ONS BLAD
“sSaSl U Frankenberg - Alkmaar
/f
DE CATASTROPHALE UITBARSTING
VAN DEN MERAPI
JOH. LAUWERS
MAANDAG 22 DECEMBER 1930
voornaamste cJCieuws
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN
VIER EN
f750
f40
f 125
f50
HELDEN ZONDER DOEL
Door den stroom getroffen
Ontsfinning-Mij. Noord-Holland
Barometers Thermometers
PAYOLOP 3
Vaartuigen vergaan
Elf menschen verdronken
Hoogovenbedrijf en E. N. C. I
Een dappere joffer
Kolendampvergiftiging
TWINTIGSTE JAARGANG No. 300
De nieuwe Cementfabriek
te Velsen
1 dooden te Kopenhagen
aangekomen
Kortsluiting op een onderstation
der Spoorwegen
Voortzetting van de vlucht van het
■y Italiaansche eskader
Het vijfde retourvliegtuig beeft een
defecten motor
TABELLARISCHE BOEKEN zijn onmisbaar in de moderne boekhouding
GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET OHGEVAL
13000
AANGIFTE MOET OP STRAFFE VAN VERLIES VAN RECHTEN,
Het Finsche stoomschip
„Arcturus”
1
I
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
Midden-Java ooit getrof-
▼Ufde
ff
en
Reeds /OO dooden Acht dorpen ver woest A fprijselijke tooneelen
K.
Werkje vers vereen i gin g
jeko-
op
De Grieksche re jeering af getreden.
tisch
Barometerstand 9 uur v.m. 778. Stilstaud.
De vertegenwoordigers van had Rijk
ALKMAAR
is
ver-
De doodeli]ke mist
Ook te Wouw waargenomen
thans
Een doodr
van de communicatie
C. K.
ster gehad.
l
*o
TWO-
ai>tki
A BONNEMENTSPRIJ S
per kwartaal, voor Alkmaar f 2.—
Voor buiten Alkmaar f 2.85
Mol Geïllustreerd Zondagsblad
f 0.60 honger
Een maar- en eèn licht-gewonde
Treinvertraging
is het Finsche
van
1
De
In
te
Zooals wij reeds in een deel van onze vo
rige oplaag meldden, was Zaterdagmorgen te
Aneta
de
worden
Deze
als z
na'
Koening.
verschil -
inlandsche
weggeslagen
dat
nabij
strophen. welke
fen hebben.
herbergt
en
straatweg
resident
Licht op De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 4.18 uur.
De uitbarsting van den Merapi. Reedt
700 dooden. Acht dorpen verwoest.
Het vergaan van de Oberon. Verhaal van
een matroos.
Mist on de Beneden-Elbe. Zeeschepen
met elkaar in botsing*
Geen staking in de Engelsche steenkool
industrie.
De Amerikaanse he gezant hier te lande,
de heer G. Jan Diekema. is overleden.
die
het
De
an-
grijs
hoorden
duidelijk
berg.
Deze j
i ve n
Afgrijselijke tooneelen spelen zich af
Talrijke vluchtelingen door den
modderstroom geïsoleerd
Nieuwe regeling voor de doorgifte van de
Hiiversumsche programma's per draad.
1
Mr. M. Steenberghe tot voorzitter van de
een verkoudheid
voor zoover
De resident. I bronleiding.
maatregelen
het
L Visser, wonende in wijk C te
ouders
3, 4. 5. 6, 8, 9, 10, 12, 13, 15. 16, 20, 25 en 30 kolommen
Het Finsche stoomschip ..Arcturus’*
50 dooden te Kopenhagen aangekomen.
Dc observatiepost te Maron.
Geruchten willen, dat de observatiepost te
Maron plus de nabijgelegen dessa Maron
»ls gevolg van den heeten luchtstroom in
vlammen zijn opgegaan. De geruchten zijn
nog niet bevestigd kunnen worden, aange
zien een en ander slechts uit de verte werd
gadegeslagen terwijl waarschijnlijk zal blij
ken dat de communicatie met dit gebied
verbroken Is. De Kal Batang heeft Zater
dagnacht ontzettend gebandjlrd. met groot
gevaar voor de bruggen
verneemt voorts,
zandstroom' te
de spoorbruggen
i Alg. R.
zen.
