GRATIS
I
ONS BLAD
Zij,
FRANKENBERG’S KANTOORBOEKEN
munten uit door zuivere liniatuur - prima
banden - eerste kwaliteit registerpapier
g
KERSTMIS, KERSTBOOMEN EN
KERSTPUDDINGS
GR ATIS
:uws
tot 1 Januari
Spanje
DONDERDAG 18 DECEMBER 1930
JOH. LAUWE RS
prr NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADE.,
BRIEVEN UIT ENGELAND
VOORNAAMSTE cJClEUWS
De Zaandijker tol verdwijnt
wel zooveel schuld aan?
ÏKEN
k
De toestand van Poincaré
Hoe luidt de Nederlandsche wet?
Rede van Chaumet
De vredelievendheid
in Frankrijk
Barometers Thermometers
Telegrafisch Weerbericht
De werking van den Merapi
Over den Oceaan
De diefstallen te Soerabaja
Stenhuis weer lid van de S.DJLP.
De regeering afgetreden
Moeder klaagt haar zoon aan
14 dooden 18 gewonden
DE DIRECTIE N.-H.D.
Kerkelijke gewaden
op straat
Hevige ontploffing
te Toulouse
vla
:he
Acetyleen-fabriek in .de lucht
gesprongen
Ernstige ontploffing op een
Stoomtrawler
bureau:
VIER EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 297
phase to,
hdlê. De
:rsbureau
i de vier
ieeren Ir.
den heer
I het ex-
Die zich thans op het
Noord-Hollandsch Dagblad
abonn eren ontvangen de
nummers tot 1 Januari a.s.
Ernstige verwikkelingen
in Guatemala
Ernstig spoorwegongeval
in Spanje
PAYGLOP 3
ALKMAAR
f
Draaft Dickens er
AANGIFTE M0ET 0P STRAFFE VAN VERLIES VAN RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
bii verlies van
Revolutie in Guatemala.
i zondag
Treinbotsing In Spanje Vele dooden.
1930
ken
De verbetering houdt aan
jaar go-
Eenlg herstel van orde in Spanje.
de openbare godsdienstoefening
dit
Geen persoonlijke ongelukken
Bandjirs niet uitgesloten geacht
In escadrille
Drie daders gearresteerd
Er was niet meer mee te huizen
men een
M dooden en gewonden
commandant van de vesting
bil een breuk van
been
T(ltfoon:
werd de moeder gehoord, die
at er met dien jongen niet te
een
vreedzame
wat de
gewaad
geacht
kennen
Najaarsvergadering R. K. Werkliedenver
bond.
Commissie benoemd voor wetenschappelijk
znlvelondersoek.
Uitvoering van het kanalenplan in het
Noordelijk deel van Noord-Holland.
Te Toulouse is een acetyleenfabriek in de
lucht gevlogen.
zlch toe
rust van
Ir. J. O.
recte ge-
timchen
en en er
en thans
paarin 1848
laten.
Het
burgerlijke
Ye genuine Christ maspudlnghe
2 ShilUnghe
Hoogste barometerstand 778.1 te Parijs en
Maastricht.
Laagste barometerstand 733.8 te Isafjord.
Verwachting: Zwakke tot matigen, Zuld-
westeiyke tot Zuldoosteiyken wind, nevelig
tot half bewolkt, waarschijnlijk droog weer,
lets kouder.
De provincie Noord-Holland neemt over
den tramweg SchagenWognum.
de
te
Pauseljjke belangstelling voor Mgr.
Seipel.
nets” te
aan het
radloka-
Wdoellng
uit Indl«
Malabar,
toor van
erdt dus
st nieuws
ter. werd
gebracht
algen als
•ortngen,
len Indl-
•1‘ik ver-
loverbln-
jgtuig ie
volledig
oute bad
t. Voorts
sfonische
mbr n
hij. dat
:aat voor
rland en
van
vrede,
Europa
De Tweede Kamer heeft de begroeting van
Waterstaat aangenomen, evenals de P. T. T.-
be gr noting.
ideraocfe
weer to
want da
T.-bo-
Barometerstand 9 uur v_m.: 778. Vooruit.
