ONS BLAD
S. KROM
f750- aassrax f250- - f125- tso-
DE AARDSCHOKKEN IN ONS LAND
RUSSISCH GRAAN
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
DINSDAG 9 JUNI 1931
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN
VIJF EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 132
f40
VOORNAAMSTE ctfEUWS
De klaagmuur te Jeruzalem
Ernstig vliegtuigongeval
MEDEZEGGENSCHAP
Herinneringen aan vorige aardbevingen
Telegrafisch Weerbericht
Auto-ongeluk in Deli
Kinderen ontvangen door
Z. H. den Paus
De uitwijzing van den
nuntius uit Littauen
Buikbanden en Breukbanden
"1"
Autobus met 23 personen
van een dijk gevallen
AANGIFTEMOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN. GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
De aardbeving in Engeland STOOMERIJ EN VERVERIJ
VAN
te
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
Het centraal punt in de Noordzee
De aardschokken in ons land.
Een
besprekingen
T. K. L. Sluytermaa te
prof.
spreekt hierover
lid
Drie dooden
De Blikfabrieken te Krommenie
Ontslagen arbeiders weer aangenomen
Barometerstand 9 nar van.: 792 stilstand
ons land.
van
barometerstand
Jan
Dijk
Z. H. heeft reden tot treurigheid
bekwamen
lag op een ongewone
Van-
Drie dooden
Hr. Ms. „Sumatra”
De kosten bedragen ruim 200.000
Door
Wielrijder gedood
De 2de Ronde Tafel-conferentie
Gandhi naar Londen
herhalen:
arbeider,
Particulier eigendom
arm- en een beenbreuk be-
Scheurs. eveneens employé
BUREAU:
Telefoon:
1.366
940
25.141
32.990
34.575
21.471
57.412
63.365
101.624
70.648
63.927
39.468
85.773
46.543
43.454
76.858
i worden,
is slechts
Percent,
van den
Inv. uit R.
2.4
1.4
24.7
46.7
54-
54.4
83.1
71.2
34.6
50.8
Uiteenzetting door de
„Osservatore”
it er in ons land
:voeld: op 2 Ja-
,cl Nederland, op
Het Engelsche Parlement en de
Sweepstake
Nader wordt gemeld, dat de heer Scheurs
lichte uitwendige kwetsuren bekwam, terwijl
hjj, door den schrik, tijdelijk verlamd werd.
De heer Dessauvagie bevindt zich buiten
levensgevaar. Op het oogenbUk van het on
geluk had de auto een vaart van ong. 90 K.M.
Licht op De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om: 9.46.
De behandeling van de stadhuiskwestie te
Leiden verdaagd.
HOF
Administratie
Redactie No, 633
ALKMAAR
No. 433
Volksvlijt.
Brouwerij,
Wlllebrordus)
Rjjksmuseum en vele huizen en stallen aan
den Overtoom enz.
Die zware lasten op den bodem van Am
sterdam zouden volgens mr. Amersfoordt.de
oorzaak zjjn van grondverschuivingen, welke
voor aardbevingen werden gehouden.
Hij gaat hier verder op in en waarschuwt
tot uitvoering van de vestingpiannen rood
can Amsterdam, daar daar de grond taker
BU een aoto-ongeluk in DeU zijn twee Ne
derlanden en een Chinees gedood.
Overleden
Delft.
Bede van Mgr. Nolens op de Internationale
Arbeidsconferentie over het werkloosheids
vraagstuk. I
Na de besprekingen op Chegners.
driejarig moratorium?
bij een breuk vsn
been of arm
bij verlies vu 'n
anderen vinger
Maand
1930
Juli
Aug.
Sept.,
Oct.
Nov.
Dec.
1931
Jan.
Febr.
