ONS BLAD I f ■M I I I r w Ei r f’ U. MAANDAG 26 OCTOBER 1931 JOH. LAUWERS PAYGLOP g ALKMAAR Scheermessen F. Herder tl dit nummer bestaat uit twee bladen VIJF EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 2S1 f40 VOORNAAMSTE NIEUWS j Een afstraffing De werken in de Wieringermeer t' Nieuwe president van Peru f 3000 f250 Ontploffing in een kruitfabriek Moord-aanslag te Stompwijk De besprekingen tusschen Laval en Hoover Al Capone onschadelijk Na den moord te Culemborg uo aide 1 o fes tm»: leert os "qufn Auto tegen boom Feiten en cijfers over school en onderwijs De financieele hulp voor Oostenrijk „De Nieuwe Boerhaave” ONZE BOTER-EXPORT MOTIES IES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EH TWINTIG UREN NA HET OHGEVAL f! WJ NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD Een blik in de historie Een erfenis Or- X M Revolationnalre beweging in Paragaay. met dm opstand Barometerstand 9 uur vm. 771. Vooruit. word; de Muur ingestort Vier personen gewond De gemeenschappelijke verklaring Dievegge aangehouden Een doode De Kootwijksche zender Proefultaendlngen der VAJLA. De wel Bezocht door minister Reymer van van Vitamine C ontdekt? 11 jaar gevangenisstraf Door een Noonchen chemicus 7 gewonden Sanchez Cerro gekozen opr*- erna mn- WA- lerns Moordaanslag te StompwtJk; man ernstig gewond. «WO- t m Openingsplechtigheid in het BUksmuseum te Amsterdam. scholen, kouten Arrestaties in verband op Cyprus. Tegen de salarisverlaging. Demonstratieve vergadering te Utrecht. |WL'. lym- oopl L - 6Jt coe- icts- Overeenstemming tusschen Hoover LavaL De aankoop van de drie vennen btj Ois- terwtjk en van Waaienburg op Texel door „Natuurmonumenten” verzekerd. Maatregelen tegen invoer van Belgiaeh brood. nu», m r de nrar I V». .Het raas 1.00- onpl. kest- sche ope- 1030 -1230 140- -M0 Uit «*rt. alllcn -1030 loten. -1150 nog de Al Capone Is tot elf jaar gevangenisstraf veroordeeld. Verificatie-vergadertng in het fsilHssemend van ,J>e Nieuwe Boerhaave". Nog geen beslissing van de Fransche Bank ■H verlies van *a anderen vinger Co- De Volkenbondsreoolutie is met de van Japan tegen aangenomen. een van U» 10J# Orz- 1 Or- rlutt- irsus. run. •tags, mei- L00— O*, hert- Dr. a a Hoop 11J0 XJ0. •31 xxipi Or. J50- tmu- ’n». i van srlch. Or- 30- leris iscbe riten 1 sn nun- amo- amo- van van 190— m. v. door amo- Hotel Bam iMer Ver. Reei- na MP, «yn- roert 8JS Mi. eert. «su- •net Far door Veen. na a. b. Oela Ft. tater. npL ntate Re. >raan. «.is «vop. Uta-, „Niet de Arbeidersbeweging naar de Straat” ABONNEMENTSPRIJS) rar kwartaal, voor Alkmaar t^- yaor bulten Alkmaar 295 gget Geïllustreerd Zondagsblad 0.60 booger Een vrouw stort een pan vol kokend water over haar man uit tusschen Frankrijk en Amerika, voor handen zijn van punten van on< heid en op de gemeenschappelijke pogii om den wereldvrede te vestigen, welke kort geleden zijn uitdrukking heelt gevt in het aannemen van het Kelli En tegenover dat alles staan wij nu machteloos, ongewapend. Van alle kanten kan men ons benau wen, kan men onzen handel verhinderen (en de feiten der laatste tijden bewijzen genoegzaam, dat men niet schroomt tot d*rtm over te gaan) wij echter moeten ons dat laten welgevallen zonder te kik ken, niet waar, „Handelsblad”? Dus: geen .agitatie”, niet de arbeiders beweging „op straat’, de blaffende propa ganda van Rotterdam wordt aan den ket ting gelegd. Maar wat Is dan de eigenlijke bedoeling geweest van het Rotterdamsche congres? Het hoofdbestuur van de VAR-A