|fi?
Z.H. de Paus over den nood der tijden
HET WERELDRAADSEL
PROF. MR. BRUINS OVER DE KRISIS
TWEEDE BLAD
BLADZIJDE 1
MAANDAG 5 OCTOBER 1931
IN DEN LANDBOUW EN IN DE GRONDSTOFFENWINNING
GEMENGD NIEUWS
Bij het
ONDERWIJS
FINANCIËN
II
PRIJSDALING
VOORRAADVORMING I
■3?
DE VERBREIDING DER KRISIS OVER DE WERELD
HOE DE KRISIS ZICH AAN ONS OPENBAART
VOORRAADVORMING
Kruistocht van christelijke liefde en hulpvaardigheid noodig
Hulp vooral voor de hongerlijdende kinderen
Auto omgeslagen
s
Vier licht gewonden.
Pauselijke meening over oorzaken der krisis
o
Vechtpartij te Utrecht
Moordaanslag te Stadskanaal
Veete de oorzaak.
Twee schoten op een slager gelost
Gisternacht Is te Stadskanaal
In da
Vooral de kinderen
den slagersknecht met een vuurwapen een
meen
de
hun
Een mislukte berooving
Revolvergevecht zonder gewonden.
Jeugdige dieven
met »e
Ernstige aanrijding
Chauffeur door slaap overmand?
de
Nederlands weerstandsvermogen
Goederenwagens ontspoord
Geringe materieele schade.
Man en vrouw in brand
De
materieele schade is gering.
De brand te Rotterdam
slachtoffers.
De begrafenis der
de
de
Bezuiniging bij het onderwijs in Indië
Uitzending van leerkrachten stopgezet
Zink
Tijd
Katoen
■o
op
gelen
I55-O
Kapelaan gemolesteerd
Baksteen naar het hoofd geslingerd
Einde
in het credietwezen zal voltrekken.'
Voorraad:
In
van de
heeft
ia
4
W 5-6 H
1546
1608
1650
1644
xa6’/,
1497,
136»/,
56’/,
61
10.89
9.2a
Leidende Deensche bank in
moeilijkheden
933
847
1307
1407
91.3
109.8
133-4
143-3
373
307
31.33
18.73
18.89
T7-39
15.17
14-50
10-99
9-96
1930
III
VI
IX
XII
14-107
10.313
14- 796
15- 873
13-535
9-558
13-803
15.881
3-548
3-958
3- 390
4- 997
333-3
387.6
337-3
333-9
48.1
75-4
86.0
1939
III
VI
IX
XII
1930
III
VI
IX
XII
1931
III
VI
659
633
638
568
kapelaan
schijnbaar
In een volgend artikel zullen wij zien,
hoe de krisis in de industrie huishield.
met bovenstaande oproep
de
1939
in
VI
IX
XII
Enkele voorbeelden
een
een
i geslingerd. Het projectiel
Er
teljjke
nou
een
Je
500
463
364
335
in het openbaar huishouden van
en gemeenten versobering moet ko
en verlaging van productiekosten en
in vele kringen noodzake
njet 340 pCt.
384
197
76
33
M 363 n
M 53 -•
14 -
99 -
39
5*6
3 m
35-3
34-4
53-0
74-6
106*/,
103»/,
78
557.
Graan Koffie Kolen Koper
in 1000 tonnen
van steenkool
koper
zink
tin
n katoen
ruwe zij
rubber
suiker
koffie
chilisalpeter
Minder demonstreerde de
13
gemiddelde toename zich
alleen bjj cacao en lood; de gemiddelde toename
bedroeg hier „maar” M pet.
De gemiddelde waarde daarvan bedroeg echter slechts
3S pet méén
genoeg v. 5-6 mnd
3
Een ware kruistocht noodlg
moet een ware kruistocht van chris-
en hulpvaardigheid voor de
kinderen ondernomen wor-
Te Heerenveen zijn twee elfjarige jongens
uit schippersgezinnen aangehouden, die be
kenden uit de Weeding van een onderwljae-
res aldaar een bedrag met circa f 25.te
hebben gestolen. Een groot gedeelte van het
geld was in twee dagen versnoept
Thans bestaan er geen afstanden
meer; drukke ekonomlsche relaties wor
den over heel de wereld onderhouden
van Oost tot West, van Zuid tot Noord,
zóó dat b.v. een beurskrach in New-York
zelfs de uithoeken van Europa niet on
beroerd kan laten.