Naar uit Cartagena wordt gemeld? zijn de
zes Italiaansche vliegtuigen die bij de Balea-
ren een tusschenlanding hebben gemaakt
Zaterdag te Cartagena aangekomen, waar zij
zich bij de acht andere watervliegtuigen van
het Itayaansche eskader dat den Atlantt-
schen Oceaan zal oversteken, nebben gevoegd.
Gisteren zou de tocht worden voortgezet.
Het Vijfde retourvliegtuig de P. H.A.
G. A„ dat in 9 dagen van Batavia naar Boe
dapest was gevlogen en den tienden dag Am
sterdam zou kunnen hebben bereikt, ware
het niet dat des morgens toen men uit Boe
dapest wilde vertrekken bij aanzetting der
motoren, de middenmotor niet goed in orde
bleek te zijn.
Alle pogingen om dezen motor weer op
gang te brengen, waren tevergeefsch.
De post is op den trein gezet en wordt
hedenavond in Nederland verwacht, zoodat
zij in de eerste bestelling van Dinsdag zal
kunnen worden opgenomen.
spoedig
nadeelige
den. Zoo
dat
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5
regels 1.25: elke regel meer 6.25.
RECLAME per regel 6.15 voor
de eerste pagina; voor de overige
pagina's 0.50.
RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD"
bij vooruitbetaling per plaatsing
f 0.60 per advertentie van 5 regels:
Iedere regel meer 0.12
dingswerk had opgeloopen.
Behalve dit letsel en c~--
door het koude bad. heeft, voor zoover
thans te bezien valt, dit nachtelijk avontuur
geen ernstige gevolgen voor de kranige red
en gelijkt
Vele kelne
in razende
2000 vluchtelingen,
Salam (belde gelegen aan
MagelangDjokjakarta In
Kedoei elk 500. terwijl velen
Verbreking
verwacht.
Alle treinen hebben ernstige vertraging.
In het jaarverslag van het Hoogovenbe
drijf te IJmuiden over 19291930 werd mel
ding gemaakt van het voornemen, om voor
de verwerking der hoogovenslakken een ce
mentfabriek te bouwen.
In aansluiting hierop kunnen wij
het volgende mededeelen
Voor de stichting en exploitatie dier ce
mentfabriek Is een dezer dagen opgericht
de N.V. „Cementfabriek Llmuiden", geves
tigd te IJmuiden. met een maatschappelijk
kapitaal van f 1000.000 Behalve hei Hoog
ovenbedrijf zelf neemt de N. V. Eerste Ne-
derlandsche Cementlndustrie (E. N. C. I.» te
Maastricht en wel leder voor de helft
deel In het kapitaal.
De Vennootschap wordt bestuurd door een
Raad van Beheer, ^samengesteld uit vier le
den en vier plaatsvervangende leden.
Tot leden zijn benoemd, door de E. N. C. I.
de heeren M Verbeek en Petrus Regout;
door het Hoogovenbedrijf de heeren G. A.
Kessler en A. H. Ingen Housz. Plaatsver
vangende leden zijn de heeren W. Frey en
H. C. M Dolk, aangewezen door de E. N. C. I.
en de heeren O. Wehrheim en W. L. Z. van
der Vegte. aangewezen door het Hoogoven
bedrijf. Tot voorzitter van den Raad van
Beheer is gekozen de heer G. A Kessler
Door de belde Vennooten zal nog worden
opgericht de N. V. Verkoopassociatle E. N.
C. IIJmuiden, welke maatschappij den
verkoop zal ter hand nemen, zoowel van de
producten der nieuwe cementfabriek als die
van de E. N C. I.
De fabriek, waarvan ^de bouw zich reeds
in vollen gang bevindt, zal verrijzen in de
onmiddellijke nabijheid, van het Hoogoven
bedrijf en wel aan de nieuwe Rtjksblnnen-
haven. welke thans gegraven wordt.
Naar het zich laat aanzien,zal het be
drijf medio 1931 In gang kunnen worden ge
zet. De hoogovenslak ml worden verwerkt
tot Ijzerportlandcement en hoogovencement.
De capaciteit van de fabriek bedraagt circa
100.000 ton per jaar.
bti rerlies van 'n
anderen vinger.
Troostelooze aanklik.
lahar. D jok ja rustig.
De resident van Magelang verklaarde dat
het Blongkeng-ravitn thans een nagenoeg
gladde oppervlakte is van dampende zand-
massa’s waaruit hier en daar een brandende
boom uitsteekt. Het geheel biedt een zeld
zaam troosteloozen aanblik door de ver
zengende omgeving, waar eerst zware maïs
kolven op het veld te pluk stonden. De la
har. strekte zich Vrijdag uit tot de dessrf
Bedjoengan drie K. M. stroomafwaarts,
langs de Kali Biongkeng. van af Maron.
