ONS BLAD
LEEKEPREEKEN
5
THANS EEN OVERVAL OP EEN
BANKFILIAAL TE ROTTERDAM
*8
E
sl
s
o
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN
VIJF EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 244
ZATERDAG 17 OCTOBER 1931
f 40
Bruening ^zegeviert
Audiëntie
VOORNAAMSTE NIEUWS
Kerkvervolging
Sensationeele achtervolging - Een dader gepakt, niets gestolen
IR
0
De H. Vader over Spanje’s
toestand
Een nieuw wetsontwerp
betreffende den invoer
0
De Duitsche pantser
kruiser B
0
IC
JOH. LAUWERS
PATOLOP 3 ALKMAAR
Koffie en Thee van De Ster
ALTIJD BEST!
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
Belangrijke diefstal van
juweelen
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
<X-
bal
3»-
ML
uur
•m.
31
tie.
Verworpen met 295 tegen 279 etemmen
14
Ja-
B.
te
B.
Int
aar
14
to-
Jet.
te
ta
15
««T
Itar
n.
Barometerstand 9 uur vjn. 775. Achteruit.
te
aar
te
«P-
TM
Na het drama te Wateringen
i te
Het voorbeeld van Amsterdam
Twee personen door revolverschoten gewond
reeds
U
De Graf Zeppelin gestart
Derde reis naar Zuid-Amerika
onze kan het zijn nut hebben
‘.vc'svl-t {Hf.» e*v» pn
Het
HE
Rijkstniddeler.
HOMO SAPIENS.
ran
IN.
terwijl
r
ut.
Allo sbonne’o op dit blad rijn ingevolge de verzekeringavoorwaarden
tegea 1 tz _::t-
van
was
ML
aar
eeuw en
gesproten
Z. H Exc. de Biaschop van Haarlem, cal
aa. Dinsdag geen audiëntie verleenen.
Protest tegen de beleedigingen,
de Kerk aangedaan
daarna
laatste
na.
aar
i -
jf.
en
ne
en
BUREAU:
Telefoon:
Naar het ..Vad." verneemt, heeft de vader
van de twee op zoo ongelukkige wijze om bet
leven gekomen kinderen te Wateringen, zich
weer naar zUn vroegere woonplaats Anloo
te Drente begeven en zich daar metterwoon
gevestigd.
Zijn vrouw wordt nog steeds in de Ramaer-
kllnlek te Loosduinen verpleegd. Haar toe
stand Is van dien aard, dat verhoor ónmoge
lijk is.
De opbrengst over September 1931
f 6 millioen minder dan over Sept. 1930.
De vrouw kan nog steeds niet
verhoord worden
tin.
aar
>eo.
I te
eft
U
oor
res
De
kracht
Van vrijgelaten geïnterneerden
van Boven-Digoel
Iga.
i n.
DON KE REK AMER-LAMPEN
electr. en petroleum
Minister Ruys de Beerenbrouck heeft gis-
tenn in de vergadering van de Tweede Ka
mer medegedeeld, dat een wetsontwerp is te
verwachten, hetwelk verband houdt met de
vraagstukken, die in den allerlaatsten tijd
met betrekking tot den invoer zijn gerezen.
„Dat is nu al mijn vijfde kopje thee!"
„Hoe kan het anders, ze is van De Ster.”
„Is dat nu die beroemde? Nu kan ik
het begrijpen, dat ik hier altijd zooveel
kopjes thee weghaal!"
„Goed zoo. maar moet je straks de koffie
van „De Ster" eens proeven. Buitenge
woon pittig en geurig!"
- - -V- -- ----a f Qnnn Levenslange Reheele ongeschiktheid tot werken door f 7Rfi eeo ongeval met f OCR bi’ een hand I bij verlies van een f Cfl bii een breuk van
ongevallen vertekerd voor een der volgende uit keer in genvUUU." verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen doodel ijken afloop een voet of een oog I duim of wijsvinger been ot arm
ABONNEMENTSPRIJS:
Pag kwartaal, voor Alkmaar f L—
VMr buiten Alkmaar 2.55
Met Geïllustreerd Zondagsblad
9.69 honger
Mededeeling van Minister Ruys
de Beerenbrouck
De stemming over de moties van
wantrouwen
>h verlies van 'n
anderen vinger
Lfcht op De lantaarns moeten morgen
worden opgestoKen om 5.30 en overmorgen
om 5.27.