ontving gisteren, naar het „Volk” bericht, het bericht dat gunstig beschikt is op zijn verzoek om proef uitzendingen te doen over den nieuwen Koot wij kschen zender op een golflengte van 298 Meter. De juiste data dezer proefuitasn- dingen zullen nog worden bekend gemaakt. Uit Stavanger komt het opzienbarende be richt, dat het den daar wonenden Noorschen chemicus, Ottar Rygh, gelukt zou zijn, syn thetisch, dus langs kunstmatlgen weg. stoffen met vitamine C-werklng samen te stellen. Nadere bijzonderheden over deze ontdekking zullen den 4 December worden gedaan In de Maatschappij voor Wetenschappen te Oslo. In de Vrijdag gehouden bijeenkomst heeft professor Poulson reeds de experimenten be spraken. Hij verklaarde daarbij dat men met groote interesse de op 4 December te houden voordracht tegemoet moet zien. „Tldens Tegn" meldt, dat In Zweden reeds een vennootschap Is gevormd tot practische toepassing van deze ontdekking. (Vitaminen zijn, zooals bekend, zeer be langrijke bestanddeelen van de meeste voe dingsstoffen en onontbeerlijk voor de men- scheljjke stofwisseling. Haar ontbreken veroorzaakt ziekten, zooals Beriberi, Pellagra en Scorbut. In het bijzonder Scorbut ontstaat door gebrek aan vitamine C en kan worden bestreden door toevoer der C-vltamlnen. Aan gezien men tot nu toe slechts weinig weet over de chemische samenstelling en de wer kingswijze der vitaminen, kan de onderhavige Al Capone is tot elf jaar gevangenisstraf veroordeeld. Verder werd hem een boete opgelegd van 50.000 dollar. Zooals men weet, stond hij terecht wegens ontduiking van belastingen. ADVERTENTIEPRIJS! regels 195: elke regel meer •99. RECLAME per regel *-75 voor de eerste pagina; voor de overige pagina’s f 9-50. RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD" b|j vooruitbetaling per plaatsing 0.60 per advertentie van 5 regels: Iedere regel meer f 0.12 In den nacht van Zaterdag op Zondag om streeks half een Is een auto, komende uit Ede en gaande In de richting De Klomp tegen een boom gereden. De bestuurder, de heer van P. uit Amsterdam werd zwaar gewond naar het ziekenhuis te Arnhem overgebracht en is tijdens het transport overleden. De auto Is totaal vernield, De echtgenoote van den heer van P die eveneens In den auto zat, kwam met den schrik vrij. Bij de verkiezingen voor het president schap van Peru zijn 113.249 stemmm uitge bracht op Sanchez Cerro, die verleden jaar de revolutie leidde, welke president Legula ten val bracht, maar die daarna zelf dooi een nieuwen opstand werd verdreven. Op Cerro's tegencandldaat De la Haye werden 85.538 stemmen uitgebracht. Cerro voldoet aan alle wetteUJke verelschten om gekozen te worden. voor Frankrijk Duitschland Oostenrijk Bulgarije Hongarije Roemenië Zwitserland Spanje Joegoslavië V. S. v. Amerika Litauen Het blad geeft hierbij te bedenken, dat de handel op Engeland bemoeilijkt wordt door den onzekeren pondenkoers, terwijl Frankrijk tot contingenteerlng is overge gaan (dus Invoerbeperking) en Duitsch land een verscherpte deviezenverorde ning heeft uitgevaardigd. Onze concur renten, vooral in Denemarken, hebben bovendien een voorsprong (tijdelijk) door hun gedeprecieerde valuta en in Enge land staan de nieuwe "erkiezingen voor de deur met als inzet een tarief wet. Voorts: In België geldt een Invoerrecht van f 1.40 per 100 K.G., maar.... aller wegen wordt daar door de boerenorgani saties aangedrongen op verhooging; zoo- dra het parlement bijeen is, zal de kwestie behandeld worden! Volgens