L. Frankenberg - Alkmaar
De nieuwe Encycliek
van Z. H. Paus
Pius XI
1
tö
JOH- LAUWERS
tite
„HET KOLONIAAL VRAAGSTUK IN
ROMEINSCH LICHT"
VIJF EN TWINTIGSTE JAARGANG No. M
I
VOORNAAMSTE cNIEUWS
Benoemingen
De a.s. Prov. Statenverkiezing
Over het Christelijk Huwelijk
VB
De postvluchten naar Indië
Pokierbeschelden verloren
DE RADIO-STRIJD
Twee psychopaten ontvlucht
Onze Nederlandsche Industrie
HEN
Het conflict In de A.V.R.O.
Uit het boekbindersbedrijf
De weg HaarlemDen Haag
IWS
Europeesdie Unie
Arsenicum-vergiftiging
Een onvoorzichtige grap
De staking in *t Roergebied
De stakingen In Engeland
De Merapi opnieuw
in werking
Boerderij-brand
te Schagerbrug
De smokkelhandel aan de Zuid-
Limburgsch-Duitsche grens
TABELLARISCHE BOEKEN zijn onmisbaar In de moderne boekhouding
3, 4. 5. 8, 8, 9. 10. 12, 13. 15. 10. 20, 25 en 30 kolommen
f
DINSDAG 13 JANUARI 1931
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN
n 1 111
AANGIFTE MOET OP STRAFFE VAN VERLIES VAN RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EH TWINTIG UREN NA HET OHGEVAL
f
oriani-
d
Mr. Dr. F. A. BIJVOET
Het werk ren Nederlandse!* fabrikaat.
(Slot volgt)
Minister Deckers op reis.
Dr. BoswWt stelt rich niet herkiesbaar
De nleawe Merapt-aitbarsting.
UitsMting ran 26.80S weven te Baiuley.
De Federale constltwtie van Brttach-IndM
het navolgend
ds nat
Minister Deckers op reis
Het vertrek oit Den Helder
net een
te
pantan.
ntan. .1
De
M MC
gemaakt.
Het Kamerlid De Visser
Geen gunstig onthaal te Heerlen
De internationale arbeider
vree-
Arbitrale aitspraak bindend verklaard
ie
tva”
bevinden.
te*
a 1
■y,
ibmg" voor het verkeer weer
open
«p«
I VWb
Beek da
U R. C.
Belong, waar de bevolking gehoorzaamt aan ipatMnt
een klaJL die weigert weg te gaan. 11“
Als de toestand gevaarlijk wordt geacht. »l
aal opdracht worden gegeven de tnenachsn
naar veiliger streken over te brengen.
Nieuwe laharstroomen storten zich
door de ravijnen
langrijke
zoodat i
Het ondersoek door de nammi—ie-
Dr. de Visser
Licht op De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om: 4.43 uur.
De scheidsrechterlijke uitspraak voer de
Koermanen bindend verklaard.
Vier eeuwen oad aehUderg te Utrecht ent.
dekt.
i 4^
'AC.) o.
‘AVAO.
m> Tum-
nds dm
te ver-
puntm.
I» pua-
verhoudlng In tijden van beroering en
van geslaagde omwentelingen aanlei
ding kan geven, uitermate duidelijk te
uiteengezet
Door oen opdracht alt IndH kan een fabriek
hier te lande weer In werking worden
gesteld.
Dreigende staking van spoorwegpersoneel
in Saksen.
Minister de Geer over den redietiDeerd-
aocIJna.
De opdracht van dr. De Visser aan dé
commissie inxake de A. V. R. O.
ar-
van
Bet Bevende retoarvliegtaig te Calcutta.
Het zevende retourvllegtuig, de PH-AEO.,
gezagvoerder F. Boer (van Batavia 10 Jan.)
vertrok gisterenochtend om 5 15 van Bang
kok, landde om 1125 te Akyab, vettrok weer
om 12.43 en kwam om 1529 te Calcutta aan.
Alles wel, heden verder.
Het uitgaande Indlè-vliegtuig te Jask aan
gekomen; de thuisviiegende machine arri
veerde gisteren te Calcutta.
