PUROLrijkaangeneeskracht
BRILLEN
ws
N.V.
„VRIESIA” JAN DE VRIES
Hef overlijden van
Mgr. prof. dr. W. H. Nolens
BINNENLANDSGH NIEUWS
Indrukken
STOOMVAARTLIJNEN
VRAGENBUS
n.
Voor
Het adres te Alkmaar
ZAADMARKT 38 TEL. 324 ALKMAAR
SS
de
Koninklijke onderscheidingen
F. M.
in
de
Orde
van
van
van
Nolen»’ voorliefde
Alle
te
Amsterdam
te
28
Aug.
naar
Parama
le tterkundige.
te
Las
van
tm
28^Lug. van Beira 1.
Antw.
te
Amst.
n-
was
Gouverneur
van
27 Aug.
a
Oal-
veel
De indruk te Genève
Aug.
van
gep..
van
I
Norfolk n.
■I
r
r
Van den Duitschen Katholiekendag
te Neurenberg
f U
KG.
Albert Thomas bezoekt het sterfhuis
Albert Thomas, de directeur van het In
ternationaal Arbeidsbureau te Genève, die
op het Sociaal Economisch Congres te Am
sterdam den dood van mgr. Nolens vernam,
heeft, voor hü het land weer verliet, aan de
nagedachtenis van mgr. Notens willen hulde
brengen. HU bracht een persoonlijk bezoek
aan het sterfhuis van den grooten doode te
4»-Gravenhage.
Hierna werd de uitzending 2 minuten on
derbroken om op deze wijze hulde aan de
nagedachtenis van mgr. Nolens te brengen.
Dat hij tot dit oordeel meer dan eenmaal
aanleiding gaf. zal ik niet ontkennen. Maar
dat het oordeel billijk is, ontken ik beslist.
ut
het
van
HOLLAND—OO8T-AZIë-UJN.
ouderkerk 28 Aug. van Rotterdam n.
Antwerpen.
KON. PAKETV. MAATSCHAPPIJ.
BOTH, Amst-Batavia 27 Aug. van Point
de Galle.
STOOMV AART MU. NEDERLAND.
JOHAN DE WITT (thuisr.) 28 Aug. 6 uur
v.m. te Genua.
TARAKAN (thuisr) 27 Aug. van Mar
seille.
12
m
is
re
>-
Ie
t.
ie
k
«M,
«je,
3.80
ITO;
LM;
Irie-
Kg.
Pe
tten
-w:
n
iv
t.
5
tistje.
soort
-720,
tks.
Tuin-
•4000
t 1-30.
uien
-3 50.
deten
an
<r.
Io-
-U
—18.
2.80,
er 8
61a
per
boa.
ven:
0.88,
wiek
naai
allee
eüing
voege
0.12—
ibbele
idem
ugur-
arber
rer.
ui-
-75.
nol
150
«0.
M,
mr-
uks.
nd-
icrn
roo-
lot-
1200
L.O.
x
teo-
1500
G,
sol!
an-
oer
Per
O,
000
dr.
1.10
log
!a-
30,
ten
te
len
reen.
i“
-1.48,
i per
-2.78,
idem
Bnü-
0.80
4—13
K.G.
tuks.
Afdeeling Optiek
Een waardeerend oordeel
heer Sokal
Aalberse herdenkt in het
i be-
EMZETCO LIJN.
JONGE ELISABETH 27 Aug. van Valen
cia naar Carthagena.
JONGE JACOBUS 27 Aug. van Savona
naar Valencia.
Schrijven van Z. H. den Paua
In een schrijven, aam het bestuur van den
70sten Katholiekendag, zegt Z. H. de Paus
o.m.:
„Wü wenschen. dat deze dagen een goed en
gelukkig verloop hebben. Om verscheidene
redenen worden Wij in Onze vreugde over
een dergelüke manifestatie versterkt. Voor
eerst lijkt Ons reeds de plaats, waar zü ge
houden wordt, zeer passend gekouen te sijn.
Deze oude Beiersche stad, die eens door haar
handel en kunstbeoefening zulk een aanzien
genoot, dat zij bet kleinood en het Juweeten-
schrijn van het H. Roomsche rijk van het
Dultsche volk werd genoemd, heeft zich ook
niet minder roem verworven door een leven
dige en voortreffelijke beleving van het ka
tholiek geloof."
HOLLAND—AFRIKA-LIJN.
HEEMSKERK (thuisr.) 28 Aug. te Genua
verwacht.
NIEUW KERK 28 Aug. van Kaapstad n.
Moeeelbaai.
NIJKERK J-
te Rotterdam.
RANDFONTEIN 27 Aug. van
Beira.
SPRINGFONTEIN 28 Aug. van Pt. Ame
lia naar lbo.
rlbo.
SATURNUS 27 Aug. van Alicante naar
Tarragona
T7TU8 (thuisr.) 28 Aug. van Sanchez n.
Havre.
De opvolger vgn Mgr. Nolen» al» lid
der Tweede Katner
Het is met deze opvolging een eenlgszins
eigenaardig geval. De eigenlijke opvolger
voor dezen kwaliteitszetel was indertijd de
heer Regout. Deze was echter langen tijd
op reis, was niet te bereiken en hij had ver
geten zijn bewilliging in te sturen. Daardoor
verviel hij van de lijst
De eerstvolgende op de lijst is J. H. Mae-
nen, de bekende gedeputeerde in Limburg.
