r
I
R
tweede blad
DE
WETHOUDER H. KLAVER OVER
WETHOUDERSCRISIS
f!
Van Putten en Oortmei jer - Payglop
I
BLADZIJDE 1
MAANDAG 22 DECEMBER 1930
STADSNIEUWS
i
'9
L
I
f
1
atis
met
H
ïrn-
«u
r~
- X ..2
R
dL°S£ie;*/“ar den a"d van het werk
dan komt later een uitspraak, welke werken
in aanmerking komen voor subsidie
W
vol-
D. WOLDENDORP
door allen
J
Nadat spr. eerst uitvoerig uiteengezet had.
dat
C. VENNEKER
het
3. RINGERS
Is
G. VAN SLINGERLAND
tot
Jt
was
J. VOGELAAR
beste
i
A. F. THOMSEN
1
Deze motie werd met elf stemmen aan
genomen.
democraten
a R.K. Doch
heer Westerhof
X
A
I
•s
I
Ziehier., i. het geheele verloop van feiten
zonder u bezie te hebben Behouden met
details en wat dies meer zij. deze toch zijn
nllen voldoende uit de pers bekend.
--
Dat enkele raadsled^i met de S.D.A.P.
onderhandeld hebben zonder overleg met
de overige fractieleden, is verklaarbaar
spr. vindt het niet goed ook de heer Klaver
heeft zelf gezegd: de omstandigheden hebben
dat gemaakt.
Men heeft hier gesproken van woord
breuk het scheelt veel, wie dat doet nu
Het eigenaardige van het geval is wel, dat
de geheele crisis is ontstaan mede door leden
der R. K. raadsfractie, in beide gevallen
waren leden onzer fractie betrokken.
Het was dan ook wel vanzelf sprekend dat
op ons de groote plicht rustte om tot de
oplossing te komen, en wij hebben ook van
het eerste oogenblik af aan begrepen, dat
alles moest worden in het werk gesteld om
hiertoe te geraken, en wij hebben ons geen
oogenblik aan den plicht onttrokken of
trachten te onttrekken.
Discussie
De heer RAMS heeft met genoegen ge
luisterd naar het betoog van den heer Klaver,
dat spr. een bloemlezing noemde over het
gebeurde. Oo de vorige vergadering had
spr. de gedachte uitgesproken, dat de R. K.
fractie aan elkaar gelijmd was, spr. consta
teert thans met genoegen, dat er goed
gelijmd is en dat de fractie weer hecht en
sterk is. De heer Klaver aldus spr.
heeft de schuldvraag en de crisis zelf meester
lijk in elkaar gelascht. Naar spr.'s meening
is de schuldvraag door de heeren Wolden-
te zijn werkverschaffingswerk t
het Rijg hier tegenover, wat vet
Rijk werkverschaffingswerk?
I beide partijen behouden zich bet recht voor
I de personen der wethouders aan te wijzen,
en dezen worden door de andere partij on-
voorwaardelijk overgenomen.
Over alle andere punten behoudt iedere
paitij zijn volle vrijheid van handelen.
de 7500.aan
-- --__3 een
ft 1.500.terwijl hiervan
-r- mvliilU aan
de werkioozen. Dit ging zoo goed als allen
een berekening opgezet,
van het grondloon op 38 ent.
-r»-uvn.,1 ZOO
dicht mogelijk het gevraagde te benaderen.
TELMACHINES in prijzen vanaf f36.00
Kent ge onze schitterende collectie SCHRIJFMACHINES
Wij kunnen U aanbieden wat geen ander kan
..De raad, gehoord de besprekingen, is
van oordeel, dat het mede .n verband met
de publieke opinie, niet gewenscht is. dat
de heer Ringers de portefeuille van Pu
blieke Werken zal beheeren”.
«Sb
elftal was evenwel, dat nu nog over was
het voorstel-Woldendorp geamendeerd door
den heer Vogelaar en aldus geamendeerd
door het college van B. en W. overge
nomen.
Evenwel over dit laatste voorstel is niet
gestemd, de zaak werd gesloten verklaard
en het volgende agendapunt kwam in be
handeling
Evenwel was er in de raadszaal nog de
grootste oneenigheid, over wat nu was aan
genomen en toen domineerde de meening,
wat door uitroepen werd ondersteund, nu
hebben we niets, nu is overgebleven het
eerste voorstel van B. en W. op basis 38 ets-,
zonder verhoogden kindertoeslag.
