ONS BLAD LEEKEPREEKEN H.H. ADVERTEERDERS AAN ONZE ABONNE’S DE ENCYCLIEKFEESTEN TE ROME I R I I l I te W.M.H. PELS&Zn.,Altauar I 1750- ïsssrsa tis».- ï’-ïs- nis- szjkxs fso- r- De nieuwe Chineesche grondwet JOH. LAUWERS PAYGLOP 3 ALKMAAR Scheerkwasten en Scheerzeep ZATERDAG 16 MEI 1931 so DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE Bl ADEN VIJF EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 113 f40. VOORNAAMSTE cN’IEUWS Verschillende redevoeringen, De Nederiandsehe Katholiekendag I Arbeidstijd in Kapperszaken 1 Juni in werking Een ernstltge ontploffing 32.000 arbeiders er bij betrokken Oesterreichjsche Kredltanstalt en 41 Discontoverlaging Nederlandscbe Bank Alleen reeds om de tijdsomstandigheden - A De legerrevue gaat niet door -i Algemeene staking in Zweden Roode Bordeaux vanaf f0.85 per ft. Oporto- en Samos-wijnen va 95 ct, Spaanscbe wijn f 1.30 per ft Korting bij afname van 12, 24. 4$ fL respectievelijk 5 pCt, 7 pCt^ 10 pCt AMGIFTE MOET, OP STRAFFE VAR VERLIES VAR ALLE RECHTER, GESCHIEREH UITERLIJK DRIENUL VIER ER TWIHTIG URER HA HET ORGEVAL o.a. van Mgr. Aengenent LLANDSCH DAGBLAD NOOR L Confres inzake het dansvraagstak. t 30 tot als EZO Barometerstand 9 uur vjn.: 758. Achteruit. voorbeeld: ZUn gestalte 0 Van tot 3 pet. - werd Dispensatie fat Vasten- en Onthoudingewet I Tweede Plnluterdar - j Vergadering Op de Frankfartber voorjaarmarkt Op de voorjaarsmarkt te Frankfurth beeft gelegenheid ƒ1 A 3 De bijeenkomst der Enropeesehe studie commissie door Briand geopend. t M mUUoen in bet buitenland opgenomen credieten De Nederlanden btf de encycUekfeeaten te Rome. Diseontoveriaging van de Nederiandsehe Bank met S pCt Ernstig ongeval van vergiftiging te Gra- vesande. Wetsontwerp inzake de onvereenigbaar- heid van functies in België. Verschenen Is de nieuwe Pausellfte Ency cliek over het sociale vraagstuk. bij een brenk ven erm n De voorgenomen legerrevue In Augustus ax. ter herdenking van de in 1838-H gtvUensu, bijjft achterwege. De .Rerum Novarum”-herdenking te Ro me. Audiëntie bUZ.H. den Paus. Toespraak van den H. Vader. Plebaan L. A. A. M. Westerwoudt te Imi ongesteld. bij verlies van ’r anderen vinger ABONNEMENTSPRIJS! Per kwartaal, voor Alkmaar f L— Voor buiten Alkmaar 2.85 Met Geïllustreerd Zondagsblad «.CO hooger Licht op De lantaarns moeten morgen werden opgestoken om 9.19, overmorgen om 9.20 uur. Wtj meenen goed te doen neg eens onder de aandacht te brengen, dat onse administratie naast het plaatsen van Uw advertentlen to onze eigen uitgave, gaarne haar bemiddeling verleent voor bet plaatsen van Ow gelegenheids-advertentitn ook tn andere Ms Pin D kunt van onar bemiddeling gebruik maken zonder dat de prti» van Owe annonce daardoor maar eeniga- zins wordt verhoogd. Wtj benden ons gaarne aanbevolen. DE ADMINISTRATIE Minister Ruys de Beerenbrouck, voorzitter van den Raad van Ministers, heeft op de vragen van den heer Albania, in verband met een voorgenomen plan tot het houden van een legerrevue hier te lande in Augus tus as., ongeveer terzelfder plaatse, waar in 1831 de troepen werden geschouwd, die ge reed stonden tegen België op te trekken, het volgende geantwoord: Ter herdenking van de in 1830*31 geval lenen ter opwekking tot dankbaarheid voor het feit, dat gedurende een eeuw de vrede in het Rijk in Europa heeft mogen heer- schen, heeft een dergelijk plan bestaan. zU het dan ook In soberder