Deze betrekking behoeft geen beswaar te
zijn, maar of de heer Maenen. die nog met
velerlei ander werk belast is, zich voldoende
vrij kan maken, is te bezien. Het is wel te
hopen, want hij lijkt een geschikte kracht,
schrijft de .Jtes.b”
De volgende op de lijst H. H. Trienekens,
is inmiddels overleden! Dan volgt P. W. H.
Truyen, bekend landbouwspecialltelt.
van den
hebben wij
arbeidslust.
krachtige
JAVA—NEW YORK-LIJN.
SIMALOER, Batavia-New York, 27 Au*,
te Suez.
beidsbureau, Albert Thomas, die door jaren
lange samenwerking met Notens een groote,
persoonlijke vriendschap voor den overledene
gevoelde, zou juist gisteravond, overeenkom
stig een dezer dagen gemaakte afspraak bü
gelegenheid van zijn verblijf in Nederland,
een bezoek aan Mgr. hebben gebracht.
KON. BOLL. LLOYD.
ZEELANDI A (ultrJ 27 Aug.
Palmas.
Herdenkingsrede door
Mr. C. Goseling
Mr. C. Goseling, voorzitter van den R. K.
Partijraad, heeft gisterenavond voor den K.
R. O.-microfoon de volgende herdenkings
rede uitgesproken ter gelegenheid van het
overlijden van Mgr. Nolens:
Bij het geopende graf plegen wij. Katho
lieken, niet te spreken, maar te bidden.
Gisteravond is Mgr. Nolens gestorven.
HU was een der grooten, men mag wel
zeggen een der machtigen in onze volksge
meenschap, ook in de gr^otere gemeenschap
der volkeren.
Maar evenredig aan die positie was ook
de verantwoordelijkheid, die hU zoo diep ge
voelde. En daarom. Katholieken, die naar
mü luistert, en gü allen, die met ons gelooft
in de Goddelijke Voorzienigheid, in het God
delijke bestuur over al het geschapene, in
Gods rechtvaardigheid, in ZUn goedheid, in
ZUn barmhartigheid bovenal vóór alles
vraag ik u: Bidt voor dezen uitgestreden
strijder, bidt voor dezen werker tot op het
laatste van den dag: Heer, treed niet in
gericht met Uw dienaar God, wiens in
nigste wezen het is barmhartig te zijn en te
sparen, voer hem tot het vaderland van Uw
glorie.
In die heerlUk troostende gedachte van de
gemeenschap der Heiligen, kan Mgr. Nolens
zoo na zün dood ons Katholieke volk vooral
nader komen, dan hij het wellicht tijdens
zijn leven menigeen was door het gebed!
Maar bidden is dan ook een strenge plicht
van dankbaarheid, de eenlge dien wU
thans nog kunnen vervullen.
In den gewonen menschelUken zin van het
woord zal Mgr. Nolens wel niet zün een om
wien velen uit persoonlijke droefenis treuren
,*ls de overigen die geen hoop hebben”.
Maar ook. Ja te meer voor hem geldt het
woord van St. Paulus (I Thess. 4—13), die
niet wilde dat wij onkundig zijn omtrent het
lot van hen, die zün ontslapen. Juist deze
„meer eenzame" heeft dubbel recht op uw
aller gebed. Als ik daarom ter voldoening
aan het vereerend verzoek van den K. R. O
enkele eenvoudige woorden zal wijden aan
de nagedachtenis, zooals men dat pleegt te
noemen, van Mgr. Nolens, dan kunnen die
slechts deze «trekking hebben, u op te wek
ken in dezen geest „van de gemeenschap der
Heiligen" aan hem te blUven denken.
En vanzelf zullen dan de werkers, voor wie
het nog dag Is, in dien goeden geest en in
de rustige bestudeering van zUn werk, een
machtige aansporing vinden om voort te
gaan met verdubbelden ijver, onbaatzuchtig
en getrouw, zooals hij: Utrique fldelis.
En ziik*die in levens- en wereldbeschou
wing van hem en van ons verschillen, zU
zullen, hoop ik, in dit stille oogenblik om
den grooten doode van waarlUk nationale
beteekenis nog beter leeren begrijpen en
waardeeren het groote beginsel, dat in alle
menschelüke onvolkomenheid van uitvoe
ring ons leidt en leiden moet bij onze poli
tiek en sociaal werk.
Alles wat leiden kan tot beter begrijpen
en waardeeren. en dan wederkeerig, heeft
Mgr. Nolens steeds uit alle krachten bevor
derd. ZUn scherpe en crltlsche geest oordeel
de niet zonder nauwkeurige kennis van per
sonen en zaken en omstandigheden. Daarom
oordeelde hij niet lichtvaardig en mede daar
in ligt de grond zijner nationale beteekenis.
Ik spreek dus verder niet over de menig
vuldige functies, die deze werker-staatsman
bU de gratie Gods vervulde, niet over al het
werk, dat hü verzette, nog minder over de
wUze, waarop hij dit alles deed. U kunt het
uitvoerig lezen in wat over hem geschreven
is en nog zal worden. Ik wil hem zelf nog
eenmaal tot u laten spreken.
„Indien het mü v£ro
in na&m van de millIBei
tlge romantiek: en dan vier uur te moe
ten doorbrengen met zware discussie» over
geestelijke problemen! Daarom, voor heden:
punt.
Dat is me een raadselachtig opschrift:
Nassauer Keiler Je gaat wat steenen trap-
pen af, onder gemetselde gewelven door
naar een kelder, die hier al 800 jaar voor
verschillende doeleinden moet hebben ge
diend. misschien ook wel eens als gevan
genis. En men staat verbaasd. Een pheno-
menaal, wonderiUk. spookachtig en sprook
jesachtig schouwspel. Waar vroeger de
wijnvaten gelagerd waren, daar kan men
thans plaats nemen in de donkere nissen.