Toen kwam de S.D.A.P. met een nieuw
voorstel, ondersteund door de V.D., om het
loon te brengen op 43 ets., met kindertoeslag
en dit voorstel werd ook onderteekend door
drie onzer leden en na eenijf dispuut over
de aan de ordestelling, aangenomen.
Hoe men hier nu ook over denkt, het was
in ieder geval niet juist gezien om zonder
met de leden der fractie overleg te plegen,
een voorstel te ondersteunen met welke
partij of partijen ook.
Het geval Ringers. Zooals ik reeds te
voren heb gezegd, was er, loopende deze
discussie over de loonen en werkverschaffing,
een officieele wethouderscrisis, ten opzichte
van de bezetting door dén heer Ringers Van
den wethouderszetel van P. W.
Alvorens zich ook dit in den raad uitte,
hadden wij al zoo het een en ander ten deze
gehad in het elftal.
Toen de benoeming van een wethouder
voor de opengevallen plaats door de R. K.-
fractie was besproken, werd door ons deze
aangelegenheid naar voren gebracht in
elftal.
Door ons werd naar voren gebracht,
waar het hier gold een R. K. vacature,
meenden ook weer een R. K.
J. WESIERMOF
Het eigenaardige van het geval is wel,
handelen zijn.”
Door dit schrijven was feitelijk ieder
contact zoeken de pas afgesneden immers
wij moesten een uitnoodiging schnftelijk
inzenden en dit hield dan tegelijkertijd m.
dat wij alleen deze oplossing der crisis in
het belang der gemeente achtten.
Als wi| dus schreven, beteekende dit zoo
veel als dat wij ons op genade of ongenade
overgaven.
Nadat dit schrijven door ons van alle
kanten was bekeken en gedurende geruimen
tijd een onderwerp van diepgaande over
weging had uitgemaakt, werd besloten bet
roer om te gooien en ons te wenden
sociaal- en vrijzinnig-democraten.
De groote overweging was deze „wu
zijn twee dagen voor de raadsvergadering,
willen wii alsnog zonder tchrijven contact
zoeken met de overige heeren van het vori
ge elftal, dan moet dit mondeling gebeuren
naarmate het meer tijd kost, verloopt de
mogelijkheid tot onderhandeling (bij mis
lukking) met de anderen en kunnen wij ook
daar minder aangename voorwaarden ver
wachten”. Immers tot verder beraad
geen tijd, en men voelt dan wel. dat men
zoo wat uitgepraat is. en dit wilden wij ab
soluut voorkomen, dus dan maar de onder-
handeltngen beëindigd nu het nog luist
tijd was en ons gericht, zooals te voren gezegd.
De onderhandelingen met de sociaal
democraten hadden een zoodanig verloop, dat
een grondslag tot overeenstemming gevon
den werd.
Overeengekomen werd geen breed opge
zet program op te zetten, omdat dit toch niet
tot uitvoering gebracht zou kunnen worden
gedurende dezen korten tijd. Er werden een
drietal wenschen uitgesproken, waarop over
eenstemming werd verkregen en wel er
komt een nieuwe R.K.School, ter vervanging
der school in de St. Annastraat tegelijkertijd
komt er een nieuwe openbare school voor de
vierde gemeenteschool in pnncip e wordt
besloten het Burgerlijk Armbestuur om
te vormen tot eene vereeniging van Maat-
schappelijk Hulpbetoon: op de oegrooting
wordt eene subsidie gebracht en aangenomen
tan de vereeniging van arbeiders-jeugdcen-
trale.
Er komen vier wethouders, twee R.K.
en twee S.D.A.P.-ers (bekend was. dat
de V.D. geen wethouder konden leveren).
De cijfers, in de bijlage gegeven, werden
dan ook sterk aangevallen en betoogd werd,
met verwijzing naar wat in voorafgaande
jaren was gebeurd, dat betrekkelijk weinig
werken in aanmerking kwamen voor sub
sidie, zoodat zelfs een verlies van het sub
sidie zeker niet meer dan een f 3000.
zou bedragen.
