q&nnenlandsch Nieuws
I
Voor de Huiskamer
I
I
Vetsontwerp Ziekenfondsen
De a.s. Volkstelling
Nog enkele wenken
FINANCIËN
Karl Man en Philips
Paleis voor Volksvlijt
ONDERWIJS
Telefoneer en op Oudejaarsavond
Vereeniging voor R. K. Mulo
Het dwangbuis
EERSTE KAMER
KERKNIEUWS
De accijns-verhooging
Jubileum-reis naar Rome van het
R. K. Werkliedenverbond
Visitatiereis
Ervaringen van een „teller**
Causerie van prof. H. W. Methorst
124
o
het
antwoordt Henri Polak in „Het
j
een eind aan den eersten dag „Volkstelling’*.
spr.,
-Medewerking verzocht
b.v.
Regelings-
S
De borrel wordt niet duurder
oktuig dezer gehate instelling, zijn
halve meegaand, betrachten de voor-
leid in hun antwoord, alsof zij bang
letten,
teller
de
de
De crisis In het bedrijfsleven een
beletsel voor invoering?
moet
een
de
op
de
De Strijd tusschen loten- en aandeelhouders
voortgeaet
aanhoorde
Maas SJ.
van
zou moe-
waarop
de
Minister De Geer heeft by de behandeling
van het wetsontwerp tot verhooging van den
accijns op gedistilleerd gezegd, dat, naar hij
meende, de verhooging niet tot gevolg zou
hebben, dat de borrel duurder wordt.
Naar het ,.Hbld.” thans uit de kringen van
restauranthouders en slyters verneemt, laat
het zich aaruden, da* die verwachting Inder
daad in vervulling zal gaan. De verkoopm
willen in dezen tyd van malaise hun artikel
niet duurder maken.
Zeer groot Is voor ben het verschil trou
wens ook niet. De verhooging van den ac
cijns bedraagt ƒ20 per hectoliter of 20 cent
per liter. Daar uit een liter gemiddeld 25
borrels gaan, beteekent de verhooging nog
geen cent per borrel. Dat la inderdaad moei
lijk op de klanten te verhalen.
Wellicht zullen sommige slyters, als zy
nieuwe glaasjes aanschaffen, iets kleinere
nemen, zoodat de cent verschil wordt gedekt.
Maar overigens zal het borrelend publiek
er weinig van merken.
Het R. K. Werkliedenverbond meent nu
niet te mogen achterblUven en vertrouwt,
niettegenstaande de minder gunstige tyden,
dat toch nog een deel der 165000 leden mee
zal willen optrekken naar de Eeuwige Stad.
Te Rome wordt de hulp en voorlichting
genoten van den hooggewaardeerden Mgr.
Eras. Procurator der Nederlandsche Bis
schoppen.
Vraagt spoedig inlichtingen en laat U In
schreven bij het Secretariaat der Centrale
Reiskas: Drift 10-12 te Utrecht.
bijbe kregen, al namen zij mij voorloo-
dig nog maar op proef. Zooals zij mij later
vertelden, waren zij bang, dat ik een spion
was. Dat was n.l.. vroeger reeds gebeurd e
Oppenheimer had zwaar moeten boeten voor
wat hij den spion-directeur van Atherton
had toevertrouwd..
Tot mijn verrassing.... ja, laat mij maar
zeggen, tot mijn groote vreugde kenden
zij mij allebei en wisten, dat ik onverb.d-
delijk was. Zelfs in het levend graf, waar
Oppenheimer nu reeds io jaar had doorge-
M-acht, was mijn beroemdheid, of liéver
mijn beruchtheid doorgedrongen.
Voortdurend werden wij gedurende deze
dagen uitgeschulden voor ons geklop. Maar
wij konden het niet laten. De twee levend
begravenen hadden een makker gekrege
en wij hadden elkaar zoo veel te vertellen,
waarvoor de manier, waarop wij het elkan
der konden mededeelen buitengewoon lang
zaam was, terwijl ik er bovendien nog lang
niet zoo geroutineerd in was als zij.
„Wacht, tot dikke Jones vanavond komt
klopte Morrel. „Hij verslaapt het grootste
gedeelte van zijn wacht en dan kunnen we
met elkander praten."
Wat hebben we dien nacht gepraatAan
slaap dachten we niet. De dikke Jones was
een grimmige, verbitterde man, ondanks het
feit, dat hij ïoo dik was, maar wij zégenden
het vet, want het droeg er toe bij, om hem
gemakkelijk 5e doen inslapen. Toch werd hij
in zijn slaap telkens gestoord door ons
voortdurend geklop, zoodat hij ons herhaal
delijk uitschold. Én van de andere nacht
wakers kregen we niets dan vloeken te
hooren.