Uilen kUken je aan.'dat je verlegen wordt
met al je wijsheid. Breede tinnen borden
en kannen zün gerangschikt op de houten
betimmering langs de wanden. Hier moet
men ’s avonds minstens eenmaal een be
zoek brengen, want het is iets eenigs in
Duitschland.
Alles past hier wondermooi bij elkaar:
menschen en stad, kerken en kelders. Als
we het verdronken sprookje weer konden
laten leven, dan hadden we geen RUksher-
vorming noodlg noch Europeesche confe
renties. Wat zou het dan mooi zUn op
Gods aardbodem
Herdenking op het Sociaal-
Economisch Congres
De ochtendzitting van het internationaal
sociaal-economlsch congres te Amsterdam
begon gisteren met een korte plechtigheid.
De voorzitter, Mr. C. H. v. d. Leeuw deed
onmiddellijk na de opening het Congres
mededeel ing van het overlUden van Mgr.
Nolens, dien hü kenschetste als een der voor
mannen van de sociale beweging in Neder
land en die ook op internationaal gebied be
kendheid verworven heeft als leider van tal-
rUke Nederlandsche delegaties bü arbeids-
conf eren ties.
Staande en onder groote stilte hoorde de
vergadering deze woorden van eerbiedige na
gedachtenis aan.
Vraag van M. M.
Antw f 52.16 per Jaar.
Vraag: Kunt u mü zeggen hoe ik bet beste
mijn geraniums in den winter kan overhou
den?
Antw. Begin Sept, uw planten in pot bin
nen brengen op een zeer lichte, frisache,
vorstvrlje plaats Temperatuur liefst pl.m.
4550 graden Fahrenheit. Begieten: zeer
matig.
Vr.: Is circus Gleich voor bet eerst In
Nederland?
Zoo niet, heeft het dan eerst ook in Am
sterdam gestaan en wanneer?
Antw. Voor zoover ons bekend is circus
Gleich voor het eerst in Nederland.
BU KoninklUk besluit is benoemd tot Mi
nister van Staat:
dr. J. Th de Visser,
Nog eenige persstemmen
Oud-minister Z._rL.
„Centfum" Mgr. Nolens als mensch en
sluit zUn artikel:
„Wat is èlgenlUk het levensgeheim
dezen buitengewonen man geweest?
Ik geloof dit: schuchter in alles, was hU
schuchter boven alles in het heilige. Daar
om viel het niet op, maar de grondtoon van
zUn wezen werd gegeven door zün priester-
zUn. HU las zijn MU altüd in het kleine
huiskapelletje, en hU had daar liefst nie
mand bU- Maar de enkelen, wien dit voor
recht ten deel viel, kwamen er vandaan
diep gesticht.
Zoo was het ook op zjjn ziekbed,
vertoon wenschte hU gemeden. Reeds op
Dinsdag 4 Augustus ontving hij de laatste
H.H. Sacramenten, maar er mocht niets van
gepubliceerd worden. Telkens wanneer ik bU
hem kwam, zeide hjj: ,4k ben geheel gere
signeerd”, en dan weer: ,,’t is goed, wat
er met me gebeurt, maak daarover geen
zorg.”
Zoo is hU gestorven, In vrome eenzaam
heid, zooals hU geleefd heeft.
God hebbe zUn ziel en beloone hem voor
al wat hU deed voor zün land en zün volk.
Nederland Katholiek Nederland inzonder
heid, heeft een groot verlies geleden.
Zün voorbeeld blüve ons, en zün voorbede'’.
een blnnenzüde. Maar in het veelszins ge-
uite oordeel U die blnnenzüde niet verdis
conteerd!
Het artikel sluit:
„De geestelüke visie ging Nolens nog bo
ven zün sociale vteie; de geestelüke inslag
in de regeering van het land en in de on
derlinge ontmoeting der samenwerkenden
ging hU hem voor. Tenslotte was hem de
algemeene geestelüke mentaliteit in ons volk
en in groepen van ons volk toen gewich
tiger dan de vraag, of een bepaalde prac-
tlsche maatregel al dan niet getroffen werd.
Het is deze blnnenzüde. die ik soms meen
de te ontdekken, waardoor ik zonder dat
tusschen ons ooit iets van intimiteit is ge
groeid niet enkel eerbied voor Nolens had
maar sympathie voor hem koesterde
'k Wil dit graag zeggen, nu zün doodbaar
onder ons staat.
VergU ik mü: geldt alleen de buitenkant
van Nolens? Ti Geloof het niet, maar het
zü zoo. Ik heb dan toch een bloem en
niets anders dna een bloem gelegd op zün
graf.
Tt Deed het gaarne. En met weemoed.”
„Weer is een der grooten in Nederland
gevallen. Monseigneur, want zoo werd hü
toch het meest genoemd, U niet meer.
En met hem ging een man van ons been,
die elgenlük niet te vervangen U.” zoo vangt
de ..Standaard” zün artikel aan ter nage
dachtenis aan Mgr. Nolens en vervolgt:
„Dat hü een der meest bedreven parle
mentariërs was, die onze StatenGeneraal
kennen, te reeds op zichzelf een reden om
zün verlies te betreuren. Een 25-jarig lid
maatschap der Kamer; daarbü een lid voor
wien het woord .Abeentle" niet geschre
ven was; die door zün opleiding en studie
het terrein van Rechte- en Staatsweten
schap geheel beheerachte. Ten slotte vol
van belangstelling voor den Kamer-arbeid.
dit alles te saam maakte hem tot „primus
inter pares.”