Alleen Rusland moet buiten beschou
wing blijven: dit land is met zijn ge
heel apart ekonomisch -systeem niet
„op wereldkrisis” te „keuren”.
In de woning van den heer P, in de Raad
huisstraat te Blaricum, heeft eergisteren een
ernstig ongeval plaats gehad. In de keuken
waa men bezig met het smelten van wrUf-
was. Plotseling vloog de Inhoud van de pan
in brand. Toen de heer P. het vuur wilde
blusschen, vatten zijn kleeren vlam. In zijn
verbouwereerdheid gooide hij het brandende
pannetje naar buiten. Ongelukkigerwijze te
gen mevr. P, die op zijn hulpgeroep was
komen toe’.oopen Ook haar kleeren vatten
vlam. Hoewel men onmiddelljjk de bran
dende kleeren losscheurde, liepen beide on-
gelukklgen brandwonden op. In emstlgen
toestand werden zU op last van een genees
heer naar het St. Jansziekenhuis te Laren
vervoerd.
Men zie tevens In het derde statistiek^
je uit enkele voorbeelden, welke fatale
prijsdaling over 1029, 1930 en 1931 het
gevolg was van de noodgedwongen voor-
raadvorming.
Zoo was in landbouw en grondstoffen
winning een teveel ontstaan, zoo
moest, automatisch tengevolge daarvan,
een moordende prijsdaling aanvaard
worden.
Als naar gewoonte ging de heer Bos. di
recteur van de stoomzulvelfabrle.; te Leen
de. Vrijdagmiddag te Eindhoven op de bank
geld halen om de loonen uit te betalen. HU
deed dit gewoonlük per fiets. Toen hij VrU-
dagmiddag omstreeks 4 uur over het fiets
pad EindhovenLeende reed, met een be
langrijk bedrag aan geld In een tasch aan
zijn fiets hangend, werd hU door twee on
bekende personen per fiets gevolgd. Af en
toe reden deze onbekenden voor, dan weer
achter hem. Geen argwaan koesterend, reed
de heer Bos door, doch even buiten de ge
meente Eindhoven hoorde hij een schot, dat
blijkbaar op hem bedoeld was en dat ge
lost werd door een zijner achtervolgers.
HU versnelde daarom zUn gang, doch spoe
dig werden nog twee schoten gelost, waar
van een zUn rUwiel trof. Hierop trok de heer
Bos zUn revolver en loste eenige schoten op
zUn belagers. Toen hij omkeek, zag hU er
een op den weg liggen, blUkbaar om de
schoten te ontwijken. Het tweetal is er ver-
moedelUk van op de hoogte geweest, dat de
heer Bos geld meevoerde en wilde hem blUk
baar van zijn geld berooven Tot dusverre Is
nog niet vastgesteld wie de daders zyn.
De krisis heeft zich dus het eerst en
het felst geopenbaard in den landbouw
en in de grondstoffen-winning.
In beide ekonomlsche „mogendheden”
onstond een fatale voorraadvorming,
en dus een even fatale prijsdaling.
We geven in nevenstaande statistiek-
jes daarvan het frappant bewijs.
Men zie, hoe de voorraadvorming zich
ontwikkelde van begin 1929 tot eind
1930, en met welk percentage de voor
raden van verschillende producten van
begin tot midden 1930 gestegen zijn.
Hoe openbaart zich aan ons nu
wereldkrisis?
We moeten onderscheidener heerscht
eenerzijds krisis in den landbouw en in
de grondstoffen-winning, er heerseht
anderzijds krisis in de industrie.
Beschouwen wij eerst de krisis in den
landbouw.
Déze krisis openbaart zich het felst
en het spoedigst, omdat de landbouw
door den langen duur van zijn produc-
tie-proces weinig soepel staat tegenover
iedere wijziging in de consumptie en
omdat de natuur de voortbrengings
kracht van den bodem over een bepaalde
periode en in bepaalde omstandigheden
zich niet tevoren berekenen laat.
Daardoor ontstaat maar al te gemak-
kei ijk een tekort of een teveel.