De breedte van den lahar wordt geschat
op vijftig meter. De lahar bleef In beweging
tot ongeveer 1 uur 's middags waarna hij
tot stilstand is gekomen. Aangezien juist
geoogst was is er voldoende voedselvoorraad.
Zaterdagnacht werd te Kali Cerang in
het Djokjasche wederom een dichte asch-
regen waargenomen, welke een soort sneeuw
landschap schiep. De vulkaan is nog on
zichtbaar door de wolkenmassa.-,
De bevolking van Djokja Is rustig, hoewel
verschillende Inlandsche scholen Vrijdag
om 11 uur gesloten werden, terwijl talrijke
Europeanen vanondernemingen om elf uur
de kinderen uit school haalden. Overigens
is niets te bespeuren van een angstige
stemming.
Het Binnenlandsch Bestuur te Djokja
trof maatregelen voor het eventueel snel
ultwljken der bevolking in het Kali Oerang-
sche.
Gistermorgen bemerkte de zoon van
echtpaar
Sliedrecht. dat de woning van zijn
gesloten bleef. Hij wist binnen te komen en
trof daar zijn ouders bewusteloos aan, ter
wijl een zware kolendamp In huls hing.
Onmiddellijk werd de hulp van dokter van
Leeuwen ingeroepen
De man overleed spoedig. De vrouw is
met een zuurstofapparaat behandeld, het
geen sueces had. Voor haar leven behoeft
niet te worden gevreesd. Het slachtoffer is
71 jaar.
Eergisterennacht te ongeveer een uur,
werd de 28-jarige mej. Marie van Hal,
wonende De Wittenkade 51 huis te Amster
dam. uit haar slaap gewekt, door een van
buiten komend hulpgeroep.
Mej. van Hal. vermoedende, dat iemand
te water was gevallen, begaf zich dadelljK
in pyama op straat, waar een heer haar
vermoeden bevestigde door te vertellen, dat
een persoon in het water was gevallen van
de Kostverlorenkade. Zonder zich te beden
ken, sprong de dappere vrouw, die lid is van
de Amsterdamsche reddingsbrigade, in het
water en na een keer te hebben gedoken,
slaagde zij er in den drenkeling te grijpen
en op het droge te brengen.
Onmiddellljk stelde zij pogingen In bet
werk om bij het slachtoffer, een man, die,
naar later bleek, onder den invloed van
sterken drank verkeerde, en wellicht hier
door te water was geraakt, de levensgeesten
op te wekken.
Na drie kwartier ingespannen arbeid wer
den deze pogingen met succes bekroond.
Per auto van den G. G. en G. D„ welke
Inmiddels was gearriveerd, werd de drenke
ling daarop naar het Binnen Gasthuis ver
voerd.
Ook mej. Van Hal heeft zich daarheen
begeven, ten einde een wonde in het been
te laten verbinden, welke zU bij het red-
Het is ónmogelijk in het getroffen gebied
door te dringen als gevolg van de levensge
vaarlijke gasvorming. De omvang van de
schade valt nog niet te berekenen, doch
steunverleenlng, ook uit Nederland, is drin
gend geboden. De modderstroom blijft zich
snel voortbewegen door de Kali Biongkeng.
doch deze treedt somtijds bulten de oevers,
waardoor verschillende dessa's worden over
vallen. Hierdoor zijn de menschen niet in
staat te vluchten. Langs de, wegen worden
ineengeschrompelde lijken v&n soms dertig
tegelijk aangetroffen. Tallooze gewonden,
meestal met zware brandwonden aan
beenen en voeten, zijn in 'Be hospitalen
opgenomen.
Magelang
Moentilan
den
de
zijn gevlucht naar de hooger gelegen heu
vels. alwaar ze onbereikbaar zijn voor den
modderstroom. Men kan deze menschen
echter niet voorzien van levensmiddelen. De
bevolking verkeert in een paniekstemming.
De Merapi werkt voort, doch is door de
wolkenmassa aan het oog onttrokken.
verleenen op krachtige
Het vijfde retourvliegtuig moet, wegens
■notorpeeh, te Boedapest blijven.
Propaganda per radio voor „Nederlandscb
Fabrikaat en de bestrijding der werkloos
heid."
verbreking van de communicatie tusschen
Djokja en Magelang verwacht.
