z
GEMENGD NIEUWS
Uit de Pers
KERKNIEUWS
Van den Katholiekendag
in
(Van onzen büzonderen verslaggever).
Het verwisselde koffertje
Domlné moest in lijn colbertjasje preeken
Ongeregeldheden te Amsterdam
Reuter seint, volgens ,De Tüd" uit New-
De doodslag te ’s-Hertogenbosch
De aanleiding
ontleenen
Twee ernstig gewonden.
Groote vlam in het gezicht gekregen
O?
Slachtoffer vermoedeltfk blind
Twee ernstig gewonden
F. M.
Geen vacantiewerk
Droevig ongeval te Wijk (N.-B.)
Man plotseling krankzinnig geworden
Doodelijke verkeersongevallen
O
HZÜsl
Treurig geval te Winschoter-
Oostereinde
ccn artikel in „De Maasbode” over
grooten doode ontleenen wij bet vol-
go-
op-
het
uit
ontwikkeling
tijdperken
en
nycboio-
opperste
zonder
Aan een
den l
gen de:
En
begroeting
nadat de
deel-
Vrachtauto contra verhuiswagen
n zeg-
^elijk
höögw
echt,
beun
tröu'
De toestand van Pastoor
A. J. Melkert
comische voorbeelden van personen
dit opzicht een lange vergeefsche reis
ten naar het Nonnenklooster aan de Prin
sengracht in Den Haag, waar hij woonde,
arbeidde en nog het priesterambt vervulde,
zijn daarvan te noemen. Hü timmerde nu
eenmaal niet graag aan den weg Hij bieei
gaarne op den achtergrond en heeft ook
nooit een ministerschap of het voorzitter
schap van de Kamer geambieerd, hoewel hU
daar wegens zUn bekwaamheid recht op zou
hebben gehad en men van hem heeft ver
klaard, dat hU een zoodanige benoeming
heel gaarne zou hebben aanvaard, ware het
niet, dat hU het voor de Roomsch-Katho
lieke zaak vanwege zijn priesterlUk kleed na-
deellg achtte.
Nolens, de leider voor en vooral achter de
schennen, die bU een steeds zwaarder wor
dende taak lenigheid aan kracht, voorzich
tigheid aan bekwaamheid paarde, is aan
de R.K. StaatspartU ontvallen. ZUn opvol
ging zal haar zorgen baren.”
spreklngen gehouden over een groot particu
lier credlet aan Engeland, die bevredigend
verloopen. ZU worden telefonisch gevoerd
tusschen Montagu Norman, den gouverneur
van de Bank of England, die in Canada vei-
toeft en te Londen.
Een knappe gouverneur, die op twee plaat
sen tegelUk kan zUn.
Het 10-jarig zoontje van den heer v. d. M
te Waddinxveen had de onvoorzichtigheid
achter de ouder! üke woning een bus met
earbid in brand te steken. Daar het carbid
niet flink genoeg naar den zin van den
jongen brandde, blies hU er in met het ge
volg. dat een groote vlam in zün gezicht
sloeg waardeer hü ernstige brandwonden
kreeg. terwUl zUn hoofdhaar totaal ver
brandde. Door een der plaatselüke doctoren
werd het ventje verbonden.
Men meende dat de jongen er wel goed af
zou kernen, doch eergisteren verergerde zUn
toestand zeer, uit een der oogen bleek het
licht reeds geweken te zUn terwUl voor het
behoud van het andere werd gevreesd, zoo-
dat men hem gisteravond naar het Acade
misch Ziekenhuis te Lelden overbracht
Naar de „Tel.” nog verneemt zal
slachtoffertje vermoede!Uk het licht
belde oogen moeten missen.
Botsing tusschen auto en
motorfiets
Gisteravond is het in de J. P. Heyestraat
en omtrek te Amsterdam zeer rumoerig ge
weest. In genoemde straat woont een politie
agent. die in het bezit van een auto is. Deze
stond voor de deur van zün woning. Eenige
kinderen sprongen de treeplank op en af en
brachten den signaalhoorn in werking. De
agent, die dit van zün woning uit zag, ver
bood dit en gaf één der kinderen een klap.
Dit zag een maft, die met den agent een
kwestie had gehad; hU bemoeide zich met
het geval en ging den politieman te lijfEen
vechtpartij ontstond en onder hevig verzet
werd de man naar het posthuis Borgerstraat
overgebrachl. De man. die zeer populair in
de buurt is, kreeg echter grooten bUval; een
publiek van mannen en vrouwen, zeker 800
koppen, schoolde voor het posthuis samen
en liet de banden van den auM leegloopen
Inmiddels was het bureau Overtoom van een
en ander in kennis gesteld, waarop een in
specteur met agenten verscheen en de me
nigte uiteen dreef.
Pastoor A. 3. Melkert van de Vondelkerk
- te Amsterdam, die Woensdag in de Gerard
Brandstraat door een wielrijder Is aangere
den en in bewusteloozen toestand naar het
Wllhelmlna-Gasthuis werd vervoerd, maakte
een tamelUk rustigen nacht door, hoewel de
zieke slechts even bü kennis kwam.
De toestand van Z.Eerw. baart nog steeds
zorg.
Gisteravond verscheen voor de woning van
een bouwpa troon in de Bosboom Toussaint-
straat een groote groep Federatiemannen uit
het bouwbedrUf. ZU kwamen blUkbaar met
minder goede bedoelingen. De politie was
spoedig ter plaatse en dreef de mannen uit
een.
toonde, „dat het geloof en de godsdienst van
Home geenszins onvereenigbaar zUn met den
wil cm de sociale gerechtigheid te bevorderen
Nader wordt gemeld:
De identiteit van het slachtoffer, gister
avond vermeld als zekere E., uit Eindho
ven. staat nog absoluut niet vast. De com
missaris van politie uit Eln< hoven Is heden
nacht met enkele rechercheurs te Den Bosch
geweest en heeft het lUk niet kunnen her
kennen, als dat van E. De overige aandui
dingen. omtrent de identiteit van het slacht
offer zün hiermede waardeloos gebleken.
