ONS BLAD S. KROM DE PINKSTERBOODSCHAP VAN Z. H. PAUS PIUS XI. F1JTREINIGIN6 van Z. H. EXC. MGR. J. D. J. AENGENENT TERUG IN HAARLEM STOOMERIJ EN VERVERIJ DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN DINSDAG 26 MEI 1931 VIJF EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 120 f40 VOORNAAMSTE eXT EUWS Vele huizen verwoest of beschadigd Z. XIII. De chauffeur onwel geworden Telegrafisch Weerbericht Reeds 10 dooden Hel onderzoek naar de oorzaak Kon. bezoek aan Parijs Aanranding 20 vermisten naam z Bij den 4Osten Verjaardag der Encycliek „Rerum Novarum” Wapenwinkels in Grieken land in de lucht gevlogen Trawler omgeslagen De villa-brand te Bennebroek Autobus tegen een boom gereden JOH. LAUWERS PAYGLOP 3 ALKMAAR Verbandartikelen en Verbanddoozen I M&r. Mr. van DoorneAVRO-bestuur Ernstig mijnongeluk in Engelsch-Indie en ze&en! De Encycliek over de Maatschappelijke Orde, haar herstel en hare voltooiing naar het heilplan der Blijde Boodschap AAR GIFJE MOET, Ot STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN. GESCHIEDEN UITERLUK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET OHGEVAL Nieuwe ongeregeldheden in Spanje vertelt van zijn reis naar Bome Alle Stoom- en Verf goederen binnen een week teru&. Onze waarborgt U prima afleveri nè NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD (Wordt vervolgd.) De Plnkaterdrakte. van ,t Het onderzoek naar de bewapening. Ernstige mijnramp in Engelsch-Indië. 2 milliard Mark aan van 9 Barometerstand 9 uur v-m.: 767. Stilstand. m. M. te m M. te Oosteljjke De gérant in voorarrest ..Qnadragesimo” t M bij een breuk ven arm zyn ver- Rapport-Westerveld over de reorganisatie van het Nijverheidsonderwijs. ’^eo VrQheid van godsdienst De regeeiing heeft een decreet intake de vrijheid van godsdienst aangenomen. Alle godsdiensten kunnen zoowel privé als In het openbaar uitgeoefend worden. In Spanje is bij regeeringzdeereet tot vrij heid van godsdienst besloten. De Vijfde Nederlandsche Katholiekendag te Amsterdam. Naders bijzonderheden over den moord te Utrecht. Licht op De lantaarns moeten morgen worden opgestoken om 9.31 uur. bil verlies van 'n anderen vinger zedeiyke vernieuwing in Christelljken geest (III). Hiermede hebben wy de drie voor naamste deelen van deze, onze encylcliek, gekenschetst. Een passeerende fietsrijder gedood, de chauffeur zwaar gewond. A BONNEMENTSPR1J8 Per kwartaal, voor Alkmaar f 2. Voor buiten Alkmaar f 2.85 Met Geïllustreerd Zondagsblad 0.6« honger Ontploffing van wapenwinkels In Grieken land. HET ONDERWERP. O(j allen. Eerwaarde broeders en geliefde sonen, zyt goed vertrouwd met die bewon- derenswaardige leer, die de onvergankelijke roem van de encycliek Rerum Novarum is. Smartelijk getroffen dat Hy een zoo groot deel der menschheld „onder droevige, be- klagenswaardige omstandigheden in een on- waardlgen toestand’’ moest zien, nadat de economische ontwikkeling „den arbeider in zijn afzondering zonder genade aan de on- menscheiykheid van de werkgevers en aan het eigenbelang van een teugellooze concur rentie had uitgeleverd”, maakt de opperste Herder de zaak der arbeiders tot de zijne. Daarbij heeft Hij geput, noch uit het Ubera- Zondagmorgen is in het Bosch van Bre- dlus te Bussum een 8-jarig meisje door een 20-jarig persoon aangerand. In den loop van den dag slaagde men erin den dader, een inwoner van Bussum. te arresteeren. Hy ‘s ter b ing van de justitie gesteld. Op verzoek van het hoofdbestuur van het