r
I
o
LEEKEPREEKÉN
15
AAN ONZE
H.H. ADVERTEERDERS
ABONNE’S"
JN
NG
ÏK
H
IL
dit nummer bestaat uit drie bladen
VI.IF EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 160
ZATERDAG 11 JULI 1931
VOORNAAMSTE cN’IEUWS
en
Audiëntie
Onze plicht
Ernstige brand te Gendt
gestort
St
R
Ie
Naam:
Naam:
100 arbeiders ontslagen
Adres:
Adres:
Naam:
Naam:
Adns;^
Ada*
A
D E.5’
Besluiten van het Hoog
waardig Episcopaat
Winkelsluiting op
15 Augustus
PETITIONNEMENT VOOR INTERNATIONALE
ONTWAPENING
Ik verzoek Uwe Conferentie met den meesten aandrang, in naam der
menschelijkheid. die maatregelen te nemen, die tot ontwapening der naties
zullen leiden.
8
AR
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
Buikbanden en Breukbanden
mm
m.m
Knijper naar beneden
AANGIFTE MOET, Of STRAFFE ÏAW VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET OHGEVAL
■w
listen.
Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door
ouw en
ouw en
HERNIEUWING
sch. 7,
pen,
liroocartoa-lo-
In de
de
Relletjes In de Kinkertraurt te Amsterdam.
1. heer.
w.
9
bet
Werklieden-
Nederland
De Chfleeneetae rereering afgetesden.
0 JuM
□Utie-
Jotor-
Baranetentand 9 uur m; 744 vooruit.
Vier boerenwoningen verwoest
conflict in de carton-indtutrie
Een schipper gedood
Het
Conferentie
Spoorwegtarieven
de
lAA
Tf
ken.
(Tel.)
Olif an ten-plaag
20*0 oliepalmen uitcerwkt
O
i
i
c
Lichte mijnschudding te Kerkrade
Onderhan delingen
dustrie afjn mislukt
- 99M
- 174*
Onderhoud met den Belgischen gemuit te
Den Haag over de Nederlandse h Belgische
onderhandeüngen.
EN -
cor.
d. 9.
I.
Onderhond met den Belgischen gezant
te Den Haag
Fokker afgetreden als dlrectenr van
General Aviation Corporation.
Dispensatie verleend in de winkelsluiting
op U Augustus.
Gisteren werden bij de Maatschappij to.
Uitvoering van Zuiderzeewerken 100 arbei
den met putbazen en 13 smeden ontslagen,
wegens opschorting der werkzaamheden bU
de alulsputten.
Het bestuur van de Meelcentrale samen
gesteld; de beer Abraham me* de vooriooptge
leiding van het bureau belast.
LICHT OP. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken on: 9.47.
Besluiten van het Nederiandsch Epieco-
Het Int. Wereldvredeeoongivs te Brussel
gesloten.
en
Inge
■éér
OJS
gen.
*tte
ras-
elijk
rief,
mie
lagt
ons
haar
voeten
Z. H. Exc. de Blsschop van Haarlem zal
de volgende week alleen Vrijdag en Zaterdag
audiëntie verleenen.
Voorjaarsvergadering R. K.
verbond.
Het moratorium. Flandin over Frankrijk»
standpunt.
Bij verlies van 'n
anderen vinger
Yoego-Slavië weigert het plan Ileover te
aanvaarden.
Door Z. H. Exc. Mgr. J. D. J.
Aengenent dispensatie verleend
heer.
L h. 9.
l 19
k 10.
w, ach.
a het
V0OT-
ier.
a
ten,
dra,
on-
I is:
>uw.
kl. 9.
9.
aas.
vrouw,
tad-
cwee-
Enk-
Het rapport der commiasie-De Vries
af gewacht.
tSj»
l« M.M
UM
latum
n het
:recht
id te-
J. F,
roken
voegd
Brink-
ChuUt,
les, t
irdwlj-
imper-
en B.
tnster-
erend;
Sroen,
ar, N.
Swln-
mweg,
ertus-
td; D.
I. van
over
en Ne-
persvertegenwoordlger
van het Nederlandsche Volk aan de Ontwapenings
conferentie in Februan 1932 te Geneve te houden.
Georganiseerd door de Nederlandsche Dagbladpers.