Omtrent de oorzaak van dit drama kun
nen wil mededeelen. dat het slachtoffer in
ernstig beschonken toestand de woning van
K. was binnengedrongen.
In dit huis woonde eertijds een verdachte
vrouw BU het binnendringen deed de man
aan de thans daar wonende vrouw minder
eerbare voorstellen. Haar echtgenoot heeft
het slachtoffer herhaaldelijk gesommeerd de
woning te verlaten, waaraan deze geen ge
volg gaf. Deze scheen inmiddels kans te heb
ben gezien een mes van de tafel te grijpen
en bedreigde daarmede K. en diens echtge-
noote.
Tenslotte heeft K. den onbekende met ge
weld de deur uitgezet en bemachtigde daar
bij het mes. waarmede K. net slachtoffer
vervo.gde en hem verscheidene verwondin
gen toebracht, waarvan één steek in 't hart,
die blaren enkele minuten den dood ten
gevolge hao Rechercheur Copier van de
Bossche po!.tie arrestee-de den dader en nam
het bebloede mes in beslag. De dader be
kende o. middeUUk. HU staat nlst als vech
tersbaas bekend.
Gisteravond omstreeks half 13 is op den
Rijksweg tusschen Naarden en Mulden een
vrachtauto van de firma Stoeltjes te Am
sterdam te n een stilstaanden verhuiswa
gen van oe firma Vos uit Apeldoorn ge
reden. De bestuurder 3. Visser en de heer
Stoeltjes kregen ernstige hoofdwonden, ter
wUl het rechterbeen van den laatste werd
verbrUzeld. Zij werden bewusteloos naar de
Majellastlchting te Bussum vervoerd. De
bestuurder van den verhuiswagen en zün
metgezel kregen geen letsel.
Als achterlicht voerde de verhuiswagen
een wit glas, dat met een rood lapje was
omwikkeld. De politie zal proeven nemen,
of dit als stopsein voldoende is.
Het voorste gedeelte van den vrachtauto
vas geheel vernield.
waren Inderdaad vereentgd de
beste eigenschappen van ons ras: een
Nederlander, die in den meest verheven zin
van het woord hart had voor religie en
negotie. Een man, die krachtens zün vrij
willig gekozen levensstaat allereerst gewüde
dienaar was van den Allerhoogste, maar die
toen de Voorzienigheid hem riep, heel zUn
robuuste lichaamskracht en al zUn geeste
lijke bekwaamheid aanwendde om de be
drijvige gemeenschap te dienen: als leeraar
als hoogleeraar. als econoom, als socioloog
als diplomaat, als afgevaardigde des volks
als afgevaardigde der regeering. als vakver-
eenlgingsleider, als journalist, als hooge-
school-curator, als voorzitter van gewich
tige colleges, als leider van een politieke
partij. als president van internationale
samenkomsten.
„Geheel en al het type van een Staatsman,
speelt»ai gemaakt om in Holland (bedoeld
schijnt Nederland)
Een geval van bilocatie?
in Holland (bedoeld
schUnt Nederland) te slagen", schreef de
Gazette de Hollande”. Als man van kracht
ën beleid, schilderde hem de vrouw van een
gewezen gezant in een Engelsch tijdschrift;
„een model van een goed kamerlid en een
voorbeeld voor ons allen", erkende mr. Rink:
„van allen dl- Inzicht hadden de radste, van
..allen, die verstand hadden de nuchterste, vao
allen die kalm waren, de kalmste", soo
ongelukkige
verlaten. Dit
dlkwUls in gelUken geest den draak ge
stoken met zijn raadselachtigheid.
Evenmin gaf hij iets gaarne zwart op wit
zelfs aan «ün eigen mannen niet. Tragi-
bezaaid was met scherven, melkbussen en
deksels, terwUl op sommige plaatsen de weg
met melk was overgoten BegrüpeUjkerwüze
wilde niemand rlskeeren een deksel, fleech
of misschien een volle melkbus op zün hoofd
te krijgen, zoodat iedereen bü bet naderen
van den auto maakte, dat hü uit den weg
kwam.
Hal verwegen den Oude wU ven weg. waar
de straat was opgebroken, waagde de chauf
feur het eindelUk te stoppen. HU vluchtte
haastig de cabine uit, om te midden van
een grooten troep toegestroomde nieuws
gierigen op eerbiedigen afstand, net nog
steeds vcortgaande vernielingswerk van den
waanzinnige te aanschouwen, meldt de
„Tel.”
Inmiddels was de gemeente-polltie op
gebeld en even later arriveerden twee
agenten ,per auto, weldra versterkt door een
derden. In verband met de gunstige posi
tie, die de krankzinnige ten opzichte van
de agenten innam en de vele projectielen,
waarover hU nog steeds beschikte, werd met
Ingrijpen gewacht, totdat de
zijn hooge standplaats zou
duurde niet lang meer.
Na nog vloekend en razend een aantal
flesschen tegen elkaar te hebben gegooid en
een heele kist met flesschen boven zjjn
hoofd te hebben omgekeerd, sprong de man,
die zich inmiddels nog de broek van bet
lichaam had gerukt, van den wagen, waarop
hU onmlddellijk dcor de politiemannen ge
grepen en stevig gekneveld werd HU werd
voorlooplg in het politiebureau opgeborgen,
in afwachting van een geneeskundig onder
zoek.
BegrUpelUkerwUse veroorzaakte het
val in Winschoter Oosterelnde groote
schudding.
Uiterste wilsbeschikking.
BU uiterste wilsbeschikking is door Mgr.