Oé-d»
a.
rit
mda
U.
elft <br
*L do«
verüe-
sderlasg
bespelen
1, maar
ten oo
ien
veroor-
penalty,
Overeenstemming over een nieuwe
C. A. O.
i wind.
n. India
C„ dat
lervindt
eenlge
«er ff
3 mr.
tel M
indMt-
R. 0,
p. maar
ABONNEMENTSPRIJS:
Mg kwartaal voor Alkmaar L—
VMr buiten Alkmaar 245
jget Geïllustreerd Zondagsblad
0.80 hooger
De post van het kerende retourvllegtuig.
Bet zevende retourvllegtuig heeft ruim 213
kg post aan boord Hiervan is 140 k.g. 70
gr. bestemd voor Amsterdam (stad en
dere vereend ng)47 kg. 50 gr. voor s-Grs-
venhage en 9 kg. 850 gr. voor Rotterdam.
Voor tuaechenllggende landen is 5 kg. 960
gr. bestemd. Te Medan zijn nog Ingeladen
twee sakken Singapore-Amsterdam, bruto
gewicht 8 kg. 123 gr. en twee zakken Pe
nang-Amsterdam bruto gewicht 3 kg. 330 gr.
bezigri.
Alleen in December zUn b|j de rechtbank
te Aken 900 smokkel procedures aanhangig
Dr. D. E. W. C. Boswijk te Texel, die b|j
het overlijden van den heer Rutger Kaan als
diens opvolger op de lijst van den Vrijheids
bond, lid werd van de Provinciale Staten van
Noord-Holland, heeft zich voor de as. ver
kiezingen niet meer candldaat gesteld. De
drukke praktijk van Dr. Boswijk sis genees
heer laat niet toe, de zittingen der Prov. Sta
ten geregeld bij te wonen.
De slavernij
eischen Ingewilligd.
ran dm
ld ah
tig de operateur, dr. Bakker uit Amsterdam
Gisteren werd een ondersoek ingwrtekf tn aanwezig was. die direct de maag van den
1 leegpompte. Gelukkig had de
1 pa'ient na de verorberlng van het broodje
niet tesrisnt niet gedronken. Nu wordt ga-
(hooK dat hü geen nadeeljgo gevolgen van
><pe onsoafsichtlge grap aal ondervinden.
In een communistisch gestemde brochure
was de vorige week aangekondlgd, dat het
Tweede Kamerlid Lou de Visser Zondag te
Heerlen op de Markt zou spreken over de
staking en den toestand in het Roergebied.
De heer De Viseer Is inderdaad in Heerlen
geweest, maar tot een redevoering is het
toch niet gekomen. Tegen drie uur verliet
hij met eenlge aanhangers een café aan de
Markt. nam de situatie tn oogenschouw,
merkte dat er veel politie op de Markt was
en geen hem gunstig publiek en maakte
toen rechtsomkeert naar het station, waar
h|j tot 4.32 uur In de wachtkamer derde
klasse verbleef om toen onverrichterzake
weer naar het noorden te vertrekken.
Gisterenavond zijn uit de psychopaten
inrichting St. Paulus te Helloo ontvlucht de
21-jarige H. Scholten en de 33-jarige A. Q.
Gestel. De voortvluchtlgen dragen gestlchts-
kleedlng. OnmlddelllJk is een onderzoek in
gesteld. De Officier van Justitie van Alk
maar heeft opsporing en aanhouding van
beide verpleegden verzocht.
De Rijksmlnlster van Arbeid heeft gister
avond de op 10 dezer gevelde arbitrale
uitspraak inzake het loonconfllct in de
RoermijnbedrUven bindend verklaard. De
blndendverklaring wordt o a. hiermede
gemotiveerd, dat sdJ van algemeen belang
Mi rerli— van "S
anderen riasea
n Indh
-0.
erstand
z India,
eren.*
en M
R. 0,
punten
rood—
Het negende vliegtuig te Jask.
Het negende vliegtuig, de PH-AEZ. gezag
voerder T. Wiersma (van Amsterdam 8 Jan.)
vertrok gisterochtend om 5 45 van Bagdad,
landde om 1050 te Boesjlr, vertrok weer om
11.45 en kwam om 17.15 te Jask aan.
Alles wel. Heden verder.