Behandeling van het Vlootplan in de Eer
ste Kamer.
■der over
gche'me
gunstgo
:h waar-
n In ver-
n aan ds
stellen,
genomen
r werden
1, terwijl
jsnroken,
:derland-
'oondlen-
ds steeds
il mogen
gisteren
damschg
landbau-
ssproken
g'ng tot
vroegen
over de
werktijd
sn. voor
snignviiw
processies
ontochten
laat.
De
het
eelt,
den.
het
woed
kens
veel
voor
zijn i
Londen
LICHT OP. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om: 4.16 uur.
Teullngg
■gen: die
ultslui-
de ren
en giro»
J moet
'ang der
van den
De lichte verbetering In den toestand van
Poincaré houdt aan. Gisteren kon hy voor
de een te maal weer wat voedsel tot zich ne
men. De geneesheeren meenen te mogen
hopen, dat een verdere verbetering zal intre
den.
bewer-
In
in oud-Engelsch op
Want ofschoon Dickens geldt
van Kerstmis, gaat
sentiment toch veel verder terug,
wel tot
mkbedd
is Inge-
en-.entn
wil ta
doen.
in ds
tot aan
bal g».
„Ye Olde Pudinghe Shope”
HU voelt een traan van ontroering
aan zijn oog ontspringen. Door het
floers van dien traan werpt hij een
smachtenden blik op den plumpudding:
Naar Stefanl uit Rome meldt zijn de
twaalf Itallaansche watervliegtuigen op hun
tocht naar Carthagena by de Baiearen door
een hevlgen storm overvallen. Acht toestellen
hebben Los Alcazares by Carthagena bereikt.
De andere vier waren genoodzaakt in de
Rio-baai van het eiland Majorca te meren.
Zjj zullen slch hedenmorgen weer by de
andere In Los Alcazares voegen.
Nieuwe rivierbeddingen
De erupties van de Merapi duren voort. De
observatiepost te Maron registreert dagelijks
10 tot 30 bevingen. Speciale maatregelen zijn
getroffen, ten einde de bevolking van de
hoogst gelegen dessa’s tijdig te waarschu
wen. Hoewel een dergeljjke waarschuwing
zeer waarschijnlijk overbodig zal blijken, is
het gevaar toch niet denkbeeldig- De dage-
Hjksche erupties, gepaard aan lavastroomln-
gen, dreigen enkele ravijnen te doen volloo-
pen waardoor een natuurlijke dam wordt
gevormd, welke T water van de riviertjes uit
de bedding opstuwt in andere richting,
waardoor bandjirs niet uitgesloten worden
geacht. De lava bereikte reeds het ravijn bjj
de kali Banta ng.
De bevo.klng vat dit natuurphenomeen
echter zeer laconiek op.
Nabij Robledo is de Asturiscbe expresg-
treln door een onveilig signaal gereden en In
botsing gekomen met een goederentrein. Er
werden 14 personen gedood en 18 deels zwaar,
deels licht gewond.
leest hij. De aandoening wordt hem te
machtig. HIJ treedt den winkel binnen
en koopt voor 2 shilling een pudding,
waarvan hij en zijn heele familie maag
pijn krijgen, en waarvoor hij in geen der
elf andere maanden een shilling zou
hebben uitgegeven.
Maar hij voelt zich een beter, en mis
schien zelfs een goed mensch.
NESS UNO
Na hevige straatgevechten, waarbij ook de
Minister van Oorlóg gedood werd, is de re
geering van Guatemala gisteren gevallen. De
nieuwe voorlooptge regeering staat onder
leiding van Generaal Orellana.
In den afgeloopen nacht vond in een acety-
leenlabrlek te Mancloux bj Toulouse een
hevige ontploffing plaats. waarbU de fabriek
voor een groot deel instortte en een veer
tigtal arbeiders onder de puinhoopen werd
bedolven Een begin >nn brand werd ge-
bluscht en direct werd met net bergingswerK
begonnen, dat echter door de duisternis ten
zeerste werd belemmerd. In de vroege mor
genuren was men er In geslaagd 7 dooden en
13 zwaar gewonden uit de puinhoopen te ber
gen. De gewonden werden naar het sieken-
huis overgebracht. Het reddingswerk zal
waarschijnlijk nog wel den geheeien voormid
dag duren.