Dr Nolens verklaard, dat d? plechtige uit
vaartdienst moet worden gehouden in de
kerk der parochie, waarin hij zou overlijden
dat deze uitvaartdienst moet wordjn ge
celebreerd door den Pastoor der parochie.
En vervolgens, dat de begrafenis moet wor
den gehouden op de begraafplaats te Ven
lo. Daarom is bepaald, dat de Metten zullen
gezongen worden In de Parochiekerk van
St. wnilbrordes. Assendelfstraat te 's-Gra-
venhage Maandagavond te 7 uur, dat de
lauden zullen gezongen worden in dezelfde
kerk Dindagochtend om half 10. dat de uit
vaartdienst zal worden gehouden in dezelfde
kerk Dinsdag om 10 uur, dat in de Paro
chiekerk van 8t. Martinus te Venlo een
plechtige H. Mis van Requiem zal worden
gezongen Woensdag, om half 11, waarna de
begrafenis cp de begraafplaats te Venlo.
bet lot der arbeiders te verbeteren", zoo
hten de socialistische .JPeuple"; als „den
'trouwen wachter voor de juiste toepassing
onzer oonstitutloneele beginselen", soo hul
digde hem .De Nederlander”; als een
.Staatsman met gevoel van hooge verant
woordelijkheid’. zoo prees hem ..De Avond
post”; als „de invlcedrUkste staatsman in
Nederland" en „een man van nationale be
tekenis", zag hem OolUn; als „doctor uni
versalis” werd hU in Het Vaderland” aan
geduid als een „leader of thougths” en een
„leader of men" door wijlen, mr. Dressel-
huys beschreien; als „onkreukbare en
baatzuchtige
behoefte aan
internationale
behield, populair worden in de katholieke
overlevering, die zUn beeld uit de sphinx-
achtlge en legendarische eenzaamheid be
waart onder de dankbare herinneringen
aan haar grootste mannen.”
wandeling naar de regeeringstafel op oogen- én
blikken, dat er iets dreigde te haperen. sag
Onder zün collega's zullen er niet zijn,
die niet hoogachting voor hem gevoelen, en
wie hunner hem nader hebben leeren ken
nen, houden van hem.
Gistermorgen omstreeks 8 uur is Wln-
schoter Ooeterelnde in rep en roer gebracht
door het optreden van den plotseling krank
zinnig geworden N-, wenende in het voor
malige tolhuis aldaar.
Op genoemd uur passeerde de melkrijder
NUland uit Nieuweschans met zijn groo
ten melkauto. waarop een groot aantal
melkbussen, kisten met leege papflesschen
enz. de bewuste woning, toen hij plotseling
een man, brullend en vloekend, slechte
gekleed in hemd en onderbroek, door «en
der ramen op zün auto zag springen.
Onmlddellijk begon de razende man met
veel geschreeuw melkbussen en flesschen
naar de voorbijgangers te werpen. De dek
sels der bussen vlogen in alle riehttmren
o—door de ,ucht- de volle melkbussen werden
gen-congres om den tekst van een rede van door den waanzinnige rondgeslingerd en
dr. Nolens te verklaren. En anderen hebben van den wagen geworpen, terwijl met groot
geraas de eene kist met papflesschen na de
andere uit den wagen werd geslingerd, zoo
dat het geheele traject, dat de chauffeur
met zijn ongewenschten passagier aflegde,
Een leerling van de Technische School,
woonachtig te Rotterdam, die ten huize van
de wed. Van der Pol te Wijk (N B was ge
logeerd, nam daar proeven met ontplofbare
stoffen. Door ontijdige explosie werd het
jongmensch op verschillende plaatsen ern
stig gewond. Belde oogen zijn vermoedelük
verloren, terwijl hoofd en handen deerlijk
werden gehavend. Dr. Van Gulik, uit Heus
den verleende de eerste hulp, terwijl de
gewonde, ter verdere verpleging naar het
ziekenhuis te Den Bosch werd vervoerd.
Met dit al was monseigneur een bser-
scherenatuur, die in de Kamerfractie er den
wind onder had. Als de zaken hem niet naar
den zin gingen, als er rebellie was, of een
fractiegenoot een minder gelukkige speech
hield, dan kon men Nolens bij het hekje
van de stenografen zien staan en wanneer
hij met zijn ring op de balustrade een zoch
ten roffel sloeg .gold dit als een zeker teeken,
dat er iets op til was.
Z|*n groote streven was de eenheid der
Roomsch-Katholieke Staatspartij. Daaraan
heeft hij veel dingen ten offer gebracht, die
hem Hef moeten zjjn geweest.'In dit opzicht
valt hij te vergelijken met Troelstra. Maar
er is één groot onderscheid. Want, terwijl
het eenheldsstreven van den sociaal-demo-
cratlschen leider er op gericht was om sa
men te binden wat bijeen hoorde, had No
lens zich tot tank gesteld om in het wezen
der zaak onverzoenlijke elementen onder één
overkapping te houden. Dat in den strijd
tusschen werkgevers- en werknemersbelan-
gen het vooral de laatsten zijn geweest, van
wie de offers werden gevergd, mag hierbij
niet worden verzwegen. En (Ut is dan ook
tevens het tragische element in dit leven.
Deze rijk begaafde man, met een sterk ont
wikkeld sociaal gevoel, heeft wel grooten in
vloed kunnen oefenen op de politiek van ons
land, maar bij zijn heengaan moet helaas
woj-den getuigd, dat hij veelal meer een rem
mende dan een stuwende kracht was.
Het hoofdmoment van zijn levenswerk was
meer van conserveerenden dan ven achep-
penden aard. Ook In deze taakvervulling lag
echter iets groots. Want hij heeft dezen ar-
immer verricht met een onkreukbare
met ter zijde stelling van eigen be
geerten. Indien Nolens gewild had, zouden
hoogere posten zeker zijn deel zijn geworden.