De riiksmiddelen hebben in September
f 6.117.615 minder opgebracht dan in Sept.
1930. in de eerste negen maanden van 1931
46.227.949 minder dan in die periode van
1930.
Te Rotterdam hebben twee gewapende
mannen een inval in een bankgebouw ge
daan. De diefstal is verijdeld. Eén bandiet
gearresteerd.
De Interpellatie over de kriais in de Tweede
Kamer.
Oprichting van krisis-comlté's in 't bisdom
'e- Hertog en booth.
Algemeene vergadering van het Kon. Ned.
Landboaw-Comité.
Uit een villa te Wassenaar
H. M de Koningin heeft een geschenk
aanvaard van een achttal inmiddels vrijge
laten geïnterneerden van Boven-Digoel. Dit
geschenk bestond uit een van houtsnijwerk
vervaardigde portretlljst, waarin de beelte
nis van H. M. de Koninrin. in Mtn kist van
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5
regels f L25: elke regel meer 0.25.
RECLAME per regel 0.75 voor
de eerste pagina; voor de overige
pagina's f 0.50.
RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD”
bU vooruitbetaling per plaatsing
f 0.60 per adrertentie van 5 regels:
Iedere regel meer 0.12
den geschat.
Oostenrij ksche
Een geschenk aan H. M. de Koningin
De Rijksdag eischt staking van den
bouw
Het luchtschip Graf Zeppelin is heden
morgen om 1 uur 5 minuten onder leiding
van kap. Lehmann opge.stegen voor zijn
derde vlucht van dit Jaar naar Zuid-Ame-
rika. Er woei een zeer krachtige wind
langs den grond. Aan boord bc n zich
17 passagiers.
Een demonstratie
Dit door den Rijksdag aangenomen com
munistische voorstel draagt in zooverre
slechts het karakter van een demonstratie,
als het alleen maar practisch resultaat zou
hebben in verband met begrootlngsdebatten.
De begrooting Is echter reeds per noodver
ordening vastgesteld en de verandering, rrsp.
opheffing der noodverordening is door den
Rijksdag afgewezen. In de begrooting komt
als eerste termijn voor den bouw van 't schip,
welke intusschen begonnen Is, een post voor
van 10.83 millioen RM Bovendien is de
meerderheid voor het besluit door toeval ver
kregen, nadat de rechtsche partijen
uit den Rijksdag waren vertrokken.
Desalniettemin is men van oordeel, dat het
hier een ernstige demonstratie betreft.
Nadere bijzonderheden
Nader wordt gemeld:
De overval geschiedde even voor sluiting
van het kantoor, terwijl het personeel reeds
de boeken had opgeborgen. De twee man
nen. eik gewapend met twee revolvers had
den de deur achter zich gesloten. Toen zij
voor de balie kwamen, geboden zu het per
soneel, bestaande uit 8 man. waaronder de
directeur der bijbank, de handen omhoog te
steken. Daarna dreven zij hen naar de ach
terzijde van bet lokaal.
Een poging van den procuratiehouder om
een telefoon te grijpen mislukte, daar een
der kerels onmiddellijk een revolver op hem
richtte en dreigde te zullen schieten wanneer
hij het telefoontoestel aanraakte. Een van de
overeenkomsten
bekijken.
Het anti-clericallsme viert thans „hoogtij”
in Spanje.
Alweer een Ipnd, dat tot de Katholieke
Staten wordt gerekend, en waar op de ruwste
en onverdraagzaamste wijze tegen de Kerk
en kerkelijke instellingen wordt opgetreden.
W(j katholieken .die te midden eener ge
mengde bevolking leven staan altijd ietwat
verbaasd, tegenover dergelijke gebeurtenissen.
