ONS BLAD
i
b
HT
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN
MAANDAG 1 JUNI 1931
VIJF EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 125
f40.
HERSTEL EN AFBRAAK
WOORNAAMSTE &CIEUWS
in
De chauffeur in slaap gevallen?
Nog geen steun van hoogerhand
Aanvaring op de Noordzee
De opheffing van De Tijd
200.000 per jaar
Omslachtig, maar genot vol
r
Auto-botsini
Jeugdige verstekeling
Wielrijder gedood
De voetbalwedstrijd te Blokzijl
Een koopvrouw bestolen
De echtscheiding in de
Ver. Staten
Auto-ongeval eischt drie
dooden
De crisis
het Visscherijbedrijf
te IJmuiden
Een Bisschop, die zijn schoenen
opat
De DO-X op Kaap Verdische
eilanden
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
Gehoor hoorns ook electr.
De werkloosheid in het
visscherijbedrijf
„Dit is het treurigste uur in ons
leven”
6»
f50./
Een toespraak van
Z. H. den Paus
NGEVAL
AAOGIrtE MOET, OP STRAFFE VAR VERLIES VAR ALLE RECHTER, GESCHIEDER UITERLIJK DRIEMAAL VIER EH TWIHTIG UREH RA HET
HET SPOOKSCHIP
r
si
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
L te
L te
Paus
heeft het reeds gezegd in
Rede
Philippe Daudet vermoord?
:k.
ÏJE
en
Barometerstand 9 uur VJn.: 761 vooruit
Stappen van den N. J. K.
dagblad De Tijd, ais gevolg van aankoop
Eerste étappe Oceaanvlucht
het
ut
Hoe de Papoea sigaretten rookt
ongeluk
het
moe. Mjjn
128
Twee
negen gronden aanwezig
noet
Te Hoek van Holland aangehouden
men'
Hooger beroep ingetrokken
In
Voor een waarde van 3008»
te-
;e-
se-
h-
de
ht
stevige bewaking is de Jeugdige
avonturier thans wederom achter slot en
Samenwerking tusschen werkgevers en werk
nemers eerste elsch.
teel
irig
er
en
er
bij een ongeval met
doodeliiken afloop
PRAIA (Kaap Verdische eilanden), 31 Mei
De DÖ-X is Zaterdagmiddag om 3 uur 25
(Greenwich tijd) te Praia op de Kaap Verdi
sche eilanden aangekomen.
Sinds 10 Mei heeft de DO-X het gunstige
moment afgewacht om naar Zuid-Amerika
te vertrekken. De reden van het uitstel lag
in de te zware belasting. Drie passagiers
werden toen weef aan land gezet om het
gewicht te verminderen.
bij verlies van een
duim of wijsvinger
Wassenaar
X een ern-
richtlng
eid een
De DO-X op de Kaap Verdische eilanden
aangekomen; eerste étappe van de Oceaan
vlucht.
Hl verlies van *n
anderen vinger
I Uit
leest
ikele
9Ut-
roo-
uit
zijn
isch
dé
000
stanei
in it
Een auto heeft bfj Teteringen drie per
sonen overreden en gedood.
De anti-katholieke actie te Rome,
van Z. H. den Paus.
ige
Ha
el-
ts-
Aanzienlijkr schade aan Hr. Ms. kruiser
„Sumatra”.
bij
een
en-
ulp
het
che
che
ge
en
uit
er-
an,
der
er-
fen
tos
rfj-
tot
sch
m-
in
iti-
:k-
den
en
ten
de
teer
alve
am,
het
zoon,
ook
an-
de
in
18-
nd
eg
en
ux
ABONNEMENTSPRIJS:
per kwartaal, voor Alkmaar 2
Voor buiten Alkmaar 2.85
Met Geïllustreerd Zondagsblad
0.60 hooger
De oorzaak.
Van betrouwbare zijde wordt gemeld, dat
zich in den auto bevonden een vader met
zfjn achttienjarigen noon, welke laatste den
wagen bestuurde en op wiens naam ook het
rijbewijs stond. De zegsman deelde mede,
dat de vader in elk geval en de zoon hoogst
waarschijnlijk onder den Invloed verkeerden
van sterken drank. Een der ooggetuigen moet
hebben verklaard, dat hij kort voor de aan
rijding. bij het passeeren van den wagen', den
zoon slapende achter het stuur zag zitten.