Daar de feestdag van O. L. Vr. Ten-Hemel-
Opnemlng op 15 Augustus as. op een Zater
dag valt, heeft Z. H. E. Mgr. J. D. J. Aenge
nent, blsschop van Haarlem aan alle bedrij
ven kantoren, winkels en zaken In het
Haarletnsche diocees dispensatie verleend In
het voorschrift om op dien dag te sluiten.
Een ollfantenplaag teistert Karang Inoue,
in het Langsasche. Tweeduizend ollepaknen
van den nieuwen aanplant werden door de
olifanten uitgerukt. Veldpolitie is naar de
onderneming vertrokken. g
is
der knijpers van de loskranen der co-
- - van
van
Duo
Hansweert,
oor-
inchriste-
ivat: een
ABONNEMENTSPRIJS
Per kwartaal, voor Alkmaar f L—
Voor buiten Alkmaar f SAS
Met Geïllustreerd Zondagsblad
0.60 honger
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
- ONS BLAD
Wij hebben dit eenigszins lange
citaat nogmaals aan de encycliek ont
leend, omdat hierin zoo glashelder In
betrekkelijk weinig woorden al de
zaken van de hedendaagsehe
lijke economie zijn samen)
roekelooze en gewetenlooze Speculatie
bedreigt voortdurend de wereldmarkt en
maakt alle berekeningen van ernstige
produsenten te schande; achter het
masker van de „naamlooze vennoot
schap" gebeuren straffeloos allerlei on
gerechtigheden en gewetenlooze lieden
scheppen door een niets ontziende recla-
allerlei ongezonde behoeften om die
den
Na
meester.
De verbrande huizen werden bewoond
door 3. Willemsen, de wed. W. Willemsen, J.
Hubbers en J. Vorselen.
De oorzaak van den brand is onbekend.
De schade wordt door verzekering gedekt.
en België
Prof, van Hamel bijna gelyncht
Samenwerking met jeugdbewegingen
van andersdenkenden
WU meenen goed te doen nog eens onder de aandacht
te brengen, da* «kse administratie naast bet plaatsen
van Uw advertentiën in onze eigen uitgave, gaarne
haar bemiddeling verleent voor het plaatsen van Uw
gelegen hetda-advertontiSi» ook in andere bladen.
U kunt van onm bemiddeling gebruik maken zonder
dat de prijs van Uwe annonce daardoor maar eenigs
zins wordt verhobgd.
WQ houden ono gaarne aanbevolen.
DE ADMINISTRATIE
ADVERTENTIEPRIJS; Van 1—5
regels IJS; elke regel meer 935.
RECLAME per regel 979 voor
de eerste pagina; voor de overige
pagina's f 9S9
RUBRIEK «VRAAG EN AANBOD"
bij vooruitbetaling per plaatalnc
9M per advertentie van 5 regels:
Iedere regel meer 913
Eergisteren is in de nabijheid van de mijn
Laura te Kerkrade een lichte mijnschudding
geconstateerd, die toch nog zóó krachtig
was, dat In den winkel van B. de geheele
vloer werd opgelicht en uiteen gereten. Te
gelijkertijd viel de groote spiegelruit uit de
etalage naar bulten.
In verschillende huizen heeft men
mljnbeylng duidelijk waargenomso.
Gisterenmiddag had onder leiding van
den Rijksbemlddelaar, mr. dr. S. de Vries
Czn. op het Departement van Arbeid, Han
del en Nijverheid een samenkomst plaats
van partijen, betrokken bij de staking In de
stroocartonfabrieken In de provincie Gro
ningen.
Van den kant van de werkgevers was men
niet bereid op punt 5 van de wenachen der
werknemers in te gaan, nl om gemeen
schappelijk te streven naar maatregelen,
welke kunnen lelden tot een betere regeling
van productie en verkoop.
Van den kant der werknemers was men
niet bereid om te spreken over eenlge loons
verlaging. x
Ook zag men geen heil in het onderwer
pen van de geschilpunten aan het oordeel
van een derden onpastUdige, zoodat het niet
gelukt Is, partijen tot elkaar te brengen.