..Het kost ons moeite ze te begrijpen, Indien
wjj ze al begrijpen, schrijft S. in het „Cen
trum”.
Maar één ding is ons wel klaar: dit nj.
oat onze geloofsgenooten in Spanje en elders
niet bijtijds zich hebben georganiseerd en
toegerust, om eventueele aanslagen op hun
goed recht en dat hunner kerkelijke instel
lingen te weerstaan.
Ware er in Spanje een krachtige, eensge
zinde, beginselvaste katholieke partij, er sou
niet mogelUk aüu. vat daar thans geschiedt.
De Rijksdag heeft Vrijdagavond een com
munistisch voorstel, waarbU van de Rjjksre-
geering geëischt wordt den bouw van pant
serkruiser B te staken en de voor dezen bouw
beschikbaar gestelde middelen te besteden
voor voedselvoorziening v4n kinderen, bU
Jiamelsprong” a a n g e n om e n met de 311
stemmen der sociaal-democraten en commu
nisten vóór en 181 stemmen tegen.
HOF ALKMAAR
Administratie No. 433
Redactie Ne. 633
Processieverbod in Spanje
Met algemeene stemmen is door de
Cortes aangenomen artikel 25 van het ont-
werp-constitutie. waarin oa. gezegd wordt,
dat alle religieuze gezindten haar eeredlenst
slechts binnen haar respectievelijke kerken
mogen uitoefenen.
Hiermede zijn dus alle openbare proces
sies, o.s. ook de beroemde Goede Week-
plechtlgheden van Sevilla, in Spanje ver
boden.
Naar een B.TA.-telegram uit Madrid
meldt, bevat het artikel 25 nog een clausule,
volgens welke de gewetensvrijheid gewaar
borgd wordt, „beperkt echter door de
elschcn van de publieke moraal”.
Juweelendlefstel te Wassenaar; voor een
waarde van f 15.000 gestolen.
Passelijke brief betreffende den toestand In
Spanje.
De pantserkruiserbouw in den Dultschen
rijksdag afgestemd.
Amerika neemt deel aan de Geneefsehe
besprekingen In sake het conflict China-
Japan.
De moties van wantrouwen tegen de re-
geering Bruening zijn verworpen met 295
tegen 270 stemmen.
Baldwin Is bjj enkele candidaatstelling tot
lid van het Lagerhuis gekozen.
masker. De man met den bril sprong op de
balie en klauterde daarna over het tralie
werk van de loketten. HU ging naar het
bureau van den kassier, maar daar dit af
gesloten was viel er voor hem niets te halen.
Op dat moment kwam juist een kaslooper
het kantoor binnen. Toen zU dezen zogen,
schrokken zij en namen onmiddellijk de
vlucht. Een der bandieten hield den kas
looper met 'n revolver in bedwang en zoo za
gen zU kans de straat op te loopen. Tegelijker
tijd had het personeel de ruiten aan den
straatkant ingegooid om de aandacht te
trekken, waardoor spoedig een aantal voor
bUgangers naderbijkwamen. Een der bandie
ten loste eenige schoten, waarna zij elk in
een andere richting verdwenen. De man die
het masker droeg, wist te ontkomen, de
andere werd achtervolgd door voorbUgangers
en personeel der bank.
BU deze achtervolging wist allereerst een
wielrijder den boef te grijpen, doch hU wist
zich weder los te rukken. BU deze worsteling
was de bandiet echter een revolver verloren,
doch met een tweede revolver zag hU nog
kans verder te vluchten Op de Kamemelks-
haven werd hU gezien door den polltleschrU-
ver Ruigrok Deze wilde hem aanpakken,
doch kreeg een schot in de kin. HU werd In
het 8t Franciscus Ziekenhuis opgenomen.