Omtrent de ontploffing in de chemische
fabriek te Mancloux bij Saint Gaudens in
de nabijheid var Toulouse wordt nader ge
meld. dat alle fabrieksgebouwen in de lucht
zijn gevlogen. Het personeel, dat uit meer
dan 100 man bestaat, werd door het onge
val Volkomen verrast en was aanvankelijk
willoos van schrik.
Slechts een gedeelte van het personeel
was aan het werk en verscheidene personen
wisten zich uit de puinhoopen te redden,
waaronder nog een 40-tal begraven liggen.
Uit alle dorpen waren spoedig reddingsbri
gades ter plaatse, die te zamen met de brand
weer en militaire troepen het reddingswerk
aanpakten. De twaalf gewonden, die werden
geborgen, zijn er alle zoo erg aan toe, dat
men aan hun herstel twijfelt.
Met behulp van schijnwerpers werd het
werk den geheelen nacht voortgezet.
Ruim 40 arbeiders ontbreken nog steeds.
Het aantal dooden. dat geborgen werd, be
droeg gerulmen tijd 3, doch tegen «ten mor
gen werden wederom eenlge Hjken geborgen
Van de slachtoffers, die nog niet geborgen
kohden worden, hoopt men nof vele levend
aan te treffen.
Omtrent hun lot verkeert men echter nog
In het onzekere.
Alle .t».nne'« dit blad ilm Intfevoi» dt. veriekeriniBvnorw-.rden i 1 1.,
7a*a ««WW’sHe» verzekerd voor een der voioende ultkeer|n<tcn 3000.- Ue’Y’*l,o“e Wheel» onu* hlkihetd tot werken door f vrn bit een on nevel met f ncn Mi verlies ven een h«bd. f ISE Mi wrtlee ven een f CA
AARGICTC beid* *rmeo betÓ' hwneo 1 doodelliken .Hoon een voet M een <x>« Za-” duim«i.vlnaer
Press meldt uit Guatamala,
dat by de omwenteling circa 60 personen wer
den gedood of gewond De troepen In de gar
nizoenen en de burgeriyke ambtenaren
steunen de nieuwe regeering. Deze heeft
geen enkele der ambtenaren van de regee-
ring-Palma ontslagen of gevangen geno
men.
Een ongeveer 50-jarige vrouw D. v. M..
wonende in een dorpje In den Achterhoek
klaagde haai zoon aan, die by haar m
Juli van dit jaar f 65 stal, benevens drie
gouden ringen en twee gouden broches
Eergisteren diende deze zaak voor de
Rechtbank te Arnhem.
De zoon, de 24-jarige H. van M momen
teel voor een ander misdrijf gedetineerd te
Utrecht, had tot n't toe ontkend, doch ter
zitting bc' nde hy
Als getu -
verklaarde,
hulzen viel.
De officie van Justitie, mr. L.. r
achtte het ge 'urde zeer ernstig- Verdachte
had door zijn wangedrag zijn moeder al
zoo groot leed gedaan, -n ten slotte brak
hy nog In In haar woning.
Mede in verband met de waarde van het
gestolene, elschte spr. jaar gevangenis
straf.
Uitspraak ovei 3 dacen, xn
Strijder tegen den oorlog en voor den wede
Brland hield een groote lezing over Je
bultenlandsche politiek, waarby hy zich al
lereerst scherp wendde tegen de aanvallen,
die door de rechtsche partijen op hem wer
den gedaan. Brland verklaarde, ervan over
tuigd te zyn. dat de groote meerderheid van
het land achter hem en zyn politiek staat.
Te Genève had hy de wereld het ware ge
zicht van Frankrijk willen laten zien, door
met alle energie het vredeswerk te verrich
ten. Wanneer Frankrijk op het oogenbllk In
het buitenland geliefd is, dan is dit niet in
de eerste plaats wegens zijn heldhaftig ge-
drag tijdens den oorlog, doch ook. omdat *t
den vrede dient. Vervolgens sprak Brland
over de beschuldigingen, die men tegenover
Frankrijk uit. naar aanleiding van het
Fransche standpunt Inzake de veiligneid.
