ONS BLAD
I
f
■M
I
I
I
r w
Ei
r
f’
U.
MAANDAG 26 OCTOBER 1931
JOH. LAUWERS
PAYGLOP g ALKMAAR
Scheermessen F. Herder
tl
dit nummer bestaat uit twee bladen
VIJF EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 2S1
f40
VOORNAAMSTE NIEUWS
j
Een afstraffing
De werken in de
Wieringermeer
t'
Nieuwe president van Peru
f 3000
f250
Ontploffing in een
kruitfabriek
Moord-aanslag te
Stompwijk
De besprekingen tusschen
Laval en Hoover
Al Capone onschadelijk
Na den moord te
Culemborg
uo
aide
1
o
fes
tm»:
leert
os
"qufn
Auto tegen boom
Feiten en cijfers over school
en onderwijs
De financieele hulp voor
Oostenrijk
„De Nieuwe Boerhaave”
ONZE BOTER-EXPORT
MOTIES
IES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EH TWINTIG UREN NA HET OHGEVAL
f!
WJ
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
Een blik in de historie
Een erfenis
Or-
X M
Revolationnalre beweging in Paragaay.
met dm opstand
Barometerstand 9 uur vm. 771. Vooruit.
word;
de
Muur ingestort
Vier personen gewond
De gemeenschappelijke verklaring
Dievegge aangehouden
Een doode
De Kootwijksche zender
Proefultaendlngen der VAJLA.
De
wel
Bezocht door minister Reymer
van
van
Vitamine C ontdekt?
11 jaar gevangenisstraf
Door een Noonchen chemicus
7 gewonden
Sanchez Cerro gekozen
opr*-
erna
mn-
WA-
lerns
Moordaanslag te StompwtJk; man ernstig
gewond.
«WO-
t m
Openingsplechtigheid in het BUksmuseum
te Amsterdam.
scholen,
kouten
Arrestaties in verband
op Cyprus.
Tegen de salarisverlaging. Demonstratieve
vergadering te Utrecht.
|WL'.
lym-
oopl
L -
6Jt
coe-
icts-
Overeenstemming tusschen Hoover
LavaL
De aankoop van de drie vennen btj Ois-
terwtjk en van Waaienburg op Texel door
„Natuurmonumenten” verzekerd.
Maatregelen tegen invoer van Belgiaeh
brood.
nu»,
m
r de
nrar
I V».
.Het
raas
1.00-
onpl.
kest-
sche
ope-
1030
-1230
140-
-M0
Uit
«*rt.
alllcn
-1030
loten.
-1150
nog
de
Al Capone Is tot elf jaar gevangenisstraf
veroordeeld.
Verificatie-vergadertng in het fsilHssemend
van ,J>e Nieuwe Boerhaave".
Nog geen beslissing van de
Fransche Bank
■H verlies van *a
anderen vinger
Co-
De Volkenbondsreoolutie is met de
van Japan tegen aangenomen.
een
van
U»
10J#
Orz-
1 Or-
rlutt-
irsus.
run.
•tags,
mei-
L00—
O*,
hert-
Dr.
a a
Hoop
11J0
XJ0.
•31
xxipi
Or.
J50-
tmu-
’n».
i van
srlch.
Or-
30-
leris
iscbe
riten
1 sn
nun-
amo-
amo-
van
van
190—
m. v.
door
amo-
Hotel
Bam
iMer
Ver.
Reei-
na
MP,
«yn-
roert
8JS
Mi.
eert.
«su-
•net
Far
door
Veen.
na
a. b.
Oela
Ft.
tater.
npL
ntate
Re.
>raan.
«.is
«vop.
Uta-,
„Niet de Arbeidersbeweging
naar de Straat”
ABONNEMENTSPRIJS)
rar kwartaal, voor Alkmaar t^-
yaor bulten Alkmaar 295
gget Geïllustreerd Zondagsblad
0.60 booger
Een vrouw stort een pan vol kokend
water over haar man uit
tusschen Frankrijk en Amerika,
voor handen zijn van punten van on<
heid en op de gemeenschappelijke pogii
om den wereldvrede te vestigen, welke
kort geleden zijn uitdrukking heelt gevt
in het aannemen van het Kelli
En tegenover dat alles staan wij nu
machteloos, ongewapend.