berichten uit Brussel, zal de regeerlng nl een wetsontwerp Indienen, om terug te keeren tot het vooroorlog- sche vleesch- en boter-tarief; hetgeen zal beteekenen, dat op boter dan onge veer tien gulden per 100 K.G. zal moeten worden betaald aan invoerrecht. En België is en werd steeds meer! een onzer beste afnemers. Een doode en d Het offldeele communiqué betreffende de besprekingen tusschen president Hoover en Laval ia gisteravond om 23 uur M E T gepu bliceerd. De gemeenschappelijke verklaring legt er uitdrukkelijk nadruk op, dat het niet het doel la geweest van de besprekingen om voor belde regeeringen bindende verplichtingen aan te gaan, maar door de ontwikkeling der feiten ieder land de mogelijkheid te bieden met meer resultaat op eigen terrein te kun nen werken. De oorlogsschuldenkwestle werd In een buitengewoon voorzichtig geformuleerden zin aangeroerd. Beide partijen, aldus de verkla ring, erkennen, dat voor het einde van het Hoover-moratorium een overeenkomst betref fende de regeeringsschulden misschien noodig zou kunnen zijn, beide regeeringen maken echter alle reserves betreffende de bepalingen van dergelUke nieuwe overeenkomsten. Het initiatief In deze aangelegenheid behoort in het kader van de in Juli 1931 gesloten over eenkomsten op een vroeg tijdstip door voor namelijk geïnteresseerde Europeesclie regee ringen genomen te worden. Wat de ontwapeningskwestle betreft, Is de gemeenschappelijke bedoeling van belde vol keren er naar te streven, dat de aanstaande ontwapeningsconferentie niet In gebreke zal blijven de zich biedende mogelijkheid uit te bulten, opdat zij haar zending vervulle, welke ,t zij den grondslag moet luhgyamen vreoe. :d, dat de handha- idaard in Frankrijk Alle «bonne’' oo <H« bl«d sitn Inarvolge de veriekertnneoorweardeii l-B, ongevallen venekerd voor een der volflende ultkeerinoen Licht op De lantaarns moeten mocgMl worden opgertoken ozn 8.11. Dezer dagen heeft, naar het „Handelsblad” bericht, notaris Schouten te Culemborg een schreven gericht tot „de erfgenamen van wijlen Oerritje van Wiggen." waarin gezegd wordt, dat de weduwe Haverman een bedrag groot tweeduizend gulden onder zich heeft, waarvan zij de herkomst niet weet Het ver. moeden aldus de brief is gerezen, dat deze gelden afkomstig zijn van de op zoo tragische wijze om het 'even gekomen Oer ritje en Thomas van Wiggen. Dt weduwe wil derhalve deze geldeTl In overleg met de jus titie onder de erfgenamen verdeelen. De notaris stelt den erfgenamen voor, dat dit bedrag wordt uitbetaald onder aftrek van tien procent, welk percentage ten goede komt aan de weduwe Haverman. Zij verkeert op het oogenbllk In behoeftige omstandigheden. Het wanbeheer van den vroegeren directeur „Verwerpelijk, beslist verwerpelijk Is de methode om stelselmatig de geheele actie der arbeidersbeweging naar de straat over te brengen en daarmede de ongeorgani seerde en ongedisciplineerde volksgroepen, waarin slechts negatieve en asociale drif ten werken, te ve-lelden tot handelingen, waarvan de geheele arbeidersklasse de kwade gevolgen te dragen krijgt en die al. leen aan de reactie voordeel brengt." oefenen, als geval blijft. Iets anders is het, als een diepgaand verschil van meenlng bestaat over be paalde daden van bet regeertagsbeleld. Als in soo*n geval een motie wordt voor gesteld en de meerderheid van de Ka mer stemt er voor, dan heeft de minis ter slechts de kans, of tegemoet komen aan den wensch der Kamer of heen te gaan. Doet hij dat niet dadelijk, dan