De officier van Justitie, mr. Baron Speyaert
van, Woerden en de districtscommandant der
Korf, marechaussee, Jhr. majoor Laman Trip
en de burgemeester van Teteringen leidden
het onderzoek.
Beide inzittenden van den wagen zijn voor-
loopig in arrest gesteld, terwijl de wagen In
beslag werd genomen.
De lijken der slachtoffers, die waren bin
nengedragen in een nabij de plaats des on
heil» gelegen woning, zijn nog naar het Ste
delijk ziekenhuis te Breda overgebracht.
De verslagenheid in het dorp Teteringen is
begrijpelijkerwijze zeer groot, daar hier reeds
binnen een Jaar seven slachtoffers van ver
keersongelukken te betreuren zijn.
gedaan, dat echtscheiding uitgesproken kan
worden, wanneer negen gronden aanwezig
zijn.
op door
gewicht
Gistermorgen om 12 uur is onder het via
duct bij den Midden-Steiger te Rotterdam
een nog onbekende wielrijder, die tusschen
twee trams wilde doorrijden geslipt en daar
na gegrepen door een motorwagen van lijn
vijf. De man geraakte geheel onder de tram
en werd op slag gedood.
De trambestuurder vergat door den schrik
te remmen, waardoor de lijn vijf tegen HJn 1
aanreed, die daar bjj de halte juist was ge
stopt.
Het voor- en achterbalcon van beide trams
werden beschadigd.
Het slachtoffer is naar schatting goed 30
jaar. Het stoffelijk overschot is naar het zie
kenhuis Coolsingel vervoerd.
In den hoed van den ongelukkige heeft
men de voorletters C. V. gevonden.
In Zfjn elders in dit nummer vermelde
toespraak heeft Z. H. de Paus o.m. gezegd:
Uw denkbeeld, om Ons dit bezoek te bren
gen. is voortreffelijk en aangenaam. Het is
Ons des te aangenamer en liefelljker in dit
droevig oogenbllk. het treurigste uur in Ons
leven. Wij zeggen dit in onze hoedanigheid
van Vader en Bisschop van Rome. Gij komt
Ons troosten op den avond van den dag,
die zulk een brutale schending aanschouwde,
een aanslag op wat Ons het dierbaarste is,
de Katholieke Actie der Elite, dat is der
Jeugd.
Wjj hebben natuurlijk den plicht en het
recht Ons te beroepen op de verdragen en
het Concordaat en diplomatieke stappen
werden reeds ingeluid, maar niets kan den
Bisschop van Rome verhinderen zijn stem
te verheffen. Men kan Ons vragen om ad
vies, niet om te zwijgen.
De
1917.
Zjjn vermanend woord is nu al bijna
veertien jaren geleden gesproken.
En nog altijd weten de diplomaten
het beter en de ministers en de bank
directeuren.
Ter hoogte van Terschelling zijn twee
stoomschepen tijdens zwarw, mist met elkaar
in aanvaring gekomen.
De sleepboot „Oceaan” van de firma Doek-
sen en Dros is ter assistentie uitgevaren.
Het stoomschip, dat noodsignalen heeft
gegeven, heeft waarschijnlijk geen radio aan
boord.
ADVERTENTIEPRIJS: Va» 1—
regels 1.25: elke regel meer ƒ025.
RECLAME per regel veer
de eerste pagina; »ooe de overige
F pagina’s f
RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD"
b|j vooruitbetaling per plaatsing
8.88 per advertentie van 5 regels:
Iedere regel meer 8.12
getallen
week van
Het bestuur van den Nederlandschet
Journalisten Kring heeft in zijn Zaterdag
middag gehouden vergadering langdurig
beraadslaagd over de as. opheffing van het
CS
Zaterdagochtend heeft men op de markt
aan den Goudscheslngel te Rotterdam ten
nadeele van een Amsterdamsche koopvrouw
een zwart geverfde kist, die met zink is be-
klêed. gestolen. De kist heeft een oogenbllk
onbeheerd gestaan. De inhoud bestaat uit
coupons zijde en crêpe georgette, ter waarde
van 3000.
Rev. Isaac Stringer, aartsbisschop van het
diocees Ruperts-land en primaat der Angll-
caansche kerk in Canada is bekend als „de
bisschop, die zijn schoenen opat.”
