ONS BLAD
ROOFOVERVAL OP DE BOEREN-
LEENBANK TE SCHIPLUIDEN
ARRESTATIE IN VERBAND MET DEN
ROOFMOORD TE GORINCHEM
KRISIS, WERKLOOSHEID EN
LOONSVERLAGING
I
dit nummer bestaat uit twee bladen
vijf EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 2«3
MAANDAG 9 NOVEMBER 1931
f40
VOORNAAMSTE NIEUWS
De N. C R. V. gestraft
Boerenarbeider te Vloerden aangehouden - Nachtelijke huiszoeking
f
Een 22-jarige moeder
moordenaar
Fransch marineluchtschin
A.
in den storm verongelukt
Vechtpartijen in een
schouwburg te Madrid
Mislukte aanslag op
ex-keizer Hsuan Tung
JOH. LAUWERS
ALKMAAR
PAYGLOP 3
Scheerstellen Scheerdoozen
5
te
ioro,
1-10.
rmn-
uiven
her
nazie
S per
ïnol-
103—
at;
itelen
5 per
Prei
De kassier neergeslagen
De drie daders met een buit van ongeveer tienduizend gulden ontkomen
IN EEN SOCIALISTISCHE MAATSCHAPPIJ
f3000.- fiso.- sacr-is 1250.- x-TSTshs 1125.- f 50- ■i.-Tr*.™
MHGIFTE MOEI, OP STRAFFE VAR VERLIES VAR ALLE RECHTER, GESCHILDER UITERLIJK DRIEMAAL VIER EH TWIRTIG UREH HA HET ORGEVAL
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
K. middenstand en bcdrijfsorg*-
De A. V. R. O. contra den Staat.
font-
De bemanning gered
IUW-
Barometerstand9 uur v m. 7.54. Stilstand.
vaststellen.
onderhoud
Zoo mofelUk Maandag aa. uitspraak
De moordenaar verwond?
te
Be
de
De bemanning gerjd
te
Noodlottige familietwist
Voor drie maal uitgesloten van da venorgtag
van het „algemeen programma”
Amerikaansch stoomschip ramt
Deense h visschers vaar tuig
BUREAU!
Telefoon:
Sporen in verschillende richtingen
notaris
het
De N.CJ1.V. voor drie maanden uitgeslo
ten van de verzorging van het .algemeen
programma”.
De brandschade op de ..Statendam” «eer
gering. Het schip is naar Rotterdam ver
trokken.
Crisiscommissie ter vermindering van
moeilijkheden in het bedrijfsleven.
Roofoverval op de Boerenleenbank te Schip
luiden. De daders met pLm. 10.000 verdwe
nen, na den kassier te hebben neergeslagen.
Een arrestatie in verband met den roof
moord te Gorinchem.
Licht op De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 435.
ABONNEMENTSPRIJS:
.per kwartaal, voor Alkn^aar 2.—
Voor buiten Alkmaar 2.85
Met Geïllustreerd Zondagsblad
0.60 hooger
bom
explo-
een
verband
doch
een
chef -controleur
kantoor
hetgeen
te
«000
rarte-
Zondag
„Cou-
De R.
nisa tie.
Fransch marineluchtschlp verongelukt; de
bemanning is gered.
tante
—38;
hvell
340;
Aug.
ertiy
sas-
•non
2.30-
witte
ifoode L
Gele T
stuks.
■wene
Rep
- tot
2 per
i ct.
kool
ct.
ld.
idü-
ruk.
ha
lbot
*ren
elen
lee-
Poi-
ct.
slag.
Om-
aten
K.O.
Bra.
fleur
nln-
t f 4
lette,
eren,
n f7
Peer
veau
—36.
3—8.
1—
ruit-
20—
-048
kist.
üor-
84—
-1.06
35
ven.
ant
Per
laten
-010
slling
fsan-
The
ortu-
»nge
nann
diry.
Verschenen is het voorloopig verslag der
Tweede Kamer over de begrootlng van
Binnenlandsche Zaken voor 1932„
Het ondersoek wordt met kracht
voortgezet.
