DE VIJFDE NEDERLANDSCHE
KATHOLIEKENDAG
NEVENVERGADERINGEN
V
ALGEMEENE VERGADERING
»-
DE SLOTVERGADERING,
Sectievergaderingen Ontvangst door het Gemeentebestuur
Groote avondvergadering Requiemmis voor bf£r. H. van de
iW^eterinè Al&emeene vergadering
i
het
11
al
het middenstands -
I
sou
Het kind wordt jongen en meisje, man en
Het ideale gezin
enthousiaste
4
lekt,
[eko-
Eva-
taar
MOd
r
nen.
rae-
Th da nevenvergadering van bet dpi»»
laat ter Zee heeft pater Adrianas OM. Cap.
gesproken over „De Katholieke Zeevarenden
en hun Gezinsleven".
I uK
Pd*-
kne
i M
!ven.
raar
tcp
B
M
Ier
te-
n-
it-
e-
Gistermorgen om 11 uur had in de aula
van het Koloniaal Instituut een algemeene
vergadering plaats
tot
met
De Derde Orde en devote
leven in toet hnfegesin.
bben
lacob
labo
ren’)
akels
en
n.l.
n da
t en
i kop
laden
den
srtjee
srvan
1 «o.
»««e
op.
it ta
ere
4X1
>11-
nd
ais
en
is-
ras
je-
:U-
Mgr. J.
Utrecht,
woord.
ram
Bol-
per-
ider
met
DO
be
nde
elne
ge
pen
leef
pu
sht,
on-
ult
betrek-
den
ee-
!Un
ling
«n-
„ChristelUk Gezinsleven
en Sobriëtaswerk”.
In de nevenvergadering, welke „Sobriétas”
dezen middag hield in het gebouw der St.
Joeephgezellenvereeniging, heeft Pater Ma
rius Laniers O.FM. gesproken over „Christe
lijk gezinsleven en „Sobriëtaswerk”.
zet spr. uiteen, hoe het Wlt-
Oele Kruis bij de gezondheidsverzorging in
het huisgezin kostbare diensten bewijst. Van
de verpleging bij ziekbed en kraambed gaat
een groote invloed uit voor het hygiënisch
leven van het gezin.
Slotwoord van den Aartsbisschop
Ik acht het een voorrecht en gevoel het
een groote vreugde, aldus Z. H. Exc„
Christelijk gezinsleven
en rezondheidsoorg.
In de nevenvergadering van de RK. Na
tionale Federatie „Het Wit-Gele Kruis” hield
pastoor J. Kltselaar een rede over „Christelijk
gezinsleven en gezondheidszorg".
Aan geen enkel leven, aldus spr., wordt
het lijden gespaard. Wie goed kan lijden,
kan goed leven. In het goed lijden is Jezus
Christus ons voorafgegaan en, ons ten voor
beeld, droeg de verhevenste der vrouwen
haar ongezien martelaarschap. Onze traditie
op het gebied der liefdewerken is geboek
staafd. Tot deze werken behoort het Wit-
en het daarmee in bedoeling
RK. Groene Kruis van Lim-
Luid aplaus klonk op deze
rede.
Baron Van Wijnbergen dankte allen, die
hadden medegewerkt om den Katholieken
dag zooveel mogelijk te doen slagen. In
het bijzonder bracht spreker dank aan mr.
Geseling, voorzitter van het Amsterdamsch
comité en diens echtgenoote, en aan de hee—
ren Willem Nieuwenhuls en Paul Huf voor
hun daad, welke van groote Katholiek-cul-
tureele beteekenis is geweest.
Daarop gaf spr. het woord aan Z. H.
H. G. Jansen. Aartsbisschop van
voor het uitspreken van het slot-
Op de rede van den heer Fieskens volg
de luid applaus, waarna gedurende 5 minuten
werd gepauzeerd.
Vervolgens was het woord aan mevrouw
A. van WageningenSalomons.
Gezin en school.
Als tweede spreker trad op mr. C. P. M.
Romme, lid van den Amsterdamschen ge-
meenteraad, die sprak over ..gezin en school.”
Mr. Romme verdedigde allereerst de stel-
lingen dat met betrekking tot de opvoeding,
het gezin den voorrang heeft boven den
staat en dat de school een hulp-insteUing
Gele Kruis,
gelijkstaande
burg.
Vervolgens
Wij katholieken, aldus besloot spreker,
hebben in dezen tijd een grootsche taak te
volbrengen een zending te vervullen Wij
hebben de wereld te hervormen door de op
voeding van den nieuwen mensch, die weet,
dat hij de „omstandigheden" beheerscht.
De crisis In
gezin
Woensdagmiddag om twee uur werd door
den Alg. R.K. Middenstandsbond „DeHanze”
een nevenvergadering belegd in gebouw
.Bellevue". Als spreker trad hier op de
Zeereerw. heer J. F. A. Bots, die de crisis
van het middenstandsgezin belichtte.
De heerschende economische orde, die aan
het gezinsleven reeds zooveel schade heeft
aangericht, is er thans op gericht, om het
middenstandsgezin zijn bestaan te ontnemen.
De sociale wetgeving in de laatste 25 Jaren
heeft wel bewezen, dat onze regeering het
tot haar roeping rekent de zwakke elementen
te beschermen en in hun rechten te hand
haven. Wat echter van regeerlngswege voor
den middenstand is gedaan, is echter nog
maar zeer weinig. Aandacht vragen wij van
de regeering, opdat zij, als straks de geor
ganiseerde middenstand met practlsche
maatregelen voor den dag komt, haar aan
vullenden steun niet zal weigeren.
Gezag en vrijheid in bet gezin.
Als eerste spreker trad op de heer A. N.
Fieskens met als onderwerp „Gezag en vrij
heid in het gezin.”
Chesterton heeft eens de vraag gesteld, al
dus spr., „What's wrong with the world?”
en hü antwoordde daarop met den paradox
„what is wrong is that we do not ask what
te right”. De tegenwoordige chaotische toe
stand komt voort uit een algemeen vergeten
van wat men oorspronkelijk bedoelde.