Van alle kanten kan men ons benau
wen, kan men onzen handel verhinderen
(en de feiten der laatste tijden bewijzen
genoegzaam, dat men niet schroomt tot
d*rtm over te gaan) wij echter moeten
ons dat laten welgevallen zonder te kik
ken, niet waar, „Handelsblad”?
Dus: geen .agitatie”, niet de arbeiders
beweging „op straat’, de blaffende propa
ganda van Rotterdam wordt aan den ket
ting gelegd. Maar wat Is dan de eigenlijke
bedoeling geweest van het Rotterdamsche
congres?
Het hoofdbestuur van de VAR-A ontving
gisteren, naar het „Volk” bericht, het bericht
dat gunstig beschikt is op zijn verzoek om
proef uitzendingen te doen over den nieuwen
Koot wij kschen zender op een golflengte van
298 Meter. De juiste data dezer proefuitasn-
dingen zullen nog worden bekend gemaakt.
Uit Stavanger komt het opzienbarende be
richt, dat het den daar wonenden Noorschen
chemicus, Ottar Rygh, gelukt zou zijn, syn
thetisch, dus langs kunstmatlgen weg. stoffen
met vitamine C-werklng samen te stellen.
Nadere bijzonderheden over deze ontdekking
zullen den 4 December worden gedaan In de
Maatschappij voor Wetenschappen te Oslo.
In de Vrijdag gehouden bijeenkomst heeft
professor Poulson reeds de experimenten be
spraken. Hij verklaarde daarbij dat men met
groote interesse de op 4 December te houden
voordracht tegemoet moet zien.
„Tldens Tegn" meldt, dat In Zweden reeds
een vennootschap Is gevormd tot practische
toepassing van deze ontdekking.
(Vitaminen zijn, zooals bekend, zeer be
langrijke bestanddeelen van de meeste voe
dingsstoffen en onontbeerlijk voor de men-
scheljjke stofwisseling. Haar ontbreken
veroorzaakt ziekten, zooals Beriberi, Pellagra
en Scorbut. In het bijzonder Scorbut ontstaat
door gebrek aan vitamine C en kan worden
bestreden door toevoer der C-vltamlnen. Aan
gezien men tot nu toe slechts weinig weet
over de chemische samenstelling en de wer
kingswijze der vitaminen, kan de onderhavige
Al Capone is tot elf jaar gevangenisstraf
veroordeeld. Verder werd hem een boete
opgelegd van 50.000 dollar. Zooals men
weet, stond hij terecht wegens ontduiking
van belastingen.
ADVERTENTIEPRIJS!
regels 195: elke regel meer •99.
RECLAME per regel *-75 voor
de eerste pagina; voor de overige
pagina’s f 9-50.
RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD"
b|j vooruitbetaling per plaatsing
0.60 per advertentie van 5 regels:
Iedere regel meer f 0.12
In den nacht van Zaterdag op Zondag om
streeks half een Is een auto, komende uit Ede
en gaande In de richting De Klomp tegen een
boom gereden. De bestuurder, de heer van
P. uit Amsterdam werd zwaar gewond naar
het ziekenhuis te Arnhem overgebracht en is
tijdens het transport overleden. De auto Is
totaal vernield, De echtgenoote van den heer
van P die eveneens In den auto zat, kwam
met den schrik vrij.
Bij de verkiezingen voor het president
schap van Peru zijn 113.249 stemmm uitge
bracht op Sanchez Cerro, die verleden jaar
de revolutie leidde, welke president Legula
ten val bracht, maar die daarna zelf dooi een
nieuwen opstand werd verdreven. Op Cerro's
tegencandldaat De la Haye werden 85.538
stemmen uitgebracht. Cerro voldoet aan alle
wetteUJke verelschten om gekozen te worden.
voor Frankrijk
Duitschland
Oostenrijk
Bulgarije
Hongarije
Roemenië
Zwitserland
Spanje
Joegoslavië
V. S. v. Amerika
Litauen
Het blad geeft hierbij te bedenken, dat
de handel op Engeland bemoeilijkt wordt
door den onzekeren pondenkoers, terwijl
Frankrijk tot contingenteerlng is overge
gaan (dus Invoerbeperking) en Duitsch
land een verscherpte deviezenverorde
ning heeft uitgevaardigd. Onze concur
renten, vooral in Denemarken, hebben
bovendien een voorsprong (tijdelijk) door
hun gedeprecieerde valuta en in Enge
land staan de nieuwe "erkiezingen voor
de deur met als inzet een tarief wet.
