t
„DE VALK
tweede blad
THOMAS ALVA EDISON t
Burgerlijke Stand
van Alkmaar
n
r
BLADZIJDE 1
MAANDAG 19 OCTOBER 1931
Van krantenjongen tot uitvinder
Een der grootste genieën uit de geschiedenis
De
STADSNIEUWS
L
8
Bijlagen tot den Raad
I
Noorderkade 67-68 - Alkmaar
Telefoon 1209
STOOM WASCH- M
STRIJKIN RICHTING
genoemd
methode
d. WAL
GEBR.
van
Ongeval
toonde
St. Louis
Brand
Bevorderd
verklaarde
l
Een wildeman
Levensbijzonderheden.
Het vastrechttarief voor winkels
enr.
Circus Sarrasani
I
telegrafist.
zijn werkwijze Is ook
voor
betaalt, uit dere voo.bjc -Jer ehuwd met Willem
Veer, 54 jaar.
verrichtingen der Alkmaarsche
V ereenigingen
tentoon-
en oud-
geen dl
geven
Hedenavond gaan de leden van St. Louis
allen gezamenlijk naar het circus.
Om half zeven wordt onder opgewekte to
nen, van het Verdronkenoord afgemarcheerd
en wordt de volgende repte gevolgd:
Verdronkenoord. Zoutsteeg, Laat, Ridder
straat, Zilverstraat, Emmastraat, Kennemer-
straatweg, Nieuwpoortslaan.
der Verordening.
van schoo.geiden
ok C. Bogtman
:t; vooral O. I.
geslaagd; met
■1 overwinning
Alcmarla haar meerderheid.
en
De
te
het
werd een rondgang langs het geëxposeerde
werk gehouden.
Het eerste elftal van de Alkmaarsche Boys
ontving bezoek van Z. V. V. III. De Alkmaar
sche Boys wonnen met 30.
in hoever verordenli
treding straf isbedi
Voor een goed overzicht van de resultaten
der Alkmaarsche sport-vereenigingen, lijkt
het ons goed in een speciale rubriek melding
van deze resultaten te maken.
Wij stellen ons tevens voor des Zaterdags
het programma op te nemen van de diverse
Alkmaarsche sportverenigingen.
Redactie.
Alcmaria II ontving thuis bezoek van de
Volewijckers II en in een goeden wedstrijd
wisten de reserves de belde punten te ver
overen.
Met een flinke
Ale. Victrix I speelde uit tegen Haarlem en
verloor daar onverdiend met 20. Alcmaria
was vooral voor de rust sterker dan
Haarlem, maar vermocht niet haar meerder
heid in doelpunten uit te drukken.
Heldere Wasch - Geringe Slijtage
25 eent p. K.G. Droog toegeslagen.
Gratis vers, tegen brandschade.
Met Ingang van 1 October Jl. is onze oud-
st^dgenoot, de heer M. van Westerop te
Kruisland, thans commies-dlenstgeleider der
directe belastingen, invoerrechten en accijn
zen, door den Minister van Financiën be
vorderd tot asslstent-dienstgelelder dier mid
delen.
A. R. C. beleefde niet veel pleister van haar
reis naar Hlllegom, want het einde van den
strijd tegen Concordia bracht haar een 5—3
nederlaag. Na het herstel van de laatste
weken, was deze uitslag een tegenvaller.
- de eene
zijn kran-
een der ba
rn chemisch
drukte
Alkmaar I (Go Ahead) speelde op haar
nieuw terrein tegen R. C. Z. van Zaandam.
De Zaandammers konden het tegen Oo
Ahead niet bolwerken en moesten met 5—1
de eer aan de gastheeren laten. Het gaat
met Go Ahead wel crescendo, want de tot nu
toe behaalde resultaten mogen genoemd
worden.
zuen willen noemen; mlndej
van hem lijkt ons „Dahlia»
daarentegen is goed van Hjn.
Een aparte plaats neemt\c
in, die aardige doeken maal
Kers en Boechgezlcht zijn goe
hem zouden we den anderen Bergenaar G.
Kooyman willen noemen, die 'n paar aardige
„bloemen"-doeken en een „Boerderij" maakte.
In de teekeningen en schetsen van Rle
Kooyman ondergebracht in twee vitrines
Is een zekere climax te constateeren. Zij
geeft blijk van een goed talent en behoort tot
de modernen onder de leden van K.Z.O.D.
Hiertoe rekenen wjj ook Hans Beer'., van
wien we evenals van Graant van Roggen
eveneens Bergenaren ip de Herdenkings
tentoonstelling in .Jtussenduin” reeds werk
aan troffen.
Verder noemen we nog H. Schuyt wiens
„preekstoel Gr. Kerk” een goede teekening
is; Dr. Smorenberg blijkt een goed portret
tist te zijn, die ook in andere doeken als
„waterlelies” geheel aparte kleuren gebruikt;
hij is zeker niet de minste van de oud-leden
van K.Z.O.D.
Van de overige exposanten noemen we nog
mej. Elbergen. van Daalhof. F. Wigman,
Lambert Jansen, J. Cock, H Bottemanne, H.
Heertjes P. Bankert, W Koster, H. Wesseling,
Lugthart. Baan, K de Heer, W. Slinger en
Joh. Plas.
Van den leider van het genootschap vinden
we ook enkele werken op deze tentoonstelling.
Zijn doeken zijn helder van kleur, dank zij de
harsachtige verf die Huysmans gebruikt en
waarvan hij met talent en met resultaat ge
bruik maakt.