In de laatste jaren is veel over opvoeding
gesproken en geschreven. Vooral na den we
reldoorlog heeft het vraagstuk van de op-
voeding heel andere interessen dan voorheen
gekregen, die niet willen berusten in de noo-
den van dezen tijd. De oorlog met al zijn
gevolgen, individueel, collectief, moreel en
psychologisch heeft een ander licht gewor
pen op de menschen. Wat de meesten voor
heen niet onderscheidden, hetzij te goeder
trouw of omdat zU niet wilden, te aan de op
pervlakte gekomen.
In ieder mensch te het heimwee naar het
paradijs blijven leven. Ieder zoekt den weg
terug naar het paradijs. Dit zoeken noemen
w(j cultuur. Elk individu begint op 'n be
paald moment mee te zoeken, zelf te zoeken
op eigen wijze. Die eigen wijze is voor een
grooter of kleiner deel de wijze van de eerste
leiding, door haar gezag aan het jonge in
dividu opgelegd. De opvoeding heeft der
halve als voornaamste taak bet karakter te
lelden.
ve ron
dte
De loonpolitiek ten opzichte van
het gezin.
In de nevenvergadering, die gisterenmiddag
door de R. K. Werkgeversvereniging werd
belegd in „Parkzicht" hield dr. L. O. Korten
horst een inleiding over de loonpolitiek ten
opzichte van het gezin.
Van een rechtvaardig loon, aldus spr., kan
onder normale omstandigheden eerst gespro
ken wonden, wanneer het loon voldoende is
voor het levensonderhoud van den arbeider
en zijn gezin. Ieder mensch heeft het na
tuurlijk recht een gezin te stichten en den
plicht zijn gezin behoorlijk te onderhouden.
Derhalve mag het loon onder normale om
standigheden nimmer onder een zeker mini
mum komen.
Alleen abnormale omstandigheden kunnen
den werkgever noodzaken loonen te betalen,
die net voldoen aan de minimum-etechen.
De loonstandaard in Nederland is over het
algemeen berekend op een gezin met vier
kinderen. Practlsch kwam mr. Romme in zijn
praeadvles aan de R. K. Staatspartij tot de
conclusie, dat de kindertoeslag moest begin
nen met het vijfde kind, hoewel hij theore
tisch overtuigd was, dat de kindertoeslag
moest beginnen met het eerste kind.
De premie voor de verzekering moet der
halve in de'eerste plaats worden gedragen
door de jonge ongehuwde arbeiders, voor zoo
ver zij geen kostwinners zijn, en daarnaast
moeten de kosten dezer verzekering worden
opgebracht door samenwerking van de werk
gevers, de rest der arbeiders en de overheid.
Tenslotte meende spr., dat de uitvoering
dezer verzekering het best kon geschieden
volgens het stelsel van bedrijfsverenigingen.
De heer Geels merkte naar aanleiding van
dit betoog op, dat de werkgever rich nooit
mag onttrekken aan zijn plicht om te zorgen
ook voter het groote gezin. Daarom mag men
den spaardwang niet verbinden met het stel
sel der kindertoeslagen.
Mr. Viootn wilde bil de instelling van kin
dertoeslagen niet spreken van „verzekering*.
Tegen het bezigen van dit woord bestaan
zoowel juridische, als economische en ethi
sche bezwaren. Zouden bovendien de midde
len voor 't fonds niet gevonden kunnen wor
den door het heffen van een soort belasting
op vrijgezellen en vrjjgezrillnnen, desnoods
ook op de kleine gezinnen?
Apnatateai «ar zee.
Tegenwoordig waren ZBxc. Mr. Dr. L. N.
Deckers en het Tweede Kamerlid, da heer
Ch. v. d. Bilt
Naar aanleiding van de geestdriftige inlei
ding van pater Adrianus drong de heer
Zwagt aan op een Staatstoezicht op de lo
gies der schepelingen, welke thans vrij alge
meen nogteoo zijn, dat de zeeman wel naar
den wal wordt gedreven.
De charitaiUeve actie der Derde
Orde in bet hidagerin.
In de nevenvergadering, door de Francis-
caansche Derde Orde Woensdagmiddag om
twee uur belegd in de Kerk van den H.
Antonlus van Padua (Moeee en AAron) aan
bet Waterlooplein. trad als eerste Inleider
op de zeereerw. pater Chr. Roorda O.F M.,
pastoor te Rotterdam, over .Be charitatieve
actie der Derde Orde in het huisgezin”.
De Derde Orde, aldus besloot snr., te een
organisatie, in het leven geroepen door een
Serafijn, geruggesteund door een leefregel,
die slechts liefde ademt, samengesteld uit
apostelen der allerreinste charitas en staat
in onze woelige samenleving als een sterke
burcht, waartegen de haat te pletter loopt.
ZU prijkt als een vruchtbare tuin in lente-
tooi, wier voorjaarsbloemen in het gefolter
de menschenhart weer nieuwe levensvreugde
wakken.
te ter aanvulling van het gezin. In verband
hiermee wees spr. op de encycliek van Z. H.
Paus Pius XI betreffende de christelijke op-
voeding der jeugd.
Uit dese stellingen komt logisch voort de
wtespraak, dat da bijzondere schooi doelmati
ger te dan de openbare. De bijzondere school
aai door de andere werkwijze bereiken, dat
een verdieping kan worden geconstateerd.
Het openbare onderwijs echter leidt tot ver
vlakking.
Mr. Romme besloot met de St. Vidcentlus-
vareeniging in overweging te geven, nu en
dan bijeen te komen om onderling de erva
ringen te toetsen.
Aan het einde van de vergadering werd nog
een kort woord gesproken door Pater Otto
Wahl, géneraal-secretaris en den heer Van
Kuyck, president van den Bij zonderen Raad
te Antwerpen, die als gasten deae bijeenkomst
bijwoonden.
als een groote vreugde, aldus Z. H. Fvn.
dat ik u aan het slot van dezen Katholieken
dag mag toespreken, waarop een stof te
behandeld, die van zoo groote waarde te voor
uw aller gezinsleven.
