tweede blad
HISTORISCHE KASTEELEN IN
NEDERLAND
I
o
o
o
o
o
o
o
BLADZIJDE 1
VRIJDAG 18 SEPTEMBER 1931
BINNENLANDSCH NIEUWS
0
0
0
FINANCIËN
LUCHTVAART
Fransche voorstellen in de
financieele Volkenbonds-
commissie
Duitsch vliegtuig
neergestort
STOOMVAARTLIJNEN
LANDBOUW EN VISSCHERU
VENT, VTDI, VICI!
Herinneringen aan
Mgr. Nolens
Geen tochtende Ramen
en Deuren
Snowden over de oorlogs-
schulden
Het bekende „interview”
Harpspel
In het
Vlak
het
Mulderslot
betaald werd
De „Graf Zeppelin”
Gestart voor de tweede Zate-Amerika vlucht
bedroeg
Verkeersvliegtuig neergestort
Vler dooden
Vier dooden
van
18 Sept.
la wan.
Grangemouth
Mobile te Bre-
Rotterdam
te
van
te-
naar
rep., Ant-
Een prijsvraag
M Sept van Rosario
i
NEDERLANDSCHE SCHEPEN
BATAVIER VI, 17 Sept. v.m. 8 u. 30 van
Vorming karfels, bestrijding
werkloosheid, verlaging douane
tarieven
Hoflandsche Maatschappij
van Landbouw
sarlo naar Antwerpen.
MAASBUhG, 18 Sept, van Savona
i wandeldé terug Ik was gerust-
Ik had aan zün gezicht genoeg
ook een groot
den antl-revolu-
wien hü 'met zoo warme
Den
geen
Bet meerendeel der kasteelen, die Holland
nog telt, spreekt van het gew Jddadig wapen-
bedrijf tot ons. Wat niet te verwonderen is,
want deze kasteelen werden opgericht niet
slechte om tot woning van het adellijk gezin
te dienen, maar ook om de veiligheid van dat
gezin te waarborgen, het alweer te geven
tegen de vijanden, die elk geslacht had. De
-tijden, waarin een begrip van veiligheid langs
den weg van recht werd erkend, waren in
de Middeleeuwen nog verre. Maar zoo kan
bet ook niet verbazen, dat, toen andere tijden
In *t groot rijk der vrouwen weerklinkt
thans een naam;
Men viert er triomfen en jubelt tesaam.
Want Osaloa Stijfsel, «eer glanzend en wit
Wil iedere vrouw nu als 1 noodlgst bezit.
WQ stijven ons linnengoed helder en frlsch,
Met Stijfsel, die wereldveroveraar is.
„HU kwam, men zag, hij overwon,”
Zegt elke vrouw van Osalon.
STOOMVAART MIJ. NEDERLAND
POELAU TELLO (uitreis) 16 Sept, van
Suez.
TABIAN (thuisreis) 18 Sept te Suez.
T ARAK AN, 16 Sept van Amsterdam te
Antwerpen.
HU
men
KON. HOLL. LLOYD
EEMLAND (uitreis) 16 Sept, te Monte
video.
FLANDRIA (thuisreis) 18 Sept. nam 4
ww van Lissabon.
sen aan
noodigt
13 sept. Btamboul gen.,
Rotterdam naar Novcrcesisk.
ONDERNEMING m 3., 16 Sept, van Kol-
Melilla.
MEUSE, m b 14 Sept, van Amsterdam te
Sept. Pon Sella ria.
KOTA TJANDI (uitreis) 17 Sept, te Be-
ROTTERDAMSCHE LLOYD
BLITAR (thuisreis) passeerde
Finis terre.
KOTA A GO ENO (thuisreis) passeerde 16
ons
den
is.
betreedt, betreedt
een
er
Rouaan.
MOORDRECHT 15 Sept Stamboul
Het luchtschip „Graf Zeppelin" is in den
□acht op VrUdag om 1 uur 15 gestart tUdens
duister weer onder leiding van kapt. Leh
man voor zUn tweeden tocht van dit jaar
naar Zuid-Amerika (Pernambuco). Aan boord
bevinden zich 9 passagiers. Op het terrein
waren ondanks het late uur zeer vele toe
schouwen aanwezig.
Dr. Eckener, die aan dezen tocht niet deel
neemt, was eveneens bü den start aanwezig.
Wat ontvangen en
KON. NED. STOOMBOOT MAATSCH.
AURORA, 17 Sept, van Amsterdam te
Rotterdam.
BAARN. Antwerpen-Hamburg, passeerde
16 Sept. 11 uur 45 mln. v m. Vlissingen.
CLIO. Algiers-Amsterdam, passeerde 16
Sept. 5 uur 20 min. n.m. Ouessant.
COLOMBIA (uitreis) passeerde 16 Sept
de Azoren.
GANYMEDES. 16 Sept, van Constantl-
nopel naar Bourgas.
HEBE, 16 Sept, van Bart naar Cephalo-
nla.
ILO8, 16 Sept, te en van Bilbao naar San
tander.
