I
E,
V(
HE
NI
Het proces tegen Peter Kürten
DE OMWENTELING IN SPANJE
mie
a
Vierde dag
(Van onzen correspondent)
PROVINCIAAL NIEUWS
Cursus Botermakers
Leidingwater in de Warenhuizen
Autobus gekanteld
TUli
i
2OQO jaar muziek op de
gramophoonplaat
Set
a
Scl
Beh
vooi
1
V<
ad.
<t
to
toi
ENKHUIZEN
Het program der nieuwe re^eerin^ - De aristocratie verlaat het
land - Huldi&in& van koninè Alfonso te Parijs
De nadeeliAe gevolgen van verkeerde publicat ies voor de jeugd
Hulde aan den konlng te Par*.
(Vervolg).
1
1
De onlusten in Marocco
op
F
monarchistische
alleen
t :-1
1
l
den.
de
beve
NI
proces is vooral gevaarluk voor die
van jonge menschen, die innerlijk
De koningin der Belgen ke—ekt
de Spaansche koningin.
eenlge
overigens
n
i
i
11 'I -I 1— - - I- -
d
t
Volgen* de laatste berichten *Un te Tetuan
5 personen gedood en 80 gewond.
De teelt van groenten en fruit onder gla*
en warenhuizen te de laatste jaren hier aan
zienlijk toegenomen. Daarbij moet de tuinder
regelmatig zorg dragen voor kunstmatige
besproeiing, waarbij gebruik van leidingwa
ter zeer gewenscht is.
De heer W. Balk voorzitter van de Prov.
Comm. uit de veilingen in Noord-Holland
heeft zich tot Ged. Staten van N.-Holland
gewend met het verzoek voor het gebruik
van leidingwater In den tuinbouw een spe
ciaal tarief tegen lageren prijs voor leveling
van water door het Prov. Waterleidingsbe
drijf vast te stellen.
n
E
D
V
la
O
U
ni
o
d
9
o
Verwijdering van de Koninklijke
kroon gelast.
De minister van oorlog heeft aan alle ka-
piteins-generaa! opdracht gegeven de konink
lijke kroon van de uniformen te laten ver
wijderen
De infant Don Carlos is afgetreden als ka
pitein-generaal van het leger en inspecteur-
generaal la suite. Zijn zoon, don Alfonso,
heeft eveneens ontslag genomen als kapitein
der cavalerie.
Onlusten op tal van plaatsen,
na. waar de 24-uurs proteststa-
arbeiderslekfers werd afgelast,
ernstige
D
vrij
t
I
1
...C
har
der
alh
Wa
wel
den
in
sch
bev
zen
dc
re
de
Ik
1
W
I1B
eei
a
de
Ae
1
Z
tor
bul
M
eer
der
get
dig
dat
Vertrek Spaansche Kardinaal?
Volgens te Parijs ontvangen berichten, sou
de kardinaal-aartsbisschop van Sevilla aan
de autoriteiten verzocht hebben, hem in de
gelegenheid te stellen zijn zetel over te bren
gen naar het klooster van de Guadalupe in
EZtramadura. wegens de vijandige gezindheid
van een deel der bevolking.
Plaat 8.
a. Itallaansche kerkmuziek uit het vroeg
baroktüdperk. Een zevenstemmig .JBanedlxte-
ti" van den Venetlaanschen meester Giovan
ni Gabrieli. Een heerlijk, rijk stemmengewe-
mel. Dit werk maakt een machtigen Indruk.
De opname van dit gecompliceerde werk is
zeer goed geslaagd.
b. Hier iets geheel anders uit hetzelfde
tijdperk: de eerste opera-muzlek. Coat reci
tatief voor alt met begeleiding van cembalo
en cello: „Lamento" uit de opera -Ariad
ne" van Monteverdi (1909). De handeling
dezer operawerken aal verouderd en daarom
niet meer voor opvoering geschikt sjjn. De
muziek te echter de bestudeering nog volko
men waard. Ze boeit door sterke zeggings
kracht en bezit een fijne melodische lijn. De
uitvoering dezer muziek mag waardig est Im-
poneerend worden genoemd.
De koningin van Spanje begaf zich gister
middag naar de legatie van Noorwegen, waar
haar broeder en haar schoonzuster, de mar
kies en de markiezin van Carlsbrooke, ver
toeven.
De koningin der Belgen, die gistermiddag
De aristocratie verlaat het land,
i zijn de laatste leden van het
Huis naar het buitenland ver
slechte een tante van den Konlng
Infante Isabella, te te Madrid achterge-
De roorioepige regeering ever
'■konlng* manifest.
De voorloopige regeertng zegt in een mede-
deeling aan Ar pers het volgende over het
manifest van konlng Alfonso:
De regeering wil geen hinderpaal In den
weg leggen aan de verspreiding van het door
Alfonso van Bourbon onderteekende mani
fest, ofschoon de buitengewone omstandighe
den, die het opkomen van lederen nieuwen
regeeringsvorm vergezellen, een verbond op
het oogenbllk zouden kunnen rechtvaardigen.
Maar de voorloopige regeering van de repu
bliek Spanje is verzekerd van de instemming
des lands en behoeft niet bang te zijn voor
een monarch'stlachen terugslag Daarom ver
hindert zij de publicatie van dit document
niet en acht zij t dus niet noodlg t manifest
van een commentaar te voorzien. Zij acht *t
beter en ook voldoende dat het land dit do
cument beoordeelt onbelnyloed door een ml-
nlsterteele appreciatie ervan.
De aankomst van konlng Alfons te Parijs
heeft aanleiding gegeven tot een onbeschrijf
lijke betooging. zoowel van Spanjaarden ate
Franschen.