Op de vragen van het Tweede Kamerlid,
den heer Kampschöer. betreffende een door
de directie der Neder!, spoorwegen aan de
Westlandsche exporteursvereeniging aange
boden reductie op het vervoertarief voor
land- en tuinbouwproducten en betreffende
de wenschelijkheid der totstandkoming van
een algemeene verlaging der vervoertarieven
heeft de minister van Waterstaat geant
woord:
De directie der Ned. Spoorwegen heeft be
doelde verlaging verleend Ingevolge de be
voegdheid. haar toegekend bij art. 31, derde
lid, der Spoorwegwet, om bij vervoer van
groote hoeveelheden op het algemeen tarief
verlagingen toe te staan. Van deze bevoegd
heid maakt zij geregeld en om verschillende
redenen gebruik; o.m. tracht zij zich zoo
doende te verweren tegen de concurrentie
van andere vervoermiddelen Uiteraard dra
gen dergelijke verlagingen een Incidenteel
karakter.
Of het algemeen belang, opgevat in den
rulmsten zin. met algemeene verlaging der
tarieven zal zijn gediend, schijnt vooral on
der de tegenwoordige omstandigheden twil-
felachtig. Immers zou dit kunnen leiden tof
aanmerkelijk -geringere ontvangsten en de-
halve tot bedrijfstekorten. die ten laste vr i
's Rijks schatkist zouden komen. Omtrent
moeilijke vraagstuk wordt het rapport t
commissie-De Vries afgewacht.
Aan het einde van zijn encycliek Qua-
dragesüno Anno klaagt Paus Pius XI
er over, dat zeer vele zonen van de oude
Moederkerk, van wie toch maar niet kan
worden aangenomen, „dat zij het ware
geloof en den goeden wil zouden hebben
afgelegd, het kamp der Kerk ontvlucht
en naar het socialistische leger zijn
overgeloopen." En In een roerend ver
maan noodlgt de H. Vader deze kinde
ren uit om tot den moederschoot der
Kerk terug te koeren. „Mochten zij
daarheen terugkeeren, vanwaar zj] zijn
uitgegaan, namelijk het vaderhuis en
daar zich opstellen, waar hun eigenlijke
plaats Is, d.wx. in de rangen van hen,
die de raadgevingen, door Leo uitge
vaardigd en door ons plechtig her
nieuwd, met Ijver opvolgen en trachten
de maatschappij volgens den geest der
Kerk in een nieuwen bloei van sociale
rechtvaardigheid en liefde te herstellen.
En zU moeten overtuigd zijn, dat zij,
zelfs hier op aarde, nergens waarachti
ger geluk kunnen vinden dan bij Hem,
die, terwijl Hl) rijk was, voor ons arm
is geworden, qpdat wij rijk zouden wor
den door zljh armoede.”
Op vele plaatsen In de encycliek wijst
de Paus er op, dat de onvoldaanheid
met het huidige maatschappelijke pro
ductiestelsel duizenden hun godsdienst
en ten slotte hun geloof doet verliezen.
Ten onrechte meenen de maatschappe
lijk misdeelden dan in socialisme of
communisme heil te vinden: zij verlie
zen er hun ziel en vervallen getuige
Rusland lichamelijk In een nog veel
erger slavernij. En juist om beide te
voorkomen Is het de hedendaagsehe
taak van -de Kerk om te trachten de
wereldeconomie weer in betere banen
te krijgen. JSe onverzadigbare dorst
naar rijkdom en tijdelijk goed, die
daaruit voortkomt” schrijft Plus XI
„heeft wel altijd menschen aangezet
om inbreuk te maken op de wetten
Gods en de rechten van den naaste met
voeten te treden; maar door de he-
-dendaagzehe inrichting van het econo
misch leven zijn de gevaren, welke de
menschelijke zwakheid bedreigen, nog
veel talrijker geworden. Want de onze
kere en vooral de gecompliceerde toestand
van het economisch leven eischt bij
voortduring de hoogste krachtsinspan
ning van degenen, die zich daaraan wij
den. Daardoor zijn sommigen zóó onge
voelig geworden voor de prikkels van
het geweten, dat ze tot de overtuiging
zijn gekomen, dat zij hun winsten mo
gen vermeerderen op welke manier dan
ook en de/ rijkdommen, die zij zich met
niet .^geringe inspanning hebben verza
meld, met geoorloofde maar ook met
ongeoorloofde middelen tegen onvoor
zienbare wisselingen van de fortuin vei
lig mogen stellen. Het zonder veel In
spanning verwerven van voordeelen, die