moet de Kamer, (wil zij ten minste voet bij stuk houden op grond van hetgeen in de motie gevraagd wordt) den mi nister er toe dwingen door te stemmen tegen leder voorstel dat van dien be windsman uitgaat. Dat is de beteekenis van prof. Aalber- se’s verklaring als deze zegt dat men bij ■temming voor zoo'n motie (en deze was in dit geval het doel der socialistische moties) na ,91” gezegd te hebben, ook ■Jb" moet willen zeggen. Wie op deze wijze de beteekenis van een motie ziet in onze staatsinrichting sal moeten toegeven, dat een lid als hU tenminste bereid is verantwoorde lijkheid te dragen er maar zelden ▼oor sal kunnen stemmen. Het is heel goed dat dit nog eens heel duidelijk werd gezegd, want het is lang zamerhand een gewoonte geworden maar direct moties in te dienen. Als de- •e zijn aangenomen, is het gemakkelijk anderen wijs te maken dat men zijn Plicht gedaan heeft, terwijl juist het tegendeel het geval is, want dan begint eerst de kwestie beteekenis te krijgen ▼oor degenen, die hebben voorgestemd. Als men in de toekomst met het stand punt der Katholieken tegenover moties welk standpunt ook door de andere rechtsche partijen gedeeld wordt wat meer rekening hield, zouden er heel wat minder moties worden Ingediend en ■ouden deze daardoor vanzelf aan be teekenis winnen. ALKMAAR Administratie No. 433 Redactie Na. 633 Om een voorbeeld te geven van de moeilijkheden, waarmede de Nederland- sche boter-export te kampen heeft, pu bliceert het „Handelsblad” een staatje van de invoerrechten op boter per 100 K.G„ zooals die in verschillende landen geheven worden. De invoerrechten bedragen (in guldens omgerekend) waren er in totaal 6163 lagere 3457 openbare en 2706 bijzondere. Dit geeft een verhouding van IS staat tot 1. Eindelijk waren er in 1929 In totaal 8062 lagere scholen en wel 3610 openpare en 4452 bijzondere. Derhalve een verhouding openbare tot bijzondere van 09 tot 1. Zaterdagochtend heeft zich in de Veene- •traat te 8 ompwijk, bewoond door een groente-koopman en zjjn gezin, een drama afgespeeld. De vrouw van den groenteman had In ge zelschap van een kostganger ontbeten, ter wijl haar echtgenoot boven nog lag te sla pen. Tijdens dit ontbijt heeft de vrouw wellicht het plan opgevat, haar man te vermoorden f zij heeft althans een pan water laten koken en is daarmee naar boven ge gaan, waar zij het kokende water over haar man heeft uitgestort. Door zich op te richten, kreeg de man ook van het kokende water over het aangezicht. Overdekt met brand wonden en gillend van pijn, snelde hij de straat op; bij omwonenden werd hij binnen gedragen. Een ar.s liet hem direct vervoeren naar St. Antonius Hove te Voorburg. De toestand van den groente-koopman hopeloos geacht. De kostganger heeft blootshoofds met den hem toebehoorenden vracht-auto de vluent genomen. De vrouw meldde zich zelf bü de politie aan. Bij het verhoor weigerde zij op te geven, welke reden haar tot deze daad had ge bracht; wel deelde zij mee, een reden daar voor te hebben. De vrouw is vroeger al eens de echtelijke woning ontloopen. Zaterdagmorgen stortte te Gestel-Elndho- ven een muur in van de In aanbouw zijnde woning van den beer K. De steiger, waarop zich de aannemer met drie werklieden be vond, stortte naar beneden. Tot overmaat van ramp kregen de mannen ook nog een deel van den muur op zich. Allen werden gewond en liepen bovendien Inwendige kneu zingen op. De werklieden moesten naar bet Gasthuis worden vervoerd, doeh konden later per auto naar huis