JASON, 16 Sept van Callao naar Arica
MINERVA, Algiers-Amsterdam, 16 Sept
te Faro.
NEKeUS, 16 Sept, van Hamburg naar
Amsterdam.
OBERON, 16 Sept, van Tarragona naar
Valencia.
8TUYVEBANT (uitreis) 16 Sept, te Para
maribo.
In aanzien, in
nonnen, vele dier
HOLLAND—A VSTRALÏE-LIJN
TOLIS8E (uitreis) 16 Sept, te Port Said.
TONIMBAR (uitreis) 17 Sept, te Sydney
WAALKERK, 17 Sept, van Rotterdam n
Hamburg.
HOLLAND AFRIKA LUN
NIEUW KERK. 16 Sept van Mozambique
naar Porto Amelia.
M 8CP*‘ TBD Hambur*t nMr
landsche
besloten
dient de
Een Duitsch vliegtuig (D 1813 van de
Bayerische Fleugreugwerkeis. naar gemeld
wordt, gisteren tegen den middag in de buurt
van het Vlre-meer in het district Joenkoe-
plng (in Zweden) neergestort. De vier in
zittenden werden op slag gedood. De lijken
zün onherkenbaar verminkt. Op twee van
de verongelukten zijn papieren gevonden,
waaruit blijkt, dat deze uit Beyeren af
komstig zijn. Uit hun paspoorten blijkt, dat
zü den 31 Juli te Malm In Zweden zijn aan
gekomen.
aanbraken, toen de steden
macht en in uitgebreidheid
kasteelen vanzelf verloren gingen. De Hol-
landsche aard laat oppermachtigheid niet
toe. en het meerendeel onzer aanzienlijke ge
slachten houdt nauwer verband met de af
stamming van patriciërs, die eerzame burgers
waren in onze groote koopsteden dan met
adellijke geslachten, die in het wapengeweld
meesters waren. Juist daarom zijn de kastee
len zeldzsam, die nog intact bestaan en nog
zeldzamer die, welke ons van iets anders dan
van krijg en twist en wapengekletter ver
halen
Moge Loevestein al beteekenis hebben an
der» dan als vesting, die beteekenis is geen
^frentegen het Mul-
ddelfijk ItóJlJ'hek thans
van
=3RC3EOEOEC9EOEOEOaOEC
Belangrijke Brandstofbesparing
Minder hoorbaar straatrumoer
door
MONARCH
BRONZEN WETTERSTRIP
STOEL - ALKMAAR (Telef. 44)
C38CD6CD8CD6CZ>8CD8Q«CD8CJ8C
JAVA—NEW YORKLIJN
KOTA INteN, New York naar Batavia,
passeerde 16 Sept Gibraltar.
Montreal.
GROENLO, 16 Sept, van Archangel neer
In het Lagerhuis deelde Snowden mede,
dat de netto-oorlogsschuld aan Engeland,
verschuldigd door Italië bij de onderteeke-
nlng van het desbetreffende accoord, 560
millioen bedroeg. Het netto-bedrag. sinds
dien ontvangen, bedraagt 23 millioen.
terwijl, volgens de overeenkomst, ontvan
gen moest worden 254.550.000
De oorlogsschuld van Frankrijk aan En
geland bü de onderteekening van de over
eenkomst was
is ontvangen
overeenkomst
799.500.000.
De totale
Langebrugge.
KRAUNGEN, 17 Sept. Brunsbüttel
passeerd, Riga naar Rotterdam.
LEKHAVEN. 17 Sept, van Las Palmas, Ro-
van Hans
ding te Holtenau.
parkhaven 16 Sept Azoren
werpen paar Wi mlngton
PENDRECHT. 16 Sept Point Armour gep,
Rotterdam naar Montreal.
RAPID, 16 Sept, van Rckterdam te Klngs-
lynn.
SPAR. 15 Sept Flnisterre gep Marseille
naar Rouaan.
STAD ARNHEM 16 Sept, van Vlaardingen
te Bagnoli. 6
TRITO, 16 Sept, van Belfort naar Am-
sterdam.
VEERHAVEN. 16 Sept, van Savannah te
Tawpa. vc
WESTPLCTN. 16 Sept. Fernando Noronha
yep. Barrv n. Buenoo-Avres
WTT Tw»'«si»t,eTN, 16 Sent wo-
»ep-, Buenos-Ayres naar Las Palmas
(v.o.).
WOEN8DRECHT, 16 Sept. 750 Hili’ Wssto-
lijk van Sellly, Constanza naar Antwerpen
en Rouaan.
WSELHAVEN,
Het slot van Muiden
In de bocht van San Francisco is een
verkeersvliegtuig door tot dusver onbeken-.
de oorzaak in brand geraakt en naar be
neden gestort. De piloot en drie passagiers
kwamen in de vlammen om.
600 millioen. Sindsdien
43 625 000 en volgens de
moest ontvangen worden
Rotterdam te Gravesend.
CELOENO, 17 Sept van
naar Montreal.
DELFTDIJK, 15 Sept, van
men.
DUIVENDRECHT, 16 Sept van Constan
za te Londen
EXPRESS. 16 Sept
Kingslyn.