Deze stelling werd ook niet
gedeeld en toen werd getracht om eens een
opzet te maken en te trachten om door
verhoogden kindertoeslag den werkioozen
tegemoet te komen.
een volgende berekening werd opgezet
er zou voor een bedrag van pl.m. 25.000.
aan arbeidsloon en werkverschaffing worden
uitbetaald. volgens cijfers van voorafgaande
laren werd verwacht, dat hierop een sub
sidie zou worden ontvangen van 25 van
en Prov., tezamen dus pl.m. f 7500.
indien nu het loon verhoogd werd van
38 cent tot 44 cent zou ait een meerdere
uitgave beteekenen van zeg rond f 4000.—
Indien wij dus meegingen met de idee der
vakcentrales, zou de gemeente meer hebben
te betalen aan arbeidsloonen 4000.
maar tevens zou men de 7500.—
subsidie missen de gemeente zou dus
verlies lijden van
slechts f 4000.zou ten goede komen
i4-
te veri. Toen is een berekening
om met behoud-
en een verhoogden kindertoeslag toch
Hierin waren wij het in de fractie vrijwel
eens, en getracht zou worden dit denkbeeld
in het elftal aangenomen te krijgen
Het behoeft niet gezegd te worden, dat
dit in het elftal nu niet van een leien dakje
ging, wat volkomen verklaarbaar was. Im-
In de vergadering der R.K. Kiesvereeni-
ging, jJ- Vrijdag gehouden, hield de wet
houder H. Klaver een zeer uitgebreide in
interessante beschouwing over de oorzaken
ta oplossing deAcrisis.
Wij ontleenen aan deze rede het
jende:
dorp en Venneker voldoende in den Raadt
beantwoord na het betoog van den heer
Vogelaar. Spr. is ervan overtuigd, dat de
heer Woldendorp met zijn voorstel is ge-*
komen om toch iets voor de arbeiders te
bereiken en spr. vindt het jammer, dat er
slechts negen voor dit voorstel stemden,
en dat er niet een was, die de tiende wilde
zijn (instemming).
Waar de heer Klaver zich heeft afgevraagd
welke leiding hij moest volgen, daar vraagt
spr. was de stembusuitslag in 1927 demo
cratisch of met Spr. heeft Woldendorp
steeds als een democraat beschouwd spr.
herinnert eraan dat Westerhof in 1927 erop
wees, dat de Raad toen 10
telde 6 S.D.A.P., 2 V.D. en
tegenover dit 10-tal van derf t.
kwam te staan het 11-tal, waarin de R. K.
fractie vast zat.
Spr. meent, Jat de zaak zooals die thans is
heel goed is. Na.v. de toegezegde ƒ300 subsi-
voor het instituut voor Arbeiders-ontwikke-
ling hoopt spr-, dat als van andere zijde ook
een dergelijk verzoek komt dit eveneens
wordt goedgekeurd. Spr. uit de beste wen
schen voor de goede samenwerking tusschen
Burgem. en Wethouders en eindigt met
de woorden we moeten niet kijken naar
wat ons scheidt, maar naar hetgeen ons
samenbrengt, (applaus)
De heer V. KEYSPER brengt dank aan
het bestuur en aan den heer Klaver, die er
buitengewoon veel werk van gemaakt heeft
om de geschiedenis en de oplossing van de
crisis objectief weer te geven overigens is
deze weergave wel doorspekt met eigen
meening.
Waar de heer Klaver over het advies
college van vier jaar terug zijn eigen meening
geeft, heeft de vergadering toch ook wel
iets te zeggen dat daar verband mee houdt.
Wat thans gebeurd is, moest komen
dat kon niet uitblijven. Wat gebeurd is,
is een noodzakelijk gevolg van jarenlang
gevolgde politiek. De heer Klaver zeide,
dat de uitspraak van de kiezers niet wees in
(Democratische richting als men de geschie
denis kent, ziet men. dat een beroep op het
adviescollege niet opgaat.
Voor spr. is deze oplossing niet de beste
spr. wil zijn democraat, doch is daarbij van
meening, dat het begrip democraat wat moet
worden uitgebreid er zijn twee fouten in
Alkmaar, de middenstanders willen niets
anders dan een belastingbiljet dat laag is
en de arbeiders willen slechts weinig werken
ea veel verdienen (verontwaardiging en
protesten
Spr. wil constateeren, dat de enkeling,
die nog in Nederland rondloopt, die meent,
dat de arbeider een hongerloon moet hebben,
niet meer m tel is. Spr. wil het peil van de
arbeidersklasse in het algemeen wat op
gevoerd zien en zoo gezien moet men de zaak
beschouwen m Alkmaar.
Alkmaar aldus spr. is voor 1/3
Katholiek, 1/3 S.D.A.P. en 1/3 diverse
Uit deze drie partijen bestaat de bevolking
van Alkmaar. Het is daarom het meest
gewenscht. dat deze drie groepen aan het
bestuur deelnemen. Daaraan wil spr. de
conclusie vastknoopen, dat de opzet van het
ii-tal. om een groep uit te sluiten niet in
overeenstemming is met het algemeen belang.