worden gebracht. De verklaring, die prof. Aalberse de vorige week vóór de stemming over de socialistische moties in de Kamer heeft afgelegd namens de geheele Katholieke fractie, is van groote beteekenis en blij vende waarde. Dat alle Katholieke Ka merleden tegen zouden stemmen en dat daaruit groote eenheid bleek, was niet het voornaamste, maar wél wat de nieu we fractle-voorzitter, den eersten keer, dat hij als zoodanig in het openbaar in de Kamer optrad, zeide over het Katho lieke standpunt tegenover moties in het algemeen. Waar er in de laatste jaren geen Interpellatie gehouden kan wor den. zonder dat er een aantal moties wordtAingediend en waar men daartoe ook meermalen overgaat bij de behan deling der begroetingen, is het zeer goed, dat op duidelijke wijze nog eens is vastgelegd in de handelingen der Kamer, hoe de Katholieken over moties denken. uTn het algemeen," zoo zeide prof. Aalberse, „voelen wij niets voor moties en we meenen, dat de Kamer moties ■Heen moet aannemen, als ze noodza- kelljk zijn, en wanneer de Kamer be sloten is, na ^1" gezegd te hebben, ook te zeggen. Al kunnen wij op dezen algemeenen gedragsregel om bepaalde redenen wel eens een uitzondering maken, bij geen van deze drie moties is zulk een reden aanwezig." a Het hier zoo kort, maar toch zoo juist geformuleerde stamdpunt, dat de Katho lieken Innemen tegenover moties, is ook altijd het standpunt geweest van den soo seer betreurden leider mgr. Nolens, die zouden we haast durven zeggen nooit voor een motie stemde. Als men bepaalde wenschen heeft, dan kan men die evengoed in het debat uiten. Wordt die wensch door sprekers van verschil lende richting gesteund, dan is dat vol doende voor de regeerlng om op grond daarvan een toezegging te doen, of, als het om een of andere reden niet gaat, bet verzoek af te wijzen. Van moties, waarbij de Kamer door stemming een uitspraak doet over een bepaalden wensch, moet een zeer spaar zaam gebruik worden gemaakt, want anders verliezen zij baar waarde, om dat de regeerlng - in het geval slj niet bereid is aan den wensch te voldoen de motie kalm naast zich neerlegt en baar gang gaat. Er worden in de Tweede Kamer veel te veel moties ingediend; willen moties indruk maken, dan moet men zich be perken tot bepaalde, zeer bijzondere gevallen. De linkerzijde zou het liefst regeeren door moties. De volksvertegenwoordiging bad dan.de leiding en de ministers zou den niets anders zijn dan de uitvoerders van de besluiten der Kamer. Ieder voelt direct, dat wij met een dergelijk stelsel den verkeerden weg op zouden gaan. By een zeer eenvoudige zaak, waar niet te groote consequenties aan vast zitten en waarbij een minister zich niet al te toeschietelijk toont, kan men door een motie wel eens eenige pressie uit bet maar bij een enkel f 20- 30— 30.50 43.25 51— 52— 58.50 72.50 72.50 78— 100— daarin bestaaXu leveren—vBot een Vervolgens wordt gel ving van den gouden si en de Vereenigde Staten ^an den grootsten Invloed is op het herstellen\van het econo mische evenwicht en het teruakeeren van het algemeen vertrouwen. In den aanvang van de verklaring wordt nog gewezen op de traditioneel» vriendschap - jt niet nlg- igen lerst iden riand- pact. Dit alles heeft het voor de vertegen woordigers van beide landen wenschelljk gemaakt de talrijke actueele problemen eens te bespreken, daar belden hierbij zijn betrok ken, want het is de plicht der staatslieden geen middel onbeproefd te laten om tot prac tische samenwerking te komen in het