Als tweede spreker op de nevenvergade
ring, welke Woensdagmiddag om twee uur
de Franciscaansche Derde Orde was be
legd in de kerk van den H. Antonlus van Pa
dua (Moses en AAron) aan het Waterloo
plein, onder leiding van den Weleerw. Pater
P. Melen OFM. behandelde de weleerw. Pa
ter Cyprianus OM.Csp. de Derde Orde van
St. Franciscus en het devote leven in het
huisgezin.
De Derde Orde van St. Franciscus, aldus
spr„ te een vereniging van personen, die
onder het bestuur van de Eerste (of Regu
liere Derde Orde) hun leven inrichten vol
gens een leefregel, door St. Franciscus aan
gegeven en door het hoogste kerkelijk gezag
goedgekeurd, om volgens dien regel naar de
christelijke volmaaktheid te streven. Als een
door de Kerk erkende orde van volmaakt
heid voor de menschen-ln-de-wereld-levend.
heeft ze uiteraard een zeer grooten invloed
op het christelijk familieleven. Dit blijkt
vooreerst uit het positieve voorschrift van
haar regel, dat de Tertiarissen rich in het
huiselijk leven moeten toeleggen op bet ge
ven van een goed voorbeeld voor anderen
en op het bevorderen der oefeningen van
godsvrucht. Verder moeten de tertiarissen
in geheel hun leefwijze, met terzijde stelling
van alle weelde en pracht, de middelmaat
volgens hun stand in acht nemen. Op be
paalde kerkelijke feesten moeten zij zich
door vasten voorbereiden. ZU zijn verplicht
maandelijks te communiceeren, dagelijks hun
officie te bidden. Zij moeten in liefde leven,
's avonds moeten zij hun geweten onder
zoeken, als ze kunnen lederen dag de H. Mis
bijwonen, een weldadige liefde toemen voor
de zieken, en voor geloof en zeden gevaar
lijke lectuur weren uit den familiekring. Zoo
ontstaat in feite een weelderig bloeiend
christelijk familieleven.
Het Christelijk familieleven redden, dat is
thans het meest actuele aller vraagstukken.
In onze tijden is daar haast een wonder voor
noodig. Welnu, het wonder der sanatle kan
plaats hebben volgens het woord van onzen
Paus Pius XI, die gezegd heeft, dat de Der
de Orde wonderbaar geschikt is om de hei
ligheid der zeden in geheel de christenheid
te herstellen.
Om vjjf uur gisterenmiddag werd in de
aula van het Koloniaal Instituut de slot
vergadering belegd, welke zich In een groote
belangstelling mocht verheugen.
Met een uitbundig applaus werden de
kerkelUke en wereldlijke autoriteiten verwel
komd
Nadat de bijeenkomst was geopend met
den Christelijken groet, deelde de voorzitter
mr. A. baron van Wijnbergen mede, dat
een telegram was ingekomen van Z. H. den
Paus, waarin deze de Nederlandsche Katho
lieken aanspoorde om de op den vijfden
Nederlandschen Katholiekendag geformu
leerde conclusies in praktijk te brengen.
Daarop was het woord aan prof. dr. Feron.
Wat is het gezin?
Ik kan het niet mooier zeggen, dan de
Wijze opstellers van den „Code Social" het
hebben uitgedrukt: „Het gezin is de bron,
waar men het leven ontvangt, is de eerste
school, waar men leert denken, is de eerste
tempel, waar men leert bidden I”
Reeds op het eerste moment, waarin man
en vrouw bij den goeden God aankloppen
als scheppers van het nieuwe leven, Is het
gezin zich in de eerste kiem aan t vervol
maken door het groote geloof in hun ouder
lijke kracht.
Het huisgezin is de bron van het leven!
In de feitelijke orde mag dat wel eens niet
bewaarheid worden, mogen man en vrouw wel
eens tevergeefs tot den goeden God bidden
en smeken om ook vader en moeder te
mogen zijn; in de ideëele orde, in de na
tuurwettelijke orde is het gezin allereerst
daarvoor. Het volmaakte gezin veronderstelt
de vervulling der echtelijke hoop, veronder
stelt kinderen.
Vandaar dat het ideale gezin, het katho
lieke gezin nooit vijand mag zijn van het
leven. Wie bang is voor kinderen, moet geen
Onder de niet talrijk aanwezigen, bevon
den zich de vier bisschoppen, die bij hun
binnenkomst met applaus werden begroet;
verder mr. d. L. N. Deckers, minister van
defensie, mr. J. H. R. van Schalk, voorzitter
van de Tweede Kamer der Staten-Generaal,
de Tweede Kamerleden Annie Meyer, Ch. L.
van de Bilt en mr. A. van Hellenberg Hu-
bar. Verder de Hoogeerw. pater dr. Simon
Mackaay, provinciaal der paters Augustijnen,
en de vice-provinciaal der paters Capu-
cjjnen.
De voorzitter, baron Van Wijnbergen,
opende de bijeenkomst met den Christelijken
Groet en heette allen welkom, in het bij
zonder eenlge hoofdbestuursleden van de
8t. Vlncentlusvereeniging in België.
Daarop gaf hij het woord aan den heer
Fieskens.
Ook op deze rede volgde luid applaus.
Baron Van Wijnbergen sprak een kort
dankwoord tot de spreken, waarna de
bijeenkomst met den Chr. groet gesloten
werd.
cheraars ten allen t jjde verdreven
uit den tempel. Ook nu nog.
-.„v USCIOJC, UUUl CU
vrouw. Dat beteekent de ontwaking van de
natuurlijke driften en het optreden van al
lerlei physieke en psychische verschijnselen.
Die periode veroorzaakt de opvoeding vaak
heel veel moeilijkheden. In die ptnse is voor
al begrijpende, liefdevolle leiding noodzake-
Hjk. Juist dan is er groot gewin dat ruwe
spot en hardheid indlvlduën verdwijnen ach
ter *n masker van schijn en naar zwoele
eenzaamheden. In één opzicht heeft het
ouderlijk gezag zich dan echter met vastheid
te doen gelden, ofschoon ook evenzeer op
een natuurlijke, onbevangen wijze en dat is
in den elsch van vervulling der godsdienst
plichten Want juist In die periode dreigt bij
velen sterk de godsdlenst-onverschllllgheid.