Bij een teveel (en dAér gaat het nu
om) krijgen we automatisch voorraad
vorming, welke de prijzen, die hoogst
elastisch zijn, even automatisch terstond
doet dalen.
Kwestie van vraag en aanbod.
Hetzelfde is het geval bij de productie
der industrieele grondstoffen, waarvan
de „consumptie” nog veel elastischer is
dan bij de levensmiddelen, die over het
algemeen in laatste instantie toch nog
steeds gebruikt en verteerd kunnen wor
den.
Gistermiddag omstreeks half vUf is op den
Amersfoortschen Straatweg nabU De Bilt
een luxe Fordauto die met groote snelheid
in de richting Amersfoort reed, op den berm
van den weg geraakt en omgeslagen. De wa
gen werd geheel vernield. De inzittenden,
een viertal jongelui uit Utrecht, die den
wagen hadden gehuurd, kwamen er betrek-
kelUk goed af. Zij bekwamen slechts lichte
snUwonden aan hoofd en handen. Door de
politie te De Bilt werden zU verbonden en
per auto naar Utrecht vervoerd, waar twee
hunner zich hebben laten behandelen in de
RUksklinieken aldaar. ZU konden echter al
leen naar huis terugkeeren.
was smelten
Hoe openbaart zich aan ons nu
wereldkrisis?
Vooropgesteld zij, dat wij het fcrisis-
vraagstuk voorloopig niet van den na-
Uonalen kant wenschen te beschouwen;
wil men eenig inzicht krijgen in de hui
dige krisis, dan mag men niet vlak bij
huls blijven, dan moet men niet be
ginnen met te vragen: hoe gaat het met
den land- en tuinbouw in Nederland?
hoe zijn de exportmogelijkheden? moe
ten wij bescherming gaan toepassen? hoe
staat het met de Nederlandsche indus
trie? kunnen wij nog concurreeren met
o
Zaterdagmiddag heeft een 22-jarige man
in een café aan de Mamlxlaan te Utrecht
ruzie gekregen met een 33-Jarig familielid. De
twist liep zoo hoog, dat de eerste plotseling
een mes te voorschUn haalde en hiermee
den ander in het hoofd stak. Het mes diong
tot het heft door, doch merkwaardig ge
noeg kon het slachtoffer zich in dezen toe
stand nog naar het politiebureau begeven,
waar hU een verhaal van het gebeurde heeft
gedaan. Daarop is hU naar de RUkskli
nieken vervoerd. ZUn toestand is thans bo
ven verwachting gunstig. De dader werd
dadelUk gearresteerd en is ter beschikking
gesteld van de politie.
Eert sinds jaren bestaande veete moet
oorzaak van het drama zUn geweest.
De gulden en de inflatie
„Wilt u ook Nederland en onzen gulden
in uw beschouwingen betrekken?"
„Nederland heeft ongetwUfeld
Europeesche landen, die geenerlel Inflatie
hebben doorgemaakt, het grootste weer
standsvermogen, vermoedelUk meer dan
Zwitserland. Ons bankwezen staat, vergelU*
kenderwUs, niet voor groote bevroren kre
dieten, noch is het tot financiering van
voorraden verplicht, behalve dan misschien
voor enkele Indische stapelproducten. De
bankschulden aan het buitenland zUn ver
moedelUk vele malen geringer dan de vor
deringen en bovendien beschikt de Neder
landsche Bank over buitengewone voorra
den goud en buitenlandsch tegoed.
Van eenig oogenblikkelUk gevaar voor
den gulden 1» dan ook geen sprake.
Echter geldt ook voor een land, dat, wie 1
nwsrte wwrrtMOwsnacwi hoeft, M
10.667
x 3.988
16.325
17-419
Juni 1930 waren de voorraden van nog meer
producten behoudens dan kpffie, kolen, koper en zink
In vergelUking met het begin van dat jaar gestegen,
en wel:
Bij het vernemen van den brand in
Tweede Lombardstraat te Rotterdam, waar
bij op zoo noodlottige wijze het geheele ge
zin Koenen om het leven is gekomen, is
een schok van ontzetting door de burgert)
gegaan. Algemeen is deernis geweest met
het lot, dat dit jonge gezin heeft getroffen.