Maart
April
Te Wijchen (Geld.) is een autobus met 23
personen van den djjk gevallen. Eén doode,
één zwaargewonde.
heel echt en van groote be
voer het personeel, en de
„kapitalistische” bedrijven
Binnenkort is In het parlement een verkla
ring te verwachten of het wenscheljjk of
noodzakelijk is, eenlg amendement in te die
nen op de wet, waarbij Sweepstakes verbo
den zijn. De regeering beeft deze aangele
genheid in ernstige studie, naar de minister
van Blnnenlandsche Zaken, dynes, in ant
woord op een vraag in het Lagerhuis mede
deelde.
schap al mislukt zijn, nog vóór zij door
de betrokken partijen is aanvaard?
Wij hechten heel weinig waarde aan
„Tribune"-praatjes, maar In dit speciale
geval zou het ons toch interesseeren, als
„Het Volk” de waarheid eens uit de
windselen zou willen doen.
invoer
de
Inv. uit Tot.-lnvoer
Rusland in tonnen
In tonnen
Zaterdagavond
W Uhelm inaplein
Gasbuizen gesprongen
Ten gevolge "an de aardbeving van Zon
dagnacht jj. bleken er in de omgeving van
de St. PauLs Katheoraal te Londen verschil
lende gasbuizen te zijn gesprongen, zoqdat
de straten rondom de Kathedraal door de
politie werden afgezet. De ambtenaren, die
werkzaam zijn in de departementsgebouwen
nabjj de St. Paul mogen gedurende eenigen
tijd niet rooken, totdat de lekkages zijn ge
repareerd.
Gandhi zal 15 Augustus as. zich inschepen
aan boord van het sa. „Mooltaw" om zich
naar Londen te begeven ter bijwoning van de
2de Ronde Tafelconferentie, die in Septetn-
76.858
33.172
15.037,
39.056
Naar gemeld wordt is het postvliegtuig,
dat den dienst tusschen Indo-Chlna en
Frankrijk onderhoudt, ten zuiden van Akyab
in een rivier gestort. De piloten en de me-
chanlclen kwamen alle drie door verdrin
king om het leven. Aan boord bevonden zich
geen passagiers. Volgens andere berichten
zou zich wel een passagier aan boord be
vonden hebben, die eveneens gedood zou zijn
geworden.
vangen door
Men bouwt
verfè oederen
terug,.
Heerencostuums oppersen en'ont-
vlekken binnen enkele dagen.
Onze naam waarborgt U prima
behandeling.
is te Semarang op het
ter hoogte van het ge
bouw van den Raad van Justitie de Euro-
peesche wielrijder W. F. Barra, commies der
2de klasse van den dienst der in- en uit
voerrechten en accijnsen, door een roeke
loos rijdende taxi aangereden en gedood.
De taxi reed na het ongeluk door. De
inlandsche chauffeur is Zondagmiddag aan
gehouden.
Een doode, een zwaargewonde
Uit nadere bijzonderheden over de aardt
beving blijkt, dat zij niet alleen in alle deelen
van Engeland werd gevoeld, doch ook In een
groot deel van Schotland. De uitgestrektheid
van de aaardbeving, waarvan de eerste schok
in het observatorium te Kew werd opgetee-
kend te 26 minuten vóór half een, was zoo
groot, dat het spoor niet meer geregistreerd
kon worden, pe beving duurde ongeveer een
half uur. Volgens de schatting van de obser
vatoria te Kew en te Brussel ligt net cen
traal punt der aardbeving onder de Noord
zee tusschen 10 en 30 mijl van de Engelsche
kust in de nabijheid van Huil.
Slechts schade van geringen omvang blijkt
te zijn aangericht.
Lowestoft, aan de Oostkust van Engeland,
blijkt den schok het zwaarst te hebben ge
voeld. Daar zijn schoorsteenen omlaag ge
stort en muren ingestort. De bevolking rende
verschrikt de straat op naar het strand, dat
's nachts om twee uur zwart zag van de
menschen.
De Duitsch-Engelsehe
Londen.
De Duitwhe ministers hebben Engeland
verlaten. Tegenbezoek
Henderson aan Berlijn.
Het rapport der klaagmuurcommtaie
erkent het eigendomsrecht der Mohamme
danen van den muur.