FARMSUM, 16 Sept, van Kaapstad naar
HOLLAND—AMERIKA-UJN
BOSCHDIJK, Rotterdam naar New Or
leans. passeerde 17 Sept. Vlissingen naar
Antwerpen.
GROOTENDUK, 17 Sept, van Antwerpen
te Rotterdam
De financieele commissie behandelde gis-
tegen den economlschen en flnancieelen toe
stand van Oostenrijk en Hongarije.
In een uitvoerige rede zette de Fransche
minister van Handel. Rollin, het reeds be
kende standpunt der Fransche regeering
uiteen inzake de mogelijkheden tot overwin
ning van de krisis
hu verklaarde, dat de Volkenbond
theoretische overwegingen tot practische
maatregelen dient over te gaan, aangezien
de werkloosheid in alle landen stijgt. Om
de Europeesche moeilijkheden te overwinnen,
dienen de bemoeiingen der regeerlngen on
derling te worden georganiseerd. Het uit
voeren van groote openbare werken is drin
gend noodzakeiUk.
Van groote beteekenis is voorts zelde mi
nister Rollin dat de producenten in alle
landen tot overeenstemming komen inzake
productie methoden en arbeidsverdeellng.
De gedachte van indusrtrieeie kartels
moet worden opgebouwd. Door deze midde
len kan de weg voor een algemeene toi-
unle en een daling der douanetarieven vrU
komen.
De Fransche delegatie diende vervolgens in
de commissie drie voorstellen in tot uitwer
king van de bekende Fransche plannen, nj.
de vorming van internationale industrieeie
kartels, een onderzoek naar de mogelijkheid
van uitvoering van groote openbare werken
ter bestrijding der werkloosheid door de or
ganen van den volkenbond en verlaging der
douane-tarieven.
zij hangt in
rerkkamer en al werpt menig beaoe-
wel eens een ietwat-verwonderden
vragenden blik naar dat mooie beeld die
prieeterstaatsman. in de kamer van den
liberalen journalist? het is voor mü een
kostelijk bezit. Vlak ernaast hangt de
beeltenis van Goeman Borgesius, welke ik
indertijd van diens familie mocht ontvan
gen; ziet ge nu dat ik, later, kostbare her
inneringen zal hebben aan dezen tüd van
mijn leven?
Tweemaal
interviewen.
deel van het uitzicht, dat men deer vroe
ger had, niet slechts over de Zuiderzee, maar
over geheel de Gooische nabuurschap, dan
zien we wel in dezelfde richting, maar niet
met dezelfde gedachten, die menigmaal de
benauwde belegerden moeten hebben be
zield.
De toenemende macht van het handeldrij
vende Amsterdam bracht, nog voordat de
onafhankelijkheidsoorlog in 1568 een aanvang
nam. het beheer over het kasteel aan de
vroedschap van deze stad, die den kastelein
opwekkende. Anders
derslot, dat zich onmlddi
kleine, eens belangrijke plaatsje van *<fiün
naam verheft. In den winter is het, onmld-
dellUk bU de Zuiderzee gelegen, duidelijk
zichtbaar; In den zomer is het zwaar ge
boomte. dat het althans voor een deel aan
het oog onttrekt. Maar gelukkig, het kasteel
staat er, schijnbaar onverwoest, al heeft het
natuurlijk een anderen ingang dan het had
in de dagen, dat Fioris Vs vijanden hem er
gevankelijk binnen brachten.
Dat in den alleroudsten tijd een tolhuis ge
staan heeft aan de monding van de Vecht,
is zeker. Maar de grondslag voor des, hechte
en sterke burcht, die zich thans nog daar
verheft, werd gelegd door denzelfden graaf
Floris V, die In dit kasteel de laatste oogen-
blikken van zUn leven zou doorbrenger.
Juist, omdat hij het bezit van dat tolhuis
te Muiden van zoo groote beteekenis oor
deelde. omdat hU daardoor de Vecht en de
vaart naar Utrecht beheerschte. deed hjj er
een sterk kastéél bouwen. De kastelein van
dit kasteel moet deelgenoot zUn geweest van
het complot, dat Herman van Woerden. Ge
rard van Velsen Gijsbrecht van Aemstel en
hoe zij verder mogen heeten. tegen hem heb
ben gesmeed.
Op 23 Juli 1296 werd hij. zich met hen ter
jacht begevende, verraderlijk door hen ge
vangen genomen en naar het slot te Muiden
gebracht. De bedoeling zal wel geen andere
geweest zijn, dan deze, om hem over see naar
Engeland te vervoeren teneinde hem aan zjjn
vijand, koning Eduard, te kunnen overleve-
ren.
Maar de West-Frieaen, hoeseer ook door
den graaf in toom gehouden, snelden toe te
zijner bevrijding en verhinderden, dat men
hem daarheen zou brengen. Zoo werd list
te baat genomen en Floris gedwongen om
**n de benden van poorters, die het casteel
omgaven, te zeggen en te schrijven, dat men
vredig moest aftrekken. Men deed het ook,
maar slechts in schijn en toen de troep
edelen het slot uitheed. Floris gevankelijk in
hun midden, stieten zU weldra op gewapende
burgers, die des graven vrijheid eischten.