Brland verklaarde, dat hy by elke gele
genheid had gewezen op de maatregelen, die
noodlg zlln. om de veiligheid en het leven
van Frankntk te waarborgen.
Brland zelde. xich voor te stellen, dat bij
een goede Franschman was.
Alle smaad zou hem niet beletten tot zlln
taatsten ademtocht tegen den oorlog en
voor den vrede te strijden.
In aanrii’'”ng op deze rede wees Minister-
President -Steeg met eenlge waardeerende
woorden op het vredeswerk van Brfznd die
al zyn kracht had gewild aan deze ondank
bare en delicate taak en die reeds zoovele
beteekenlsvolle resultaten had geboekt.
Gisterenmiddag arriveerde in de Visschers-
haven de stoomtrawler Magpie U M. 55.
Aan boord van dezen trawler, die daags
te voren naar de vlsschery was vertrokken,
vond In den nacht van Dinsdag op Woensdag
een hevige carbldontplofflng plaats, doordat
een slang van het toestel sprong. Het was
een geluk, dat geen der opvarenden zich In
de nabyheld der ontploffing bevond, In welk
geval persooniyke ongevallen niet zouden
zyn uitgebleven. De materleele schade was
echter zeer ernstig Tengevolge van de ont
ploffing ontstond een hevige brand, welke
slechts met moeite kon worden gebluscht.
De reddingsboot moest met het oog op
mogelyk zinken, buiten boord gezeV worden
De trawler keerde direct terug en men
slaagde er In. steeds de boot bulten
boord houdend, de haven te bereiken. Toen
het vaartuig binnen de pieren was. weigerde
de machine, waardoor de hulp van een acheep-
boot moest worden ingeroepen. De Magpie
werd daarop door een sleepboot van Wijs
muller naar de Visschershaven gesleept.
HOF 6. ALKMAAR
Administratie Nq. 433
Redactie No. 633
Het republlkelnsche comité voor handel
Inudustrte en landbouw gaf gisteren ter
eere van Brland een maaltyu, dien byna
alle leden der nieuwe regeering, ook Steeg
bywoonden.
Senator Chaumet hield een red^. waarin
hy zelde. dat Frankrijk vaak als oorlogs
zuchtig, imperialistisch en eerzuchtig was
uitgekreten.
Dit was laster.
Frankryk wenschte thans meer dan ooit
de organisatie van den wereldvrede.
Alle Fransche regeeringen hadden
ideaal gediend.
Brland had als premier en minister van
bultenlandsche zaken onafgebroken voor de
toenadering der volkeren gearbeid. Hy was
de onvermoeibare smid des vredes. Hij be
moeide zich dageiyks met de Dultsch-Fran-
sche betrekkingen In een volkomen verzoend
Europa te verbeteren.
Zoowel zijn werk als zyn persoon werden
echter miskend.
De moeliykheden waren ontelbaar. A’s zy
grooter werden, hoorde men in Frankrijk en
elders vreugdekreten. Want er zyn lieden,
die den terugkeer naar het oude stelsel van
bondgenootschappen, naar de bewapening
en de onderlinge animositeit der staten be
pleiten, en die verlangen, dat de politiek
van Brland wordt opgegeven.
„Daaraan", riep Chaumet uit, ..zullen wij
nimmer pnze goedkeuring hechten. Brland
dat noemde
Franschman
De Kroon heeft afwyzend beschikt op het
verzoek van de gemeente Zaandyk tot ver
dere exploitatie van den Zaandyker tol, zoo-
dat met Ingang van 1 Januari as. deze veel
besproken wegversperring tot het verleden
behoort.
De heer R. Stenhuis te Beekbergen, ge
wezen vorzltter van het N. V. V. en oud-lid
der Tweede Kamer, heeft zich, volgens
„Telegraaf, aangesloten bij de afdeellng
Apeldoorn van de S. D. A. P.
Pastoor L. Stolk uit Amsterdam schrijft
In ..De Tyd":
„Is het dragen van kerkeiyke kleeding
zooals superplie en stool op den openbaren
weg door de Nederlandsche wet verboden
en volgens de wet strafbaar?