In het kantoor van den vermoorden no-
t*ris is waarschijnlijk naar sporen gezocht
met het succes, dat men enkele vingeraf
drukken heeft gevonden, die omnlddellUk
gefotografeerd zijn. Een groove stroom van
getuigen heeft zich aangemeld, waaronder
er verschillende personen waren die te half
9 in den avond van den moord een fiets
voor de woning v*n den vermoorden notaris
hebben zien staan. Al de inlichtingen die
deze getuigen verstrekken worden zorgvul
dig nagegaan.
Vast is komen te staan dat de moordenaar
door de voordeur is binnengekomen en op
dezelfde wijze *t huU weer heeft verlateu. Do
Mi verlies van 'o
anderen vinger
De N. C R. V is door de Algemeen pro-
gramma-commissie voor drie achtereenvol
gende koeren uitgesloten van de verzorging
van het „algemeen programma”, in verband
met haar uitzending van Vrijdagavond 30
October 1931, welke door de Radio-Omroep-
Contróle-commissie Is afgebroken, dasu- het
desbetreffende programma door de algemeen
programma-cotnmissie niet was goedgekeurd.
Het „Handelsblad" verneemt, dat het be
sluit tot schorsing is genomen zonder dat de
N. C. R V. in de gelegenheid is gesteld om
zich te verantwoorden.
Een brutale roofoverval heeft Zaterdag
avond te Schipluiden plaats gehad, waarbu
den daders een bedrag van ongeveer f 10.000
bijna geheel bestaande uit bankpapier, in
handen is gevallen.
Wegens zijn herstel tot keizer over
Mandsjoerije?
Het meest Interesseert ons daarin nu
natuurlijk de vraag betreffende krisis,
werkloosheid en loonsverlaging in zulk
een maatschappij.
Zullen deze onprettige dingen zich in
de vernieuwde maatschappij óók (kun
nen) voordoen?
Het tooneelstuk was tegen de
Jezuïeten gericht
De overval heeft in het anders zoo rus
tige plaatsje groote consternatie verwekt.
Toen het gebeurde in den loop van Zon
dagochtend bekend werd, verzamelden zien
groepjes voor bet kantoor om het gebeurde
te bespraken.
Het kantoor en de woning van de Wed.
Van Adrichem liggen op ongeveer 50 Meter
afstand van de overige aan de Tramkade
gelegen hulzen. Behalve de kassier en de
heer C. van Adrichem schijnt niemand in
het dorp iets van de daders te hebben ge
zien.
Het onderzoek van politie en justitie wordt
voortgezet.
De kassier van de Boerenleenbank te
Schipluiden, de heer H. van Velzen, uit Delft,
houdt o.a. op Zaterdagavond zitting. Het
kantoor der bank is gevestigd aan de Tram
kade en is aangebouwd aan de woning van
de Wed. Van Adrjchem. Het bestaat uit een
wachtkamer, een tusschenkamer en het
eigenlijke kantoor, waar de kassier zitting
houdt. De cliënten der bank worden daar
door den kassier ontvangen achter een tafel.
Tusschen het kantoor en de woning van de
Wed. van Adrichem bestaat geen verbinding.
op onmiddellijk den burgemeester van Schip
luiden. den heer D. J. M. van Gent en de
politie.
De belde veldwachters van het dorp waren
spoedig ter plaatse, doch de burgemeester
stelde tevens onmiddellijk de politie van
Delft van het gebeurde In kennis. Ook de
dokter, de heer Dr. F. H Reijnders, werd ge
waarschuwd.
De overval heeft te ongeveer negen uur
plaats gehad en tegen tien uur waren de
hoofdinspecteur van politie uit Delft C.
Borstlap en de inspecteur van de recherche,'-
de heer A. I. Oerlemans, ter plaatse.
Dr. Reijnders had intusschen den neer Van
Velzen verbonden. Zijn toestand was vrij gun
stig. Hij heeft eenlge slagen op het hoofd
gekregen hij kan niet zeggen waarmede
dit geschiedde en was dóór het schot,
zooals gezegd, aan den duim en in het ge
laat gewond.