Op de Linker Rottekade zag de bandiet een
leegen vrachtauto staan, klom in de cabine
en gaf gas Toen hU wilde wegrijden kwa
men echter een aantal mannen, die op het
gebeurde attent waren gemaakt, aandraven
met eenige kisten, vaten en balen. Deze wer
den voor den auto geworpen, zoodat de man
niet meer vooruit kon rijden HU probeerde
toen achteruit te rilden, maar hier kwam
een andere vrachtauto aanrijden, welke hem
klemreed De bpndiet richtte zUn revolver
op den chauffeur van dezen vrachtauto, de
Laat genaamd maar zijn schot miste. De
chauffeur s’oeg toen met den crick den zoo
ver op het hoofd. Inmiddels was de pakhuls-
baas Braggar naderbU gekomen. HU rukte de
cabine open en sloeg den bandiet met een
stuk ijzer op de handen Daarna retireerde
hU een eindje en keek even daarna om het
hoekje van de cabine, om te zien of hU den
man misschien bewusteloos iiad geslagen.
Plotseling zag hij een revolver op zich ge
richt en werd hij in het achterhoofd getrof
fen. De wond was niet ernstig, hij werd in
het ziekenhuis verbonden en kon
huiswaarts keeren. Tijdens deze
schietpartij hadden een aantal omstanders
de cabine aan de andere zUde opengerukt
en was men den bandiet te Ijjf gegaan. De
revolver werd hem uit de handen geslagen
en het publiek takelde hem leelUk toe. Op
dat moment verscheen de politie, die den re-
volverheld tegen het woedende publiek in be
scherming moest nemen.
De gearresteerde Is daarna naar het poli
tiebureau Meermansstraat gebracht, waar hU
verhoord werd. Het bleek de 21-jarige J. M.
te rijn, die te Rotterdam woont en niet
gunstig bekend staat. HU vertelde dat het
voorbeeld van Amsterdam hem met een
vriend er toe had gebracht iets dergeljjks uit
te halen, daar hU een vrU groote schuld had.
Den ntani van den voortvluchtige heeft
1MJ echter niet willen noemen. Verwacht
wordt echter, dat deze vrii snoediar door de
BU de met groote spanning tegemoet ge
ziene stemming over de moties van wan
trouwen in den Dultschen RUksdag was het
Huls bUna tot de laatste plaats bezet.
Allereerst kwam in stemming de motie
van wantrouwen. Ingediend door de Natio
naal-Socialisten. de Dultsch-Natlonalen en
de Communisten tegen de regeering Brue
ning
Met de Nationale Oppositie stemden voor
deze moties van wantrouwen de Communis
ten. het grootste aantal afgevaardigden der
LandvolkspartU, de meeste afgevaardigden
der Duitsche Volksparty. de Socialistische
ArbelderspartU. Tegen stemden de regee-
ringspartljen (Centrum. Beyersche Volks-
partü, StaatspartU conservatieve Volkspar-
tU>, de Sociaal democraten, de Economische
PartU. de Volksnatlonalen, de ChristelUk
Socialen en de Beyersche Boerenbond
De Duitsch Hannpveriaansche afgevaar
digden stemden blanco.
De moties van wantrouwen werden met
295 tegen 270 stemmen en drie onthoudin
gen verworpen.
De door de Communisten ingediende
motie van wantrouwen tegen RUksweerml-
nlster Groener werd met 321 tegen 233
stemmen, met 16 stemmen blanco verwor
pen.
Ook de motie van wantrouwen tegen den
RUksminlster van voedingswezen Schiele
wordt verworpen met 337 stemmen tegen 233
stemmen.
Volgens mededeeling van den RUkspresi-
dent zUn voor de stemming over de motie
van wantrouwen tegen den RUksminlster
van Arbeid, Stegerwald. 577 stembriefjes uit
gereikt, zoodat alle leden van den RUksdag
aanwezig moeten zUn geweest. Aangezien
evenwel bekend is, dat eenige leden o.m.
door ziekte verhinderd waren aanwezig te
zUn, moet een fout zUn gemaakt bU de
telling.
De voorloopige opgave luidt 326 tegen en
235 stemmen voor de motie van wantrou
wen, 16 stemmen blanco, zoodat de motie is
verworpen.