Artikel 6 van de wet op de Kerkgenóot-
van het jaar 1853 bepaalt bet
De diefstallen by het Marine-etabllsse-
ment te Soerabaja, zijn nader onderzocht.
De hoofdschuldige Is de chauffeur K.
Varkevlsser; medeplichtigen zijn een in-
landsche magazynbewaarder en een
Britsch-Indlsch chauffeur. Allen zijn ge
arresteerd.
By de huiszoekingen werden gevonden
38 blikken lynolie. groote hoeveelheden
automobielolie, benzine, djattlhout, zeildoek,
enz., welke door de chauffeurs werden ge
stolen en thuis opgeslagen.
Het Is niet bekend voor hoeveel waarde
In totaal reeds Is verkocht.
deling was en geen woord Engelsch
sprak, was hier niet populair en hetgeen
hU deed en naliet was dus bij voorbaat
aan veel kritiek onderworpen. Angll-
caansche en andere geestelijken veroor
deelden den Kerstboom als een over
blijfsel uit heldenschen tijd en gaven
de meening te kennen dat Engelsche
christenen hun godsdienstige feesten
vrij moesten houden van Gennaansch-
heidensche Invloeden. In brochures uit
dien tijd werd zelfs het verval van de
religieuze Kerstviering ten gevolge van
de Invoering van Kerstboomfeesten
voorspeld.
Maar al de Hannoveraansche kortin
gen en zij bleven honderd jaren lang
halve vreemdelingen hielden vast
aan de oude Duitsche zede, en wat het
Hof deed, vond onmiddellijk navolging
bij den burgerstand en de volksmassa.
Maar toch duurde het lang eer de
Kerstboom populair werd en toen Dlc-
jong was. schijnt de boom een
minder onontbeerlijk Ingrediënt
zulk een Kerstpartij geweest te
dan thans. Het waren vooral de te
wonende Duitschers, die door
hun voorbeeld de Dultschg kerstviering
krachtig propageerden. Niet alleen de
Georges en Willem IV, tataar ook konin
gin Victoria hadden veel Duitschers aan
hun hof en moedigden Duitschers aan
zich te Londen te komen vestigen, waar
zij door koninklijke voorspraak en door
betrekkingen met het Hof vaak zeer
spoedig grooten maatschappelijken in
vloed kregen. Zij noodlgden notabele
Engelsche families op hun Kerstboom
feesten uit. en aldus werden steeds rui
mere kringen der bevolking voor het uit
Duitschland Ingevoerde gebruik gewon
nen. Eigenaardig is het dat in later tijd
aelfs naar Engeland geëmigreerde Duit
sche Israëlieten als Kerstboom-pionlers
opgetreden zijn. Voor hen was Kerstmis
geen religieus, maar een natlonaal-hui-
selljk feest, zooals Nederlandsche Israë
lieten het Sint-Nlcolaasfeest vieren zon
der zich er om te bekommeren, dat Am
sterdams beschermheilige door de
Roomsch-Katholieke Kerk tot de alta
ren verheven is. Zelfs orthodoxe Duit
sche Israëlieten te Londen gaven om
streeks het midden van de vorige eeuw
Kerstboompartljen voor hun kinderen,
waarbij dan natuurlijk de vriendjes en
vriendinnetjes, die voor het meerendeel
tot nlet-joodsche families behoorden,
ultgenoodlgd werden. En zoo ontstond
In menig Angllcaansch gezin de Kerst-
boom-cultus. doordat de kinderen bij
hun joodsche vriendjes zoo’n plelzler
gehad hadden.
Zoo on-Engelsch als de Kerstboom is,
zoo Engelsch is de Kerstmispudding. De
ze wordt sinds onheuglijke tijden op 25
December verorberd, en zelfs de om
haar soliditeit bekende Engelsche ma
gen hebben dan een zeer harde proef te
doorstaan. De Brit is. zooals een leder
die dit volk kent, beamen zal. matiger
In spijs dan de meeste Europeesche
volken, maar gedurende het Kerstfeest
overtroeft hij het geheele continent. Een
eeuw geleden aten 11 Eneelschen veel
meer dan thans en corpulente men-
schen waren hier even talrijk als elders
In ons werelddeel. Terwijl zij In den
loop der jaren veel soberder geworden
zijn, hebben zij uit piëteit hun Kerst
maal. met een kalkoen als middel- en
een Kerstmispudding als eindpunt, op
het oude peil gehouden. Hierin worden
zij natuurlijk jaarlijks aangemoedlgd
door de poeliers en de koekenbakkers,
die in de roerendste advertenties het
publiek wijzen op zijn Christenplicht.