Voorts: In België geldt een Invoerrecht
van f 1.40 per 100 K.G., maar.... aller
wegen wordt daar door de boerenorgani
saties aangedrongen op verhooging; zoo-
dra het parlement bijeen is, zal de
kwestie behandeld worden!
Volgens berichten uit Brussel, zal de
regeerlng nl een wetsontwerp Indienen,
om terug te keeren tot het vooroorlog-
sche vleesch- en boter-tarief; hetgeen
zal beteekenen, dat op boter dan onge
veer tien gulden per 100 K.G. zal moeten
worden betaald aan invoerrecht. En
België is en werd steeds meer! een
onzer beste afnemers.
Een doode en
d
Het offldeele communiqué betreffende de
besprekingen tusschen president Hoover en
Laval ia gisteravond om 23 uur M E T gepu
bliceerd.
De gemeenschappelijke verklaring legt er
uitdrukkelijk nadruk op, dat het niet het
doel la geweest van de besprekingen om voor
belde regeeringen bindende verplichtingen
aan te gaan, maar door de ontwikkeling der
feiten ieder land de mogelijkheid te bieden
met meer resultaat op eigen terrein te kun
nen werken.
De oorlogsschuldenkwestle werd In een
buitengewoon voorzichtig geformuleerden zin
aangeroerd. Beide partijen, aldus de verkla
ring, erkennen, dat voor het einde van het
Hoover-moratorium een overeenkomst betref
fende de regeeringsschulden misschien noodig
zou kunnen zijn, beide regeeringen maken
echter alle reserves betreffende de bepalingen
van dergelUke nieuwe overeenkomsten. Het
initiatief In deze aangelegenheid behoort in
het kader van de in Juli 1931 gesloten over
eenkomsten op een vroeg tijdstip door voor
namelijk geïnteresseerde Europeesclie regee
ringen genomen te worden.
Wat de ontwapeningskwestle betreft, Is de
gemeenschappelijke bedoeling van belde vol
keren er naar te streven, dat de aanstaande
ontwapeningsconferentie niet In gebreke zal
blijven de zich biedende mogelijkheid uit te
bulten, opdat zij haar zending vervulle, welke
,t zij den grondslag moet
luhgyamen vreoe.
:d, dat de handha-
idaard in Frankrijk
Alle «bonne’' oo <H« bl«d sitn Inarvolge de veriekertnneoorweardeii
l-B, ongevallen venekerd voor een der volflende ultkeerinoen
Licht op De lantaarns moeten mocgMl
worden opgertoken ozn 8.11.
Dezer dagen heeft, naar het „Handelsblad”
bericht, notaris Schouten te Culemborg een
schreven gericht tot „de erfgenamen van
wijlen Oerritje van Wiggen." waarin gezegd
wordt, dat de weduwe Haverman een bedrag
groot tweeduizend gulden onder zich heeft,
waarvan zij de herkomst niet weet Het ver.
moeden aldus de brief is gerezen, dat
deze gelden afkomstig zijn van de op zoo
tragische wijze om het 'even gekomen Oer
ritje en Thomas van Wiggen. Dt weduwe wil
derhalve deze geldeTl In overleg met de jus
titie onder de erfgenamen verdeelen.
De notaris stelt den erfgenamen voor, dat
dit bedrag wordt uitbetaald onder aftrek van
tien procent, welk percentage ten goede komt
aan de weduwe Haverman. Zij verkeert op
het oogenbllk In behoeftige omstandigheden.
Het wanbeheer van den vroegeren
directeur
„Verwerpelijk, beslist verwerpelijk Is de
methode om stelselmatig de geheele actie
der arbeidersbeweging naar de straat over
te brengen en daarmede de ongeorgani
seerde en ongedisciplineerde volksgroepen,
waarin slechts negatieve en asociale drif
ten werken, te ve-lelden tot handelingen,
waarvan de geheele arbeidersklasse de
kwade gevolgen te dragen krijgt en die al.
leen aan de reactie voordeel brengt."
oefenen, als
geval blijft.