De door de Nationaal Socialisten, Duitsch
Nationalen en Communisten Ingediende mo
ties tot ontbinding van den RUksdag en de
uitschrijving van nieuwe verkiezingen wor
den verworpen met 320 tegen 252 stemmen.
kwijnend; godsdienst en Kerk door bij
geloof, ongeloof en onverschilligheid in
verval; de groote wereld in zedeloosheid
en verkwisting ten onder gaande; de
burgerstand haar in die verderfelijke
richting volgend en hunkerend naar
landspostjes wegens het verval van
handel en Tiijverheid; de boeren In on
wetendheid en ruwheid voortlevend; de
volksklasse in de steden In slaafsche
onderdanigheid of liederlijke onbe
schoftheid verwilderend, zoodat er In
Europa misschien geen meer verbasterd
„gemeen” gevonden werd. Ziedaar wat
de geschiedschrijvers uit die dagen een
parig getuigen van den algemeenen
zedelljken toestand der natie op het
einde dier eeuw. Er verschenen wel zoe
telijke boekjes als van Hieronymus van
Alphen, waarin den kinderen braafheid
werd aangeprezen, maar dit baatte wei
nig, waar de zedelijke ontwikkeling
verre bij de verstandelijke en de vorme
lijke ten achter stond, te meer, omdat
de „bon ton” verbood, dat de ouders
zich persoonlijk veel aan de opvoeding
der kinderen lieten gelegen liggen. Kin
deren, zegt Blok, werden feitelijk veel
meer als een last dan als een geluk der
ouders beschouwd. Ieder, die het beta
len kon, liet zijn kroost op kostscholen
of door vreemde gouverneurs of leer
meesters van allerlei aard aan huls
onderwijzen. De schoolmeesters, Ijverig
In het trekken van krulletters, werk
tuiglijk cijferen en afgemeten lezen,
muntten uit in pedante schoolvosserij.
Over het algemeen heerschte In de
Nederlandsche steden te midden van
alle ellende een dartel en ongebonden
leven; ruwer en openlljker tooneelen
van dronkenschap en zedenbederf wer
den nergens ter wereld gezien. BU het
huwelUk was geld de hoofdzaak en men
dacht er in de hoogere klassen eerst
aan, als men voldoende „van het leven
had genoten”; in de lagere standen was
huwelUk „uit noodzaak” regel; schen
ding van huwelijkstrouw behoorde tot
de regelmatig voorkomende ondeugden.
Het huiselijk leven was zeer afgeweken
van den vroegeren eenvoud en de vroe
gere ouderwetsche hartelijkheid te mid
den var weelde en overdaad, die de on
kosten ook aan een burgerhuishouden
verdubbeld, zelfs verdrievoudigd had
den, Immers van 800.1000.
’s jaars op 2 4 3000.hadden ver
hoogd, nu men het voor een burger
huishouden een schande vond minder
dan twee dienstboden te hebben, geen
dans- en speelpa.tUen te geven of zich
een eenvoudigen Inboedel aan te schaf
fen. De dure modekleedlng, leder jaar
uit Parijs voorgeschreven, had de oude
nationale kleederdracht bij de burgerij
verdrongen en alom Fransche Jonkers”
en Engelsche „ladies” of „opgepronkte
kermlspopjes” te zien gegeven, met ge-
poederde haren, uitheemsche rokken,
metalen jasknoopen, overladen goud-
verslerselen. Overdaad en weelde vielen
ook op te merken in het eten en drin
ken, waarbU in afwijking van den nog
ten deele bewaarden eenvoud van een
twintigtal jaren te voren, zilveren
schotels, fraai porselein, uitgezóchte
spijzen, uitheemsche vruchten en lek
kernijen, keur van wünen en gebak ook
bij het „middelsoort van burgeren” op
tafel kwamen. Bij den minderen man
was de jenever tot volksdrank gewor
den.