genootschap „Vrij Nederland" en van Van Doorne, heeft zich een eereraad vormd, bestaande uit de heerén prof. Aan de Eerwaardige Broeders, Patriarchen, Primaten, Aartsbisschoppen, Bisschoppen en overige Opperherders, die in vrede en gemeen schap met den Apostolj/schen Stoel leven en aan alle Geloovi#e Katholieken der wereld. Pius XI, Paus Eerwaarde Broeders, Gelief de Zonen, Groet en Apostolisch, Een ieenlng Duitschland? INHOUD EN DOEL VAN DE ENCYCLIEK. Wij willen de zegenrijke vruchten der En- clycliek van Leo voor de Katholieke Kerk, zoowel voor de geheele menschheld met een terugbllk op het verleden beschouwen dan de maatschappelijke en de staathuis houdkundige leer van den groeten meester tegenover zekere verklaringen die men ervan heeft gegeven, klaar uiteenzetten en tevens in eenige stukken haar gevolgen verder ont vouwen <n>. eindelijk over de tegenwoordige toestanden een oordeel uitspreken ea ever het socialisme vonnis vellen, om de ware oor zaken der tegenwoordige stoornissen der openbare maatschappelijke toestanden bloot te leggen en daarmee tegelijkertijd den eeni- gen weg ter genezing attgeven, namelijk de Verkeersongelukken tijdens de Pinkster dagen. Verscheidene dooden en gewonden. Uit Tokio wordt gemeld, dat op M K.I’ van Yokohama een trawter is otngeslagei. Er zijn 20 vermisten. WIJ BREIEN en repareeren alle soorten wollen kleeding, kousen en sokken (ook de allerfijnste); voor nieuw-werk zijn we No. L ZUIDSTRAAT 19 (Let op den gelen winkel) Depót voor Alkmaar- J. G. VERSPAANDONK Hekelstraat 23. Onze vertegenwoordiger komt U bezoeken. Pi in® Hendrik zal de Koningin vergezellen Z. K. H. Prins Hendrik zal de Koningin bij haar bezoek aan Parijs vergezellen. Hoogste barometerstand 7703 Jan Mayen. Laagste barometerstand 755.7 Thorahavn. Verwachting: Zwakke tot matigen wind uit richtingen, helder tot licht bewolkt, droog weer, behoudens kans op onweer. Warm. ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5 regels 135: elke regel meer 835. RECLAME per regel «.75 voor de eerste pagina; vooe de overige pagina's SS». RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD” bij vooruitbetaling per plaatsing 0.60 per advertentie van 5 regels: Iedere regel meer f 0.12 In de Kolar-goudmijn te Malsuri in het Zuiden van Engelsch-Indië is een brand uit gebroken. waarvan tot dusverre 10 personen het slachtoffer geworden zijn. Daar nog vele arbeiders in d mijn zijn opgesloten, vreest men. dat het aantal dooden nog belangrijk grooter zal worden. Vermoedelijk eommunistisehe aanslagen Te Cavalla in Griekenland brak in een winkel van wapens en munitie brand uit. De munitie kwam tot ontploffing. De ont ploffingen duurden een half uur en wekten den Indruk, alsof de stad onder zwaar vuur stond. Vier hulzen vlogen in de lucht en 150 werden beschadigd. Tot op 1000 Meter af stand werden de vensters vernield. Onder de Inwoners der stad brak een pa niek uit. Er zijn 2 ernstig en een groot aantal lichtgewonden. Dooden zijn niet te betreuren. Ook in Drama vloog een wapenwtnkel met twee hulzen in de lucht. Er zijn vele ernstig en lichtgewonden) Het vermoeden bestaat, dat men hier te doen heeft met communistische aanslagen, daar reeds eenige dagen geleden in eenige wapen’Sken brand is uitgebroken. A1W «bonna sop dit blad rijn ingevolge de verzekarinmvoorwaardan f 'Iflnn Ce venal «nes geheele ongeschiktheid tot «erken door f TEA bij een ongeval met f OEft bii verltea van een hand f tljr bii vnrlkn van een 8 EA ausn ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeerinara: wUUU." verliee van beide ermee, beide beeneed beide oosten >5U.