Alles bü elkaar is hier een interessante en
bezienswaardlge tentoonstelling tot stand ge
komen. waaraan een bezoek zeker de moeite
loont. De tentoonstelling is tot 3 November
van 10 tot 5 uur geopend. f
Gistermorgen te half 11 had op den Hel-
derschenweg een motor-ongeval plaats, dat
zeer goed is afgeloopen.
De motorrijder J. B.„ wonende te Amster
dam, moest plotseling voor eenlge voetgan
gers remmen, waardoor zijn vader, die op de
duo zat, er van afsloeg en eenlge schaaf
wonden aan het hoofd bekwam.
Na op het politiebureau te zjjn verbonden,
kon hij de reis voortzetten.
Geldigverklaring van strafverorde
ningen. (Bijlage Nr. 188).
Ingevolge artikel 208 der Gemeentewet
verklaart de Raad tenminste eenmaal in de
vjjf jaar. welke strafverordeningen nog gel
den. Voor 1931 moet deze- verklaring opnieuw
geschieden.
B. en W. stellen den Raad voor vast te
stellen de Verordening, houdende verklaring
-l-..ln^en. tegen welker over-
1, van kracht blijven.
Glstermui ven te ruim 11 uur werd de Zon-
dagsche stilte, die in de stad op dat tijdstip
altijd heerscht. ruw verstoord door de luid
bellende en toeterende brandweer-auto, die
lp snelle vaart naar het politie-bureau reed
om even later, gevolgd door brandweer-auto
No. 3. naar den Omval te snorren, waar, zoo-
als het heette, een uitslaande brand was in
het perceel bewoond door den heer J. Spij
kerman. Toen men ter plaatse arriveerde
bleek het slechts een onbeduidend schoor
steenbrandje te zjjn geweest, dat door den
bewoner reeds zelf was gebluscht. zoodat
brandweer, politie en zeer veel publiek
waar kwamen die menschen zoo gauw
vandaan meteen den terugtocht weer kon
den aanvaarden.
Gemeenteraad van Allernaar
Balde van groote genieën.
Naar aanleiding van den dood van Edison
heeft, volgens de „Crt.”. professor Einstein
In een Interview met United Press verklaard,
dat Edison een van de grootste en onver
moeid scheppende geesten is geweest, die aan
den tijd vorm heeft gegeven. Hij gaf dingen,
zonder welke wü ons het leven niet langer
kunnen Indenken. De stadia in de ontwikke
ling van zjjn boeiende persoonlijkheid zullen
nog vele geslachten lang de jeugd opwek
ken tot nieuwe krachtsinspanning.
Bir Oliver Lodge, een van de Engelsche
pioniers van de draadlooze telegrafie, zeiae
om.: „Edison heeft prachtig werk gedaan.
De wereld zal hem erg missen. Wjj danken
aan hem de gramofoon en voor een groot
gedeelte de cinematograaf. Hij was een groot
uitvinder.”
Marconi verklaarde nog aan „United
Press”: „Edison heeft boven alles onbere
kenbare diensten bewezen aan den vooruit
gang van de menschheid. Zijn invloed reikte
verder dan tot de otuniddellUke uitvindingen,
die hij deed en liet zich in heel het gebied
van de wetenschap gelden Ik gevoel diep
dit groote verlies en kan het zelfs een per
soonlijk verlies noemen, daar hij mij de
grootste inspiratie verschafte voor «het be
reiken van resultaten in mijn wetenschap
pelijke onderzoekingen. De wereld heeft bij
zonder veel door zijn leven en genialiteit ge
wonnen. Zjjn dood is een slag voor de ge-
heele menschheid.”
De wereldbekende Amerikaansche uitvin
der Thomas Atva Edison -is in den leeftijd
van 84 Jaren, zonder tot bewustzijn te zijn
teruggekeerd, gistermorgen om 9 uur 24
MXT. te West Orange overleden.
Hij was reeds verscheidene dagen achter
een bewusteloos en ongemerkt, zonder dat de
patiënt leed, doofde het levenslicht uit. Om
het sterfbed stonden mevr. Edison, vier zoons,
twee dochters en 4 kleinkinderen geschaard.
Even voor het overlijden kwamen de intiem
ste medewerkers van Edison de sterfkamer
binnen. Mevrouw Edison zat naast ’t sterf
bed en hield de hand van hahr man vast.
Zij fluisterde: „Spreek niet tot hem, weest
rustig.” en met alle energie waarover zij
beschikte, wist zij zich te beheerschen.
Tot aan de begrafenis zal het stoffelijk
overschot in het laboratorium op een baar
geplaatst worden en heden en morgen van
9 uur des morgeus tot 8 uur des avonds
t»i er voor het publiek gelegenheid zijn een
laatsten groet/aan Edison te brengen. Woens
dag zal een 'kerkelijke begrafenisplechtig
heid worden gehouden, die slechts door de
bloedverwanten en vrienden zal worden bjj-
gewoond. Uit alle deelen van de wereld zjjn
gisteren reeds telegrammen van leedwezen
ontvangen, terwijl ook talrijke personen een
bezoek aan het sterfhuis brachten, bericht
de „Crt."
President Hoover heeft den wensch te
kennen gegeven zoo mogelijk een herden
kingsdienst voor den overledene bij te wo
nen.
president Hoover verklaarde- „Edison was
in zün strijd om het leven even groot als in
wat hU bereikte en waardoor hij de geheele
aereld tot zijn schuldenaar maakte."