Ziedaar een tafereel van de Neder
landsche natie ruim een eeuw geleden:
weinig licht en vele donkere schadu
wen! Wanneer wij een vergelijking tref
fen met het volksbeeld van toen en dat
van het tegenwoordige geslacht, zien wij
op sommige punten een pijnlijke over
eenstemming, maar ook veel verschil,
veel gelukkige afwijkingen. In een tijd
tVs de
zulke
wat
Z. H. de Paus heeft aan den apostollschen
nuntius te Madrid opdracht gegeven, aan de
Spaansche kardinalen, aartsbisschoppen, bis
schoppen. wereld- en ordesgeestelijken en alle
geloovlgen bekend te maken, dat hij den laat-
sten tijd en in het bijzonder op het huidige
oogenbllk in den geest bij hen is. hun smar
ten deelt en de gevaren en bedreigingen voor
de toekomst meegevoelt.
H. Vader protesteert verder met alle
van ZUn apostolisch ambt tegen de
talrijke beleedigingen. welke den geheillgden
rechten der Kerk zijn aangedaan, welke de
rechten van God zelf zijn.
Waar de Paus in zijn laatsten apostoll-
schen brief allen geloovlgen verzocht heeft,
voor de nooden van den tijd te bidden, daar
zal hjj zich thans zelf bij de algemeene ge
beden aansluiten als HU Zondag In de Vati-
caansche basiliek van Chrlstus-Konlng het
H. Misoffer opdraagt en hU verzoekt allen
geloovlgen. zich met hem In gebed te ver
een leen opdat God den zwaren tUd. welken
de Ke-k in Spanje doormaakt, verlichte.
De H. Vader hoopt voorts, dat met Gods
hulp en met behulp van alle welgezlnden
alle schade, welke aan de Kerk is toege
bracht, weer hersteld zal worden en dat het
geloof, dat ook voor Spanje de eenige ware
redding uit de ernstige gevaren van den
tegenwoordigen tijd is. niet in dit land ten
gronde zal gaan.
Aan den Schouwweg te Wassenaar is een
inbraak gepleegd. waarbU de dader zich mees
ter heeft kunnen maken van een grooten
buit: voor een bedrag van ongeveer f 15.000
aan Juweelen is n.l. verdwenen.
Het misdrijf is gepleegd in den nacht van
Woensdag op Donderdag en betrof de wo
ning van mevrouw J., wier echtgenoot op het
oogenbllk in het buitenland is. De dame ver
klaarde aan de politie, die onmiddellijk na 3
ontdekken van de inbraak het opsporings
werk met alle kracht ter hand heeft genomen
dat zjj een paar maal In den bewusten
nacht gemeend heeft, gestommel te hooreu.
Het was haar echter niet gelukt iets ver
dachts te ontdekken. De inbreker is zeer be
hendig te -werk gegaan, daar is komen vast
te staan, dat h(j niet anjers kan zijn binnen
gekomen. dan door het raam van de kamer,
waar mevrouw J ter ruste lag. De man moet
een hor. dat onder het venster was gezet.
Lebben uitgezaagd. Waarschijnlijk zal hij
zich reeds in de kamer bevonden hebben,
voordat mevr. 3. en haar kind, dat op de
zelfde kamer sliep, zich ter ruste begaven.
Toen beiden in slaap waren, is de dief uit
zijn schuilplaats gekomen en aan het werk
getogen. waarbU hem. zooals gezegd, een zeer
ri'ke buit in handen is gevallen. Onder de
gestolen Juweelen bevindt zich een kostbaar
paarlen halssnoer.
Men neemt aan. dat de inbreker daarop
verdwenen is langs denzelfden weg dien hij
gekomen was.
Omtrent de voorloopige resultaten van het
onderzoek der Wassenaarsche politie kon
men tot nu toe geen inlichtingen verstrekken.
De bestolen dame heeft een belooning van
f 1000 uitgeloofd voor wie aanwijzingen kan
geven, leidende tot het terugvinden der ju
weelen.
Gisteravond om vijf minuten voor vijf rijn
twee mannen, gewapend met revolvers, het
Rotterdamsche bUkantoor van de Incasso-
bank. gelegen aan den Goudschen Singel 239.
binnengedrongen.