Op een zijner visitatle-relzen in zijn uit
gestrekt diocees, die per hondenslede werd
afgelegd, werd de bisschop met den hongers
nood bedreigd, omdat de levensmiddelen op
raakten.
Hij schreef toen het volgende in zijn dag
boek:
door De Maasbode, waardoor aan alle re
dactieleden van eerstgenoemd dagblad de
arbeidsovereenkomst is opgezegd.
Het bestuur besloot aan de directeuren en
commissarissen van beide genoemde dag
bladen het volgende telegram te zenden:
Het bestuur van den Nederi andschen
Journalistenkring. In vergadering bijeen, ten
zeerste onder den indruk van het feit, dat
het dagblad De TJJd als gevolg van aankoop
door De Maasbode zal worden opgeheven,
veroorlooft zich, onder verwijzing naar de
motie In 1926, zoowel door de Directeuren-
vereenlging als door den Journalistenkring
aanvaard, uw college met den meesten ernst
te vragen, welke maatregelen er genomen
zijn of zullen worden om de belangen van
het redactie-personeel in alle opzichten te
behartigen.
Het bestuur staat op het standpunt, dat
een dergelijke belangrijke verkoop niet mag
plaats vinden, zonder dat voor de belangen
van de betrokken redacteuren zoo goed mo
gelijk is gezorgd.
Wij meenen. dat in dit opzicht op belde
contracteerende partijen verplichtingen rus- r
ten.
Het bestuur heeft het dagelijksch bestuur
gemachtigd in het belang der journalisten
alle stappen te doen, die het noodzakelijk
acht.
LICHT OP. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 9.40 uur.
Officteele beschrijving automatiseering
telefoondienst Amsterdam-Rotterdam-Den
Haag en RotterdamDordrecht krijgen in
1932’33 telefonisch snelverkeer.
Het Fonds voor Sociale Voorzieningen be
richt:
Over de week van 16 tot en met 22 Mei
werd aan 513 394) werklooze opvarenden
uitkeerlng verstrekt tot een totaal bedrag
van f 5366.25 (f3840.25).
Dit aantal was als volgt over de ver
schillende gemeenten verdeeld: 227 Velsen,
123 Egmond, 22 Katwijk, 56 Schevenlngen,
85 overige gemeenten.
Aan het einde der verslagweek waren In
totaal 714 (368) zeelieden uitgetrokken en
wel: 248 (94) Velsen, 125 (66) Sgmond, 74
(31) Katwijk, 139 (95) Schevenlngen,
(82) overige gemeenten.
De tusschen haakjes geplaatste
hebben betrekking op dezelfde
het vorig jaar.
wichliJn
als verstekeling
steken.
Onder
De Nederlandsche vertaling van
de Vredesnota, waartoe pastoor Keulers
het voorwoord schreef, heeft „condona
tion” abusievelijk vertaald door „coördi
natie”. Dit is niet alleen onjuist, maar
ook èn op zichzelf én in den context
zonder zin.
Het woord „condonation” wjj heb
ben het letterlek opgezocht in de Acta
Apostolicae Sedls heeft met coördi
natie niets uitstaande en beteekent
(vgl. het Latijnsche „condono”) kwijt
schelding.
Een onjuist bericht?
Naar aanleiding van een op het eiland
ontvangen radiobericht was de sleepboot
„Oceaan” van de firma Doeksen en Dros ter
assistentie uitgevaren.
Na te 1 uur vertrokken te zijn, is de
„Oceaan” te 9 uur 's avonds onverrichter
zake teruggekeerd.
De kapitein rapporteerde niets van eenlg
in nood verkeerend schip te hebben ont
dekt.
Na het schrijven van den Minister \an
Staat, Minister van Binnenlandsche Zaken
en Landbouw aan B. en W. van Velsen in
zake het visscherijbedrijf. naar aanleiding
waarvan B. en W. arbeidersorganisaties en
Reedersvereeniging in overweging geven, zeer
spoedig met elkaar besprekingen te houden
om tot een beteren toestand te geraken,
werd door den Christelijken Bond van
Transportarbeiders verzocht, alsnog stappen
te doen, teneinde tot 'n steunverleening voor
het in de vaart brengen van schepen te
komen. De IJmuider Federatie verzocht B. en
W., den Minister uit te noodigen, zijn nega
tief standpunt te laten varen en een con
ferentie van alle partijen bijeen te roepen.