>8488 textieiarbeUen wril.n
Te Burnley la heden de uitsluiting van de
wevers begonnen. Zeventig weverijen hebban
bet bedrijf rtnpgssit, 30400 arbeiden sQn
werkloos.
aanval
dl Vtt
motnan,
ilpuntan
Bak-
7AC). k
s, hiaia
AthH-
s verga-
In z|jn
de .heer
len beer
£NA.U,
«magen
nan» R
8 op dec
enoteerd
nandeel
in voer-
ensteller
«r-pea-
rerd een
'oor zjjn
n spot-
S.
In dit nummer van ons blad vinden
onze lezers het eerste gedeelte van de
volledige vertaling der nieuwe Encycliek
„Over het Christelijk Huwelijk In de
huidige omstandigheden, nooden, dwa
lingen en neigingen van gezin en maat
schappij”.
In onze volgende edities zal de publi
catie van de vertaling dezer hoogst be-
Encycliek worden voortgeze».
onze lezers In het bezit komen
van een volledige, letterlijke vertaling’
een document van blijvende waarde!
Ook tn liberale kringen blijkt nu eindelijk
het besef door te dringen, dat de A. V. R. O.-
polltlek, welke samenwerking met iedere an
dere Omroepvereenlglng afwijst, niet de
juiste is.
WIJ lezen in J9e Avondpost”:
„Wanneer zal het eens uit z|jn met den
radio-oorlog?
Het wordt tijd dat Minister Reymer een
besluit neemt Inzake den zender-bouw. En
het wordt ook tijd, dat alle omroep-vereenl-
glngen eens blijk geven van door onderlinge
samenwerking tot een oploaslng te willen
S;raken.
Het wil ons voorkomen, dat de onverzoen -
lijke richting in de A. V. R. O. vee! te vee!
de lakens uitdeelt. Men zegt daar: eerst
moet de bestaande zendtljd-regellng onge
daan worden gemaakt en dan sullen we ver-
der zien. Eerst moet «na volkomen rectit
geschieden.
Dit gaat te ver.
WU voor ons bewonderen de huidige rege
ling. die ten aanzien van de A. V. R. O. zeer
onbillijk Is. volstrekt niet, integendeel, maar
zij is er nu eenmaal en ztj is op wettige
wijze tot stand gekomen. Met dit feit moot
men rekening houden. Te eischen, dat Be-
geering en Parlement eerst zullen capltulee-
ren, eerst den gang naar Hilversum-Canossa
zullen maken, Is geweldige overschatting van
eigen beteekenls Er zal onderhandeld moe
ten worden op den grondslag der bestaande
regeling. Een omroepvereenlglng. die zegt:
wij willen geen samenwerking, of: wij willen
daartoe alleen komen als eerst alle anderen.
Regeertng en Parlement Incluis, voor ons op
de knieën hebben gelegen, handelt ten
eenenmale verkeerd.
Het sluiten van een radio-vrede vraagt
offers van alle betrokkenen, niemand uit
gezonderd."
De smokkelhandel langs de Nederlandscb-
Dultsche grens in de buurt van Aken is bat
laatste half jaar geweldig toegenomen. De
verhoogde invoerrechten en steeds toenemen
de werkloosheid zijn hieraan niet vreemd.
Voornamelijk is de sluikhandel per auto toe
genomen.
Ter bestrijding van den smokkelhandel tB
sedert 1 December JX het aantal beambten
met 180 uitgebreid, die bovendien de be
schikking hadden over politiehonden.
Aan de Llmburgsche grens zijn de too»
gangswegen versperd.
De meeste beambten doen dienst In bar-
gerkleedlng en zijn flink bewapend. Ze mp.
gen alle auto’s aanhouden en vlslteeren. Zelfs
lijkauto’s worden voor smokkeldoeleinden ge-
NOORD-HOLLANÏJSCH DAGBLAD
-- ONS BLAD
Barometer* Thermometers -
PAYGLOP 3
ALS MA AM
De vertegenwoordigers van den Bood van
Boekbinderspatroons hebben in den laatsten
tijd besprekingen gehouden ter overweging
van de mogelijkheid, om de huidige collec
tieve arbeidsovereenkomst, welke op 39 Maart
1930 voor den tijd van één Jaar werd af
gesloten, te verlengen
Naar het „Hdbd.” verneemt, werd voorge
steld. om de groepslndeeling der gemeente-
klassea weer te wijzigen, aooals in de vorige
C. A. O. is aangegeven.
Ten aanrien van de loonbepallng was men
van oordeel, dat deze op deselfde basis moest
worden vastgeste’.d als die in het boekdruk-
kersbedrijf. gelijk onlangs bij het compromis
met den Rljksbemlddelaar is overeengekomen.