Het personeel van dit liliaal bestaat uit
negen man wien bevolen werd de handen in
de hoogte te steken en rich naar de achter
zijde van het kantoor té begeven.
Juist toen een van de twee Kerels op de
balie was gesprongen en over het hek wilde
klimmen, dat daarop staat, kwam een bank-
looper het kantoor van de straatzijde binnen.
Hierop zUn de belde indringers er vandoor
gegaan. Tegelijkertijd wierp de directeur een
melkflesch door de voorruit, waardoor de
aandacht der voorbUgangers werd getrokken.
Achtervolgd door omstanders en het perso
neel van de bank vluchtte elk der beide boe
ven in een andere richting. Een van hen was
spoedig verdwenen, maar de ander werd ge-
ruimen tUd achtervolgd. TUdens de achter
volging loste hU een aantal revolverschoten
waarbU eenige personen werden geraakt
Op de Linker-Rottekade stapte hij in een
verschillen en overeenkomsten lee^staanden vrachtauto, waarmee hU wilde
nauwkeuriger te bekijken. Het wegrüden. Dit was echter niet mogelljk. daar
slappe ras toch van het einde der 18e 1 een groot aantal omstanders en het achter
liet begin der 19e eeuw was
uit een stoer volk, dat we
relden had ontdekt en dat in het Euro-
peesche concert een eerste viool had
gespeeld. Wanneer wij in dezen crisis
tijd symptomen waarnemen, die gelijken
op den zwartsten tijd in onze geschie
denis, maar daarnaast gelukkig ook nog
veel onderscheid zien, dan Is de vraag
gewettigd: hoe zuiveren we onze volks
kracht van de kwade invloeden, die
daarin reeds aan het woekeren zijn en
hoe bewaren wij het vele goede, dat
daarin aanwezig is? Waarop wij een
volgenden keer zullen trachten te ant
woorden.
De RUksmlddelen hebben over de maand
September van dit jaar opgebracht
f 34.090.64233 tegen f 4030835734 over de
zelfde maand van 1930. Geraamd was een
opbrengst van f 39.158.020.83.
De eerste negen maanden van 1931 heb
ben een opbrengst opgeleverd
f 334.08232136. terwijl geraamd
f 352.423.187.47.
SCHADUWEN
In dagen van economische depressie
als wij nu beleven, hoort men herhaal-
delijk de waarschuwing, dat toch dient
te worden gewaakt tegen ondermijning
van de volkskracht. De vrees wordt ge-
ult, dat door dalende loonen, door
ondervoeding en vooral door werkloos
heid de veerkracht van ons volk zal
verslappen. Een futlooze massa nu
wordt gemakkelijk een prooi van een
sterkere en, wat nog veel erger is, ver
slappende energie, onverschilligheid en
armoede voeren tot een moreele Inzin
king, het grootste kwaad zoowel voor
een Individu als voor een natie. In de
paniekstemming, welke de laatste
maanden ook ons land heeft over-
heerzeht, is men geneigd de dingen heel
zwart te zien. En velen hebben dan ook
al benauwde droomen van een algeheele
ontreddering en ondergang gehad.
Het is goed in zulke dagen met beide
beenen op den grond te blijven staan
en ons vooral niet door groote woorden
van de wijs te laten brengen. Volks
kracht Is een heel ruim en ingewikkeld
begrip. Evenmin als men „volkskracht”
in enkele Jaren bij een natie kan aan-
kweeken, evenmin kan zij, wanneer zij
bestaat, door een economische crisis van
enkele maanden verdwijnen. Het is
echter zeer gevaarlijk er roekeloos mee
om te springen. Het moreel van een
volk kan worden besmet met schadelijke
invloeden, die, wanneer geen krachtiger
tegenweer wordt geboden, kunnen over
woekeren en het langzaam kunnen be
derven. Het is de taak, d» strenge -plicht
van alle leidende krachten in het volk,
om bij het verschijnen van zulke ziekte-
symptomen in te grijpen. En hier
geldt nog meer dan bij lichamelijke
riekten, dat voorkomen beter is dan
genezen.