aan iedereen bij een ongeregelde markt
kunnen ten deel vallen, lokt zeer velen
aan tot ruil- en koophandel. Uitsluitend
er op bedacht met de minst mogelijke
moeite vlotte winsten te maken, verhoo-
gen of verlagen zjj door wilde speculatie
zoo dikwijls de prijzen der artikelen,
naar gelang hun willekeur en winzucht
hen Ingeeft, dat zij de beredeneerde
berekeningen van de producenten ónmo
gelijk maken. De wettelljke bepalingen
tot bevordering van samenwerking van
kapitaal hebben, doordat zij het risico
verdeelen en beperken, een gelegenheid
geschapen voor de afschuwelijkste mis
bruiken. Want wij zien, dat men zich
uiterst weinig aantrekt van de verzwakte
verplichting om rekenschap af te leg
gen; omdat men zich veilig achter een
gemeenschappelij ken nsiam verschuilt,
wordt er op groote schaal onrecht en
bedrog gepleegd, verzaken de bestuur
ders van die economische vennootschap
pen hun plicht, en plegen verraad aan
de rechten van hen, voor wie zij het
beheer hunner spaargelden op zich
hadden genomen. We mogen ten slotte
niet stilzwijgend) voorbij gaan de door
traptheid van lifen, die zich allerminst
er over bekommeren of hun bedrijf vol
gens zedelijke normen nuttig mag hee-
ten, maar die zonder schaamte de men-
schelljke begeerten prikkelen, om ze dan
tot hun eigen voordeel uit te buiten.”
eenlging van kapitaalbezitters. Het
kwaad schuilt In den mensch, die lei
ding geeft In het productieproces. Zijn
de leiders van het bankwezen, zijn de
verschaffers van het crediet, zijn de be
stuurders van vennootschappen heb
zuchtige heidenen, die zich om God
noch gebod bekommeren, dan kan het
niet anders of heel de maatschappij
moet op den duur in anarchie ten
gronde gaan. Maar zijn dezelfde leiders
christen mannen van de daad, hande
lend ook in hun zaken uit christelijke
overtuiging, dan zal naar Pius XI
in zijn hier veel besproken encycliek
schrijft „niet alleen de productie en
aanwinst van goederen, maar ook het
gebruik van rijkdommen, dat men nu
dikwijls op
geschieden,
de
Naar aanleiding van de geruchten
or.derhandellngen tuaschen België
derland heeft een
zich gewend tot den Belgischen gezant te
Den Haag, den heer Ch. Maskens, die boo
welwillend was het volgende mede te deelen.
Van onderbandelingen tusschen belde lan
den Is op het oogenbllk nog geen sprake.
Wel Is er sinds geriilmen U)d een niet ctf-
flcleel contact en langs dezen weg worden
de algemeene vraagstukken, voortvloeiende
uit het verdrag van 1839 besproken.
Dit niet-offlcleele contact ontwikkelt zich
In goede richting en er Is reeds een betere
Voeling tusschen belde landen ontstaan.
De heer Maskens sprak de hoop uit, dat
later het contact langs meer officleelen weg
voortgezet zou kunnen worden.
Verdere bijzonderheden omtrent deze aan
gelegenheid alsmede over de personen, die
met deze materie belast zijn, wenschte de
heer Maskens. wegens zijn positie als officieel
vertegenwoordiger van het Belgische gou
vernement ons niet mede te deelen.
Nog gevraagd naar zijn meenlng over een
Bélgisch-Nederlandache Tolunle. zeide de
heer Maskens, zich er zeer over te zullen
verheugen wanneer er ook van economisch
Standpunt goede betrekkingen tusschen belde
landen bestaan. Het verdrag van Oslo, dat
in deze richting gaat, is te Brussel dan ook
zeer goed ontvangen. Het denkbeeld van
een Beiglsch-Nederlandsch Tolverbond is
echter nog niet verder gekomen dan be
schouwingen In de pers. Van eenlge voor
bereidingen is nog geen sprake en zelfs is
den gezant omtrent de meenlng zijner re-
geering tn deze aangelegenheid niets be
kend.
Gisterenmorgen te omstreeks half elf brak
brand uit in den z.g.n. Wleringenhoek, on
der de gemeente Gendt bij Nijmegen. De
stevige storm die er stond, blies de vlam
men over de huizen In de buurt, ongeveer
vijftien kleine boerenwoningen, bijna alle
gedekt met riet.
Vier woningen brandden geheel af.
