.^Binnenlandsch Nieuws i
.Voor de Huiskamer
DI
FINANCIËN
Hooibroei
I
KUNST EN KENNIS
f
Incident in den Amhem-
schen raad
Rectoraatsoverdracht
R. K. Universiteit
Fietsen op 63-jarigen
leeftijd
Hoe zij dit doet?
ONDERWIJS
Het tekort op de Amster-
damsche Gemeentetram
KC
i
troi
wel
1 Als
mei
tuil
De positie van de
„Koninklijke”
■J.
Nuyensfonds
Bekroning van Dr. B, Port
All
Daling der kindercriminaliteit
Hei aantal gevallen met 204 gedaald
over
Oad-bwrgemeester van Nijmegen
zei
was
baanvak
Commissie Werkloosheidsverzekering
Herdenking mgr. prof. dr. W. H. Nolens
Wapenschouw te Utrecht.
echt-
(Adv.)
bü-
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■BV
Prof. Littmann overleden
dag
van de
—1 ver-
J
Tram tarief verhoogd van 10
op 11 cent
VRiersocTS?
„Ut heb groot vertrouwen in Kruschen"
schrijft een 63-jarige vrouw.
„Gedurende de afgeloopen 3 jaar heb ik
geen enkelen keer overgeslagen 's morgens bü
het ontbijt een klelp beetje te nemen, de
Zaterdagmiddag
van Advies voor
Jos. Maenen Tweede Kamerlid
Vereeniging van Katholieke
Verkenners
Aan den heer Jos. Maenen te Heerlen is
door het dageljjksch bestuur van den Llm-
burgschen R. K. Werklledenbond toestem
ming verleend tot het aanvaarden van het
lidmaatschap der Tweede Kamer.
De heer Maenen zal tevens lid van Ged.
Staten van Limburg bljjven. De heer Don-
né, Venlo, wordt wnd. voorzitter van den
Limb. R. K. Werklledenbond.
geh
I om
<wtl
van
i me«
gnx
Noo
j reet
deel
win
moe
Het
en
goec
daai
mee
gulv
gebi
ondt
Vc
la 1
zoow
staal
genu
door
met
heid
ren.
oude
sprol
verve
ten,
r allee:
volks
aan
‘De
wear,
ache
aiuiU
de ti
West
cho-4
voor
Noori
niet
dezer
Bei
Dulta
maan
ter ii
wagoi
gons
verlas
tot 51
We
voegei
(zelfs
lende
het
rec tie
dat h
Duitse
voor 1
steln i
gebied
onzen
heeft
nebbe:
een g<
leend.
Het
vervoe
lager
wordt,
komen
steln i
gebied
procen
gebied
jwoeen
langijj
Prijs,
daardo
■ehrjjfi
van d<
Tuinde
bij de
en bij
eenzelf
onzen
Nu tha
land o]
de vra:
dit ja
argumt
de one
*aaget<
hooge
meer k
Bedu
teurs,
verzenc
komen
algeme
die gee
Op di
dit jaai
standlg
méér u
voor i
in de
tot nu
•te h
taitenii
op. dat
•teleid
dusverr
Ken om
derland
‘•behf
Opzienbarende rede van prof,
dr. J. Th. E. Drerup
Volgens de juist verschenen statistiek van
de Toepassing der Kinderwetten over 1929.
bewerkt en gepubliceerd door het Centraal
Bureau voor de Statistiek, is het totaal aan
tal wegens rechtbankzaken schuldlgverklaar-
de jeugdige personen (beneden 18 jaar) in
1929 vergeleken met het jaar 1928 met 204
gedaald, nJ. van 1968 in 1928 tot 1764 (1581
jongens en 183 meisjes) In 1929. De teruggang
is uitsluitend veroorzaakt door vermindering
van het aantal schuldlgverklaarde jongens
(210 minder); het aantal schuldlgverklaarde
meisjes kwam van 177 op 183.
Naar groepen van misdrijven onderschei
den, blijken de jeugdige personen zich verre
weg het meest aan economische delicten
schuldig te maken; van het totaal aantal
schuldigverklaarden pleegden er In 1929 335
pet. eenvoudlgen diefstal en 14.1 pet. gequall-
flceerden diefstal. Wat den leeftijd betreft,
was de gerechtelijk geconstateerde criminali
teit het hoogst bij de jongens van 17 jaar en
bij de meisjes van 16 jaar.
Ook het aantal nlet-vervolgden wegens
rechtbankzaken geeft in 1929 een daling te
zien: het kwam van 1430 in 1928 op 1336 in
1929.
Het aantal strafrechtelijk minderjarigen,
dat in 1929 in een Huls van Bewaring in voor-
loopige hechtenis werd gehouden, bedroeg 7
minder dan in 1928 (1929 32; 1928 39).
Strafrechtelijke ondertoezichtstelling werd
in de jaren 1925 tot en met 1929 resp. 287,
226, 224, 226 en 233 maal ta v. strafrechte
lijk minderjarigen uitgesproken. Het aantal
civielrechtelijk onder toezicht gestelde kin
deren is blijkens het 2e gedeelte van de sta
tistiek „ouderlijke macht en voogdij” In de
jaren 1925 tot en met 1929 voortdurend toe
genomen, nJ. van 735 tot 1163. Vooral de kin
derrechten in Amsterdam. Rotterdam en den
Haag hebben dezen maatregel toegepast.
