1
Rechtszaken
HISTORISCHE KASTEELEN
IN NEDERLAND
1918 IN HET WOUD VAN COMPIEGNE
Voor den Politierechter
te Alkmaar
BLADZIJDE 1
TWEEDE BLAD
PROVINCIAAL NIEUWS
I Jl
r
Het huis te Rozendaal bij Arnhem
Foch dicteert den wapenstilstand
URSEM
WOENSDAG 11 NOVEMBER 1931
14 dagen en Jb. BI. één maand, conform
elach.
pleegd, leggen daarvan getuigenis,
I
Strafzitting van November
boete of 40 dagen.
t 25 boete of 25 dagen.
Vonnis
met
weer geen gangbare
tevreden
wielrijder zender
voor het
doch
zoo’n
de Züpe, zonder
Wi
Eisch en vonnis f 25 boete of 25 dagen.
•n
voorkomend
lira 1 «I sa ets.
gebruikelijke
de
geen
Maarschalk Foch
X
licht
bevel
om af te
schoot
keel
stond het geheele gebouw In vlammen, die
tot over den Wallngsdük sloegen. Het ver
keer was gedurende eenlgen tüd gestremd.
Politie was spoedig aanwezig en met behulp
van rlJksveldwaoiiter A. Dijk uit Oudendijk,
werd het terrein afgezet en het doorgaand
verkeer geregeld.
perenplukkers est
veroordeeld
Foch
was.
dagen
zei
De heer Kcnlng was met huis en Inboedel
verzekerd, doch nlet.tegen bedrijfsschade.
Naaar wjj nog vernemen zal de heer Ko-
nlng met zijn gezin tljdehjk zijn Intrek in de
oude>R. K. onderwjjzerswonlng nemen, ter
wijl de zaak voorloopig in de oude school
wordt ondergebracht.
I
IIL1TTJI UOl
De loslippige brievenbesteller
brieven be
lleden m?t den
con-
tocht heel langzaam verder. Een witte vlag
werd op den eersten auto gezet. De trompe
ter gaf aldoor signalen. Erzberger was tot In
bet diepste van zijn ziel geschokt. „Die tocht
was nog veel erger dan oen tocht, dien ik
Dat is prettiger en 't
i gaat overat
Óorgel eens tijdens
het Concert!
W Natuurlijk droog
met
naar toe?” „Wapenstilstand sluiten!” zei
Erzberger. Antwoord van den soldaat,
prompt: „Ja, verbeeld Je Je dan, dat Je dat
klaarspeelt!”
Toen het front gepasseerd was, ging
een paar weken tevoren moest volbrengen,
naar het sterfbed van mUn eenlgen zoon!"
Na 150 meter te hebben gereden, ontvingen
Fransche officieren de Tlultschers hoffelijk,
maar koud. Talrijke soldaten stroomden bU
La Capelle naar de auto's, vroegen verheugd:
,Js de oorlog uit?" riepen: „Leve Frankrijk!"
en vroegen dadelijk om clgaretten. De Dult
sche auto’s bleven achter. In. Fransche wa
gens werd kris kras door het frontgebied ge
reden. Geblinddoekt werden de Duitschers
niet, maar de gordijntjes der auto's moesten
gesloten blijven. Erzberger had als begeleider
een prins van Bourbon, die hem mededeelde,
dat de tocht circa vijftig kilometer bedroeg
's Nachts om één uur kwam men aan te St.
Quentin. In een half platgeschoten boerderij
waren twee Fransche generaals aanwezig, die
verklaarden, dat Foch de heeren ontvangen
zou. Deze twee generaals waren uitermate
koel. De Dultscters kregen voor avondeten
soep, gezouten vièesch en erwten. Een der
generalen gaf een geduehten steek onder
water door de opmerking, dat in het Fran
sche leger generaal en soldaat hetzelfde aten.
Zooals men weet, aten de Dul sche officieren
altijd in hun voor soldaten verboden casino's.
Om vier uur 's nachts kwamen de auto's in
het bijna geheel vernielde stadje Tergnier
aan, waar een expres-trein gereed stond.
Den Duitschers werd cognac aangeboden en
verder ging het weer krjp kras. Zondagmor
gen zeven uur stopte de trein in een bosch
Erzberger zag op 'n honderd me er afstand
een anderen trein staan. HU uitte den
wensch de Mis te hooren, kreeg echter ten
antwoord, dat dit niet meer ging, omdat
maarschalk Foch reeds In Rethonde ter
kerke was geweest en er geen mis meer ge
lezen werd. Aan den naam van het genoem
de plaatsje stelde Erzberger vast, dat hü zich
bevond in het bosch van Compiègné.