Iets anders is het, als een diepgaand
verschil van meenlng bestaat over be
paalde daden van bet regeertagsbeleld.
Als in soo*n geval een motie wordt voor
gesteld en de meerderheid van de Ka
mer stemt er voor, dan heeft de minis
ter slechts de kans, of tegemoet komen
aan den wensch der Kamer of heen te
gaan. Doet hij dat niet dadelijk, dan
moet de Kamer, (wil zij ten minste voet
bij stuk houden op grond van hetgeen
in de motie gevraagd wordt) den mi
nister er toe dwingen door te stemmen
tegen leder voorstel dat van dien be
windsman uitgaat.
Dat is de beteekenis van prof. Aalber-
se’s verklaring als deze zegt dat men bij
■temming voor zoo'n motie (en deze was
in dit geval het doel der socialistische
moties) na ,91” gezegd te hebben, ook
■Jb" moet willen zeggen.
Wie op deze wijze de beteekenis van
een motie ziet in onze staatsinrichting
sal moeten toegeven, dat een lid als
hU tenminste bereid is verantwoorde
lijkheid te dragen er maar zelden
▼oor sal kunnen stemmen.
Het is heel goed dat dit nog eens heel
duidelijk werd gezegd, want het is lang
zamerhand een gewoonte geworden
maar direct moties in te dienen. Als de-
•e zijn aangenomen, is het gemakkelijk
anderen wijs te maken dat men zijn
Plicht gedaan heeft, terwijl juist het
tegendeel het geval is, want dan begint
eerst de kwestie beteekenis te krijgen
▼oor degenen, die hebben voorgestemd.
Als men in de toekomst met het stand
punt der Katholieken tegenover moties
welk standpunt ook door de andere
rechtsche partijen gedeeld wordt
wat meer rekening hield, zouden er heel
wat minder moties worden Ingediend en
■ouden deze daardoor vanzelf aan be
teekenis winnen.
ALKMAAR
Administratie No. 433
Redactie Na. 633
Om een voorbeeld te geven van de
moeilijkheden, waarmede de Nederland-
sche boter-export te kampen heeft, pu
bliceert het „Handelsblad” een staatje
van de invoerrechten op boter per 100
K.G„ zooals die in verschillende landen
geheven worden.
De invoerrechten bedragen (in guldens
omgerekend)
waren er in totaal 6163 lagere
3457 openbare en 2706
bijzondere. Dit geeft een verhouding van
IS staat tot 1.
Eindelijk waren er in 1929 In totaal 8062
lagere scholen en wel 3610 openpare en 4452
bijzondere. Derhalve een verhouding
openbare tot bijzondere van 09 tot 1.
Zaterdagochtend heeft zich in de Veene-
•traat te 8 ompwijk, bewoond door een
groente-koopman en zjjn gezin, een drama
afgespeeld.
De vrouw van den groenteman had In ge
zelschap van een kostganger ontbeten, ter
wijl haar echtgenoot boven nog lag te sla
pen. Tijdens dit ontbijt heeft de vrouw
wellicht het plan opgevat, haar man te
vermoorden f zij heeft althans een pan water
laten koken en is daarmee naar boven ge
gaan, waar zij het kokende water over haar
man heeft uitgestort. Door zich op te richten,
kreeg de man ook van het kokende water
over het aangezicht. Overdekt met brand
wonden en gillend van pijn, snelde hij de
straat op; bij omwonenden werd hij binnen
gedragen. Een ar.s liet hem direct vervoeren
naar St. Antonius Hove te Voorburg. De
toestand van den groente-koopman
hopeloos geacht.
De kostganger heeft blootshoofds met den
hem toebehoorenden vracht-auto de vluent
genomen.
De vrouw meldde zich zelf bü de politie
aan. Bij het verhoor weigerde zij op te geven,
welke reden haar tot deze daad had ge
bracht; wel deelde zij mee, een reden daar
voor te hebben. De vrouw is vroeger al eens
de echtelijke woning ontloopen.