Ovér dit voorstel werd volledige overeen
stemming bereikt en de wcderzljdsche bestu
ren en leden hebber, hieraan hun goedkeu
ring gehecht.
De nieuwe C. A. O. zal worden aangegaan
voor den tijd van ongeveer drie jaar; de
eerste loonsverhooglng zal geschieden over
de week van 3 tot 7 Februari eX, de tweede
op 17 Nov 1933
De opdracht van dr. J Th. de Visser aan
de door hem Ingestelde commissie, bestaan
de uit de heeneb mr. C. W. dc Vries, mr.
B. de Gaay Fortman en mr. C. F. M. Hom
me, luidt:
„rapport uit te brengen over de vraag of
de mededeelingen en beschouwingen, voor
komende in het dagblad „De Gelderlander"
van 35 November 1930. en in de vorige arti
kelen van genoemd dagblad op dezelfde aan
gelegenheden betrekking hebbende, en of de
mededeelingen en beschouwingen, voorko
mende In de .JMteuwe Rotterdamsche Cou
rant" van 39 December 1930, belde ten san-
zien van gedragingen van den heer W Vogt.
gerechtvaardigd zijn
Mr. J. H. van Doome heeft tot dr. De
Visser het verzoek gericht ook zl)n conflict
met de A.V.RO. aan deselide commissie voor
te leggen.
Dr. De Visser Is op dit verzoek niet inge
gaan, aangerien het naar zjjn meentng een
vereenlglngszaak gold
Daarop heeft mr. Van Doome in een te
Amsterdam gehouden vergadering, waarvan
de dagbladen melding hebben gemaakt, ook
rechtstreeks tot de commissie het v - rzoek
gericht haar oordeel te geven over het con
flict mr. Van Doome—A.V.R O.
Op dit verzoek heeft de conaznissle afwij
zend beschikt.
Te Katwijk aan Zee moest de .Rovers-
brug” eenlge weken geleden tengevolge van
een aanvaring door een schip bulten dienst
worden gesteld. Zaterdag is de brug. die de
verbinding vormt tusschen Den Haag en
Haarlem over Wassenaar, Katwijk en
Noordwijk, voor het doorgaan<| autoverkeer
opnieuw opengesteld.
Zondagmiddag drie uur vertoonde de Me
rapi weer een zeer verhoogde werking. Eenlge
doffe donderslagen werden zelfs te Magelang
gehoord, terwijl de berg weer in dikke rook
wolken was gehuld.
Tegen vier uur kwam een groote lahar-
stroom door het Blongkeng-ravUn naar be
neden stormen. De aanwezige vulkanoloog
schatte de snelheid op ten minste 40 KM.
per uur. Deze nieuwe zandstroom schoot
over den ouden laharstroom heen tot de des- j
sa Agllk. hetgeen bijna even ver is als bij
de groote uitbarsting op 19 Dec. In de Kali
Poetlh Is ook weer lahar gekomen tot de
dessa Podjok, waarvan den vorigen keer een
gedeelte is verwoest.
Het Blnnenlandsch Bestuur gelastte de
streek boven Broemboeng te ontruimen. Ook
Twee lood- en zinkwerken van circa 20-
jarigen leeftijd hadden eenlge werkzaam
heden te verrichten onder een woning aan
de Voitastraat te Wormerveer.
De bewoonster van het huls gaf aan een
der loodgieters een broodje met Rodent, om
dit onder het huis te werpen, wjjl men last
van ratten had.
In plaats van dit te doen, riep hl) zijn
makker, die onder den vloer werkte toe, dat
de juffrouw een broodje voor hem had. En
deze, in den leeftijd waarop men altijd hon
ger heeft, at het brood met Rodent be
strooid op.
Eenigen tijd later vroeg de eerste lood
gieter of zijn kameraad het brood voor de
ratten had gestrooid. Op het antwoord, dat
hl) het opgegeten had. verklaarde de eerste.