Maar niet daarin alleen lag de beteeke
nis van Nolens. Hü was ook de onbetwist
bare leider van de sterkste groep in de Ka
mer van de 30 man tellende Roocnsch-Ka-
tholieke fractie. En dat, gepeurd aan ȟne
groote begaafdheden, maakte hem tot ver
reweg den invloedrüksten parlementariër
uit de laatste 25 jaren.
De redactie beëindigt haar artikel:
..En u we weer een moellüke periode zijn
ingetreden, nu rüst bü Nolens' lükbaar van
zelf de vraag, wat de gevolgen van zün ver
scheiden voor de politieke verhoudingen in
ons land zullen zün Wü wagen ons niet
aan voorspellingen. Maar dit kunnen wü
bü de baar van dezen eminenten Staats
man zeggen, dat zün heengaan in dit op
zicht tal van vragen doet rüzen, die nopen
tot de erkenning, dat hü eigenlijk niet te
vervangen te. Omdat nauwelüks valt aan te
nemen, dat eenig ander lid der Roomseh-
Katholieke fractie, in diezelfde mate als No
lens over zedelük overwicht zal beschikken.
Een overwicht dat gedeeltelük misschien ook
wel voortvloeide uit zün priesterschap en
hoogen geestelüken rang.
Maar wat de toekomst ons ook brenge,
hiermee mogen we besluiten, dat het va
derland reden heeft de groote dankbaarheid
voor wat Nolens deed en voor de wijze waar
op hü van zün invloedrüke positie in het
belang des lands gebruik heeft gemaakt."
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
INDRAPOERA (thuisr.) 28 Aug. van Sin
gapore.
KEDOE (thuisr.) pass. 27 Aug. Sagrea,
SIBAJAK (thuisr.) 28 Aug. te Suez.
ROTTERDAM—ZUID-AMERIKA-LIJN.
ALPHACCA (thuisr.) 27 Aug. van Rio
Janeiro
KON. NED. STOOMB. MAATSCHAPPIJ.
AJAX 27 Aug. van Triest n. Flume.
BARNEVELD (ultr.) 27 Aug. van Callao
naar Mollendo.
CERES 27 Aug. van Solo naar Salonica.
COLOMBIA 27 Aug. van Amsterdam te
Hamburg.
DOROS 28 Aug. van Amsterdam te Rot
terdam.
EOS 27 Aug. van Ceuta n. Barcelona.
HEBE 27 Aug. van Tanger naar Gibral-
Aan een artikel van Ir. M. C. E. Bon-
gaerts. in de „Msb.” ontleenen wü het vol
gende:
Vooraanstaand Nederlander was hü te
vens warm voor züne geboortestreek voe
lend Limburger, beide in onverbrekelük ver
band, eene twee-eenheid die werkelijk bü
hem leefde. In dien gemoedstoestand trok
hü als 1 ware met züne Limburgers op
voor de onafhankelükheld. de welvaart en
de geestelüke grootheid van t vaderland,
waarvan Limburg een integreerend bloeiend
deel zoude zün, dankbaar verknocht aan het
Vorstenhuis.
Van ons münwezen en züne verdere ont
wikkeling moest hü op de hoogte blüven,
tot in büzonderheden.
Wat niet alles heeft hü daar ook voor ge
daan en gepleit!
De wet van 24 Juni 1901, met talent ver
dedigd en ook gecontrasigneerd door Lely,
bracht den wettelüken grondslag voor bet
Staatsmünbedrüf in Nederland, hetwelk
zich naast de particuliere münen en hand
aan de hand met deze zou moeten ontwik
kelen, geheel volgens Nolens' gedachten
gang. En zoo te 't gegaan, eene evolutie op
groote schaal in korten termijn, ten zegen
van land en gewest!
In 1780, ander het bestuur der abdü van
Rolduc, telde Zuld-Limburg 800 mijnwer
kers, in 1845 onder openbaar bestuur nog
slechts 200. Doch in 1931 was dit aantal
geklommen tot ruim 38.000, werkende in de
particuliere en de Staatsmijnen tezamen.
Wat maar even op zün weg kon liggen,
heeft hü gedaan om, op den grondslag van
.Jterum Novarum", de organisatie van de
münwerkers te bevorderen, en om hen, die
onvermoeid hun krachten aan de maat
schappelijke instellingen van allerlei aard
wüden, te steunen. Door die sociale orga
nisatie te mogelük geworden dat in de
mijnindustrie werkgever en werknemer re
gelmatig bü elkander komen in de contact
commissie voor gezamenlük •'overleg. Nolens
had bü zich zelf de gedachte van Rerum
NoVarum als *t vare reeds practtech mtge-
bouwd tot die van Quadragesimo Anno en
in die richting leiding gegeven.
Stug, vaak hard en onverschillig naar
den uiterltjken schün. was hü in waarheid
teergevoelig en stond hü altüd klaar met
een warm hart om te helpen en beswaren
te begrijpen.
Hü ruste in vrede en hebbe het hoogste
loon in een beter leven. De leegte die hü
hier achterlaat te groot, zeer groot.
Naar aanleiding van den dood van mgr.
Nolens heeft de voorzitter van de laatste
Intern. Arbeldersconf eren tie. de heer Sokal.
die jarenlang met mgr. Nolens In de inter
nationale arbeidsorganisatie heeft samen
gewerkt, aan de Nederlandsche pers de
volgende verklaring afgelegd:
Met bet diepste leedwezen verneem ik het
overlUden van mgr. Nolens. den ultnemen-
den Nederlandschen staatsman en grooten
leider van de chrtetelüke sociale beweging.