Het aantal toegewezen verzoeken tot ont
zetting uit de ouderlijke rrtacht en uit de
oudervoogdlj is In 1929 wederom gestegen;
de cijfers kwamen resp. van 176 op 189 en
van 169 op 218. Ook werden in 1929 meer
ontheffingen uitgesproken.
Het derde gedeelte van de statistiek behan
delt het Rijkstucht- en opvoedingswezen. De
totale bevolking in den loop van 1929 in de
tuchtscholen aanwezig, liep terug van 533 in
1928 tot 448 in 1929. De totale bevolking in
de Rjjksojjvoedlngsgestichten aanwezig ge
weest bedroeg in 1929 767 (1928 906).
In de laatste afdeellng zijn enkele gegevens
opgenomen betreffende de verpleegden In
particuliere zorg. Door 313 door het Rijk ge
subsidieerde instellingen werden 11.211 voog
dijkinderen verzorgd en door 32 instellingen
795 Regeerlngsklnderen. In totaal werd een
bedrag van resp. f 2.234.313 en f 175.378 aan
Rljkssubsidle aan deze Instellingen uitge
keerd. Bovendien werd nog f 537.090 in to
taal als „algemeene" subsidie aan 84 instel
lingen uitgekeerd.
De president-curator van de NUmeegsche
Universiteit en oud-burgemeester van Nij
megen, mr. dr. van Schaeck Mathon is gister
morgen te Nijmegen overleden.
De heer Van Schaeck Mathon werd, naar
het ,Hdbd.” bericht, In 1853 te Hulst gebo
ren. HU genoot te Willemsoord zün opleiding
tot zeeofficier, als hoedanig hU deelnam aan
de expeditie tegen Atjeh. Voor zün moedig
gedrag werd hü begiftigd met de Militaire
Willemsorde 4e kl. en was hü gerechtigd tot
het dragen van de Atjeh-medaille 1873-1876.
In 1887 werd hü gepenslonneerd wegens een
oogziekte, waarvan hU later geheel nerstelde.
Na zijn penslonneering was hü «enigen tüd
directeur van den Provincialen Btoomboot-
dienst in Zeeland en van 1892 tot 1898 burge
meester van Bergen op Zoom. Met Ingang van
15-December 1898 werd hü benoemd tot bur
gemeester van Nijmegen, welk ambt hü tot 1
September 1929 vervulde.
Op 15 December 1923, ter gelegenheid van
zün zilveren ambtsjubileum, werd hü spon
taan door de burgerij gehuldigd en viel hem
de hooge onderscheiding ten deel, dat hü be
noemd Werd tot commandant in de orde van
Oranje Nassau.
NAar aanleiding van de alarmeerende be
richten, die in Frankrijk de ronde doen over
de positie van dc „Kouinklüke”, heeft dr.
Deterdlng, in antwoord op een tot hem ge
richte vraag, het volgende telegram verzon
den aan de .Agence Oeconomlque et finan
cier?'' te Parijs:
,Jk zou willen, dat het publiek realiseerde,
dat onze maatschappij en de met haar ver
bonden maatschappijen een kasvoorraad
hebben van mllllarden goudfrancs en dat,
zelfs als goud zün waarde zou verliezen, olie,
de meest Ideale bron van energie, altijd
van de grootste waarde zal blijven.
Evenals dit bü vroegere crisissen het ge
val was, zal onze groep ook ditmaal krach
tiger dan voorheen uit de huidige crisis te
voorschUn komen.**
481. Toen alle ballonnetjes gevuld waren, maakte Snarkey er
twee partüan van. De eene groep bond hü voor de andere
achter aan de mand vast. Dat was geen gemakkelUk kar
weitje, want, omdat de bal'onnetjea stüf vol gas geperst
waren, moest Snarkey alle kracht inspannen om op de
been te bUjven; hü kon ze büna niet houden. Maar geholpen
door den aap, was hü er toch eindelijk mee klaar.
Een telegram van Deterding
482. Toen alles stevig bevestigd was en de belde witte vogels
eten en drinken hadden gekregen, besloot men om zich weer
reisvaardig te maken. Daar Mauwtje echter nog wat dui
zelig was van den vorigen vliegtocht, zei ze dat 4) wel
op het huls sou passen. Dan kon Snarkey Cook ta baar
plaats mee. „Dat is zeker wel goed hè, Bollebulsje,’’ vroeg ze.
Nu de aap stemde toe en ook de fee had er niets tegen,
temeer, daar zü Snarkey een aardigen man vond.
tetram, welke dekking nog voor de behan
deling van de gemeentebegrootlng een aan
vang neemt, haar beslag moest krijgen, de
volgende maatregelen te nemen:
le. De eenmanswagens worden afgeschaft,
althans voor zoover zü hetzelfde
van andere tramlijnen berijden.