Zaterdagmorgen stortte te Gestel-Elndho-
ven een muur in van de In aanbouw zijnde
woning van den beer K. De steiger, waarop
zich de aannemer met drie werklieden be
vond, stortte naar beneden. Tot overmaat
van ramp kregen de mannen ook nog een
deel van den muur op zich. Allen werden
gewond en liepen bovendien Inwendige kneu
zingen op. De werklieden moesten naar bet
Gasthuis worden vervoerd, doeh konden
later per auto naar huis worden gebracht.
De verklaring, die prof. Aalberse de
vorige week vóór de stemming over de
socialistische moties in de Kamer heeft
afgelegd namens de geheele Katholieke
fractie, is van groote beteekenis en blij
vende waarde. Dat alle Katholieke Ka
merleden tegen zouden stemmen en dat
daaruit groote eenheid bleek, was niet
het voornaamste, maar wél wat de nieu
we fractle-voorzitter, den eersten keer,
dat hij als zoodanig in het openbaar in
de Kamer optrad, zeide over het Katho
lieke standpunt tegenover moties in het
algemeen. Waar er in de laatste jaren
geen Interpellatie gehouden kan wor
den. zonder dat er een aantal moties
wordtAingediend en waar men daartoe
ook meermalen overgaat bij de behan
deling der begroetingen, is het zeer
goed, dat op duidelijke wijze nog eens
is vastgelegd in de handelingen der
Kamer, hoe de Katholieken over moties
denken.
uTn het algemeen," zoo zeide prof.
Aalberse, „voelen wij niets voor moties
en we meenen, dat de Kamer moties
■Heen moet aannemen, als ze noodza-
kelljk zijn, en wanneer de Kamer be
sloten is, na ^1" gezegd te hebben, ook
te zeggen.
Al kunnen wij op dezen algemeenen
gedragsregel om bepaalde redenen wel
eens een uitzondering maken, bij geen
van deze drie moties is zulk een reden
aanwezig." a
Het hier zoo kort, maar toch zoo juist
geformuleerde stamdpunt, dat de Katho
lieken Innemen tegenover moties, is
ook altijd het standpunt geweest van den
soo seer betreurden leider mgr. Nolens,
die zouden we haast durven zeggen
nooit voor een motie stemde. Als men
bepaalde wenschen heeft, dan kan men
die evengoed in het debat uiten. Wordt
die wensch door sprekers van verschil
lende richting gesteund, dan is dat vol
doende voor de regeerlng om op grond
daarvan een toezegging te doen, of, als
het om een of andere reden niet gaat,
bet verzoek af te wijzen.
Van moties, waarbij de Kamer door
stemming een uitspraak doet over een
bepaalden wensch, moet een zeer spaar
zaam gebruik worden gemaakt, want
anders verliezen zij baar waarde, om
dat de regeerlng - in het geval slj niet
bereid is aan den wensch te voldoen
de motie kalm naast zich neerlegt en
baar gang gaat.
Er worden in de Tweede Kamer veel
te veel moties ingediend; willen moties
indruk maken, dan moet men zich be
perken tot bepaalde, zeer bijzondere
gevallen.
De linkerzijde zou het liefst regeeren
door moties. De volksvertegenwoordiging
bad dan.de leiding en de ministers zou
den niets anders zijn dan de uitvoerders
van de besluiten der Kamer. Ieder voelt
direct, dat wij met een dergelijk stelsel
den verkeerden weg op zouden gaan.
By een zeer eenvoudige zaak, waar
niet te groote consequenties aan vast
zitten en waarbij een minister zich niet
al te toeschietelijk toont, kan men door
een motie wel eens eenige pressie uit
bet maar bij een enkel
f 20-
30—
30.50
43.25
51—
52—
58.50
72.50
72.50
78—
100—
daarin bestaaXu
leveren—vBot een
Vervolgens wordt gel
ving van den gouden si
en de Vereenigde Staten ^an den grootsten
Invloed is op het herstellen\van het econo
mische evenwicht en het teruakeeren van het
algemeen vertrouwen.