Ook wij zouden dat niet zeker niet zoo
getnakkelijk getolereerd hebben. De
opzet van het 11-tal is niet iuist geweest
en m de toekomst moet er naar gestreefd
worden alle groepen te betrekken in het
gemeentebestuur.
Kwam werd het
voorstel van de S.D.A.P. verworpen.
Hierna memoreert spr. aan de hand van
het stenografisch verslag het voorgevallene
m den Raad 'o> na de stemming en verwer-
omg van het voorstel-Woldendorp
Toen ontstond de grootste verwarring
over wa« er dan nog al« voorster over bleef:
en ook aan Je 'afel van B. en W. wa« men
nei een oogenblik me* eens. en was een
meening die de gedachte wa« toegedaan
dat nu alleen nog he' eerue voorstel van
3. en W bestond, immers de amendementen
waren verworpen, en ook he» voorstel-
Woldendorp was verworpen.
Mijne meening ea die van velen van net
dat
wij
voor deze
vacature te kunnen aanbevelen, en hiervoor
de medewerking der heeren te mogen vragen
Ons verzoek werd als volkomen juist er
kend en ook ten opzichte van den voorgedra
gen candidaat, had men geen bezwaar, zoo
dat wij dachten met deze aangelegenheid
klaas te zijn. Evenwel bleek dit toch niet zoo
te zijn. Men wenschte n.l. tevoren te weten,
of wij ons alsnog gebonden achtten aan de
afspraken en overeenkomsten, zooals die
bij het aangaan dezer vierjarige regeerings-
periode waren gesloten.
Deze vraag kwam ons wel wat vreemd
voor. Wij van onzen kant waren ons niet
bewust, dat er voldoende aanleiding bestond
om ons deze vraag te stellen wij waren ons
niet bewust dat het alsnog noodig werd ge
oordeeld nog eens opnieuw eenige verklaring
af te eggen, zoodat deze vraag op velen
onzer een zeer onaangenamen indruk maakte.
Welke hiertoe de motieven waren, heb ik
nooit kunnen achterhalen. Met uitzondering
der twee nieuwe raadsleden der R. K. raads
fractie, hadden de vier overigen precies de
zelfde overeenkomst onderteekend, welke
door de vragers was onderteekend.
Deze toestand scherpte zich toe, toen
bij de behandeling der agenda van den raad
waarop als agendapunt voorkwam „het be
noemen van een wethouder” er aanvankelijk
aan werd vastgehouden, om eerst tot overeen
stemming te komen omtrent het gevraagde
en de heeren niet konden wachten tot het
betreffende agendapunt aan de orde was.
D.t gebeuren heeft de stemming bij ons
tegenover de andere heeren van het elftal
ongunstig beïnvloed. Het was misschien zoo
niet bedoeld, doch het heeft op ons een zeer
onaangename indruk achtergelaten. Dit voor
stel had zich afgespeeld vóórdat de kwestie
der bezetting der plaatsen aan de orde kwam,
evenwel, wij kwamen tot overeenstemming.
Tijdens de vergadering waarop ik tot wet
houder werd gekozen, had de heer Ringers
de plaats bezet, tevoren door den heer Lees
berg tngenomen, wat onzen aandacht geens
zins was ontgaan
Toen na afloop dezer raadsvergadering
de eerste vergadering van B. en W. werd ge
houden, is er alleen behandeld de bezetting
der plaatsen
Door den heer Ringers werd P. W be
geerd. Ook ik verklaarde voor mij het liefst
P. W. te hebben. De heer Ringers meende er
bij te moeten blijven P. W voor zich te
mogen vragen. Door de omstandigheden waar
onder de besprekingen plaats hadden, kreeg
tk den indruk, dat ik geen meerderheid had.
om mij P W te geven Naar mijn smaak
restte mij niets anders dan mij bij het feit
neer te leggen, dat de heer Ringers voor zich
P W opeischte.
Was dus voor mij deze aangelegenheid
afgedaan de overige leden der R K. fractie
dachten er anders over en wilden zich met
neerleggen bij het feit „Ringers aan P. W.”
Het zal uwe vergadering bekend zijn dat er
tevoren reeds het een en ander is te
doen geweest omtrent de combinatie „aan
nemen wethouder P. W."