Met het intreden van die onverschilligheid
verdwijnt de voornaamste kracht tot steun,
om het ontwikkelingsproces tot een gezonde
rijpheid te doen uitgroeien. Daar heeft het
opvoedend gezag dus de wetten toe te pas
sen, die door God en de Kerk zijn aangege
ven, echter ook weer niet zonder die wijs
heid en grootmoedigheid, die den Jeugdigen
verstanden gemakkelijk iets doet begrijpen
en waardeeren.
gezin stichten!
Het hoofd van een ideaal gezin moet nog
altijd durven zingen: „Zou men armoe
lijden, om een mondje meer?” En dat wel
om de geloofs-overtuiging„Och waar men
schen strijden, helpt de Heer!”
Het leven moet verder behouden, be
schermd en gesterkt worden. Het mag waar
zijn, dat straks, als de katholieke politici
weer bijeenkomen, fortnuleertng en fundee-
ring van het rechtmatige familleloon niet
alleen door allen eensluidend wordt aange
geven; dat ook de katholieke sociale wetge
ver nog niet den zekeren weg gevonden beeft
in de economische verwarring onzer dagen,
waarop langs sociaal-geordende Ujn een
menschwaardig bestaan aan alle arbeiders
met hun gezinnen, groot en klein, verzekerd
is: Eén zaak is zeker, dat volgens de katho
lieke gemeenschapsleer ook de arbeider
hoofd kan worden van een gezin, van een
Ideaal gezin. WU, Katholieken, zullen daar
voor strijden en blijven strijden. En de H.
Kerk zal voor dit recht werken met nooit
wijkende en onoverwinnelijke kracht, de
kracht n.l. van de waarheid en van het
recht.
Het ideale gezin is uit een stoffelijk en
geestelijk element samengesteld. Een gezonde
werkende vader; een lieve, goede moeder,
blijde, frlssche kinderen, ziedaar den tuin,
waarin de goede God Zijn bloemen, de men-
schen-kinderen wil laten opgroeien. Het,
gen immers zien wij in de H. Llturgte op
nieuw Gods barmhartigheid zich neerbuigen
over den lijdenden mensch. Het is of de
H. Kerk als de ware moeder haar moe
derlijke zorgen verdubbelt, als zU haar kin
deren ziet lijden en sterven. Het H. Oliesel
maakt den mensch tot den gezalfde des
Heeren bij uitnemendheid, den vollen
Christus, waardig om met Christus te heer-
schen in eeuwigheid.
BU de laatste omhelzing van God en
mensch voor den dood, zien wij in de
H. Liturgie als t ware den Hemel open
gaan. Het vreugdevolle aanschijn van Jezus
doet de glorie der Hemelen reeds aanvoelen.
Op het oogenblik van sterven wordt de te
genwoordigheid van Jezus in de H. Liturgie
zoo zonneklaar, dat de priester in het oor
van den stervende met klare stem moet zeg
gen: Jezus. Jezus. Jezus. Het is de afscheids
groet der Kerk aan Jezus, die leeft en re
geert ook in dezen pas gestorvene. Zóó
eindigt het familieleven van den Christen-
menach op aarde.
Tentoe netelHng
m de hal van Koloniaal Instituut worden
dor de firma H. Th. J. A. Ooebergh,
Haarlem, boekwerken geëxposeerd,
king hebbend op het onderwerp van
Katholiekendag.
Deze tentoonstelling trek zeer veel belang-
ideale gesin is echter ook de eerste school,
waar men leert denken, de eerste tempel,
waar men leert bidden.
God heeft het niet laten ontbreken aan
goddelijke hulpmiddelen en wetten, welke
dese levensvorming, deze opvoeding, in en
door de hand der ouders mogelijk maken.
Hij heeft daartoe vader en moeder met
eeuwige banden aan elkaar en aan bet kind
gebonden. HU heeft de harten der ouders
gevuld met de intieme en mystieke kracht
der ouderliefde. Zelfs met beloften heeft HU
de kinderen aan die invloedssfeer van het
gezin willen binden: Eert uw Vader en Moe
der, opdat gij lang moogt leven op aarde.
En HU ëëeed nog duizendmaal meer. HU
maakte het huweUjk tot Zijn Sacrament,
waardoor men bovennatuurlUk gevormd
wordt, en de heiligende Invloed der door God
gewUde huls-priesters zoools prof. Adam
zich uitdrukt op de kinderen overgaat.
Het doel van het gezin is de opvoeding.
Maar dan de eenig-ware, de chrlsteUjke op
voeding.
En nu enkele vragen:
Acht gU een jongen en een meisje, die met
weinig geloof, maar wellicht met veel zonden
tot den drempel van het huwelUk zouden
treden, in staat en geschikt om de ouderlUke
en priesterlUke taak te gaan vervullen?
Acht gU een jongen en een meisje, die den
beker der liefde reeds lang leeg hebben en
den geest beduimeld door de aanraking der
hartstochten, in staat en geschikt om dien
heiligen tempel van het gezinsleven te f sn
bouwen?
Acht gij de moeder, die te laf zou wezen
om haar kind zelf te voeden, die te lui zou
wezen, om haar kleine te verzorgen een
waardige helpster van God bU de vorming
van zielen?
Acht gU het wijs en goed, dal de jonge
man, die een helpster gaat zoeken voor zulk
een taak, die een moeder gaat zoeken voor
eigen kinderen, daarvoor het liefst en het
meest gaat uitzien op het wilde veld van
danszaal en bioscoop?
Of dat een meisje, hetwelk een vader zoekt
voor eigen kinderen, niet bidt, maar wel
verleidt, niet ziet naar degelUkheid en deugd,
maar wel enkel naar geld en goed?