belang van het algemeen welzijn. De op wederzijdsch vertrouwen berustende betrekkingen tusschen de beide regeeringen zijn van de grootste beteekenis voor de be spoediging der door de beide landen nage streefde saneering „WIJ hebben deze taak met volle vrijmoedigheid op ons genomen. Wij hebben essentleele vorderingen ge maakt” Vervolgens worden de problemen genoemd, die tijdens de gedachtenwisselingen bespro ken zijn: De economische wereldtoestand, de Internationale besprekingen, voor zoo ver zü van Invloed zijn op den economlschen toestand, de as. ontwapeningsconferentie, de uitwerking van de internationale valuta's en andere financieele en economische pro- hlpTTwn, Op het roode congres te Rotterdam heeft de agitator der spoorwegstaking van 1903, de heer Jan Oudegeest, de leus uitgegeven: „Vóór alles agitatie!” In een na het congres verschenen nummer van ,De Soclaal-Democraat” dikte Oudegeest het wachtwoord nog wat aan en vroeg van de 8BAF. na al de agitatie nog „ge welddadiger daden” Oudegeest besloot zyn artikel met een oproep om de christelijke arbeiders klein te krijgen en dan de leiding van het volk in handen te nemen „door de felste agitatie die denkbaar Is.” In hetzelfde weekblad nam de links- socialist De Kadt het wachtwoord van Oudegeest over eu schreef„Het congres heeft bewezen, dat de massa in het laud bereid is. op straat te gaan, en dat is de beteekenis van het congres: inzet tot scherpen strijd.” De heer Albarda zat ver legen met de geesten, die hij in Rotter dam had opgeroepen. Hij haast zich thans In ,JJe Soclaal-Democraat” te schrijven, dat het congres zóó >1161 bedoeld wa3. Daar hij noch aan Oudegeest, noch aan De Kadt en de „agltatie"-schreeuwers. die als Troelstra In 1911 bet hoofd hadden verlo ren, de leiding wil overgeven, dient hij hun een afstraffing toe en verklaart: In Parijsche financieel* kringen U wr> klaard, dat bet bericht betreffende bet crediet van 60 tnillloen schillingen aan Oostenrijk door de Bank van Frankrijk verleend, in desen vorm niet juist la Deze zaak sal eerst 13 November bij de zitting van den raad van beetuur der B. L B. onderzocht worden. In het Paleis van Justitie te Den Haag is Zaterdagochtend de verificatie-vergadertng gehouden in het faillissement van de Verze- kerings-Maatschappij „De Nieuwe Boer haave.'’ De belangstelling voor deze vergadering was niet groot, ongeveer 30 personen hadden aan de oproeping gevolg gegeven. Rechter commissaris was mr. Rueb, curatoren zijn mrs. G. A van Haeften, O. B. W. de Kat en Van Geleln Vitrlnga. Aan de hand van de lijsten der door cu ratoren voorloopig erkende en betwiste vor deringen werden de vorderingen der aanwe zige crediteuren nagegaan. Nadat een der hierbij betrokkenen uitvoerige uiteenzetting had gegeven het karakter van de pensloenstortlngen aan de hand van het reglement, verklaarden cu ratoren, zich ter vergadering alsnog bereid deze vorderingen als concurrent te erken nen. Aangezien de belanghebbenden hun vorderingen ter zake als preferent opgeno men wilden zien en curatoren de preferen tie er van bleven betwisten, werd deze zaak ter verdere beslissing verwezen naar de ci viele zitting van de- rechtbank van 5 Ja nuari 1932. Eveneens werd naar die zitting verwezen de vraag, of een vordering wegens verdien de provisie al dan niet preferent is. Een andere kwestie werd aangeroerd door den vroegeren directeur, den heer D. Deze had bü curatoren eenige verderingen Inge diend. o.a. een van f 19.000 wegens obliga ties. Al deze