De brandweer slaagde er door snel optre
in de overige perceelen te behouden.
ongeveer twee uur was men den brand
,3t. Bavo” publiceert de volgende beslui
ten van het Hoogwaardig Episcopaat van
Nederland, genomen in de vergadering van
1 en 3 Juni 1931:
1. De statuten van de Federatie ,J3e Jonge
Werkman” worden goedgekeurd.
2. Op de vragen van de Interdiocesane
Jeugdcommissie werd geantwoord:
Het Hoogw. Episcopaat heeft bezwaar te
gen een permanent contact met jeugdbewe
gingen van andersdenkenden, maar niet te
gen samenwerking voor bepaald omschreven
doeleinden, zooals b.v. het verzamelen van
statistische gegevens; het houden van enquê
tes; het doen van publicaties, die het werk
der Jeugdvorming en de belangen der Ne
derlandsche Jeugd betreffen; het initiatief
nemen tot en het leiden van acties van of
voor de jeugd, mits deze door alle partijen
gezamenlijk en door ieder afzonderlijk wor
den gewenscht en goedgekeurd; advlseeren
omtrent materleelen steun en toezicht hou
den op de wijze, waarop overheidssteun be
steed wordt; het beschikbaar stellen van
hulpmiddelen voor de practljk van het
jeugdwerk.
3. De wijzigingen In de statuten van de
vereeniglng van leeraren ..Bint Bonaventura”
worden met eenlge veranderingen goedge
keurd.
4. Het Hoogw. Episcopaat heeft geen be
zwaar, dat de federatie Het Wit-Gele
Kruis" en het ,.RK Llmburgsche Groene
Kruis" zich in verbinding stelt met de reli
gieuzen, die zich bezig houden met bewaar-
schoolonderwUs, doch het Hoogw. Episcopaat
meent ’zich te moeten onthouden, om in deze
zelf op te treden.
5. Indische Missievereenlging. Beslaten
wordt geen afzonderlijken biddag voor de
Indische Missiën in te stellen, doch aan de
Z. E. heeren pastoor» en rectoren te ver
zoeken, dat op den gewonen, algemeenen
Biddag, voor de Indische Missiën speciaal
zal warden gebeden, en deze Missiën zullen
worden aanbevolen.
Donderdagmiddag te ongeveer half 5
een
kesfabriek te Sluiskil door het breken
de takelkettingen In het scheepsruim
het in lossing liggende Rijnschip
(schipper P. W. Pikkaart) uit
gevallen.
De knijper kwam eerst op de veülgheids-
brug terecht, waardoor ook deze bezweek,
stortte op straat en rolde vervolgens In het
scheepsruim. Ia zijn val trof hjj den schip
per P. en den werkman D. Z., uit Sluiskil.
Laatstgenoemde sloeg over boord, doch kon
spoedig op het droge worden gebracht. HU
kwam met den schrik vrjj.
Erger was het gesteld met den schipper,
die met den knijper in het ruim werd ge
stort en die daarbij een gapende hoofdwonde
opliep en het linkerbeen op meerdere plaat
sen brak. Dr. Hüpscher uit Axel, die toeval
lig in de nabUheid was, verleende de eerste
hulp en liet den ongelukkige naar de R. K.
Verpleging ter plaatse overbrengen. HU is
daar twee uur later aan zUn verwondingen
overleden.
Dat by dit ongeval niet meer menschen-
levens te betreuren zUn. is bUna onbegrUpe-
lUk, gezien het feit, dat juist de beide fa
brieken uitgingen en tal van voetgangers en
wielrijders onder de kraan passeerden.
Op ’t oogenblik dat de velligheidsbrug om
laag stortte, bevonden zich juist daaronder
een tiental wielrUders. Een viertal werd van
de rijwielen geslingerd. terwUl de overigen
nog juist konden uitwijken.
Ook in het ruim van het schip bevonden
zich nog meerdere werklieden, die zich ech
ter in veiligheid wisten te stellen.
De verongelukte schipper laat een vrouw
en twee kinderen achter.
Waanchtjnltjk uit beautalgingsoogpunt
uitstel der presidenteverUesing tal Ooaten-
rijk.
zoo ongeregelde wijze ziet
In korten tijd terugkeeren
binnen de grenzen van billijkheid en
der rechtvaardige verdeeling; tegenover
de lage hebzucht met name, welke de
schandvlek en de groote zonde van on
zen tijd is, zal daadwerkelijk die aller
zachtste en tegel Uk krachtige wet van
christelijke zelfbeheerschlng worden ge
steld, die den mensch beveelt eerst het
rijk Gods te zoeken en zijne gerechtig
heid, In de vaste zekerheid, dat ook de
lijdelijke goederen, volgens een zekere
belofte, hem door de Goddelijke vrijge
vigheid zullen worden toegeworpen zoo
veel hij noodig heeft.