vorm. Alleen reeds om de tijdsomstandigheden zal de uitvoering echter achterwege blijven. Wat voor dit plan~ln.de plaats zal treden, maakt hij de Regeertqg nog een parit van overweging Uit. De bisschoppen bU den Neder- landschen gezant H.H. Excellenties Mgr. Jansen, Mgr. Aen genent en Mgr. Diepen hebben Donderdag een bezoek gebracht aan den Nederland- schen gezant te Rome, mr. J. Parijn, en aan den directeur van het Nederlaodach Histo risch Instituut, <Jr. Hoogewerff. Reconstructie goedgekeurd De Nationale Raad beeft de wet anUurt de reconstructie van de Oesterreichieihe Kredltanstalt in tweede en derde ledng aangenomen, met de stemmen der sociaal democraten en het „Heimatblock" tegen. I RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD" Mi vooruitbetaling per plaatsing f 0.80 per advertentie van 5 regels: Iedere regel meer 0.12 Donderdag een ernstig ongeluk plaats gehad. De vrouw van een rondreizend marktkoop man goot spiritus In een brander. Plotseling exploiteerde de flesch, met het gevolg, dat negen voor den stand staande personen ver wondingen opliepen. Vier personen werden zwaar gewond. In verband met den Algemeenen Neder- landschen Katholiekendag wordt sen alten, die op Woensdag den 27 Mei as. in Am sterdam zullen aanwezig zijn, dispensatie In de vasten- en onthoudingswet verleend. ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5 regels f L25: elke regel meer ƒ8.35. RECLAME per regel *-75 voor de eegste pagina; voos de overige pagina's 8.58. katholieke encycliek met Mgr. Diepen begroet de .Jonge Werkman" Nadat het minutenlang applaus op deze rede was bedaard, nam Mgr. Diepen het woord om In het kort slechts zijn vreugde uit te spreken over de aanwezigheid van de Jonge Werkman”, die met zijn vaandel was gekomen, en Z. H. Excellentie begroette dit symbool uit de volheid van zijn bisschoppe lijk hart als het symbool der toekomst en sprak den wensch uit, dat deze organisatie rich zal uithielden over geheel Nederland. ZU vooral zal onze belofte, door Mgr. Aen genent hier geult, vervullen. naar lotsverbeteringen maakte al heel spoedig plaats voor een eischen van rechten, voor een afdwingen met ge weld, wat niet dadelijk langs minnelij ken weg werd verkregen. De verkorte arbeidsdag gaf geen toename van gods dienstzin, het verhoogde levenspeil geen beter gebruik van aardsche goederen In spaarzaamheid en offerzin, maar wel een streven naar luxe In kleeding en ontspanning te zien. Begeerte naar meer wekte nieuwe begeerten op en blijft nieuwe begeerten wekken; van daar de onrust in de wereld, vandaar de toenemende haat en verwijdering tus- achen de klassen. Deze terugblik op hetgeen Rerum no- varum bedoelde en wat de encycliek bereikte, moge een waarschuwing voor de toekomst zijn: het streven naar nieuwe verbeteringen zal de wereld niet gelukkiger maken, wanneer de mensch- held zich vooraf niet van de Juiste waarde der aardsche goederen bewust wordt en zich meer bezorgd maakt over de wijze, waarop zij ze zal gebruiken dan over de begeerte om ze te bezitten. HOMO SAPIENS. Op Schaepman’s graf De Nederlanders groepeerden zich gister morgen vóór den St. Pieter op de trap pen rondom hun bisschoppen om spontaan en vol enthousiasme het strijdlied van het Werkliedenverbond, het „Wlen Neerlandsch Bloed en het „Aan U, o Koning der Eeuwen tè zingen. In optocht werd vervolgens getrokken naar het graf van dr. Schaepman