2e. Het tarief zal tljdelljk worden gebracht
van 10 op 11 cent, terwijl de overstapjes ge
handhaafd blUven. De verhoogtag van het
tarief is van tjjdelUken aard en blüft van
kracht, totdat voorzieningen zullen zün ge
troffen.
Naar de ,Msb." verneemt, hebben B. en
W. van Amsterdam besloten teneinde tot
dekking te komen van het tekort van
f 1.000.000 op de begrootlng voor de gemeen-
De „Vereeniging van Katholieke Verken
ners” hield gisteren te Utrecht haar eer
sten wapenschouw, en meer dan 300 groeps-
geestelUken, welpenleidsters, hoplieden, vaan
drigs en od-bazen waren daar bijeen geko
men om in hartelljke kameraadschap de
belangen der verkennersbeweging te bespre
ken. In de morgenuren werden op de sec
tievergaderingen practlsche onderwerpen In
geleld. Voor de „Welpen” spraken de da
mes Raupp en Schreuder respectievelUk over
,JDe godsdienstige sfeer In de horde" en
.Discipline en Romantiek”. Op de „Verken-
ners”-bUeenkosnst werd het woord gevoerd
door den heer W E. Frage over „Vaardlg-
heidslnslgne” en dr. A. Poels over .Disci
pline”. Ook de Voortrekkers waren te zamen
en luisterden naar een Interessante uiteen-
zetting van den Eerw. heer Bannenberg over
„Onze verhouding tot andere jeugdorgani-
satles", en gaf de heer v. Belkom een uit
eenzetting over „Installatleplechtigheden en
Vigilie".
In den middag werd een algemeene ver- 1
gadering gehouden, die stond onder leiding
van prof. dr. Alph. Steger.
Het glanspunt der vergadering was de
gloedvolle rede van prof. dr. Steger, waarin 1
hü de prachtige verdiensten en mogelljkhe-
den van Lord Baden Powell’s opvoedlngs- 1
systeem uiteenzette.
Z. Exc. oud-minlster Rambonnet sprak de i
vergadering toe en gaf een overzicht van
Lord Baden Powell’s leven en het ontstaan
der padvlndersbeweglng.
Nadat nog eenlge ingekomen vragen wa
ren beantwoord, sloot de voorzitter deze
eerste bijeenkomst der Kath. Verkenners.
Gistermiddag heeft in het Concertgebouw
..De Vereeniging" te Nijmegen de aftreden
de rector-magniflcus van de R. K. Univer
siteit, prof. dr. J. Th. E. Drerup, zUn ambt
overgedragen aan zijn opvolger, prof. dr. R.
L. Jansen. Prof. Drerup heeft daarbU een
rede gehouden, waarin hU. na een korte
uiteenzetting over de beteekenis en de nood
zakelijkheid van de R. K. Universiteit, zeide,
dat indien hjj goed Ingelicht was in
het afgeloopen jaar een gebeurtenis heeft
plaats gehad, die voor het inwendige, als
voor het uiterlUk leven der R. K. Universi
teit vermelding verdient. Men Is zoo worde
gezegd begonnen een nieuwe Universiteit
te bouwen! Indien de krantenberichten juist
zjjn. is op het Julianapleln. het mooiste
plein der stad, een nieuwe Aula opgetrokken,
die het begin van een gebouwencomplex der
Universiteit vormen moet. De juiste bestem
ming en de inrichting van het gebouw, wel
iswaar. is op dit moment nog geen der pro
fessoren nader bekend. Ook de stijl van het
nieuwe gebouw heeft in het publieke leven
scherpe crltlek gevonden.
Spr. moest helaas constateeren, dat welis
waar professoren en studenten In vriend
schappelijk en harmonisch samenwerken aan
de vervulling van hun bijzondere taak ge
werkt hebben, dat echter tusschen de lei
dende lichamen der Universiteit eenerzljds
en den Senaat en Faculteiten anderzijds
niet altijd dit samenwerken op een basis van
wederzljdsch vertrouwen bestaat, dat op den
duur alleen de grondslageener gelukkige
voltooiing van de verdere ontwikkeling der
Universiteit kan vormen. Door een kleinzie
lig bureaucratisme, aldus spr., en echt Hol
landses wantrouwen, door reglementen, oe-
kasen en verbodsbepalingen kan een Univer
siteit nog niet groeien. Integendeel wordt
daardoor bU docenten en studenten het ge
voel steeds levendiger en drukkender, dat
de organieke leiding der Universiteit zich
niet altijd bewust is, wat een hoogeschool
eigenlijk beteekent, wat haar b.v. onder
scheidt van een straf-georganlseerd en goed-
bestuurd gymnasium. Reeds prof. Van Gin-
niken heeft in zijn overdrachts-rede door
een „typisch staaltje" duidelijk gemaakt,
„dat de verhouding van den Senaat tot de
hoogere lichamen hier voorloopig nog eenlgs-
zins anders schijnt gevoeld te worden, dan
aan de andere Nederlandsche Universltei-
ten." Spr. wil dit met meer nadruk nog on
derstrepen door de manier, waarop volgens
de reglementen aan de R. K. Universiteit
de bezetting der vacante leerstoelen pleegt
tot stand te komen.