Op het oogenbllk, dat de trein binnen
kwam te 11.10. werden de politie-cordons
verbroken en drong men zelfs den ontvangst-
salon binnen.
Zoodra konlng Alfons zichtbaar werd, werd
hü door Spanjaarden uit het portier geheven
en In triomf gedragen, terwijl kreten ..Leve
de konlng" in tal van talen oorverdoovend
weerklanken
Het schouwspe' werd fantastisch door de
voortdurende opflikkering van het magne
sium der fotografen en film-operateurs.
Van een offlcleele ontvangst kon geen
sprake zijn, daar de konlng naar zijn auto
werd gedragen en s'echts door overhaast
wegrijden aan het enthousiasme der menigte,
die zich met de Spaansche kleuren had ge
tooid. kon ontkomen.
Incidenten deden zich niet voor. Ook bij
de aankomst In het hotel .Meurice” werd
den konlng door een aanzienlijke menigte
hulde gebracht.
te Parijs aankwam, bracht een bezoek aan
de koningin van Spanje.
De koningin van Spanje ontving de ko
ningin der Belgen In haar appartementen.
Het onderhoud was zeer aandoénlijk. De bel
de vorstinnen omhelsden elkaar langdurig
De koningin van Spanje weende en kon eerst
geen woord uitbrengen. „Het is verschrikke
lijk,* zelde zjj eindelijk. „De konlng heeft
geen afstand van den troon gedaan. Hü heeft
alleen zijn macht overgedragen Wat zou er
gebeurd zijn als hij het niet had gedaan?"
Meer dan een half uur vertelde de Spaan
sche koningin van de vreeseljjke uren, die zij
en baar familie had doorgemaakt. Haar har',
latende spreken, sprak koningin Elisabeth
konlngm Victoria moed In. Daarna verlieten
de vorstinnen elkaar.
Jephtha und seine Tochter In de Gere
formeerde kerk werd door de zangvereeniging
Stem en Snaren een uitvoering gegeven van
het oratorium van Carl Reinthaler ,Jeph-
tha und seine Tochter". voor koor, soli en
orkest. Als solisten traden op de dames To
van der Sluis, sopraan; Annie Woud, alt en
de heeren Marcus Plooijen. tenor en Hendrik
Konlng, bu Medewerking verleende het or
kest Crescendo", zeer versterkt met een
aantal musici uit Hoorn
Van de solisten was Annie Woud alhier
een onbekende, doch de bescheiden kennis
making te voor het Enkhulzer kunstminnend
publiek aanleiding geweest haar nog meer te
Enkhulzen te mogen hooren. In tegenstelling
met de altpartij neemt de sopraansoll een
zeer groot gedeelte voor haar rekening. Zü
was bij To van der Sluis in bekwame turn
den. Alle gedeelten, recitatieven en aria's
werden schitterend vertolkt.
De heer Plooijer heeft zijn goeden naam
hoog gehouden. Ook de heer Konlng had zijn
gehoor gevangen en we konden weder be
wonderen het volle basgeluid dat In alle
toonaarden even zuiver klonk en vol bleef
van toon. De koren voldeden over het alge
meen zeer goed. Alleen de tenoren en so
pranen in de hooge toonen iets „schreeuwe
rig." Vrjj goed was de Duitsche uitspraak
Van de koren werd ook veel genoten. Met
het orkest vormde het koor een goed en
semble, waaraan de keurige uitvoering van
het oeke-t niet vreemd was. De geheele uit
voering bewees, dat hieraan was voorafge
gaan een nauwkeurige studie ,.8t»un en
Snaren" gaf onder leiding van den bekwa-
mnn directeur den heer Crevecoeur een beer
geslaagde uitvoering.
Prop, club „Bi. Franeiscaa Xaveries" De
Propagandaclub hield een vrij goed bezochte
vergadering in het .St. Ocmanusgebuuw.
Plaat 19.
Duitsche motetten uit de 17e en Ue eeuw:
a. .Jch danke dem Herin”. Psalm 111 uit
een Duitach Misgezang van den grooten
voorlooper van Bach: Heinrich Schilt*. Ben
grootsch gezang, in den stijl der Venetiaan-
sche schooi geschreven. Het verschilt echter
ten zeerste in karakter, het is met drama
tische uitbeelding geschreven.
b. Van Joh. Seb. Bach de mlddenfuga tut
het groote, tweekortge Begrafente-motet „Der
Gelat hllft unsrer Schwachhelt auf". Ben
der beste voorbeelden van vocale fuga-kunst.
De uiterst gecompliceerde stemmenloop is
geen beletsel om het werk in «Un loop te
volgen. Het te een werk met groote span
ning en boeit in sterke mate.
Dit motet-fragment te uitgevoerd door os
gecombineerde Staats- en Domkoren.
Nieuwe verklaringen van
konlng Alfonso
Te Marseille heeft konlng Alfonso tegen
over een vertegenwoordiger van Havas her
haald, wat de hertog van Miranda reeds ge
zegd had, dat namelijk zijn ballingschap
slechts tijdelijk was en dat hü er toe beslo
ten had om alle bloedvergieten te vermijden.
Na de algemeene verkiezingen van Juni zou
men wel verder zien, en geloof mij, zoo voeg
de de konlng er niet zonder melancholie oij,
er is meer moed voor noodlg om te handelen
zooals ik gedaan heb, dan te chargeeren aan
het hoofd van een eeeadron.
De konlng begaf zich vervolgen* naar zijn
salonrijtulg onder gejuich van de menigte.
Hem werd een garve roode rozen aangeboden.