Willen wU het ideale gezin, laten we dAn
zorgen:
dat het huwelijk komt te staan in de ach
ting, welke God vraagt voor een ZUner
schoonste Sacramenten, eenmaal vergeleken
met ZUn eigen Zoon en Diens Kerk;
dat de verkeering weer wordt de waardige
voorbereiding tot een hooger ambt en dus
een samenopklimmen naar hooger geestelUk
leven, in plaats van een afdalen naar zonde
en verlaging;
dat het huwelijk weer wordt een levens
ideaal, zoo schoon en groot, dat geen voor
bereidend offer te zwaar valt;
dat de gehuwde man zijn eer en trots er
in zoekt „vrouw en kind te schragen qp zijn
sterke jeugd”;
dat het meisje, hetzU van adel ot van de
fabriek, weer in zich ontwikkelt, dat he-
roisch-mooie verlangen naar het heilige
moederschap, waarin de grenzen van het
levensgeluk bij rijk en arm gelijk loopen,
waarin het fabrieksmeisje een even gelukkige
toekomst vindt als de koningsdochter;
dat het ideaal weer gekend wordt en daar
door bemind en met offers gekocht;
dat het huls der gehuwden kan wezen een
huis van ruimte en lucht, gelijk het hart
der ouders een hart van geloof en liefde;
dat het gezin, dat door katholieken ge
sticht wordt op de treden van het altaar,
uitloope op Gods troon.
Heaoefc aen het Penmuaeum
Na afloop van de H. Mis, hebbfcn de vier
bisschoppen een bezoek gebracht aan het
Pers-museum op den N. Z. Voorburgwas,
waar zU werden toegesproken door den heer
L A. P. M. van den Broeke, bestuurslid van
de Ned. R. K. Journalistenvereenlglng.
vormen, het gevoel en den wU te
Deze grondwaarheid Is langen tijd
achtzaamd, ook door vele katholieken,
zich uit zwakheid hebben gericht naar de
ideeën van anderen, die bulten de Kerk
staan. „Zooveel geestesarbeid staat er buiten
de Kerk”, schreef Mgr. Spalding eens, „dat
de Katholieke godsdienst ophoudt een macht
in de wereld te zijn, indien de katholieken
zelf niet meer op den voorgrond treden als
voorbeelden van zedelUkheid en verstand.”
Met andere woorden, velen hebben de reali
teit verlaten, het begin- en eindpunt uit
het oog verloren, om te reikhalzen naar her
senschimmen.
De wereldoorlog beeft geen anderen
mensch gemaakt, maar liet den mensch zien
als het product van de opvoeding van voor
afgaande tijden.
Sedert het materialisme van de eerste helft
der negentiende eeuw af de geesten ging be-
heerschen, richtte de opvoeding zich alleen
naar de vraag op welke wijze de nieuwe
mensch zooveel mogelijk gunsten van den
mammon zou kunnen verwerven. Het kind
leerde van minuut tot minuut, dat het in
het leven op geld aankomt en dat de heele
rest onzin is. Het jonge kind zag en hoorde
ook nog wel bidden, maar tevens, dat daar
door de ingespannen gedachten op geldge
win niet loslieten. Het leerde intuïtief en
met zijn verstand de ware motieven van het
ouderlijk gezag kennen, de gemakzucht, de
hebzucht, het egoïsme en heel vaak is het
niet meer mogelUk den eerbied voor het
gezag te behouden, als men de motieven van
dat gezag heeft begrepen, „n n*y a pas de
grand homme pour son valet de chambre.”
De Jeugd trekt gemakkelUk de consequen
tie uit alles, wat haar in les en voorbeeld
gegeven is. Waarom zou zU dat ook niet
doen? Het Ideaal, dat strijden moeilijkhe
den vraagt, Iwft men haar niet gewezen.
Dat het niet4bp het uiterlUk, maar wel op
bet innerlijk aankomt, heeft men haar niet
geleerd. Dat de waarde van de vreugde be
paald wordt, door de voorafgegane beheer-
schlng en ontzegging, heeft zU niet ervaren.
De „eeuw van het kind” leert haar vroegtij
dig dat het kind de grootste hindernis op
de wegen naar het genot is, zoodat de eeuw
van het kind zal worden de eeuw zonder
kind. En zoo geeft de stuurlooze jeugd zich
over aan de stroomingen, die uit de bron
nen van bet materialisme zijn opgeweld. Al
le waarden, ook de geestelijke, worden om
gerekend in geld. Alles wat tot den Inner-
lijken mensch in betrekking staat, schom
melt met den geldkoers en het dividend en
wie vraagt nog naar het zedelijk gehalte van
oorzaak en middel? De nieuwe cultuur
maakte zichzelf een nieuwe moraal, een
nieuwen kansstrijd met een nieuw recht, en
zelfs nieuwe vormen van „liefde tusschen de
seksen”. ZUn ook niet vele katholieken, he
laas, min of meer besmet door die ketterijen
van het materialisme? En ligt niet dAAr de
oorzaak, dat zU hun gezag verloren, hun
macht over de Wun door God toevertrouwde
kinderen? Want zU zeM hebben aan hun ge-
■M de verhevenheid in oorsprong, wezen
en doel ontnomen en daardoor hebben zij
het prijsgegeven aan een beoordeeling vol
sens zuiver materiëelen maatstaf. Welke
resultaten aanschouwen wU van „de eeuw
van het kind"?
Hoeveel is de opvoeding der massa beter
geworden, hoeveel beter de woning, de Wee
ding, de hygiënische verzorging? Wat Is de
opvoeding in het huisgezin eigenlijk nog? De
Staat moet er maar voor zorgen, dat er op
voeding is. De Staat moet maar zorgen voor
de UchamelUke gezondheid, voor voeding en
Weeding, voor diploma's, voor baantjes en
▼oor goede betaling daarbU.
De vraag rijst of de communistische le-
▼«nsbeschouwlng, die uit de materialistische
▼oortgekomen. onze cultuur zal overheer-
zchen. WU hopen van niet, maar hoe dik-
*13* is dergelijke hoop reeds bedrogen uit-
De Heilige Liturgie en het
Christelijk Familieleven
Woensdagmiddag om twee uur belegde de
federatie van Liturgische Vereenlglngen in
Nederland In het 8t. Wllllbrorduspatronaat
een nevenvergadering. Als spreker trad hier
op de zeereerw. heer L. J. Wlllenborg, die
„de heilige LlfcurEie en het ChristelUk fami
lieleven” behandelde.