Edison heeft zijn laatste levensdagen
doorgebracht in zijn eenvoudig landhuis te
West Orange in den staat New Jersey, waar
zich ook zijn laboratorium bevond. Een
week geleden voorspelden de doktoren, dat
hij nog circa acht dagen had te leven. Zelfs
scheen bet. of de uitvinder nog de kracht
zou vinden aan zijn laatste experiment te
werken, nl de vervaardiging van syntheti
sche rubber, waarvoor hij tot het laatste
oogenblik groote belangstelling koesterde.
Edison is er echter niet in geslaagd in de
laatste week voldoende krachten te verza
melen om zijn experiment persoonlijk voort
te zetten.
Edison's ziekte begon op 16 Juni jJ. toen
hij van een vacantleverblijf in Ford Meyer
(Florida) in West Orange terugkeerde. In
Augustus JJ. had een nieuwe instorting plaats
en de geneesheeren constateerden verschel
den complicaties als gevolg van suikerziekte,
nleraandoenlng. uremle en maagzweer.
Men was over ’t algemeen van meenlng.
dat Edison een vrijdenker was, doch dr.
Howe, een jarenlange vriend van den over
ledene. verklaarde gisteren, dat de ulkvinder
in de laatste jaren een volkomen andere
houding tegenover godsdienstige vragen had
aangenomen. v
Edison is niet zoo rijk gestorven, als velen
gelooven. Zijn nalatenschap wordt geschat
op een millioen dollar. HU bezat twee groote
landgoederen, een in New Jersey, waar hü
zijn laboratorium had gevestigd en een an
der in Florida, waar hij den winter door
bracht. Mevrouw Edison is zjjn voornaamste
erfgename.
werd in 1847 te Melan in Ohio
ZUn jeugd bracht hij door te
ZUj schoolsche kennis was
Kunst met vergeven. Hij was een echt Alk
maarsche schilder en de ongeveer 25 werken,
die er van hem hangen maken een bezoek
aan deze tentoonstelling alreeds de moeite
waard.
Van ten Berge treffen we er een 33-tal
sepia-dosken aan; ook hjj toont zich een
knap dierenschilder, waarin hij verwant
schijnt aan Plas; heel-mooi varT kleur is zün
Waag-schilderij.
In de groote zaal trekt ons direct de aar
dige verzameling van het werk van onzen
stadgenoot Koos Stikvoort, die met nmlsken-
baar talent schildert, doch niet tot de huidige
generatie schijnt te behooren; als hü zich
eens weet los te werken uit het milieu, waar
in hU werkt en s^nsrejsde en werkte in an
dere omgeving, dalTrouden we allicht wat
anders van hem te zien krijgen. HU neemt
echter thans reeds een bijzondere plaats in.
Meer durf en drang naar de nieuwere rich
ting vertoonen J. H. de Groot en Theo Groot
huizen, die in levendige kleuren goede doe
ken maakten; de doeken „Oude huisjes te
Gent’ en ..Straatje te Rouen” van de Groot
zUn heel verdlenstelUk, terwUl we van Groot
huizen het bosch-gezlcht met onderscheiding
goed geslaagd
zün „portret”
en instellingen (bülage No. 173).
11. Idem tot verhuring van eenlge ge
meente- woningen (bülage Nr. 174).
13. Idem tot het verleenen van een crediet
voor de aanschaffing van leerboeken ten be
hoeve van de St. Josephschool (u.1.0.), (bU
lage Nr. 175)..
13. Idem tot beschikbaarstelling van gelden
voor den bouw en de inrichting van het gym
nastieklokaal bU de 8t. Aloysiusschool aan
de Koomlaan (bUlage Nr. 178).
14. Idem Inzake subsld.eering van het R K
bewaarschool-onderwUs (bUlage Nr. 179).
15. Idem inzake het verzoek van de Ver-
eeniglng voor Volkshuisvesting „Alkmaar"
om medewerking voor den bouw van 38 ar
beiderswoningen en 2 winkel woningen (bij
lagen Nrs. 55 en 180*.
16. Idem tot aankoop van een stuk grond,
deel uitmakende van de 2e Landdwarsstraat
(bUlage Nr. 181).
17. Idem tot goedkeuring van de rekenin
gen over 1929 en 1930 van de Vereenlging
„Alkmaarsche Fröbelschool” (bijlage Nr. 1m2*.
18. Idem tot afwijking van een verzoek tot
verdere uitbreiding van het aantal speel
terreinen (bijlage Nr. 183).
19. Idem tot wUzlglng
regelende het invorderen
voor het gewoon lager onderwas, het uit
gebreid lager onde. Wys en het openbaar bui
tengewoon lager onderwUs in verband met
de onlangs tot stand gekomen vernummering
van de artikelen der Gemeentewet (bijlage
Nr. 184).
20. Idem tot verhuring van aan het. Zeglts
gelegen grond (bülage Nr. 18ö).
21. Idem tot aanwUzlng van de takken van
dienst op grond van art. 252 der Gemeente
wet (bUlage Nr. 186).
22. Idem tot a, wijzing van een verzoek om
subsidie van het bestuur der aid Alktuaa.
van de Vereenlging „De Nederlandsche Pad
vinders” (bülage no. 187).
23. Idem inzake geldigverklaring
S rafverordeni. gen (bulage no. 18i).
24. Idem tot wUzlglng der bouw- en wo-
nlngverordening (bulage no. 189).
25. Idem tot het verleenen van ontheffing
van Art. 28 der bouw- en woning-verorde-
nlng ten behoeve van den bouw van een
werxplaa s op een ter. eln aan het Zeg is
(bylage no. 190).
26. Idem tot het verleenen van een subsi
die aan de Vereen .ging van pluimveellefheb-
bers .Aves” voor een te houden tentoon
stelling van pluimvee en konUnen (bUlage
no. 191).