vorderingen zün door curatoren betwist en toen de heer D. er op bleef aan- dringen om den grond voor deze betwisting te vernemen, deelden curatoren mede, dat zij een veel grootere tegenvordering op den heer D. hadden. Volgens hen heeft de vroegere directeur zich aan verduistering schuldig gemaakt Bovendien heeft hü een wanbeheer gevoerd. Als voorbeeld hiervan voerden curatoren aan. dat er op de balans nimmer een tekort Is voorgekomen, terwijl toch volgens een accountantsonderzoek op ultimo 1929 een tekort van f 280.000 aan wezig was. Ook werden veel te weinig pre mies gereserveerd, terwül ten gunste van het eene Jaar premies werden geboekt, die het daaropvolgend Jaar nog moeten worden ontvangen. Zoodoende werd door tal van fouten de toestand der maatschappij veel te gunstig voorgesteld. Curatoren hebben hierin strafbare hande lingen gezien en zü hebben daarom een klacht tegen den heer D. bij den straf rechter Ingediend. Het onderzoek naar de gegrondheid van deze klacht Is nog hangende. Daarna werden ook de vorderingen van den heer D. verwezen naar de zitting van rechtbank van 5 Januari as. In hun verslag deelden curatoren mede, dat zij mede het bestuur van Nieuwe Boerhaave verantwoordelük hebben geacht voor den gang van zaken. Ze hebben daartoe onderhandelingen gevoerd met de commissarissen, doch deze hebben niet tot eenig resultaat geleld. Daarom hebben cu ratoren dan ook te dezer zake de tusschen- komst van den rechter Ingeroepen, welke procedure nog hangende Is. Eveneens Is nog loopende de procedure voor den kantonrechter te Amsterdam over de vraag, of de verzekerden de door curatoren van hen gevorderde büdrage van tweemaal hun Jaarpremle zullen moeten be talen. Zoolang over deze vragen nog niet Is beslist, kunnen curatoren nog geen enkele mededeel ing doen over eenige te verwach ten ultkeerlng. Een ontploffing heeft Zaterdagmiddag plaats gehad in een kruitfabriek te Paulllles (bü Perpignan). De fabriek vervaardigde in hoofdzaak dynamiet, waarvoor In een barak eer groote hoeveelheid schietkatoen was slagen. In dit gebouw waren van de 250 arbei ders en arbeldsteis. welke aan de fabriek werkzaam zün, slechts 8 aanwezig. Een der arbeiders werd op slag gedood, terwül twee andere zwaar werden ge wond. De overige vüf kwamen er met licn- tere WOndeil af. uci viunmiw-41, ur D* «chado beeft niet veel te beteekenen. i ontdekking van aeer groote beteekenis süa.) Op verzoek van de politie te 's-Oravenhage werd te Nümegen aangenouden zekere M. O„ een 24-jarige vrouw beschuldigd van "erschü- lende diefstallen van kostbare kleedlng tot een bedrag van büna f 600. Ons lager onderwüs heeft een buitenge woon Interessante geschiedenis. De tatistlek van het gewoon en uitgebreid lager onder wüs. welke door bet Centraal Bureau voor de Statistiek te 's-Gravenhage werd bewerkt, geeft er een beknopt overzicht van. De eerste wet tot regeling van het lager onderwüs dateert van 1806. Onder deze wet bestond er geen vrüheld van onderwüs. Ook al was Iemand In het bezit van de noodlge bewüzen van bekwaamheid dan was bü nog niet zeker, dat hü onderwüs mocht geven. Daarvoor was vergunning van de plaatoe- lüke Overheid noodig en deze werd volstrekt niet altüd verleend. In het midden der vorige eeuw waren er mede hierdoor nog slechts weinig bü zonde re scholen. Toen kwam In 1857 een nieuwe onderwüs-, wkt tot stand. Zü gaf uitvoering aan bet be ginsel, neergelegd in de Grondwet van 1848, volgens welke het geven van onderwüs vrij zou zün