In het elftal is dit onderwerp aan de orde
geweest, doch toen is men ten deze niet tot
een oplossing gekomen. Dit gebeurdevoor
de raadsvergadering, waarbij aan de orde
kwam „aanwijzing commissaris voor Volks
huisvesting”. en aangezien de wethouder van
P. W regelmatig hiervoor werd aangewezen,
werd dit punt aangegrepen om van de ont
stemming te doen blijken over de bezetting
van P W t
Door een der onzer werd dit dan ook in
den raad naar voren gebracht er op wijzende,
dat het niet gped wordt geacht, dat iemand
die zelf een aannemersbedrijf heeft, wet
houder van P. W. is, spreker zou geen motie
stellen, doch gevoelde er behoefte aan dit
naar voren te brengen-
Door den heer Westerhof werd toen, nadat
er nog eenigen tijd over gediscussieerd was,
de volgende motie ingediend
i waarom in de vorige vergadering deze zaak
J beter niet besuw.it kon worden, vervolgde
I hij
I Bij de crisis zijn twee elementen te onder-
I scheiden; twee factoren hebben bijgedragen
I tot het ontstaan der crisis.
I Tot goed begrip der zaak diene wel in het
I oog te worden gehouden, dat door mij thans
j alleen wordt behandeld de Wethouders-
I crisis en dat de gevoerde politiek over deze
I regeenngsperiode buiten bespreking blijft.
I Hoe men denkt over dit onderwerp kan in
f een daartoe te houden vergadering worden
I besproken als wij weer eens bij elkaar ko-
I men ten einde te praten over de gemeente-
raadsverkiezingen met nadruk verklaar ik
I dus dat 't al of niet voldaan zijn over de
1 politiek van het elful thans buiten beschou
wing blijft.
J Aan de crisis liggen twee elementen ten
i groadslag en wel het loon in werkverschaf
fing en de portefeuille van P. W
I Over het loon in werkverschaffing kan
j het volgende worden medegedeeld.
I Begin October zijn de vakcentrales begon-
I nen met dit onderwerp onder de oogen te
f zien, en men is door het houden van be-
I sprekingen overeengekomen op een grond-
I loon van 44 ets. plus kindertoeslag.
I Nu bestaat er alhier eene commissie, van
I gemeentewege samengesteld, uit afgevaar-
digden der vakcentrale en de werkgevers
organisaties. waarvan de wethouder van
sociale zaken voorzitter is.
Deze commissie komt jaarlijks in October
bijeen teneinde te beraadslagen over de
wkloosheid.
up die vergadering worden besproken de
Joonen. uit te keeren in werkverschaffing en
de werken welke voor werkverschaffing
in aanmerking komen
Voor wat dit deel der crisis betreft, be
gint hier een groot misverstand; of men elkaar
hier niet goed heeft verstaan, of dat hier
meer gezegd is dan verantwoord kan worden,
is niet te bepalen, doch vast staat dat er
uit het verloop van deze vergadering twee
conclusies zijn getrokken die met elkaar
in strijd zijn. Hier krijgen wij twee meeningen
die ver uit elkaar liggen
Resultaat van deze vergadering was, dat
er een bijlage voor den Raad verscheen met
als grondloon 38 ets plus kindertoeslag en
Zooals ons werd medegedeeld, was hierover
in de commissie van overleg voor de werk
verschaffing overeenstemming bereikt. „Dit
voorstel was met algemeene stemmen aange
nomen Spoedig nadat deze bijlage was
verschenen, bereikte den Raad een request
waarin door de vakcentrales werd gevraagd
het grondloon op 44 ets te brengen Toen
deed zich bij de Raadsleden de vraag voor,
„maar hoe zit dit nu. de bijlage zegt er is
overeenstemming bereikt op 38 ets., en
daarmede zijn de afgevaardigden der vak
centrales het eens en nu vragen die zelfde
vakcentrales 44 ets
Hierop antwoordden de afgevaardigden
der vakcentrales met uitzondering van den
afgevaardigde van de Christelijke vakcen
trale. aldus „op die vergadering die wij
gehad hebben met den wethouder is bij ons
de indruk gewekt door den wethouder
c (voorzitter) dat, als wij het uurloon brengen
op 44 ets., dan staat het vast da^wij de sub
sidie verspelen van Rijk en'"Mwïncie, en
deze subsidie beloopt we een t ♦5.000.
gulden, misschien zelfs meer, en toen hebben
wij ons gewonnen moeten geven
Nu zien wij evenwel uit de bijlage dat
er geen sprake is van een te verliezen sub
sidie van f 25.000.want de genoten sub
sidies over de laatste iaren staan er bij. be
nevens het bedrag in guldens dat voor werk
verschaffing wordt uitgetrokken, zoodat ons
daar niet de uiste toedracht der zaak is
medegedeeld. Wij zijn onjuist ingelicht, men
heeft ons daar onjuiste, althans andere cijfers
gegeven.”
