de voornaamste dagbladen,
banken, fabrikanten en handelshuizen van
Tokio.
Het eerste station had een sterkte van 500
watt en begon op 22 Maart 1925 met de
uitzendingen. De sterkte werd spoedig opge
voerd tot 1 K W en het station werd ver
plaatst naar Atagoyama. In het eerste jaar
steeg het aantal luisteraars van 5000 tot
100.000, ver boven de verwachtingen der op
richters; wel een bewijs dus, dat de radio
in een behoefte voorzag! In 1925 werd spe
ciale propaganda gemaakte voor den radio-
omroep. hetgeen ten gevolge had. dat het
aantal luisteraars in het Tokio-dUtrict in
Augustus 1926 reeds 222.000 bedroeg.
Het succes behaald in Tokio, gaf aanlei
ding tot het opnchten van gelijke organisa
ties in Osaka en Nagoya De energie van de
stations te Osaka en te Nagoya werd even
eens spoedig op 1 K.W. gebracht.
In de eerste jaren van den omroep in Ja
pan werkten er dus drie onafhankelijke
organisaties naast elkander, onder Regee—
ringscontröle.
Na het gedurende achttien maanden in
bedrijf zün der stations kwam vanzelf de
wensch op over te gaan tot het oprichten
van één Nationale Organisatie. De 3 orga
nisaties fusionneerden en op 20 Augustus
1925 werd opgericht de Nippon Hoso Kyokai,
/Broadcasting Corporation of Japan). Deze
nieuwe maatschappij verkreeg het monopolie
Uit de samenwerking van Kellogg en
Briand is het Wereldpact ontstaan
onder te gaan. het zij zoo! maar
ook wij hebben den strijd om ekono-
misch zelfbehoud te strijden, en nu
gaat het toch niet aan: niet alleen tus
schen Nederlandsche en Duitsche
schouwburgen een gelijke concurrentie
te aanvaarden, doch bovendien door
middel van een systeem, dat Voor Ne
derland niet geldt, de Duitsche schouw
burgen nog een voorsprong te bezorgen.
Ondanks de afstanden!
Want Apeldoorn bijv., waarvan in
bovenbedoeld bericht sprake is, ligt 130
K.M. van Munster en99 Kilometer
van Amsterdam.
Bestaat er ook op theatergebied In
Nederland niet alle aanleiding om de
wachtwoorden dóór te geven: Steunt de
Nederlandsche Industrie! koopt Ne-
derlandsch fabrjeaat!
Er is natuurltjr^weinig tegen te doen,
wanneer ons volk-niet uit zich zelf be
grijpt, dat het ook ten deze een natio-
nalen plicht heeft en thans meer dan
ooit! doch niettemin hebben wij ge
meend, het bovenstaande te moeten
schrijven.
Misschien dat langzamerhand hier en
daar de overtuiging veld zal winnen,
dat „Al te goed is buurmans gek”.
In de gisterenmiddag gehouden confe
rentie tusschen de directie der Nederland
sche Spoorwegen en den Personeelsraad. is
overeengekomen dit jaar aan het personeel
2 dagen extra-loon met een minimum van
10.uit te ke^rem
In verband met de uitkomsten van het
be'ir'if kan de d'ceet n*e* verder gaan.
Over de jaren 1928 en 1929 werd aan het
personeel onderscheidenlijk 7 en 10 dagen
loon toegekend.
lögg om., te vertrouwen dat de nienschheld
er toe zal komen alle geschillen met vreed
zame middelen te regelen. De fioofdzaak is
den menschen in te orenten, dat er betere
middelen zün om coatlicten te beslechten
dan oorlog.
gaat aan
geleldelüker dan onder
protestanten, voor wie in 1920 een schok
te constateeren valt.
De
klaarbaar.
Slechts op één punt willen wü toch de
aandacht vestigen.
De lichte verbetering in 1920 gaat met
een ander gegeven samen.
De Nederlandsche Bond tot bescher
ming van zuigelingen heeft een voor-
treffelük overzicht gegeven in 1930 om
trent het dalen van de zuigelingen
sterfte.
Daaruit voegen wü nu de gegevens
voor Brabant en Limburg, dus de twee
Roomsch-Katholieke provinciën apart te
tarnen. En wat blijkt dan?
Dat van 1880 tot 1910 de kindersterfte
In het Rük is verbeterd van 100 op 62, In
Brabant en Limburg slechts van 100 op
90. Hier verlorën dus de Roomsche pro
vinciën door mindergoede kindereorg
regelmatig terrein. Voor het tüdvak 1910
tot 1928 echter het jaartal 1910 stel
len wü dan weer op honderd minderde
in het Rük de kindersterfte van 103 op
43; in Brabant en L'mburg van 100
op.... 431 Dat is: het Zuiden houdt ge-,
lüken tred.
En in diezelfde jaren slaat de gestage
achteruitgang in een kleinen vooruitgang
om.
Dit kan geen toeval
zeker samenhang.
Wü zeggen nog niet, dat heel de te-ug-
gang uit de kinderrterfte kon worden
verklaard. Maar een belangrijk element
vormde zü zeker. -*
f
Dit laatste
,Het Centrum”.
Maar ook staat vast, dat er nog andere
oorzaken zün geweest, om de daling van
het procentcüfer der Katholieke bevolking
te doen ophouden en in een stijging te
doen verkeeren.
Wat de daling van vroeger jaren betreft,
hiervoor gelden zeer zeker economische re
denen.
Het onderwerp werd van R. K. züde
reeds meer dan eens behandeld, betgren
aan de „Ned.” schünt te zün ontgaan, en
dan werd ook op de economische factoren
en de minder gunstige sociale omstandig
heden in de Katholieke deelen des lands
gewezen, welke factoren en omstandighe
den het sluiten van een huwelük zooal niet
verhinderden, dan toch vertraagden.
En ten slotte heeft men hier ook te den
ken aan het celibaat in de Kerk, dat velen
van een huwelük afhoudt.
Naar het zich laat aanzien, zal de stü-
glng van het procentscüfer der Katholieke
bevolking, na gedurende het afgeloopen de
cennium te zijn ingezet, in de toekomst
voortduren, en aldus de teruggang van de
vorige eeuw, welke to 1909 reeds zeer mi
niem bleek te züB geworden, geleidelijk
verdwünen.
0
ui
BUREAU: HOF