De Reedersvereeniging schreef, dat zij be
reid blijft te bevorderen, dat meer schepen
in de vaart worden gebracht, zonder daar
bij in de eerste plaats te denken aan het
behalen va*i winst mits het haar moge lijk
gemaakt wordt de directe kosten te dekken.
Meer kan het Bestuur niet biedenden het
woord zal nu zijn aan de Overheid en de
werknemers.
Op deze brieven hebben B. en W. aan de
Reedersvereeniging en de Arbeidsorganisaties
het volgende geantwoord:
,Jn antwoord op uw schrijven hebben wij
eer u mede te deelen, dat wtj het met den
Minister eens zijn, dat in deze gemeente
allereerst en wel zeer spoedig de oplossing
moet worden gezocht tusschen werkgevers
en werknemers. Bij de door ons goed be
doelde pogingen, om beide partijen tot sa
menwerking te brengen, hebben we zooveel
stugheid ondervonden, dat het ons toe
schijnt, geen zin te hebben daartoe nog
maals een poging te doen.
Het spreekt vanzelf, dat. mochten partijen
het eens worden, wij altijd gaarne bereid
zijn eventueele wenschen. indien deze voor
inwilliging vatbaar zouden kunen zijn, bij
de Regeerlng te steunen.”
October 1925
„17 KM. afgelegd, gebruikte voor avond
maal stukken geroosterd zeehondenvel van
mijn schoenen. Het toebereide leer smaakte
niet slecht."
18 October:
..Den geheelen dag onderweg. At wederom
stukken van mijn schoenen, nu gekookt. Heb
strikken voor konijnen gezet.”
19 October:
„Niets in de strikken gevangen. Als ontbijt
en middagmaal weer stukken zoolleer met
een sneeuwhoen.”
20 October:
„Stukken bovenleer gegeten, smaakte niet
zoo goed als de zolen."
21 October:
„Ook het leer raakt op. Ben ze
handen zijn gewond.”
Eenlge dagen later werd de b
Eskimo's gered. Hij had 20 K.G.
verloren.
De avontuurlijke jeugdige Lierenaar, die
zooals wij gemeld hebben, eenigen tijd ge
leden te De Lier een auto stal en daar
mede vandoor ging (het jongmensch was 16
jaar oud), en die later uit de handen van
een rijksveldwachter ontsnapte, is thans te
Hoek van Holland aangehouden. Hij had
zich namelijk In de „Prague” van de Har-
verstoken en had het voornemen
naar Engeland over te
Hoedemakers bij een voethol
te Bolkzijl zijn vrijgesproken,
bij een breuk van
been of arm
Mr. J. E. W. Duys te ’s-Gravenhage. die
de zaak omtrent de onregelmatigheden
bij den voetbalwedstrijd te Blokzijl als ver
dediger is opgetreden, ontving bericht, dat
de officier van Justitie bij de rechtbank te
Zwolle het door hem ingestelde hooger be
roep tegen het vonnis der rechtbank, waar
bij vjjf gedagvaarde personen van de hun
ten laste gelegde mishandeling van den
veldwachter
wedstrijd
Zaterdagavond omstreeks half zeven is op
den Oosterhoutschenweg nabij het dorp
Teteringen bij Breda, ter hoogte van den
spoorwegovergang BredaTilburg, een ont
zettend cuto-ongeluk gebeurd, waarbij drie
menschenlevens te betreuren zijn.
De negentienjarige Anna Jansen en de der
tienjarige Flentje Metsers begaven zich tegen
dien tijd kerkwaarts. Op ongeveer dertig M.
van huis zijnde, passeerden zij den veertig
jarigen fabrieksarbeider G. Swolfs. die van
zijn werk te Breda per fiets naar zijn woon
plaats te Teteringen terugkeerde.
Uit de richting Oosterhout kwam de
vrachtauto van de firma Bos Sz Co., hoen
derpark te Utrecht, met een flinke vaart
gereden. Juist toen de meisjes op het fiets
pad, dat ongeveer zeven M. uit de as van
den weg verwijderd ligt, den wielrijder pas
seerden. verliet de vrachtauto plotseling den
rijweg en reed met de volle snelheid op het
drietal in.