Nu heeft zich een comité gevormd met
het doel om de vUf slachtoffers van den
brand op een eenvoudige, maar eenigszins
plechtige wijze te doen begraven. Daarvoor
is eenig geld noodlg, want het gezin zelf was
niet verzekerd.
Zaterdagmorgen is de vader van het slacht
offer Koenen te Rokerdam aangekomen
voor de regeling van de teraardebestelling.
De familie in Heerlen en Maastricht is eerst
laat met het ongeval in kennis g-stjUd. Men
heeft het uit couranten vernomen. Naar de
,J4sb.” verneemt, was één kind van het ver
ongelukte gezin, n.l. het oudste bij de familie
in Limburg. Er waren dus niet drie, maar
vier kinderen.
De plechtige uitvaart zal in de kerk aan
de Leeuwenstraat worden gehouden, waarna
begrafenis op de RK, Begraafplaats te
CrooswUk.
De uitvaart is bepaald op Dinsdag as
Te 10 uur zal In de kerk aan de Leeuwen
straat de H. Mis van requiem opgedragen
worden waarna de begrafenis volgt op het
RK kerkhof
In verband
wordt er nog de aandacht op gevestigo,
dat aan de uitvaart in de kerk geen kosten
verbanden zullen zUn.
waardoor de hoofdlün versperd werd,
juist aankomende trein van de richting
Amersfoort kon niet doorrUden. Na ongeveer
een half uur kwam een hulptrein van Res
teren. zoodat passagiers en goederen kon
den worden overgebracht. De sneltrein van
1.50 werd te Kesteren opgehouden en moest
de reis over Geldermalsen vervolgen.
Persoonlijke ongevallen kwamen niet voor;
de
BU het rangeeren van een goederentrein
op het stationsemplacement te Veenendaal
zUn Zaterdag te ongeveer kwart over twaalf,
vermoedelUk door het te vroeg overhalen van
Inzonderheid, zoo meldt de „Msb.” over
dit Pauselyk schrijven, dreigt deze in den
aanstaanden wjiter voor de kinderen, die
de onschuldige slachtoffers zijn van dezen
tjjd van ernstigen nood.
WU aanschouwen, aldus de H Vader, een
groote massa eerlUke en Uverlje arbeiders,
die slechts wenschen op eerlUke wUze hun
brood te verdienen, doch die
werkloosheid zijn gedoemd en
gezinnen in grooten nood ge-
De uitzending van leerkrachten voor het
lager en meer uitgebreid lager onderwUs in
Ned. O.-Indië is geheel stopgezet In No
vember wordt te Batavia een conferentie
geheuden van de Inspecteurs van onderwUs,
waar een reeks bezuinigingsmaatregelen In
bespreking komen. De herordening en over
dracht van het onderwUs op de locale res
sorten zullen eerst worden behandeld In de
zitting van den Volksraad van 1932.
Op den Terheidenscheweg bU Breda is
Zaterdagmiddag een wielrUder aangereden
door een uit België komenden vrachtauto,
geladen met geslachte varkens. De wielrUder
C. W B.. stalknecht bU Van Gend Loos,
werd tusschen den auto en een boom ge
drukt en ernstig aan één der beenen gewond.
Per auto is hU later naar het St. Ignatlus-
gesticht overgebracht. ZUn toestand is niet
onbevredigend De auto is door de Bredasche
politie In beslag genomen. De aanrijding ge
schiedde door de schuld van den chauffeur;
waarschUnlUk was hU door slaap overmand.
VrUdagmiddag omstreeks half vijf liep de
Weleerw. heer H. Vreeswijk, kapelaan der
parochie O. L. Vrouw van Goeden Raad te
Den Haag, in de Altingstraat, aldaar, toen
hem van af een bouwwerk door een arbeider
onverhoeds een groote baksteen naar het
hoofd werd geslingerd. Het projectiel trof
gelukkig geen doel, alleen de hoed van den
geestelUke werd geraakt en daardoor be
schadigd.
De bedrUver van deze heldendaad had den
eerst laten passeeren en kreeg
eerst toen den „moed" om zUn
slachtoffer van achteraf den steen naar het
hoofd te gooien.