Hij was vrij kalm en kon van het gebeur
de een goed relaas geven zonder evenwel een
goed signalement van de belde mannen, die
hem hadden overvallen, te kunnen öpgeven.
Na het eerste verhoor is hij per auto naar
zijn woning te Delft vervoerd.
Gebleken Is, dat ongeveer een bedrag van
tienduizend gulden door de beide mannen
Is meegenomen, te weten twee bankbiljetten
van f 1000, oud model, een of twee bankbil
jetten van f 1000 nieuw model, negen bank
biljetten van f 300, 40 of 50 bankbiljetten
van f 100, een bankbiljet van f 60. twee
bankbiljetten van f 50 en twintig bankbiljet
ten van f 25 en verder 80 kwartjes in twee
rolletjes van 40 stuks.
De justitie werd tevens op de hoogte ge
bracht van den overval.
Nog Zaterdagavond werd met een politie
hond In de omgeving gezocht, doch eenlg
spoor van de daders heeft men tot dusver
niet kunnen vinden.
De drie mannen waren vermoedelijk in
grijze costuums gekleed. Hoe zij vertrokken
zijn, heeft men tot nu toe evenmin kunnen
t
Kort geding A.V.R.O. contra
den Staat
Er zullen middelen te vinden
zijn om de kansen op een ekonomlsche
krisis met alle gevolgen daarvan
te verkleinen.
Maar dan zullen de soclaal-demokra-
ten niet het eenig-mogelijke ekonomi-
sche stelsel moéten trachten te vernie
tigen. doch met ons in den geest
van „Quadrageslmo Anno*’ moeten
strijden voor een juiste beleving van het
heden ten dage zoo veel gesmade, maar
dan ook vaak zoo schandelijk misbruikte
kapitalistische stelsel.
Vrijdag is in een der schouwburgen
Madrid een tegen de Jezuïeten gericht too
neelstuk voor de eerste maal opgevoerd.
Onder een gedeelte van het publiek wekte
het stuk groote verontwaardiging. Het
kwam tot twisten tusschen kerksche en
antl-kerksche groepen toehoorders, welke ten
slotte ontaardden in wilde vechtpartijen,
waarbij zelfs de inrichting van den schouw
burg gedeeltelijk werd verwoest.
De voorstelling moest worden afgebro
ken. Het toegesnelde detachement politie
ontruimde den schouwburg en arresteerde 70
personen. Talrijke personen werden bij
vechtpartijen gewond.
en
zich daarvoor eveneens
chem begeven had.
Zaterdagavond is een Fransch marine
luchtschlp In de nabijheid van Rochester-
sur-Mer in een hevlgen storm geraakt tenge
volge waarvan het, wegens een ontstaan mo-
motordefect moest dalen.
De commandant had alle voorzorgsmaat
regelen genomen om een vlotte landing mo
gelijk te maken. Ofschoon hij het omhulsel
liet scheuren, werd echter het luchtschip
door den krachtlgen storm nog 3 tot 4 KM.
over den bodem gesleurd, waarbij de hoo
rnendie In den weg stonden, omgeworpen
werden.
Tenslotte bleef de gondel loodrecht han
gen. Als door een wonder Is het grootste ge
deelte van de bemanning ongedeerd. Slechts
de commandant en een Ingenieur hebben
lichte verwondingen bekomen.
Dus
ging.
Maar hiermede is men ook in een ge
socialiseerde maatschappij niet klaar:
ook. hier zullen de gevolgen der krisis
voor de slachtoffers verzacht moeten
worden.
En wat dan?
Landauer zegt:
.Dan moet ook het socialisme zorgen
de schade te herstellen, die zij niet
heeft kunnen voorkomen. Dan moet
ook het socialisme een gedeelte van het
inkomen van zijn burgers in beslag ne
men, niet om de conjunctuur te sanee-
ren. maar om daarmede de arbeiders,
die op straat staan, aan den arbeid te
zetten, wanneer het er zich niet toe
wü beperken, hun vrijaf te geven en
hun te ondersteunen en boven dien
toestand wil het socialisme juist uitko
men."
Dat beteekent voor de gemeenschap
dus ook al weer inkomstenvermindering,
voor de arbeiders: loonsverlaging.