Intusschen, veel meer dan veel ge
theoretiseer helpen hier voorbeelden uit
de geschiedenis. Tegenover het spook
beeld Tan den donkeren tijd, dien wij
tegemoet gaan en het-drijfzand, waarin
wij heeten weg te zinken, kan het zijn
'nut hebben een ander tijdperk uit onze
eigen historie te stellen.
Het laatste deel der 18e eeuw gaf
een beeld van de wereld te zien, dat
veel gelijkenis, maar ook veel verschil
met de tegenwoordige wereld vertoont.
Toen brak eerst de Fransche revolutie
met al haar gruwelen uit en deed een
haard van tyrannic en zedeloosheid in
Europa ontstaan, welke veel op het
Rusland van onze dagen geleek, waarop
dan de Napoleontische oorlogen met al
hun verschrikkingen, verwoestingen en
desorganisatie van heel het volkshuls-
houden volgden. Wij hebben het an
dersom beleefd; eerst een wereldoorlog
en daarna revoluties en economische
malaise.
En hoe was het in dien tijd in ons
land gesteld? Door het wegkwijnen der
Oost-Indischa Compagnie gingen in de
18e eeuw groote kapitalen verloren.
Daarop volgden de verliezen van het
niet uitbetalen der interesten uit bul-
tenlandsche renteschuld, omstreeks 1780
voor Nederland op veertig millioen gul-
Engelsche, Spaansche,
en Russische effecten
werden achtereenvolgens zoo goed als
waardeloos, waarop in 1798 de Fransche
assignaten tot niet meer dan hun
waarde aan i>apier werden. De armoede
nam in het eenmaal rijke Holland
zienderoogen toe. In 1796 was een
vierde van. de bevolking van Amster
dam armlastig. En toen daarop in 1798
er ’99 een buitengewoon strenge winter
inviel, moesten er in de hoofdstad op
een bevolking van nog geen 250.000 zie
len meer dan 81.000 Inwoners bedeeld
worden. In 1795 was het bedrag der
staatsinkomsten 16 millioen en dat
der uitgaven 50 millioen gulden. Ge
dwongen leeningen konden slechts hel
pen om het verschil niet nog grooter te
maken en niemand minder dan de
.gemeen als een der knapste economen
in die dagen geachte financier Gogel
noemde staatsbankroet toen de eenige
redding.
En hoe was bij zulk een ellendige toe
stand nu het moreel der bevolking?
rof. Blok heeft uit de historische bron
nen van die dagen het volgende beeld
ontworpen. Ernstig luidden de klachten
over de algemeene verslapping der na
tie. Verwaarloozing van opvoeding en
onderwijs zoowel bij de burgerij als bij
lagere volksklasse, terwijl de hoogere
iar kinderen aan vreemde handen
.erliet als slachtoffers van den „bon
ton” en van op eigen baat bedachte
bedienden; huwelijk en huisgezin te
midden van de toenemende zedeloos
heid en het toenemende ongeloof niet
meer rein gehouden; de samenleving
!'-idorven door etlkette en overdaad;
rlljkheid, spaarzaamheid en goede
trouw als verouderde begrippen aange
merkt; kunst, letteren en wetenschap
S. de Wolff treedt af als Statenlid
Persoonlijke redenen
Naar „Het Volk” meldt, zal de heer 8.
de Wolff wegens persoonHjke redenen be
danken als lid der Provinciale Staten van
Noord-Holland.
De heer De Wolff zal zich, naast zijn be-
roepsarbeid, hoofdzakelijk bezighouden met
rijn theoretische studie.
volgende personeel op den auto toescholen
De cabine van den auto werd vernield en
eerst toen gelukte he’ den bandiet te over
mannen BU het laatste gevecht werden hem
eenige slagen met een ijzeren staaf toege
bracht. waardoor hU vrU ernstig gewond
werd
De man werd aan de politie overgeleverd
en is in verzekerde bewaring gesteld.
Bij den overval hebben de bandieten niets
kunnen stelen.