In den aanvang van de verklaring wordt
nog gewezen op de traditioneel» vriendschap
- jt niet
nlg-
igen
lerst
iden
riand-
pact. Dit alles heeft het voor de vertegen
woordigers van beide landen wenschelljk
gemaakt de talrijke actueele problemen eens
te bespreken, daar belden hierbij zijn betrok
ken, want het is de plicht der staatslieden
geen middel onbeproefd te laten om tot prac
tische samenwerking te komen in het belang
van het algemeen welzijn.
De op wederzijdsch vertrouwen berustende
betrekkingen tusschen de beide regeeringen
zijn van de grootste beteekenis voor de be
spoediging der door de beide landen nage
streefde saneering „WIJ hebben deze taak
met volle vrijmoedigheid op ons genomen.
Wij hebben essentleele vorderingen ge
maakt”
Vervolgens worden de problemen genoemd,
die tijdens de gedachtenwisselingen bespro
ken zijn: De economische wereldtoestand,
de Internationale besprekingen, voor zoo
ver zü van Invloed zijn op den economlschen
toestand, de as. ontwapeningsconferentie,
de uitwerking van de internationale valuta's
en andere financieele en economische pro-
hlpTTwn,
Op het roode congres te Rotterdam
heeft de agitator der spoorwegstaking van
1903, de heer Jan Oudegeest, de leus
uitgegeven: „Vóór alles agitatie!” In een
na het congres verschenen nummer van
,De Soclaal-Democraat” dikte Oudegeest
het wachtwoord nog wat aan en vroeg
van de 8BAF. na al de agitatie nog „ge
welddadiger daden” Oudegeest besloot zyn
artikel met een oproep om de christelijke
arbeiders klein te krijgen en dan de leiding
van het volk in handen te nemen „door de
felste agitatie die denkbaar Is.”
In hetzelfde weekblad nam de links-
socialist De Kadt het wachtwoord van
Oudegeest over eu schreef„Het congres
heeft bewezen, dat de massa in het laud
bereid is. op straat te gaan, en dat is de
beteekenis van het congres: inzet tot
scherpen strijd.” De heer Albarda zat ver
legen met de geesten, die hij in Rotter
dam had opgeroepen. Hij haast zich thans
In ,JJe Soclaal-Democraat” te schrijven,
dat het congres zóó >1161 bedoeld wa3.
Daar hij noch aan Oudegeest, noch aan De
Kadt en de „agltatie"-schreeuwers. die als
Troelstra In 1911 bet hoofd hadden verlo
ren, de leiding wil overgeven, dient hij hun
een afstraffing toe en verklaart:
In Parijsche financieel* kringen U wr>
klaard, dat bet bericht betreffende bet
crediet van 60 tnillloen schillingen aan
Oostenrijk door de Bank van Frankrijk
verleend, in desen vorm niet juist la
Deze zaak sal eerst 13 November bij de
zitting van den raad van beetuur der
B. L B. onderzocht worden.
In het Paleis van Justitie te Den Haag is
Zaterdagochtend de verificatie-vergadertng
gehouden in het faillissement van de Verze-
kerings-Maatschappij „De Nieuwe Boer
haave.'’
De belangstelling voor deze vergadering
was niet groot, ongeveer 30 personen hadden
aan de oproeping gevolg gegeven. Rechter
commissaris was mr. Rueb, curatoren zijn
mrs. G. A van Haeften, O. B. W. de Kat
en Van Geleln Vitrlnga.
Aan de hand van de lijsten der door cu
ratoren voorloopig erkende en betwiste vor
deringen werden de vorderingen der aanwe
zige crediteuren nagegaan.
Nadat een der hierbij betrokkenen
uitvoerige uiteenzetting had gegeven
het karakter van de pensloenstortlngen aan
de hand van het reglement, verklaarden cu
ratoren, zich ter vergadering alsnog bereid
deze vorderingen als concurrent te erken
nen. Aangezien de belanghebbenden hun
vorderingen ter zake als preferent opgeno
men wilden zien en curatoren de preferen
tie er van bleven betwisten, werd deze zaak
ter verdere beslissing verwezen naar de ci
viele zitting van de- rechtbank van 5 Ja
nuari 1932.
Eveneens werd naar die zitting verwezen
de vraag, of een vordering wegens verdien
de provisie al dan niet preferent is.