Even verscheen de konlng ten behoeve van de
fotografen, terwijl de Spanjaarden opnieuw
,JE1 Rey" riepen, maar de konlng legde den
vinger op den mond om hun aan te raden te
zwijgen. HU wa* zichtbaar zeer bewogen en
zijn oogen schoten vol tranen.
Toen de trein zich In beweging zette, ble
ven de Spanjaarden hun konlng toejuichen.
Dinsdag het vonnis?
Algemeen wordt verwacht, dat IA Dinsdag
het vonnis zal worden uitgesproken.
Het getuigenverhoor leverde weinig nieu
we gezichtspunten; alleen werd door een der
getuigen een verklaring afgelegd, die door
KUrten beslist ontkend werd en wat waar
schijnlijk tot gevolg zal hebben, dat tegen
dezen getuige Komblum een rechtsvervolging
zal worden Ingesteld.
Achtereenvolgens werden behandeld de
moord op Rudolf Scheer, die 13 Februari
1929 vermoord werd. Scheer was dronken on
stond zeer ongunstig bekend. OorspronkelUk
had men gedacht, dat Scheer door een auto
overreden was.
Ook het geval van Marie Hahn Is droevig
Vanuit een danszaal, waar pleizier en onge
bondenheid heerschten, gaat mee en valt
als slachtoffer van Kürten’s moordlust.
BU het naar huls gaan worden we nog
voorgesteld aan den bekenden psychiater
Prof. Dr. HUbner uit Bonn. HU heeft KUr
ten zeer lang onderzocht, maar tot nog toe
bleef KUrten voor hem een psychologisch
raadsel. Toch hoopt deze professor door een
vergelUkende methode dit raadselachtige ge
val tot een oplossing te kunnen brengen
Een zelfstandige Baakiache repabliek?
Volgens een bericht hebben de Baskische
provincies, het voorbeeld van Catalonlë vol
gend. een zelfstandige republiek uitgeroepen,
die een eigen grondwet zal hebben, gebaseerd
op historische privileges.
Kb opening door den heer Elder* wa* het
woord aan den heer Flultman. die in gloed
volle woorden de aanwezigen opwekte deel te
nemen aan de propagandafietstocht daags
voor de verkiezingen voor de Staten.
De deelnemers komen samen de* namid
dags om 5 uur te Lutjebroek en ve trekken
vandaar door de dorpen Lutjebroek Groote-
broek, Bovenkarspel naar Enkhulzen Door
Enkhulr’en een rondrit en over Broekerhaven
weder naar Lutjebroek.
Tijdens de besprekingen gaf zich reeds een
zoodanig aantal op dat Enkhulzen voldoen*
in den stoet zal zijn vertegenwoordigd H®*
propagandamateriaal zal verkrUgbaar zijn OU
den heer Fulltman. Met het oog op den tijd,
dien deze besprekingen hebben gekost, werd
afgezien van het houden van een lering door
den heer Flultman en ging de vergadering
over tot een gezellig samenzUn, daar dit de
laatste vergadering wa* in dit seizoen.
OnderhandeUngen twsschen
Madrid en Bareeleua.
Uit Barcelona wordt gemeld, dat tusechen
de Madrlleensche regeering en de Catalaan-
sehe leiders ernstige meeningsverschlDen
bestaan, aangezien men te Madrid bezwaren
maakt tegen de Catalaansche desiderata.
De door Macla gevoerde telefonische on-
derhandellngen met Zamora werden te Ma
drid door Maria's vertegenwoordigers voort
gezet In welingelichte kringen te men vair
meenlng, dat deze besprekingen tot aan-
vaardlng van de Catalaansche eischen zul
len lelden. Te Barcelona heeft de groote
meerderheid der bevolking zich vóór de on
afhankelijkheid uitgesproken.
Program der niewwe regeering
In een overzicht van den correspondent
van Reuter te Madrid over den toestand,
wordt gezegd, dat de bevolking thans tevre
den ts omdat zü meent, dat de republiek alle
moeilijkheden uit den weg zal ruimen. BU
de thans heerschende stemming zoir het
levensgevaarlijk zUn, in de straten van
Madrid J-eve de konlng” te roepen, doch
hoewel de aanhanger* der monarchie zich
voor het oogenbllk stU houden, zullen zü
niet stil blijven
In een bericht van de .Matin" uit MEdrid
wordt verklaard, dat het program van de
nieuwe republlkelnsche regeering steeds
omvangrUker wordt. OorspronkelUk heeft
men zich ertoe willen beperken de open
bare orde te handhaven ,en al het andere
.aan. de wetgeevende Oortez over te laten.
TJlan* echter wil - men door bepalingen da
..•abeele wetgeving wijzigen Er zUn verre
gaande sociale en politieke maatregelen in
voorbereiding, als de scheiding van Kerk en
Staat, de erkenning der gelijkheid en vrij
heid der geloofsbelUdenlssen, alsmede eenlge
andere ingrijpende wUzlglngen, afgezien nog
van de afschaffing van onderscheidingen,
titels en uniformen.
Naar verder uit Madrid gemeld wordt,
heeft de nieuwe republlkelnsche regeering
telegrafisch alle diplomatieke vertegenwoor
digers in het buitenland van de uitroeping
der republiek In kennis gesteld en haar
vertegenwoordigers opgedragen deze mede-
deeling door te geven aan de regeertngen,
waarbU «U zUn geaccrediteerd.