Voor de edelen zat er niets anders op dan te
vluchten, zoo snel zij konden. Hadden zij met
overleg gehandeld, zij hadden den graaf het
leven gelaten en daardoor de straf, die zij
«ouden- krijgen, niet verzwaard. Impulsieve
woede deed hen handelen en zieltogend bloe-
dend uit ettelUke wonden, hem door de
«wbolgen edelen toegebracht, zonk Floris V
ter aarde. Zoo vonden hem de toegesnelde
Poorters, die zUn dood hebben gewroken op
de edelen, die zoodoende heel wat meer ver-
loren dan de geringe inperking hunner vrij
heden en rechten, hun door Floris V als een
wijs regent ten bate van de algemeene be
langen opgelegd.
De burcht van Muiden, meer versterking
dan woonhuis van een grafelijke familie, ge-
Uik In dien tijd gebruikelijk, heeft gedurende
de eeuwen die hierop volgden, een voorwerp
Tkn strijd uitgemaakt tusschen de graven
vsn Holland en de bisschoppen van Utrecht,
die elkander voortdurend beoorloogden.
WlUeki Berthold. die sedert 1294 in
Dtrecht het bewind voerde, poogde vergeefs
v*n de verwarring, door den dood van Flo-
H8 V ontstaan, partij te trekken teneinde
öch de sterkte toe te eigenen, maar aan
enkele opvolgers van hem is dit ongetwijfeld
«elukt.
Steeds heeft er strijd geheerscht om den
“drcht van Muiden. welker kasteleinschap
tijden achtereen aan geslachten van de
Veeht toebehoorde. Rechten op het slot en
omliggende land en de omliggende ge-
n>eenten Naarden. Muiden en Weesp deden
htet alleen de graven en de bisschoppen
gelden, maar ook de abdis van het veraf
IRlegen Elten, daartoe door bepalingen uit
“«privilegiën van Floris V gemachtigd. Deze
hielden haar erfmaarschalk in het
Gooi, die bU eiken overgang dit ambt met
®«n paard en harnas bezgelde en de waar
digheid van erfmaarschalk was tientallen ja-
achtereen In handen van de heeren van
"Uenrode, die juist in deze kwaliteit gezag
het Mulderslot hadden. Kan het verba-
“n, dat bü een dergelijken samenloop van
®®«t*ndigheden steeds krijgsrumoer om het
“o* is geweest; dat dit dan met succes werd
Wrtedlgd, dan door de belegeraars werd ge-
y°en? Indien deze oude muren, hecht ge-
“even ondanks den tand der tijden, konden
wat zouden zU ons niet kunnen ver-
van dapperheid en edelmoedigheid,
®a*r ook van gruwelijkheid en wreedheid. En
«MOffl gebod ■QKttÉttlBXttdttl toosdift
Het eenlge oude tokkel-instrument, dat in
het voornaamste instrumenten-ensemble,
het symphonleorkest. is opgenomen, is de
harp. Het is dan ook het fraaiste tokkel-
instrument. Het harpspel bezit entegenseg-
lljk veel charme.
Een enkele maal wordt in groote orkest
werken de mandoline aangewend (b.v. in
exotische muziek), doch een vaste plaats
heeft dit instrument in het symphonle
orkest niet verworven
Het aantal solo-werken voor harp is niet
groot (gewoonlUk zün het arrangementen),
vooral niet dat van solo’s met orkestbege
leiding. Wellicht heeft de Fransche harpiste
Henriëtte Renté om deze reden zelf een
concert voor harp gecomponeerd.
In dit werk, dat uit twee deelen: Allegro
en Adagio bestaat, komt het harpspel op
zeer gunstige wijze uit. Doch men hoort
niet alleen den klank van de harp soo moot
en varieerend mogelijk. ook het werk ver
dient de aandacht.
Vorm en Inhoud, bijzonder de vei selling
der thema's en de klankverhouding van or
kest tet solo-instrument, zijn te roemen.
Het was een gcede gedachte van Odeon
om dit werk, echt iets speciaals, op de plaat
vast te leggen. De opname is zeer goed ge
lukt. Alles klinkt duidelijk, de orkestbege
leiding. in handen van het Parijzer Phü-
harmonisch orkest onder leiding van diri
gent Cloez. zelfs uiterst transparant.
Liefhebbers van Iets aparts op sympbo-
nlsch- gebied vragen eens naar de m immer»
171—076 en 77.
Wie nog eens een fijne Mozart-symphonle
wtlt hooren, bestelle de nieuw opgenomen
C dur-symphonie (K. V. 338). gespeeld door
het Staatsopera-orkest te Berlijn onder Leo
Blech. Ook dit werk is op twee platen
vastgelegd: H. M. V 607-8 en verdient
meer dan gewone belangstelling.