op het Campo Sancto dl Tedeschi, waar honderden dicht opeengepakt zich verdrongen om er te luis teren naar de rede, welke door Mgr. Van Schalk werd uitgesproken. Dankwoord van A. C. de Bruijn. De heer De Bruün dankte voor het groote vertrouwen door de bisschoppen aan de katholieke arbeiders van Nederland geschon ken en hij evenzeer Is overtuigd, dat dit ver trouwen niet beschaamd zal worden. Spr. herdenkt aan het graf van Schaepman ook prof. Struycken. Wanneer wjj slechts doen als dr. Schaepman, kan ons niets gebeuren en zullen wij vredig voorwaarts schrijden. Namens de Hollanders ultte hu een woord van innlgen dank voor alles, wat „Rerum Novarum” in het belang der arbeiders beeft gewrocht. „Daaraan hebben zU hun verhef fing te danken, aan het recht en den plicht tot organisatie, him door Leo XIII gegeven, die hun ook de kerk als beschermster schonk! Maar deze Paus uit het verleden blijft de groote sociale voorganger In de toe komst, aan wlen de arbeiders in den-persoon zijner opvolgers hun hart hebben verpand en op wlen ztj onwankelbaar blijven vertrouwen. Aan den voet van dit monument hernieu wen wjj den eed van trouw, om te blijven streven naar liefde en recht, bereid de han den te reiken aan meester en knecht, om als broeders elkaar te beminnen!" Een geestdriftig applaus volgde op deze woorden. Burgemeester Damen uit Geleen> sprak daarna nog een oogenbllk over onze solida riteit en legde namens den Middenstand uit den Boeren-Tuindersbond een krans. richt op het andere, onstêrfeUJke leven; als dit werd ontkend, *>u onmlddellUk de Idee en het ware begrip van zede lijkheid verdwijnen. Ja zelfs zou de ge- heele wereld een raadsel worden, on toegankelijk voor de nasporingen der menschen. Welnu, wat wjj zelfs door de stem der natühr hebben geleerd, is ook een dogma van het christelijk geloof, waarop het geheele wezen en de instel ling van den godsdienst berust als op ztjn voornaamste fundament, dat wij namelijk als wij uit dit leven scheiden, in werkelijkheid zullen voortleven. Want God heeft de menschen niet ge maakt voor deze broze en verganke lijke ^goederen, maar voor de hemelsche en eeuwige, en HU gaf ons de aarde als een ballingsoord en niet als een vaste woonplaats. Men moge dus overvloed hebben van rijkdommen en andere din gen, die men goederen noemt, of men moge ze missen, voor de eeuwige zalig held is zulks niet van belang; maar van zeer veel belang Is het wel, op welke wijze men ze gebruikt.” Ziedaar een fundamenteele uitspraak van de encycliek, die helaas schromelijk verwaarloosd is en wordt, niet alleen door de ongeloovigen, maar ook door vele christenen, niet alleen door de be zitters, maar ook door de nlet-bezit- ters. Wanneer wij den socialen strijd van de verloopen halve eeuw overzien, was dan niet alles daarop gericht om eenerzljds zooveel mogelijk rechten en bezit te behouden, anderzijds zooveel mogelijk te verkrijgen? Nooit meer dan in onzen tijd gold het woord van de Schriftbegeerte heeft allen aangeraakt. Er was geen gemeen schappelijk streven om door een betere verdeeling van lusten en lasten, door een juistere aanwending van de rijk dommen der aarde, de onderste klasse op een hooger peil te brengen en het eenmaal verworven privaat bezit te ont zien. Er was alleen een streven naar meer, van hoog tot laag, maar omtrent de waarde van verkregen of begeérde goederen, omtrent de wijze, waarop men