Meek van schrik, dat het brood met arse-
nlcum-houdend Rodent voor de ratten be
rt~md was.
De ongelukkige spoedde zich onmlddellijk
achtereenvolgens naar de woningen der drie
Wormerveersche dokters, die echter allen op
patMntenbezoek waren Ten slotte ging hij
overdag mag rich daaT’voörtoöpig niemand >»ar hst gemeenteziekenhuis, waar gel uk-
Z. D. H. de Bisschop van Haarlem heeft
benoemd tot Pastoor te Diemen den W. G.
heer B. Lasauce, Wannenhulzen den W. E.
heer J. Brinkman.
'ADVERTENTIEPRIJSVan 1—5
regels 1-25: rike regel meer 8-25.
RECLAME per regel 8.75 voor
de eerste pagina; voer de overige
pagina’s f 8.59.
RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD"
b|j vooruitbetaling per plaatsing
8.80 per advertentie van 5 regels:
Iedere regel meer 8.12
Met den trein van 1119 uur is Minister
Deckers gisterenmorgen in Den Helder ge
arriveerd. Ten huize van den commandant
van de marine, vice-admlraal Quant, werd
de lunch gebruikt. Daar sater, mede aan de
burgemeester van Den Helder, de heer
Driessen, de waarnemend gamlzoens-com-
mandant, majoor Karei, met zijn adjudant,
de chef van den Marinestaf, kap.-luit, ter
zee Coster, en de hoofdofficier M. 8. D.
Claassen, met hunne dames.
Om over oenen begaf de Minister zich
naar de in de haven liggende schepen. Eerst
werd de bemanning der .Jïeemskerck” ge
ïnspecteerd en vervolgens die van Hr. Ms.
„Blanckert"; daarna begaf de Minister zich
naar het z<. Wierhoofd. waar hij het ver
trek dezer belde oorlogsbodems bijwoonde
om zich vervolgens aan boord van de
„Witte de With” voor de reis naar Napels
in te schepen.
Gisteren ontdekte de heer P. de Boer te
Schagerbrug begin van brand in zijn kapi
tale boerderij aan den Belkmerweg. BI)
nader onderzoek bleek het vuur reeds het
in de boerderij opgeslagen hooi te hebben
aangetast. De heer de R wist nog zijn
trommel met geld en geldswaardige papieren
te bemachtigen en zijn dochtertje, dat in beo
lag. In veiligheid te brengen.
Een knecht wist met een buurman den
heer v. d. O. de 34 koeien, die op stal ston
den, te bevrijden.
De motorspult uit Schagerbrug vermocht
niet den brand te blusschen. De boerderij
brandde geheel af. Alles ging verloren, os.
de administratie en de kas van den polder,
waarvan de heer de B. bestuurslid was. Een
alleenstaand bijgebouw bleef gespaard.
Verzekering dekt de schade. Tot laat In
den avond was de brandweer bezig de twee
brandende hooibergen uit te halen.
Bloedige botsingen op het congres van
Indién in Oost-Afrika.
Het volkenbondasecretariaat heeft een no
ta ontvangen van bet internationaal
beidsbureau in verband met de kwestie
de Europeesche unie
Albert Thomas wijst in deze nota er
dat de internationale artoeUlsorrant
reeds tal van sociale kwesties behandelt, die
van bijzonder belang zijn voor de Europee
sche arbeiders.
H|j noemt het vraagstuk van den arbeids
tijd der mijnwerkers, den arbeidstijd van bet
personeel op de groote Internationale rivie
ren. de vermijding van arbeidsongevallen 1>U
de aaneenkoppeling van spoorweg waguus, de
bewegingsvrijheid van arbeiders door de Eu
ropeesche landen, de gelijkheid van behan
deling van nationale en bultenlandscbe ar
beiders met betrekking tot de sociale ver
zekering en tenslotte de kwestie der werk-
loosbeld. die rich weliswaar over de gebeete
wereld doet gevoelen, doch toch ook een bij
zonder Europeeschen kant beeft.
Wat de laatste kwestie betreft, dringt
Thomas aan op de schepping van een Eurb-
peesebe tolunie of althans van een tarlef-
wanenstllstand. opdat de stabiliteit der nij
verheid het verdere ontslag van arbeiders aal
belemmeren.