Hierbij tevens de mededeellng, dat de
serie viool-solo’s, gespeeld door onzen land
genoot Sam Swaap. len concertmeester van
het Residentieorkest, is gecompleteerd met:
..Frellachs", een Hebreeuwschen dans van
Enge! en Melodie’’ van GlückKrelsler op
plaat B 4856 en .Xlcbesfreud” en .XJebes-
leld" beide numme.s van Krelsler op
B 4857.
Odeon brengt ook iets nieuws op modem
gebied: ..Pastorale d’été" van Arthur Ho
negger door het Groot Symphonle-orkest
coder leiding van den componist. Schrik
niet van den naam Honegger, het is geen
..Pacific” of zoolets dergelijks. Het is mo
derne. doch, hoogst genietbare, zeer fraaie
stemmingsmuziek. Een plaat, met warmte
aanbevolen.
In verband met den Grooten Verzoendag
wjjzen we op .Kerf Nldrethet indrukwek
kende Hebreeuwsche geeang. gezongen in
het Duitsch onder den titel ..Aus der Tlefe*
door het beroemde Synagogen-Chor van den
Friedens tempel Aan de andere zijde dezer
Odeon-plaat (6649) staat eveneens een moot
oud gezang „Adcmoj”.
Voor solo met koor en begeleiding van
orkest staat Kol Nldrel op Odeon 4103. Té
vens herinneren wij er aan. dat dit gezang
ook bestaat (in de vrije bewerking van Max
Bruch) voor cello-scio, gespeeld door MariX
Loevensohn.
Daar er thans wederom veel aandacht
wordt geschonken aan oud-Weensche mu
ziek, noemen we hier nog de „Groote Jo
hann-Potpourri” die de Supraphoon in den
handel brengt (B 0309). Een pracht-collec-
tle dansen van den Walskoning. gespeeld
door het wereldvermaarde Berltjner PhlI-
harmonisch Orkest. Uitmuntend geschikt
voor een Weensch muziek- en dansuurtje.
In zUn jongste Parlementsftlm in ..De
Vrijheid” haalt de heer D Hans de volgende
herinneringen op aan Mgr. Nolens
..Verschelden jaren geleden (November
1931) heb ik een Film aan hem (Mgr. No
tens) gewijd: het was een der eerste, die
ik in dit blad publiceerde. .Deze Film”
zoo schreef ik aan bet slot „bedoel ik
als een bloem, die ik neerleg op het ver
maarde verre bankje. heelemaal achter-
rechts, waar hij altijd zit of hjj er volstrykt
niet bijhoort, en of het hem ganschelijk
niet Interesseert.” Den volgenden dag zond
Nolens mjj zijn portret, met aan de achter
zijde dit: .Met beleefden dank voor het als
bloem bedoelde Filmpje, gevonden op bet
verre bankje, dat nu wel eenlge weken leeg
zal blijven”
De laatste woorden hadden betrekking
op zUn aanstaand vertreN naar Genève.
Een paar jaar later, toen Anton van Wely
zUn bekende schilderij van den staatsman
had vervaardigd, waarop men hem ziet in
t volle kleurrijke, deftige gewaad van pau-
seljjken hoogwaardlgheidsbekleeder stuur
de hjj mij ook daar een reproductie van’
ik heb haar laten inlijsten,
mUn
ker
bezoeken, uitziende en slechts genietende een
of slotvoogd benoemde. Karei van Gelder
kwam te KamerUk overeen, dat hli het slot
te Muiden binnen 14 dagen zou ontruimen,
doch Maxlmlliaan verhinderde Amsterdam
om al te sterke rechten op het kasteel te,
Muiden te oefenen, al was het weer de
koopstad, die. toen de Gelderschen zich op
nieuw in Utrecht wierpen, het kasteel in
staat van tegenweer stelde.
Dat Sonoy en zijn Watergeuzen dan ook
een poging hebben gedaan, om zich van het
kasteel Muiden meester te maken en zoo
doende vasten voet in het Amstelland te
verkrijgen, en in het Gooi, kan niet verba
zen. Die aanval werd afgeslagen, korten tijd
voordat Amsterdam, dat destijds nog de
Spaansche zijde hield, haar den Prins over
ging. Later heeft Leicester het kasteel doen
bezetten, teneinde de Amsterdammers in toom
te houden en deze hebben vergeefs getracht,
dit te verhinderen. Eerst tijdens Maurits is
Amsterdam's invloed op het slot van Mui
den meer definitief geworden, al waren 1 de
stadhouders, die daarover zeggenschap had
den. En vanaf dien tijd ook begint de slot
voogd ij van de voorname Amsterdamsche pa
triciër».
Van hen is er één. ons allen bekend, en
wel Pieter Comeliszoon Hooft, de vermaarde
dichter, die het slot te Muiden opnieuw be-
woopbaar heeft gemaakt, de eerste eigenlijk,
die het bepaaldelijk als woning Inricht te.
Om Hooft verzamelde zich te Muiden de
Mulderkring en wij zien er Roemer Visscher
met zijn beide dochters en wil zien er ei
genlijk een groot deel van het letterkundig
leven van dien tijd zich afspelen.