Den volgenden morgen werd het herhaald
kloppen gerapporteerd en wij moesten zwaar
boeten voor ons gesprek, want om 9 uur,
kwant inspecteur Janné met verschillende
bewakers om ons het dwangbuis aan te doen.
Vier en twintig volle uren moesten wij
ingesnoerd en hulpeloos, zonder eten en
drinken op den grond blijven liggen. Dat
was voor ons een duur gesprek geweest 1
antwoord gaf „ja, ja, wacht u maar even,
u hebt meer tijd dan ik.” Menschen aan de
deur, nou ja, dat zijn ook maar menschen
aan de deur. En 't behoort tot de zeldzaam
heden, dat de teller even gelegenheid krijgt
aan de binnenzijde van den ^tempel zijn
zaken af te doen. In een groot heerenhuis
gebeurde iets ongehoords. Daar mocht hij
in den salon komen om een stelletje logé’s-
kaarten in orde te brengen, van welk oogen-
blik mijnheer de gelegenheid gebruikte, om
te vragen, of-„ze” door deze volkstelling eens
precies wilden te weten komen, hoeveel
jonge mannen ze in den komenden oorlog
naar de slachtbank kunnen sturen. Waarop
de teller dreigde „Pas op mijnheer, lok
me niet uit m'n tent, want dan zal ik u aan-
toonen, dat één gelukkige voltreffer in staat
is, om een mogelijle surplus van 40 of 50 man,
in 1 seconde weg te werken."
Weer buiten gekomen, maakte de regen
n i r? rl o-ie-i rlon oorcton rl-srv XZzil Lr 1
Vergadering van Maandag
Gisteravond heeft de Eerste Kamer onder
leiding van haar voorzitter mr. W. L. baron
de Vos van Steenwijk vergaderd
De VOORZITTER deelt mee, dat de cen
trale afdeeling heeft besloten heden, onmld-
dellijk na de openbare vergadering, In de af-
deellnren te doen onderzoeken het wetsont
werp tarwewet.
De heer VAN EMBDEN (V. D.) vestigt
er de aandacht op. dat het ontwerp pacht
wet reeds twaalf November door de Tweede
Kanfer is aangenomen en nog steeds niet in
de afdeelingen is behandeld. Spr. vraagt
waarom dit ontwerp zoo lang ultbltjft. Voorts
merkt spr. aangaande de tarwewet op, dat
de
zy
ver-
Had Karl Marx. de grondlegger van
communisme en socialisme kinderen?
Hierop
Volk":
De moeder van Karl Marx was een Hol-
landsche, heette Presburg en was afkom
stig uit Zaltbommel. Deze Presburgs gingen
later tot het Christendom over en noemden
zich toen Philips. Uit dit geslacht zyn o. a.
de bekende lampenfabrikanten gesproten.
Marx had drie dochters (hij had. naar ik
meen, ook een zoon, die vroeg is gestorven),
zy waren onderscheideniyk gehuwd met
Longue t. Paul Laf argue (beiden Franschen)
en dr. A. Aveling (Engelsch). Zij zyn allen
dood. Van de eerstgenoemde leeft een
zoon, Jean Longuet. de bekende Fransche
partijgenoot. De beide anderen waren kinder
loos.
Op hoog verlangen heeft het Bestuur van
het R. K. Werkliedenverbond besloten de
Jubileum-reis naar Rome te vervroegen
naar Mei e.k.
De reden hiertoe is, dat de herdenking der
40-jarige Encycliek Rerum Novarum in Mei
plechtig zal worden gevierd en van alia
kanten der wereld ook de Katholieke ar
beiders zich opmaken, dat heeriyk feest te
gaan meevieren.
De Hoogeerw Pater Stanislaus. Provin
ciaal der Capucynen. zal 24 Februari as. met
het stoomschip „Prins der Nederlanden"
van de My. Nederland uit Amsterdam ver
trekken, om de canonieke visitatie te hou
den in de Missies van NederL Borneo en
Padang (Noord-Sumatra), welke aan de
Nederlandsche Capucunen zyn toevertrouwd.
Met hem zullen vertrekken de Paters Sy-
brandus en Werenfridus. die benoemd zyn
voor de Apostolische Prefectuur van Padang;
Br. Humbertus, die is benoemd voor het
Apostolisch Vicariaat van Borneo, en Br.
Bertrandus, die eenigen tyd met verlof in
het vaderland heeft vertoefd.
Een „teller" schrijft ons
Na een grondige bestudeering van
„Instructie voor de Tellers" en na tot
conclusie te zijn gekomen, dat de telling
alleen dan goed tot haar recht zal komen
als de tellers de vele voorschriften nauwkeurig
nakomen, zijn we er direct na Kerstmie met
een volle tasch op uit getrokken, in de hoop
die zoo gauw mogelijk weer leeg te krijgen.