“ doodelliken afloop 250." f 125." duitn ot wijsvinger 50." been oi een zekere ongerustheid werden bevangen. Inderdaad werd de edele en fiere leer van den Paus, die voor de wereld iets ongehoords was. ook door Katholieken hier en daar met eenlg wantrouwen ontvangen en in enkele gevallen stelde men er zich zelfs afwijzend tegenover. In te koenen stormloop had Leo de afgoden van het liberalisme ten val ge bracht, te meedoogenloos met ingeroeste vooroordeelen opgeruimd, te onverwacht toe komstige ontwikkelingsmogelijkheden weg genomen. Zoo moesten wel de tragen hun haten sluiten voor een zoo ongehoord nieuwe soclaalfilosofie en de aarzelende gemoederen voor een vlucht In zoo groote hoogte terug schrikken. Ja, zelfs ontbraken zy niet, die. hoewel de stralende volheid van het licht bewonderend, het geheel slechts ais een droombeeld van een wenach beschouwden, dat nooit tot werkelijkheid zou kunnen wor den. De veertigjarige herdenking van de Pause- HJke encycliek, die allerwege en in alle krin gen, voornamelijk echter door de uit heel de wereld naar deze stad samen stroomende Katholieke arbeiders met groote geestdrift gevierd wordt, biedt ons een gewenschte aan leiding om het woord te nemen. mr. ge- mr. C. W. Star Busmann, hoogleeraar aan de Rijksuniversiteit te Utrecht, prof. mr. J. A. Eigeman, hoogleeraar aan de H Krijgs school te 's-Gravenhage, en prof. mr. H. R Rlbbius, hoogleeraar aan de H. Handel school te Rotterdam, die het bekende con flict mr. Van Doorne-A.V-R.O.-bestuur zal onderzoeken. Hut genootschapsbestuur en mr. v. Doorne hebben resp. aangezocht prof. Star Butmann en prof. Eigeman. die in gezamenlijk over leg als derde prof. Rlbbius hebben uitge- noodigd. Aan den eereraad Is verzocht te willen onderzoeken A: Of het royement van mr. Van Doorne en zijn ontslag als bestuurslid van de A. V. R. O. op regelmatige wijze heeft plaats gevonden; B: Of de door en vanwege het A.V.R.O.- bestuur gepubliceerde beschuldigingen tegen mr. Van Doorne geult. waarop zijn royement en ontslag gebaseerd zijn, gerechtvaardigd zijn. dat er uitwassen door zijn ontstaan, dat die met kracht moeten worden uitgesneden, maar hij veroordeelt t huidige productie stelsel niet als slecht in zichzelf. Mgr. ves tigde onze aandacht op deze belangrijke passage in de nieuwe encycliek en wees op het actueele van dit punt. Z. H de Paus, aldus Z. H. Exc., laat in de encycliek ook duidelijk uitkomen, dat kapitaal en arbeid elkander noodlg hebben, dat het kapitaal geenszins mag zeggen: de voordeelen van de samenwerking tusschen kapitaal en arbeid komen geheel aan mij, en dat de arbeid evenmin die voordeelen voor zich alleen mag opeischen. Z. H. maakt bet woord van Paus Leo XIII x.g. ook tot het Zijne: noch het kapitaal kan bestaan zon der den arbeid, noch de arbeid zonder het kapitaal. Met klaarblijkelijke voldoening herinnerde Mgr. ook aan dat gedeelte van de encycliek, waarin Z. H, de Paus er vooral den nadruk op legt, dat, voor de verbetering van de maatschappelijke toestanden, veel meer te verwachten is van ruime toepassing der naastenliefde dan van de strikte rechtvaardigheid. Dat is, aldus Mgr., geheel in overeenstemming met wat daaromtrent in den zendbrief „Rerum Novarum" is ge schreven. Maar waar „Rerum Novarum” daarmede eindigde, wordt dit in de nieuwe encycliek zeer scherp belicht. Het