ze dacht aan te wenden, daarom bekommerde men zich niet. En toch, de Paus had het in navolging van den Stichter der Kerk zoo duidelijk gezegd: of men Iets of niets, veel of weinig bezit. Is van weinig of geen beteekenls voor het werkelijke, het eeuwige geluk van den mensch: de groote kunst Is slechts zijn bezit zóó te gebruiken, dat het vruchten afwerpt voor de eeuwigheid. Omdat Paus Leo overtuigd was, dat om dit punt alles draaide, heeft hij omtrent het gebruik der goederen onverbeter- lljke raadgevingen neergeschreven. Hij heeft de rijken er aan herinnerd, dat hun rijkdommen hen niet ontheffen van de smarten des levens en voor het eeuwig geluk niets beteekenen, veeleer schadelijk zijn. Hij heeft hen op hun ontzettende verantwoording gewezen: het bezit der rijkdoinmen Is wel een natuurrecht, maar wat het gebruik er van betreft, moet de mensch „de uiter- Hjke goederen niet als zijn eigendom beschouwen maar als gemeenschappe lijk goed, in dien zin, dat men ze ge makkelijk mededeelt, als anderen in nood zijn.” En de armen heeft hij er aan herinnerd, dat armoede geen schande Is; dat Christus zelf zoon van een handwerksman was. „Door de ken nis van dit alles wordt bij de rijken gemakkelijk de hoovaardigheld onder drukt en bij de armen de kleinmoedig heid opgeheven; dezen worden tot ge duld, genen tot bescheidenheid aange spoord. Zoo wordt de klove, die door den hoogmoed wordt gewild, kleiner ge maakt, en zal gemakkelijk worden ver kregen, dat de strevingen der beide klassen, nadat men elkander in vriend schap de hand heeft gereikt, met elkan der worden verbonden." Zóó heeft Paus Leo zich een schoonen droom van socialen vrede gedroomd. En hjj had er recht op, omdat hij van een juisten opzet uitging. Maar weinig of niets is van dien droom uitgekomen, omdat beid? klassen zich niet aan de pause Lijke vermaningen hebben gehou den. Bij de rijken U geen afname van weeldévertoon, geen vermindering van hoogmoed, geen doordringend besef van geen bezitters, doch slechts rentmees ters der aardsche goederen te zijn, te bespeuren geweest. Integendeel, het eigen initiatief der bezittende klasse om tot een betere verdeeling der goederen en een verstandig en liefdevol ophef fen der lagere klassen te komen, bleef uit, zoodat de sociale zorg en voorzorg langs politieken weg van de overheid moest worden afgedwongen en de Staat met het belastingblllet de gelden voor loclale doeleinden en armenzorg Inde, welke voordeellger en verstandiger vrij willig gegeven waren. Bij de nlet- bezitters was evenmin de geest merk baar, welke Paus Leo als noodzakelijk' voor den socialen vrede voorschreef. De ▼erlangde bescheidenheid in het streven Rede Mrr. Tan Schaft Mgr. Van Schalk, <fe adviseur van het Werkliedenverbond, zette uiteen hoe in veer tig jaren de Katholieke arbeidersbeweging is gegroeid tot een bewonderde macht Want achter de 500 pelgrims, waarmede wij het R. K. Werkliedenverbond hier nu vertegen woordigen, staat een modern toegerust ar- beidersleger, voorzien van moderne geeste lijke wapens. Mocht in Nederland gebeuren, wat In andere landen geschiedt, zou men willen raken aan onze Kerk en ons geloof, men zou er een goed georganiseerde macht van 170.000 katholieke arbeiders vinden Dezen weten wat ztf willen en hun macht is niet te betreuren, want bü hen domineert bovenal het Katholieke beginsel. Zoo ergens dan vindt men bij de arbeiders de