Kapelaan Vreeswijk had de tegenwoordig
heid van geest am eerst even door te loopen,
alsof er niets gebeurd was en vervolgens
plotseling om te keeren, waardoor hü *l)n
aanvaller ontdekte, die zich juist uit een ven
ster boog om het resultaat van zUn werk na
te gaan.
Kapelaan VreeswUk begaf zich toen recht
streeks naar het bouwwerk, waar de patroon
van den betrokkene zich genoopt zag zijn
tf» Heden
Naijver tusschen de volkeren
Vervolgens legt de Paus er nadruk op, dat
de oorzaak van vele kwalen van dezen tUd
gelegen is In den naUver tusschen de
volken onderling.
De geweldige sommen, die aan het alge- j
verkeer zUn onttrokken, alsook de
wedstrUd In de bewapening, dragen veel
schuld aan de tegenwoordige krisis.
Z. H. de Paus heeft onder dagteekenlng
van 2 October, het feest der H H. Engel
bewaarders, een Apostolisch schrUven u.t-
geitaardigd. waarvan de „Osservatore Ro
mano" den Latljnschen en Itallaanschen
tekst gepubliceerd.
De Paus gewaagt in zUn schrUven van
den nieuwen geesel. die de menschheld be
dreigt.
Vooral de kinderen, de zwakke en de
volkomen onbemiddelde arbeiders en prole
tariërs die reeds tot nu toe zooveel onder
de krisis geleden hebben, worden door de
ellende getroffen.
Het vaderhart van den Paus wordt samen
gesnoerd van weedom by den aanbik van
zooveel ellende.
dagelUksch
thans tot
met hun
raken.
Zoo er geen leniging in den nood komt,
is het te vreezen. dat vele arme gezinnen
tot wanhoop zullen vervallen.
De Paus verheft dan, evenals zUn on-
middellUke voorganger. Paus Benedictus
XV, zUn stem, opdat allen medehelpen, ten
einde de ellende te verzachten.
honger moet gedacht werden, maar ook aan
den honger der zielen.
Men moet helpen, om den ongelukklgen
troost te brengen en vertrouwen in te
boezemen en ook den haat tegen de beter
bemiddelde klarsen moet men helpen be
strijden
Deze hulp tot leniging van den nood der
kinderen is een algemeene plicht, welke uit
het Evangelie voortvloeit.
De H Vader wUst er op. dat deze kruis
tocht het vuur van den haat en den harts
tocht moet helpen dooven. de vlammen van
liefde en eensgezindheid moet doen oplaaien
en tot den vrede en het welzyn der maat-
schappU en van het Individu moet lelden.
September 1930 was
tegenover Januari van het
zelfde jaar de prU> van
plantaardige voedingsmid
delen met 40«0 pct., die
van suiker met SO pct., die
van dlerlüke voedingsmid
delen met 2030 pct., die
van textlelgrondstoffen met
5070 pct., die van hulden
met 50 pct. en die van rub
ber met 90 pct. gedaald.
Prof. mr. G. W. J. Bruins, de konlxiklUke
commissaris der Nederlandsche Bank, die
sinds eenige maanden op verzoek van de
Bank voor Internationale Betalingen te Ba
zel, als adviseur der Oostenrijksche Natio
nal-Bank te Weenen optreedt, en die in
verband met de OostenrUksche credieten
eenigen tUd in Genève verbiyf heeft gehou
den, was de vorige week in ons land voor
besprekingen op de Nederlandsche Bank,
doch werd toen weer voor dringende aan
gelegenheden naar Weenen teruggeroepen,
een wissel, drie goederenwagens ontspoo*d, «-Echter Is hU thans weer naar ons land
gekomen tot bUwoning van de commissaris
senvergadering der Nederlandsche Bank.
Van deze gelegenheid heeft het Ned.
Corr.-Bur. gebruik gemaakt hem te ver
zoeken over enkele actueele dingen zUn
meening te zeggen.
„Wat is uw meening omtrent de toe
komst," werd prof. Bruins gevraagd.
„Deze vraag is moeilijk te beantwoorden.