gaat er dus meer om. dat de menschen innerlijk hun mentaliteit veranderen dan dat het productiestelsel zelve zou moeten verande ren. Mgr. voegde er aan toe, dat deze passage hem heeft getroffen, omdat Mgr. zelf ook meermalen op de groote beteekenls van de vernieuwing des harten voor de oplossing van het sociale vraagstuk heeft gewezen. Het andere punt in de encycliek, dat in bijzondere mate de aandacht van Mgr. heeft getrokkenJMtreft hetgeen Z. H. de Paus zegt over de houding van de katholieken ten opzichte van het socialisme. Dat is op het oogenblik ook een actueele vraag, aldus Te cor>a dei ruo in Andalusie werden we gens brandstichting in de kerk 19 personen gearresteerd. Toen zij het dorp uitgevoerd werden, viel de bevolking het escorte aan, waarop de po litie genoodzaakt was van haar wapens ge bruik te maken. Verscheidene personen werden gewond. Hierna brak een p-otesutaking uit, waarop nog veertig man politie naar het plaatsje werden gezonden. Aan een delegatie van de bevolking ver klaarde de kapitein-generaal van Sevilla, dat hij deze politiemacht niet terug zou trek ken, zoolang de staking duurde. Na terugkeer van de delegatie werd daarop de staking op geheven. genoemde bewezen had. tot bet oplossen der sociale kwestie volkomen onbekwaam te zijn, laatstgenoemde een geneesmiddel aanbeval, dat, erger dan het te genezen kwaad self, de menschelUke maatschappij slechts nog dich ter aan den rand van den afgrond gebracht soa hebben. Uit eigenmachtsvolmaaktheid en vervuld van bet bewustzijn, dat Hem in de eerste plaats de bewaking van den Godsdienst, en de leiding van alles wat daarmee nauw sa menhangt is toevertrouwd, nam de Paus deze aangelegenheid ter hand, waarin „zonder hulp van den Godsdienst en van de Kerk geen gelukkige uitslag" gezien kon worden. Alleen steunend op de onveranderlijke grond stellingen van verstand en openbaring be lichtte Hy de ..wederzydsche rechten en plichten der bezitters en der onterfden, der werkgevers en der werknemers." Moedig door vertrouwen en sprekend „als iemand die macht heeft", verklaarde Hij en stelde Hij vast, wat de Kerk, wat de Staat, wat de be treffende personen zelf tot oplossing der kwestie hadden te doen. Niet voor niets liet de Paus zijn aposto lisch woord weerklinken. Vol verbazing luis terden, met geestdrift namen het in zich op, niet alleen de trouwe zonen der Kerk, maar ook velen, die ver van het eene ware geloof in dwaling rondliepen, ja, met enkele uit zonderingen allen, die van nu aan in geleerde onderzoekingen, of in praktische wetgeven der! arbeid zich met maatschappelijke en staathuishoudkundige vraagstukken bezig hielden. Met bizondere vreugde echter werd het Pauselijk rondschrijven opgenomen door de Christelijke arbeiders, die zich door de hoog ste autoriteit op aarde begrepen en verde digd voelden, evenals al die edele mannen, die bij hun onverdroten bemoeiingen ter ver. heffing van den toestand der arbeiders tot dusver nauwelijks Iets anders hadden aange troffen dan een algemeene onverschilligheid, niet zelden ook hatelijke verdachtmaking, zoo niet uitgesproken vijandschap. Met recht staat bij die allen het apostolische schrijven in hoog aanzien, zoodat het reeds overal ge woonte geworden is Hem jaarlijks op de een of andere wijze dankbaar te gedenken. Op deze algemeene overeenstemming maakten enkelen een uitzondering, die door Z. H. Exc. Mgr. J. D. J. Aengenent, bis- schop van Haarlem, is Zaterdagmiddag !n goeden welstand