De berichten uit Moentilan melden
de laharstroom den grooten weg
Moentilan naderde tot op een afstand van
honderd meter. De bevolking is hoogst on-
nisVg.
Volgens de laatste berichten zijn 105
personen by de uitbarsting van den Merapl
om het leven gekomen.
Vader wordt gemeld dat Vrijdagochtend
8.40 een uitbarsting van den Merapi p'aats
vond. waarop onmiddellljk oen geweldige
zandlahar. er uitziende als grijswit poeder
en even vloeibaar als water, omlaag stroom
de. zoowel in het groote Blongkengravljn als
de z.g. Blongkeng-ketjil. De lahar was
gloeiend Ü^et. zoodat aan weerszijden op
grooten afstand een verzengende hitte
merkbaar «J? welke onverb‘ddelll»k ailen
aanplant vernielde over ettelijke honderden
baboe sr
In het raviln zelf zijn naar schatting circa
200 bahoes onherroepelijk vernield. In een
zljravjjn werd een Inlandsch meisje van
veertien jaar bedolven en niet teruggevon
den, terwlil bil het gehucht Puien veertien
volwassenen den dood vonden. De zand
lahar kwam zoo plotseling den berg af-
stroomen. onder luid gerommel, dat de
mantri van het sebmografisch station te
Maron half gekleed moest vluchten, in ver
band met de geweldige hitte.
het be- I wordt thans voorzien uit de oude militaire
terwijl voor elders distributie-
door middel van tankwagens
werden getroffen. Van de Kalle
welke irrlgatiewater levert voor
lende ondernemingen zijn alle
en semi-permanente dammen
waardoor de watervoorziening van verschil
lende suikerriettulnen wordt bedreigd. De
stagnatie in de drinkwatervoorziening van
Djokja wordt voorloopig geacht op den duur
van een week. De firma Sitzen en Louzada
probeert een filterbuisput te slaan nabij het
hoofdreservoir, waardoor de ergste nood
waarschijnlijk zal kunnen worden weggeno
men.
Thans heeft ook de Minister van Binnenl.
Zaken en Landbouw de vertegenwoordigers
van het Rijk aangewezen In den raad van
bestuur der in oprichting zijnde N.V. Ont-
ginningmaatschapplj Noord-Holland. 1
N.V. heeft ten doel door het ontginnen
gronden in de provincie Noord-Holland
werkloozen te plaatsen.
De minister wees aan de heeren B Brute!
de la Rivlère, hoofdinspecteur van den
havenarbeid, en Meijer de Vries, inspecteur
voor de werkverschaffing in algemeenen
dienst. i
De provincie Noord-Holland en de ge
meenten Amsterdam en Haarlem hebben
reeds eenigen tijd geleden haar vertegen
woordigers aangewezen.
Amsterdam een tweetal monteurs aan het
werk in het gelijkrichtlngsatation der Neder-
landsche Spoorwegen, gelegen bij dc split
sing der lijnen naar Haarlem en Zaandam,
tegenover de Zaanstraat. ZU verrichtten daar
hun bezigheden In zgn cellen en bij het be
treden van elke cel wordt gecontroleerd of zij
Inderdaad uitgeschakeld is en dus niet onder
stroom staat Er wordt dan even contact
gemaakt, komt er een vonkje, dan is de
stroom nog niet uitgeschakeld. Bij het betre
den van een nieuwe cel had thans echter het
maken van proef-contact door middel van
een aardlUn tot gevolg, dat er een geweldige
vuurstraal ontstond, die een der monteurs
een pl.m. 25-jarigen ongehuwden man trof.
De ongelukkige kreeg zware brandwonden
en werd In deemlswekkenden toestand naar
het Binnengasthuis vervoerd. Ook zijn kame
raad bekwam brandwonden, doch van veel
lichteren aard. HU werd eveneens naar het
ziekenhuis vervoerd, doch kon. na verbonden
te zijn, weer vertrekken.
Qe brandweer, die gewaarschuwd was. ver
scheen nog in de Zaanstraat. doch daar er
in het onderstation geen brand was ontstaan,
behoefde zij geen dienst te doen.
OnmlddellUk na hfl ongeval werd ter
plaatse de stroom uitgeschakeld, waardoor
ook een deel van het electrisch net der spoor
wegen stroomloos werd. Met het gevolg, dat
er een treinvertraging op het traject Haar
lemAmsterdam ontstond van ruim een half
uur. Deze vertraging duurde tot elf uur.