OngetwUfeld gaan wU een zeer zorgvollen
winter tegemoet, maar het is thans meer
dan ooit moeilijk zich In toekomst-bespie-
gellngen en -voorspellingen te begeven. De
grootste gebeurtenis van de afgeloopen we
ken Is natuurlijk geweest de depreciatie van
het Engelsche pond. Nu zijn wij veertien
dagen verder en kunnen wU trachten een
voorloopige balans op te maken van de
directe consequenties van deze Inderdaad
wereldschokkende gebeurtenis. Allereerst
kan vastgesteld worden, dat de kans, dat
het pond weder de oude waarde verkrUgt,
met den dag kleiner wordt.
Integendeel, de koersschommelingen wor
den steeds beperkter en het ligt ongetwUfeld
zoowel in het belang als in het vermogen
van Engeland om zoo spoedig mogelijk om
en bU het door vraag en aanbod aangege
ven peil tot stabilisatie over te gaan.
In andere opzichten moge de verlaging
der productiekosten, welke uit de deprecia
tie van het pond voortvloeit, slechts van
tUdelUk karakter zUn. dit neemt niet weg,
dat ongetwUfeld het concurreerend vermo
gen van het Engelsche bedrijfsleven op de
internationale markt Is vergroot, hetgeen
zich in tal van bedrtjfstakken zal voelbaar
maken. Een en ander begint zich reeds dui-
delljk af te teekenen en ook het Neder
landsche bedrijfsleven zal hiervan de ern
stige gevolgen ondervinden."
.Kunt u iets zeggen omtrent de landen,
welke Engeland gevolgd zUn?"
..Het is nog te vroeg om hiervan een
definitieve lUst te geven. Merkwaardig is
het, dat van de Scandinavische landen ook
Zweden het Engelsche voorbeeld heeft ge
volgd. Weliswaar Is Zweden van het drie
tal kleine neutrale landen uit den wereld
oorlog het minst krachtige, maar het be
hoorde toch met Nederland en Zwitserland
tot de kapitaal-exposteerende landen.
Duitschland heeft het Engelsche voorbeeld
niet gevolgd. Economisch en financieel laat
zich dit vermoedelUk ook In de toekomst
vermUden.
De kans, dat Frankrijk en Amerika het
Engelsche voorbeeld zullen volgen, is al zeer
gering, hoewel de teekenen er op wijzen,
dat in laatstgenoemd land nog een ernstig
reinigingsproces noodlg is, dat, naar ik
hoop, zich zooveel mogelijk zonder storin
gen in het credletwezen zal voltrekken.”
Stabilisatie van het pond sterling spoedig gewenscht
langst kunstmatige toestanden en een te
hoog levenspeil kan handhaven.
Een verblijf In het buitenland maakt het
in dit opzicht misschien gemakkeUjker een
vergelUking tusschen ons land en andere
landen te treffen en dan moet het mU van
het hart In hoe ontstellend geringe mate
het Nederlandsche publiek nog begrUpt.
waar eigenlUk de fouten schuilen en hoe
veel meer nog na de Engelsche gebeurte
nissen in het
staat
men
comsumptlepeil
lUk is.
Ook in Nederland staat men voor jen
zeer groote en sterk van Duitschland afwU-
kende starheid in het salaris- en loon
niveau. waardoor de natuurlUke verdere
prijsdaling weer wordt tegengehouden en ook
hier vindt men de enorme en sociaal moei-
lyk te rechtvaardigen verschillen tusschen
levensomstandigheden van personen, werk
zaam in beschutte en van die werkzaam in
de onbeschutte bedrijven, welke verschillen
na den oorlog in vele landen tot ontwikke
ling zUn gekomen.
De passiviteit van onzen handelsbalans
heeft nog andere oorzaken; zU wordt ech
ter door dit alles ernstig vergroot.
Er is geen twUfel aan of onze gulden zal
ook volgende schokken. Indien deze zich
mochten voordoen, doorstaan, maar wat in
de laatste week Is gebeurd moet onze
oogen openen voor het vele kunstmatige en
onhoudbare, dat het consumptlepell hier te
lande kenmerkt en voor, het Inzicht dat de
alles overheerschende taak voor de oogen-
blikkelUke toekomst is om aan al deze
spanningen een eind te maken.”
„Wilt u ook uw meening zeggen over onze
begrootlng, welke voor 1932 la Ingediend?"