27. Idem om niet mede te werken tot her
ziening van de jaarwedde van den Commis
saris van Politie (bulage no. 193).
Adres aaa den Raad
D9 Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Hollands Noorderkwartier heeft het
volgende adres gezonden aan den Gemeente
raad:
Met groo’e belangstelling nam de Kamer
van Koophandel en Fabrieken voor Hollands
Noorderkwartier kennis van het voorstel van
Burgemeester en Wethouders d.d. 22 Sep
tember 1931 (bulage 165) aan uwen Raad
gedaan, tot herziening van de electriclteits-
tarleven In uwe gemeen e.
In haar request d.d. 7 Mei 1931 aan uwen
Raad heeft de Kamer reeds naar voren ge-
jracht, dat het, gezien de tijdsomstandighe
den. alleszins wenschelUk is, dat de tarieven
voor de levering van electrlschen stroom aan
winkels en bedrUven worden verlaagd.
Het Is daaiom dat zij de algemeen?
'tariefsverlaging van 34 op 23 ct. per K W.
op prUs stellend met teleurstelling kenn's
nam van het door Burgemeester en Wethou
ders voorgestelde vastrecht arlef vcor win
kels, kantoren en werkplaatsen. Volgens een
door de Kamer Ingesteld onderzoek blUkt
deze categorie van Inwoners bU de herziening
In he. algemeen geen voerdeel te beha en.
In het voorstel van B. en W. d.d. 7 Mei
1929 aan uwen Raad gericht tot het Invoe
ren van het thans vlgeerende vastrechttarieï
voor winkels werd vermeld, dat voor verschil
lende typen winkels was nagegaan hoeveel de
besparing voor de winkeliers zou bedragen,
wanneer zU aansluiten volgens het voorge
stelde tarief vroegen en hun jaarverbruik
gelUk bleef.
Het spUt de Kamer te moeten constatee
ren. dat deze gedragslUn thans niet gevolgd
schUnt ;e zUn. en het in te voeren tarief, da^
volgens een geheel andere maatstaf zal wor
den vastgesteld, niet aan de praktyk is ge
ketst, doch blUkbaar op theoretische gron
den is opgebouwd.
Aan de hand van de gegevens, welke zij
van eenlge winkeliers hier ter stede mocht
ontvangen, is door haar nagegaan, welke de
prUs per K W. zou worden onder het voor
gestelde tarief bU eenzelfde jaarverbruik als
thans.
HlerbU Is komen vast te staan, dat voor
de meeste winkelzaken de prUs per K.W.
hooger zal komen dan thans en slechts voor
een enkele zaak vermindering zal geven,
welke zeer onbeteekenend en In geen enkel
geval meer dan 3 ct. la
Zoo betaalt als frappant voorbeeld een
winkelier, die nu circa 1800 K.W. afneemt,
thans 32.3 cent per K.W., terwijl bU het
nieuwe tarief bU ge*Uk verbru.k de prijs per
K.W. op 26.2 cent per K.W. zal komen. Voor
eenlge anderen zUn deae cUfers:
afname 750 K W., thans 20.5 ct. per K.W
wordt 21.3 ct.
afname 1150 K W., thans 183 et. per K.W,
wordt thans 20.3 et.
afname 1500 KW, thans 195 ct. per KW,
wordt thans 21.4 ct.
afname 3500 K.W., thans 18.6 et. per K.W
wordt 18.8 ct.
afname 3300 K.W., thans 183 et. per K W,
wordt 24.7 ct.
Al staat daariegenover e’r «nk-llng 11e
lets minder I
blUkt duidelUk. dat aan het niiuwe systee
iets hapert.
De agenda voor de op Donderdag 22 Oc
tober as., nam. 1 tyrr, te houden vergadering
luidt als volgt:
1. Vaststelling van de notulen van de vo
rige vergadering. Mededeellngen. Ingexomen
s ukken.
3. Benoeming van een onderwUzer aan de
openbare u. 1. school. (bUlage no. 176).
3. Vragen van het zaadslld den heer W.
J. Bulens, omtrent de nieuw gemaakte
schoellng ten noorden van het Afgesneden
Kanaalvak, waarvan de behandeling in de
vergadering van 1 October j.l. is aangehou
den.
4. * Voorstel Inzake verbetering van den
Kennemerstr^atweg tusschen de Hellooër-
brug en de Vlerstaten (bylage no. 166).
5. Idem tot verhuring van In den polder
„De Schagerwaard” gelegen eigendommen
der gemeente (bUlage Nr. 161).
6. Idem tot vaststelling eener Verordening
tot wUzlglng van de Verordening voor het
Stads-ziekenhuis (bUlage Nr. 163).
7. Idem tot herziening der electriciteits-
tarieven (bijlage Nr. 165).
8. Idem tot herziening van den huurprijs
vore het perceel Molenbuurt Nr. 18 (bUlage
Nr. 167).
9. Idem tot aanwUzlng van een boekhoud
kundige voor het deugdelUk verklaren van de
cUfers der rekeningen van de takken van
dienst, waarop artikel 352 der gemeentewet
is toegepast (bUlage'Nr. 169).
10. Idem tot goedkeuring der rekeningen
voor bet perceel Molenbuurt Nr. 18 (bijlage 1 wenschen van zUn leden had overgebracht.
T entoonstelling
„Kunst zij ons Doel”
Het Alkmaarsche TeekengenootsBiap
„Kunst zU ons Doel” heeft ter gelegenheid
van z'n honderdjarig bestaan een
stelling van het werk van leden
leden georganiseerd in het StedelUk Museum.