De veertigjarige G. Swolfs, vader van drie
kinderen, we.-d deerlijk verminkt. Hij moet
op slag dood zjjn geweest. De belde meisjes
gaven nog teekenen van leven. Mej. Jansen,
het eenlge meisje uit een gezin van drie
kinderen, overleed spoedig. Ook mej. Metsers
overleed eenlge minuten daarna.
Dr. Sluyters uit Teteringen was spoedig
ter plaatse, doch kon slechts den dood van
de drie slachtoffers vaststellen. De Zeereerw.
Heer Pastoor uit Teteringen, die direct ge
waarschuwd was, diende nog het Heilig
Oliesel toe.
Op den Rjjksstraatweg otX;
Is gistermiddag omstreeks half
stig auto-ongeluk gebeurd. Uit dé
Leiden kwam met groote snelr»
wagen, bestuurd door den heer C. Lf
uit Rotterdam. Uit den rechter zij^tg. de
van Oudermeulenlaan. kwam een andere
auto rijden, die op den hoek door den auto"
van den heer L. gegrepen werd. Deze
draaide daardoor een slag om en botste toen
tegen een uit de richting Den Haag komen
den derden auto. De slag kwam zoo hard aan,
dat de auto van den heer L. totaal ver
nield werd, de twee andere wagens kregen
lichte materieele schade.
De heer Lindeman werd met een ernstige
hersenschudding opgenomen, terwijl mej.
F. Brenneth uit Der. Haag, die in den der
den auto zat, een rlbfractuur opliep. De
beide gewonden werden per ziekenauto naar
he? Gemeentelijk Ziekenhuis te Den Haag
vervoerd. De vernielde auto is door de
politie naar het bureau te Wassenaar ge
sleept. Van een en ander is proces-v»’-)»Ral
opgemaakt.
De toestand te Egmond aan Zee.
Het bestuur der IJmuider Federatie van
arbeiders in het zeevlsscherijbedrijf heeft
Vrijdag aan den minister van binnenland
sche zaken een telegram gezonden, waarin
dringend antwoord verzocht werd op het d.d.
4 Mei jl. gezonden telegram. Voorts werd
in het telegram gemeld, dat de toestand van
de werklooze zeevisschers te Egmond maren
meer onhoudbaar is en dat de burgemeester
dier gemeente nog niets weet.
Hierop is van den minister het volgende
antwoord ontvangen:
.Dezerzijds ingesteld onderzoek toonde aan,
dat het gemeentebestuur helpt waar dit
noodlg is, middels werkverschaffing. Het rijk
geeft daarvoor subsidie.”
Het bestuur der IJmuider Federatie meent,
dat de werkverschaffing, zooals die thans ge
regeld is, absoluut onvoldoende is en zegt dat
velen met hun gezin van f 10.50 uit de
werkloozenkas moeten rondkomen.
Een reiziger vertelt het volgende van een
typische manier van rooken, die hij by de
woudbewoners in het land der Papoea's ten
Westen van de ..Fly Rivers” gezien heeft.
De tabak, of de sigaret, zooals men die
daar gewoon is, wordt in het einde van een
ongeveer 20 c.M. lange sigarettenpUp van
bamboe gebracht en dan aangestoken. Is dat
gebeurd, dan steekt de Papoea het wijde
einde met de brandende tabak in den mond
en het andere in de opening van een arm
ring. die dan. terwijl de vingers de pijp vast
houden. met de rechterhand gesloten wordt.
De linkerhand bedekt het andere, nauwere
uiteinde. Daar blaast de rooker den rook door
de pijp in de uitholling, die op bovenge
noemde wijze ontstaan is, trekt de linker
hand vlug terug en haalt den rook in.
Deze manier van rooken is zeker al eenlgs-
zins omslachtig, maar nog lang niet zoo in
gewikkeld als een andere, die van de inboor
lingen uit Zuid-Amerika gemeld wordt. Zij
leggen een laag tabak op den grond dh maken
daar een kleinen, ronden bakoven boven. In
de wanden worden eenlge gaten geboord en
daarin lange rieten pijpen gestoken. Dan
wordt de tabak aangestoken. Om te rooken
leggen de inboorlingen zich op den buik en
trekken uit alle macht zóó lang den ont-
'P in hun longen, dat zij tranen
I krijgen van inspanning en
T tenslotte weer moeten ultade-
Oververmoeidheid de oorzaak?