Thomas Is er echter sterk tegen, dat al db-
ze kwesties aan de internationale arbeid»,
organisatie rouden onttrokken worden en op
grond van de bijzondere Eurooeescbe belan
gen aan de Europeesche unie zouden wor
den toevertrouwd
Veel beter zou bet zijn, om een srwmteri
mecantame in da univereeeJe arbeldaorganl-
mtle in het leven te roepen voor de behan
deling van dergelUke Europeesche soelal»
kwesties.
In dit vernet van Thomas tegen da mo-
gelUlM bemoeiingen van de Europeesche unie
met deze sociale vraagstukken ligt de groote
beteekenla van deae nota van bet artaMb-
buresm.
Er behoort derhalve een streng onder
scheid gemaakt te worden tusschen de
taak van het gezag en de wettigheid
van het gezag. Dat dit zoo behoort,
schijnt en 13 ook inderdaad vanzelfspre
kend; dit neemt evenwel niet weg, dat
bij menige beschouwing, welke aan het
Indische probleem Is gewijd, dit onder
scheid uit het oog is verloren.
De katholieke gezagsleer is helder, een
voudig, logisch, nuchter. Zeer In bet kort
komt zij hierop neer: het is een algemeen
geldende natuurnoodzakelijke eisch
trouwens, eenvoudige ervaring leert het
reeds overduidelijk dat ’n gemeenschap
zonder gezag ondenkbaar is; zoodra een
gemeenschap zich heeft gevormd, ont
staat er tevens gezag; een bepaald ge
zagdrager is van nature niet aangewe
zen; wie het gezag uitoefent, wordt be
paald door de omstandigheden, door het
verloop der gebeurtenissen.
Uit de stelling dat het bestaak van
gezag In een gemeenschap een eisch
der natuur, vloeit vanzelf voort, dat
het doel van het gezag is het helpen
verwezenlijken, het bevorderen van h-rt
staatsdoel, hetwelk op zijn beurt is: het
algemeen welzijn. Immers, zoo er in
Iedere gemeenschap gezag moet bestaan,
omdat er nu eenmaal in iedere gemeen
schap leiding moet zijn, dan is ook het
doel van het gezag om die leiding te
geven, die zich stelt boven de indlvi-
dueele, onderling afwijkende meeningen.
hoe het staatsdoel het best te verwe
zenlijken te; het gezag is er derhalve
om de gemeenschap te helpen haar doel
te bereiken.
Uit bovenstaande vloeit wederom
voort, dat aan dit gezag scherpe grensen
zijn gesteld; het heeft tot plicht voor
het heil der gemeenschap werkzaam ,e
zijn, het algemeen welzijn te helpen be
vorderen.
Zijn sanctie ontleent het gezag aan
God. God Immers heeft gewild, dat de
mensch in gemeenschap sou leven; wijl
een gemeenschap zonder gezag ondenk
baar is, heeft God dus ook het gezag
gewild, hetgeen wederom tot gevoig
heeft, dat de mensch verplicht 18 aan
het gezag te gehoorzamen, wijl hij zich
niet mag verzetten tegen hetgeen door
God gewild Is.
Heeft de mensch den plicht het gezag
te gehoorzamen, evenzeer hééft het ge
zagdragend individu of lichaam het
recht te verlangen dat het gehoorzaamd
wordt. Immers, het is een natuurrech-
telljke regel, dat men verplicht is ieder
,J?et zijne” te geven. Welnu, het komt
aan het gezag toe leiding te geven on
derhalve gehoorzaamd te worden.
Gelijk reed werd opgemerkt, is ’t onver
schillig hoe het gezag is ontstaan of liever,
op welke wijze een gezagdragend indi
vidu of lichaam de uitoefening van het
gezag verkregen heeft; aan het histv-
risch-feltelljke wordt een groote betee-
kenis toegekend, welke beteekenu
slechts in zooverre verzacht wordt, dat
het gezag in zijn uitoefening gebond-ri
is zoowel door zijn doel als door de regels
van het natuurrecht.