Nadere bijzonderheden.
De plaats, «-aar de meeste slachtoffers
vielen, is dezelfde waar In 1920 26 menschen
het slachtoffer werden van den heeten lucht
stroom. De oppervlakte van de verwoeste
gronden Is aanmerkelijk vergroot, doch kan
nog niet geschat worden Het station van
den vulkanologischen dienst te Maron moest
wederom worden verlaten. De seismograaf
was bovendien losgeslagen.
In den loop van Zaterdagnacht ontstond
in het Moentilansche en elders groote angst,
min of meer overslaande in een paniek
stemming. De dessa's bo en de onderdistric-
ten Sroemboeng en Doekoen zUn thans
eveneens ontruimd, evenals Kali Beni waar
de vluchtelingen uit Mersabrang waren
ondergebracht. De paniekstemming dreigde
zelfs over te slaan naar Moentilan, waar
vandaan berichten kwamen dat de bevol
king zich gereedmaakte de vlucht te ne
men. waarop onmiddellijk veldpolitie der
waarts trok ter geruststelling, terwijl het
Binnenlandsch Bestuur alles deed om oe
menschen te kalmeeren, hetgeen meeren-
deels is gelukt.
Leven«lan«e Reheele ongeschiktheid tot werken door f JEf) bij een ongeval met f OKft Mi verlies van een hand, f IOC bij wliea van een f Eft bij een breuk van
er lies van beide armen, beide beenen of beide oogen 1 1UU" doodelfiken afloop ZOU.- TOef of ootf I IXd.’ duim of wi «vinger wil.” been of arm
waar
in een
bevolking van
verschillende dorpjes is uit lijfsbehoud ge
vlucht naar de steden.
Zaterdagmorgen waren Magelang en
dere plaatsen bedekt met een laag
siyk. De. werkende berg levert een fantas-
gezlcht met zijn ópschietende vlam
men uit de brandende dorpen en bosschen
op de hellingen van den berg,
een geduchte rookende pilaar,
bergriviertjes zijn veranderd
stroomen. die massa's modder van de ber
gen voeren.
Op vele plaatsen zijn de verkeersmidde
len gestoord. De vulkanologische post te
Maron is volkomen Afgebrand.
klein beetje
onmiddellUk
merkbaar
VrUdagmlddag vier uur. toen de resident
en de regent van Mh^elang nabij
Maron waren, begon de berg weder dreigend
te grommen, waarop de mantri van het
seismografisch station verklaarde dat het
gegrom precies hetzelfde was als des mor
gens vóór de eruptie, maar sterker, waarop
het gezelschap het onverantwoordelijk acht
te langer te blijven.
Momenteel worden maatregelen getroffen
om door middel van zoogenaamde „brond-
jongans” (groote vierkante gevlochte staal-
draadmatrassen. gevuld met kalisteenen» de
bedreigde kanten naar de Kali Lamat te
versterken, waartoe de hoofdingenieur van
den Waterstaatsdienst te Poerwokerto, de
heer Moolhuyzen, Zaterdag naar
dreigde gebied is vertrokken,
vergezeld van den gouverneur van Midden-
Java, is Zaterdagmorgen negen uur even
eens weder naar het terrein vertrokken.
De uitbarsting draagt het karakter van
een ramp, «-elke in omvang grooter is dan
die van 1920. Vele dessalieden hebben alles
verloren, zoodat steunverleenlng geboden is.
Er zijn nog geen rapporten binnen over
eventueel verlies aan vee.
Radiorede van Henderson tot Amerika.
ALKMAAR
Telefoon: Administratie No. 433
Redaetie No. 633
De militairen
wijze hulp.
Nader wordt
de hoofdplaats
Sroemboeng (ten Z.’ W. van
pi», die door den modderstroom
bedreigd, door de militairen
De ramp neemt buitengewone proporties
aan. De modderstroom is sinds Zondag
ochtend weder 4 HM. vooruitgestroomd.
140 H. A., sawah. 90Q H. A. bouwland en
1500 stuks groot vee zijn tot nu toe reeds
verloren gegaan. Men verwacht echter
geen aanzienlijke vergrooting van het doo-
dental meer, aangezien vrijwel alle in de
gevaariyke zóne liggende dessa’s zyn
ruimd.