Alvorens tot de bespreking van zUn on
derwerp over te gaan, gaf de Inleider
allereerst een definitie van hetgeen onder
de heilige liturgie moet worden verstaan.
Overal waar de Christus zich aan de men
schen hier op aarde openbaart, is de H. Li
turgie de zichtbare, hoorbare, tastbare, voor
de zinnen waarneembare gestalte, aldus spr.
ZU heeft een dubbele werking in het
Chrlstelüke familieleven.
In haar rust Gods oog op ons en om op
waardige wUze den bruidegom onzer ziel
tegemoet te treden en al zUn zegeningen te
ontvangen, kleeden wU ons in hetzelfde
gewaad: de H. Liturgie.
Soodra de H. Liturgie bidt, zingt, werkt,
offert, is het Gods Barmhartigheid, die zich
meedeelt aan de menschen. Dit zien wjj
onmlddellUk bU de wording van het fami
lieleven, want God heeft het begin van het
familieleven blijvend willen heiligen en ze
genen en daarom het verbond, waaruit het
familieleven ontstaat, gemaakt tot een
sacrament en dus tot deel der H. Liturgie.
De Barmhartigheid Gods heeft zich zoo-
als de Introïtus van de HuwelUksmis
ontroerend aangeeft ontfermd over twee
eenlgen, die hun vader en moeder verlaten
hebben, en die nu onder Gods zegenende
Barmhartigheid met- den priester in stilte
hun eerste Onze Vader als gehuwden bid
den, daarmede te kennen gevende, dat hun
innigste wensch is, dat zU door hun huwe
lijk die zeven beden als grondwet voor hun
familieleven willen kiezen. En wanneer dan
de H. Liturgie haar vollen zegen over dit
huwelUk kan uitstorten, en de H. Mis voor
bruidegom en bruid volgt op de zegening,
zien de Jonggehuwden de zeven idealen
van het familieleven aangegeven in het
Onze Vader voor zich in het offer der
H. Mis.
.Wanneer het Jonge paar zün woning be
treedt, dan geleidt de Liturgie het. Zege
nend met het ge wij cte water gaat de priester
door alle vertrekken rond, en smeekt God
dat HU zUn engel zende om al de bewoners
van dit huis te bewaren, te koesteren, te
beschermen, te bezoeken en te verdedigen
en om het huis te zegenen, opdat erin
zU gezondheid, overwinning, kulschheid,
kracht, nederigheid, goedheid en zachtzin
nigheid, vervulling van de wet en dankzeg
ging aan God. Voor het slaapvertrek spreekt
de priester nog een afzonderlijken zegen uit.
waarin hU bidt, dat allen die er wonen in
Gods vrede vast staan, in ZUn wil volhar
den en oud worden en zich vermenigvuldi
gen in lengte van dagen en komen mogen
tot het rijk der hemelen.
Zoo gaat dan dit ChristelUk familieleven
zUn groei en bloei vol vertrouwen op Gods
zegen tegemoet. Steeds vergezelt de H. Li
turgie de familie bü al haar gangen en bij
al haar werk.
Doch vooral oefent de H. Liturgie invloed
uit op den geestelijken groei en bloei van
het ChristelUk familieleven, wanneer het
zich maar aansluit aan het kerkelUk leven
in de parochie. Het familieleven in huis
moet zich in zekeren zin aanpassen aan het
kerkeljjk parochieleven. Er moet eenheid
van geest en hart, van spreken en handelen
zUn in parochiekerk en huisgezin. Het ker
kelijk jaar moet zUn stempel drukken ook
op het familieleven In het huisgezin. Dank
baar constateerde spr. dat nu door de we-
keUJksche goedkoope uitgave der Zondags
missen, het innig deelnemen van het volk
voor de liturgische diensten in de parochie
kerk zooveel gemakkelUker is gemaakt. Ook
de gewijde kruisbeelden en de beelden van
de H. Maagd, St. Joseph en het GoddelUk
Hart, geïntronlseerd. kunnen aan het leven
als 't ware een liturgische kleur geven en
zeer zeker ook een innerlijke heiliging over
eenkomstig de viering van 's Heeren gehei
men.
Welk een verheven plaats neemt de H.
Liturgie ook in tegenover het familieleven,
waarin het kind als vrucht is geboren. Door
de vragen van den priester hij het Doopsel
wordt het kind in de H. Liturgie als opge
nomen en door de antwoorden van peter en
meter neemt het deel aan den llturgischen
dienst. Aan de hand des priesters wordt het
kind de kerk binnengeleid, om deel te heb
ben met Christus tot bet eeuwig leven.
Met teedere zorg omringt de H Kerk in
hare liturgie het opgroeiende kind. Alle
liturgische zegeningen worden aan en voor
het kind gegeven. De H. Liturgie laat het
niet los en geheel het leven van de wieg
tot bet graf, is zU werkzaam, met Christus
verborgen in God, donee Christus formatur,
tot Christus in den mensch gevormd is en
het oogenblik aanbreekt van de eeuwige
vreugdevolle geboorte in den Hemel.
Het is voor ons. die nu reeds zes jaren de
onbeschrüfelüke zegening der Tridua voor
rieken hebben medegemaakt, een heerUjke
beleving van den rijkdom der H. Liturgie
geworden, welke de H. Kerk bezit in het
Mlssale en Rituale voor zieken. In die da-
gekomen. En bovendien, als de communisti
sche levensbeschouwing bet ook niet wint,
hoeveel onheil kan zij dan nog stichten, eer
zij haar laatste kracht verloren heeft? Met
berustend hopen en lUdelUk aanzien zUn
wU dus van de problemen niet af.
WU moeten opnieuw beginnen en begin
nen van voren af aan. WU moeten elschen,
en onverblddellUk elschen: herstel van het
ouderlijk gezag als het fundament van en
het middel tot de opvoeding. De ouders moe
ten het kind den juisten weg wijzen naar
zUn bestemming en het afhouden van dwaal
wegen.