gedachte aan het algemeen belang, de solidariteit en naastenliefde leven onder hen. Spreker her innert aan Schaepman’s onwankelbaar ver trouwen In de arbeiders. Daarom leggen wtj de belofte af, dat onze arbeidersbeweging niet zal ontaarden. ZU zal trouw blUven aan het gegeven voorbeeld, trouw aan het Ka tholieke geloof, trouw aan het gezag, trouw ook aan de grootmakers onzer beweging, tot zU de volle gelijkberechtigde plaats met de andere standen in de samenleving heeft ver- wot ven. Spreker zegt dan hoe dezen hier zjjn ge komen om namens de Nederlandscbe Katho lieke arbeiders te getuigen bfj Schaepman’s graf. Dr. Schaepman heeft willen liggen in de schaduw van den Sint Pleter. dicht bU Petrus, dicht bU de Pausen die Petrus’ op volgers zijn en aan wlen lijn hart met groo te trouw heeft gehangen. HU is ons tot uit zUn beldersbeweging in Nederland zulke rijke vruchten had gedragen. Met betrekking tot de nieuwe encycliek Quadragesima Anno Epleto", deelde Z. H. Exce’lentle mede, dat deze trereldrondzend- brief een uitbreld’ng is van de ..Rerum No- varum”. berustend op dezelfde beginselen, doch toegep&st op de huidige omstandighe den. De Blsschop eindigde zijn geïmproviseerde rede met de belofte namens het Nederland- sche Episcopaat en namens alle organisat’es, dat de nieuwe gezamenlijke kracht zal worden ten uitvoer gebracht. Rede Mgr. Aengenent. Z. H. Excellentie Mgr. J, D. J. Aengenent, beswUkend voor den «andrang der pelgrims, om ben toe te spreken en bewogen door de gevoelens, welke hem zelf bevingen daar ter plaatse aan het graf van Nederlands groo- ten staatsman en katholieken emancipator onderschreef geheel en al de huldiging, wel ke Mgr. van Schalk den grooten doode reeds had gebracht en namens het Nederiandsehe Episcopaat sprak Z. H. Excellentie het volste vertrouwen uit in de Katholieke arbeiders beweging. Van de katholieke arbeiders van Nederland verwachten de bisschoppen het behoud en de redding van Kerk en maatschappij. De Blsschop herinnerde aan het nauwe contact, dat hU zelf zoovele jaren met de katholieke arbeidersbeweging mocht hebben. Gedurende 21 jaar was het hem een groote’ voldoening met de katholieke werklieden te mogen strijden en Mgr. Aengenent achtte De directie van de Oesterreichlsche Kre dltanstalt heeft verklaard, dat de schuld van de Instelling in het buitenland rwn- streeks 40.000.000 dollar bedraagt en 20 van de gezamenlijke crediteuren uitmaakt. Wanneer de instelling genoodzaakt vkn deze credieten terug te betalen, dan waren de nieuwe kapitaalstortlngen niet vol- dodnde Echter zUn voorloopig geen credie ten opgezegd en indien dit mocht ge schieden. hoopt men op de tusschenkomst van de Bank voor Internationale Betalin gen. Het aantal stakers bU de Noord-Zweed- sche houtzagerijen wordt op 20 00Ó geschat. Gisteravond is de algemeene staking af- gekondlgd. waarbU nog 12000 arbeiders be trokken zUn. In antwoord op een interpellatie der com munisten in den RUksdag, waarbU het af treden der Regeering werd geelscht, be loofde de minister-president een streng en onpartijdig onderzoek der gebeurtenissen. Er heerscht thans volkomen rust. te trouw heeft gehangen. Nochtans willen wU bezielende kracht putten en ons aan zUn bezielende warmte koesteren. ZUn gestalte btUft immer voor ons staan, zUn liefde en geestdrift maken ons sterk en wU zullen het geloof liefhebben, dat ook zUn geloof was. (Hier wordt