Naar uit Kopenhagen wordt gemeld,
heeft het Amerikaansche stoomschip ..Sa
guache”, van de MacCormack-Ujn, een
Deensch vlsschersvaartuig, „Merry" ge
naamd, gistermorgen ten Westen van Skaw
geramd.
De aanvaring was zoo hevig, dat de vls-
scherskotter gedurende meer dan 10 minu
ten aan het Amertkaanache stoomschip bleef
hangen, gedurende welken tijd de neenjw.be
bemanning op het Amerikaansch* stoom
schip overspringen kon. Daarna zonk de
kotter met al het vischtuig en een volle
lading visch. --*- --
Deze waarneming klopt volkomen met de
getuigenis van een dame, die eveneens op
genoemd tijdstip een flets voor het huis
heeft zien staan. Van deze verklaring
maakten wij reeds melding.
HOF «C ALKMAAR
Administratie No. 433
Redactie No. 633
bodem van het uintje achter de woning be
staat uit rul zand en als de moordenaar
dezen weg gekozen had om het pand bin
nen te dringen of te verlaten, zouden er
Indrukken van voetstappen gevonden moe
ten zjjn, wat niet het geval is.
Een oproep.
Daar het van het grootste belang is dat
eenieder die op den avond van den moord
den notaris gesproken heeft, bekend wordt,
heeft de burgemeester van Gorinchem een
circulaire laten vervaardigen, die in 70 ge
meenten rond Gorinchem verspreid is en
waarin eenieder die Donderdagavond tus
schen .6 en 11 uur in het huls van den no
taris is geweest verzocht wordt zich bij de
politie te Gorinchem te vervoegen.
De indruk dat de moordenaar een mede
plichtige gehad heeft, Is versterkt.
In de nabijheid van het Hjk Is een vul
penhouder gevonden, waarmee de versia-
gene naar alle waarschijnlijkheid vlak voor
zijn gewelddadiger: dood nog heeft ge
schreven. Er Is dan ook lang gezocht naar
stukken of brieven, die hij geteekend had,
maar men heeft deze niet kunnen vinden.
Sporen in verschillende^ichtingen.
Er zijn sporen in verschillende richtingen
heeft commissaris v. d. Marei verklaard en
al deze sporen worden zorgvuldig nagegaan.
Een oogenbllk heeft men bij het zoeken
naar den moordenaar nog gedacht aan een
beruchten inbreker, zekeren P. P., die zich
eenigen tijd geleden aan verschillende in
braken in het naburige Herwijnen heeft
schuldig gemaakt. Deze P. Is onlangs tij
dens zjjn overbrenging tusschen Eindhoven
en Roermond uit den trein gesprongen en
aan zijn geleiders ontkomen. Men heeft
deze theorie echter al weer spoedig als
hoogst onwaarschijnlijk opgegeven. Deze
moord Is trouwens vermoedelijk„über
haupt" niet door een Inbreker gepleegd.
Het juiste bedrag van het uit de brand
kast gestolen geld is. naar bij een nader
onderzoek in boeken gebleken is, f 6100.
De dader van den moord moet zijn ver
wond of moet een, bloedneus hebben opge-
loopen.
Aangezien het onderzoek ook
onvermoeid Is voortgezet, heeft de
rant" den commissaris van politie, die het
onderzoek leidt, slechts even te spreken
kunnen krijgen en wel gisteravond.
Hij deelde het blad mede, dat reeds
arrestatie heeft plaats gehad In
met deze zaak, en wel te Woerden,
dat In het belang van het onderzoek verder
nog nieta naders kon worden bekend ge
maakt.
Er komen bij de politie vele gegevens
binnen, welke stuk voor stuk nauwkeurig
onderzocht worden. Het officieele rapport
van dr. Hulst uit Lelden beeft de oommjs-
ADVERTENTIEPBIJS: Van 1—5
regels f 1.25: elke regel meer 0.25.
RECLAME per regel t >-1s f0”
de eerste pagina; voor de overige
pagina's 0.50.
RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD"
bii vooruitbetaling per plaatsing
f 0.60 per advertentie van 5 regels:
iedere regel meer f 0.12
Zal het met krisis, werkloosheid en
loonsverlaging in de gedroomde toe
komstmaatschappij dus zooveel gunsti
ger gesteld zijn dan heden in onze „ka
pitalistische” samenleving?
Als we het getuigenis van dezen
socialistischen deskundige ernstig over
wegen, zijn onze verwachtingen niet al
te hoog gespannen.
En met deze zakelijke redeneering
voor oogen mochten onze sociaal-demo-
kraten, die thans weigeren de gevolgen
van een voor ons onvermijdelijk ge
worden krisis te aanvaarde1» en die alle
schuld zonder meer laden op het kapi
talistisch stelsel, wel een toontje lager
zingen.
Zeker!
In de zaak van den moord op
Courrech Staal' tal Gorinchem is op
oogenbllk nog niet veel licht gekomen.
Er schunt sprake van te zUn. dat de
moordenaar een medeplichtige heeft gehad.
Een rechercheur heeft op den avond van
den moord een hem bekenden man om het
huls van den notaris zien ronddraaien.
Deze man is een keer of vijf naar een tol-
letinrichting vlak In de buurt gegaan, van-
waarult hij de situatie kon overzien.
Natuurlijk heeft men dezen man trach
ten op te sporen, doch het is wel zeer merk
waardig. dat hU uit Gorinchem verdwenen
is en geen spoor heeft nagelaten.
Tevens heeft bedoelde rechercheur tegen
half 9 een man op een flets voor het huis
van den notaris zien stilhouden en naar
binnen gaan.
saris van politie nog niet ontvangen, zoo-
dat nog niets kon worden medegedeeld om
trent de juiste oorzaak van den dood van
het slachtoffer.
Alle telefonische mededeellngen voor het
huis van den verslagene bestemd, gaan vla
het politiebureau.
Het blad had ook nog
met den heer v. d. Wal.
van de N. V. „Nachtveillgheldsdlensl", die
het volgende vertelde:
HU, v. d. W. was met den notaris over
eengekomen, dat, Indien op het
van "Men notaris licht brandde,
volgens afspraak alleen door V. d. W.
zien was door een kier in de blinden, hij
tegen de ruiten klopte. Dit klopteeken
werd dan door den notaris teruggegeven,
of deze liet zich zien en maakte door spre
ken zUn aanwezigheid bekenej. Ook Don
derdagavond was v. d. W. op contröle, doch
daar er geen licht brandde, werd geen
teeken gegeven. Ook bespeurde hjj verder
niets bUzonders.
Het geven van afgesproken teekens (ook
door middel van zaklantaai is) gebeurt ook
wel bU andere bij dezen nachtdienst aan
gesloten ingezetenen, doch twee en een
halve maand geleden had de heer Cour
rech Staal extra toezicht gevraagd. In ver
band hiermede wordt vermoed, dat de ver
moorde voorgevoelens had van een eventu-
eelen overval of Iets dergelijks, doch tegen
over zjjn personeel heeft hjj zich in degen
zin nimmer uitgelaten.
Omtrent de arrestatie te Woerden, waar
over de commissaris van politie te Gorin
chem zich In enkele bewoordingen uitliet,
meldt de correspondent van het blad te
Woerden nog het volgende:
De bevolking werd gisteren opgeschrikt
door de aanhouding van zekeren S., een
boerenarbeider, die pas kort in de ge
meente woont, als verdacht van den moord
op den notaris te Gorinchem. De politie
wenschte echter geen inlichtingen te ver
strekken en ook aan de getuigen is geheim
houding opgelegd, waarschijnlük in ver
band met het verdere onderzoek.
Men vertelt echter het volgende: Een
spoor, dat naar deze gemeente leidde,
werd door den inspecteur van politie uit
Gorinchem gevolgd tot de woning van 8.
Deze en zijn vrouw waren niet thuis doch
werden, toen zU van den trein kwamen,
gearresteerd en naar het politiebureau ge
leid. Zaterdagavond arriveerden de politie
deskundige Van Ledden Hulsebosch en de
inspecteur van politie uit Gorinchem die
met den burgemeester, den heer H C. van
Kempen, een huiszoeking verrichtten. Den
geheelen nacht schijnt het onderzoek
duurd te hebben. De verdachte Is gister
morgen naar Gorinchem medegenomen.