Het onverzwakt handhaven van het ouder
lijk gezag is daartoe noodzakelUk. Het
ouderlijk gezag moet gevoerd worden met
wijzen tact-en zonder voorbarige, onnoodige
strengheid en hardheid, want daarin ligt
een kenteeken van twijfel, vrees en zwak
heid. Een oprechte bedoeling, die voortkomt
uit een eerlUke, levende overtuiging, twijfelt
niet. Hoe sterker het zelfvertrouwen in het
gezag leeft, hoe gemakkelijker en hoe liever
het wordt gehoorzaamd. De goede bedoeling
in het gezag voelen kweekt liefde tot dat ge
zag aan. De rustige zekerheid van het gezag
suggereert het gevoel van veiligheid, die al
len noodig hebben om een gezag te volgen.
WU kunnen veilig aannemen, dat de grond
slag In de opvoeding door de moeder is ge
legd in de periode van de eerste zes levens
jaren van het kind. Of die grondslag goed of
slecht is daarvan zal het verdere verloop
van de opvoeding voor een groot deel af
hankelijk zUn. Omstreeks den leeftUd van
zes A zeven jaren komt de .mensch” in het
kind, dan breken de jaren van verstand
aan. Waar de mensch zich gemakkelUker
laat leiden In de richting van het kwade
dan in de richting van het goede, is een op
voeding, die tot passieve gehoorzaamheid wil
opleiden, bij voorbaat mislukt. De uitoefe
ning voor een gezag, dat daarop is Ingesteld,
zou dat gezag nooit overbodig kunnen ma
ken. En het doel van de opvoeding is, zich
zelf zoo spoedig mogelijk overbodig te ma
ken.
De zedelUkheid onzer daden wordt bepaald
door de betrekkingen tot het leven. Een ze
delijkheid uit gewoonte is dus dood en nut
teloos. Het kind moet geholpen worden
zichzelf op te voeden. De opvoeding moet
zelfbeheersching, verantwoordelijkheidsbesef
en liefde tot het zedelijk goede, alleen om dat
zedelijk goede, bU het kind aankweeken.
Laten de ouders niet meenen, dat zU
iets van waarachtige beteekenis bereikt heb
ben, als zU hun kind hebben gebracht in
een goede maatschappelijke positie. De hon
ger van verstand en hart dringt tot erger
dan de honger van de maag. Wij moeten
niet beginnen met te trachten de levensom
standigheden te veranderen, om daarna met
een andere opvoeding te beginnen, want dan
zouden wU blüven ronddraaien in een vlcl-
eusen cirkel. Als wU de levensomstandighe
den primair stellen, dan maken zU den
mensch. in plaats van dat de mensch de
levensomstandigheden dwingt en daardoor
omschept overeenkomstig zUn geestelijke en
zedelUke idealen, voor ons bepaald door bet
Evangelie van Christus.
De Apostel Paulus heeft de evangelische
waardigheid van den UchamelUken arbeid in
het licht gesteld, maar noch hu, noch iemand
anders heeft den UchamelUken arbeid op ge
lijken rang geplaatst met den geestelijken
arbeid.
In dezen tUd is de opvoeding genoodzaairt,
zich dat voor oogen te houden. De geestelU-
ke levenswoorden zUn hooger dan de mate-
rieele. Als men dit niet door theorie en
practijk In de opvoeding van de nieuwe
menschen bevestigen wU, dan is al ons pra
ten over opvoeding zoowel als over de op
lossing der sociale kwestie, vergeefsch.
Als wij het ernstig meenen met de uitbrei
ding van het Godsrijk op aarde, dan zal de
opvoeding moeten gebaseerd zijn op de be
ginselen, dat het Godsrijk niet van deze we-
reld_Js. dat zaken niet zaken zijn, dat sja-
i worden
Het moedencti
familieleven.
Woensdagmiddag om twee uur belegde de
Ned. RK. Bond voor Groote Gezinnen on
der leiding van den heer J. Bloem een ne
venvergadering in het Corn. Broerehuls. De
spreker op deze vergadering, de heer J. W.
F. v. Meegeren had tot onderwerp in behan
deling gekoeen: „Het moederschap in bet
Roomsche familieleven”.
Om de hooge verdiensten van het moe
derschap te erkennen en te huldigen, moe
ten wU op voorbeeld van het buitenland
leder jaar een zg. Moederdag organlseeren.
De R.K. Bond voor Groote Gezinnen heeft
daartoe het initiatief genomen en zal het
volgend jaar dezen dag demonstratief vie
ren.
Spr. behandelde vervolgens uitvoerig de
encycUek „Castl ConnubU”, die een scherpe
veroordeellng inhoudt van vele tegenwoordige
opvattingen van het huwelUk en van de toe
standen. die bijgedragen hebben tot de
ontwrichting van het huwelUksleven. In het
bijzonder richt de encycliek zich tot de moe
ders en wijst haar erop, dat het huwelUk
een zlelenverbond Is en dit een der welda
den van het huwelUk de kinderzegen is.
Bisschoppelijk bezoek Penmoseam
Omtrent het bezoek aan het Persmuseum
vernemen wij nog:
Hedenmorgen hebben de Bisschoppen, die
ter gelegenheid van den 5den Katholieken
dag te Amsterdam vertoeven, een bezoek
gebracht aan het Nederlandsch Persmu
seum.
Hunne Hoogw. Exc., de Aartsbisschop,
Mgr. J. H. G. Jansen, de Bisschop van
Haarlem Mgr. J. D. J. Aengenent, de Bis
schop van Den Bosch, Mgr. A. F. Diepen;
Mgr. D. J. Theelen, die vergezeld waren
door den Deken van Amsterdam, dr. O. C.
van Noort, en den secretaris van den Bis
schop van Haarlem, den Zeereerw. heer
J. M. v. d. TuUn, bezichtigden in het Ne
derlandsch Persmuseum de tentoónstelUng
van R. K. dagbladen, die in verband met den
5den Nederlandschen KathoUekendag Is In
gericht en de werkgelegenheid voor de R. K.
journalisten, die tUdelUk in het Nederlandsch
Persmuseum Is ondergebracht.