behoudens het toezicht der Overheid, en. voor zoover het middelbaar en lager onderwüs betrof, het onderzoek naar de be kwaamheid en zedelükheld der onderwüzers. Bü deze wet werden minimum-jaarwedden voor de hoofden en onderwüzers der openbare scholen vastgesteld, alsmede een maximum aantal leerlingen per onderwüzer. Wanneer het aantal leerlingen meer dan 70 bedroeg, moest het hoofd der school worden bijge staan door een kweekellng. terwijl bij meer dan 100 leerlingen de hulp van een onder wüzer noodig werd geacht. In 1878 werd weer een stap voorwaarts gedaan. De onderwüswet. welke in dat Jaar tot stand kwam, bracht een sterke vermin* dering van het aantal leerlingen per onder wüzer. Reeds bü meer dan 30 schoolgaande kinderen meest het hoofd door minstens één onderwüzer worden bügestaan. terwijl een tweede onderwüzer vereischt werd, wanneer het aantal leerlingen boven de 70 steeg. Deze bepalingen golden niet voor het büzonder onderwijs. Bü de wet van 1889 werd een eerste stap gezet op den weg der financieele gelijkstel ling van openbaar en büzonder onderwijs tea opzichte van Rijks kas. Büaotüfere scholen, die, wat het aantal onderwijaen betreft, voldoen aan de voor de openbare scholen gestelde eischen, kregen recht op een Rüksvergoedlng voor de onderwüzers- salarissen, zooals aan de gemeenten voor hare openbare scholen werd toegekend. In de jaren 1901 en 1905 volgden verdere verbeteringen in de positie der büzondere Zü ontvingen een büdrage In de der schoollokalen; de minimum- salarissen der verplichte en een deel van 1 de salarissen der boventallige onderwüzers werden van Rükswege vergoed, voor de pen- 1 sioenen der onderwüzers werd zorg gedra- 1 gen. Ten slotte kwam de Lageronderwüswet van 1920, waarbü de büzondere scholen ten opzichte van de openbare kassen volkomen met de openbare werden gelük gesteld. Merkwaardig is het na te gaan hoe zich de verhouding van openbaar tot büzonder onderwijs sedert het midden der vorige 1 eeuw, mede als gevolg van de geschetste ontwikkeling der wetgeving, heeft gewü- zlgd. De statistiek geeft een staatje, waaruit blükt. dat er In 1845 In ons land 3214 lagere scholen waren, waarvan 2410 openbare en 804 büzondere. Er waren dus 3 openbare scholen op 1 büzondere. In 1900 waren er 4607 lagere scholen en wel 3127 openbare en 1480 büzondere. - verhouding was toen dus ongeveer als 2.2 staat tot 1. In 1920 scholen en Minister Reymer heeft heden een bezoek gebracht aan de Wieringermeer, teneinde zich te vergewissen van den voortgang der werkzaamheden voor het In cultuur brengen den grond, De directie uit Alkmaar diende den minister daarbü van voorlich ting. Ook werd een bezoek gebracht aan de overige Zuiderzeewerken. In het büzonder aan die nabü Kornwerderzand, waar het dichten van een der sluitgaten van den af- sluitdük onderhanden is. De dlrecteur-gene- raal van den Rnkswaterstaat, dr. Ir. Rin gers, de administrateur. Ir. Rosenwald, de dlr.-generaal der Zuiderzeewerken. Ir. De Blocq van Kuffeler en de eerst-aanwezend ir. Van de Wall vergezelden den Minister. Te Den Oever sloot de dlrecteur-hoofdult- voerder der M. U. Z.. ir. Lely, zich bü het gezelschap aan. Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door f TEft >11 «en ongeval met f OCfl bi> verlies van een hand f «4E bil verlies van een f £f) breuk van armen, beide beenen of belde oogen wV. doodeliiken afloon AUU.” eeB ong ZO,- duim ot winvingar been ol arm

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1931 | | pagina 1