Ua (laatste) plaat.
a. Deze plaat brengt ons een alleraardigst
nummer uit den Rokoko-stUl: -La poule” van
Philippe Rameau. Een leuk genre-beeld. Het
gekakel is zoo naturalistisch weergegeven,
ondank* den strengen vorm, waarin dit zeer
specifieke stuk te gecomponeerd. De vertol
king te uitmuntend. Gebruikt werd een
Stelngrkber-cembalo, een voortreffelijk in
strument.
b. Tot slot dezer serie twee deelen uit d*
5e Fransche Suite van Bach: Sarabande en
Gavotte. Een Klavichord-solo. door Proft
Bodky op een dusdanig Instrument (uit de
Hoogeechool-verzamellng) charmsmt en dy
namisch gevarieerd vertolkt.
Deze platen vormen een hoogst belangrijk
studiemateriaal, hetwelk op geen enkel mu
ziekinstituut mag ontbreken. De keuze der
nummers te wel overwogen, de geheele se
rie goed verzorgd en de opname op een en
kele uitzondering na uitstekend gelukt
De geheele serie platen te In een fraai ge
bonden album gevat. Dit album bevat te
vens van elk nummer een breedvoerige ver
klaring omtrent tijdperk, stül enz.
WU hopen voor Parlophon, dat zU voor
deze Kuituur-opnamen voldoende belang
stelling moge ondervinden.
De doorrei* door Lyon
Te 19.44 kwam de trein met den konlng te
Lyon aan. Er waren uitgebreide maatregelen
van orde genomen. Er was geen enkele auto
riteit op het station, maar wel waren er tal
van journalisten en reizigers achter het po-
lltiecordon, die de grootste stilte in acht na
men. Toen de konlng zich aan het portier
vertoonde en het hoofd boog. ontblootten
allen het hoofd, maar er werd geen enkele
kreet geslaakt De konlng zag er treurig en
vermoeid uit. Zeven minuten later vertrok de
trein.
politiemaatregelen aan bet station
de Qual d'Orzay waren zeer streng
i offlcleele
Gisteren
KoninklUk
trokken; i
de
bleven, aangezien sU ongesteld te. -Ook de
hooge adel maakt zich gereed het land te
verlaten. Het verlangen om uit Madrid te
vertrekken is zóó sterk, dat de slaapwagens
reeds voor vele dagen zUn uitverkocht Ben
begeleidend verschUnsel ia de run op de
banken, die van soodanlgen omvang is ge
worden, dat deze Instellingen besloten heb
ben voorlooplg niet meer dan een kwart ge
deelte van de verlangde bedragen uit te
betalen.
Uit het niet-republlkelnsche kamp weer-
klinken reeds stemmen, die de regeering op
merkzaam maken, dat zU haar macht slechts
op de allerbelangrijkste aangelegenheden
dient te con oen treeren. aangezien haar op
treden niet op wettelUke gronden gebaseerd
is. Van die zUde werd bovendien reeds oU-
eenroeplng van de Constltutloneele Nationale
Vergadering gevraagd.
Over het algemeen te men niet zeer Inge-
pomen met de onafhankelUkheidZverklarine
van Catalonlë zij het dan binnen het
kader der Spaansche republiek aangezien
bet federatieve probleem de eenheid van
Spanje wel eens in gevaar zou kunnen
brengen
De Minister van Oorlog maakt de benoe
ming van Majoor Franco tot chef van het
militaire vliegweren in het Ministerie van
Oorlog bekend. Tevens worden de geëxter-
neerde voormalige officieren ultgenoodigd te
rug te keeren.
De Ministerraad te gisteren wederom bU-
eengekonsen.
De koninklijke familie te ParQ*
De aankomst der koningin van Spanje en
haar kinderen leidde te Parijs tot een ont
roerende betooging van de zUde van de
Spaansche kolonie en de vertegenwoordi
ger* der monarchistische groepen in
Frankrijk.
De
van
Alleen offlcleele perooonlUkheden werden
teegelaten. Toen de koningin uit den trein
stapte scheen zU kalm Eenlge toejuichingen
stegen op en er werden bloemen aangebo
den. In de haastig gereed gemaakte wacht
kamer bevonden zich talrijk* personen. Na
een oogenbllk voor een groep fotografen te
o
rechtspraak overbodig. De mensch moet *ün
begeerten onderdrukken en over zichzelf
h>*erschappU voeren!
Op een conferentie van diplomaten kun
nen moetlUk meer gasten van allerlei
nationaliteit vertegenwoordigd zijn, dan aan
de talrijke perstafels in deze geïmproviseer
de rechtzaal te Düsseldorf, waar het proce*-
Kürten behandeld wordt. Onze collega van
de „Matln” staat met een vertegenwoordiger
van Reuter te praten, en een journalist uit
Zweden redeneert heel druk met de leden
van de Engelsche commissie voor straf
zaken, over de moeilijkheid van bewijs
levering.
Zoodra de pause aanbreekt, vluchten de
persmenaehen naar de telefooncellen en
enkele minuten later vliegt het nieuws over
de wereld naar BerlUn. Boedapest. Lon
den, Parijs Stockholm, Lissabon, Amster
dam, enz. Tot nog toe werd er reeds voor
meer dan 2000 gulden uitgegeven aan tele
foontjes!
Kürten luistert
woord van de getuigen, die steeds
bewijzen aandragen voor zUn
schuld
WU kennen den levensloop van KUrten:
een verwaarloosde jeugd. gevangenisstraf,
diefstal, het leven van een vagebond, weer
diefstal en gevangenis, en dan den eenen
moord na den anderen. En hU wa* nog meer
Samenvatting van de gebeurtenissen
De te Madrid vertoevende politieke mede
werker van de .Matin", Jules Sauerweln,
Leeft aan zpn blad een beschrijving gezon
den van de gebeurtenissen, die vóór het ver
trek des konmgs Zyn voorgevallen.
Deze beschrijving is afkomv-g van prof.