Van de andere zijde wordt deze meening
even stellig ontkend, het wordt stellig ont
kend dat er ooi» over een subsidie van
f 25.000.is gesproken en ook in de no
tulen is dit met opgenomen ot te lezen.
Het is natuurlijk mei mogelijk zonder meer
te zeggen wie gelijk heeft.
Toen evenwel de bijlage in de fractie werd
besproken, blees ook Jaar verschil van
meening alhozwe' volmondig werd toe
gegeven. dar een verzoek 'Ot verhoogmg van
grondloon ons volkomen aanvoelbaar voor
kwam. nu de gemeente wa« voorgegaan
met het 'oestaan. van toelagen aan hoofd-
ambtenaren die 'och een behoorlijke sala
riëring ontvangen.
In de fractie is toen gestreefd naar eene
oplossing, die de vraag der vakcentrales zoo
dicht mogelijk naderde en de subsidies met
in gevaat bracht
Zoo zondermeer de subsidie prijs geven
pat natuurlijk niet men moe’ een en ander
■alm overwegen en dan trachten het beste
tt bereiken.
Nu doen zich op het gebied van werk
verschaffing vele moeilijkheden voot en
komen vee' vragen naar voren b.v, wai is
wtrkverscinffin»swerk wat achten wij als
te zijn werkverschaffingswerk hoe staat
bet Rijk hier tegenover, wat verklaart, het
-'S WWW V"Vl -J
Want wij hebben wel te bedenken» <1**
men het wel eens wil doen voorkomen.
Wat is toch het resultaat geweest der
lanwijzing door de kirsvrreeniging7
Vraagt men dit dan komt men tot het
volgende antwoord
Het advies was zls volet Leesberg Kos
ters. v. Slingerland, Keesom. G> els. Klaver,
Bak, Woldendorp.
Bij de daarop volgende aanwijzing door
de kiezers zag de lust er aldus uit Leesberg.
Klisters, v. Slingerland, Keesom. Klaver.
Bak, Woldendorp, Geels. 1
Hieruit volgt dus, dat van wat m-n neer-t
een democratische opschuiving niets is te
ontdekken.
Gerekend kon worden op zes zetels en
onder de zes eerst aangewezenen is er één,
wien men dan den eerenaam van democraat
waardig keurt n.l. de heer v. Slingerland.
Want slechts door een zeer welwillende
WfGuding van wijlen den heer Bak, is de
heer Woldendorp gekozen.
Wij moeten dus constateeren, dat er
van êen democratische opschuiving niet
zoo veel te ontdekken is, een op de zes is
toch geen uitgesproken meening.
Welnu, mij herinnerende dit resultaat,
heb ik gemeend de oplossing der crisis te
moeten zoeken, niet in de meer uitgesproken
democratische richting, doch in de andere
richting.
Ik heb dan ook beproefd en zeer lang
beproefd in deze richting de oplossing te
vinden.
Ten einde hiertoe te geraken, zijn wij eerst
schriftelijk in contact getreden met de overige
leden van het vroegere elftal.
De antwoorden, die wij evenwel ontvin
gen, waren wel voorzichtig gesteld doch
hielden ook iets in, wat het niet gemakkelijk
maakte tot bespreking te komen.
Het bleek ons evenwel, als wij eens per
telefoon pf op andere wijze in gesprek kwa
men, met een der overige heeren van het
vroegere elftal, dat de stemming toch wel
iets anders was dan men uit bet geschrevene
zou moeten opmaken, evenwel bleef toch
het geschrevene zijn volle kracht behouden.
In deze sfeer hebben wij een tiental dagen
doorgebracht, 's avonds vergaderen en op
den dag confereeren met degenen, die
op den dag bereikbaar waren.
Ondertusschen verliepen de dagen en het
einde van den door de wet gestelden termijn,
waar binnen de wethoudersverkiezing moet
plaats hebben, naderde snel.