Hij gaf echter de voorkeur aan een blijven
de vervulling van het leiderschap zijner frac
tie, overeenkomstig d* richtlijnen, die hU
hiervoor getrokken had. Aan dit onbaatzuch
tig staatsmanschap brengt in deze ure ook
de tegenstander gaarne een eerbiedig saluut.”
Uit .De Tijd”:
„Nederland spreekt over hem als over
een nationale figuur. Zijn verscheiden zal
op internationals bijeenkomsten verder
dan Genève, worden herdacht, erkende
John Muray Butler, de president van de
Columbia University, niet als de drie be
langrijkste staatslieden, die hij in Europa
had ontmoet: Venizelos, Benesj en dr.
Nolens? Zelfs in de opposltle-bladen, die
polemiseerden tegen zijn politieke houdin
gen, zal hij een goede pers hebben,
als straks de Kamer voor de
bijeenkomt, zal men, nog lang
leden overeind rezen voor rouw en
neming. de leegte voelen op de plaats,
waar Monseigneur stond, om de redevoe
ringen te houden, die het kortschrift van
zijn zorgvuldige overwegingen waren.
De tegelijk ontledende en samenvattende
drukkracht van dezen geest, die een scherp
licht droeg, wist de moeilijkste vraagstuk
ken van ons staatkundig leven tot hun
sn
Gisteravond heeft op den Koninginneweg
te Vlisslngen een ernstige botsing plaats ge
had tusschen een auto uit Brabant en een
motorrijwiel uit Vlisslngen. De twee op het
motorrijwiel gezeten personen bekwamen
ernstige verwondingen, rij zijn naar het
R.K. ziekenhuis overgebracht om te worden
verbonden. De auto bekwam groote mate-
rieele schade.
1 Regende zachtjes toen we uit het
hoofdstation van Neurenberg de stad, in
trokken. De atmosfeer was lauw-warm.
Hier en daar ontdekt ons oog reeds
eenige versiering: overigens weerkaatsen dui
zenden lichtjes In het gllmmerige. natte as
falt van de straten, dansende feestvlamme-
tjes in de avondlijke stad.
Linksaf, en we staan voor het groote
hoofdkwartier: de Wdrtpmberger Hof. Traag
bewegen de Dulteche, Fauselilke en Beler-
sche vlaggen zich in den zwakken wind,
welke den regen onwillig voor zich uitdrijft.
Reeds verzamelen zich een aantal gasten:
men merkt dat heel katholiek Duitschlafld
hier samen is gekomen. Er heencht slechts
één stemming: Vertrouwen en liefde. Hier
en daar ziet men de bezoekers reeds- neu
zen in het feestblad, dat als een welkom
het vriendelijke opschrift draagt: „Grilss
Gott in Nürnberg”. Hooggeplaatste persoon
lijkheden, als Zijne Doorluchtige Excellentie
de Aartsbisschop van Bamberg. Dr. Jakobus
von Mauck, de minister-president van
Beleren, Dr. Held, en Zijne Excellentie de
Pauselijke Nuntius A Vasallo dl Torre-
grossa, reiken u reeds op de eerste bladzijde
de hand. Een bescheiden groet klinkt u op
de blnnenpagina tegen uit den mond van
den heer Halm, de Eerste Voorzitter van het
Plaatseljjk Comité van Voorbereiding. We
nemen er vluchtig kennis van en denken:
prachtige lectuur voor de pauzes gedurende
de grootere plechti^ieden van dezen Katho
liekendag! 7
En reeds voelen/we ons thuis in Neuren
berg, welks bewaners ons zoo gastvrij en
met echt Zujd-Dultsche gemoedelijkheid ont
vangen. De Twfif leege hotels loopen vol.
Vriendelijke politiebeambten wijzen den weg.
Aan de beugels der electrlsche tram wappe
ren kleurige vaantjes bun groet. In de at
mosfeer leeft en beeft er iets, een geheim
zinnige stemming als op avonden voor
Kerstmis. Politici die uit Stuttgart komen,
zetten een ernstig, maar toch geen wanho
pig gezicht. Secretarissen kent men aan hun
beteekenisvolle houding.
's Namiddags om drie uur gaat de zon
op der feestelijkheden wel versteen: het
ken van ons staatkundig leven tot
meest eenvoudige wezen te herleiden
gereed te maken voor practlsche oplossin
gen. Ook voorzichtig zwijgend werd zijn
stille kracht gevoeld, want hij was geen
staatsman van den kleinen slag, maar
zwaar geladen door 'n sterke persoonlijke
macht. Men wist, dat hij op het
glsche moment sprak met hef
politiek gezag namens de partij.
welke het niet mogelijk was, Nederland in
parlementairen zin te regeeren.
Met weemoed en erkentelijkheid kijkt de
R. K. Staatspartij naar den afgestreden lei
der om, die haar tot de sociale wetgeving
heeft bewogen en die haar -
door een der meest riskante
heeft gejeid. Impopulair in zijn leven,
deze koele man van zakelijke politiek
werkelijkheidszin, die de éénheid der party
behield, populair worden in de katholieke
York: Er worden hier op het óogenbllk be-
Aan „Het Vaderiand”-artikel
wjj de volgende passages:
,De slag Is gevallen, Nolens is niet meer
Een slag voor dezen lande, want hij was
een warm vaderlander, die, dank zij zijn
groote bekwaamheden, en rijn ernstlgen wil
om de gemeenschap van nut te zijn, Neder
land onschatbare diensten heeft bewezen;
een slag voor de Katholieke partij, die in
hem den onovertroffen leider zal missen, een
slag voor de velen, olc hem eerden en vriend
schap toedroegen ook bulten zijne politieke
en religieuse geestverwanten.