Maranon, die er persoonlijk b«j tegenwoor
dig was. Hieruit blUkt. dat konlng Alfonso
Maanoagmorgen nog in het geheei niet op
de hoogte was van uen Uitslag der g<.meen-
teraaosverk.ezingen daar zijn omgevaig oeze
voor hem verzwegen nad. Toen graaf xvama-
nones hem den veralezmgsuiteiag ten slotte
mededeelde, toonde de Kaning zich zeer
ontsteld en hU zelde nog een laa-s-e poging
met een kabinet Villanueva te willen doen
Dinsdagmorgen wa* het prof. Maranon
ter oore gekomen, dat de troepen onder lei
ding van een^e generaal* zich gereed
maakten de kazernes te verlaten om op de
treden ten gunste van de uitroeping der
republiek, terwijl andere troepenafdeei-ngen
bereid bleken de monarchie te verdedigen
Om een catastrophe te vemujdfen, heeft
Maranon zich tot Romanones gewend en
hem te kennen gegeven, 'dat de konlng nog
dienzelfden dag moest vertrekken om erger
te voorkomen. Graaf Romanones verklaarde
Zich bereid ten huize van prof. Maranon
een bespreking te hebben met Alcala
Zamora. Tusechen deze belde heeren had
een beleefd, doch bitter woordenduel plaats.
Gr «Af Romanones verdedigde den konlng
op loyale wijze en verlangde een wapenstil
stand van twee maanden. Zamora verwierp
dit voorstel
radenheid
toestaan,
klaarde
DUSSELDORF, 19 April 1931
Na afloop van de vermoeiende zitting van
gisteren ontmoetten wU een der meest be
kende Duitsche Jezuïeten, dr. Horstmann,
een der voornaamste leiders der Duitsche
jeugdorganisaties, met wlen wü het genoe
gen hadden een onderhoud te mogen hebben
over het Kürten-proces, van paedagoglsch
standpunt bezien.
Het proces tegen Peter Kürten heeft te
recht in breede kringen groote bezorgdheid
gewekt, omdat het voor jonge menschen
een groot gevaar met zich brengt. In de
laatste Jaren nJ. Is de gerechtzaal en alles
daarin verhandeld wordt over de ge-
Kürten in het mlddelpant
De beklaagde heeft een geweldigen strijd
te voeren met zichzelf. ZUn verdediger staat
hem trouw ter zUde, soodat bet wel den
schUn moet wekken, dat Kürten al* een
tooneelspeler op de planken moet komen..
De voorzitter tracht het getuigenverhoor
zoo snel mogehjk te doen verloopzn. HU zou
graag voor Dinsdag klaar zUn, zoodat dan
het vonnis zou kunnen worden geveld.
KUrten zit weer In zijn houten afraste
ring; het is moeilijk om hem goed In het
oog te kunnen houden, want van alle zUden
valt er evenveel licht. HU bladert voort
durend in de duizend getikte foliovellen,
en hU leest op Iedere bladzijde het woord
moordenaar. In Dultschland moet aan den
beklaagde een afschrift worden verstrekt
van alles, wat hem ten laste wordt gelegd.
aandachtig naar leder
nieuwe
zware
Na eindexamen van den bond van op
Coöp Grondslag werkende Zuivelfabrieken
In Noord-Holland tc Alkmaar gehouden,
werd op 15 April aan de volgende personen
het diploma Botermaker uitgereikt
E. v. d. Berg te Wormerveer; J. Bos te As
sendelft; W. Klaver te Opmeer; L. Kreulen
te 8t. Maartensbrug: Joh. Kuiper* te HH.-
Waard; KI. Leegwater te Noord-Beemster;
P Middelburg te M -Beemster; F. Cenem* te
X Zand; 8. Pomper te Stompetoren; D Poól'
te Burgerbrug en P. Walboer te Oostwoud.
Afgewezen 1.
had. op den weg gebracht en op eigen
kracht naar de garage te Alkmaar gereden
BU het uithalen voor een passeerenden
auto tuaschen Schoorldam en KoedUk moest
,T_. 1 gistermiddag de autobus van de weduwe
van 'plan Het ^1 ‘met me^hinlevens“^ai i Spaans uit KalverdUk. die om half vUf uit
1 A— 1 ,.ii—4il.._
in hem waren losgebrokenHeeft deze
man dan op zUn levensweg nooit de genade
ontmoet, nooit een vriendelijken leidsman
gekend? Is KUrten nooit een mensch tegen
gekomen. die invloed had op zUn zieleleven?
Stond de beklaagde steeds onder den .draAg
om te moeten vergelden, om zich te wreken
op de maatschappij en de menschen?
Uit Ban
king door
wordt gerheld. dat in de provincie
onlusten *Un uitgebroken.
Te Malaga werd het gebouw van de Vrij-
conservatleve krant JLa Union Mercantil"
door de volksmenigte In brand gestoken,
terwijl de machines verbrUzeld werden. Te
Ru el va heeft een botsing plaats gehad tus-
schen communisten en politie, waarbU een
arbeider gedood we d en verscheidene ande
ren zware verwondingen opliepen.
Tb.SeviU* 1* de staat van beleg afgekon-
dlgd cm verdere ordeverstoringen door de
communisten te voorkomen.
Het voorbeeld van Catalonlë volgend, heb
ben de Baskische provinciën een zelfstandige
republiek uitgeroepen, die een eigen consti
tutie aal hebben, gebaseerd op historische
privilege*.
Nasu* uit Lissabon gemeld wordt *Un de
vroegere Ministers uit het Kablnet-Primo de
Rivera, Yanguas en Generaal Berenguer, te
Lissabon aangekomen.