Als tragische bijzonderheid kan nog worden
medegedeeld, dat de vader van mej. Jansen
direct na het ongeluk, dit gebeurde n.1.
slechts enkele tientallen meters van zijn wo
ning die vlak naast die van Metsaers is
gebouwd, de plaats des onheils bereikte. Het
lijk van Swolfs ziende, begaf hij zich direct
met den passeerenden auto van den aan
nemer Verhagen uit Breda naar een dichtbij
gelegen café, waar hij dr. Slujjters met het
geweldig ongeluk in kennis stelde. Hij wist
toen allerminst, dat deze hulpoproep ook zijn
dochter betrof. Hij kwam dit eerst te we
ten, toen hij op de plaats van de ramp te
rugkwam en mej. Metsaers herkende, die
toen Juist gestorven was. Toen zag hij het
derde slachtoffer reeds naast den weg in
het gras gelegd.... zjjn dochter. Ook de
heer Metsaers beschouwde even later het
stoffelijk overschot ter plaatse van zijn
kind.
Zondagmiddag half elf heeft het parket te
Breda verschillende fotografische opnamen
gemaakt op de plaats van het ongeluk. De
kippen, waarmede de auto geladen was, en
die vervoerd werden van Utrecht naar Brus
sel, zfjn Zondagmorgen op een transport
wagen overgeladen om hun bestemming te
vervolgen. v
Vader, zoon en auto bleven echter in het
gemeentehuis te Teteringen. Dr. Hulst uit
Leiden verrichtte Zondagmiddag in-hof zie
kenhuis te Breda de sectie op de drie onge-
lukklgen, waarna hij vergezeld van mr. Spy-
aert van Woerden zich per auto naar de
plaats van aanrijding begaf. Ongeveer half
drie werd deze plaats bereikt. Hier werd aan
een boom op ongeveer een meter hoogte nog
een kleine hoeveelheid hersens aangetroffen.
Dat stukje werd afgesneden en medegeno
men. Gereden werd topn naar het gemeente
huis te Teteringen, waar het onderzoek werd
voortgëzet.
Over de oorzaak van het
volgende:
Uit hetgeen de ,M. M." van ooggetuigen
vernam, blijkt wel. dat slapen achter
stuur de voornaamste oorzaak is. De
op wiens naam het rijbewijs stond, verklaar
de reeds 20 uur achter het stuur te hebben
gezeten en zeer vermoeid te zijn geweest.
Hoewel hij bier gedronken had, scheen van
dronkenschap toch geen sprake te zijn.
Het blad vernam, dat v. d. Boé junior
reeds eerder met de justitie zou hebben ken
nis gemaakt. Hij zou n.l. reeds tweemaal
verballseerd zijn wegens rijden zonder rijbe
wijs op te Jeugdigen leeftijd, terwijl enkele
weken geledpn ook in België een ernstige
aanrijding door hem zou zijn veroorzaakt.
Na de sectie op de lijken door Dr. Hulst
werden de lijken vrijgegeven.
bil verlies m MO hand f 19E
een voet of een ons AU,
Twee weken geleden hebben zich een
y duizendtal Amerlkaansche en Europee-
sche economisten van naam, bank- en
industriemagnaten, In Washington ver-
eenlgd tot een congres van de Interna
tionale Kamer van Koophandel. Zeer
tegen den zin van het Witte Huls is
daar het probleem der herstelbetalingen
weer eens aangeraakt.
Het bleek, dat de Franschen en ie
Engelschen het op zijn zachtst ge
sproken buitengewoon op prijs zou
den stellen, indien Amerika zijn hand
wat minder dringend ophield, terwijl
Oom Sam er volstrekt niet aan denkt
zijn eischen in te perken en Europa
verwijt, dat het veel te veel aan bewa
pening uitgeeft en binnen drie jaar zijn
beele schuld zou kunnen betalen, als
het zijn oorlogsbudgetten maar durfde
opruimen.
Dit is niet de eerste keer, dat er
een verband wordt gelegd tusschen de
herstelbetalingen en de afbraak van
de bewapening.
In de vredesnota van Benedictus XV
komt ook een zinsnede voor, waarin
deze beide elementen voor het herstel
van den vrede In een adem worden ge
noemd. Alleen is èn de waardeerlng van
elk dier elementen afzonderlijk èn de
beschouwing van hun onderling ver
band heel verschillend ingesteld.