Wat ons in Nolens altijd zoo aangetrokken
heeft, is, dat het zijn Christendom was. dat
hem gemaakt heeft tot vurlgen voorstan
der van medewerking van den Staat om de
treurige arbelderstcestanden, door de En
quête van 1886 bloot gelegd, te verbeteren
Zijn geloof was het onze niet, maar waar het
woord „christelijk” helaas zoo dikwijls in de
politiek misbruikt Is, om die verbetering
tegen te houden, mag er wel eens op gewezen
worden, dat het bij hem zoo heel anders
was.
Wat verder in Nolens zoo aantrok was. dat
hij, al was zijn geloof het richtsnoer van zijn
leven op ieder gebied, wars was van elk gods
dienstig vertoon in polltlcls; misschen is het
juister gezegd, dat dit juist het gevolg was
van zijne innige geloofsovertuiging, waarmee
niet gezegd is, dat hij, voor de noodzakelijk
heid gesteld voor rijne Kerk op te komen,
dien plicht niet zou hebben vervuld. In dit
verband herinneren wij aan zijn strijd met
Troelstra In November 1907 over de Encycliek
Pascendi tegen het modernisme.
Een groot en edel man Is var ons heen
gegaan; wij brengen zijne nagedachtenis eer
biedige hulde.”
„Het Volk” schrijft o.m.:
.Degenen, die nader met hem in aanraking
kwamen, voelden Intuïtief. dat bij dezen
mensch achter een schijn van onaandoen
lijkheid nog andere krachten schuil gingen
en dat verleende aan zijn figuur een zeker
waas van geheimzinnigheid, een romanti
sche bekoring. En stellig ontmoeten wij hier
één der vele factoren, waardoor zijn groote
Invloed op ons staatkundig leven, zijn macht
over zijn partijjenooten moet worden ver
klaard. Monseigneur Nolens was geen man.
óie de spontane geestdriftige genegenheid
der menigte verwekte, maar hij imponeerde
door zijn vastberaden verschijning, door zijn
nuchtere zakelijkheid, door zijn groote ken
nis niet alleen van de staatkundige ver
houdingen. doch ook van den mensch en zijn
zwakheden.
Inderdaad: Nolens was een groot men-
schenkenner. Ofschoon gespeend van alle
redenaarsgaven, verstond hij bij uitnemend
heid de kunst zijn gehoor te boeien. In de
mise-en-scène was hij niet te overtreffen.
Hoe zorgvuldig wist hij op belangrijke po
litieke momenten, wanneer het op Nolens'
woord aankwam, het oogenbllk van sprek^i
te kiezen. En als hij eindelijk sprak, spande
hij de nieuwsgierigheid rijner luisteraars.tot
rj AH den man. die het uiterste om dan ten slotte dikwerf met
een of andere sflnx-achtlge verklaring te
komen, zoo in den geest van: „het kan vrie
zen en dooien!"
on
persoonlijkheid" i „zonder
gezellig verkeer (zelfs op
conferentie), integendeel
alles vermijdend, wat hem van de naarstige
bestudeering der stukken zou kunnen af
houden, of zelfs maar afleiden”, zoo typeer
de hem zijn vriend prof. Aalberse in „Gro-
tius. Annuaire International”.
Dr. 3. Schokking.
P* voorzitter van de Christelijk-Historische
fractie, dr. J. Schokklng, schreef om.:
Ofschoon niet de nestor van de Tweede
Kamer, evenmin wat zijn leeftijd, als wat
zijn daarin zitting hebben aangaat, treedt
hij naar voren als een van de oudste leden
in den besten, meest beteekenenden zin van
het woord Voor de oudere leden zeker niet,
maar, naar ik meen, ook voor de jongere is
het Parlement zonder Dr. Nolens moeilijk
denkbaar.
Dit zegt nog niet alles, maar wel iets; of
liever in dit geval reeds veel.
Want het is waarlijk niet, dat daarbij dan
allereerst gedacht wordt, aan den man, die,
voor zoover ik mij alhans herinner, al de
jaren daar steeds op dezelfde plaats .gezeten
heeft, niet op de voorste maar op de ach
terste rij. vanwaar hij de fractie, waarvan
hy de leiding heeft, van bovenaf kan over
zien; die dlkwbls meer bij den Voorzitters-
stoel of in dc nabijheid van de Mlnisters-
tafel dan op zjjn plaats gezocht moet wor
den, echter steeds herkenbaar aan zijn on
veranderlijke, statige kleedij, en zooveel meer
dat in dit verband genoemd zou kunnen wor
den.
Neen; maar, ofschoon dat alles er niet los
van is, wel aan de zeer voorname plaats,
welke Dr. Nolens inneemt. En hier is het.
wat ik bedoelde met de verklaring, dat het
moeilijk valt aan het verzoek om enkele re
gelen te schrijven te voldoen.
Inderdaad. Dr. Nolens is toegankelijk, niet
in den engeren, maar zelfs rulmeien zin van
het woord; wij hebben ook als Christelijk-
Historlschen ervaring daarvan, vooral in
vroegere jaren. wanneer de omstandigheden
in bijzonderen zin tot overleg leidden.
In persoonlijk gesprek komt men onder de
bekoring van den rijkdom van geest en veel
omvattende kennis; en wie hem ook maar
een enkele maal ontmoet heeft in zijn eigen
werkkamer.waar alles getuigt van goeden
smaak en niet het minst van intellectualiteit,
die speurt in het verleden maar meer nog
het tegenwoordige naar allen kant zoekt te
grijpen, heeft daar iets leeren verstaan van
het meesterschap dat hem eigen is. en in
de jaren steeds grooter is geworden.
Doch hoe toegankelijk, altijd is en blijft er
de beheerschtheid. welke hem tot die bijzon
dere figuur in ons parlementaire leven heeft
gemaakt.
Een beheerschtheid, die wat den indruk
aangaat, geslotenheid nabij komt, bij over
leg vragen laat, en daarom, vooral bij meer
of minder gewichtige aangelegenheden, span
ning brengt.