Vooral pogen zij de harten en de ge
moederen. hunner cllënteele te
ken door hun aankondigingen
winkelkasten
stellen,
als de organisator
het
en wel tot den tijd, toen heldensche
Kerstboomen hier nog niet wortel ge
schoten hadden, en naar men thans j
aanneemt - alle menschen goed, ge-
moedelljk en liefhebbend waren. En de
Engelschman vliegt er elk Jaar opnieuw
in. Hij zal dagelUks voorbU den koeken
bakker gaan, en in de winkelkast een
plumpudding, aangeprUsd voor 1 shil
ling zien liggen, zonder dat ooit de ge
dachte in hem zal opkomen het moor
dend baksel te koopen. Maar op zeke
ren dag in December ziet hU dienzelf
den plumpudding liggen, tooverachtig
beschenen door t licht van roode gloei
lampjes. Over de geheele breedte van de
winkelruit Is een strook rood papier ge
plakt met In witte, sneeuwachtige let
ters het opschrift:
biyft Intusachen de vraag.
wet onder kerkeiyk
verstaat en of stool en superplie
worden daartoe te behooren. WIJ
daaromtrent geen gerechteiyke uitspraak.”
Tot zoover Pastoor Stolk.
De C.-H. „Nederlander" maakt zich over
dit stukje ongerust. Ze schrijft:
..Het Is ons bekend. waarom het blad
heeft aanleiding gevonden dit ond-rwerp
thans aan de orde te stellen; op Ietwat In
het oog vallende wijs.
En met belangstelling zien wy toe, hoe
zich de zaak ontwikkelt, nu xjj eenmaal Is
gesteld.
Van eenlg oordeel onthouden wij ons:
wij achten trouwens de kwestie nog niet
actueel en meenen. dat zy ook niet actueel
moet worden.
Eén verwachting echter spreken wy uit;
zy het ten overvloede.
Deze: dat de duidelijke bedoeling van
den wetgever niet door een duiding van het
woord „besloten plaatsen” en „gewaad" zal
worden Illusoir gemaakt.”
De „Ned." haalt er dan zelfs den dreigen
den tyd by. waarin men vooral moet ver
mijden „wat naar openbare sabotage van
de wet zweemt"....
Dat
teekent
Als het stukje In „De TUd” iets beteekent
dan kan het alleen dit sUn, dat men tracht
een wettelijke uitspraak te krygen. wat de
wet onder kerkeltfk gewaad verstaat. Dat Is
jul-t gMn sabotage van de wet.
Overigens moet toch ook de .Nederlan
der” zoo zoetjesaan wel voelen, welk
anachronisme een wet Is. die
verbiedt. maar revolutlonralre
met oproerige opschriften toe-
ABGNNEMENTSPRIJ8:
fgf kwartaal, voor Alkmaar t—
V((r bulten Alkmaar f 3.85
jiat Geïllustreerd Zondagsblad
0.60 hooger
was weliswaar, zooals men
Europeaan, maar vóór alles
Hy weet, dat het bestaan van een onafhan
kelijk en vrij Frankrijk een onafwijsbare
voorwaarde voor den vrede in Eurot» te.
De onaangename betoogingen en het van
haat vervulde geschreeuw by Frankrijke bu
ren hebben natuurlUk bij de Franschen en
de pro-Fransche buitenlanders groote be
zorgdheid gewekt. Men moet zich derhalve
door voorzichtigheid laten lelden.
Maar deze omstandigheden rechtvaardigen
geen wyzlglng der Fransche politiek.
Frankrijk te in net heden evenals In net
verleden ten stelligste vredelievend gezind
Frankrijk streeft niet naar politieke, mi
litaire. economische of sociale hegemonie.