Een huur-auto botste, naar uit Medan
wordt gemeld, bij het huis van den admi
nistrateur van de tabaksondememing Loe-
boedalan van de Dell Mij. tegen een vracht
auto, waardoor de huur-auto over de parit
werd geslagen en ondersteboven neerkwam.
De inzittenden, de heer J. Broekhuyzen. em
ployé van de firma Guntzel en Schumacher
te Medan, mevr. Scheurs en de Chineesche
chauffeur, zijn tengevolge van de bij het on
geluk bekomen verwondingen overleden, ter
wijl van de andere inzittenden de heer Des
sauvagie. employé van de Bataafsche Petro
leum Mij., een ai
kwam en de neer
van B. P. M., ongedeerd bleef.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal, voor Alkmaar 2.
Voor buiten Alkmaar 2.85
Met Geïllustreerd Zondagsblad
0.60 hooger
een taxi aangereden
De „Osservatore Romano” acht zich ver
plicht enkele onjuiste berichten betreffende
het .vertrek van Mgr. Bartoloni uit Kowno
recht te zetten. De Llttausche regeering
heeft volgens het blad den Heiligen Stoei
eenigen tijd geleden er van in kennis ge
steld, dat de nuntius geen persona grata
meer was. Hierop heeft de Heilige Stoel om
nadere inlichtingen verzocht. De Llttausche
regeering heeft hieraan aanvankelijk niet
willen voldoen en zich toen tot het ver
strekken van enkele tamelijk vage mededee-
lingen beperkt
Kortelings werd‘opnieuw om terugroeping
van den nuntius verzocht, een en ander nog
steeds zonder opgave van gedetailleerde re
denen. In weerwil van een en ander heeft
de Heilige Stoel onder protest op 5 Juni
Mgr. Bartoloni telegrafisch instructie gege
ven zich naar Rome te begeven om rap
port uit te brengen. De Llttausche regee
ring heeft toen dienzelfden dag den nun
tius uitgenoodigd zonder meer Littauen te
verlaten.
Het onderzoek in het Droogdok te Soera-
baja heeft uitgewezen, dat de scheepsbo
dem en de voorspanten van Hr. Ms. Su
matra als gevolg van het op een rif loopen
door genoemd oorlogsschip op 4 Mei J.I.,
ernstige schade hebben geleden, ’t Schip
zal te Soerabaja worden gerepareerd. De
duur van de reparatie wordt op drie maan
den geschat en de kosten op f 229.000.
Afgedwongen bedanken
Katholieke Actie
De „Osservatore Romano’’ meldt, dat
jongelieden, die als Ud der Katholieke Actie
staan Ingeschreven, onder bedreiging werden
gedwongen, daarvoor schriftelijk als lid te
bedanken, wegens de beweerde politieke
agitatie dezer organisatie.
Uit oude archieven.
Het „Hbld.” heeft zijn archieven er eens
op na geslagen en vond, dat
in 1580 een aardbeving is
nuari 1602 wederom in geheel
4 April 1640 alleen te Nijmegen en Utrecht,
waar de schokken groote schade veroorzaak
ten. Op 18 September 1693 werden hier te
lande trillingen opgemerkt die twee minu
ten duurden en op 1 November 1755. in den
nacht van 26 op 27 December van hetzelfde
jaar en op 15 Januari 1756 kwamen even
eens aardschokken voor.
Op 18 Februari 1756 werd een algemeene
dank- en biddag gehouden en op die dagen
zijn weder aardschuddlngen gevoeld; spe
ciaal in de oude Luthersche kerk te Amster
dam was de ontsteltenis groot: het gerucht
liep dat de kerk In brand stond.
Het Meteorologisch Jaarboek 1878 maakt
voorts melding van aardschokken op 26 Au
gustus van dat jaar in hoofdzaak langs de
Maas en aan de oostelijke grenzen. ZU wer
den veroorzaakt door neerploffingen In het
Eifelgebergte.