Te half drie Zal
toonstelling inj.egf
Niemand had kunnen of durven verwach
ten, dat de belangstelling voor dit circus
zoo enorm groot zou zUn.
In deze rijden, nu het woord „circus" op
een ieders lippen ligt, nu allerwegen groote
vergaderingen worden belegd, om aldus de
regeering te laten zien hoe hoog de nood ge
stegen is, nu is er blUkbaar toch nog wel
geld om naar het circus te gaan.
Met treinen, auto’s, bussen en fietsen zUn
ze komen aanzwermen, zoodat het geen ver
wondering behoeft te verwekken, dat het
circus de duurste rangen daargelaten
nagenoeg geheel was bezet. Een compacte
menschenmassa heeft met Intense belang
stelling de verrichtingen In de manége ge
volgd, die, dlUkens het vele manege ge-
zeerste In den smaak vielen.
Het moet eerlUk worden erkend, dat het-
circus Sarrasani te zien wordt ge-
inderdaad prachtige staaltjes van
dressuur zUn, die door andere circussen mis
schien wel geëvenaard, maar niet overtroffen
kunnen worden.
dagmlddag is deze ten-
oordlgheid van «eer veel
belangstellenden officieel geopend, nadat In
den morgen een krans was gelegd op het graf
van den beroemden oud-dlrecteur Pieter Plas.
De voorzitter van het jubi’eerende genoot
schap, de heer W. F. Slinger heette autori
teiten en aanwezigen jiartelyk welkom. HU
verklaarde, dat het genootschap dit feest In
opgewektheid kan vieren, want het ledental
gaat qualltatlef en quantltatlef flink vooruit.
Het jubileum moesb natuurrijk gevierd wor
den met een tentoonstelling, maar de moel-
lUkheld was een daarvoor geschikte gelegen
heid te vinden. Dank zU de zeer gewaardeer
de medewerking van het gemeentebestuur
kreeg men de beschikking over dit museum.
Spreker gaat dan na de verschillende
groote gebeurtenissen uit het levep van dit
genootschap. In het bUzonder bericht hU het
figuur van den eersten Directeur, Pieter Plas,
die In 1832, toen de tUden evenals nu óók
slecht waren, toch nog zooveel wist te be
reiken.
Daarna memoreert spr. de verdienste van
de twee eereleden, de heeren Wisman en
Kok. De eerste was ruim 50 jcar penning
meester, terwUl de tweede in de moe.lUkste
periode van het genootschap als leider op
trad en door zUn. jarenlang onvermoeid wer
ken weer nieuw, opgewekt leven gaf aan de
kwUnende vereenlging.
Nadat spr. nog het welkom had toegeroe
pen aan den beschermheer. Mr. W C Bos
man. den vertegenwoordiger van het zuster-
genootschap uit Haarlem, en de inzenders,
verzocht hU den burgemeester Mr. Wendelaar,
de tentoonstelling te willen openen.
De burgemeester zegt, dat het hem trof
toen de voorzitter sprak over de malaise op
het gebied van de schi'derkunst. Helaas is
dit niet onjuist, speciaal wat Alkmaar betreft.
Door de eeuwen heen heeft deze stad groote
schilders voortgebracht. Men heeft maar te
denken aan Jan van Scorel, Doornen en van
Everdingen. Zelfs mag men zeggen, dat van
GorUen en Ruysdaal conce-ties hadden met
deze stad. Wellicht een der laatsten uit de
rU was de groote Bosboom.
In vergelUklng daarmee is de toestand
heden wel ietwat droevig. Wel wordt In deze
streken de kunst nog op uitnemende wU«e
beoefend, maar dat is in Bergen en niet in
Alkmaar.
Maar toch geven het bestaan en de bloei
van dit genootschap hoop op de toekomst.
Dit immers is bestemd om de heilige vonk
der kunst smeulende te houden en dan de
fakkel van vroeger brandende over te geven
aan een nieuw geslacht.
Het is niet zoo moei’Uk wanneer alles
mee is, het bestaande goeds voort te zetten,
maar het siert den mensch in het bUzonder,
wanneer hU dit doet, als het getU tegen is.
Daarom wil spreker hulde brengen aan de
mannen van dit genootschap, ZU hebben veel
gedaan voor de kunst In deze stad. ZU wisten
serieuze kunstbeoefening te doen samengaan
met ongedwongen artlstengeest. Spr. denkt
aan mannen als Pleter Plas. Wigman en Kok
en ook aan den tegenwoordlgen leider, den
heer F. Huysman, wien zeker dank moet ge
bracht worden voor den goeden smaak, waar
mede deze expositie is ingericht.
Met een hartelUk dankwoord aan leden en
inzenders voor hun werk, dat getuigt van
hun kunnen en hun smaak, verklaart spr.
de tentoonstelling geopend.
Nadat de heer Huysman enkele interessante
beschouwingen had gehouden over kunst en
de jrositte van den kunstenaar, en de heer
Boot, voorzitter van dit 110-jarig Genootschap
„Kunst zU ons Doel” te Haarlem, de geluk-
Indien over de geheele IUn de afnameprU*
per K.W. met 3 cl. wordt ver.aagd, is het
oX blirijk. dat de nieuwe regering dusdanig
is opgesteld, dat ook de winkeliers, die thans
een weinig minder dan den gewonen afname-
prUs betalen, een reductie van 2 ct. per K.W.
verkrijgen. Wel is bU het voorgestelde vast-
rechttarlef de prüs per afgenotnen K.W. Wn
8 tot 6 ct. verlaagd, doch daartegenover is
bet vastrecht zoo hoog opgevoerd, dat bet
eerder genoemde voordeel totaal wordt op
geheven.