Maar dat gaat nog zoo heel gauw niet,
want de teller heeft er zich van te over
tuigen, de teller heeft derhalve aan elk adres
te vragen, de teller moet er terdege op
de teller heeft er voor te zorgen, de
vergewisse er zich van, de teller controleere
enz. enz.en al deze voorschriften veroor
zaken een korter of langer oponthoud.
Waren nu maar allen even kort en zakelijk
als een zeker iemand, die bij ’t verschijnen
van den teller aan zijn deur zei „4 mannen,
4 vrouwen, geen logé's,' geen verdere in-
wonenden”. Maar daar ontbreekt veel aan.
Alsof er nog met geen woord in geen enkele
krant van de Volkstelling gerept werd,
vragen sommigen, wat de bedoeling van die
volkstelling is. Anderen willen een debat
met je aangaan over 't nut van zoo’n tellenj.
Weer anderen, die er een verkapte belasting-
affaire in zien, en den teller dus aanzien voor
een we:
alles bëj
Zichtigh
Zijn, dat elk woord te veel een paar gulden
belasting meer beteekent. Tot de eer van 't
mannelijk gedeelte der inwoners moet ge
zegd worden, dat 't vooral de vrouwen zijn,
die de grootste onbekendheid met de volks
telling verraden.
Metde dienstboden heeft de teller in
den regel de meeste last. Op de vraag hoeveel
mannelijke personen er in 't gezin zijn, is
*t antwoord bijna steevast „één”, want
Zoons, vooral als ze nog in de kinderkleeren
ropdloopen, werden natuurlijk niet als
mannelijke personen aangemerkt. Als dan
aan 't verstand is gebracht, dat ook zulke
jeugdige broekemannetjes onder die categorie
thuis behooren, dan levert de vraag „hoeveel
vrouwelijke personen" al minder moeilijk
heden op. De vraag, of er logé's zullen zijn
op Oudejaarsnacht, geeft soms als antwoord
„gelukkig niet" maar „was 't maar waar
Van een ander, gaf blijken van grooter gast
vrijheid en misschien ook wel van behoefte
aan gezelligheid. Maar ook geeft deze vraag
aanleiding tot wedervragen. Of de logé's
dan ook meegeteld moeten worden Want
die worden in hun eigen plaats van inwoning
toch ook geteld 1 En een bewoner, die
natuurlijk niet ingewijd is in de techniek
van de tellerij, durfde op grond van die
logé-geschiedenis beweren, dat er van de
heele volkstelling geen bliksem terecht
komt.
Hildebrand vertelt in zijn Familie Stastok,
dat de oude keukenmeid, toen hij, Hilde
brand, na zijn aankomst aan 't huis van zijn
oom en tante aanbelde, minuten lang moest
wachten, eer hem werd open gedaan, omdat
Zij, de oude keukenmeid, eerst nog haar
aardappel moest afschillen, vervolgens nog
haar voeten in haar sloffen moest steken,
toen een manoeuvre met de hand langs haar
neus moest maken, enz. enz. De tegen
woordige dienstboden, hoewel niet oud zijnde
en geen neusmanocuvre makende, zelfs geen
stoof en geen sloffen meer gebruikende,
hebben dit nog met de dienstbode uit 1840
gemeen, dat zij menschen aan de deur onbe
hoorlijk lang kunnen laten staan wachten.
Zij, die geregeld „langs de deur" gaan,
Valt dat misschien niet meer op. Maar voor
den nieuwbakkene op dat gebied is 't iets,
om z'n geduld te verliezen en om nog eens
een flinken ruk aan de bel te géven. Maar
daar zal wel weer tegenover staan, dat als
de dienstboden eens hun hart konden luchten
over 't kleppen naar de deur, omdat er ge
beld wordt, dat er dan verhalen zouden
komen van allerlei kooplui, die de tijden van
werkloosheid in 't leven hebben geroepen.
En eenigszins verschoonbaar is 't, dat de
teller soms al, vóór hij nog een mond heeft
kunnen opendoen, te hooren krijgt „niets
noodig, koopman 1" Maar niet verschoonbaar
was 't gedrag van de dienstbode, die bij 't
bezoek van den teller bezig was de bel te
poetsen en naar binnen moest om inlichtingen
m te winnen, eerst haar bel afpoetste en
toen doodgemoedereerd aan den koperen
-urknop begon en op het verzoek van den
„toiler, om eerst even te vragen, laconiek ten
In zyn toelichting tot de derde nota van
wyzlgingen op het wetsontwerp tot regeling
der ziekenfondsen, geeft de minister van Ar
beid, H. en N. te kennen, dat dit ontwerp,
nu de Ziektewet in werking is getreden moet
bezien worden in verband met die wet. De
minister heeft daarby meer in het bijzon
der ’t oog op art. 124 der Ziektewet, waarbij
aan de werkgevers de verplichting wordt op
gelegd jaarlijks een bedfag van rond zes
millioen gulden op te brengen ter verbete
ring van de geneeskundige behandeling van
hunne arbeiders.