Z. H. de Paus ontving een groep kinde
ren, die hun eerste H. Communie hadden
gedaan en hield tot hen een toespraak,
waarin hij zUn vreugde over dit bezoek
uitsprak en den kinderen zeide. dat, indien
de ouders mochten vragen hoe het den
Paus gaat, zij moeten antwoorden, dat het
hem goed gaat en hU blij was, de kinderen
te zien.
Echter heeft hij ook reden om treurig te
zijn. De kinderen moesten dat goed onthou
den en zullen dit later beter begrijpen.
De dag zal komen, waarop de geschiede
nis zal uitmaken, waar de waarheid en het
goede zich bevonden.
Naar waarnemingen verricht in den mor
gen van 9 Juni. Medegedeeld door het Kon.
Ned. Met. Instituut te De Bilt.
Hoogste barometerstand 769.4 te
Mayen.
Laagste barometerstand 750.0 te Vardö.
Verwachting: Meest matige ZuidwestelUke
tot Zuidelijken wind, zwaar bewolkt tot be
trokken met tijdelUke opklaringen, aanvan
kelijk regenbuien, weinig verandering in
temperatuur.
Naar wU vernemen zUn gisteren aan de
N. V. Vereenlgde Blikfabrieken te Kromme
nie de onlangs ontslagen arbeiders wederom
aangenomen.
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5
regels f 1.25: elke regel meer 6.23.
RECLAME per regel f «.75 roar
de eerste pagina; roer de overige
pagina's f 9M.
RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD"
bii vooruitbetaling per plaatsing
f 0.60 per advertentie van 5 regels:
Iedere regel meer 6.12
De staking is niet doorgegaan.
Wij nemen ook terstond aan, dat de
„Tribuiie”-berichte:i natuurlijk heel
sterk gekleurd zijn geweest. Maar zóó
veel is zeker: men is nu aan 1 onder
handelen.
In „medezeggenschap”?
We plaatsen hier een vraagteeken,
want „De Tribune” beweert, dat het
propaganda-voorstel betreffende mede
zeggenschap welk voorstel bulten
het personeel om, dus zonder „mede
zeggenschap” opgemaakt is, maar
waarover het personeel vóór de defini
tieve vaststelling prèten mocht door
het personeel is.... afgewezen.
Zou de veelgeroemde medezeggen-
De geschiedenis van het Russische
graan in ons land is bijzonder merk
waardig.
Het zal een Jaar geleden zijn onge
veer, dat schepen met roode vlaggen en
sikkel en hamer in top, het koren van
Rusland trachtten te plaatsen in Rot
terdam. De kranten schreven toen veel
over „gestolen” graan, „waar bloed aan
kleefde”; in handelskringen verzekerde
men, dat elke transactie zou worden ge
weerd en op de graanbeurs vertikte men
het de Russen te introduceeren.
Onverrichter zake moesten de Russi
sche schepen weer uitvaren om met
succes in Engeland zaken te doen.
Dat is een Jaar geleden.
Sindsdien is de prijs van het graan in
ons land sterk gedaald en sindsdien zijn
de Russen teruggekomen met nog groei
tere schepen en met nog meer graan.
En helaas ook met meer succes.
De invoerstatistiek
een duidelijke taal:
Het staatje, dat wij er uit hebben
samengesteld, geldt voor de tarwe.
In het Jaar 1929 bedroeg de invoer uit
Rusland nihil. De eerste helft van 1930
bedroeg hij 9531 ton, tegenover een to-
taal-lnvoer van 312.766 ton.
Dit is precies 3 pCt.
Voor de maanden, volgend op de eer-,
ste helft van 1930 zijn deze cijfers als
volgt:
„Wjj deelen u dit niet alleen mede ter
kennisneming, doch tevens om u erop
te wijzen, dat het door ons vanzelfspre
kend wordt geacht, dat zoo noodig alle
leden van onze organisatie zich soli
dair verklaren met de kameraden, In
dien het contract mocht doorgaan.