Afgrijselijke tooneelen speelden zich
enkele hulzen af Voor den desolaten
modderstroom staande. zag de resident
plotseling een klein jongetje, slechts ge
kleed In een armoedig jasje, volslagen
krankzinnig, met verbrande beenen en
voeten. Het ventje werd gered en op den
rug van een sergeant naar een ziekenhuis
gebracht.
De resident bezocht een verlaten huisje,
alwaar hij zeven kinderlijken aantrof,
terwyl de moeder, krankzinnig geworden,
zich had opgehangen.
Te Moentilan staan alle locomotieven
onder stoom gereed, om op alle .eventua
liteiten voorbereid te zijn, hoewel Moen
tilan zelf momenteel geen gevaar loopt.
Waterleidingtoevoer voor een deel
van Djokjakarta weggeslagen.
De paniekstemming werd Zaterdagavond
nog vermeerderd, doordat de laharstroom
de dessa's Gedjoegan en Pódjok in vlammen
deed opgaan, welk schouwspel van den
grooten weg af zichtbaar «as. Zondag-'
morgen vroeg was een klein deel van den.
kegel van den Merapl zichtbaar, de top
evenwel niet, doen thans Is de heele berg
weder in een wolkenmassa gehuld, terwijl de
krater rookmassa's bijft uitstooten.
De inwoners van Djokjakarta
Vrijdagavond tot circa tien uur
het dreigende gebrom van den berg. De
aschregen strekte zich in Westelijke richting
uit tot voorbij Koetoardjo. Djokjakarta
vry gebleven, ook van den modderregen.
Vrijdagmiddag verraste een koude lahar
stroom de Djokjasche waterleidingswerken
in het Kali Koenlng-ravyn. waardoor de
brug. welke de hoofdafvoer'.eiding naar de
stad draagt, weggeslagen is en de water
leiding verbroken werd. Alle nieuwe captee-
ringswerken ter waarde van f 40 000 zjjn
absoluut verloren, doch het óude brein-
complex Is behouden gebleven. De >welter-
toevoer van de nieuwe wijk van Djokjakarta
Heldenvereerlng kent ons volk ook.
Wie het thans waagt zich in eenigszins
oppervlakkig gezelschap te begeven zon
der althans de namen te kennen van
een groot aantal filmsterren, bokskam
pioenen, voetbaljagers, Oceaanvllegere,
enz., enz., kan geen aanspraak maken
op den toenaam van charmant causeur
En dat dit alles werkelijk heldenver-
eering is, blijkt wel uit de modernste
apologie, die de sport heeft gevonden !n
het boek van een Dultscher, die haar
beschouwt als den helden-vormenden
factor, als het instituut, dat de groote
mannen aan de maatschappij zal afle
veren. Mannen als minister Kan zullen
de toekomst hebben, want de sport
heeft hen tot helden gemaakt. Geen'
ambtena,arsloopbaan maakt hen ge
schikt, neen, de sport de heilige voet
bal.
Wij wagen het, dat te betwijfelen.
WjJ wagen het een kantteekening Ie
maken bij deze lofrede.
Wij wagen het op te merken, dat het
heldendom van de modef^T sport een
heldendom Is zonder doel, en evenals
allerlei dapperheden, gespeeld voor de
film, niet In staat om wilskrachtige
mannen af te leveren aan de maat
schappij.
Niet de sport zelf achten wij zonder
doel. Integendeel, wij erkennen de nood
zakelijkheid, de ontspannende kracht
van de sport, doch wij beweren, dat zij
Ver buiten haar boekje gaat, wanneer
zij zichzelf gaat beschouwen als helden-
TOrmend, als oefenschool voor wils
kracht en wat al niet meer.
Wil zij dat, dan komt zij spoedig voor
de ontdekking te staan, dat haar encr-
gie-ontwlkkeling absoluut doelloos is,
meer nog dan die van Don Qulchotte,
die tegen de windmolens vocht.
Onze tijd staat daarvoor In bewonde
ring. Onze tijd zoekt in de sport, dat
gene wat deze eigenlijk niet geeft: hel
den, objecten voor zijn bewondering.
Helden zonder doel!
Is dat niet een markant teeken voor
onzen tijdgeest?
Richtingloos, stuurloos, doelloos
zoo Is het moderne heldendom, dat die
nen moet als „Ersatz” voor het ware
heldendom, door het christendom ge
kweekt
in enkele huizen
OnjuKte berichten.
verneemt^nader uit Batavia, dal
berichten alsïtou Moentilan bedreigd
door de namurramp onjuist ztln.
berichten moeten veroorzaakt zijn
door daar ter plaatse heerschende nanlek-
stemming, welke zich van de bevolking heeft
meester gemaakt.