Hoe kritiek de tijden ook ^Ijn voor
heet ons volk, de 8. D. A. P. vyeigert
ondanks haar zware verantwoorde
lijkheid In vele bestuurscolleges mede
pogingen aan te wenden om den nood
te keeren, om tot saneering mede te
werken.
In de Kluner kan een man als Albarda
wel eens een verstandig woord spreken
over de krisis en wat daarmee samen
hangt, maar op haar vergaderingen en
in haar pers voedt de 8.'ï>. A. P. haar
volgelingen op tot het geloof, dat de
regeering zonder noodzaak de loonen
wil verlagen, dat zij zonder noodzaak
weigert, de werkloosheid behoorlijk te
bestrijden en den werkloozen een beter
lot te bezorgen.
En wat beduidt een verstandig woord
van Albarda in de Kamer,'planneer de
S. D. A. P. uit demagogische overwegin
gen weigert In diezelfde Kamer de ver-
soberingspoütiek der regeering te steu
nen l
Onder het voorwendsel o.a., dat de
regeering eerst maar eens 25 pct. van
de Defensie-uitgaven moet schrappen,
wat dat moét egn Albarda weten
een absolute onmogelijkheid is!
De sociaal-demokraten geven wat
heel goedkoop is! de schuld van alle
krlsis-ellende aan het kapitalisme, en
met een zeker leedvermaak zelfs zien
zij de wereld worstelen en zwoegen en
lijden.
Omdat zij in deze krisis het bankroet
van het kapitalisme zien.
Naar zij zeggen.
De wereld mag vergaanals daar
door maar het bewijs geleverd wordt,
dat het vervloekte kapitalisme een on
deugdelijk stelsel is en nooit heeft wil
len deugen.
Er zijn reeds vele lange dagbladarti
kelen geschreven en vele lange rede
voeringen gehouden om bet onderscheid
aan te tooner» tusschen kapitalisme „met
en zonder aanhalingsteekens”, en ter
loops zij er hier even aan herinnerd,
dat er verschil bestaat tusschen het
kapitalisme en het misbruik daarvan.
De socialisten willen het heele stelsel
opruimen en in hun minachting voor
het stelsel vinden zij het nauwelijks de
moeite waard, uitroeiing van kapitalis
tische misbruiken na te streven.
D e oplossing van alle moeilijkheden
zien de socialisten enkel en alleen in de
verwezenlijking van hun „heilig ideaal”,
In de vestiging van den socialistischen
heilstaat.
Alles wat er slecht en boos is in het
kapitalisme, dat zal in het socialisme
goed en edel zijn.
De'sectie op het lijk.
Eergisteren heeft de sectie plaats gehad
op het lijk van den vermoorden notaris
Courrech Staal.
De lijkschouwing, die zoowel in- als uit
wendig plaats heeft gehad, is verricht door
Dr. Hulst, die daartoe naar Gorinchem was
gekomen
Dr. Hulst is daarbU geassisteerd door Dr.
van Ledden Hulsebosch en door inspecteur
J. v. Tas, den chef van den fotographischen
dactyloscopischen dienst, welke laatste
weer naar Gorin-
Het is een, ook voor de socialisten,
ellendig feit, dat nog nooit Iemand ter
wereld zich een eenigszlns concrete
voorstelling van het leven in een rooden
heilstaat heeft kunnen vormen, ofschoon
het deb mensch over *t algemeen toch
niet aan phantasie ontbreekt.
Denken wij er eens wat dieper over
na, dain stuiten wij telkens op moeilijk
heden om niet tte zeggen: onmogelijk
heden hoe zal dit, hoe zal dat gaan?
Wij zien dan al maar vraagteekens!
In verband met de houding der so
ciaal-demokraten ten opzichte van de
krisis-moeilijkheden is het echter *an
het grootste belang, de vraag te stellen:
zal het socialisme in staat zijn, kri-
slssen in de toekomst te bezweren, zal
het socialisme afrekenen met die af
schuwelijke werkloosheid en zal in den
toekomststaat het ongemak van loons
verlaging uitgebannen blijven?