van zijn reis naar Rome In Haarlem teruggekeerd. Onze geëerbiedigde Haarlemsche Kerkvorst is zoo welwillend geweest, ons, op ons ver zoek. zijn Indrukken mede te deelen over dezen pelgrimstocht, die door verschillende belangrijke gebeurtenissen In Rome wel een zeer bijzonder accent heeft gekregen. Vooral zouden, zoo stelden wij ons voor, onze lezers zich Interesseeren voor de meening van Z. H. Exc. over de jongste encycliek „Quadra- geslmo anno”. Wjj zijn Mgr. zeer dankbaar voor de groote vriendelijkheid, waarmede hij de nieuwsgierigheid van onze lezers heeft willen bevredigen. Z. H. Exc. herinnerde, na onze Inleidende vraag, aan de predicatie, die Z. H. Exc heeft gehouden in de Kathedrale kerk van Haarlem tijdens de Pontificale Hoogmis op eersten Pinksterdag. Daarin heeft Mgr. ver teld van zijn reis naar Rome. Het zijn, volgens Mgr., heerlijke dagen ge weest, die de ruim 700 Nederlandsche pel grims Mgr. legde nadruk op dit getal 700 In de Euwlge Stad hebben medege maakt. De pelgrims leefden er in die dagen reeds in een Pinkstersfeer. Het karakter van het Pinksterfeest toch is liefde en liefde doortintelde alle gebeurtenissen, die de pel grims in Rome aanschouwden. Daar was allereerst de audiëntie bij Z. H. den Paus in de Sala Ducale. In heel de har telijke toespraak van den H. Vader straalde bovenal de liefde door van Z. H. voor bet kleine Nederland. Z.H. begroette in 't Vader huis de pelgrims als de zonen, de bevoor rechte kinderen uit Holland dat Hem dier baar is. Z. H. prees en bewonderde de Ne derlandsche Katholieken om wat zij doen voor de missie, om de manier, waarop „Re rum Novarum" door hen wordt uitgevoerd en vooral bewonderde Z. H. de groote aan hankelijkheid, die de Nederlandsche katho lieken aan hun Bisschoppen betoonen. Dat waren, volgens Mgr., prachtige oogenbllkken, waarin de pelgrims zich in het huls van een llefdevollen Vader voelden. Dan was er die heerlijke Pausmis, zeide Mgr., in de overvolle basiliek van Sint Pieter het aantal aanwezigen werd op wel veer tigduizend menschen geschat waar wij met 700 Nederlanders tegenwoordig waren Dat was ontroerend schoon. Mgr. herinnerde vervolgens aan de her denking van de uitvaardiging, veertig jaar geleden, van de encycliek .Rerum Novarum”. In Rome Is het geen gewoonte een 40-Jarlg jubileum te vieren, maar Z. H. de Paus had er op gestaan voor deze herdenking een uit zondering te maken om deze gelegenheid te baat te nemen, een nieuwe encycliek uit te vaardigen, die als een vervolg is te beschou wen op de encycliek „Rerum Novarum”. Ook in die nieuwe encycliek is de grondtoon: Liefde. De gebeurtenissen op het Damasus- pleln, waar de herdenking plaats vond en Z. H. de Paus een toespraak hield, zijn voor de toeschouwers onvergetelijke momenten geworden en Mgr. vertelde hoe trompetge schal de komst van den H. Vader aankon- dlgde, vertelde van het enthousiasme, dat onder de tienduizenden aanwezigen heersch- te en zich uitte In elndelooze toejuichingen. Het was zoo aandoénlijk mooi, aldus Mgr dat niet alleen vrouwen, maar ook stoere mannen h n tranen niet meer konden be dwingen en er den vrijen loop aan gaven. Mgr. sprak ten slotte over het Neder- landsch Priestercollege, bl) welks opening de Nederlandsche pelgrims van trots waren ver vuld. Nederland heeft nu in Rome ook zijn college, zeide Mgr. met voldoening. Daar zullen jonge priesters uit Nederland ter ver volmaking van hun priesterlijke studies eenige jaren kunnen doorbrengen