Het recht voorstellen te doen voor vacante
of nieuw op te richten professoraten berust
uitsluitend bij het college van curatoren, dat
het bestuur dsr St. Radboutstlchtlng. dat
natuurlijkerwijze de beslissingen treft, „een
met redenen omkleede aanbevelingslijst’’
moet aanbieden. „de faculteit gehoord”.
Daaruit volgt echter de wonderlijke situatie,
dat In een zaak, waarvan leven en dood
der Universiteit afhangt, de werkellke des
kundigen niet eens het recht hebben hun
deskundig advies ook maar ten gehoore te
brengen bij het beslissende bestuur. Want
wat de curatoren uit het faculteltsrapport
voor hun eigen voorstel en zUn motlveerlng
willen uitlichten, of zU zelfs het op weten
schappelijke overwegingen gegronde facul-
telts-advles door een of andere bijkomstige
overweging In zün tegendeel willen veran
deren. wordt aan iedere contröle onttrok
ken. zelfs aan die der hoogste Instantie.
Spr. gaf vervolgens een overzicht van de
veranderingen In het docentencorps, waarbij
hU opmerkte, dat een verschijnsel tot na
denken stemt. Behoorde nX van de eerste 32
docenten bU de oprichting der Universiteit,
slechts de kleinste helft (15. waarvan 13 ge
wone hoogleeraren, één extra ordinarius en
één lector) tot den geestelijken stand, thans
Is deze op zich zelf al opvallende verhou
ding aldus veranderd, dat van de 37 docen
ten ruim de meerderheid (20) al uit gees
telijken bestaat en wel 17 van de 26 ordi
narii. één extra-ordinarius en 2 van de 7
lectoren. De uitbreiding van het aantal leer
stoelen met 5 is bU gevolg uitsluitend het
geestelijk element ten goede gekomen, wat
trots alle hoogachting van spr. voor zUn
geestelijke collega’s en hun wetenschappelijk
werk als een schreeuwende wanverhou
ding betiteld moet worden en ook als een
onderwerp van ernstige bezorgdheid door de
faculteiten gevoeld wordt. De hedendaag-
sche universiteit, aldus spr., die er naar
tracht de geheele wereld en het leven daarin
in al haar grondslagen en hare geschiedenis
te omvatten, is in wezen toch een zaak der
leeken geworden.
Een uitsluitend of althans overwegend do
centencorps van geestelijken moet a priori
een zeker wantrouwen wekken.
In Nederland vooral, waar de confes-
sloneele grenzen scherper getrokken zün
dan ergens anders, zou een verdere deii-
caliseering der R. K. Universiteit haar we-
tenschappelljk aanzien niet slechts bü de
niet-katholieke landgenooten en in het bui
tenland, maar ook in de eigen katholieke
leekenwereld zeer sterk schaden. Derhalve
hangt de toekomst der R. K. Universiteit
daarvan af, dat men in haar ontwikkeling
meer rekening houdt met het leekenelement.
en nobelen menach bü bet voortschrüden van
den tüd zich voor ons geestesoog zelfs scher
per afteekenen en steeds duidelijker worden
Naast den blüvenden weemoed, aan het
sterven van dezen wijzen mensch verbonden
blüft de dankbaarheid, dat wü hem op on
zen levensweg hebben ontmoet en met hem
zoovele jaren hebben mogen samenwerken.
De leden hoorden dit staande aan en het
bleek uit den Indruk, welken het maakte, dat
deze woorden ook de gevoelens der léden
weergaven. Hierna werd de agenda afgehan
deld.
Gistermorgen heeft In de zitting van den
gemeenteraad van Arnhem een Incident
plaats gevonden. Bü de behandeling van het
verslag van MaatschappeUjk Hulpbetoon hield
de communist Brugman een lange redevoe
ring, waarin hü meermalen voor de 8. D. A. P.
beleedlgende uitdrukkingen bezigde. Toen hü
wederom een krenkende opmerking plaatste,
kaatste de soc. dem. Zollinger den bal terug
met een opmerking waarin het optreden van
den heer Brugman onbeschoft werd genoemd.
Deze werd hierover verbolgen en onder hevig
lawaai slingerde hü den heer Zollnger een
kopje naar het hoofd zonder hem evenwel te
treffen.
De voorzitter schorste hierop de vergade
ring en verzocht den heer Brugman de zaal
te verlaten. Aan dit verzoek voldeed deze ech
ter niet.
Een rechercheur van politie verscheen toen
in de raadzaal om tegen B. procesverbaal op
te maken.
Na 10 minuten werd de vergadering her**
opend en sprak de voorzitter zün verontwaar
diging uit over het gebeurde waardoor de heer
B. zün positie In den raad onmogelük heeft
gemaakt, aldus spr.
In den ouderdom van 70 jaren Is te Mün
chen overleden de bekende architect prof
Max Littmann.