Hooft’s treurspel ..Gerard van Velsen"
werd in 1613 ten tooneele gebracht en later
geschiedde insgelijks met „Gradlna", met
Bato”, met ..Warenar" en wat niet meer.
Het was een tijd van rust en vrede, van
kunst en kunstzinnig genot voor Muiden.
welke tijd slechts onderbroken werd in 1629,
toen, op hetzelfde oogenblik. dat Frederlk
Hendrik het sterke ’s-Hertogenbosch bele
gerde. de Spaanschen en keizerlijken stroop
tochten ondernamen tot In het hart van het
land. Maar met den schrik kwam men vrij,
en Muiden is verder het rustige Muiden ge
bleven van den Mulderkring. Hooft stierf op
67-jarieen leeftUd en werd opgevolgd door
Gerard Bicker, die met groote feestelijkhe
den. met optochten en tooneelvoorsteUingen
werd welkom geheeten. Moeilijke dagen
maakte Muiden door in 1672. maar overi
gens voltden in de 17e en 18e eeuw de dros-
saerts of slotvoogden elkander op en zij be
woonden de vertrekken, waarin Hooft en de
zijnen hadden gehuisd, al brachten zfj er
slechts een schaduw van de kilnst. die hjj
er had gebracht.
Het ging met Muiden als met zoovele eer
waardige monumenten; het geraakte in ver
val. In den tijd der Fransche overheerschlng
diende het voor allerlei, voor gevangenis en
voor kazerne en het geraakte daardoor in
roodsnigen toestand, dat tijdens de regeering
van koning Willem I de verkoop voor af
braak werd overwogen. Maar dat was Naar
den en Muiden en Weesp toch te machtig en
die afbraak werd voorkomen en reeds in het
midden der negentiende eeuw werd voor zoo
danig herstel gezorgd, dat het kasteel behou
den bleef. Eerst van den lateren tijd dateert
de vereenigtng. die zich ten doel stelde, het
kasteel in- en uitwendig te restaureeren; de
vereenigtng. welker werkzaamheid het
thans doet zien zooveel mogelijk in
geest, als het gedurende Hooft geweest
Wie thans het Mulders^
het Mulderslot van den Mulderkring.
merkwaardigheid op zichzelf. Men toont
hem wel vertrekken, die stammen uit den
riddertijd van Floris V. men toont er hem
wel de 'herinneringen, die het slot heeft aan
dezen graaf, maar toch: het Mulderslot is
thans dat. waar Hooft als drossaert den
scepter zwaaide.
Zoo is er voor den Nederlander een dubbel
genot aan verbonden om het Mulderslot te
bezoeken. Want men ziet er voor zijn ongen
afspelen het droevig drama, waarvan Fioris
V, der Keerlen God. de hoofdpersoon vorm
de. en men ziet er tegelijk den sierUjken
Mulderkring zlin bijeenkomsten houden.
Maar men ziet het slot tevens in de rijke
aankleeding zooals het deze ten tijde van
Hooft heeft gehad al Is er van het histori
sche huisraad hier en daar weinig of niats
overgebleven. De revolutie van het einde der
achttiende eeuw, die in ons land en niet
alleen in ons land zooveel schade heeft
aangericht, heeft ook het slot te Muiden
helaas niet gespaard!
Onder den indruk van de ernstige moei
lijkheden waarmede onze Landbouw thans
te kampen heeft, voelt de afdeellng s-Gra-
venhage der Hol landsche Maatschappij van
Landbouw sterken drang om een daad te
verrichten. waarvan vermindering dier
moeilijkheden kan verwacht worden.
Uit den aard der zaak wordt thans al
gemeen de aandacht vooral gericht op het
geen zou kunnen geschieden om den nood
van den Landbouw zooveel en zoo spoedig
mogelUk te verlichten. Nu echter ingrij
pende veranderingen optreden in de econo
mische toestanden die het bestaan van den
Landbouw beheerschen. is het duidelUk, dat
ook in den Land-, Tuin- en Boechbouw
andere wegen zullen moeten worden in-
MabMH. cm Heb aan de steMeü»
heb ik geprobeerd Nolens te
Tweemaal vruchteloos,
eersten keer ontving ik, wekenlang,
antwoord Doch eindelijk wenkte hU mij in
de Kamer om even ..naar beneden" te
komen: „U zult wel denken, het was on
beleefd om u niet te antwoorden. Maar ik
kon niet antwoorden. Een interview kon
ik u niet toestaan, maar als ik dat direct
gezegd had, zouden daar al weer gevolg
trekkingen uit gemaakt zUn. en dat wilde
Ik niet. Nu Is de crisis voorbU en kan Ik
het u wel zeggen." Dit was de hyper-
voorzlchtlge Nolens, de diplomaat. Den
tweeden keer ontving ik een briefje, waarin
hU mij zelde ónmogelijk een interview te
kunnen toestaan, en vooral niet in deze
omstandigheden." Juist als het aardig zou
zijn, moest Nolens van iets dergelijks niets
hebben en hij wees leder onverblddelUk af.
Ja aan Interviewen had hU een heele
collectie broertjes dood.