Het wil óns toeschynen, aldus een adres
van het Verbond van Ne<^ Werkgevers aan
de Tweede Kamer, dat, waar de toelichtende
memorie aangeeft, dat onder de tegenwoor
dige omstandigheden financieele stflin lan
het ryk niet mogeiyk is. hetzelfde moet wor
den gezegd van een financieele bydrage, die
bekostigd moet worden door ons bedrijfsle
ven. De crisis, die op het oogenblik dit be-
dryfsleven in zyn vollen omvang teistert,
vormt een onoverkomelyk beletsel om over
te gaan tot het invoeren van een nieuwe za
kelijke belasting op het bedrijf van rond zes
millioen gulden. Verzocht wordt dan- ook
art. 124 niet In werking te doen treden, al
vorens de crisis en hare gevolgen zullen zijn
geweken.
Voorts wordt er In het adres op gewe
zen, dat de derde nota van wyzlglngen op
het Ontwerp tot regeling der Ziekenfondsen
een aantal vraagstukken van groot belang
aan de orde stelt, waaromtrent in de schrif-
teiyke behandeling in de Tweede Kamer niet
gesproken wordt. Het adres verzoekt de
Kamer ten slotte de schriftelyke gedacnte-
wisseling over dit ontwerp te heropenen,
opdat het Nederlandsche volk de gele
genheid krijge zich omtrent de daarin
vervatte belangrijke kwesties zoo volledig
mogeluk te oriénteeren.
De voorzitter wil nog waarschuwen tegen
voorbarig optreden. Wanneer men de zaak
rustig laat gaan, dan krijgt men zijn goede
trekkingskans. Maakt men echter by voor
baat den boel kapot, doordat alle achter
stallige loten worden uitbetaald, dan trekt
men tenslotte aan het kortste eind.
Mr. van Vugt zegt dat hy niet de bedoeling
heeft om de kas te plunderen. HU wil alleen
de trekkingen op hun beloop laten. De be
uling is een kwestie van later zorg. Loten
houders hebben echter recht op die trekkin
gen en het gaat niet aan. dat men hen als
echte crediteur bU aandeelhouders achter
sten. Want daar komt het toch feltehjk op
neer, n.l. dat men het aandelenkapitaal In
tact wil houden.
De heer Bernhard stelt voor, om de loten
houders bijeen te roepen voor het treffen
van een regeling
De voorzitter vraagt, welke waarborgen er
zyn, ihdien men zoo’n regeling zou maken en
niet alle lotenhouders daarby betrokken zyn.
Er staan maar even 60.000 loten uit.
•Gevraagd wordt nog. of het waarborgfond»
een zelfstandig beheer heeft.
De voorzitter antwoordt, dat het paleis
over het waarborgfonds, dat in den loop der
jaren sterk geaccresseerd is, geen zegging
schap heeft en daarom eischen wU ook, al
dus spr., dat daaruit betaald wordt. Het
fonds staat geheel zelfstandig tegenover het
Paleis. Na-nog eenige discussies over de be
noeming van een derden commissaris, welk
voorstel volgens den voorzitter thans niet aan
de orde is, wordt de vergadering gesloten.
Jaarvergadering te Utrecht.
Te Utrecht werd Maandag de 17de jaar-
lyksche algemeene vergadering gehouden
van de Vereeniging voor R. K. Meer Uit
gebreid Lager Onderwijs.
Het afgeloopen jaar kenschetste de voor
zitter als een jaar van stoeren arbeid. Er is
hard gewerkt door allen in het geheele
land. Verder vestigde hy de aandacht op
de bijzondere taak van het m.u.l.o., de eigen
methodiek der leervakken en de speciale
scholing van onderwijskrachten, welke het
behoeft en het noodzakeiyk uitvloeisel
daarvan, een examen, dat daarmee samen
hangt. -
Blijkens het jaarverslag van den secre
taris, den eerw. Broeder Vitricius, is het
ledental met één achteruit gegaan, zoodat
het nu 237 bedraagt, terwyi het aantal be
langstellende leden met één verminderd is
en nu op 145 is gekomen.
De penningmeester, de heer Wüste, deel
de mee, dat er tot op dit moment onge
veer f 5000 aan ontvangsten en f 4600 aan
uitgaven was geboekt.
Het resultaat van een inmiddels gehou
den stemming was, dat Br. Vitricius als -be
stuurslid herkozen was.
Daarna hield de heer Joh. M. Rammers
een lezing over .het teekenen op onze Mu
itscholen en op het. examen.”
Spr. diende twee voorstellen in, ten eerste
om het aantal teekenvormen (vakken) uit te
breiden, zoodat de kinderen meer keuze
hebben en vervolgens om het wandplaattee-
kenen geheel te herzien, d wz hlerby het
gebruik van passer, lineaal enz. toe te
staan.