HOMO SAPIENS.
Uit Konstantinopel wordt gemeld, dat
door een auto, waarin zich prof, van Hamel
bevond, een ongeluk is veroorzaakt, waar
door een persoon werd gedood en drie ge
wond. Een Turk, die zich In het gezelschap
van prof, van Hamel bevond, werd gearres
teerd, terwUl prof, van Hamel, dien de
menigte wilde lynchen, dank zU zUn diplo-
matieken pas, in vrijheid werd gesteld. HU
is onmiddellUk uit Konstantinopel vertrok-
Bezetting van Oort-Groenland door Noor
wegen.
Voorstel tot verkoop van de bezittingen
der Alg. ExplottaUe Mij. aan de Bataafsche
Petroleum Mjj.
Alls «booné’« op dit blad zijn ingevolge de verzekerinmvoomarden 9(11)0 - Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door f 7EII bU sen ongeval met f 4CA bij verlies van een hand f 14E bij verlies van een f Cf» bij een breuk van f Af»
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende ultlteerinaenverliea van beide armen, beide boenen of beide oogen doodeliiken afloop AOU.” Toet „f I IZ9.- duim of wijsvinger been of arm
Nog pas drie dagen hebben de dagblad
lezers gelegenheid gehad, het In de bladen
afgedrukte formulier, ter onderteekenlng van
het ontwapeningspetlUonnement. in te vul
len en reeds thans mag dankbaar worden
geconstateerd, dat de loop er aardig in zit
en dat er veel animo voor bestaat.
Toch lUkt het ons niet ongewenacht, er
op te wUzen, dat men een juiste opvatting
omrent een en ander moet hebben. Men
moet n.L niet denken, dat men. door dit
petitionnement te onderteckenen, eenbUzon-
dere daad verricht. Daarmede doet men niet
anders dan zUn plicht.
En nu het petitionnement eenmaal is op
gezet, moet het ook voor de voile 100 pet.
slagen.
Niemand toch zal den indruk willen ves
tigen. alsof hU niets voor internationale ont
wapening gevoelt. Dit kan en mag misschien
alleen verondersteld worden van het kleine
aantal belanghebbenden, die betrokken zUn
bU de oorlogsindustrie en die wellicht het
persoonlük belang voor het algemeen be
lang laten gelden.
We mogen er daarom op rekenen, dat
alle lezers boven de 18 jaar niet één uit
gezonderd, ons zoo spoedig mogelijk het for
mulier, behoorlUk ingevuld, doen toekomen.
Onze courantenbezorgers worden bü dezen
verzocht, op de betallngsdagen van het week
abonnement, de abonné’s naar het ingevulde
formulier te vragen. Dezen laatsten verzoe
ken wU vriendHUk. dit formulier dan ge
reed te willen houden.
Op deze wUze werkt een leder er toe mede,
het petitionnement naar wensch te doen
slagen.
Men bedenke wel: alleen een massale
actie vermag invloed uit te oefenen op de
besprekingen te Genève. w
Niemand onttrekke zich daarom ten deze
aan zUn plicht.
BUREAU: HOF C ALKMAAR
Tslefoen: Administratie Na. 4*3
Redsetle No. 633
dan te eigen bate met de fabricatie van
onnutte en zelfs gevaarlijke producten
te bevredigen.
Hier Is onze huidige maatschappij in
economlschen zondenstaat tqn
uit geteekend. Wat er tegen te
poen? Duidelijk blijkt uit deze opsom
ming, dat niet het privaat bezit en niet
het z.g. „kapitalistisch stelsel” de oor
zaak van de ellende zijn. *t Zijn de oude
fouten van menschelijke begeerlijkheid,
van afwijking van de wetten van het
christendom, die hier schuldig staan. En
deze zijn alleen door een opnieuw bele
ven van het christendom' te herstellen.