De ongeregeldheden te Barcelona
MADRID, 19 April (VB). Te Barcelona
hebben syndicalisten een fabriekseigenaar
vermoord. De politie neemt uitgebreide vei-
Ugh r idsmaatregelen.
Volgens een radiobericht uit Barcelona
werden bU de communistische onlusten,
welke den afgeloopen nacht hebben plaats
gehad, drie personen gedood en meer dan
100 gewand.
hebben stilgestaan, begaf de konlnklUke
familie zich naar de auto'*.
Een vrU dichte menigte omringt de eerste
auto. welker vertrek er door wordt ver
traagd. BU het hotel heeft een talrijke
menigte langs de belde trottoirs postgevat
ZU juicht de koningin toe. die haar ontroe
ring niet meer weet te beheerschen en met
tranen In de oogen het hotel binnengaat. De
belde thfantes, eveneens sterk aangedaan,
weenen hevig.
Plaat 1L
Kamermuziek omstreeks 1700.
a Deze plaat belicht Bach van een geheel
andere zUde Hier hoort men Bach als in
strumentaal componist. Van hem wordt hier
gespeeld het eerste deel uit een Sonate voor
cembalo met viool. Dit werk is sulver drie
stemmig, contrapuntlsch geschreven. Twee
stemmen speelt de cembalist, de derde stem
is de viool toebedacht.
Ook deze Sonate is gespeeld op de cem
balo van den Antwerpenaar Ruckers. Het
maakt den Indruk van een hoogst voornaam
muslceeren. SlerlUk en bevallig strengelen
de stemmen zich dooreen en vormen teza
men een klankrijk geheel.
b. Van Bach'* tudgenoot Georg Friedrich
HAndel ia een interessant werk opgenomen.
De eerste Bate van een Kamertrio voor hobo,
viool, cembalo en cello. De cello speelt slechts
de barpertU der cembalo mede, vandaar de
naam: trio. Het is een niet aUedaagsche
goed getroffen klankcombinatie. Vooral
bet wisselspel tuaschen hobo en viool opval
lend fraai.
met onverblddellUke vastbe
en wüde zelfs geen dag liltetel
In het geheele land, zoo ver-
Zamora, heerachte algemeene
vreugde en het volk geloofde, dat de konlng
het land verlaten had.
Al* het volk evenwel sou vernemen, dat
dit niet het geval was, kon hU. Zamora,
voor niet* meer Instaan. HU zelde echter te
wenschen, dat de persoon des konlng* niet
in gevaar zou worden gebracht en daarom
kon hU gsen uitstel toestaan.
Graaf Romanones, zoo eindigt het be
richt, zag ten slotte In. dat hU niets kon
uitrichten. AanvankelUk was bepaald, dat
<>e konlng naar Lissabon zou gaan, en ver
volgens, dat hu zich naar Gibraltar sou be
geven. doch ten slotte besloot men. dat de
konlng te Cartagena zich op een oorlogs
schip zou Inschepen.
wat daarin verhandeld wordt over de ge
heele wereld sterk op den voorgrond getre-
Het is derhalve zeer begrüpelUk, dat
ouders en opvoeders der jeugd, zooals
onderwUzers en priesters, die zich van hun
verantwoordelUke taak ten volle bewust zUn,
altUd meer bezwaar maken tegen de sensa-
tloneele berichtgeving over hetgeen zich
voor de rechtbank afspeelt. Ook In het
Kürten-proces komen die duistere machten
sterk naar voren. De rechterlUkc macht
heeft daarom tot taak ook in de gerechtzaal
het zieleleven der jeugd te beschermen en
te verdedigen en er voor te zorgen, dat ook
daar de goddelijke wetten en geboden tot
hun recht komen. Want in de ziel van den
jongen mensch kunnen de eigenaardige bU-
zonderheden. die zich In de gerechtzaal
voordoen, als gevaarlUke bacillen voortwoe
keren, hetgeen tot zeer noodlottige gevol
gen kan lelden.
Dr. Horstmann veroordeelde heel sterk die
bepaalde geestesstroomIng in Dultschland,
die bU den moordenaar Peter Kürten alles
tracht te verontschuldigen en goed te pra
ten. Dat is absoluut verkeerd en vooral voor
ons bpgroelend geslacht zeer verderfelUk.
Onze meenlng. die wU reeds eerder weer
gaven, dat er bU de behandeling van het
Kürten-proces seer belangrijke dingen op
het spel staan, werd door dezen katholieken
priester en bekwaam paedagoog als volko
men juist beoordeeld
Pater Horstmann deed zeer duidelijk naar
voren komen, dat er zeer hooge eischen ge
steld moeten worden aan de Duitsche wUze
van rechtspraak, die de zedelijkheid niet
mag ondermUnen door Kürten boven de
wet te stellen, omdat hU zUn gruwzame
misdaden misschien begaan heeft in een
toestand, dien wU op het oogenbllk nog niet
In zUn ganschen omvang kunnen overzien
en beoordeelen. De jeugd kan in de recht
zaal heel veel kwaad leeren.