Heeft het socialisme voor al die na
righeid het heilmiddel gevonden?
De „kapitalisten” gelooven er niets
van, maar dat is natuurlijk weer een
leelijke streek van diezelfde „kapitalis
ten”; zij Willen natuurlijk hun standje
redden en zijn dus als de dóód voor de
erkenning van de voortreffelijkheden
der in de toekomst lokkende socialisti
sche maatschappij.
Neen, als we omtrent deze dingen in
gelicht willen worden, dan moeten wij
terecht komen bij achttien-karaats-
soclalistische voorlichters, voorlich
ters, die ons weliswaar veelal in den
steek laten, wanneer we *t naadje van
de kous betreffende den toekomstigen
heilstaat willen weten, inaar die in
ieder geval toch veel geloofwaardiger
zijn dan de egoïstische kapitalisten.
Nu zijn we met onze moeilijkheden
omtrent krisis, werkloosheid en loons
verlaging in een socialistische maat
schappij eens bij een prima socialistisch
deskundige terecht gekomen; *t Is Carl
Landauer, die onlangs een boek In het
licht gaf, getiteld ,,PIanwlrtschaft und
Verkehrswirtschaft”, waarin de schrij
ver probeert, ons een voorstelling te
geven van den gang van zaken In een
gesocialiseerde samenleving.
Naar uit Peking gemeld wordt, is gister
nacht in zUn huis in de Japansche conoee-
sie aldaar een aanslag gepleegd op ex-kei
zer Hsuan Tung.
Volgens de Japansche dagbladen bracht
een hotelbediende ten huize van den ex-
keizer een geschenk, bestaande uit twee
manden fruit en twee bussen thee. Toen
Hsuan Tung het deksel van een der man
den oplichtte, bleek, dat er een bom in
verborgen was. welke echter niet
deerde.
Men meent, dat deze aanslag gepleegd is
door eenige Chineezen, die in een hotel
woonden in de Fransche concessie en die
den hotelbediende met de geschenken
naar den ex-keizer hebben gezondene Zd
waren Inmiddels vertrokken. V
Aan deze gebeurtenis wordt groote poli
tieke beteekenis gehecht in verband met
de geruchten, die in den laatsten tijd de
ronde deden en volgens welke de Japan
ners ex-keizer Hsuan Tung hebben aan
geboden hem te herstellen tot keizer over
MandsjoerUe.
Voor den waarnemend president van de
Haagsche rechtbank, mr. Van Rhede van
der Kloot, werd eergisteren het kort geding
behandeld, waarin de Avro den minister
van Waterstaat had gedagvaard naar aan
leiding van de beslissing van den minister
van 14 October, waarbjj aan de Radiovolks-
unlversltdt Holland twee uur aendtüd per
drie weken werd toegekend met ingang van
3 November, in mindering van den zendtijd
van de Avro.
Namens eiacheres pleitte mr. G. J. Salm,
uit Amsterdam, en namens den minister
mr. J. H. Telders. Voorts woonde de heer
Van Gheel Gildemeester, algemeen secre
taris van de Avro, de pleidooien bij.
Als laatste bezoeker voordat de aanslag
heeft plaats gehad, heeft de ongeveer 25-
jarige Com. van Adrichem. de zoon van de
Wed. Van Adrichem, den heer Van Velzen
bezocht. Er zaten toen drie personen, ver-
moedelUk tusschen 21 en 30 jaar, in de wacht
kamer.
Toen de heer Van Adrichem vertrokken
was, kwam een dezer drie mannen het kan
toor binnen en begon een gesprek met den
kassier. Spoedig daarop verscheen een twee
de persoon en samen zijn zU den heer Van
Velzen te Hjf gegaan. Een van hen sloeg
den kassier met een hard voorwerp op het
hoofd, terwijl de ander uit een revolver een
schot loste. Doordat de heer Van Velzen met
den arm trachtte af te weren, ging een kogel
door den linkerduim en als schampschot
langs het Jukbeen. Door de slagen op het
hoofd viel de heer Van Velzen echter neer
en daar hU, hoewel niet bewusteloos, toch
niet in staat was iets tegen de beide over
vallers te doen, bleef hU liggen.