de vurige toespraak onderbro ken door het spontaan bravogeroep en ap plaus <fer bisschoppen). Mgr. van Schalk eindigt «ün rede met dr. Schaepman als voorbeeld te stellen van strijden en lUden, Hem. die alles over had voor Christus en den Paus, moeten wU navolgen en hU. die zUn leven eindigde In strijd voor den Paus, ziet nu met Leo xm op ons neer. Na deze gloedvolle en warme rede verzocht Mgr. Jansen den aanwezigen een wijle neer te kn'elen ten einde drie Weesgegroeten te bidden om zegen voor geheel Katholiek Ne derland. Het wisseldisconto van de Nederiandsehe Bank werd gisteren van 3^ pet. verlaagd tot 2 pet. Het promessendisconto, het disconto pp de beleenlng van effecten, het disconto op de beleentng van goederen en op voorschotten in Rekenlng-Courant werd verlaagd tot 2# pet. BUREAU: HOF 8. ALKMAAR Tetefaan: Administratie Na. 433 Redactie No. 03 De Minister van Arbeid, Handel en NUverheld heeft aan hoofden of bestuur ders van barbiers- of kappersondernemin gen in alle gemeenten des rijks vergund, dat in het tUdvak van 18 tot en met 23 Met as. aan de daarin werkzame arbei ders geen vrije halve dag wordt gegeven, zich gelukkig te mogen beleven, dat deze ar- onder voorwaarde, dat alsdan aan de be trokken arbeiders een vrije ochtend wordt gegeven op Maandag 25 Mei as., onvermin derd de verplichting tot het geven van een vrijen ha’ven dag in het tUdvak van 25 tot en met 30 Mei as., ingevolge het WerktU- denbesluit voor winkels. Audiëntie bij Z. H. den Paus. Te vUf uur gistermiddag ontving Z. H. de Paus de deelnemers aan de internatio nale .Rerum Novarum"-herdenklng in au diëntie op het Vaticaan. Z. H. sprak de pelgrims toe in de Ita- liaansche, Pransche en Duitsche talen. De Paus constateerde, dat een nieuwe or ganisatie van het economisch leven onver- mUdelUk is. Het gemeenschappelUk product van kapitaal en arbeid dient, In overeen stemming met de eischen van rechtvaardig heid verdeeld te worden. De bezitlooze loon arbeiders dienen geleidelUk tot een behoor lijken welstand te geraken. Dit doel is slechts bereikbaar door rechtvaardige ico nen. De arbeid is immer de menscheHjke waardigheid des arbeiders geweest. Een heil zaam middel tegen ontwrichting der orde is gelegen in terugkeer tot de degelUke Chris telijke gemeenschapsleed In het tweede deel van zUn rede besprak de Paus het socialisme, dat sedert Leo XIII ingrijpende veranderingen heeft ondergaan. De strooming, die het socialisme tot in de uiterste consequenties doorvoert en dan den naam communisme aanneemt, U volkomen onvereenlgbaar met de leer van de H. Kerk. De andere leer, die den naam socialisme draagt, tornt in vele opzichten het Katho lieke sociaal program zeer na. In weerwil hiervan en ondank* het feit, dat vele dier eischen in harmonie zUn met de rechtvaar digheid, ligt aan het socialisme een maat schappelijke opvatting ten grondslag, die volkomen in tegenstelling is met de ware opvattingen omtrent menschelUken gemeen schapszin. Een princlpieele overeenstemming hiermede Is uitgesloten. Het Is onmogelUk tegelUkertUd Katholiek en Socialist te zUn. Economie en socialisme richten hun blikken slechts op deze zUde en vergeten God en Eeuwigheid. Een wezenlijke hernieuwing van de heerschappü der gerechtigheid Is onder deze omstandigheden noodzakelijk. Een le der moet ten dezen eendrachtig tot het al gemeen welzlin medewerken. Z. H. besprak ten slotte de