en zien laten doortrekken van den echten katholie ken geest, die Rome doorgloeit, in de heer lijke sfeer, die het „Vaderhuis" vervult, en dien geest meebrengen naar hun werk in Nederland! van Christus, tot de menschheld, en hem door God opgedragen Leer-ambt vullen. Zoo verhief dan de Paus den ISden Mei 1891 xUn langverwachte stem. Niet afge schrikt door de moeilijkheid van zijn taak, niet gebogen door den ouderdom, neen hoog opgericht en krachtig wees hU aan het Menachelljk Geslacht nieuwe banen tot op lossing van het sociale vraagstuk. Gedurende de beide Pinksterdagen was de belangstelling voor de afgebrande villa „Vre- denhoef”, die nu niet meer dan een trooate- looze riilne is, zeer groot. Automobilisten, motor- en wielrijders promoveerden bet ge deelte weg daar zeer hinderlijk tot parkeer terrein. Wanneer echter de muren zuilen zijn omgetrokken, zal er nog weinig beziens waardigheid aan zijn. Nu is echter het onderzoek naar de oor zaak van den brand nog in vollen gang. Vrijdag is bet parket ter plaatse geweest en hebben gerechterlijke ambtenaren heel den dag den exploitanten vr.n het hotel, dat In „Vredenhoef" gevestigd zou worden, verhooren afgenomen. Desondanks is de gérant, de heer F., naar Haarlem vervoerd, waar hy in voorarrest is gesteld. Zaterdag en ook vandaag weer heeft een deskundige van de brandweer te Amster dam. de heer D., aan de afgebrande villa een bezoek gebracht en een onderzoek inge steld. om aldus te trachten tets omtrent de oorzaak van den brand vast te stellen. De resultaten hebben tot heden toe nog niet veel klaarheid In deze zaak gebracht, alhoewel redenen biyven bestaan, om moed willige brandstichting in feite aan te nemen. Veertig jaren zyn voorbygegaan. sinds onze Voorganger, Zaliger Gedachtenis. Leo XIII, zyn heerlijk Rondschryven „Rerum Novarum" de wereld Inzond. Met dankbare vreugde grijpt de heele Katholieke wereld deze gelegenheid aan. om dit gebeuren plechtig en naar verdienste te vieren. Als wegbereiders voor deze zeer byzon- dere oorkonde van allerhoogste herderlijke zorg, waren hieraan reeds andere ency clieken van Onzen Voorganger verschenen over de grondslagen der maatschappy, der familie en van het huwelyk; over den oor sprong der Staatsmacht, en dezer geregelde verhouding met de Kerk; over de voor naamste plichten van den christeiyken Staatsburger; daarna echter tevens tegen het Socialisme en een valsche vryheldsleer; alsook nog meerdere andere, waaruit reeds duldeiyk genoeg de leer van Leo XIII sprak. De Encycliek „Rerum Novarum" echter on derscheidt zich van alle andere daardoor, dat zy aan de menschheld den zekeren leidraad bracht voor de gelukkige oplossing van het doornige vraagstuk In de menscheiyke sa menleving, bekend als het sociale vraagstuk, juist op het oogenblik dat de maatschappy deze het beste kon gebruiken, ja, er zelfs dringend behoefte aan had. De aanleiding Tegen het einde der 19e eeuw hadden de nieuwere werkmethoden en de induetriali- «eertng onder een heele rjj volken meer en meer geteld tot een spllMng der maatechap- py tn twee kla—en: de eene klasse, slechts gering In aantal, genoot bUna alleen al de voordeelen, welke de uitvindingen van den nieuwen tyd zoo ruimschoots vermochten te bieden; de andere klasse daarentegen, de groote massa der werknemers omvattend, leed onder den druk van kommer en nood, zonder dat zy, ondanks alle mogeiyke in spanning. in staat was, zich uit haar be- klagenswaardlgen toestand te bevrijden. Met