De Indringers gingen toen naar de open
staande brandkast, waaruit zij een bruin le
deren wisselloopersportefeuille met bankpa
pier namen en vertrokken. De derde persoon
heeft in dien tUd vermoedelijk op den ult-
kUk gestaan om bU eventueel onraad te waar
schuwen of verset te plegen.
Toen de beide mannen verdwenen waren,
heeft de beer Van Velsen om hulp geroepen
en heeft geklopt op den muur, die zijn kan
toor van de woning van de Wed. Van Adri
chem scheidt. De heer Com. van Adrichem,
die wel eenlg gerucht gehoord had, doch nlev
had begrepen wat er gebeurde, is toen naar
het kantoor gegaan, waar hij den heer Van
Velzen vond liggen.
De heer Van Adrichem waarschuwde daar-
Carl Landauer ziet een ekonomlsche
krisis voornamelijk als het gevolg van
een tekort aan kapitaal: In de jaren,
welke aan een krisis voorafgaan, wordt
enorm veel kapitaal in het productie
proces gestoken; de productiemiddelen
worden enorm uitgebreid, maar als de
productie eenmaal geconsumeerd moet
worden, blijkt er een tekort aan kapitaal
om al die uitbreidingen te financieren.
En dan is de krisis daAr.
Kan dit malheur een gesocialiseerde
maatschappij óók overkomen?
Landauer zegt van Ja”:
,.In ieder geval kunnen overbeleggin-
gen (in de gesocialiseerde maatschap
pij) voorkomen. Haar oorzaken kunnen
zijn misrekeningen der centrale instan
ties of dwalingen der bedrijfsleidingen.
Het kan gebeuren, dat de afzonderlijke
ondernemingen op grond van beschik
baar bespaard kapitaal met beleggingen
beginnen, waarvoor dat bespaarde ka
pitaal niet toereikend is.”
Voor een ekonomlsche krisis zal dus
ook de verhoopte, nieuwe maatschappij
niet zonder meer gevrijwaard zijn.
Landauer heeft echter niet alleen dit
minder gelukkige feit geconstateerd,
hij heeft zich ook afgevraagd, hoe
men in zoo'n maatschappij een krisis
zou kunnen voorkomen; hij meent er
het volgende or gevonden tè hebben:
j. .Tedere conjunctuuromslag ontstaat
doordat de hoeveelheid kapitaal te kort
schiet. De gunstige conjunctuur wordt
derhalve in stand gehouden, wanneer
men uit het fonds, dat voor maat
schappelijk verbruik beschikbaar is, een
deel van het inkomen wegneemt en het
aan de productie toevoert, het derhalve
in trgpitq»! otnsst. Do sociAlisUscbc
Btaat heeft tot taak krisisgevaren voor
uit te zien en af te-wenden, doordat hü
zoodra zich het gevaar vertoont, be
halve door de reeds geldende belasting,
door een bijzondere korting, op de
winstaandeelen, door daling der grond-
loonen of door verbruiksbelastingen
het verbruikslnkomen vermindert en
het gedeelte van het inkomen, dat
daardoor vrij komt, ter beschikking van
de ondernemingen stelt voor beleggin
gen."
Het valt ons erg tegen:
In geval van krisis zal dus ook In den
toekomststaat het verbruikslnkomen
o.a. ook het grondloon verminderd
moeten worden; en de vrijkomende
gelden zullen voor beleggingen ter be
schikking van de ondernemingen moe
ten worden gesteld.
in geval van krisis: loonsverla-
De 23-jarige chauffeur Saalfeld te Berlijn,
loste tijdens een familietwist uit zijn pis
tool, een schot op zijn moeder. ZU stortte
dood neer. Daarna richtte hU het wapen op
zijn 18-jarige zuster, die door eenlge schoten
zwaar gewond werd en in het ziekenhuis
huis moest worden opgenomen.
Re moordenaar U gearresteerd.