Ik heb het voorrecht gehad sinds tal van
jaren met mgr. Nolens samen te werken en
nog in Juni, tüdens de laatste Intern. Ar-
beldsconferentle hebben wü allen zün
onvèrmoeibaren arbeidslust. zün steeds
rechtvaardige en krachtige interventies,
helderheid van zün geest en de diepte van
zün kennis leeren waardeeren. Hetgeen ons
vooral bü mgr. Nolens trof, was het even
wicht in zün opvattingen, de bUzondere
sterkte van zün gevoel voor het recht Maar
onder het eenlgszins terughoudend uiterlük
van een polltleken strüder en van een uit
nemend jurist ontdekte men weldra een
bewogen ziel en een hart vol liefde en me-
delüden voor alle menschelüke ellende. Het
was niet een politieke of juridische opvat
ting, die van mgr. Nolens een hardnekkig
verdediger van de arbeidersklasse maakte,
het was zün oprechte liefde voor de armen
en onterfden, die hem er toe dreef met
hartstocht en met alle gaven van zün groo
ten geest de belangen der arbeiders te ver
dedigen.
HERCULES 28 Aug. van Amsterdam
Hamburg.
HERMES 28 Aug. van
Hamburg.
I LOS 27 Aug. van Musel te Oporto.
ORANJE NASSAU 27 Aug. van W. Indlë
te N. York.
ORPHEUS, Amst.-Kopenh., p.
Holtenau.
PLUTo 27 Aug. van Kopenhagen
Aarhus
POLLU7» 27 Aug. van Cadiz te Lissabon.
POSEIDON 27 Aug. van Napels n—r
Cabo de Data.
NICKERIE (uitr.) 27 Aug. te
In de „Nedrlander” herdenkt Prof. Slote-
maker de Bruine den doode.
,,Dr. Nolens heft mü telkens een man
geschenen, die anders beoordeeld worden
moest dan meestentüds geschiedde.
Hü had een brandende liefde voor zün
kerk Dit wist leder; en men kan het slechts
waardeeren.
Hü had een sterk en ongekunsteld sociaal
gevoel. Ook dat wist ieder en velen hebben
het gewaardeerd.
Maar verder?
Verder heette hü de man van de „reaal-
politiek". Nuchter, practlsch, niet te
over.... beginselen pratend; ook niet over
matige waarde daaraan hechtend allicht.
Een politicus in optima forma.
NEDERLANDSCHE SCHEPEN.
BATAVIER IV 27 Aug. 8 uur 15 m. van
Rott, te Gravesend.
BEVERWIJK 27 Aug. van Boston naar
New York
BRITSUM 27 Aug. Lizard gep. v.
veston naar Antw.
DORDRECHT 27 Aug. 150 m. W. van
Cape Wrath, v. Baytown naar Kopenh.-
Helsingfors.
EGBERDINA ms. 26 Aug. van Hamburg
naar Holtenau.
JANTINA, ms. de Jong, 26
Hamb. naar Groningen.
KERKPLEIN 26 Aug. Galat*
Savona naar Odessa.
OOTMARSUM 27 Aug. van
Galveston.
ROZENBURG 27 Aug. van Huelva naar
San Juan
Het bericht van het overlUden van Mgr.
Nolens heeft op het internationale arbeids
bureau groote verslagenheid gewekt. Mgr.
Nolens werd daar buitengewoon gewaardeerd
als een der getrouwste vrienden van de inter
nationale arbelds-organisatle, meldt de
„Msb.”
Mgr. Nolens is van de allereerste interna
tionale arbeldsconferentie in 1919 te Was
hington af, op alle conferenties aanwezig ge
weest. Hü heeft in 1926 met groot gezag het
voorzitterschap der internationale arbelds-
conferentle bekleed en genoot in de kringen
der arbeidsorganisatie het hoogste aanzien.
Met dankbaarheid herinnert men zich op
het Internationale arbeidsbureau, hoe Mgr
Nolens herhaaldelük Ir. de moellüke oogen-
bllkken als een rechtvaardig arbiter tus-
schenbelden is gekomen en het geschil tot
oplossing had gebracht. Ofschoon net ieder
een in Juni ter internationale arbeidscon-
fentle reeds duldelUk was geweest, dat Mgr.
Nolens zich helaas niet meer in zün oude
krachtige gezondheid mocht verheugen en
ofschoon de latere berichten omtrent zün
gezondheidstoestand ook door Albert Thomas
en zijn medewerkers met groote bezorgdheid
werden vernomen, werd een zoo spoedig ein
de toch niet voorzien.