Drie jaar geleden, in December 1938,
ontving ik een ultnoodlging van Nolens
om bü hem te komen eten. Dankbaar nam
ik het aan. Hü riep mij toen nog even
in de Kamer: .Denk u er aan, niet te of
ficieel hoor, gewoon colbertje, dat is vol
doende”. We waren aan dien maaltijd met
z'p vieren: Monseigneur, oud-mlnlster Aal-
berze. de heer Roodhuyzen en Ik. De drie
gasten hadden elk een jubileum herdacht:
mr. Aalberse was, meen ik een kwart eeuw
Kamerlid geweest; de heer Roodhuyzen was
70 jaar geweest, of zou het spoedig worden,
en ik had juist mijn zilveren feest als
journalist achter den rug. En: vandaar de
ultnoodlging. Want tUdens den maaltijd zei
Monseigneur: ,Jk houd er heelemaal niet
van om in feestcommlsies te gaan zitten
maar ik heb de heeren op deze wijze een
bewijs van vriendschap willen geven.” Het
trof mij diep.
Toen echter, heb ik Nolens wel in een
zeer eigenaardige gedaante gezien. De
staatsman, de priester, als ja, jpet per
missie als huisvader Want gedurende
den ganschen maaltijd bediende hij zelf
De nonnetjes kwamen als hU gebeld had,
gerulschlooe binnen, haalden het gebruik
te servies weg; zetten.het schoone; droegen
de schotels met spijzen aan; maar Nolens
zelf bediende. Monseigneur schepte de soep;
Monseigneur sneed de haas z (op die haas
was hü. ik herinner het mU nog levendig,
trotsch; een haas uit zün provincie; „van
morgen uit Limburg ontvangen,” zei hü>:
Monseigneur gaf de appelmoes; ^Monseig
neur schonk de wün Geboeid heb Ik zitten
kijken En nog zie ik hem. na afloop,
toen wü naar zijn werkkamer waren ge
gaan. liggen in zUn stoel, met een echt-
vergenoegd gezicht de fijne sigaar rookend;
in zün werkkamer. waar
portret hing van Talma,
tionnalr, over
waardeering spreken kon.
Kort na dezen maaltijd heb ik werke-
lük een stout journalistiek stukje uitge
haald.
Men hoore.
De figuur van den soep-opscheppenden.
haassnüdenden, blommige-aardappels-ultdee-
lenden prtester-staatsman had mü zóó ge
boeid. dat Ik In „Het Vaderland” een uitvoe
rig gefantaseerdInterview schreef over
dien maaltüd. D.wx ik schetste Monseig
neur. zooals ik hem aan den dlsch in wer
kelijkheid had gezien, en ik zette een vra
gen- en antwoordenspel op. dat verband
hield met bepaalde gerechten, die ik In
betrekking bracht tot de politiek. Ik liet,
b.v., kreeft serveeren, van die fijne rood-
gekookte kreeft, en ik vroeg Monseigneur
ot hij yan kreeft hield, van die rooie kreeft.
.Nee.” zei Monseigneur, „alleen bü uiterste
noodzaak!”
Ik moet achteraf eerlük bekennen, dat
ik een beetje in den knoei heb gezeten
over dat Interview, waaruit de fantasie na-
tuurlük overigens seer duidelUk bleek.
Maar Ik hoopte: Nolens was breed genoeg,
en kon iets dergelUks velen. Met een schui
nen blik keek Ik, in de eerste Kamer-ver
gadering. die er op volgde, naar het verre
bankje. Hü had ook mü ontdekt. Daar kwam
hU. Langzaam kuierde hü tot dicht bü de
pera-tribune, hief vermanend zUn vinger
tegen mü op en fronste het voorhoofd: „Wat
heb je nou uitgehaald?”. scheen hü te
zeggen, en wandeldé terug. Ik was gerust
gesteld,
gezien.
Nolens was een sterk mensch. moést dat
ongetwüfeld wel zün. Want wie hem wat
beter en Intiemer leerden kennen, kwamen
al-ras tot de ontdekking, dat zün kalmte en
zün nuchterheid voor een groot deel waren
zelfbedwang. Heerschappij over zün eigen
natuur. Immers, kvraamt ge met hem In
particulier gesprek, dan duurde het niet
lang of ge ontdektet hoe spoedig het kon
gloeien en tintelen en woelen onder de op
pervlakte. Zün kalmte was: gebreideld
temperament. Trouwens, wie hem In de Ka
mer aandachtig In het oog hield en ik
heb dat dikwüls gedaan merkte hoe hü
kon meeleven met het debat; hoe boos hü
zich kon maken op een lid (vooral als me
uit zUn eigen fractie was) of op een minis
ter. wanneer het te lang duurde, M wan
neer saen niet sakelük was. Dan trok zün
gezicht zich in een plooi van afkeuring:
dan begon hü met den vermaarden zegel
ring te tikken; dan nam hü de lorgnet
W) 8ün neus OB afcg aanaoh ODMdul-
dig ptee op tafel In het ergste geval kwam
hü het gangetje tusschen de banken uit
en toonde bü de ballustrade in het midden
der zaal staand, den spreker duldeUjk zün
ongeduld.