Frankrijk wil slechts tot den algemeenen
welstand en tot den vrede bijdragen. Deze
politiek te niet die eener enkele persoonlijk
heid. maar eenvoudig de politiek van
Frankrijk"
Chaumet besloot zijn rede met de woor
den: Brland vertegenwoordigt Frankrijk en
Briand's positie blijkt duldeiyk uit het feit,
dat ieder, die tot minister-president wordt
uitverkoren, zich allereerst tot Brland
wendt en zich zlln medewerking verzekert.
Verreweg de groote meerderheid
Franknlks bevolking verlangt den
een vrede, die de veiligheid van
waarborgt.
schappen
volgende:
,.De bedienaren van den openbaren gods
dienst dragen *t gewaad, voor kerkeiyke
plechtigheden of by de uitoefening van den
openbaren godsdienst in hun Kerkgenoot
schap gebrulkeiyk, niet dan binnen de ge
bouwen en besloten plaatsen of daar, «raar
naar het
tweede lid van artikel 167 (thans 170) der
Grondwet Is toegelaten."
De wet dus verbiedt het dragen van het
kerkeiyk gewaad bulten gebouwen en be
sloten plaatsen, behalve op plaatsen, waar
de openbare godsdienstoefening volgens de
Grondwet te toegelaten.
Wat nu zegt het 3e lid van artikel 167
(thans 170) der Grondwet?
..Behoudens de noodige maatregelen ter
verzekering der openbare orde en rust,
blijft de openbare godsdienstoefening bul
ten de gebouwen en besloten plaatsen, ge
oorloofd, waar zy thans <1848’ naar de
wetten en reglementen te tosgelaten.”
Uit dit artikel volgt dus. dat voor het
dragen van kerkeiyke kleeding buiten ge
bouwen en besloten plaatsen dezelfde re
geling van kracht te als voor processies
Waar deze in 1848 naar de wetten en regle
menten werden toegelaten. (dit gold be
halve voor Laren in Noord-Holland. vooral
voor de plaatsen, die weleer tot het land
van Cleve en Ravensteln behoorden), wordt
ook het gebruikeiyke kerkeiyke gewaad
toegestaan.
Kort en bondig kunnen we dus ons ant
woord samenvatten In deze woorden: Het
dragen van kerkeiyke kleeding op den
openbaren weg is door de Nederlandsche 1
wet verboden en volgens de wet strafbaar
op plaatsen, waar In 1848 h t houden van
processies verboden werd en te toegestaan.
de processies werden toege- i
Londen, 16 December
Ben Londensch uitgever, die de wer
ken van Charles Dickens heeft doen
verzchUnen In zoo getrouw-mogelUk
facsimile van de editie, welke den
echrljver het liefst was, beveelt deze
Inderdaad hoogst aantrekkelijke en met
beroemde Illustraties verluchte uitgave
als Kerstgeschenk aan met de woorden
„Charles Dickens, the man who made
Christmas".
Zooals het daar staat, is het natuur
lijk lachwekkende onzin. Charles Dic
kens heeft Kerstmis niet gemaakt. Met
meer reden zou men kunnen zeggen,
dat Kerstmis Charles Dickens gemaakt
heeft. Maar de uitgever bedoelt het zoo
letteriyk niet. HU wil ons niet doen ge-
Jooyen, dat Dickens de uitvinder is van
Kerstmis, maar de nationale zanger
In proza van dit feest en dat de na
tionale Kersttradities, die heden nog in
December heerschen, cloor hem geves
tigd zijn.
En ook dit Is misschien niet waar.
Men maakt zichzelf hier gaarne wUs,
dat men Kerstmis nog altUd viert vol
gens het Diokenslaansche recept, maar
er Is in de eeuw die ons scheidt van den
tjjd. waarin de nog steeds gelezen
Kerstverhalen spelen, al te veel veran
derd, dan dat wU. zonder onszelven
swaar geweld aan te doen en In figuur
lijken zin een maskerade-costuum aan
te trekken, ons nog zouden kunnen ver
plaatsen In den geest en de stemming
van den onsterfelUken Pickwick.