De directeur van bet internationaal ar-
der in de Orde
Leeuw:
C. A. R. W. G. A. Graaf van Aldenburgh
Bentinck, gezant te Boedapest;
mgr. J. H. G. Jansen, aartsbisschop van
Utrecht, te Utrecht;
is bevorderd tot officier in de Orde van
Oranje-Nassau:
C. J. van Ledden Hulsebosch, wetenschap-
pelük adviseur bü den opsporingsdienst te
Amsterdam;
is benoemd tot officier
Oranje-Nassau
mgr. L. van GUs, kanunnik, president van
het Groot Seminarie te Hoeven;
is bevorderd tot commandeur in de Orde
van Oranje-Nassau:
J. M. baron van Voorst tot Voorst, oud-lld
van Gedeputeerde Staten, lid der Provinciale
Staten van Overijssel, te Zwolle;
zün benoemd tot ridder in de Orde
den Nederlandschen Leeuw:
P. W. de Jong, lid van de Eerste Kamer
der Staten-Generaal, te Tilburg;
mr. O. A. Boon, lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal, te Scheveningen
mejuffrouw mr. C. F. Katz, lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal, te Am
sterdam;
G H Kersten, lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal, te Rotterdam;
H. W Tilanus, lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal, te 's Gravenhage;
C. van den Heuvel, lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal, te Heemstede;
is bevorderd tot officier in de Orde van
Oranje-Nassau
M. p. w. van Hout, burgemeester der ge
meente Helmond;
zün benoemd tot ridder in de Orde van
Oranje-Nassau
mr. W F. w. Kolkman, burgemeester der
gemeente Weert;
C. van Baar, penningmeester van den
R. K. Diooesanen Land- en Tuinbouwbond,
te Haarlem;
E. Wolthuis, kapitein der infanterie, ge
detacheerd bü de Artillerie-Inrichtlngen aan
de Hembrug, oud-adjudant van den com
mandant van de burgerwacht te Rotterdam;
is benoemd tot commandeur in de Orde
van Oranje-Nassau:
prof
Staatscommissie, ingesteld bü KoninklUk be
sluit van 2 Juli 1926 tot herziening van de
Lager-onderwüswet 1920, te Amsterdam;
zün benoemd tot ridder in de Orde van
den Nederlandschen Leeuw:
mr. dr. J. H. P. M. van der Grinten, hoog-
leeraar aan de Roomsch-KathoUeke univer-
■itelt te Nümegen;
Dr. Jos. Th. J. Cuypers, architect, te Roer
mond;
prof. dr. A. Verwey,
Noordwijk aan Zee;
tot officier in de Orde van Oranje-Nassau:
Ir. W. O. van der Meer, directeur der Rljks-
hoogereburgerschool te Den Helder;
tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau:
W Andriessen, toonkunstenaar, te 's Gra
venhage;
Oor Ruys, tooneeldirecteur en tooneelspe-
ler, te 's Gravenhage;
tot officier in de Orde van Oranje-Nassau
(met de zwaarden):
G. Dames, commandant van het 10de regi
ment infanterie;
C. Hanedoes, dirigeerende officier van ge
zondheid der tweede klasse;
is benoemd tot ridder in de Orde van
Oranje-Nassau
C. Hartman, pastoor te Amersfoort;
tot officier in de Orde van Oranje-Nassau:
H. Walaardt Sacrë, te 's Gravenhage, al
gemeen secretaris van de Koninklüke Neder
landsche Vereeniging voor Luchtvaart, alge
meen secretaris van het Vde Internationale
Luchtvaartcongres te 's Gravenhage;
tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau;
H. Beets Pzn te Purmer (gem. Ilpendam).
oud-dükgraaf van het waterschap „De Pur
mer”;
L. H. Perquin, te Amsterdam, voorzitter
van den Katholieken Radio-Omroep
tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau:
dr. H. C. van der Lee, gertieentegeneesheer
te Enkhulzen;
tot ridder in de Orde van den Nederland
schen Leeuw:
B. W T. van Slobbe,
Curasao;
is toegekend:
de eeremedallle, verbonden aan de Orde
van Oranje-Nassau:
in zilver, aan:
J. Rab. brigadier-majoor der RJjksveld-
wacht, te Alkmaar;
in zilver, aan:
den commandeur der werklieden tn het
verspermünehmagazün te Willemsoord H.
Meüers;
den baas der schilders bü de Rijkswerf te
Willemsoord E. M. Ellemers;
in brons, aan:
den bediende van de Marineclub te Den
Helder S. Hertog;
den smid-vuurwerker bü de Rükswerf te
Willemsoord J. H Bot;
den werkman bü de voorraadmagazünen
te Willemsoord IJ. Schager;
in goud, aan:
J. ter Buurkes, te Heiloo, eerste haltechef
bü de Nederlandsche Spoorwegen;
in zilver, aan:
8. Bruul, te Den Oever (Wieringen), kan-
Want Nolens had een buitenzijde entoorhouder bü het Btaatsbedrüf der Poste
rijen, Telegrafie en Telefonie;
in brons, aan:
G. J. J. Kaptein, te Alkmaar, tramconduc
teur bü de Nederlandsche Spoorwegen;
J. Brouwer, te Alkmaar, bankwerker bü de
Nederlandsche Spoorwegen;
Daar ligt de taak voor ons, werkers van
den dag, formeel in de organisatie maar
niet minder materieel in den inhoud van
ons politiek werk.
Ik wil getrouw blüven aan mün voorne
men om den doode zelf te laten spreken. Ik
wil dus sluiten met de woorden in de Par-
türaadsvergadering van 24 Mei 1930:
„Ik zeg dank aan ons aller Heer en
Meester met eenige woorden uit den heer-
lüken lofzang van David, die elgenlük niets
anders is dan een toespraak, een redevoe
ring. gehouden bü de oprichting van den
tempel, waartoe het geheele volk (en dan,
zeide mgr. Nolens in büna schalksche in
terruptie van zichzelf, zooals hü dat doen
kon, denk ik aan het Dr. Schaepmanfonds)
op grootsche ruime wüze had bügedragen
door goud, zilver enz., ieder naar de mate
van zün krachten, bü welke gelegenheid
dank werd uitgesproken door David. En
David besloot zün rede met deze woorden:
Aan U, o Heer, behoort de grootheid, de
macht, de roem en de overwinning. Aan U
komt lof toe, want alles wat in den hemel
en op aarde bestaat, behoort U en aan U
behoort de heerschappij. Gü staat boven
alle vorsten. Alle rijkdom en alle glorie
behoort U. Gü hebt de opperste macht over
alle schepselen en daarom brengen wü U
nu hulde en dankbaarheid en lof aan Uw
heiligen Naam.”