Aneta verneemt voorts, dat geen lahar
(gloe^j^ic zandstroom' te bespeuren valt.
Alleen de spoorbruggen worden bedreigd
door uitschuring. De bevolking is wei is
wnarjn een toestand van de grootste onrust
maar "het bestuur stelt alles in het werk om
de menschen te kalmeeren.
8» m W--V. «a ...CU. UCIUto IAXIILU CJT oeiae OO
De MaJeische bladen te Medan meiden
het vergaan van de motorboot „Serimadjoe”
uit Bagan-si-apl-apt naar Pasir Pengara-
jan. waarbij zeven menschen verdronken.
Vijf lijken zijn geVonden.
Een Chineesche tongkang is nabij Batoe-
Pandjang vergaan. Vier opvarenden
dronken, vier anderen zijn gered.
Wie zal zeggen wat «e bewondering is
in het leven van den mensch?
John Ruskin heeft het eens gepro
beerd en hij schreef dat bewondering
een levenselement is. een levensdeugri
dat bewonderend opzien tot den mensch
het eenige Is. dat ons de dieren sympa
thiek maakt, dat ons van een hond doet
houden, terwijl wij een vlieg doodslaan?
dat een mensch ongelukkig is. als h 1
geen vereering koestert voor anderen,
wier kracht hij in bepaalde opzichten
eerbiedigt.
Nu geloof ik ook, dat Dr. Schaepman,
toen hij beweerde, dat de jeugd van zijn
tijd niet bewonderen kon, daarmee niet
bedoeld kan hebben, dat zij geen helden
had, absoluut geen, In geen enkelen
Vorm.
En ik geloof, dat als thans van de
breede lagen van ons volk hetzelfde ge
zegd wordt, wij dat evenmin In dien
absoluten zin moeten verstaan.
De menschen hebben altijd helder,
gekend en helden vereerd.
De Grieken en Romeinen hadden
naast hun halfgoden hun helden en be
wonderden hun groote mannen. Een
Alexander, een Romulus, een Caesar en
zooveel anderen. De christelijke middel
eeuwen kennen hun helden in de heili
gen, die als voorbeeld gesteld worden
aan het volk in de kerk en buiten de
kerk. De Renaissance vereert haar
groote mannen op alle gebied, en ver
eert groote klassieke figuren van aller
lei roem, Brutus en Cassius niet uitge
zonderd als patroons van de vorsten-
moordenaars. De Fransche Revolutie
dreef op dergelijke namen, die op vele
hoeken van straten stonden geschilderd.
De proletarische beweging, die haar
sterkste uiting vindt in Rusland van
thans, verheft standbeelden in haar
hart voor Marx en Lasalle en Lenin sn
in Moskou voor Judas. Italië kent d:
groote vereerders van den Duce. Ame
rika eert Washington en Wilson, Ford
en Edison en nog vele anderen.
Waarmee ik maar wil aantoonen. dat
bewondering onder allerlei vorm steeds
gekend wordt In de geschiedenis en
Iflft in de kehhls van óude tijden een
groote rol speelt.
Als het Romelnsche volk ophoudt
krijgsroem te eeren, een huurleger aan
stelt en alleen maar matadors toe juicht,
die In de arena vechten zonder doel of
stomme dieren, die zich te goed doen
aan het vlecsch van de christenen, dan
beschouwen wij dat als teekenen van
decadentie.
En met recht.
Naar aanleiding van de in de bladen de
laatste dagen nog voorkomende berichten
omtrent het ook in ons land constateeren
van dep ..doodelfjken mist", deelt een land
bouwer uit Wouw, de heer J. L. mede, dat
ook hij een soortgelijk geval heeft gehad
als de landbouwer uit Borneren.
Hy was dien bewusten namiddag te onge
veer half drie met zijn zoontje op het veld
^pn het werk toen ze door een zware gele
mistwolk werden overvallen. Hij verklaart,
dat de hitte ondragelyk was en erger dan
op het heetst in den zomer. De «’olk was
verdwenen, zoodat zy er geen
gevolgen van hebben ondervon-
lang zy in de mistwolk waren
hadden zij het beiden erg benauwd.
door Aneta geseind. <J
van het onderdlstrict
Z.’ W. van den Mera-
den modderstroom werd
is ontruimd.