dezen stand van zaken hadden ge- makkeiyk genoeg vrede degenen, die, zelf in weelde badend, daarin eenvoudig de vol trekking zagen van onafwendbare econo mische wetten, eh die dientengevolge alle zorgen voor een verzachting van die ellen dige toestanden uitsluitend wilden zien toe- hedeeld aan de naastenliefde juist alsof het de taak ware van de naastenliefde, om de door de wetgeving maar al te vaak ge dulde, meermalen zelfs goedgekeurde schen ding der rechtvaardigheid met haren man tel te bedekken. De arbeidersstand verdroeg morrend dezen stand van zaken, waarbij hem een zoo hard lot ten deel viel, on ver zette zich tegen een zoo onverdraaglbk juk. Onder den invloed van opruiers streefde het eene deel van den arbeidersstand naar de volkomen omverwerping der menachelyke maatschappy; maar ook by het andere deel, dat door zyn gedegen chrlsteiyke opvoeding gevrijwaard was tegen dergelyke afdwalin gen, vestigde zich de overtuiging, dat een diepe en snel ingrypende verandering drin gend geboden was. Volkomen dezelfde meening waren toege daan tal van katholieke mannen, zoowel geestelijken ais leeken, die, gedreven door een bewonderenswaardlge naastenliefde, reeds lang pogingen hadden aangewend om den onverdienden noodtoestand van het proletariaat te helpen verlichten. Ook zy konden het zich niet Indenken, dat een zoo ontzagiyk onbillijke ongelijkheid In de ver- deeling der tydelyke goederen zou beant woorden aan de bedoelingen van den Alwy - zen Schepper. Deze allen zochten oprecht en eeriyk. zoowel naar een werkzaam heilmiddel voor de januneriyke ontreddering der algemeene maatschappelijke orde, als naar de voorbehoedende maatregelen om althans verergering van- den toestand tegen te gaan. Intusschen zoo armzalig Is nu eenmaal de geestesvlucht zelfs van hoogstaande men schen door de eenen werden zy als ge vaarlijke nieuwlichters sterk van de hand gewezen, terwyi zy aan den anderen kant In hun arbeid werden belemmerd door medewerkers aan denzelfden arbeid, wier in zichten en plannen echter in een andere righting gingen, zoodat zy by deze tegen strijd van meenlngen ten slotte niet meer wisten, welken weg zy moesten Inslaan. By dezen geesteiyken strijd nu. waar de meenlngsverschillen her en derwaarts dreven en waar het zelfs een enkele maal tot scher pe aanvallen kwam, richtten zich, als reeds zoo dikwerf tevoren, alter oogen naar den Stoel van Petrus, naar dezen eerbled- waardlgen Zetel der Waarheid, vanwaar woorden des hells uitgaan tot de geheele wereld. Ja. aan de Voeten van Christus' Plaatsvervanger op aarde stroomden In on telbare menigte de leidende mannen der so ciale wetenschappen, de werkgevers en ten slotte ook de werknemers samen: allen met het eenige en uitsluitende verzoek, dat hun eindelijk de zekere weg zou worden gewezen Met zijn scherpzinnig verstand overwoog de Paus rijpeiyk deze zaak met zichzelf en met God: de merat ervaren raadslieden wer den ontboden; naar alle kanten werd het vraagstuk ernstig overwogen. Tenslotte stond zyn besluit vast: in het bewustzyn van den heiligen plicht van zyn apostolisch ambt, teneinde door langer te zwijgen zelfs niet den schijn van plichtsverzuim op zich te willen laden, zal hy spreken tot de Kerk Z. H. Exc. acht de encycliek „Quadragesi- mo anno expleto" een belangrük stuk, dat gewichtige kwesties behandelt, waarvan en kele in byzondere mate actueel zyn. In het particuliere onderhoud, dat Z. H. Exc. met Z. H. den Paus heeft gehad, deelde de