Voor alles wat gü ons hebt geschonken
in het rüke leven van Uw dienaar, Willem
Hubert Nolens en wü bidden U voor hem
om barmhartigheid en ontferming, om de
eeuwige rust in het licht Uwer glorie, voor
ons om Uw büstand en Uw genade om
te werken voor de glorie van Uw naam.
(Van onzen büzonderen verslaggever).
Dertig jaren lang” too zeide Minister
president Dr. Held, „heb ik nu reeds de
Katholiekendagen meegemaakt, maar nog
nooit zag ik zulk een reuzenverzameling van
boeren vrouwen.”
Inderdaad de boerinnen hebben het ver
gebracht. De Aartsbisschop. de bisschop
van Würzburg zelf en bovendien nóg een
hooge prelaat, zaten daar aan de Bestuurs
tafel naast den Mlnlste'president Dr. Held,
Rüksmlnister A. D. Hermes, en wat is
dat? Sinds wanneer zün er in de Kerk
vrouwelijke Prelaten? In heel vroeger tijd
kende men wel iets dergelüks, maar die
daar ginds dat zün toch geen abdissen?
Ze hebben vuurroode blouses aan, en een
wonderlüke hoofddracht.
Uit Forchheim bü Erlangen zün ze ge
komen. daar waai de streek overgaat in
Fransch Zwitserland, en de oude volks
drachten nog hoog in eere worden gehou
den.
Hoe aandachtig luisteren ze. deze vrou
wen! Wanneer een bisschop spreekt, vou
wen vele de handen, om ze onmiddellijk
weer te ontvouwen, als een minister spreekt.
Züne Excellentie de Aartsbisschop sprak
ook met zooveel warmte over de boeren
vrouw en de vrouw van het platteland als
van het hart van het huisgezin, en van
haar heilige roeping, die eens priesters
gelük.
Door de heele zaal ging een diepe rilling
van ontroering toen aan deze dappere
vrouwen, levend onder de harde wet van
offer en arbeid, de dank werd uitgesproken,
voor alles, wat ze gedaan hebben om den
nood in het land te lenigen. En het was
alsof men in haar lichtende oogen een
plechtige belofte lezen kon, toen haar ge
vraagd werd dat ze ook in den kanenden
winter in den schoonsten zin van
woord zorgvolle moeders zouden zün
het gansche volk.
Zooals we vernamen, hebben ook de boe
renvrouwen zich voor de toekomst bereid
verklaard, met de Christelüke Charites hand
in hand het moellüke leven tegemoet te
treden.
Daarvoor zullen allen haar dankbaar
«Un We komen hierop nog nader terug,
want de Neurenberger Katholiekendag zal
ten slotte voor veel, wat in de boeren-
maatachappü van den laatsten tüd naar
voren treedt, baanbrekend werk verrichten.
Het is overigens Interessant ook in de
redevoeringen, van Noord- en Zuld-Duitsch-
land het verschil in karakter na te gaan.
Wü in het Noorden, zün over het algemeen
veel te schrander, waarbij echter ook spoe
dig het moment komt, dat de schrander
heid ih danheid overslaat.
De menschen uit het Zuiden spreken meer
uit het diepst huns harten, spreken met
hun ziel. Daar wonen geen meenlngen,
maar daar wonen overtuigingen. Daar be
speurt men niet de koelheid der gedachte,
maar de warmte van het gemoed. Daar
woont een schranderen zin voor het leven,
en niet alleen schranderheid van geest voor
de hooge school.
We waren verwonderd, telkens wanneer
we een der heiligdommen van de stad be
zochten.
Alle achting voor het katholieke Neuren
berg!
De menschen zün er eenvoudig vroom,
en wül ze van hun hart geen moordkuil ma
ken. verbergen ze deze vroomheid niet. Ze
knielen daar in hun bedehuizen neer, als
of de jaren, de eeuwen van godsvervreem-
ding zonder sporen na te laten aan hen
waren voorbügegaan. en hun gezicht schit
tert als het ware, zooals dat der heiligen
op de oeroude glasvensters, wanneer de
magenuren door hen heen op het altaar
schün t.
Zóó lang hebben de kerken ons vastge
houden in haar machtigen ban, dat we te
laat op de vergadering kwamen. Er is ook
hier nog zoo veel, wat een braven Chris-
tenmensch trekt, die houdt van de natuur
en nog wat geeft om romantisch stads
schoon. dat men er gemakkelük bü hangen
blüft. Het is büna onmogelük, om over de
Pegnitz te gaan, zonder eenige oogenblik-
ken het oog te laten rusten op die heerlüke
patriciërshuizen, die büna als waterburch-
ten uit den vloed oprüzen. en avonds bü
maneschün wel betooverend mooi moeten
zün.
Maar we gaan verder, naar den Katho
liekendag.
Hebt u een. kaart bü u? Want er Is stren
ge contróle. zü het dat deze eenlgszins
wordt getemperd door de vriendelüke be
middeling van den steeds hulpvaardlgen
Dr. Legge.
Dat het bü de Caritasgroep, onder lei
ding van Prelaat Dr. Kreutz. buitengewoon
goed marcheert, roept men ons reeds op de
wandelgangen toe. Daar heeft Pater Nell
Breuning, 8. J. gesproken, pater Noppel.