Hoe moet dat geschieden? Op tweeërlei
wijze. Ten eerste moet gezorgd worden,
dat In de besturen van de staten meer
principieel christelijke mannen een
plaats krijgen. Want het Is toch onaan
nemelijk, dat, wanneer het staatsbe
stuur voof het meerendeel In handen
van overtuigde christenen Is, er zulke
I gruwelijke misbruiken kunnen insliA-
pen, In strijd met een gezonde zeden
wet. Maar niet enkel ter voorkoming en
bestraffing van economische misbruiken
is dat noodig. De overheid verricht het
beste werk, wanneer zij een nieuw op
groeiend rechtsbewustzlj n in wetten kan
▼astleggen. Zulke wetten immers geven
den besten waarborg niet slechts naar
de letter, maar ook naar den geest on
derhouden te worden.
Op de tweede en voornaamste plaats
zal moeten worden gestreefd naar een
verandering van mentaliteit bij hen, die
de leiding in het geldwezen en de pro
ductie hebben. Terecht roept de Paus
zijn medehelpers in de Kerk op om zich
te zetten aan de moeilijke taak van
vernieuwing der geesten. Wij staan voor
een wereld, die bijna voor het grootste
deel In het heidendom Is teruggevallen.
„Willen deze klassen van menschen we
derom In haar geheel worden terugge
voerd tot Christus, dien zij verloochend
hebben, dan moeten juist uit hun
eigen midden uitgeleden hulptroe
pen voor de Kerk gevormd worden, daar
deze met die menschen zelf en hun
ganache mentaliteit en strevingen ver
trouwd zijn, om aldus met zachte en
broederlijke liefde tot hun hart door te
kunnen dringen. De allereerste en
naaste apostelen immers van de arbei
ders moeten arbeiders zijn; de apostelen
onder de Industrie- en handelskringen
echter moeten zelf tot die kringen be-
hooren.”
Alleen, wanneer deze groote waarheid
uit de jongste encycliek in vervulling
gaat, zullen wij een verandering ten
goede in de maatschappij zien plaats
vinden. Het ga^t er dus niet om aan
den tijdgeest toe te geven en minach
ting te tooneA voor het privaat bezit,
voor het vemverven en vermeerderen
van kapitaal, óf om propaganda te ma
ken voor een nlvelleerlng der klassen.
„Integendeel” zegt de Paus Jn de
natuur leeren wij vol eerbied den wil
van den Schepper erkennen, die den
mensch op 'aarde plaatste om haar te
bewerken en op vele manieren aan zich
dienstbaar te maken. Het is dus niet
verboden, dat zij, die zich toeleggen op
de productie van goederen, hun fortuin
op eerlijke en rechtschapen wijze ver
meerderen; integendeel, het is billijk,
dat hij, die de gemeenschap een dienst
bewijst en haar rijker maakt, zelf ook
dienovereenkomstig profiteert van de
toename der gemeenschappelijke goede
ren. Als dit alles maar gezocht wordt
met de verschuldigde onderwerping aan
Gods wetten, zonder de rechten van
anderen te schenden en hij ze gebruikt
volgens de beginselen van geloof en
rede.” Niet dus afgeven op kapitalisten
en kapitalisme; op rijkdom en intense
productie en productievormen, maar er
naar streven om de leiding daarvan in
christelijke handen te krijgen. Wat baat
het tegen concentratie van kapitaal op
te tornen? *t Is dezelfde onmacht, die
vroeger tegen vervanging van handen
arbeid door de machine streed. Wjj
moeten .niet probeeren de wijzers van
den tijd terug te zetten, maar zorgen,
dat de wachters bij den toren moderne
ridders met geadeld christenbloed^ en
geen barre heidenen in een nieuw rnodi-
sche kleedij zijn. Wanneer wij dit in
zien, begrijpen wij ook de waakzaam
heid der Kerk voor en over de Katho
lieke sociale vereeniglngen, ook voor
werkgevers uit alle standen; de zorg
voor retraiten, voor een katholieke Hoo-
geschool, ook voor een katholieke Han-
delshoogeschool. De geest der men
schen moet vernieuwd worden en niet
de doode stof, niet de menschelijke na
tuur, niet de wereldorde, zooals die
eenmaal geschapen is. Het kwaad schuilt
niet in het geld, of de materialen, of de
fabrieken, machines, kantoren; niet in
den vorm waarin de productie is geor
ganiseerd; niet hierin, dat de produc
tiemiddelen eigendom zijn van één per
soon, van één familie, of van een ver-