Prol Littmann heeft indertijd met Heil-
mann de firma Hellmann en Littmann ge
sticht, die leiding gaf aan de archltectonl-
Mr. Dr. van Schaeck Mathon f
sche ontwikkeling, vooral In Beieren. Voorts
bouwde prof. Littmann o.m. het Prlnzregen-
ten-theater te München, het Kuenstler-
theater, het Hoftheater te Stuttgart, de kur-
tenoe persooiuusncuu parken te Bad Kisslngen en te Bad Reichen-
dezen hoogbegaafden j hall, enz.
de büeenkomst met een harteUjk woord van
welkom aan de vele aanwezigen.
De secretaris, Mr. O. peinzen, las nu het
rapport der jury voor. De jury bestond uit
Dr. G. Gocris 8 J., Prof. Dr. G. Brom en oud-
professor W. Nolet. De jury kende eenstem
mig uit 70 geschriften, die voor onderzoek
In aanmerking kwamen aan de dissertatie
van Dr. Poel, wegens haar bijzondere we.en-
schappelüke beteekenis, de bekroning van
het Nuyensfonds toe.
Onder harteUjk applaus reikte Dr. G. Gor-
ris 8J., na deze voorlezing, het diploma der
bekroning met de daarbü behoorende an-
nexen aan Dr. Post over.
De voorzitter richtte hierna tot den be
kroonde een woord van gelukwensch en
drukte de hoop uit dat het Dr. Post, na zün
benoeming aan het Historisch Instituut te
Rome, gegeven mag eün om zün zoo ge
lukkig begonnen werk te vervolledigen.
Deze woorden werden door een bartel Uk
applaus onderstreept.
Dr. R. Post sprak hierna een kort dank
woord.
Er werd hierna nog mededeeling gedaan,
dat bericht van verhindering was ingekomen
van Prof. Opperman, Jhr. Ruys de Beeren-
brouck, Jhr. Bosch van Oud-Amellsweerd,
St. Amtz, Prof. Smüers en Pater Wessels.
De voorzitter sloot vervolgens de bijeen
komst met den Christelüken groett waarna
de aanwezigen persoonlük Dr. Post hun ge
luk wenschen aanboden.
De resultaten ta het
Spr. gaf vervolgens een overzicht rz.
resultaten van de Universiteit in het
slagjaar. Het aantal studeerenden bedroe*
401 mannelüke en 81 vrouwelüke, totaal 482
(theologische faculteit 54, juridische facul
teit 187, litteraire faculteit 241), tegen vorig
Jaar 378 mannelüke en 94 vrouwelüke to
taal 472.
Nieuw Ingeschreven werden 108 (127) On
der de 482 studenten zün niet minder dan
28, d. L 5.8 pet. nlet-katholleken. Het totaal
aantal geestelüken-studenten bedraagt 96
In het vervolg van zün rede, waarin iüj
wees op het feit, dat het aantal katholieke
leekenstudenten In Nederland ver onder het
gemiddelde van ’s lands katholieke bevolking
staat, n.l. nog geen 1000, d.L hoogstens 13
pct. van het totaal aantal studenten in den
lande, tegenover ongeveer 35 pet. katholieke
bevolking, zeide spr., dat de snelst mogelüke
bouw eener wis- en natuurkundige en eener
geneeskundige faculteit aan de R. K. Uni
versiteit een dringende, Ja, de allerdringend
ste eisch voor de St. Radboudstichtlng niet
alleen, maar voor het geheele katholieke Ne
derland is.
Na een overzicht van de promoties, uni
versitaire plechtigheden en verdere vermel-
denswaardlge bü zonderheden, droeg spr. het
rectoraat aan zün opvolger over.
Na afloop vond in Vereeniging” een
receptie plaats.
heeft de Rükscommissie
de Werkloosheidsverzeke-
ring haar 183e vergadering gehouden onder
presidium van den plaatsvervangend voorzit
ter den heer H. de Bordes, die bü de ope
ning van de vergadering wülen mgr. prof,
dr. W. H. Nolens herdacht:
„Onze laatstgehouden vergadering van de
Rükscommissie stond voor het eerst sedert
ettelüke jaren niet onder leiding van haar
voorzitter mgr. dr. W. H. Nolens. In zün af
wezigheid vond men de bevestiging van de
toen reeds loopende geruchten, dat de ge
zondheidstoestand van deze sterke figuur, die
uiterlUk immers zoo krachtig was. doch
doodelük vermoeid uit Genève was terugge
keerd, thans ernstige zorgen baarde.
Bü die gelegenheid heb ik de beste wen
schen der Commissie uitgesproken voor een
mogelük herstel en daaraan toegevoegd: „Wü
kunnen dr. Nolens niet missen”. Maar de
mensch wikt en God beschikt.
Met groote ontroering werd den 27en Aug.
JJ de tüdlng vernomen, dat dr. Nolens het
tijdige met het eeuwige leven had verwis-
s'onder de vele werkzaamheden welke dr.