Dit beteekent dus dat wij van leder
lid verwachten, dat hU/zU zich beperkt
tot zUn/haar eigen taak en onder geen
voorwaarde werkzaamheden worden
verricht, die anders worden verricht
door collega’s rechtstreeks bij dit
conflict betrokken."
i Alle stoom- en
binnen een week
Het eigendomsrecht der
Mohammedanen erkend
I
Het rapport der commissie, welke door de
Britsche regeering, met goedkeuring van
den Volkenbond, belast was de rechten en
aanspraken van Mohammedanen en Joden
ten aanzien van den klaagmuur vast te
stellen is verschenen.
Het zegt, dat de eigendom en het uitslui
tend eigendomsrecht van den muur alleen
aan de Mohammedanen toekomt, gegeven
het feit, dat de muur een integreerend deel
uitmaakt van het gebied Haramesj Sjerif,
hetwelk „Wakoef’ is, d.L het eigendom eener
godsdienstige stichting. Echter moeten de
Joden te allen tijde vrijen toegang tot den
muur hebben voor hun gebeden onder voor
behoud van zekere uitdrukkelijke bepalin
gen.
De invoer van tarwe in
waaraan de Russen in de eerste helft
van 1930 nog maar voor drie heele per
centen aandeel hadden, is daarna dus
zóózeer in hun handen gekomen, dat zij
het percentage van hun aandeel in het
heele Jaar 1930 op 17.8 konden bren
gen en ‘in het eerste kwartaal van 1931
op 64.1, terwijl zij in de maand Januari
bijna alles leverden (meer dan vier
vijfde deel).
Er zijn maar twee mogelijkheden om
dezen geweldigen aanwas voldoende te
verklaren:
Ofwel: de toestanden in Rusland
moeten beter zijn geworden sinds verle
den Jaar, ofwel de Nederlandsche
graanhandel M’s zijn er niet afkeerig
van, *n te huichelen.
Over toestanden in Rusland het
volgende:
De kwrtê’.’e, of het Russische graan
„gestolen’ of tenminste „besmet” is,
wordt niet zoo eenvoudig opgelost.
Het graan van de Russen komt den
laatsten tijd veel van de z.g. „Sowcho-
sen” (staatslandbouwbedrljven van on
gehoorde afmetingen). Het is een alge
meen verschijnsel, dat naarmate het
boerenbedrijf kleiner is, een grooter ge
deelte van zijn productie voor eigen
gebruik noodig is, en dus een geringer
deel overschiet voor export.
In het oude tsarenrijk was 11 pCt.
van den grond in handen van groot
grondbezitters. Doch deze 11 pCt. lever
den 32 pCt. van de totale graanop
brengst en 48 pCt., dus bijna de helft,
van de bultenlandsche markt. De omge
keerde verhouding gold voor de kleine
goederen van bedniaks en seredniaks
(arme boeren).
Ditzelfde verschijnsel doet zich voor
in het Rusland van vandaag. De groote
staatsbedrijven, die machinaal worden
bezaaid en geploegd en gemaaid, schij
nen werkelijk een groot deel van de
uitvoeroverschotten te leveren.
Het overige deel komt van de kleine
boeren, al of niet vereenigd in collec
tieve bedrijven (Kolchosen). Vroeger
werd het graan dezen menschen een
voudig afgenomen. De boeren antwoord
den toen onmiddellijk door niet meer
te verbouwen dan zij strikt noodig had
den voor eigen gebruik. Zoo mislukte de
conflscatiepolltiek. Men heeft haar ver
een industrieele politiek,
nu fabrieken bij massa’s
om producten bij de boeren te kunnen
inrulien tegen graan. Men heeft dus een
markt geschapen binnen het socialis
tisch paradijs. Wat er toch heelemaal
mee in strijd is.
Hoe het ook zij, het kan den schijn
hebben, dat het Russische graan inder
daad niet meer gestolen kan
Doch wij herhalen: dit
schijn.
Alles wat de boer, de arbeider, de
mensch in Rusland kon verkoopen, is
hem af genomen.