Het één vloeit voort uit het ander.
In het Witte Huis en in Genève
evenzeer erkent men de herstelbeta
lingen als een probaat middel tot her
stel van den vrede. De Paus echter, en
wij katholieken met hem trouwens
ieder nuchter denkend mensch met hem
ziet in de herstelbetalingen t groot
ste gevaar voor t herstel van de oorlogs
gedachte, voor het herstel van twist en
ruzie onder de volkeren.
In het Witte Huis oordeelt men, dat
de voordeelen van de ontwapening de
betalingen moeten bevorderen. De Paus
echter meent, dat juist die voordeelen
moeten leiden tot afschaffing van de
betalingen.
De letterlijke tekst van het betreffend
pauselijk schrijven luidt aldus: „Quant
lux dommages a réparer et aux frals
de guerre. Nous ne voyons d’ autre
moyen de résoudre la question, qu'en
posant, comme principe général, une
condonation entière et réciproque
justifiée du reste par les bienfaits im
mense» a retirer du désarmement.”
(Wat het herstel van de oorlogsschade
en oorlogskosten aangaat, zien Wij geen
ander middel om deze kwestie op te los
ten, dan als algemeen beginsel op te
zetten: een totale en wederkeerige
kwijtschelding, gerechtvaardigd door de
onmetelljke voordeelen, die van de ont
wapening zijn te verwachten).
Het verschil tusschen Rome en Was
hington ligt dus feitelijk In de waardee-
ring der herstelbetalingen.
Wie heeft gelijk?
Het lijkt ons al heel gemakkelljk, dat
uit te maken:
Een enkele blik om ons heen is vol
doende.
Er is feitelijk niemand tevreden meer
over de betalingen.
Duitschland al om heel begrijpelijke
redenen. Het stemt volstrekt niet tot
te-v r e d e n-heid om jaren en jaren
als zondenbok te moeten fungeeren en
milliarden en milliarden te moeten op
brengen voor een misdaad, waarvan het
nog lang niet v^st staat of anderen er
niet net zoo goed schuld aan hebben.
Frankrijk is kwaad, omdat het niet
genoeg krijgt naar zijn zin. Na Versail
les heeft men Duitschland steeds meer
begenadigd en de portie van Frankrijk
nogal eens verkleind. Zóózeer zelfs, dat
Frankrijk, éls Duitschland tot 1988 toe
blijft betalen, nog maar 12 pet. terug
krijgt van de schade, die het in den
oorlog heeft geleden.
Engeland is de schuldenaar van
Amerika, met Frankrijk samen, en Ame
rika wenscht niet te wachten, wenscht
geen crediet meer te geven.
Amerika zelf klaagt over het feit, dat
Duitschland uitgeput door de Young-
belastingen geen economisch krach
tig afzetgebied meer is voor de produc
ten der Amerlkaansche industrie.
En ten slotte:
Als Duitschland eens in staat was
ineens al zijn schulden af te doen, dan
beteekende dat een wereldcatastrofe
van ongehoorden omvang. Immers, g&-
achledden die betalingen in goederen,
dan drukten zij alle industrieën van de
ontvangende landen kapot en geschied
den zjj in geld, In goud (verondersteld,
dat Duitschland een goudmijn zou aan
boren), dan daalden de edelmetalen
tóozeer in waarde, dat er niets meer
vast stond op de heele wereldmarkt.
Kortom, het is een utopie, een kinder
lijke utopie, te meenen, dat de herstel
betalingen dienen om den vrede te ber
illen. Integendeel: haar afschaffing
i< een van de weinige solide bases,
Het feit, dat het aantal echtscheidingen
in Amerika hand over hand toeneemt heeft
tot gevolg, dat de regeeringen der verschil
lende staten zich bijna overal bezighouden
met de herziening van de huwelijkswetge
ving.
De bisschop van Orogon schat het aan
tal echtscheidingen op 200.000 per jaar.
Sommige staten overbieden elkaar in het
geven van faciliteiten voor echtscheiding.
Het treurigste is wel in Arizona. Daar werd
een wetsontwerp voor de snelste manier van
echtscheiding Ingediend, opdat de staat zich
zou aanpassen aan de eischen van den mo
dernen UJd. De wetgever heeft uitgerekend,
dat deze wet den staat meer voordeel zou
afwerpen dan welke tak van industrie ook.