Namens de R. K. journalisten en het be
stuur van het Nederlandsch Persmuseum
werden de hooge bezoekers verwelkomd door
den beer L. A. P. M. d. Broeke. 1
„He< O erin ta Christus hersteld
door den Vlncentlaan.”
In het St. Willibrordusparonaat was he
denmiddag een nevenvergadering belegd,
waarin Rector L. Brink sprak over: „Het
Gezin tn Christus hersteld door den Vincen-
tiaan”.
Het huisbezoek, dat de spil is van alle
Vlncentlanenarbeld. kan veel bijdragen tot
verheffing van het gezin In godsdienstig,
zedelijk en stoffelUk opzicht.
De zoo bijzondere nooden van dezen tijd
naast werkloosheid, weeldezucht, een schier
revolutionnaire onafhankelUkheidageeet reeds
bU de Jeugd, het nog altijd niet opgeloste
woningvraagstuk groepeeren zich alle om
het gezin en bedreigen dit met ondergang.
Op de vraag: hoe zal de Vlncentlaan dezen
noodtoestand bestrijden? luidt het antwoord:
door een drievoudig apostolaat, nJ. dat van
het gebed, van het goede voorbeeld en dat
der Icharltas, gerieht naar de nooden van
dezen tUd.
Ideaal zou het zün als in volkscentra con
ferenties werden opgericht van katholieke
huiseigenaren, die bU het beschikbaar stellen
van hun woningen ook de charitas een
woordje lieten meespreken. Zakelijk zijn hier
tegen misschien wel bezwaren, maar in een
zaak T*n zoo aangrijpend belang mag men
rich toch niet alleen laten leiden door zake-
lUke overwegingen.
Een der aanwezigen betoogde de noodza
kelijkheid om door geheel Nederland een
actie te voeren tegen de drinkgewoonte in
het gezin, terwijl door enkele andere aan
wezigen een grootere actie onder de Jeugd
werd bepleit.
Door een der aanwezige geestelUken werd
nog voorgesteld een actie te beginnen tegen
de kermissen, waarbij de spr op de gunstige
resultaten wees, die In Breda reeds zUn be
reikt door gezamenlijk overleg met de bur
gemeesters
Nadat pater Marius Larners de verschil
lende sprekers beantwoord had, werd het
.Ban U. o Koning der Eeuwen" gezongen,
waarna de vergadering werd gesloten.
Een verklaring
Eindigen wij dezen Katholiekendag met
een verklaring:
BU de liefde voor Christus, die eenmaal
het gezin, waarin wU geboren werden tot een
orgaan van ZUn Mystiek Lichaam maakte;
bü de liefde voor de Kerk, die eenmaal on
zen eigen vader en moeder tot een gezin
samenbond; bjj de liefde voor het kruis, dat
onze huiskamer sierde;
Kinderen van Nederland, weest gerust, laat
anderen elders er voor werken, dat vader en
moeder, vrU van elkaar en zelfs vrU van
hunne kinderen, vernietigen, wat zU zelf
bouwden, wU zullen met des te meer kracht
strijden, opdat gU een echten vader en een
echte moeder, in trouw en liefde, moogt be
houden;
Jongelingen en jongedochters van Neder
land, laat anderen U verleiden en misleiden
met een ideaal van vrije liefde en vrije lus
ten, wU. katholieken, zullen met des te meer
liefde en kracht U spreken en preeken over
een ideaal, dat God zelf voor U beeft be
reid;
Gehuwden van Nederland, laat anderen
uw huwelijk schilderen als een last en uw
kinderen als een kruis, wU zullen blijven
lezen In den bUbel van de moeder en haar
kinderen, die zUn als de weelderige wijnstok
met de rijpe druiven; wU zullen bUjven ge
tuigen: .Baar op t schouwke prijkt mün
eenlg kruis!”
Vaders en moeders van Nederland, laat
anderen uw kinderen opstandig maken in
geëxalteerde vrijheidszucht, wij, katholieken,
zullen blijven getuigen en vermanen: „Eert
uw vader en uw moeder, opdat gij lang
moogt leven op aarde!”
Regeerders en sociale werkers van Neder
land, laat anderen in klassenstrijd of in libe
ralisme het gezba bUjven maken tot een
strijdcel of blijven drukken tot een stuk pro
letariaat, wij, katholieken, zullen het vaandel
van Plus en Leo als een verlossing voor bet
gezin blijven uitdragen.
Bisschoppen van Nederland, laat anderen
dan het gezin tn heilloos geweld willen los
rukken van de Kerk en Haar leiders, wU.
Uwe onderdanen, zullen Uw gezag over onze
gezinnen als een zegen Gods blUven waar
deeren en volgen.
Apostelen van Nederland, die eenmaal het
christelijk gezin hebt opgebouwd tusschen de
wilde zeden onzer oude voorvaderen, laat
anderen trachten tot een ruïne te slaan, wat
gU eenmaal hebt opgebouwd, wU. Uwe trou
we zonen, zullen de erfenis onzer christelijke
vaderen redden en handhaven.
Pius XI, Paus, ook van Nederland, laat
anderen Uwe stem niet verstaan of versma
den, wU. Uwe kinderen, danken U voor Uw
groote lessen, ons juist In de laatste jaren
gegeven en zullen huwelijk en gezin met
katholieke fierheid hooghouden!
Goddelijke Zaligmaker Jezus Christus, Ver
losser ook van Nederland, ideale zoon van
een Ideale moeder, ideaal kind tn een ideale
H. Familie, laat anderen in rampzalige dwa
ling dan nog zoo ver afstaan van Uw leer
en voorbeeld, wij blijven U trouw; wij willen
allen het Ideale gezin, waarin de vader werkt
als Joeef, waarin de moeder bemint en lijdt
als een Maria, waarin het kind „erat sub-
dltus fllus” onderdanig is als de kleine Jezus.