De voorzitter gaf den heer Rammers den
raad, deze denkbeelden aan de
commissie door te geven.
In de namiddagvergadering
men den weleerw. pater A. W.
uit Vlaanderen, die over .herauten
Christus" sprak. Aan de onderwijzers Is de
taak toevertrouwd het volk op te voeden.
Het is om te juichen en te Jubelen, opvoe
der te zyn! Het is werken op een klein aan
bal er. zoo diepen, duurzamen Invloed uit
oefenen.
Besef daarom uw verantwoorde! ykheid.
Voor de meesten van u is het onderwazen
een ambt, een broodwinning. Dat kan het,
dat mag het zyn. Maar de salarieerlng mag
niet op den voorgrond staan. De onderwy-
zer. de opvoeder moet Idealist zyn.
HU moet ook model zyn, maar in de eer
ste plaats, aldus pater Maas, moet hij
meester blyven. Opvoeden is zoo een fyn
werk, dat het niet gebaseerd kan zyn op
boekenwetenschap; toch is het goed veel er
over te lezen.
Zyn vurige toespraak luisterde pater Maas
met eenige geestdriftige dichtwerken op.
het raadplegen der Handelingen van
Tweede Kamer niet mogeltjk is. daar
door de feestdagen nog niet volledig
schen enzijn. Kennisneming daarvan is nood
zakelijk om de den minister gestelde vragen
en de antwoorden daarop te kennen. Spr.
verzoekt de behandeling te bepalen op 7
Januari.
De VOORZITTER antwoordt, wijzende op
het antecedent van de gemeentewet, die
eerst gerulrngnJtUd nadat zit in de afdeelin
gen onderzocht was. in onenbare vergadering
zal worden behandeld. Spr. deelt mee wat
ongeveer de plannen zyn. De volgende week
zal de Rljksbevrootlng in de afdeelingen wor
den behandeld. Ongeveer veertien dagen
daarna zullen de gemeentewet en andere
^tsnntwerpen van belangrijken aard in
enbare vergadering In behandeling komen
en vóór de algemeene beschouwingen over
de Rijksbegrootlng zal in de afdeelingen de
pachtwet worden behandeld.
Spr. stelt zich voor, dat aldus ongeveer
het verloop van zaken zal zyn; er kunnen
Intusschen omstandigheden zyn, die 1 moei
lijk maken zich daaraan te houden. Wat be
treft de tarwewet deelt spr. mede, dat de
moeilijkheid, dat de leden niet meer kennis
zouden kunnen nemen van de handelingen
der Tweede Kamer, is ondervangen door deze
niet naar hun woonplaatsen te zenden, doch
ze hier te houden ter uitreiking aan de le
den. Spr. stelt er prijs op, dat het besluit
van de centrale afdeeling wordt gehand
haafd.
De Kamer vereenigt zich met het besluit
der centrale afdeeling.
De vergadering wordt verdaagd tot heden
morgen elf uur.
In de gisteren te Amsterdam gehouden
vergadering van aandeelhouders van de
N.V. Paleis voor Volksvlyt waren vertegen
woordigd 641 aandeelhouders, recht gevende
op het uitbrengen van 629 stemmen.
Van de gelegenheid tot het stellen van
vragen maakte In de eerste plaats de heer
F. J. Bernhard gebruik. Spr. mist toelich
ting op verschillende balansposten.
De voorzitter, mr. Altena. merkt op. dat
de wet niet meer voorschrijft dan als toe
lichting bij de thans gepubliceerde balans
is vermeld.
De heer Blatt vraagt, welke bUzondere
gebeurtenissen er plaats gehad hebben,
waarom op <j,e balans niet is opgenomen
pensioenen p. m. En hoe zit het verder met
de loten? vroeg spr.
De voorzitter antwoord, dat er geen by-
zondere gebeurtenissen zyn geweest, be
halve welke in het verslag zyn gememoreerd.
De assurantie-kwesties zyn af gewikkeld en
de gelden zyn binnengekomen. Het ver
melde procent' is een kwestie van electrici-
telt. Men zou teveel in rekening gebracht
hebben.
De balans vermeldt een garantiebedrag
van f 47.000, doch na de balans-opmaklng
is de zaak geschikt voor 22.000. Wat de
pensioenen betreft, dit is geen vaste last.
Er is een regeling getroffen voor enkele
oudjes onder het personeel, wat men echter
niet noodig oordeelde om op de balans op te
nemen.
Wat nu de baten betreft, merkt spr. op,
dat zooals bekend, de loten 1869 geregeld
door blijven loopen. Inzake de loten 1867
is een proces begonnen door mr. van Vugt.
namens den heer de Castro. Daarover kan
men thans echter geen mededeelingen doen.