Nolens’ rüke leven zoo geheel vulden, had
den ook die van onze commissie zün voort
durende belangstelling en de ouderen onder
de leden dezer vergadering, die met mü.
vele Jaren de commissievergaderingen In
particuliere gebouwen en in onderscheidene
departementen hebben bügewoond, weten bü
ervaring, hoe die arbeid hem lief was ge
worden, omdat de groote beteekenis van de
verzekering tegen werkl(xtóeld zoo ^weer
legbaar kan worden aangetoond. Die orac-
tische sociale arbeid trok dezen zoo ciep
voelenden man wel bü uitstek aan.
Onze commissie verliest in dr. Nolens een
voorzitter, die niet zal zün te vervangen, en
bet werk, dat wü hier hebben te verrichtei.
en dat onze liefde en belangstelling heeft,
heeft een machtigen beschermer verloren,
die nimmer teleurstelde, doch alles gedaan
heeft wat in zün vermogen was om onzen
arbeid te doen slagen, en die hier leg ik
den nadruk op den grooten invloed wel
ken hü bezat, steeds onmlddellük aanwendde
om dat sociale werk te beschermen, wan
neer. van welke-züde dan ook. die arbeid
naar xVn meenlng werd belaagd en de daar-
mede gepaard gaande belangen zouden kun
nen worden geschaad.
In den nevel der Jaren zal voorzeker de
herinnering aan Nolens niet verflauwen; In
tegendeel, als een lichtende persoonlükheld
zal da beteekenis van
flesch staat altüd op tafel. Ik weet zeker,
dat Ik het aan Kruschen te danken heb. dat
ik op 63-jarigen leeftüd nog zoo levendig
en flink ben, zoowel naar lichaam als geest.
Ik fiets en rijd veel auto en veel van mijn
vriendan vragen mü het recept, waardodr
ik mün goede gezondheid en energie
Ik zeg altüd: „Kruschen Sa’ts en werk"
Mevr. J. H W.
Kruschen is een combinatie van de zes
zouten, die het lichaam noodig heeft, om
het gezond en flink te houden. Een klein
beetje lederen morgen In den eersten kop
thee of koffie spoort lever en nieren aan
tot krachtiger werking. Zóó Ingenomen Is
Kruschen smaakloos. U bemerkt geen enkel
verschil In den smaak van Uw thee, maar
na een paar keer bemerkt U wel een aan-
merkelüke verbetering In Uw gezondheid.
Uw oogen worden helderder, de kleur komt
op Uw wangen terug, elke functie van Uw
lichaam wordt krachtiger uitgevoerd en
hoofdpünen en moeheid verdwünen. Kru
schen Salts maakt U „fit” en houdt U „fit”.
Kruschen Balts Is uitsluitend Verkrijgbaar
bü al'e apothekers en drogisten A 0J0 en
1.60 per flacon.
Nu Is het de meest geschikte tüd, dit alles
eens zelf te ondervinden op ’t oogenbllk
kunt U Kruschen Balts probeeren op onze
kosten. Want door heel Holland zün onder
de apothekers en drogisten duizenden flacons
Kruschen verdeeld, die verpakt zün met
een gratis proefflacon. U kunt deze gratis
proefflacon gebruiken zonder de gewone
flesch Kruschen te openen. En als U na
deze proef niet volkomen tevreden bent,
kunt U de groote flesch terugbrengen bü den
wlnke’ier waar U haar kocht en hü zal U
Uw 1.60 (Uw geheele uitgave) zonder om
wegen terugbetalen. Maar vergeet niet, dat
de gratis proefflacon alleen verpakt is bü
de groote maat van 1.60 en dan nog
slechts voor een beperkten tijd.
Gaat dus naar Uw apotheker of drogist,
voordat hü deze groote proefpakken uitver
kocht heeft.
Hollandsche verpakking waarborgt
beid.
„Nou, Jaap-buur, dat weet "k niet met je
hooi, man; d'r zit een aardig broeit je in,
hulzen ver ken Je 't al ruike." En Klaas-
buur snoof nog eens extra zün neus vol met
de scherpe broeilucht.
,,’t Loop teuge onweer”, lachte boer Jaap
wat gedwongen, „en dén ruik )e 1 wat
erger.... Maar zóó heet is m’n barg nog
niet; ’t üzer ken "k best nog houwe. ’t Zei
wel overgaan, hoop Ik.”
„En ik help 't je hopen, buurman; t is
zoo n narigheid as je spitte moet. En be
roerd dat zwarte hooi van de winter voor je
beeste."
„Of "t”, zei Jaap-buur en begon een
praatje over de koeien. Hü had er zelf al
genoeg ’t land aan, dat z’n hooi zoo
broeide.... hoefde ze 'm niet te zeggen.
„Zou de rooie haan er ultvliege?" Zoo
kwam een derde boer zich bü hen voegen en
wees met druk gebaar op 't klstgat, waar
een wolk wasem uit waaide.
„Kerel, wat ruikt le skarp je barg hooi.”
Jaap-buur was blü, dat ie net geroepen
werd voor het eten. Dat gezeur over zün
broeiend hooi telkens! Of ie t zelf niet wist
zeker, dat *t op spitten zou uitloopen, als
*t niet gauw veranderde, al hoopte hü nog,
dat t van z’n eigen wel zou uitbroeien....