Een andere kwestie werd aangeroerd door
den vroegeren directeur, den heer D. Deze
had bü curatoren eenige verderingen Inge
diend. o.a. een van f 19.000 wegens obliga
ties. Al deze vorderingen zün door curatoren
betwist en toen de heer D. er op bleef aan-
dringen om den grond voor deze betwisting
te vernemen, deelden curatoren mede, dat zij
een veel grootere tegenvordering op den
heer D. hadden. Volgens hen heeft de
vroegere directeur zich aan verduistering
schuldig gemaakt Bovendien heeft hü een
wanbeheer gevoerd. Als voorbeeld hiervan
voerden curatoren aan. dat er op de balans
nimmer een tekort Is voorgekomen, terwijl
toch volgens een accountantsonderzoek op
ultimo 1929 een tekort van f 280.000 aan
wezig was. Ook werden veel te weinig pre
mies gereserveerd, terwül ten gunste van het
eene Jaar premies werden geboekt, die het
daaropvolgend Jaar nog moeten worden
ontvangen.
Zoodoende werd door tal van fouten de
toestand der maatschappij veel te gunstig
voorgesteld.
Curatoren hebben hierin strafbare hande
lingen gezien en zü hebben daarom een
klacht tegen den heer D. bij den straf
rechter Ingediend. Het onderzoek naar de
gegrondheid van deze klacht Is nog hangende.
Daarna werden ook de vorderingen van den
heer D. verwezen naar de zitting van
rechtbank van 5 Januari as.
In hun verslag deelden curatoren
mede, dat zij mede het bestuur van
Nieuwe Boerhaave verantwoordelük hebben
geacht voor den gang van zaken. Ze hebben
daartoe onderhandelingen gevoerd met de
commissarissen, doch deze hebben niet tot
eenig resultaat geleld. Daarom hebben cu
ratoren dan ook te dezer zake de tusschen-
komst van den rechter Ingeroepen, welke
procedure nog hangende Is.
Eveneens Is nog loopende de procedure
voor den kantonrechter te Amsterdam
over de vraag, of de verzekerden de door
curatoren van hen gevorderde büdrage van
tweemaal hun Jaarpremle zullen moeten be
talen.
Zoolang over deze vragen nog niet Is
beslist, kunnen curatoren nog geen enkele
mededeel ing doen over eenige te verwach
ten ultkeerlng.
Een ontploffing heeft Zaterdagmiddag
plaats gehad in een kruitfabriek te Paulllles
(bü Perpignan).
De fabriek vervaardigde in hoofdzaak
dynamiet, waarvoor In een barak eer
groote hoeveelheid schietkatoen was
slagen.
In dit gebouw waren van de 250 arbei
ders en arbeldsteis. welke aan de fabriek
werkzaam zün, slechts 8 aanwezig.
Een der arbeiders werd op slag gedood,
terwül twee andere zwaar werden ge
wond. De overige vüf kwamen er met licn-
tere WOndeil af. uci viunmiw-41, ur
D* «chado beeft niet veel te beteekenen. i ontdekking van aeer groote beteekenis süa.)
Op verzoek van de politie te 's-Oravenhage
werd te Nümegen aangenouden zekere M. O„
een 24-jarige vrouw beschuldigd van "erschü-
lende diefstallen van kostbare kleedlng tot
een bedrag van büna f 600.
Ons lager onderwüs heeft een buitenge
woon Interessante geschiedenis. De tatistlek
van het gewoon en uitgebreid lager onder
wüs. welke door bet Centraal Bureau voor
de Statistiek te 's-Gravenhage werd bewerkt,
geeft er een beknopt overzicht van.
De eerste wet tot regeling van het lager
onderwüs dateert van 1806. Onder deze wet
bestond er geen vrüheld van onderwüs. Ook
al was Iemand In het bezit van de noodlge
bewüzen van bekwaamheid dan was bü nog
niet zeker, dat hü onderwüs mocht geven.
Daarvoor was vergunning van de plaatoe-
lüke Overheid noodig en deze werd volstrekt
niet altüd verleend. In het midden der vorige
eeuw waren er mede hierdoor nog slechts
weinig bü zonde re scholen.