Aangaande den balanspost-debiteuren.
zegt de voorz, dat deze bestaan uit een
boedel, waarin voomameijk aandeelen van
het Paleis voorkomen. Deze aandeelen heeft
men niet In onderpand.
De post interest aan de debetzyde van de
verlies- en winstrekening komt niet meer
terug, aangezien de desbetreffende hypotheek
is afgelost En zoo zijn er verschillende lasten,
die tot het verleden behooren.
De heer Blatt komt nu op de kwestie van
de afbetaling van het kapitaal, waarop reèds
ongeveer 90 pet. is gerestitueerd. Daarna ko
men dan volgens hem de Actions de jouis-
sance aan de beurt. Men ziet deze niet op
de balans vermeld.
De voorzitter neemt hiervan goede nota. HU
wil deze uitbetalingen op het kapitaal ech
ter geen afbetaling noemen, aangezien dan
de statuten veranderd hadden moeten wor
den en dat is niet geschied. Verder is het
Juist, dat wanneer de rest op het kapitaal
is gerestitueerd dat is circa 90 mille
dan de aandeelen en de actions gelykeiyk
deelen in wat er nog overschiet.
Mr. van Creveld vindt het niet Juist, dat
er hier niets gezegd wordt omtrent de loten
van 1867. alleen om het feit dat er een proces
aanhangig-is. Dit proces gaat slechts uit van
een minderheid. Spr. heeft in het prospectus
gelezen, dat er bU de Nederlandsche Bank
als waarborg voor de nakoming der verplich
tingen een fonds is gedeponeerd van min
stens f 300 00ö effecten, hetwelk met een
gedeelte der oploopende rente tot zekerheid
aan de houders strekt. Dit waarborg-kapi-
taal is geplaatst ten name van en wordt be
heerd door een zelfstandig» commissie. On
verminderd de verplichtingen van het Paleis
voor Volksvlyt als hoofddebiteur, blUft het
waarborgfonds het eigendom van de houders
der obligaties dezer leenlng om daaruit de
Jaariyksche aflossingen te voldoen, totdat de
leenlng volgens het plan geheel zal zyn ge
delgd.
Spr. constateert nu op grond hiervan, dat
het Paleis de hoofddebiteur is. die betalen
moet. De gelden zyn nu beschikbaar en er is
dus geen énkele reden om die nog langer op
rente te laten staan.
De voorzitter acht dit niet de plaats om
over deze aangelegenheden te discusieeren. „U
leest het prospectus voor.” zegt hy tot mr.
van Creveld. „en trekt daaruit uw conclusie.
Doch het is hier niet de plaats daarvoor.”
Mr. van Creveld: Waar dan?
De voorzitter: Voor den rechter.
De heer Blatt vraagt, of aandeelhouders
gebonden zyn door een rechterlijke uit
spraak, waarop de voorzitter ontkennend ant-
wordt. Wel staat de directie van het Paleis
dan strek (of zwak) doch gebonden is de
individueele aandeelhouder niet.
In het begin was het vreeselijk eenzaam
in de cel en de uren kropen traag voorbij.
En toch heerschte er geen volledige stilte
in mijn cel. Al heel spoedig hoorde ik een
zwak, heel langzaam geklop met onregel
matige tusschenruimten. Uit de verte hoorde
ik tegen kloppen, nog zachter en langza
mer. Telkens werden deze geluiden door de
woedende uitroepen der bewakers onder
broken. Op zekeren keer, toen het kloppen
te lang duurde, werden hulpbewakers ge
roepen en uit het leven, dat toen volgde,
begreep ik, dat er mannen waren, die het
dwangbuis aan kregen.
Dat was gemakkelijk te verklaren. Even
als iedere gevangene in San Quentin wist
ook ik, dat de twee mannen in de afgescheiden
cellen Ed. Morelle en Jake Oppenheimer
waren. En ik wist ook, dat deze beide mannen
elkander door te kloppen met de vingers
allerlei woorden en zelfs heele zinnen aan
elkander wisten over te brengen en daar
straf voor kregen.
Dat de code, die zij gebruikten zeer een
voudig was, betwijfelde ik geen oogenblik,
maar het duurde toch nog uren, eer ik dat
geheimschrift kende. God weet hoe gemak
kelijk het was en toch viel het mij ontzet
tend moeilijk, den sleutel hiervan te vinden.
Toen ik hem eenmaal gevonden had, bleek
het ook zeer eenvoudig. Het allereenvou
digst was wel de truc, die mij het meeste
hoofdbreken gekost had. Niet alleen verwis
selden zij iederen dag de letters van het al
fabet, waarmee de code begon, zij verwis
selden ze zelfs bij ieder gesprek, ja zelfs
midden in eA gesprek. Zoo begon ik op
zekeren dag de code bij de juiste letter, be
greep 10 heele zinnen en den volgenden keer,
dat zij met elkander spraken, geen woord,
geen lettergreep 1 Maar nooit vergeet ik
het wat zij zeiden, toen ik hen voor de eerste
maal verstond I
„Nu Ed wat -r- zou je nu
voor sigarettenpapier en een
buil tabak geven vroeg een van de
twee.