O, dat ie op dien Vrijdagmiddag ok net
zoo n weerlamsche donderbui In z’n hooi
gekregen had, toen ie aan *t thulshalen
was. En zoo lekker droog was t. t Moest
je ok maar teugeloopeEn had le "t nat
tige hooi toen maar bulten op *n klampi?
'ezet om *t later in de barg te vorken,
't Was allemaal dubbele last en dubbele
kost, en zoo’n hooitijd was al zoo duur.
Maar de barg broeide nou wat natuurlük.
En dat kon ok elgenlük niet airs. Eh T was
wel goed zoo’n beetje broek T Ging gewoon
schimmelen, als *t niet broeide. En dan
was je toch ok lekker van den winter, je
stikte in de stal van de schlmmelstof, en je
beeste ok.
Neen, t was gerust wel goed, dat t
broeide.... Niet zoo gauw bang wese....
1 Water moest er toch uit! En ’t kwam er
uit, *t klstgat wasemde soms of T de schoor
steen van een bakkerij was.
En bü z’n leste hooi zat ok nog wat
etgroen, dat bü t regenweer deur de zwaden
'egroeid was.
.Had ie er toch niet uit kunnen halen!
en daer broeide *t ok op; was altüd zoo....
1 Kwaad most er heel gewoon ultbroeie.
En met die fictie van gezonden hooibroei
trachtte Jaap-buur de nare gedachte uit
z’n hoofd te zetten, dat *t mis zou loopen
met z’n mooie berg van dertig koe-hooL
En de eerste dagen slaagde hü er vrüwel in
zün hulsgenooten en zichzelven gerust te
stellen: ’t had nog wel 's aftrs ’ebroeld bü ’m
en toen was *t toch oouners ok goed
of ékomme.
Maar daer had Je die vervelende men-
schen. die *t nou krek alledag over z’n hooi
hadde, dat zoo bar broeide. En nog vei ve-
lender was dat stelletje pensiongasten, dat
een paar hulzen verder bivakkeerde, en
soms een heelen tüd voor z’n boerderij stond
te lanterfanten om den voor hen zoo enge-
wonen, prikkelenden broeireuk te genieten,
en dan, als om hem te tarten, maar brutaal
gissingen maakte over een mogelüken
brand.
Jaap-buur vond ze altüd al onuitstaan
baar die nlksdoeners-ult-stad, zooals ie ze
noemde, die op T mcoie dorp den boel kwa-
men opscheppen; maar nou inzonderheid
kon ie nüdig worden, nu ze alle dagen voor
z’n boerderü stonden, of *r *k weet niet wat
an de hand was.
„Kük ’s”, wezen ze elkaar, „de rook komt
al uit dat hooge dakraam!”
En t was heel gewoon wasem, lachte
Jaap-buur bitter; zoo’n verstand hadden ze
’r van!
„Zou er vuur in je hooi zitten?" hadden
ze 'm nieuwsgierig gevraagd.
Ja", had ie kriegel geantwoord, „’n heele
bonk vuur, en over een paar dagen gaat de
heele buurt er An; met Jullles herberg er
’k Maakte maar gauw, dat *k weg
kwam!”
En de zomergasten uit stad waren er een
beetje zenuwachtig van geworden.
Maar ’t ging niet goed met Jaap-buurs
hooi, zooals le nog maar altüd koppig ge
hoopt had; de broei werd aldoor erger.
*t Heele hooüzer kon le temet niet meer
vasthouden, zoo graag als ie T wou.... om
toch maar niet "t ergste te moeten denken..
En daar kwamen de hooistekers om een
onderzoek In te stellen naar z’n hooi, dat
zoo bar broeide.
„Nou, Jaap, je heb *r zeker niet op teuge
dat we *s poolshoogte neme, hè?”
Jaap-buur had er niks op teuge. Hü wist
drommels goed, dat as ‘r wat "beurde met
z’n hooi de brand-assurantie vergoeding
kon weigeren, als ie de hooistekers hun
gang niet had laten gaan.
„Uzer ‘m maar an alle kanten, m’n barg
heb gruwelüke hooikoorts, maar t sel nog
wel zakke, denk ik.
Doch na lang en nauwkeurig U»eren oor
deelden de hooistekers. dat de broeiing ge-
vaarlük was. En toen de hoolboor op zwarte
plekken. Ja op asch zelfs wees, adviseerden
de mannen eenparig, dat er morgen aan
den dag gespit zou worden, t was hoog
tüd.... Waarschünlük al zat er vuur ta 't
hooi.
Morgen spitten I Zou ‘t gevaar nou wer-
kelük al zoo ernstig zün?.... Z’n koppig
optimisme wou dien beroerden kant maar
niet uit. Spittel Z’n mooie barg hooi in
t honderd gooiel Wat ‘n jammer! En as
toch over een paar dagen de hitte nou
's minderde.... Maar dat hooizwart
maar die sporen van asch In de boor?....
Nou Ja.... nou ja.... kon "t niet ’n beetje
verbeelding wezen? En die asch?.... t Was
misschien stof.... of schimmel!.... Ze
wouwen *t per se nou maar zoo hebben, dat
t zoo erg was.