verschillende geneesmiddelen tegen de kwalen van onzen tUd, naar aanleiding waarvan hU ook te spreken kwam over de Katholiek actie en zeide, dat voor de oogen van hen, die strij den onder de banier van Christus, drie woorden steeds schitterden en nog schitte ren. nl. gebed, actie en offervaardigheid. Z. H. wees er op dat het gebed Is een „elevatlo mentis ad Deum”, „een verheffing van de ziel tot God”, waardoor wU tevens Gods hulp kunnen afsmeeken. Actie, aldus de Paus. Is een vereeniging van alle krachten om mede te werken aan het apostolaat en het RUk van God op aarde te verbreiden. Actie wil zeggen uit oefening van het apostolaat In het Indlvl- dueele en maatschappelUke leven en ook in het gezinsleven. Dit apostolaat moet des te vuriger zUn, naarmate de behoeften van den tUd veel- vuldlger en grooter zijn. De Kerk is ons hierin ten allen tUde een voorbeeld geweest. Z. H. herinnerde er aan het slot van zUn rede aan, dat Plnksteren nadert, 1 feest van den helllgmakenden en vertroostenden Geest, die weldra met ZUn gaven over ons allen zal nederdalen. Ten slotte gaf de H. Vader zUn apostoli- schen zegen, die, zoo zeide hU, moge ne derdalen op u allen, op een ieder uwer af- zondcrlUk. op uw broeders en zusters in den arbeid, op allen, die uw werk verschaffen en met groote verantwoordelUkheld uw arbeid lelden er regelen. Een oorverdoovend gejuich brak los onder de menigte, toen de H. Vader ZUn Zegen had gegeven. De menigte toewenkend, ver liet Z. H., omgeven door ZUn hofstoet, het plein. BU gelegenheid van deze plechtigheid was op het Damasuspleln een estrade op gericht. Ongeveer tienduizend pelgrims, af komstig uit vele landen, waren aanwezig. Op het podium bevonden zich de pause lijke troon en de zetels voor de kardinalen, bisschoppen, prelaten en het corps diploma tique. De komst van Z. H. werd aangekondigd door trompetgeschal, dat echter onmlddel lUk overstemd werd door de uitbundige toejuichingen der pelgrims. Een groot aantal vanen en vlaggen maakte de demonstratie tot een kleurrijk schouwspel. De plechtigheid werd tevens bij gewoond door een groot aantal kardinalen. DE KWAAL, DIE BLIJFT De Paus beeft dezer dagen den Ne- derlandschen Aartsbisschop 4e ver schijning van een nieuwe .Rerum nova rum” aangekondigd en terwijl wij dit schrijven wordt vermoedelijk In Rome de nieuwe encycliek al gepubliceerd. Dit behoeft in geen enkel opzicht bevreemding te wekken. De beroemde omzendbrief van Leo XHI slaat op toe standen van een halve eeuw terug en sindsdien is er ontzaglijk veel ver anderd. Het waren in die dagen niet alleen de demagogen en revolutlonnal- ren, die van de slavernij van den hand werksman spraken. „Het slavenjuk van den arbeid” is een beeld, dat ook door ehistelljke leiders, schrijvers en spre kers, zelfs door den Paus, en niet ten onrechte, werd gebruikt. Wie het woord nu. in onzen UJd, durft bezigen, lastert tegen beter weten in. Mede dank zjj het krachtige maan woord uit Rome is de werkman in een geheel andere positie gekomen. Zijn ar beidsdag is in de meeste beschaafde landen verkort tot acht uren; zijn wo ning Is een paleis in vergelijking met die van zijn grootouders; in alle werk plaatsen wordt voor zijn gezondheid en veiligheid gezorgd; zijn loon Is contrac tueel geregeld; zijn vakorganisatie is erkend en zijn vertegenwoordiger zit met zijn werkgever gelijkgerechtigd aan dezelfde conferentletafel. De