De stad Reno in den staat Nevada ont
vangt door een dergelijke wetgeving per jaar
niet minder dan 50 mlllioen dollar.
In Nevada bestaat reeds geruimten tijd
een snel-gerecht voor echtscheidingen. In 5
minuten kan men gescheiiden worden. Men
behoeft slechts 6 weken zijn domicilie in
dien staat te hebben om van deze wet te
kunnen „proflteeren", zoodat Nevada over
stroomd ts door „sollicitanten” naar een
echtschieding. Gemiddeld kost zoo'n echt
scheiding 10.000 dollar, die den staat ten
goede komen. Daarbij komt, dat vele Ame
rikanen, waaronder talrijke millionnairs, als
zij eenmaal gescheiden zjjn, na de echt
scheiding Nevada als woonplaats kiezen.
Zulke toestanden heerschen In een land,
dat zich onder de cultuurvolkeren rekent.
Zij vernietigen wetten, die bij de onbe
schaafde volkeren van het Oosten als heilig
gelden.
Een commissie der protestantsdhe epis
copale kerk in Amerika heeft een voorstel
Geen contact tusschen Vaticaan
en Italië
Reeds sedert eenlge weken werd de nun
tius niet meer ontvangen door het hoofd der
Italiaansche regeerlng, terwijl ook de Ita-
liaansche gezant het gebruikelijke contact
niet meer onderhield met de leiders der
Vaticaansche politiek.
ttgaa onaevsllen venekerd voor een der volaeode ultkeerincenf 3000.- 1 750- Jü3,ïrs,~ 1250.
De diplomaten, die het verdrag van
Versailles samenflansten, hebben de vo
rige week weer een flinken klap gekre
gen.
Bezorgd als zU waren, dat Duitschland
nooit meer zijn kracht op de zee zou
herwinnen, hebben zij in artikel 190 be
paald, dat dit land geen oorlogsschepen
mocht bouwen met méér waterverplaat-
sing dan 10.000 ton. De grootste Engel-
sche kruisers nu zijn vier maal zoo groot
en de linieschepen nog meer. En de
snelheid van deze schepen is zóó groot,
dat zij motoren behoeven van 40.000
PK., waarvan bij den huldigen stand
der techniek elk van deze P-K.'s een ge
wicht van 50 Kg. heeft.
Kortom, deze kwantitatieve beperking
scheen meer dan voldoende garantie te
geven voor het niet meer opleven der
Duitsche marine.
Men heeft zich vergist.
Van het feit, dat een kwalitatieve li
miet in het vredesverdrag niet te vinden
is, heeft Duitschland partij getrokken.
Ten koste van veel inspanning en van
80.000.000 Mark heeft het een schip ge
bouwd, dat éénig is in de wereldmarine.
Alles is gericht op het besparen van
zwaarte. De pantserplaten zijn gelascht
inplaats van geklonken. Het gewicht der
motoren is herleid tot acht Kg. per PK.
Hun kracht in totaal is 50.000 PK. De
bewapening is op de „Deutschland”
grooter dan op de kruisers en haar snel
heid overtreft die van de linieschepen.
Als een spookschip Is zij van stapel
geloopen.
In het buitenland Is men bezorgd om
haar slagvaardigheid. Want linieschepen
kan zij ontloopen en kruisers boort zij in
den grond.
Frankrijk is kwaad.
Engeland en Amerika fronsen
voorhoofd.
Italië bewapent zich zelf.
En Duitschland juicht, omdat het de
energie van zijn Ingenieurs is gelukt de
banden hun knelling te ontnemen.
De banden van het vredesverdrag.
Het heele verhaal van de „Deutsch
land” heeft weer eens duidelijk gede
monstreerd, dat de ontwapening al even
min als de vrede wordt gegarandeerd
door verdragen, waarmee men den te
genstander tracht klein te houden.
Dat lukt tóch niet; het vernuft vindt
overal gaatjes.
Het doel moet ook niet zijn, den tegen
stander klein te houden.
Men moet elkander het volle leven
gunnen en voor zichzelf niet het
meeste en het beste opelschen.
Alleen dan zal een echte en een blij
vende vrede mogelijk zijn.
BUREAU! HOF ALKMAAR
Tstefoon: Administratie No. 433
Redartle No. 633
de