Het bedrag van 9.34 vastrecht per ge
ïnstalleerd vermogen Is berekend naar de
maatstaf dat gedurende de speruren bet
geheele geïnstalleerde vermogen wordt be
nut en hlervoo^het volle tarief van 33 ct.
moeten worderiTbetaald. Het winkelbedrijf
betaalt dan echter evenveel als de par.lcu-
ller; thans geniet bet reeds een reductie van
10 pet Daarenboven wordt in geen enkele
zaak in den spertijd de installatie ten volle
benut en, in s.ede van een verlaging en een
bUzonder tarief voor bedrtjfsverllchtlng, ook
gedurende de speruren, komt het nieuwe
tarief practlsch op een verhooglng te staan,
welke verhooglng de winkelier slechts goed
kan maken door een grooter verbruik bulten
de speruren.
Wanneer het voorgemelde tarief door uwen
Raad sou worden aangenomen, zal de oJ.
toch reeds onbillUke heffing, waardoor de
handel In verhouding tot de andere afne
mers overmatig wordt belast en waarbU zü
een Indirecte belasting moet opbrengen,
waarin zU door de afname van eiectriscbe
stroom voor privé-verbrulk reeds heeft bU-
gedragen, voor deze groep nog onguns iger
worden, door een gedeelte der verlaging van
de algemeene tarieven uit de verhooglng.
althans de niet-verlaging der tarieven voor
wlnkelbedrUven zal worden verhaald.
Bovendien schuilt in het nieuwe tarief een
groote onblllUkheid voor den kleinen winke
lier. B. en W. verklaren zelf In hun voor
stel, dat de nieuwe tarieveerlng voor de
kleine winkeliers geen voordeel zal geven.
Deze zullen dus aangewezen zUn op he. ge
wone, tarief van 33 ct., terwUl zU thans u>
ieder geval kunnen profiteeren van de 10
pet. reductie, welke bU het winkeivastrecht-
tarlef wordt-verleend. Deze categorie zal dus
in de toekomst volgens eigen verklaring van
B. en W. in een ongunstiger positie komen
De Kamer verzoekt uwen Raad derhalve
het voorstel tot invoering van een vastrecht-
tarief voor winkels enz., volgens den maat
staf van het geïns alleerd vermogen met
aan te nemen en hiervoor een anderen vorm
te kiezen. tenzU het bedrag van het vast
recht in bet voorstel aanmerkehjk worde
verlaagd of dusdanig wordt berekend, dat
alle groepen van winkels, werkplaa.sen enz.
luejmede gebaat zUn.
Geboren Kees, z. v. Cornells Rol en Jo-
anna TerweU; Bregitta Johanna, d. V. Mat-
theus Pronk en Johanna ae Ruiter; Cornelius
z. v. Cornelius Wokke en Antje Leek; Jacob
Oerrtt, x. Hendrik HonUk en Maart je Vis
ser.
Overleden: Neeltje Bak. weduwe van Bfmon
p. 79 jaar; Geert rui d a van Scharrenbur?
""2:1 van Roekel, 68 jaar:
j Anna Maria MUhren, gehuwd met Bernardus
De uitvinding der gramofoon Een
kiesmachine BlUmoedlgbeid en op
gewektheid zUn kenmerkende karak
tertrekken.
Met Edison is de wereld ontvallen een wel
doende toovenaar, die, volgens een woord van
Emil Ludwig, toeliet met een draal van de
hand een huis, een stad uit den nacht in
het licht te tillen, die een machine leerde
spreken, een beeld zich bewegen, en die al
dus de verscbUning en de stem der menschen
vereeuwigde.
Edison is de uitvinder van het modern
comfort, zonder hem zou het leven voor geen
van ons zoo aangenaam en zoo gezellig zUn:
hU is werkelijk eenareldoener van 't mensch-
dom.
Toen men hem eens naar een definitie
van het genie vroeg, antwoordde Edison, die
er over kon meepraUn:„ Genie? 2 procent
inspiration and 98 procent perspiration”. Wat
zeggen wil: 2 procent inspiratie en 98 pro
cent zweet.
Een werker was, hU en 1 is in het zweet
zijns aanschUns, dat hü zUn wereldnaam
heeft veroverd. Emil Ludwig, die een groot
bewonderaar en vriend van hem is, «rijdt aan
Edison oprecht ontroerende bladzUden in zUn
„Geschenke des Lebens Edison vertelde
hem namelUk hoe hU de gramofoon uitvond.
„Dan heb ik acht maanden noodig gehad
voordat ik den klank sch uit de plaat kon
krUgen. En dan. ja dan heeft het hog tien
jaren geduurd voordat de menschelyke stem
met al haar schakeeringen zuiver uit de
plaat opklonk. Hoe ik op t denkbeeld kwam?
Zeer eenvoudig. Als jong telegrafist pro
beerde ik de teekens. die destUds over een
spoel liepen, steeds vlugger en vlugger te
lezen en riet ze daartoe steeds sneller en
sneller loopen, tot dat ik ten slotte een ge
luid verkreeg. Van dit punt uit was alles
eenvoudig, men moest het maar uitwerken
Zco is Edison ook min of meer bil toeval
óp den inval gekomen om gloeilampen
vervaardigen: maar, zooals hU «egt,
kwam op het uitwerken aan. En hier vergeet
die bescheiden man er bU te voegen dat hU
gedurende meer dan zestig Jaren dagelUks
vUftien uur in zUn laboratorium gestaan
heeft!