Verschillende mogelijkheden werden over
wogen, doch dit stond wel bij ons voorop,
het op een wilde stemming laten aanloopen,
ging niet. Het moest, hoe dan ook. tot een
regeeringsmeerdêrheid komen, evenwel, zoo
mogelijk, zonder voor deze laatste zeven
pf acht maanden tot een algeheelen ommekeer
over te gaan. Evenwel ook niet meer met
het oude elftal op de tevoren bestaande
overeenkomst.
Wij konden evenwel tot geen bespreking
komen, omdatjhet bij de overige heeren van
het oude elftal voorzat „Wethouder Rin
gers terug naar P.W. en handhaving van
het voorbehoud der subsidie bij de loonen
in werkverschaffing.”
Kort voor het einde hadden wij nog met
één der heeren een zeer vriendschappelijk
onderhoud, zoodat het mij voorkwam, dat
er een basis voor verdere besprekingen was
te ontdekken.
Evenwel bereikte ons een schrijven, waar
in ongeveer deze uitdrukking voorkwam,
dat ..indien het gemeentebelang het eisekte
en er geen andere oplossing mogelijk was.
dan kon een verzoek hiertoe onzerzijds
schriftelijk gedaan, aanleidine tot onder-
Hierna verklaarde de heer Ringers zijn
portefeuille ter beschikking van den raad
te stellen, en spreker tartte den raad, ook
maar met één zaak te bewijzen, dat hij zich
ooit als wethouder van P. W. is te buiten
gegaan
Aldus lagen de zaken na deze vergadering.
De heer Ringers had te kennen gegeven
zijn mandaat ter beschikking van den raad
te stellen er was dus één wethouderscrisis
Vrijdag daarop heeft de heer Ringers hier
van schriftelijk mededeeling. gedaan.
De heer Thomsen heeft daarna ook zijn
portefeuille ter beschikking gesteld, dit moti-
veerende, dat de meerderheid welke hem tot
wethouder had gekozen, niet meer achfgr
hem stond, gezien de stemming over de
loonen in werkverschaffing.
Er restte mij toen niet veel anders dan het
zelfde te doen ■-
Wij stonden dus voor de volledige crisis,
terzake het uiteenvallen van het elftal en wel
eerst door de motie Westerhof, inzake den
heer Ringers en toen door de stemming over
de loonen in werkverschaffing.
De motie tegen den heer Ringers had de
Christelijk Historischen los gemaakt van het
elftal of ten minste van een deel der R. K.
Raadsfractie. Daarna had de stemming over
de loonen in werkverschaffing ook de R. K.-
raadsfractie verdeeld.
Loopende de verdere behandeling kwam
een voorstel van de S.D.A.P. teneinde de
loonen over te nemen zooals door de vak
centrales werd gevraagd.
Toen het tot stemming
mers Wethouder Ringers stond van zijn
kant zeer sterk met de bijlage, welke het
resultaat '"as van de bespreking der ver
gadering voor de werk'.oosheidbestnjding
en het verzoek van de vakcentrales was
meerderen dan ook een volkomen raadsel.
Het einde van het liedje is geweest, dat men
ten slotte heel laat tn den avond, terwijl reeds
twee leden vanwege het late uur waren ver
trokken, tot overeenstemming kwam op
een voorstel Woldendorp en wel: 38 cent
uurloon plus een beduidende verhooging
van den bestaanden kindertoeslag.
Later bleek evenwel dat deze overeen
stemming toch eigenlijk niet zoo'n groote
overeenstemming was want de geheele
besprekingen hadden geloopten over den
grondslag „behoud subsidie” waarop dan
ook later een beroep werd gedaan, terwijl
het voorstel Woldendorp geen voorbehoud
omtrent behoud subsidie inhield, waarop
later ook een beroep werd gedaan. z<
ik u zal aantoonen.
Toen de bijlage in den Raad in behandeling
kwam, werd daar natuurlijk het een en ander
over gezegd en er werd zelfs zooveel over
gezegd, dat de Raad op den dag der inbe-
handelingneming van het voorstel het onder
werp niet afgehandeld kreeg.
Toen dan de daarop volgende week het
onderwerp weer in behandeling kwam, had
de wethouder zijn antwoord op schrift
staan, wat wel bleek een geluk te zijn want
anders was er misschien van het beant
woorden der sprekers van de vorige week
niet zooveel terecht gekomen. Immers voor
bat het onderwerp loonen in werkverschaf
fing weer aan de orde kwam had er eene
verkiezing plaats voor gemeentelijke com
missaris m de vereeniging voor Volkshuis
vesting bij welke verkiezing de breuk in het
elftal, voot wat betreft wethouder Ringers en
zijn partijgenoot Vogelaar ten opzichte der
R.K.-fractie een feit werd, doch hierover
aanstonds.