Een eigenschap, die vermoedelifk eer ver
sterkt, dan verzwakt is geworden door de
eischen, die de leiding van een zoo groote
fractie als de Roomsch-Katholieke stelt,
waarin de schakeeringen, vooral in de la
tere Jaren, misschien sterker dan in eenige
andere partij gevonden worden. Maar een
eigenschap ook, die tegelilkertiid voor een
goed deel de ongereptheid van het leider
schap tot op den huldigen dag verklaart. Ook
al wordt hierbij de van anderen onderschei
den opvatting omtrent lelden en volgen in
rekening gebracht, het feit van het meester
schap van Dr. Nolens in de politieke lei
ding zijner fractie, staat onaantastbaar, ook
zonder dat hij zelf aan de gedachtenwisseling
deel neemt en dit goeddeels overlatend aan
de telkens daarvoor meest aangewezen le
den, houdt hij. aan de door hem gewilde
richting met beslistheid vast.
Ditzelfde feit geeft, in verband met, de ge
talsterkte van de Roomsch-Katholieke Ka
merfractie, aan Dr. Noleps die sterke posi
tie en overwegenden invloed in het parle
ment, waarmee allen te rekenen hebben. Dr,
Nolens, de eepige Minister van Staat, zon
der ooit Minister te zijn geweest, heeft ten
gevolge van die positie op wetgeving en be
leid meer invloed dan bij misschien als mi
nister zou hebben gehad. Dat in de groe-
peering der partijen zich in de latere jaren
vooral om zjjn persoon de strijd concentreert
om hem van een geducht tegenstander een
begeerden medestander te maken, is uit dien
hoofde niet vreemd.
Mr. H. J. Knottenbelt
Tenslotte ontleenen wij aan bet artikel
van mr H. J Knottenbelt, voorzitter der
fractie van den Vrijheidsbond, bet volgende:
Reeds 34 jaren is hij lid der Tweede Ka
mer, maar met onverminderde belangstel
ling, die jongeren hem kunnen benijden,
volgt hij trouw de werkzaamheden van het
college. Meest stilletjes op zijn plaats boven
aan de bankenrij ter rechterzijde. Doch niets
ontgaat hem Vsak ontgaat ook zijn mede
leden niet wat in hem omgaat, want zijn
gelaat kan daarvan somtijds als hij daar-
tegen.geen bezwaar heeft! zijn meening
over hetgeen wordt gesproken zeer duidelijk
weerspiegelen.
Hij is een merkwaardige man Misschien
wel het meest (maar anderen kunnen dat
beter beoordeelen dan ik) om zijn gaven als
leider. Zeker is het voor buitenstaanders iets
merkwaardigs, dat onder zijn leiding de R.K.
Tweede Kamerfractie, niettegenstaande haar
wel zeer heterogene samenstelling, gemeen
lijk als een politieke eenheid optreedt.
Kort geleden heeft een predikant uit een
niet onverniaard stadje in een onzer Ooste
lijke proviciën een eigenaardig avondtuurtje,
waarbij het komische niet geheel ontbrak,
beleefd, vertelt de A R „Rotterdammer
De predikant zou in een Hollandsche
plaats een preekbeurt vervullen. Des Za
terdags ging hij jp reis. Aan het perron
te Utrecht kon hij nog juist een broodje
knappen, om zijn eetlust te bevredigen.
Juist dat broodje.was de eerste aanleiding
tot een ietwat komieke vergissing.
Domlné zat weer op zijn gemak in den
spoorwegcoupé en zou nog eens zijn preek
bestudeeren. waartoe hij zijn koffertje ter
hand nam en het opende. Wie beschrijft
de minder prettige gewaarwording des pas
tors. toen hij tot de ontdekking kwam, dat
de Inhoud niet dte eens pastors bleek te
zijn.
Men oordeele zelf. Noch de preek, noch de
toga, die 'n reizend predikant pleegt te ver
gezellen, waren aanwezig. Inplaats van de
preek werd een rozenkrans in den koffer
ontdekt, benevens twee foto’s van jonge
meisjes. En domlné moest het ook zonder
toga stellen, daar inplaats hiervan een on
derjurk en een corset aanwezig bleken te
zijn. Beide kleedingstukken mogen voorals
nog niet op kansels van domlné’s kerkge
meenschap gebezigd worden.
Onze predikant zat leelijk in de penarie en
er zat niets anders op, dan 's Zondags In
zün colbertjasje te preeken.
Alle middelen, om den koffer, z ij n kof
fer. die door zijn gelijkenis met een anderen
koffer zulk een fameuze ruil bleek te zijn,
terug te krijgen, faalden tot dusver.
Gisteravond had te Boxtel bij het over
steken van den weg een aanrijding plaats
tusschen een voetganger en een auto ko
mende v»n de richting den Bosch.
Geneeskundige en geestelijke nulp was
spoedig ter plaatse. Bij het slachtotler, den
80-Jarigen heer H. van Heesch, kon echter
slechts de dood worden geconstateerd.
Gisteravond kwam op den weg bij den
Bosch, de heer G. van He^st, ambtenaar tnj
de gasthuizen te den Bosch, met zijn auto
te slippen. De ongelukkige raakte onder den
wagen bekneld. In ernstlgen toestand werd
hij naar het groote ziekenhuis te Den Bosch
overgebracht, alwaar hij is overleden.
Aan „De Telegraaf" ontleenen we:
„Mgr. Nolens gestorven! Gesloten voor
.Immer is een mond, die weinig sprak, maar
het is nu of een wonderlijke stilte is inge
treden. En dit karakteriseert de groote en
machtige figuur van hem. die van ons is
heengegaan. Kalm, rustig, welpig opvallend,
spaarzaam sprekend ging hij zjjn weg en
toch laat bij een merkwaardlgen nog niet te
omvatten leegte en stilte na.