Het eenlge wat Edison noodig achtte <xn
goed te arbeiden was. volgens Paul de Mont.
warmte. ..De goede Invallen komen allemaal
In de warmte. Als het koud Is kan men niet^
vinden."
Kenschetsend
deze uitlating:
„Ik heb nooit recht begrepen, waarom men
dat allemaal niet reeds vroeger vond; alle
elementen waren aanwezig, men moest ze
maar bUeenbrengen. Ik heb ook zelden op
voorhand geweten of zoo’n zaak groote uit
breiding zou nemen. Ik heb steeds maar
voort gewroet.”
Zooals hU er zelf aan herinnerde begon hU
zUn loopbaan als telegrafist. In die hoedanig
heid nam hU het bericht over, waardoor de
moord op president Lincoln bekend ge
maakte werd: hU was zoo in beslag genomen
door zUn taak, dat hU zich eerst rekenschap
gaf, dat hU de eerste geweest was om die
jobstUdlng te vernemen, toen hü ’s avonds
na zUn werk, de mare door de krantenven-
ters hoorde rondschreeuwen I
Zijn eerste uitvinding was een toestel om
automatisch de stemmingen op te nemen HU
trok er mee naar Washington, om het aan
een comité van senators en volksvertegen
woordigers voor te stellen. De parlementai
ren spaarden Edison hun lof niet. Maar toen
er van een bestelling gerept werd, schudden
zü glimlachend het hoofd. ZU vonden die
kiesmachine te betrouwbaar en te .onfaal-
baar. Ze brachten het Edison zoet Javaan het
verstand, dat zü het als partymaZnei^'wqpr-
Itallaansche dichter
de wetenschap vergeleken
der stets verneint”, die
staan.
Edison
geboren.
Port Huren,
gering, toen hü a-s krantenjongen aan den
Grand Trunk-Spoorweg, het leven inging.
Maar reeds als krantenjongen voelde hü den
lust naar onderzoek niet alleen om het
onderzoek alleen, maar ook om geld te
verdienen.
En terwUl hü zoo reisde van
plaats naar de andere, al rüdencre
ten verkoopende, richtte hü in/ e<
gagewagens een druxkerü en ëen
laboratorium in. Daar zette hü en
hü zün „Weekly Herald", waarvan hü. be
halve zetter en drukke? en verkooper, ook
uitgever en redacteur was. Dat ging goed,
tot in zün laboratorium in den bagagewa
gen een geweldige ontploffing plaats had.
die oorzaak was, dat bUna de geheele
trein in brand geraakte.
Van krantenjongen werd hü
maar tegelijkertüd hed hü weer zün labo
ratorium om proeven te kunnen nemen En
zoo vond hü de automatic-repater uit, een
toestel om automatisch een telegram van
de eene leiding naai de andere over te
Orengen Dikwerf werkte hü in zün werk
plaats meer dan achttien uur per dag
Toen kwam hü' ooor zün uitvinding in
dienst van de Goldindicator Company, dfe
van een enkel centraal punt uit, aan hon
derden kooplieden eik kwartier een telegra
fisch bericht zond, omtrent het dalen en
rijzen der goudkoersen.
HU werd superihtendant van genoemde
n-.aatschappü en jjegon met te zoeken naar
een goede elect rise he lamp. HU vond haar
na vele mislukte proeven en nadat velen
aan de resultaten van deze proeven hadden
getwüfeld. 21 Octeber 1879 brandde zün
eerste gloeilamp. Een belangrijke datum in
de geschiedenis der menschheid. Wat de
gloeilamp in de wereld beteekent. behoef»
hier niet te worden uiteengezet. Men heeft
dit uitvoerig gedaan tn 1929, bü het vüftl«-
Jarig jubileum van de gloeilamp.
Reeds voor hü de gloeilamp had uitge
vonden. had hü de phonograaf vervaardigd
Meer dan 800 pelenten stonden op zün
naam, waarvan vele echter van weinig
practlsch nut zün.
Behalve als uitvinder van de gloeilamp en
Zaterdagnacht te ruim 2 uur kreeg de po
litie mededeeling. dat op den Helderschen-
weg, ter hoogte van de boerderü van den
heer Borst, een jongeman met zün rüwlel aan
den kant van den weg lag. waarschünlük
had hü een toeval gehad; hü deed tenminste
zeer wild, zoodat 4 mannen ^hem niet kon
den houden Onmlddellük toog de politie op
onderzoek uit, waarbU bleek, dat de jonge
man. ’n zekert P. J. was, won. te Warmen
hulzen. De geneeskundige dienst werd ge
waarschuwd en deze achtte opname in de
zenuwafdeeling van het Centraal Ziekenhuis
noodzakelük, waarheen de patiënt per zie
kenauto werd vervoerd. Van een ongeval
of aanrijding is niets gebleken.
Bü het onderzoek is gebleken, dat J. naar
circus Sarrasani was geweest en na afloop
daarvan eenlge cafés had bezocht.
deellger achtten zelf de uitgebrachte stem
men op te tellen en het totaal te maken.
Had Edison hun een machine aangeboden
die van 3 en 3.5 kon maken, iedere partü
zou zich ongetwüfeld gehaast hebben ze
aan te schaffen 1 Maar nu mocht’Edison on
verrichter zake vertrekken.