Ik had wel kunnen roepen en gillen van
vreugde.
Hier had ik immers gezelschap.... hier
had ik lotgenooten I Ik luisterde gespannen en
de dichtstbijzijnde van de twee, dus Ed.
Morell antwoordde
„Ik wilde graag twintig uur
in het dwangbuis zitten voor
een buil van vijf cent.”
Toen klonk de stem van den bewaker
„Hou op, Morell
Men zou misschien meenen, dat men, wan
neer men iemand tot levenslange eenzame
opsluiting veroordeeld heeft, hem reeds het
allerergste aangedaan heeft, wat er bestaat
en dat een bewaker geen middelen meer
ter beschikking heeft om zoo iemand te
dwingen het kloppen achterwege te laten.
Maar hij heeft immers het dwangbuis I
En den honger 1 en den dorsten de
zweep 1
Werkelijk, een man in eenzame opslui
ting is totaal hulpeloos.
In dezen nacht hield het kloppen op en
toen het weer begon, was ik geheel in de
war. Tot nu toe hadden zij het zóó gedaan,
dat zij de beginletters in de vode verwis
selden. Maar den sleutel had ik toch gevon
den en in den loop van enkele dagen kwam
hetzelfde sijsteem, dat ik begrepen had, weer
terug. Ik wachtte niet, maal begon directl
„Hallo l" klopte ik.
„Hallo, vreemdeling,” antwoordde Mo
rel! en van Oppenheimer kwam 'n bericht
„Welkom in onze stad.”
Zij waren nieuwsgierig, wie ik was en
voor hoelang en waarom ik veroordeeld
was. Maar ik wilde in de eerste plaats we|
ten. welk systeem zij volgden met betrek
king tot de verwisseling der beginletters.
Toen konden wij een geregeld gesprek
voeren.
Het was een groote dag de twee levens-,
laag veroordeelden hadden een makker
I De „tellers" zijn begonnen bij alle inwo-
I «ers van Nederland een geel omslag thuis
I te brengen met een of meer kaarten van een
I of meer kleuren. Daarmee is de tie volks-
I telling voor Nederland begonnen.
I Bij het invullen van de kaarten houde men
I rekening met het volgende
elk mannelijk persoon krijgt een gele
kaart; elk vrouwelijk persoon een witte kaart.
I Voor hen, die op bezoek zijn gekomen en
van oud op nieuw dus in een ander huis
zullen wonen, dan waar zij zijn ingeschreven,
geldt voor eiken mannelijken gast de oranje
kaartvoor -elke vrouwelijke gast ^le rose
kaart.
Wie op oudejaarsavond ergens oud in
nieuw gaat vieren, doch in den loop van den
nacht weer naar huis keert is gewoon thuis
cn vult daar z’n gele of witte kaart in.
Wat is nu in den zin der wet een gezin
Een gezin is, zoo eenvoudig mogelijk ge
zegd een huishouding. Dit wordt in de
meest voorkomende gevallen gevormd door
een echtpaar met kinderen. Daarnaast heeft
men echter broers en zusters; vrienden, die
voor gezamenlijke rekening een huishouding
drijven en dus een gezin vormen.
Wat zijn afzonderlijk levende personen?
Op de eerste plaats de kamerhuurder.
Eveneens een ouder of familielid, die in de
woning der kinderen of familie tegen vaste
vergoeding, een eigen leven leidt.
Wie behooren tot het gezin
De kostgangers, d.w.z. zij, die geheel
huiselijk verkeer hebben met de leden van het
gezin, dus zoowel vreemdelingen, als ouder
of familie. De-dienstbode, indien zij ook des
nachts in de woning blijft.
Heeft u een dienstbode voor dag en nacht
dan telt zij mee als lid van het gezin hab,
ge een daghitje, dan ontvangt ge voor Waar
geen kaart ze wordt geteld in het gezin
van haar ouders.
Door de formule „inwonend dienstperso
neel behoort tot het gezin”, wenscht de wet
gever te verstaan te geven, dat ook huis
houdsters, gouvernantes, juffrouwen van
gezelschap, alsmede chauffeurs, stal- en
werkknechts geacht worden lid te zijn van
het gezin van den werkgever.
Woont het personeel geheel afzonderlijk,
»doch wel op het grondgebied van dien werk
gever, dus m geheel apart gelegen dienstver
trekken, dan behoort het niet meer tot het
gezin.
Heeft een groote zaak een aantal bedienden,
die gezamenlijk, dus niet met den werkgever
de maaltijden gebruiken en overigens niet
in de huiskamer van dien werkgever leven,
dan vormen zij afzonderlijk levende personen.