Deze geleerde priester was er ten zeerste
over verheugd, dat de katholieke pers In
Holland haar taak zoo goed begrepen heeft,
doordat zU alleen datgene gebracht heeft
wat noodlg is, zondet daarbU de belangen
der jeugd door haar berichtgeving te bena-
deelen. Want het ontvankelUk gemoed van
jonge menschen wordt zoo gemakkelUk be
ïnvloed, niet alleen door romans, detective
verhalen, bioscoop (hetgeen ook door Kür
ten zelf voor de rechtbank weer werd toe
gegeven, dat hU juist door het lezen van die
prikkellectuur zoo sterk in de slechte rich
ting gedreven werd), maar ook door dat
gene wat In de gerechtzaal vaak zoo in geu
ren en kleuren beschreven wordt. Men moet
niet onderschatten, dat de internationale
pers voor dit proces zooveel belangstelling
betuigt: daaruit blUkt toch, dat in het pro
ces tegen KUrten een geval behandeld
wordt, dat In de wereldliteratuur haar
weerga nog niet gevonden heeft. De geleer
den, die juist abnormale menschen bestu-
deeren hebben tot nog toe geen dergelUk
geval gekend; dat is het geheel nieuwe ele
ment In deze rechtsverhandellng. En uit
deze feiten groeien voor de jonge menschen,
die belang stellen in alles wat de moderne
tUd met zich brengt, juist die groote geva
ren voor hun zieleleven, wanneer zU al die
kleine bUzonderheden uit dit proces verne
men.
Dit
klasse
reeds met de zedenwetten gebroken hebben,
die geen strijd meer voeren tegen hun ver-
derfelUken hartstocht, die overal hun passies
vrU spel laten en alles toegeven, die alleen
nog trachten om hun schande voor het pu
bliek en voor den wereldlijken rechter te
verbergen. Voor hen Is een sensationeel
verslag van een Kürten-proces koren op hun
molen en zU zouden graag door dit proces
bewezen zien, dat zU er niets aan kunnen
doen, dat ze zoo zUn. Dat Is een ultgemaakte
zaak. Er zUn duistere machten genoeg, die
er voor werken om vrijspraak te krUgen voor
dergelUke menschen. die *U zlekelUk aan
gelegd noemen, zoodat zU niet ten volle ver-
antwoordelUk gesteld kunnen worden voor
hun daden, vooral nu van zekere zUde een
wetenachappelUke tint aan deze theorieën
gegeven wordt Als deze richting steeds meer
veld zou winnen, dan was binnenkort iedere
Belangstelling in Volkenbondskringen
Het verloop van de omwenteling in Spanje
wordt in Volkenbondskringen met groote
belangstelling gevolgd. Uiteraard werd van
de zijde van den Volkenbond tot dusverre
nog geen verklaring dienaangaande afge
legd. Niettemin beschouwt men het als ze
ker, dat de Spaansche ambassadeur te
Parijs, Quinone* de Lyon, die sedert vele
jaren Spanje in den Volkenbondsraad heeft
vertegenwoordigd en een geprononceerd
aanhanger van Frankrijk is, In de toekomst
wel niet meer aan de besprekingen van
Genève zal deelnemen.
Quinones de Lyon was raads-rapporteur
voor de Ontwapenlngskwestie en had nog
in den loop der laatste raadszitting In Ja
nuari opdracht ontvangen tezamen met den
secretarts-generaal van oen Volkenbond de
voorbereidende besprekingen voor de Ontwa
peningsconferentie te voeren. Men neemt
hier algemeen aan. dat de nieuwe Spaan
sche minister van bultenlandsche zaken
Lerroux Spanje persoonlUk In de Mei-
bUeenkomst van de Europeesche Commissie
en den Volkenbondsraad zal vertegenwoor
digen. Over de houding, welke de nieuwe
Spaansche regeering ten aanzien van den
Volkenbond en het ontwapenlngsvraagstuk
zal aannemen, is hier nog niets bekend.
Heeft Kürten steh bekeerd?
In deze zaal wordt de eene eed na den
anderen af gelegd: telkens wordt God tot
getuige geroepen en er is nergens een kruis
beeld te zien. Dit gerecht zal een vonnis
over Kürten uitspreken en hem toch niet
vonnissenDe straf, die tegen hem zal
worden geëlscht, wordt door verschillende
artikelen van het Wetboek bepaaldEn
toch moet men den moed hebben om Kür
ten ook In een nieuw daglicht te zien. Want
er is een nieuw gezichtspunt: na een wild
en misdadig leven, komt hü plotseling tot
bevinding, dat hU heeft gedwaald: hU is
geheel ontnuchterdwU bedoelen Peter
Kürten heeft zich bekeerd!
Is dat mogelijk? Is er onder al de des
kundigen In dere zaal één, die ons dat kan
verklaren?.... Of is hier een sluw opzet- In
het spel, dat door den verdediger begonnen
Kü-ten. een moordenaar, een mensch.
die zwaar schuldig Is, zou gered zUn, als
hU deze laatste waarheid kon bewUzen en
voor de wereld aannemelijk en geloofwaar
dig maken. Wanneer Kürten op dit punt
de waarheid spreekt en werkelijk bekeerd
te. dan moge hU geruft geoordeeld worden,
onverschillig hoe ook het vonnis dan zal
uitvallen.
Vandaag waren wU weer in de gelegenheid
enkele deskundigen te spreken in de moord
zaak-KUrten. n.I. den gevangente-aalmoeze-
nler, die met de zielzorg in de gevangenis
te Düsseldorf te belast, en die ons nog de
volgende blf*ond“rheden mededeelde:
Kürten krijgt thans alle kranten, die hU
zelf verlangt, om daaruit te vefhemen. wat
de buitenwereld over zUn proces zegt. Onge
veer veertien dagen geleden heeft Kürten
een generale biecht gesproken. Zijn biecht
vader en zielzorger heeft een grooten in
vloed op hem gekregen en stelt in hem het
volste vertrouwen. In al de sensationeels
persberichten die over Kürten verschenen
zUn. staat niets medegedeeld over de wer
kelijke gebeurtenissen, die zich in Kürten’s
zieleleven hebben afgespeeld en die
aan zijn biechtvader bekend *Un.