.Man, zou je maar niet dadelük volk
hale en
smeekte
Communist gooit een soc.-dem. met
een kopje
zou
van middag al vast beginnen",
z’n vrouw haast, .Als *r toch
's brand kwam van nacht. Wat moeten we
toch beginnen en met die arme kinderen...
k maak me toch zoo erg bang."
.Mensch, houd op! k Word er nog gek
van! Neen. neen.... vandaag nog niet
spitte IEn morgenochtend sla ik T zelf
nog eerst t üzer in.... "k geloof neg nooit
dat *t al zoo erg Is", hield Jaap-buur koppig
vol. „As k *r toch zonder spitte kon af-
komme.... t Is me zoo’n herrie."
Maar met een ongerust hart ging iè dien
avond te bed. Hü had van z’n natuur wel
willen waken In z’n bedreigde huls, als 1
zün vrouw en kinderen nog niet angstiger
had gemaakt. Ze waren nu al zoo bang....
En zelfs ken le ook al niet slapen. Aldoor
maar moest ie denken aan z’n heete hooi
en luider, sprak steeds de stem van zün ge
weten, dat z’n koppig uitstellen een misdaad
was.
Twaalf uur hoorde hü in den stillen
nacht de 'dorpsklok slaan *t was hem,
of de wakende wachter een noodgelul be
gon.... dat er brand was ta X dorp....
brand in zün boerderü
En eerst ver na middernacht vlei ie eta-
delük In een cnrust'gen slaap. Het broeien
de hooi spookte maar aldoor nog in
zün soezenden geest en slapend nog werd
ie gekweld door een benauwenden droom
waaruit hü met een schok wakker werd.
Neen, er was geen brand, nog niet.... nog
niet.... maar X beddeschot was toch warm,
meende hü vol angst. En al ken ie X niet
zien in de duisternis van den nacht, hü
voelde het zoo duidelijk, dat de verf van den
beddewand blazen had getrokken door de
hitte....
En tóén was zün besluit genomen. Zoo
gauw het dag werd, zou le arbeiders gaan
halen om In z’n hooiberg te gaan spitten, en
zün bedreigde hoeve nog te redden, zoo X
mogelük was. Want het gevaar werd grooter,
leder oogenbllk. Gevoeld had ie X nu van
nabü I Die beklemmende droom was hem
als een laatste waarschuwing geweest....
En In den vroegen morgen al werd de
moeizame arbeid aangevangen; X meest....
X was hoog tüd.want hoe dieper de spit
tende mannen kwamen, hoe heeter X werd.
O, X was niet aan te vatten, zoo gloeiend
heet het üzer werd.Er moest vuur zün in
X hooi.... En het spitwerk kon niet wor
den voortgezet, aleer de brandspuit klaar
stond om direct een waterstraal In het gat
te spuiten, als de vlammen zouden op
laaien.
X Gaf een opschudding In het dorp, toen
de beide spuiten aanrukten.... Zou de
boerderü nog te houden zün?
Onverwüld werden de slangen aangelegd
de ketels volgepompt en posteerden de PÜP-
gasten zich in de opmiddellüke nabü heid
van den broeikuil. Toen spitte men verder
Tot tweemaal toe meest water worden gege
ven en vluchtten de mannen het gat uit
Eindelük was het gevaar geweken en het
vuurmonster bedwongen.
Maar wat een ruïne!
Het zwarte, half verbrande hooi lag. wild
dooreen gegooid, op den zolder, op X erf, ta
de sloot.
En toen Jaap-buur *s avonds In zün eentje
dien jammerlüken warboel aanschouwde,
kreeg hü tranen In zün oogen en vloekte zün
koppigheid, die te lang het spitten had
tegengehouden.
Maandagmiddag is In het Unlverslteltsge-
bouw te Nijmegen het bestuur van het
Nuyensfonds in een büzondere vergadering*
büeen gekomen teneinde aan Dr. R. Poet
de bekroning uit te reiken, welke hem voor
zün boek over „De eigenkerken In het bis
dom Utrecht" door het Nuyensfonds is toe
gekend.
Het bestuur van het Nuyensfonds had voor
deze büzondere vergadering verschillende
autoriteiten en belangstellenden ultgenoo-
dlgd en velen hadden aan deze ultnoodiglng
gevolg gegeven. Büzonderen luister schonk
aan de büeenkomst de aanwezigheid van
Mgr. Dr. Jan Olav Smit en Mgr. Dr. J. B.
Eras uit Rome. Verder waren er tal van
hoogleeraren der NUmeegsche Universiteit.
de president van het seminarie Rijsenburg
Dr. de Jong, de senaat van het Nümeegsch
studentencorps en verder tientallen belang
stellenden. Aan de bestuurstafel hadden
plaats genomen de bestuursleden van het
Nuyensfonds Dr. G. Gorris 8.J., Prof. Dr. G.
Brom. Prof. Mr. E. J. J. van der Heyden,
oud-professor W. Nolet en de secre'.aris, Mr
C. Prinzen.
De voorzit'er. Dr. G. Gorris 8.J., opende