H. Vader aan Mgr. mede, dat de principes van de nieuwe encycliek precies dezelfde zyn als die voor „Rerum Novarum" gelden, maar dat, met het oog op de vorderingen, die m de condities van het sociale leven hebben plaats gegrepen, enkele nieuwe actueele vraagstukken ook een toepassing van deze principes vroegen. Deze toepassing geeft de nieuwe encycliek. Z. H. Fxc. deed ons opmerken, dat de vol ledige tekst van de nieuwe encycliek nog niet bekend is, m.uir In het resumé, dat er van verstrekt is, hebben twee punten vooral Mgr.’s aandacht getroffen. Ten eerste is de meening van Z. H. den Paus over het kapitalisme als productie systeem in deze encycliek duldeiyk uiteen gezet. Z. H. wijst er op, dat het huidige economisch stelsel misbruiken in zich sluit, De autobus van de Twentsche Electiische Tramwegmy.. welke van Hengelo naar En schede rydt. te halverwege den weg tegen een boom gereden. De bestuurder werd plot seling onwel en liet het stuur los, waarop de autobus naar rechts reed. Een der pas sagiers trachtte nog de rem aan te zetten, doch dit mislukte, waarop de bus tegen een boom botste. De 64-jarlge brandstotfenhan- delaar Schipper uit Enschede, die daar reed, werd aangereden en op slag gedood. De chauffeur werd zwaar gewond naar het zie kenhuis vervoerd. De passagiers werden door glasscherven gewond; een van hen werd in het ziekenhuis opgenomen. De zitting van den Volken bondsraad Is gesloten. BUREAU; HOF ALKMAAR Telefoon: Administratie Na. 433 Redactie Ne. CX3 Z. H. wyst er In den zendbrief op, dat het socialisme sedert de publicatie van JRe- rum Novarum” diepe veranderingen heeft ondergaan, dat het zich in twee partyen heeft gesplitst: het communisme, dat van het socialisme de uiterste consequenties aanvaardt en zich In geenerlei wyze met de leer der Kerk laat overeen brengen; de andere party, die voortgaat zich socialistisch te noemen, maar dlkwyis in veel opzichten haar program heeft gewijzigd. Wat dit laatste socialisme betreft, aldus Mgr., meenen sommige katholieken, dat, met het oog op de verschillende aange brachte verzachtingen, het tegenwoordig socialisme wel aanvaardbaar zou zyn voor den katholiek. Maar Z. H. de Paus ver klaart, al erkent Z. H. ten volle dat vele socialisten aanmerkelyke veranderingen in hun theoriën hebben aangebracht. (Mgr. her innerde In dit verband aan religieuze nei gingen by socialisten), dat toch het prin cipieel verschil ook van dat hedendaagsche socialisme en van het katholicisme zoo groot Is, dat een katholiek ook dat socialisme niet kan aanvaarden. Het is niet mogeiyk, zegt Z. H., goed katholiek en waar socialist te zyn. In de verhouding tusschen socialisten en katholieken brengt de nieuwe encycliek dus geen verandering. Op onze vraag of de nieuwe encycliek nog een herziening noodlg of gewenscht maakt van de wijze, waarop de katholieken in Nederland aan de hernieuwing der Maat schappy arbeiden, antwoordde Z. H. Exc. ontkennend. Z. H. Exc. beëindigde het onderhoud met nog eens te herinneren aan wat Z. H. de Paus Mgr. In de reeds gememoreerde parti culiere audiëntie heeft medegedeeld: de nieuwe encycliek Is geen verandering, geen wijziging, geen terzijdestelling van den zendbrief Jterum Novarum", maar een voortzetting er van; dezelfde principes, die in den zendbrief .Jterum Novarum” zyn uitgestippeld vindt men terug in de nieuwe encycliek, maar thans toegepast op nieuwe kwesties.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1931 | | pagina 1