Nolens heeft behoord tot de grootste onzer
politieke figuren van de laatste decennia
der vorige eeuw tot op heden. Hij heeft zijn
plaats In de rij waarin staan een De Savor-
nln Lohman, een Kuyper, een Troelstra en
vroeger, een Schaepman. Schaepman was
voor hem de groote en erkende leider van de
R. K. Staatspartij. Maar welk een geweldig
contrast tusschen de belden. Schaepman de
ruimte vullend met zjjn breede. forsche fi
guur, de ruimte vullend met de galmende
klanken van zijn prachtig, zij het vaak pa
thetisch proza, toornend en betoogend, drei
gend en bezwerend.
Nolens de fijne, stille figuur. De man met
het scherpe, hoekige gelaat en strenge koele
oogen, zittend in zijn bankje in de Kamer,
ofibewogen alsof zelfs de felste debatten bul
ten de sfeer van zijn aandacht vallen. Maar
hjj ziet en hoort alles en zijn scherpe, vlugge
geest overziet alle zetten van het politieke
schaakspel. En dan spreekt hij „bij uiterste
noodzaak". Korte, kernachtige zinnen. Maar
dat korte betoog klinkt voor zijn geestver
wanten als een bevel, en voor zjjn tegen
standers Is het altijd een openbaring. Rus
teloos in zjjn schijnbare rust werkt hij ach
ter de schermen. Hij laat zijn fractiegenoo-
ten. ook al zijn het in de politieke arena
nog onwennige spring-in-’t-velds. spreken en
luistert aandachtig Slechte een zeer scherp
opmerker kan nu en dan een glimp van af
keuring zien op dit strakke markante ge
laat. En dan kon het zijn, dat hjj zoo ter
loops een „aanvulling of verduidelijking”
van het gesprokene geeft, maar waarmede
hij precies den loop der zaken dwingt naar
zijn wil en recht zet wat naar zijn wjjze
van zien verkeerd scheen te loopen.”
Tenslotte nemen wij het volgende over uit
de „N. Rott. Crt.":
„Behalve door energie, ja nog meer dan
daardoor, kenmerkte deze leider zich door
een groote, spreekwoordelijke voorzichtig
heid Vooral in deze eigenschap weerspiegelt
zich een tijd van overgang. waarin de ver
deeldheid geëvenaard wordt door de onbe
wustheid van het politieke doel. Met kracht
alleen zou hij niet ver zijn gekomen. Om
uitsluitend daarmede de discipline in zijn
groep te handhaven, had hjj moeten be
schikken over geestelijke wapenen, over po
litieke middelen van concreteren bewuste-
ren aard dan hemzelf ten dienste stonden.
Zoolang hij dus geen oplossing had gevon
den, waarmede hij als herder zijn schaap-
kens weer bijeen kon drijven, of zoolang
hij meende dat een zoodanige oplossing nog
niet voldoende ter aanvaarding was voorbe
reid. bleef hij zich in wolken van geheim
zinnigheid hullen.
HU was als mentor van de RK Staats
partij over het algemeen de gepersonlfldfeei-
de wacht, voor 's menschen lippen. Óëen
staatsman, die zoo de kunst verstond, het
juiste midden te vinden tusschen achter zün
woorden verborgen tegenstellingen. Zoozeer
was bij dikwijls een sfinx, dat ook de R.K
Nieuwe Haarlemsche Courant eens de on
deugende gedachte opperde van een filolo-
Centrale Comité is bijeen. Alois Fürst zu
Löwensteln neemt met z'n gewone waardig
heid, gepaard aan eenvoud en zekerheid,
zün plaats in. Naast hem, voor de eerste
maal als Domheer, Dr. Donders, dte door
Dr Sonnenachein eens met Lacordalre ver
geleken is Prelaat Schreiber, de baanbre
ker der nieuwe natlonallteltsgedachten. Pre
laat Lelcht, de knapste kop der Belersche
Volkspartü. Prelaat Walterbach beproefd
voorvechter der Katholieke Arbeidersbewe
ging. Jocs. de Rüksdagafgevaardiede. reeds
omringd door een zekere waardicheldasfeer,
en de Algemeene Secretaris. Dr. Legge, de
chef van den Generalen Staf met zijn ac-
tentasch onder den arm.
Wie kent overigens niet namen als Kleus
en Volker?
We kunnen ze natuurlük niet alle noe
men, maar willen toch een der steunpi
laren van het Plaatselük Comité niet ver
geten die zwijgend bijna achteraf zit, den
onvermoeibaren pater Kahn S. 3:
Wat de bee> en elkaar vertellen? Ook de
meest gewiekste journalist verneemt het
niet. Maar een paar woorden, opgevangen
alt den mond van prelaat Kreutz. terwijl
de deur toevallig even open ging, verrie
den het toch: het gaat om de Charltas. om
hulp in den winter voor de armen, orn ^j
gen In een moeilijken tüd. Maar waar chris
telijke naastenliefde is. daar vindt men
brood voor den winter
Intussehen aanschouwen we op het eiland
.Bchütt” een aandoénlijk beeld, een optocht
vol verrukking: Heele scharen kinderen trek
ken ons in een langen stoet voorbü, de klei
ne meisjes m *t wit. met kransen om het
hoofd, en tusschen de onafzienbare rijen de
Eerwaarde Zusters, als groote bruine vlin
ders. Rondom ons.... neen, dat moet men
zien om het zich voor te kunnen stellen, zoo-
dra het volk de kinderen gewaar wordt, be
gint het eenvoudig te bidden, hardop te bid
den. zooals de geloovlgen doen, wanneer bet
Allerheiligste voorbü gaat.
ZUn de kinderen ook niet werkelük de
schoonste Tabernakels van God?
Trouwens daar komt ook reeds werkelijk
de processie met het Allerheiligste.