Blümoedigneld en opgewektheid zün steeds
kenmerken van het karakter van Edison ge
weest. Meer dan twintig jaar geleden maak
ten zün vrienden zich om zün gezondheid
al bezorgd. Zü vonden, dat hü niet genoeg
sliep, en drongen aan, dat hü wat meer rust
zou nemen, waarop hü luimig antwoordde:
^iu Is het nog te vroeg daarvoor, ‘t Zal
voor later zün. Ik heb voor mün ouden dag
al een plan gemaakt. Als ik zeventig jaar
zal zün. zal Ik dagelUks minder u.’en wer
ken; wanneer Ik er 75 zal zün, beloof ik
stüve cols en kleederen naar de laatste mo
de te dragen; op tachtigjarlgen ouderdom
zal Ik leeren bridge spelrti en geestig keuve
len met de' dames; wanneer ik er vüf en
tachtig zal zün. hoop Ik in smoking op tal-
rüke feestmalen aan te zitten, en wanneer
ik de negentig zal bereikt hebben, zal ik er
in berusten gezapig van de dertig jaren te
genieten, die ml) nog zullen resten."
HU was hardhoorig geworden op het
laatst van zün leven, maar teen verleden
jaar een vermaard professor hem voorsloeg
hem te opereeren om hem van zün doofheid
af te helpen, weigerde hij beslist: Ik moet
nog over vele zaken nadenken alvorens te
sterven.” Aldus zonderde hü zich vrüwilllg
af van de wereld. Alleen zün vrouw, wie hü
een echte vereering toedroeg, verstaat hem
en dat is hem genoeg. Hü is ook uiter
mate matig en pleegt te zeggen dat een
mensch genoeg heeft met.zooveel als
een vuist greet Is
Zün llevelingssport is ’t hengelen. Boven
zün schoorsteen hangt een bordje, met dit
opschrift:
„Waarom hebt gü zooveel gouden minuten
en diamanten seconden verkwist? Waar
om niet? Ik was aan t hengelen."
Over de tentoonstelling het volgende:
Er is veel, heel veel te zien; de catalogus
bevat niet minder dan een 300 Ingezonden
werken van een 40-tal leden en oud-leden.
De tentoonstelling heeft in de drie zalen
van het StedelUk Museum een goed plaatsje
gekregen; in de achterste zaal maken we
eerst kennis met de werken van P. Plas
en B ten Berge. Daarbü treft het ons, dat
de schoonheid van de natuur in en om Ber
gen met z^n rüke bosschen, z’n begroeide dui
nen en z’n groene polders ook de pud-Alk-
maarsche scnlldera heeft bekoord. Het blükt,
dat zü menigmaal naar het toen nog rustige
en rustieke dorpje, daar aan den dujienrand
getogen zün, om er een doekje op te zetten.
Oox treil ons de helderheid van deze daa
lt en, de door Plas en ten Berge gebruikte verf
moet blykens den goeden staat, waarin deze
byna een eeuw oude doeken en paneelen
verkeqren. wel van regelüke substantie ge
weest zün.
Plas was vooral de schilder van het pitto
reske Holiandscae landschap met zUn vee,
dat weliswaar niet volkomen gelükt dp het
mooie staniboekvee, dat we er tegenwoordig
zien, doen vo.komen past op deze oude doe
ken zün vaderstad Alkmaar heeft Plas in rijn
vin de phonograaf, kan Edison
worden de uitvinder van de microfoon,
den electrlschen accumulator, de kinemato
graaf enz.
Bü zün bezoek aan Edison heeft mr. M
H. Bchoop, de uitvinder van de
der bedekking van voorwerpen met een
laagje metaal door bespultlng. ons de vol
gende beschrkving ,an Edison gegeven:
Krachtige kop met sneeuwwit haar, hoog,
met groeven dooryioegd voorhoofd, met
heldere rustige trekken op zün baardeloos
gelaat.
Edison, eens ,J> Toovenaar van Menlo
Park" genoemd, was doof. Reeds In zün
jeugd was hü dool geworden, maar dat be
lette hem niet scherp te hooren en te luis
teren.
In alles, wat hü aanpakte was Edison de
Amerikaan, die bü alles wat hü deed een
büzondere volharding toont en voor geen
moellükheden terugdeinst.
HU was vegetariër en geheelonthouder en
hü was de meening toegedaan, dat de
mensch over het algemeen veel te veel eet
en te weinig werkt.
Wanneer hü een uitvinding wUde verbe
teren. zag hü niet op geld. Vaak heeft hü
daarvoor financleele offers moeten bren
gen.
Aan de uitvinding van den nieuwen alca-
llschen accumulator heeft hü tien Jaar be
steed. aan de uitvinding van de magnetische
zlftmacnine acht jaar lang, zonder onder
breking.
Ontkend kan niet worden, dat van vele uit
vindingen van Edison, Edison zelf volstrekt
niet als uitvinder is te beschouwen, maar
wel als degene, die de denkbeelden, welke
den grondslag van de uitvinding vormden,
practlsch wist toe Je passen of wist te ver
beteren.
Met Thomas Alva Edison gaat een der
grootste ontdekkers en uitvinders van de
wereld en In de geschiedenis heen. Zün
proeven en zün resultaten, kortom heel zün
levensloop grenst aan hét wonderbaarlüke.
Hü is het typische voorbeeld van den Ame
rikaan die als krantenjongen begonnen, een
der grootste genieën werd, welke de mensch
heid beeft aan te wyzen Maar hü
ook als voor
beeld dienen voor
de werkkracht van
een man, die wil.
voor den onver-
poosden en onver-
moelden arbeid van
’n mensch, die niet
tevreden met de
verkregen resulta
ten, waarop men
trotsch kan zün.
blüft voortzoeken.
Hü is het voorbeeld
van den geleer
de, die weet, dat
nog niet een einde
is gekomen aan de
ontdekkingen
Uitvindingen.
Öarduzzi heeft eens
met den „Geist.
nooit stil biüft