Een medewerker schrijft aan het „Hbld.”;
Nu dezen keer de aardbeving in het Wes
telijk deel van ons land zoo duidelijk is ge
voeld, komt vanzelf de vraag, at zoo Iets
wel ooit eerder is voorgekomen. Ongetwij
feld is het voor onze zeeprovlnciën een zeld
zaamheid, in Umksrrg daarentegen komen
lichte aardschokken vaker voor.
In de mededeellngen van dr. O.
In „Hemel en Dampkring” vinden we b.v.
uit den laatsten tijd de volgende data van
voelbare bevingen In Zuid-Lünburg: 27 Mei
1918; 20 Febr. 1921; 7 Dec. 1924 23 Febr.
1926 6 Jan. 1926 en 14 Jan. 1928. Van deze
was die van 6 Jan. 1926 wel de krachtigste.
De oorsprong daarvan lag in den Eifel, zoo-
dat Zuld-Limburg. wat ons land betreft, het
eerst aan bod was, hoewel het verschijnsel
zelfs tot Wildervank toe zwak werd waarge
nomen.
Een lichte aardbeving, waarvan het epi
centrum in Nederland zelf lag (epicentrum
Is de plek, waaronder In de aardkorst het
eigenlijke cljtrum der trilling ligt) werd
waargenomen op 2 Mei 1928 te Den Bosch,
Utrecht, Lunteren. Dit was het eerste geval,
waarbij een aardbeving wel te De Bilt, doch
niet door bultenlandsche seismografen werd
geregistreerd.
Een aardbeving die zich, zooals nu, vooral
in het Westen van het land deed gelden,
was die van 17 Maart 1883 (Den Haag
AlkmaarUtrecht; het sterkst bij Haarlem).
We zien dus wel, dat schokken in deze
streken zeer zelden zijn, en zeker schokken
van een intensiteit als die van Zaterdag en
Zondag.
Het epicentrum
plek, nJ. in de Noordzee. In streken van
vulcaniachen oorsprong, zooals: de Eifel, Is
de kans op aardschokken grooter.
daar dat zij in het Z. O. van Nederland
minder zeldzaam zijn dan In het Z.W
De aardbeving van 1883.
De laatste krachtige aardbeving in Neder
land, waarvan de geschiedenis melding
maakt, was, zooals hierboven al opgemerkt,
op 17 Maart 1883.
In den vroegen ochtend van dien dag tus
schen 5 uur en 5 u. 35 zijn de schokken in
Amsterdam sterk waargenomen. Men dacht
in de hoofdstad eerst aan het springen van
een kruitschip bij SchelUngwoude at bij Vel-
sen; men sprak zelfs van een kruitschip
in de Buitenslngelgracbt. Ook liepen er al
spoedig socochtea am het nxingen van een, ntot oawaetteWk ta
van eenigen omvang is voor niemand
meer te bereiken. Dat is het gevolg van
den historischen diefstal der Sovjets.
Het eenige, wat de mensch In Rusland
nog overheeft, en wat hij verkoopen
moet om te kunnen leven, is zijn ar
beid. Dezen kan hij niet opsparen en
men kan hem dien niet ineens ont
nemen zonder de vruchten daarvan
eveneens te verwoesten. Den arbeid van
den mensch kan men hem alleen lang
zaam ontrooven. Voortdurend. Gestadig.
Dat nu geschiedt in Rusland zonder
twijfel. Het eenige, het laatste, wat de
mensch in Rusland nog bezit, wordt
hem afgenomen, doordat men hem
dwingt te werken niet voor zich
zelf maar voor den Staat Wanneer men
de helft van het volksinkonien gebruikt
om de totstandkoming van een vijf
jarenplan te bewerken, dan nisbruikt
men zijn macht om t.et volk "ijn ar
beid te ontfutselen zonder het wel
varend te maken.
Beter is het dus in Rusland niet ge
worden sinds verleden jaar.
Welnu, dan kunnen wij den aanwas
van den invoer tot zulke hoogten niet
anders verklaren dan uit het feit, dat
een zeer groot gedeelte van de Nedcr-
landsche graanhandelaren verleden
jaar eenvoudig comedle gespeeld heeft.