Verder vormt een gehuwd paar (al of niet
met kinderen) steeds een afzonderlijk gezin.
Voor het Nederlandse!) programma, ver
zorgd door de Vara, heeft gisteravond prof.
H. W. Methorst, directeur-generaal van het
Centraal Bureau voor de Statistiek, een cau
serie gehouden over de elfde algemeene tlen-
jaariyksche volkstelling.
Er is my verteld, aldus ving prof. Met
horst aan, dat er in ons land een aantal
menschen zyn. die opzien tegen den last,
<Ue de volkstelling hun oplegt. Deze volks
telling is een n*et onbelangrijke gebeurtenis,
die slechts eenmaal in de tien jaar hier ge
houden wordt.*Er is by deze kwestie een na
tionale eer betrokken. De Invulling van de
kaarten heemt niet meer dan een uurtje van
uw tijd In beslag. Spr. deed daarna, zooals
hij opmerkte, een geruststellende mededee-
llng: Voor het verkrijgen van gegevens voor
de belastingen dient deze telling niet; ook
niet voor de kerkelijke belastingen.
Spr. ontleedde vervolgens de verschillende
kaarten. By „Het personeel” Is dienstperso
neel er alleen onder begrepen voor zoover
het betreft personeel voor dag en- nacht. Ten
aanzien van het kerkgenootschap is het de
bedoeling, dat men stellig beantwoordt de
desbetreffende vragen; „onverschillig” of het
zetten van een streepje is niet geoorloofd. Wil
men niet tot een kerkgenootschap behooren,
dan dient men in te vullen geen. Een goede
invulling is hier noodzakeiyk, aangezien er
In ons land meer dan 300 kerkgenootschap
pen zyn.
Wat zyn woonvertrekken bij deze telling'?
Spr. lichtte dit nader toe. Slaapkamers tel
len als zoodanig mee; gangen, portalen, ves
tibules, bergkelders en bergzolders niet. Iets
anders Is het met de badkamers. Want deze
moeten dan echte badkamers zyn en
geen vertrekjes onder een trap. Een serre
telt niet mee, tenzij er een slaapgelegenheid
is.
Thans de beroepsvragen. Deze behooren
wel tot de meest lastige vragen: Het is te
doen om een zoo gespecificeerd mogelijk over
zicht van de beroepen in ons land te ver
krijgen. Men kan dan ook het beroep niet
nauwkeurig genoeg opgeven. Spr. gaf bij dit
gedeelte zijner belangwekkende causerie een
volledig voorbeeld van een arbeider, die werk
zaam is in een textielbedrijf; gepenslonneer-
den geven op ..zonder beroep”.
Spr. hoopte, dat het gesprokene een richt--
snoer zou vormefl by het Invullen van de
kaarten.
Vervolgens maakte spr. nog eenige alge
meene opmerkingen over logé's en over de
groene kaarten Tenslotte wees hy op het
werk van de Nederlandsche vereeniging tot
bevordering van den arbeid vpor onvolwaar-
digen. Deze vereeniging hecht er groote
waarde aan om in het bezit te komen van
de namen van die inwoners van ons land,
die geesteiyke of maatschappeiyke hulp be
hoeven. Daarvoor hebben 324 gemeenten
steun toegezegd. De beantwoording dezer
vragen die buiten de volkstelling vallen, is
niet verplicht, maar wel gewenscht.
Prof Methorst eindigde zyn toespraak al
dus: Ik wensch u goed succes met de invul
ling der kaarten en een gelukkig nieuwjaar.
Vele telefoonabonné's maken er een ge
woonte van om in den laten avond van 31
December de telefoon te gebruiken voor het
overbrengen van gelukwenschen aan hun
bekenden.
Zulks heeft tot gevolg, dat op verschillende
plaatsen extra personeel in dienst
ten worden geroepen op een uur,
vrijwel iedereen thuis is ter viering van
jaarwisseling in eigen kring.
De welwillende medewerking van
abonnés wordt daarom ingeroepen om
Oudejaarsavond zoo mln mogeiyk van
telefoon gebruik te maken en telefonische
gelukwenschen tot den volgenden ochtend
uit te stellen. Uiteraard bestaat in de auto
matische telefoonnetten tegen locaal spreken
geen bezwaar.
I
a
Ze hadden veel geld opgehaald en het eerste wat ze deden,
was het vrouwtje van de wafel- en oliekoekenkraam be
talen voor de schade, die Bollebulsje had aangericht, door
in den bak met beslag te vallen. Ze werd rijkeUjk beloond,
ook voor haar vriendelijkheid, door den aap eruit te halen
en hem geen standje te geven! Op hun verzoek zou bet
vrouwtje hun instrumenten bewaren.
a