Dit heeft tot gevolg, dat, wanneer in
een of ander land een revolutie uit
breekt, waardoor de gevestigde, wettige
regeertng wordt verjaagd en een nieuwe
regeertng wordt gevormd, de katholiek
in geweten verplicht is, om, zoodra de
nieuwe regeertng getoond heeft het ge
zag binnen de door het doel gestelde
grenzen te kunnen uitoefenen en de or
de te kunnen handhaven, haar te ge
hoorzamen.
Deze leer is uitermate hard, doch
daarom niet minder Juist. In Nederland
hebben, Goddank, nog nimmer omstan
digheden zich voorgedaan, die er toe
zouden hebben kunnen lelden dat velen
die hardheid In werkelijkheid ondervon
den, doch in het buitenland is dit, voor
al na de tallooze omwentelingen die na
den oorlog hebben plaatsgehad, wel de
gelijk het geval geweest. Ongetwijfeld
zal het In den vreemde vele katholieken,
die, gehecht aan historie en traditie,
hun vorstenhuizen, in eerbied en aan
hankelijkheid waarvoor zij waren opge
voed. sagen verjaagd, swaren strijd heb
ben gekost den nieuwen machthebbers
te gehoorzamen en af te zien van po
gingen om het nieuwe bewind omver te
werpen en het oude te herstellen.
Niet het gevoel, doch het verstand
zegt echter, dat de katholieke leer in
derdaad slechts de eenlg Juiste zijn kan.
Waar sou het met de rust en de orde in
de maatschappij naar toe gaan, soo, na
één geslaagde omwenteling, de versla
genen het recht zouden hebben voort
durend pogingen in het werk t« stellen
om gewelddadig de geslaagden op hun
beurt wederom tot verslagenen te ma
ken? Hoe zou op deze wijze het staats
doel. het algemeen welzijn kunnen «or
den bevorderd? In dit verband moge
verwezen worden naar een artikel van
„Homo Sapiens", waarin de verhouding
tusschen godsdienst en vaderlandsliefde
en de pUnlUke conflicten, waartoe deae
AM de N. Kon. Ned. Machinefabriek
'v.h.'it H. Begemarm te Helmond is opge-
dkagen de levering Van de Ijzerwerken voor
Ae nieuwe spoor weg biug over de Kali Progo
op Midden-Java, bestaande uit één brug van
98 meter spanning en eenlge daarbfj aan
sluitende kleinere bruggen, samen een ge
wicht vormende van ca. 500 ton.
Deze fabriek, die zich eenlge weken ge
leden genoodzaakt rag haar afdeellng con
structie- werkplaats tUdeltlk te sluiten, zal
thans spoedig haar arbeiders wederom te
werk kunnen stellen.
X.
Da J3e Tijd” van 6 en 7 Januari 1931
rijs onder den titel „Het Kolonias.1
vraagstuk in Romeinsch licht” een
tweetal artikelen verschenen van d?
hand van den heer B. H. W. J. Doom.
In deze artikelen tracht de schrijver
aan te toonen, dat bij gebreke van in
stemming van de inlandsche bevolking
het Nederlandsch gezag in Indië wel da
facto, maar zeker niet „de jure dl vin o
aanwezig is, m.a.w. dat het Neder-
landsch gezag in Indië als onwettig,
moet worden beschouwd, alsmede „d^t
de spoedige onafhankelijkheid van In
donesië een dringende eisch is”.
Zelfs wekt de scshrjjver zeer sterk den
schijn tegenover een eventueele poging
tot omverwerping van het Nederlandse!)
gezag In Indië niet principieel afwijzend
te staan.
Dit moge blijken uit
citaat:
„BU Kardinaal Billot BJ. lezen w:
J)e macht, een nieuwe regeertng te vor
men. berust bij diegenen, bij wie deze
macht oorspronkelijk berustte: de zoo
genaamde constltuesrende macht blijft
daarom altijd habitueel btj de gemeen-
I schap. Het spreekt echter vanzelf, da<
zU. om wettig te zijn, niet willekeurig en
I roekeloos (temere) toegepast mag wor-
I den. maar alleen wanneer het hoogste
I criterium van het algemeen belang en
I de voor de maatschappij noodzakelljkc
rust dit eiacht."