De ultpersing van het Russische volk
kon hun ook toen blijkbaar al heel
weinig schelen. En zelfs tot een „beau
geste” schijnen zulke menschen niet in
staat.
Er is meer.
Wij zouden willen vragen, of deze
heele kwestie niet ten nauwste verband
heeft gehouden met het feit, dat de
graansilo’s van Rotterdam op het oogen-
bllk, dat de Russische schepen arriveer
den, boordevol zaten met duur gekocht
graan, van verdere landen afkomstig.
Was men toen soms bang voor de lage
prijzen van de Sovjets? Wilde daArom
de beurs er toen niet aan?
Het is maar een vraag.
ketel der Engelsche gasfabriek. Van dit allés
bleek niets waar, zoodat men tot de con
clusie kwam, dat de aarde moest hebben ge
beefd. Merkwaardig echter was, dat van de
electrische apparaten op het Rljkstelegraaf-
kantoor geen afwijkingen waren waargeno
men. Het merkwaardigst waren de schokken
gevoeld tusschen de Utrechtsche- en Wil-
lemspoorten, het zwakst of in het geheel
niet tusschen Kadijk en Weesperstraat. In
het centrum der stad is overal de beving
gevoeld.
In de Tesselschadestraat bleef een pen
dule stilstaan op 5 u. 7; de koelen in het
Vondelpark, die werden gemolken, vielen,
volgens de berichten uit die dagen, ver
schrikt ter aarde.
De trillingen duurden vijf a zes seconden;
zij moeten sterk zijn geweest. Ook te
Utrecht zijn schokken gevoeld en voorts vrij
hevig te Umuiden en ook te Haarlem Lei
den, Diemerbrug en Hilversum.
Te Haarlem schudden de Amsterdamsche
Poort en het Stationsgebouw op nun grond
vesten; in het station te Leiden waren pla-
fot.ds gescheurd.
In het „Hbld.” van 20 Maart 1883 schrijft
prof. Buys Ballot, dat de magnetische in
strumenten te Utrecht geen aan R ijzingen
hadden gegeven, hetgeen hij daaruit ver
klaart. dat de schokken slechts evenwijdige
slingeringen In de naalden zullen hebben
veroorzaakt.
De hoogleeraar had voorts berichten over
schokken ontvangen uit Zaandam. Leider
dorp, Sassenhelm en Lisse en ook, doch reeds
van een dag eerder, uit Neder-Asselt en
Wychen.
Uit andere deelen van het land zijn geen
berichten van schokken ontvangen.
In het „Hbl.” van 10 Maart 1883 staat een
uitvoerige beschouwing over deze aardschud-
dlng van de hand van mr. J. P. Amers-
foordt. Hij zoekt een verklaring voor de ge
beurtenis in den toestand van den Neder-
landschen bodem. Er waren groote werken
uitgevoerd; de drooglegging van de Haar
lemmermeer, de indijking van het Westelijk
IJ, Luitkemeer, Legmeer. Schinkelpolder, Mü-
drechtsche plassen. Ronde Venen enz.
Van andere droogmakingen zijn de wa
terpeilen in dien tijd verlaagd; sedert veer
tig jaren waren veel polders ontlast van hun
veenslik. In de Osdorper-, Aker- en Riet-
wijker- en andere polders, allemaal om de
Haarlemmermeer gelegen, is een vracht van
ongeveer 4 M. hoog veenslik afgegraven en
weggevoerd.
Uit de zanderijen bij Bennebroek en Hil-
legom was een heele reeks blnnenduinen ver
dwenen. Er was een gleuf gegraven, waar
door de verbinding met de andere duinen
was verbroken. Dat was ook gebeurd bij IJ-
muiden.