8. J., Mgr. Walterbach, en met korte tref
fende woorden Alois, Vorst zu Löwenstein,
die als geen tweede het hart des volks
weet te roeren. Hier wordt heel wat voor
bereid, wat in den loop van den winter
hulp aan den dag zal treden. Dit jaar is
het zeker die caritasgroep, die het meest
aan de werkelukheid en het oogenblik be
antwoordt.
Wü echter begeven ons naar de Politieke
Vergadering, die in de Vüfde Sectie wordt
gehouden. We komen juist bü een groote
gedachtenwisseling over volkraard, familie
en Sociale verzekering Er zün wel geen
tribunen, maar er is toch iets van de ge-
bruikelüke herrie; waarbü dan telkens de
leider van de groep, de bekende Emil Rit
ter. evenals Poeeldon gewapend met zün
drietand, kalmeerend uit den vloed op-
stügt. Er wordt ongetwüfeld veel verstan
digs gezegd, zooals door graaf Galen, graaf
Degenfeld, den Eersten president Wolker, en
redacteur Hoffmann van de .Kölnlsche
Volkszeltung.”
Het ging overigens niet zoozeer om de
politiek zelf, als om haar geestelüken
grondslag. Men voelt, hoe, onder de draad
versperring der discussies toch altüd weer
de moederlüke aarde opduikt met de fa
milie, den grond en zün vruchtbaarheid.
En daar is me dan vandaag de zon gaan
schünen, en ligt het heerlüke Neurenberg
rondom ons uitgespreid met al zün prach-
jroorloofd is te spreken
„■nen van hen, die hoe
wel verschillend in de leer, toch vereenlgd
zün door hetzelfde geloof in een Goddelüke
voorzienigheid, die het menschelüke lot leidt
en regelt; in naa.n van hen. die door al hun
menschelüke inspanningen nederig geiooven
de rol van medewerkers van God te vervul
len, voor wie tenslotte de Almachtige de
oorsprong en het einddoel is. het centrum en
de spil van alle eenheid, in naam van al die
millioenen ^nannen en vrouwen, spreek ik
den jwenscllFüit, dat de zegen van den Al-
machtlgen God moge rusten”op het
werk, dat 5fer. Nolens met zulk een stoere
kracht engfüivere bedoeling heeft mogen
verrichten voor geheel ons volk.
Hf heb mij veroorloofd de slotwoorden toe
passen op het werk van dezan grooten
doode. maar dezen wensch sprak hij zelf uit
te Genève bü de plechtige opening van het
nieuwe gebouw van het Intern. Bureau van
den Arbeid in 1926.
Die woorden teekenen hem. zooals hü
en zooals wellicht niet ieder hem kende:
den man, die zün leven wüdde aan de ver-
wezenlüking van de sociale rechtvaardigheid
en aan de bevordering van den socialen
^^vrede. en dit deed in de volheid van zün
Katholieke overtuiging.
Maar u weet het, hü deed nog veel
meer, in het groote kader der politieke en
sociale activiteit in ons vaderland. Het is dan
ook volkomen waar, wat de pers hedenmor
gen eenstemmig getuigde: Zün dood is een
zwaar verlies, niet alleen voor de R. K.
Staatspartü. maar ook voor het [lolltieke en
sociale leven van ons heele land.
Voor de R. K. Staatspartü. U zal mü ten
goede houden, dat ik daaraan nog een kort
woord wüd.
Hü heeft de partü het grootste gedeelte
van zün leven gekend in eenlgszins andere
organisatorische verhoudingen dan tegen
woordig. In zün gemoedelijk Llmburgsch kon
nü nog zoo spreken van ..diejen bond”. Maar
uit mün ervaring van den laatsten tüd weet
ik maar al te goed hoezeer hü belang stelde
in de kiezersorganisatle en welke waarde hü
hechtte aan haar werk.
In het begin van zün betrekkelük korte
laatste ziekte heb ik met hem nog zaken
behandeld, waarvan wü op onze as. Partü-
raadsvergadering de vruchten kunnen
plukken, als hü zelf er niet meer zal »ün.
Dan zal het juist anderhalf Jaar geleden
«ün, dat hü zün rede hield bü gelegenheid
van het 25-jarig bestaan der Algemeene
landelüke organisatie der R.K. Staatspartü.
Hü beschouwde toen met zün bekende
scherpe onderscheiding en veelomvattende
ervaring het verleden der partü. Hü opende
dan ook een perspectief, een vooruitzicht.
Hü zeide: .Kan de R.K. Staatspartü in al
haar deelen. kiezers, gekozenen, regeerings-
personen, niet met eenige bescheiden, ge
paste voldoening terugzien op het verleden?
Ook voor de toekomst is zü geroepen in
vloed uit te oefenen ten bate van het
zelfstandig voortbestaan als eenheid, van
het rük in en buiten Europa en van de
algemeene welvaart van al zün onderdanen
in dien geheelen omvang van de eenheid des
rijks. Daarvoor is in de eerste plaats noo
dlg: behoud en versterking van de een
heid."
U hoort het, die eenheid is dus ook zün
Politiek testament, maar die eenheid dui-
delük en nauwkeurig omschreven zooals
hü dat gewoon was te doen als natlo-
h>al postulaat ten bate van het Ned. volk.
oud-Minlster van
Onderwijs. Kunsten en Wetenschappen.
Bü KoninklUk besluit zün benoemd tot rid-
van den Nederlandschen