I Indien men Westersche normen aan-
I legt, dan is men natuurlijk geneigd
I zeggen: „die macht kan thans niet wet-
tig toegepast worden", maar wannen
I Oostersche nonnen aangelegd worden
I en dit is hier toch waarlijk de eenlge
katholieke en behoorlijke opvatting
dan komt men tot een andere overtui-
flnt-’
Hier Immers wordt de vraag, of de
omstandigheden waaronder naar katho
lieke opvatting een omwenteling geoor-
ioöfd kan zijn, momenteel in Indië zien
ésdbrdren. bevestigend beantwoeed;
Aanvankelijk werd bij lezing dezer
yrflkelsn de indruk gevestigd alsof .43#
Tijd” ze slechts hierom een plaats hxj
ingeruimd, om nadien in de gelegenheid
te zijn in enkele redactioneels artikelen
de hier geultte opvattingen zoo krachtig
mogelljk te weerleggen.
Deze weerlegging kwam echter niet,
integendeeL in het avondblad van 9
Januari 1931 verklaarde de redactie d-
opvattingen van den heer Doorn en zijn
geestverwanten om hunne prlnclpleeie
beteekenis ook zeer te waardeeren.
Het wil mij voorkomen, dat de door
de redactie van ,X>e Tijd” voor de hier
boven In het kort weergegeven opvatting
gekoesterde waardeerlng misplaatst is
en wel hierom wijl de door den heer
Doorn uitgesproken meenlngen over het
recht tot omwenteling, den rechtsgrond
en de wettigheid van het gezag naar
mijne stellige overtuiging In geenen
deele zich met de op dit punt bestaande
katholieke beginselen verdragen.
De katholieke leer over het gezag
geldt algemeen en overal, zoowel tn
Indië als in Nederland, tn Spanje als in
Amerika.
Men behoeft derhalve geen specialist
in Indische Zaken te zijn of jarenlar.c
in Indië vertoefd te hebben om de door
den heer Doorn verkondigde stellingen
san de katholieke gezagsleer te kunnen
toetsen en om aan de hand van deze
leer te kunnen nagaan *f hetgeen door
den heer Doorn Is betoogd en door de
redactie van .J> TUd” zeer wordt ge
waardeerd, ook Inderdaad houdbaar et>
geoorloofd te.
Alvorens in het kort tets over de
katholieke gezagsleer te zeggen, te hot
noodzakelijk allereerst een scherp on
derscheid te maken tusschen twee vra
gen. welke betreffende het onderwerp
hetwelk ons hier bezig houdt, kunnen
worden gesteld.
De ee*ste vraag betreft de verplich
tingen. die het Nederlandse!) gezag m
Indië tegenover de Inlandsche bevolking
heeft, of, en soo ja. in hoeverre genoemd
gezag zich langzamerhand meer en meer
behoort terug te trekken om de uitoefe
ning van het gezag In steeds grootur
mate aan de Inlandsche bevolking nl
denelver hoofden over te laten, betreit
ma.w. de taak van het Nederlandsen
tesag In Indië. Deze vraag, die uitermate
moeilijk te en voor wier beantwoording
teer gecompliceerde problemen tot op-
losslng moeten worden gebracht, U
momenteel niet aan de orde.
De tweede vraag, die ons op dit oogen-
bllk meer speciaal zal bezighouden. 14
deze: te het juist, dat het Nederlandsen
gezag in Indië onwettig te; te het Jukt
dat, soo de Nederlandsche regeertng niet
vrUwnilg op de meest snelle wijze de
onafhankelijkheid van Indië van Neder
land bewerkstelligt, de inlandsche be
Tolklng naar katholieke beginselen ge-
nchtigd sou wesen hiervoor zelf zorg te
•hagen, hetgeen uit den aard der snak
op geen andere wijze dan door het In
het leven roepen van een omwenteling
■on kunnen geschieden.
.Vh" f 3000 - «'•'«f® onamhlktbeM tot werken door f TEA M) ooneenl met f «£f| bil eorilM «ra hand, f JE Mi rerllee enn nn f Efk Mi ces breuk ren f AQ
morellen rernekerd root een der eotam.de uitkeerlnarn 1 ,ert(e, heeoM f doode||Hten f ZÖU.- m 1W." duim ut wi.elnaer 1 heen d ar-
BUREAU l HOF S. ALKMAAR
TJtef~T”’ Administratie No. 433
Redactie Na. SU