Een Japensche Missiebisschop, waarnaar
de oogen der kleinen lichtend op zien,
spreekt. On daarna de Aartsbisschop, een
beeld van de» Goeden Herder, die eens ge
sproken beeft: „Laat de kleinen tot Mü ko
men.” i
Waarlijk, het was een verheffend schouw
spel. deze kinderootocht het Seranhllnsche
Liefdewerk aanschouwelilk voorstellend, al
moesten de pa ran!nies dan ook een paar
maal worden opgestoken.
Van de kinderen gaat het snel naar de
Augustlnusvereenlglng. van de onschuldige
kleinen, paar hen laat het ons bü wijze
van spreken maar eens zoo uitdrukken
voor wie er «reen geheimen meer bestaan. Ze
weten werkelük veel meer dan ze in de pers
schrijven. Eén ding is zeker: wat er aan
persvragen allemaal werd besproken, bewees,
met welk een verantwqordelilkhelds«>*v->el
deze stille, anonieme werkers In Gods Wün-
ber« arbeiden.
Het weer Isëlntusschen wat opgeklaard, de
arbeid gaat beginnen.
Wil men de allerwegenheerschende stem
ming kenschetsen, dan zou men kunm
gen dat ze vol hartelijkheid is, maar
vervuld van het bewustzün eener
taak: dat men tn Neurenberg werkt voor een
volk, op een der moeilükste uren zijner ge
schiedenis.
Het is meer een verzamelen van krachten
dan een feest.
Wü hadden gehoopt hem nog lang te zul
len behouden, wü. Katholieken op de eerste
plaats, die aan hem zoo ontzaglük veel
te danken hebben, maar ook het heele
Nederlandsche volk, dat in dezen priester
een man verliest, die jarenlang zün vader
land in en buiten de grenzen heeft gediend
met een bekwaamheid, een toewijding en
een onbaatzuchtigheid, welke spreekwoof-
delük zijn geworden in onze vaderlandsche
historie.
In hem
beste
Het „Hdbd." drukt nog eens af. wat zün
hoefüzer-redacteur schreef over Mgr. Nolens
in zün „Heeren in Den Haag”:
„Wü hebben dr. Nolens nog nimmer in
emotie gezien. De Kamer mag zoo woelig en
’onrustig wezen als een Nederlandsche Ka
mer maar kan zün, dr. Nolens zit, of staat,
ér,'altüd even rustig bü. Hoogstens komt
hü Uit zün bank om, zonder overhaasting,
het spreeltgestoelte wat te benaderen als
het daaromheen eens stormt en om dan, dood
kalm, vragend met de oogen en als bet
moet ook even met den mond, te tnformee-
ren wat er aan de hand is. Als luisteraar eu
waarnemer verkeert hü meestal in de Ka
mer; hü schijnt, ook als hü zit te schrijven,
altüd wel une orellle en campagne te hebben
Uit zün plooi van zelfbeheerschlng. van
voorzichtig* kalmte, haalt men hem nooit.
Tot interrupties laat hü zich zelden of nim
mer verleiden en als hü «elf geïnterrumpeerd
wordt, blüft hü het antwoord schuldig of
hü geeft een antwoord in den woord-voor-
woord-toedienenden spreektrant der voor
zichtigheid, waarin hij ook zün rede bezig
was te uiten.
„Of die ietwat trage en intennitteerende
spreekgewoonte het gevolg is van een bui
tengewone omzicntigheld dan wel van
moeilük formuleeren, zouden wjj niet kun
nen zeggen. Wellicht van beide. Zeker is
het, dat een rede van dezen spreker den
tndruk geeft van Inderdaad wel moeilijke
productie, 't Is of de spreker altüd weer, bü
eiken nieuwen zin dien hü ineen te denken
en te ui^en heeft, met onuitputtelük ge
duld de moeilükheden overwinnen moet
waarmee een beginneling te kampen heeft.
Hü raakt er nooit verlegen onder, hü hak
kelt nooit, hü brabbelt nooit, hü werkt zün
zinnen er alleen maar uiterst langzaam uit
en als hem eens een büster lange zin ge
slaagd is, dan plant hü zich wat vaster op
de beenen gemeenlijk staat hü met de
voeten naast en stevig van elkander als
om zich voor den volgenden gereed te maken
Boos, verontwaardigd, driftig, vroolük, vin
nig wordt hü nooit, wat ook zün onder
werp mag zün of boe men hem ook aan
gevallen moge hebben. Geluk zün groote
dertiend’eeuwsche meester (Thomas van
Aqulno) tracht hü niet te bekeeren, maar
te overreden, niet mee te sleepen. maar te
redeneeren. Het heugt ons zelfs niet, dat wü
ooit een frons zün voorhoofd zagen rimpe
len; zelden verandert de klaar-nuchtere,
rustlg-gebledende uitdrukking van zün iet
wat scherpstreng, maar vertrouwenwekkend
gezicht. Hoogstens kan er om de hoeken van
den vastgesloten mond eens iets van een
glimlacht zweemen en kan de wenkbrauw
wat nieuwsgieriger opgetrokken worden als
een tegenstander iets debiteert. dat den
Venlo’schen afgevaardigde büzonder curieus
dunkt. Maar verder brengt niemand hem en
niets. En ook de leuke gereserveerde humor,
waarvan hü enkele malen blük geeft, glijdt
achteloos en daardoor steeds büna onopge
merkt voorbü”
En het blad besluit:
„Men heeft opgemerkt, dat Nolens juist
op tüd gekomen Is na Schaepman. In
derdaad: de zwügende. denkende en werken
de peraoonlükheid van den eerste sou kwa-
lük gepast hebben tn den tüd onzer poli
tieke opstanding. die geestdrift noodlg
had. Maar in een tüd van consolidatie ais
de onze was Nolens de mem. ZUn heengaan
is niet alleen een «waar verlies voor de R K.
Staatsparty, maar treft het politieke en
sociale leven van ons geheele land."