De klacht van Peter Kürten tegen bet be
staande strafsysteem te aanleiding geweest,
dat de Katholieke aalmoezeniers van de ge
vangenissen in Rijnland en Westfilen be
sloten hebben, dé volgende maand te DO*-
seldorf een congres te houden, om met den
ook in Holland 'zeer bekenden Dr. Bergmann
uit Kleef te beraadslagen over de verschil
lende kwesties in het bestaande straf
systeem.
Het is nog van belang te weten, dat men
eerst van plan was om het Kürten-proces
te doen houden in de Katholieke kerk van
de gevangenis te Düsseldorf, maar de Ka
tholieken vonden zulks zeer bezwaarlUk; ten
slotte hebben zU. met heel veel moeite, van
den Minister van Justitie te BerlUn gedaan
gekregen, dat het proces op een andere
plaats sou worden behandeld.
Voor de publieke tribune worden slechts
enkele kaarten gegeven: daarom moeten de
liefhebber* reeds 's morgens om drie uur ge
reed staan. En dat gebeurt lederen dag op
nieuw! WU zagen twee meisjes nieuwsgierig
zitten luisteren: se kunnen 18 ot 22 jaar
geweest zUn. Wat moeten die nu komen
doen? Niets dan sensatie!
Ten slotte moet ons nog een opmerking
van het hart.
Toen de laatste vrouwelUke getuige, He
vandaag aan het woord kwam, verklaarde,
dat zU Kürten nog nooit had hooren spre
ken. maakte de verdediger de veronderstel
ling. dat deze getuige de verhandelingen
volgde, om Kürten eens te hooren, hetgeen
voor de President van de Rechtbank aan
leiding werd om zich ten opzichte van Kür
ten de ringende opmerking te durven ver
oorloven: „U zoudt haar een keer kunnen
zeggen: „Juffrouw, mag ik u naar huls bren
gen?”
Een dergelUke opmerking past niet tn deze
zaal: *U is absoluut misplaatst en zü werd
in de zaal met verbazing en verontwaardi
ging aangehoord!
Plaat g.
a. De eerste klaviermuziek op Klavlchord
Kielklavler ot cembalo: jBeUlnger's round
van den Engelschen meester Wüllam Byra
Dit stuk 1* gespeeld door Prof. Erwln Bodhy
op een origineel cembalo, gemaaat door
Andreas Ruckers, Antwerpen 1919, uit de in-
strumenten - verzameling van de Hoogeechcxx
voor Muziek te BerlUn.
Hier hoort men nu een* cemb«do-mualsk
in hare oorspronkelüke gedaante. Oogenbilk-
kelük valt op dat den* muziek op een cem
balo het best tot haar recht komt en op dit
Instrument voldoende kleurafwisseling is aan
te brengen.
b. Duitsche dansen: Pavane (een statige
dans) en Tan* (springdans) gespeeld door
het MUnchener Violenqulntet. Een moot ho
mogeen strijk-ensemble, dat de sterk-ooa-
trasteerende dansen prachtig voordraagt.
Ook een prachtplaat.
Zamora over Spanje'* toekomst
De President van de voorloopige Spaansche
regeertng. Zamora, heeft aan een vertegen
woordiger van de socialistische ,Bolr" mede
gedeeld, hoe hü over de toekomst van
Spanje denkt.
Zamora verklaarde, dat de revolutie van
Jaca k priori tot mislukking gedoemd was.
Spanje vraagt nu verwezen!üking van zUn
denkbeelden *n een gezonde democratie.
Het einde van de dictatuur heeft niet den
terugkeer van een nieuw regiem gebracht.
Ook na het aftreden van Primo de Rlvera.
werd het dictatoriale regiem voortgezet
Primo was geen echte dictator, doch slechte
een strooman van den Konlng. die zich
steeds door flnancleele belangen liet lelden.
De eigenlijke verantwoordelijke persoon Is
Don Alphonso XIII geweest, die ondank*
zün vrlendelUken aard steeds een autocraat
is geweest?
De nieuwe regeering geeft het volk de
garantie, dat de tweede Spaansche Repu
bliek niet In een bloedbad zal ontaarden en
dat zü voor hun taak berekende mannen
aan de spits heeft
Plaat 7.
Deze plaat bevat Italiaansch* en Duitach*
madrigalen omstreek* 1900.
Van den Italiaanschen componist G«*u-
aldo. Vorst van Venosa, een tamelük drost-
geestig lied: „Resta dl darml nota”, en van
den bekenden Duitachen componist Hans
Leo Hasaler een geestig, opgewekt lied. Mam
Lieb' will mit mlr kriegen", belde door het
Thlelache Madrigaalkoor stUlvol, met dulde-
lüke dictie en fraai van klank voorgedragen.
BUzonder dwingt de uitvoering van h*t
tweede nummer bewondering af. Het 1* voor
dubbel-koor (het tweede koor meestal al* e*n
naklank van bet eerste) geschreven en «lacht
veel. Technisch leverde het schUnbaar geen
bezwaar voor dit madrigaalkoor op. ta
plaat van groote beteekenls. Een voorbeeld
voor onze gemengde koren I
begonnen. Het leek wel. dat alle duivels i Alk"’“r vertrok, te veel ultwüken over den
berm van den weg.
BU de poging van den chauffeur om de
büs van den zanderigen berm te rüden.
kantelde de bus en sloeg over den kop,
om daarna weer op de wielen terecht te
komen.
Een zestal passagiers kon de bus verla
ten. Sommigen van hen hadden
hoofdwonden gekregen. doch
kwamen zü met den schrik vrü-
ZU werden met een luxe-auto naar de
plaats van bestemming vervoerd.
Door de firma Met te Alkmaar werd de
bus. die averU aan de carrosserie gekregen
had. op den weg gebracht en op eigen