meeningsstrijd Is dan nu ook een geheel andere. Werd vóór een halve eeuw een arbeldersvereenlging als een revolutlonnalre organisatie aangezien en een arbeidswet als een onrechtmatig ingrijpen van de overheid op het parti culiere terrein; werd toen alle streven naar wettel!) ke bescherming van den arbeid als gevaarlijk staatssocialisme uitgekreten, thans Is een goede gang van handel en nijverheid ondenkbaar zonder op gelijken voet georganiseerde groepen van werkgevers *n werkne mers; thans is de Industrie zóó gere glementeerd en zijn op bet geheele be drijfsleven Zóóveel wettelljke, ook 'gél- deitfke lasten gelegd, dat van vele zij den geroepen wordt om verlossing van die knellende banden. Wij kunnen In deze beschouwing ter zijde laten in hoe verre dit juist is; het feit alleen, dat de openbare discussie voor zulke vraag punten gevoerd wordt Is een afdoend bewijs, dat er in de sociale verhoudin gen sinds het verschijnen van de Rerum novarum een radicale verandering heeft plaats gehad. De arbeider heeft zijn eigenwaarde terug, zijn vrijheid en zelfstandigheid, zijn huis en tijd om zich aan zijn gezin te wijden en zijn levenspeil Is aanmerkelijk verhoogd. Dit alles Is, In het algemeen genomen, voor geen tegenspraak vatbaar. Daarnaast rijst onmlddellljk de vraag: is ook de maatschappij In haar geheel zooveel gelukkiger; Is er meer tevreden heid, meer werkelijke. Innerlijke en uiterlijke beschaving, meer godsdienst zin, een beter begrijpen van de waarde van het leven? Helaas kan het ant woord op deze vragen niet bevestigend zijn. De verwachting, door Leo XIII In zUn Rerum novarum uitgesproken, dat er door opheffing van den arbeider en verlossing van den arbeid meer we zenlijk levensgeluk zou komen, meer vrede door verzoening der standen, dus meer naastenliefde en daardoor meer deugd, het eenlge duurzame bezit van den mensch, die hoop Is niet verwezen lijkt. En het 18 waarlijk niet de schuld van den grooten „Paus der arbeiders”, dat dit niet is gebeurd. Men heeft wel zijn conclusies aanvaard; men heeft het sociale gebouw wel opgetrokken naar den stijl, door hem aangegeven; alleen heeft men verzuimd zijn grondslagen als hechten onderbouw te nemen: men heeft op zand gebouwd. En de gevolgen daarvan wreken zich nu. Wanneer men bij deze veertigjarige herdenking van de Rerum novarum dit meesterwerk van christelijke raadge vingen nog eens overleest, dan meent men herhaaldelijk voor een profetische schildering van de fouten van onzen UJd te staan. Wanneer Leo arbeiders en werkgevers op hun wederzij dsche ver plichtingen gelezen had, stelde hij In zijn omzendbrief de vradg of gehoor zaamheid aan die plichten alleen al niet In staat zou zijn om de kracht en de oorzaken van den maatschappen]- ken strijd weg te nemen. Ja, zei hU, en toch doet de Kerk nog meer dan alleen die plichten van rechtvaardigheid en naastenliefde voorschrijven. ZU geeft nJ. overeenkomstig de leer en het voor beeld van Christus nog volmaaktere voorschriften, waardoor zU de eene klasse door de nauwste aanhankelijk heid en vriendschap aan de andere ver binden wil. „De aardsche goederen gaat hU dan letterlijk voort kunnen wij niet naar waarheid beoordeelen en schatten, Indien onze geest zich niet De Chineesche Nationale heeft besloten, dat de nieuwe Grondwet per 1 Juni a^. In werking zal treden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1931 | | pagina 1