Het veenslik en het zand waren voor het
grootste deel vervoerd naar Amsterdam, het
zand o.a. naar het Willemspark. Daardoor
is een groote last gelegd op den bodem der
hoofdstad, een last, welke nog werd ver
zwaard door den bouw van het Paleis voor
de Gasfabriek, de Helneken's
de Roomsch-Kath. Kera (St.
aan den Amstel het nieuwe
Er is Indértijd heel veel te doen fB-
weest over de z.g. medezeggenschap,'
welke voor het personeel van de N.V.
„De Arbeiderspers”, die o.a. ook „Het
Volk” uitgeeft. Ingevoerd zou worden.
Dezerzijds Is meermalen betoogd, dat
hier van werkelijke medezeggenschap,
waarmede de roode arbeiders jarenlang
gepaaid werden, geen sprake v,as: tot
op zekere hoogte zouden de werkers
mogen mede -zeggen, dJ. méé-praten
(en dan nog bij monde van enkele, aan
de directie welgevallige personeclverte-
genwoordlgers) van mede zeggen-
schap, In den zin van medebeslissings
recht, was In het fraaie plan, dat als
een propagandistisch zoethoudertje
moest dienen, geen spoor te ontdekken.
„Het Volk" heeft echter volgehouden,
dat hier een prachtig stuk medezeg
genschap bereikt ging worden: t was
allemaal
teekenls
andere, de
moesten het der N.V. ,X>e Arbeiderspers”
maar eens nA doen.
,JDe Tribune” (als communisten en
socialisten kijven, krijgen wij dikwijls
interessante dingen te hooren) weet
mede te deelen, dat er dezer dagen bij
genoemde „Arbeiderspers” tusschen de
directie en een deel van het redactle-
personeel een conflict is gerezen, door
dat de directie het aantal vacantieda-
gen wilde verminderen; de Algemeene
Nederlandsche Bond van Handels- en
Kantoorbedienden moest voor het per
soneel in de bres springen en uit een
door het afdeelingsbestuur tot de leden
gerichte circulaire blijkt, dat er zelfs
met staking gedreigd moet zijn.
Men heeft zich op een fiksch anti
kapitalistisch gevecht voorbereid.
In de circulaire heette het:
de overige Inzittenden brak mej.
Enren, uit Neder-Asselt beide armen. ZU
is met een viertal mede-passaglers, dat In
hoofdzaak snUwonden had opgeloopen, naar
dokter Klop te WUchen vervoerd, waar de
eerste Hulp werd verleend. Nadien Is zU naar
haar woning overgebracht.
Drie der andere passagiers
geen noemenswaardlg letsel.
De overigen, waaronder een aantal
schoolkinderen, zjjn, wonder boven wonder,
met den schrik vrijgekomen.
Nader wordt gemeld, dat de heer J. La
niers, uit WUchen, een ribbenfractuur be
kwam. terwUl de dames Loeven en Tonen,
uit WUchen, door glasscherven licht werden
gewond.
In de bus zaten 23 passagiers.
Dat het ongeluk nog betrekkelUk goed is
afgeloopen is te danken aan de zeer sterke
carrosserie, welke slechts aan een zUde
werd vernield. Het chassis bleef onbescha
digd, en is later in den middag wegge
sleept.
Gistermiddag te kwart over 4 had op de
TeersdUk, te WUchen (Geld.), een ernstig
auto-ongeluk plaats, doordat de autobus
van den heer De RUdt, uit Grave, welke
den dienst Grave-NUmegen v.v. onderhoudt,
tengevolge van een verzakking aan den
rechterkant van den dUk, omsloeg en naar
beneden stortte.
De wagen, welke n*t een twintigtal passa
giers op den terugweg naar Grave was,
kwam aan den voet van den dUk in een
bouwland terecht en werd geheel vernield.
De chauffeur zag het ongeluk aankomen
en wist nog bütijds uit de cabine te sprin
gen. HU bleef ongedeerd. Een naast hem
gezeten passagier sprong eveneens uit den
wagen, doch aan den verkeerden kant,
met het noodlottig gevolg, dat de man onder
den vallenden wagen terecht kwam en op
slag werd gedood. Het is de 60-jarige ge
huwde schoenmaker W. den Doop uit
Grave.
Van