„Iemand, die In den laatsten tUd hoofd-
zakelUk In het buitenland heeft vertoefd,
beschikt natuurlUk niet over een volledige
kennis van zaken, zoodat Ik u hierop geen
definitief antwoord kan geven. Ik heb ech
ter met groote instemming de meening van
dr. coiyn gelezen. Ik geloof, dat Ik mij
volkomen met zUn Inzichten kan vereeni-
gen."
.Kr
iets
gulden,
voor?”
..Met groot leedwezen heb ik de maatre-
gezien. welke de Javasche Bank In
den laatsten tijd heeft genomen.
Zeer stellig ben Ik van meening, dat het
de onafwijsbare plicht Is van het moeder
land te zorgen, dat de handhaving van de
pariteit van den Indlschen gulden aan gee
nerlel restrictie onderworpen wordt, al ware
het reeds om den samenhang van Nederland
en Nederlandsch-Indië op internationaal
financieel gebied en den daaruit voort-
vloelenden terugslag van de maatregelen,
ten aanzien van den Indlschen gulden ge
nomen op het Nederlandsche ruilmiddel. Dit
moet aan het sluiten van volgende Indi
sche leeningen in hooge mate ten goede
komen."
Prof. Bruins is Zaterdagavond weer naar
Weenen teruggekeerd.
tweetal schoten gelost op D. Het eene schot
ging naast, terwyi D door het tweede schot
slechts licht aan het hoofd werd gewond.
D. vluchtte uit zUn woning, waarna de po
litie onmlddellUk werd gewaarschuwd, die
D.. zijn vrouw en den knecht aan een
verhoor onderwierp. D. werd door een In
middels ontboden geneesheer verbonden en
behoefde niet naar het ziekenhuis te wor
den overgebracht, terwUl de knecht werd
gearresteerd.
Omtrent de aanleiding van den moord
aanslag staat - nog niets met zekerheid
vast.
liefde
hongerlUdende
den.
Maar niet alleen aan den HchamelUken
door ds
marechaussée In arrest gesteld de ongeveer
30-jarige slagersknecht J. H-, die Zaterdag
avond op zUn patroon, den slager H. D.,
een moordaansclag heeft gepleegd.
Omstreeks 11 uur, even nadat de knecht
den «rinkel had gesloten, werden
huiskamer van D.. bU wien H. Inwoont, door
bultenlandsche producenten? In hoever
re U de nationale industrie reeds inge-
krompen? hoeveel werkloozen zijn er nu
al in Nederland? hoeveel banken zijn er
in Nederland al gesprongen? hoe is de
nationale financleele toestand? is de
gulden veilig? is er gouddekklng ge
noeg? zal minister De Geer want dat
is tenslotte het criterium de staats-
begrooting sluitend krijgen? en op welke
wijze? zal er salarisverlaging moeten ko
men? of liggen de voorloopig onvindba
re zeven millioen elders te wachten om
gevonden te worden?
Wij zouden deze vragen-reeks nog
kunnen voortzetten, maar, hoe belang
rijk al deze vragen voor ons, Nederlan
ders, ook mogen zijn, in het proces der
wereldkrisis spelen zij al is Nederland
dan ook nog een van de rijkste en
best-gefundeerde staten hoegenaamd
geen rol.
De toestanden in Nederland beteeke-
nen slechts een heel klein onderdeeltje
in de wereldsituatie, en de wereld
krisis zal haar gang gaan, of b.v. minis
ter De Geer de salarissen verlaagt, ja
dan neen.
Alleen kunnen wij er door onze na
tionale ekonomlsche politiek gunstiger
of ongunstiger komen vóór te staan.
En aangezien het hemd nader is dan
de rok, moeten wij probeeren, allereerst
ons zelf zooveel mogelijk veilig te stel
len.
Maar het zij herhaald wij wen
schen het krlsisvraagstuk voorloopig
niet van den nationalen kant te bekij
ken: de huidige kxisls moet gezien en
bestudeerd worden als een wereld-pro-
bleem; dalen wij te zeef in onder
deden af, dan loopen wij gevaar, door
de boomen het bosch niet te zien.
„Waarom doe Je
toch het haar van
andere vrouw op
hoofd?”
„Om dezelfde reden als
JU. om het vel van een
ander dier om je handen
t« tiQCD,” (Buen Humor)
Hulp toegezerd.