In het voorgelezen antwoord door den
wethouder kwam ongeveer deze zin voor,
wat he» resultaat was van het overleg in den
Raad, „het College neemt het voorstel Wol
dendorp over met de restrictie als door den
heer Vogelaar bedoeld."
Thans de oplossing.
Eerst en vooral moest de R. K.-fractie weer
tot elkaar gebracht worden en het kan ons
allen verheugen, dat wij hierin zeer spoedig
Zijn geslaagd.
Het eerste samentreffen zeer kort na het
gebeurde gehouden, gaf nog niet het ge-
wenschte resultaat, doch toen wij na een
paar dagen weer bijeen waren, was de
eerste kennismaking reeds de erkenning,
dat, hoe groot ook de R.K. partij zou mogen
worden, wij ons nooit de luxe zullen kunnen
veroorloven om zonder raadpleging der
fractie voorstellen, door andere partijen ge
daan, mede te onderteekenen.
Dit erkend zijnde, was de eenheid her
steld en kon worden gesproken over de
oplossing der ontstane Wethouderscrisis.
Ik had toen nog het genoegen voorzitter
der fractie te zijn, want na mijne verkiezing
tot wethouder had ik nog niet den tijd gehad
om als voorzitter af te treden, ik heb dan
ook een nogal beduidend aandeel gehad
bij de oplossing.
Als eerste mogelijkheid om tot oplossing
te komen, werd door ons gedacht te komen
met wat men kan noemen „een werk-kabi-
net”.
Een regeering, waarin de drie aftredende
wethouders zouden terug komen, met daarin
op te nemen een vierden wethouder door, wat
wij tot dan toe noemden, de oppositie te
leveren.
Dit denkbeeld vond bij geen der overige
heeren steun, niemand wilde er aan.
Toen bleef er dus niets anders over dan
te trachten het oude elftal weer bij elkaar te
brengen of met de andere zijde in bespreking
te treden.
Eerst en vooral stelde ik mij de vraag in
welke richting hebben wij de oplossing thans
te zoeken, hoe staat de toestand voor ons,
hoe liggen de partijen.
Zooals de toestand toen was, werd die
door mij aldus gezien er bestaan drie
groepen, die elk op zich zelf een minderheid
vormen en wel de R.K. Raadsfractie met
zes leden aan de eene zijde, de vijf andere
leden van het vorige elftal en aan de andere
zijde de sociaal- en vrijzinnig-democraten.
Wij konden ons dus wenden tot twee
groepen van jaartijen en met elk van die
groepen van partijen konden wij een meer
derheid vormen.
Trachtten wij het oude elftal weer te
herstellen, dan hadden wij een meerderheid,
gingen wij evenwel naar de andere zijde
dan hadden wij ook daar een meerderheid
om te regeeren.
Nu deed zich het geval voor, dat beide
groepen nu niet precies hetzelfde dachten
in politiek opzicht, er was met wat goeden
wil wei eenig onderscheid te ontdekken
in de voorgestine politieke orienteering.
Wie even zijn politieke oogen opslaat,
kan ontdekken, dat de eene zijde nogal
democratische tendenzen had, terwijl aan
de andere zijde meer behoudende tendenzen
te ontdekken waren bovendien huldigen
aan deze zijde meerderen de oude Christelijke
leuze, welke zich wel laat omschrijven als
volgt „dat men Godsdienst, huisgezin en
eigendomsrecht als de Christelijke grond
slagen der maatschappij erkent en huldigt”,
wat voor mu altijd een bijzondere aantrekke
lijkheid vormt.
Hoe moesten wij evenwel deze crisis thans
bekijken Was de stembusuitslag gecorri
geerd, was er een uitspraak die dwong tot
koerswijziging of stonden wij nog op de
basis der stembus van 1927?
Zooals ik een en ander bezie, staan wij
nog voor wat deze regeenngsperiode betreft
volkomen op de basis van 1927.
Wat is het resultaat van die stembus K
Heeft die een meer democratischen uitslag
gehad dan de daaraan voorafgaande
Is er een uitgesproken democratische ver
schuiving geweest
Het antwoord, dat ik hierop moet geven,
is dit, de stembus 1927 heeft heeletnaal geen
uitgesproken democratische tendenzs, zooals
-