Zün eigen redevoeringen waren zelden
lang, immer zakelük. „Gesproken steno
grafie" heeft Aalberse re eens, voortreffe
lijk typeerend, genoemd. Hü sprak het minst
van alle politieke leiders In de Kluner. Hü
kón zwügen. Zün positie leed er niet onder.
En van overbodig spreken, had hü een in-
nigen afkeer. Een kwetsend woerd heeft
hü nooit gezegd. Nooit. Nobel was hü im
mer. En nobel was men jegens hem.
droeg ieders dlep-oprechte schtmg.
zou het een smaad voor zlch-zclf gevonden
hebben tegen dezen priester een grievend
woord te zeggen.
En
toch zocht deze man geen Intieme toe
nadering. Het was de onbevlekte autoriteit
van zün figuur en zijn bedoelingen, die de
tegenstanders jegens dezen eenzame tot
achting, neen, sterker, tot stille genegen
heid bracht.
Eenzame? Dit was hü De eenzaamheid
heeft hü gezocht en gewild, in het groote.
stille huls op de Prinsengracht, waar hü
de priester was der hem devoot-toegewüde
nonnetjes, die hem verzorgden Hier heeft
hü. war» van alle ulterlükheid en van alle
hulde in stage plichtsbetrachting. welke
hem. den ernstig-zieke, nog naar zün taak
in Zwitserland voerde, in voornamen, hoo-
gen stül zün leven geleefd. De Nederland-
sche Journalisten-Kring ik mag dit nu
wel verklappen had gehoopt hem dezen
zomer aan een noenmaal als gast te mo
gen begroeten, en hem daarmede een be
wijs van eerbiedige hoogachting te geven,
doch het heeft niet zoo mogen zün. Hü
werd ziek.
En zooals Ik eenmaal, jaren geleden, mün
Film over hem bedoelde als een bloem,
die ik neerlegde op het verre bankje, waar
hü altüd zat of hü er niet bühoorde, doch
waar niets hem ontging, zoo leg ik. eer
biedig het hoofd buigend voor de stille
glorie van dit werkleven, in dienst van kerk
en vaderland besteed, deze Film neder als
een witte bloem op zijn graf."
standlgheden aan te passen, en dat het
derhalve aanbeveling verdient mede aan
dit punt de volle aandacht te schenken
Het verloop van vorige crisissen levert
daarvan velerlei voorbeelden.
Zouden nu verschillende tot oordeelen
bevoegden zich er toe willen zetten osn zich
te uiten over de vraag hoe onre Landbouw.
In algemeenen zin bedoeld, zici^ aan de
nieuwe toestanden zal moeten aanpassen,
dan vertrouwt de afdeellng. dat zulks
nuttige aanwüzlngen zal kunnen opleveren.
Het is op grond van deze overwegingen,
dat de afdeellng ’s-Gravenhsge der Hoi-
Maatschappü van Landbouw
heeft te vragen: ..Welke wegen
Nederlandsche Landbouw In te
slaan om zich zoo snel mogelük aan te pas-
de gewijzigde toestanden?” en zü
bü deze belangstellenden uit lot
beantwoording van deze prijsvraag.
Zü stelt voor die beantwoording drie prij
zen beschikbMT. onderschoidenlük groot
zevenhonderd en vüftig gulden, tweehon
derd en vüftig gulden, een honderd gulden.
De door de afdeellng benoemde Commis
sie van Uitvoering bestaat uit de heeren Th.
J Mansholt, voorzitter, V. R. Y. Croeren.
prof, dr G Mlnderhoud. dr K. H M van
der Zande. secretaris. Huize „De Terp”,
Bennekom
De antwoorden, welke niet onderteekend
mogen zün en op geenerlel andere wüze
den naam van den steller of de stelster
mogen verraden, moeten vóór den isten
Mei 1932 Ingezonden worden bü den secre
taris der commissie, den heer Van der
Zande voomoemd. te Bennekom. Zü moe
ten worden ingezonden ondvr een motto en
moeten zün geschreven met de schrijfma
chine of met een ander handschrift dan dat
van hem of haar, die het antwoord opge-
steld heeft.
Zü moeten voorts vergezeld gaan van
a. Een verzegeld couvert, dragende het
zelfde motto als boven bedoeld en bevat
tende den naam en het adres van hem of
haar, die het stuk heeft opgesteld;
b. een gesloten doch niet verzegeld cou
vert, dragende hetzelfde motto als boven
bedoeld en bevattende het adres van Iemand,
door wiens tusschenkomst door den opstel
ler of de opstelster over het antwoord kan
worden gecorrespondeerd (correspondentie
adres).
schuld van Groot-Brittannlë
aan de Vereenlgde Staten bü de ondertee
kening van de overeenkomst
8 4.600 millioen.
Sindsdien is bteaald 8 1351 millioen
730.000 en volgens de overeenkomst moest
als restbetallng nog gestort worcj n
8 11.105963 000.