In den vongen nacht L
stoomschip .Arcturus" in de vrijhaven
Kopenhagen aangekomen. Het geheele voor
schip is tngedrukt. Aau boord van het schip
bevinden zich 50 doodefi. Zij zullen Dinsda-;
a s door een Flnsch schip, dat uit Engeland
komt gehaald worden en worden overge
bracht naar Finland. De gezagvoerder van
de ..Arcturus” weigert beslist aan de pers
eenige mededeeling omtrent de botsing met
de Oberon" te doen. Hij is diep terneerge
slagen. ZUn broer, de geredde gezagvoerder
van de ..Oberon", verbiyit In de kapiteins
hui aan boord van de .Arcturus". Hy komt
niet uit de kajuit en wil geen menschen
ontvangen. Volgens mededeellngen van
sommige leden van de bemanning zou hy
in zeer overspannen toestand verkeeren;
sommigen beweren zelfs, dat zjjn geestver
mogens geschokt zouden zyn.
Hy «-as met zijn 8-jarig dochtertje in zijn
armen in het water gesprongen. Het kind
stierf in zyn armen, tenvyi hy voor zijn
oogen zUn vrou«' zag verdrinken. De Deen-
sche vliegers, die opdracht hadden om naar
de plaats van het ongeluk te vliegen om
naar eventueel nog ronddrijvende lUken te
zoeken zijn niet gestart omdat een Zweed-
sche sleepboot uit Goteburg den geheel-m
nacht en een deel van den daarop volgen
den dag tevergeefs heeft gezocht en naar
Goteburg Is teruggekeerd zonder eenig re
sultaat. By Goteburg zUn inmiddels drie
reddingsboeien komen aandrUven. «’aarvan
twee in het geheel niet gebruikt waren, ter-
wUl zich in een derde een tasch en ver
schillende kleedingstukken bevonden
Paniek onder dr bevolking
De verkeersmiddelen restoord.
De hevige stormen, vergezeld door het
gerommel, afkomstig van den werkenden
vulkaan, in een verstikkende zwavelachtige
atmosfeer, terwlil modderregens val'en over
een uitgestrekt gebied, veroorzaa'ïten een
paniek onder de bevolking, te - meer
deze verschijnselen plaats vinden
zeer groote duisternis. De
Het aantal dooden. als gevolg van de
uitbarsting van den Merapl. is thans toege
nomen tot 700. terwijl gevreesd wordt, dat
nog zeer velen meer, die worden vermist,
eveneens zyn verbrand. Acht inlandsche
dorpen zyn totaal verwoest, terwUl een
uitgestrekte streek vruchtbaar land bedekt
Is met gloeiend heet zand, welke stroom nog
steeds naar beneden vloeit, «aardoor
andere dorpen met verwoesting worden
bedreigd. Duizenden vluchtelingen stroo
men de steden van Midden-Java binnen,
in vele gevallen van hun zinnen beroofd
door de verschrikkeiyke tooneelen. die zij
hebben aanschou«-d.
Het geheele district Sroemboeng is een
ware brandende hel ge«'orden. De Merapi
is nog steeds in werking en werpt rook
zuilen en verblindende vlammen uit. of
schoon het onderaardsch gerommel is op
gehouden. De resident, die het getroffen
district bezocht. kwam in verscheidene
huizen, waar de mannen en vrouwen,
blijkbaar uit angst voor de komende ramp,
zelfmoord hadden gepleegd.
De eruptie is een van dc grootste cata-
V Een groote ramp.
Het zand heeft een gewedlgen hoogen tem
peratuur, waardoor alles verkoolt, zoodat*
dientengevolge de geheele streek is gevuld
met typische arang-lucht (houtskool». De
lengte van den stroom «'ordt geschat op
minstens zes K M., de breedte op gemiddeld
200 meter, de dikte, op enkele plaatsen. 25
meter. De zandstroom ligt momenteel on
bewegelijk. doch wanneer er weder beweging
in mocht komen wordt gehoopt dat de
stroom vla het Blongkengravyn zal at-
vloeien naar de Kali Progo, in welk geval
geen verder gevaar dreigt. Mocht echter de
stroom onverhoopt terechtkomen In de Kali
Lamat, dan loopt Moentilan ernstig ge
vaar.
De resident van Magelang. die Vrydag-
het terrein verkende, constateerde dat de
bovenlaag van den zandlahar gedeeltelijk
verkoeld was, doch zoodra de materie een
terzyde wordt geschoven is
«■ederom een geweldige hitte
HOF
>0«
cs LH