Het zUn de magazijnen en alle koop-
Sed-m, die voor Kerstmis werken, die
«eu toe vrijgevigheid leidende sentlmen-
taii-eit aankweeken door te speculeeren
op de nationale vereertng voor Charles
Dickens. En het publiek heeft hiertegen
geen bezwaar, want, wanneer het sei
nen bUzondere gulheid, gemoedeUjk-
beld en goedgeefschheid verelscht, Is t
altijd gemakkelUk hieraan te kunnen
voldoen door te zeggen: Ik refereer mU
aan Charles Dickens.
Deze dankt niet alleen en misschien
selfs niet In de eerste plaats, zUn natio
naal patronaat over het Kerstfeest aan
lijn beschrijvend talent, maar vooral
aan de toevallige omstandigheid dat.
toen hU in het begin van zijn loopbaan
was. tot tweemaal toe Engeland gedu
rende de Kerstweek onder een zware
vracht sneeuw bedolven was. Vandaar
die Inderdaad buitengewoon aantrekke
lijke „Witte Kerstmis”, die hU in de
Plckwlckpapers beschrUft. Die „Witte
Kerstmis” van Dlckens is het ideaal van
lederen Engelschman geworden. Hoogst
zelden heeft hU er een meegemaakt, be
halve In het Peak- en het merendistrict
of In het bergland van Wales. Het Is
vooral de witheld welke het Dicken-
slaansche Kerstfeest tot het model van
den hedendaagschen Brit gemaakt
heeft.
De nuchtere waarheid evenwel te, dat
in Dickens’ tUd December een even
druilerige, modderige maand was als In
onzen tUd. Sneeuw en vorst omstreeks
den 25 December waren toen In Londen
en het Zuiden van Engeland een even
groote zeldzaamheid als thans en toen
zij één- of tweemaal voorgekomen wa
ren, hadden zU op Dickens zulk een
tadruk gemaftkt. dat hU er niet over
Uitgepraat en Jftgeschreven raakte.
De ouderwetsche winters waren in
deze streken van hetzelfde gehalte als
de nieuwerwetsche en merkwaardig is
1, dat men In tUdschriften van honderd
jaren geleden dezelfde verzuchtingen
over een „echte ouderwetsche Kerstmis”
kan lezen als in het jaar 1930 geult
worden. Niet onwaarschUnlljk is het,
dat onze achterkleinkinderen op hun
beurt de dagelUksche modderbaden, die
de bewoners van Londens voorsteden
en buitenwUken zich in December ge
troosten, als romantische tochten over
sneeuw- en Usvelden zullen verheerlU-
ken.
Wat men een „Engelsche Kerstmis”
pleegt te noemen, stamt niet uit den
tUd van Dickens, maar ontstond onge
veer een eeuw daarvoor. ZU is In hoofd-
Mak niet Engelsch. maar Dultsch en
werd hierheen overgebracht door het
Hute van Hannover, dat in het eerste
kwartaal der achttiende eeuw op den
troon kwam. Daarvóór had het Kerst
feest vooral een godsdienstig karakter
««dragen. terwUl de niet strikt-reli-
Rleuze huiselijke en maatschappelUke
viering veel minder te beteekenen had.
Oeorge I was het die den Duitschen
Kerstboom In Engeland plantte en dezen
ma»kte tot het middelpunt van de
feestviering aan zUn Hof. Het schUnt,
dat men van kerkelUke zUde hiervoor
taeta voelde. De koning, die een vreem-
Omtrent de omwenteling in Guatamala
wordt gemeld, dat president Palma door
militairen in samenwerking met de libera
len werd afgezet. De troepen bestormden
het paleis van den president, waarbij de
minister van oorlog benevens een vijftiental
hoofdofficieren werden gedood. Manuel
Crellam. die tot voorloopig president te ge
kozen, was
Matamorra.
Associated
lykt toch wel héél ver gezocht,
de „Residentiebode” hlerby aan.
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—
regels f U5: elke regel meer f 8.25.
RECLAME per regel 8.7S voor
de eerste pagina; voor de overige
pagina’s f 9.M.
RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD”
bU vooruitbetaling per plaatsing
0.60 per advertentie van 5 regels:
iedere regel meer 6.13