De grootste der drie leidende Deensche
banken, „Handelsbanken", is in moeilijkhe
den geraakt ten gevolge van de jongste eco
nomische ontwikkeling. De Nationale Bank
heeft toegezegd. bU een eventueele onttrek
king op groote schaal van gelden .Handels
banken" te zullen steunen door het beschik
baar stellen van een belangrijk bedrag, dat
voorziet in de behoeften van de bankinstel
ling.
Het soclaal-democratische dagblad .So
cial demokreten", het orgaan van Minister
president Btauning, schrUft, dat men veilig
kan aannemen, dat er geen twyfel aan de
soliditeit van de bank bestaat, wel echter
«rat betreft haar liquiditeit.
Het is wel merkwaardig, even na te
gaan, hoe de ekonomlsche krisis zich
geleidelijk, maar hoe langer hoe sneller
verbreid heeft over de wereld.
Het eerst brak de krisis uit in Australië
en het is interessant, hierbij te beden
ken, dat juist Australië een enorm hoo-
gen levensstandaard had, dat men daar
alle middelen aanwendde om het goede
leventje toch maar op denzelfden. voet
te kunnen blijven voortzetten; dat men
daar den invoer van bultenlandsche
(goedkoopere) producten zooveel moge-
Ujk verhinderde door middel van tarief-
obstakels, dat men het land gesloten
hield voor bultenlandsche werkkrachten,
•nz.
Dat was in Australië de egoïstische
velvaartspolltiek van vrijwel socialisti
sche regeeringen, die er daar ginds dus
een heel andere ekonomlsche politiek op
na blijken te houden dan de socialisten
b.v. in Nederland, die niet van de min
ste bescherming willen weten, hoezeer
ook de teekenen der abnormale tijden
daartoe aanmanen, daartoe eigenlijk
dwingen.
Na Australië is in het eerste kwar
taal van 1928 Duitschland gevolgd;
in het tweede kwartaal van 1929: Hon
garije; in het derde kwartaal van 1929
kwamen de Vereenigde Staten aan de
beurt; in het vierde kwartaal van 1929
volgde Engeland, tegelijk met Oosten
rijk en België; Frankrijk hield langer
stand: daar begon de teruggang eerst
in het derde kwartaal van 1930; Noor
wegen en Zweden hielden Frankrijk zoo
ongeveer gezelschap; het laatst daalde
de conjunctuur in Denemarken.
Maar ook dit land heeft eraan moeten
gelooven, zóó zelfs, dat het voor een deel
het daar te lande zoo hooggeroemde en
tot dan toe zoo probaat gebleken vrij-
handelsbeginsel over boord ging gooien.
Nederland en Zwitserland zijn bij de
laatkomers in te schakelen.
In het algemeen kan men wel zeggen,
dat aan het einde van 1930 de krisis
vrijwel alle staathuishoudingen der
geheele wereld omvatte en beroerde,
een feit, dat wel eenig genoemd mag
worden in de wereldgeschiedenis,
althans in aanmerking genomen de he
vigheid en de uitgebreidheid der krisis.
Ook vroegere tijden hebben zware kri-
sissen gekend, maar het wil ons voor
romen, dat toen een krisis niet zoo
gemakkelijk tot een wereldkrisis kon
worden, doordat het wereldverkeer toen
niet zoo levendig was en gewestelijke
krlsissen gemakkelijker gelocallseerd ble
ven.
Aanmaning tot liefdadigheid
De Paus verzoekt dan den bisschoppen
tot wie het schrUven gericht is, de
onderhoorige geloovigen tot het schenken
van rUke giften aan te manen en deze gif
ten dan op de juiste wUze te verdeelen
van het centrum van hun diocees uit.
Tot het opwekken der offervaardigheid
zullen alle daartoe dienstige middelen als
het gebed, de prediking en de pers worden
aangewend.
De Paus besluit zUn schrUven
wijsen op de feesten van de H.H. Engel
bewaarders en van Christus Konlng en
schenkt aan allen, die aan het groote werk
hun hulp verleenen. den apostollschen
zegen.
De apostolische brief vangt aan met de
woorden „Nova impendent”.
Is in de laatste dagen ook nog al
te doen geweest over den Indlschen
Bestaat daar werkelUk gevaar