Toen kwam In 1857 een nieuwe onderwüs-,
wkt tot stand. Zü gaf uitvoering aan bet be
ginsel, neergelegd in de Grondwet van 1848,
volgens welke het geven van onderwüs vrij
zou zün behoudens het toezicht der Overheid,
en. voor zoover het middelbaar en lager
onderwüs betrof, het onderzoek naar de be
kwaamheid en zedelükheld der onderwüzers.
Bü deze wet werden minimum-jaarwedden
voor de hoofden en onderwüzers der openbare
scholen vastgesteld, alsmede een maximum
aantal leerlingen per onderwüzer. Wanneer
het aantal leerlingen meer dan 70 bedroeg,
moest het hoofd der school worden bijge
staan door een kweekellng. terwijl bij meer
dan 100 leerlingen de hulp van een onder
wüzer noodig werd geacht.
In 1878 werd weer een stap voorwaarts
gedaan. De onderwüswet. welke in dat Jaar
tot stand kwam, bracht een sterke vermin*
dering van het aantal leerlingen per onder
wüzer. Reeds bü meer dan 30 schoolgaande
kinderen meest het hoofd door minstens
één onderwüzer worden bügestaan. terwijl
een tweede onderwüzer vereischt werd,
wanneer het aantal leerlingen boven de 70
steeg. Deze bepalingen golden niet voor het
büzonder onderwijs.
Bü de wet van 1889 werd een eerste stap
gezet op den weg der financieele gelijkstel
ling van openbaar en büzonder onderwijs tea
opzichte van Rijks kas. Büaotüfere
scholen, die, wat het aantal onderwijaen
betreft, voldoen aan de voor de openbare
scholen gestelde eischen, kregen recht op
een Rüksvergoedlng voor de onderwüzers-
salarissen, zooals aan de gemeenten voor
hare openbare scholen werd toegekend.
In de jaren 1901 en 1905 volgden verdere
verbeteringen in de positie der büzondere
Zü ontvingen een büdrage In de
der schoollokalen; de minimum-
salarissen der verplichte en een deel van
1 de salarissen der boventallige onderwüzers
werden van Rükswege vergoed, voor de pen-
1 sioenen der onderwüzers werd zorg gedra-
1 gen.
Ten slotte kwam de Lageronderwüswet
van 1920, waarbü de büzondere scholen ten
opzichte van de openbare kassen volkomen
met de openbare werden gelük gesteld.
Merkwaardig is het na te gaan hoe zich
de verhouding van openbaar tot büzonder
onderwijs sedert het midden der vorige
1 eeuw, mede als gevolg van de geschetste
ontwikkeling der wetgeving, heeft gewü-
zlgd.
De statistiek geeft een staatje, waaruit
blükt. dat er In 1845 In ons land 3214 lagere
scholen waren, waarvan 2410 openbare en
804 büzondere. Er waren dus 3 openbare
scholen op 1 büzondere.
In 1900 waren er 4607 lagere scholen en
wel 3127 openbare en 1480 büzondere.
- verhouding was toen dus ongeveer als 2.2
staat tot 1.
In 1920
scholen en
Minister Reymer heeft heden een bezoek
gebracht aan de Wieringermeer, teneinde
zich te vergewissen van den voortgang der
werkzaamheden voor het In cultuur brengen
den grond, De directie uit Alkmaar
diende den minister daarbü van voorlich
ting.
Ook werd een bezoek gebracht aan de
overige Zuiderzeewerken. In het büzonder
aan die nabü Kornwerderzand, waar het
dichten van een der sluitgaten van den af-
sluitdük onderhanden is. De dlrecteur-gene-
raal van den Rnkswaterstaat, dr. Ir. Rin
gers, de administrateur. Ir. Rosenwald, de
dlr.-generaal der Zuiderzeewerken. Ir. De
Blocq van Kuffeler en de eerst-aanwezend
ir. Van de Wall vergezelden den Minister.
Te Den Oever sloot de dlrecteur-hoofdult-
voerder der M. U. Z.. ir. Lely, zich bü het
gezelschap aan.
Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door f TEft >11 «en ongeval met f OCfl bi> verlies van een hand f «4E bil verlies van een f £f) breuk van
armen, beide beenen of belde oogen wV. doodeliiken afloon AUU.” eeB ong ZO,- duim ot winvingar been ol arm