Om 10 uur ontving Foch de Duitschers.
Erzberger was gekleed in reiscostuum. de
otitofatn In veld-unifoniL In den w-
De bloemenminnaar in volle be
weging
De 20-jarige arbeider Jac. Petr. R uit Den
Helder had zich in den nacht van 19 op 20
Mei te Callantsoog verdienstelijk trachten te
maken door ten nadeele van den kweeker
v. d. Plas af te snijden en te ontvreemden
een duizendtal te veld staande tulpen. Bo
vendien werd door ruwe en onoordeelkundige
behandeling nog heel wat meer gewas be
dorven. Mijnheer R was tot dezen brutalen
diefstal overgegaan.„om de middelen te vin
den zijn schulden, bedragende f 12.af te
kunnen doen. De geheele collectie tulpen
bracht echter maa- f 1.op. terwijl v. d
Plas thans f 20.schadevergoeding eischte
Gerequlreerd werd drie maanden gevange
nisstraf voorwaardelijk, met drie proefjaren.
Vonnis twee maanden voorwaardelUk. met
drie proefjaren met oplegging bijzondere
voorwaarden en schadebetallng in wekelijk-
sche termijnen van 150 aan v. d. Plas.
De R C.-reclasseering wordt belast met
het toezicht.
Tot de geliefde uitstapjes van leder Neder
lander, die Arnnem en de bü uitstek mooie
omgeving der stad bezichtigd, beheert een
bezoek aan het huis te Rozendaal. Niet
slechts, omdat dit een oud en historisch
merkwaardig kasteel is, doch ook, omdat het
ligt in een omgeving van prachtige parken.
<üe heel wat verrassingen bieden. Wie heeft
er niet in zijn Jeugd onder de bedriegertjes
aoorgeloopen en daaraan schoon natte, toch
prettige herinneringen behouden! In die tui
nen van Rozendaal hebben in den loop der
eeuwen de meest aanzlenlUken rondgedwaald,
maar gelijk bij elk historisch belangrjjk
kasteel, is het ook hier niet altijd vreugde
en zonneschijn, die er hebben geheerscht,
maar zijn er zware dagen getrokken langs de
nog immer stev.je muren van dit verblijf.
Rozendaal is slechts gedeeltelijk kasteel in
den zin a's wij een kasteel denken, d w z.
ais burcht, versterkte vesting, tot afweer ge
schikt. Want Rozendaal is voor de Hertogen
van Gelder en degenen, die na hen kwamen,
vooral geweest een lustoord, een plaats van
ontspannend verblijf, en het heeft slechts
bij uitzondering aan belegering blootgestaan
of tot alweer gediend. Tenzij dan in den
ouden tijd, waarvan wjj de sporen nauwelijks
kunnen terugvinden. Immers, van Rozendaal
geldt, wat op zoovele kasteeien toepasselijk
is: Op een gegeven oogenbllk komt de naam
voor in de stoffige papieren, die thans in
de archieven berusten; op een gegeven oogen-
biarwordt ervan gesproken, wat intusschen
niet medebrengt, dat wj precies weten, kun
nen weten, wanneer en.om welke redenen
het kasteel is gesticht en* wat de bedoelingen
Van .die stichting zijn geweest. De haam
reeds, dien het draagt, ge.egen aan den rand
van de Veluwe. wijst er op, dat hu of zU.
die geoood dit kasteel te doen verrUzen, aan
een lustoord, een liefelijke verblüfplaats heeft
gedacht en zeker gehoopt heeft het krijgs
rumoer daarvan verre té kunnen houden
Van Lennep en Holdijk verhalen van de
groote en feestelüke samenkomst, die er in
het voorjaar van 1314 werd gehouden. Het
was ter eere van het bezoek van den Hol-
landschen Graaf, Willem III, die sedert tien
jaren als de tweede graaf uit het huls van
Henegouwen over Holland en Zeeland re
geerde en die er door z()n gematigd beleid
toe wist bü te dragen, dat oude veeten al
thans een tijd lang sluimerden. De zaken
in het Geldersche Graafschap, dat eerst la
ter een hertogdom zou worden, stonden niet
Oi te best, want de moeilijkheden, die aldra
tusschen Graaf Reynout en zijn zoon zouden
ontstaan. kondigden zich reeds aan. Voor
zeker was Reynout de eerste, thans de grü-
se gastheer van den Hollaudschen Graaf,
een uitstekend bestuurder van zün graaf
schap geweest, maar de moeilijkheden, waar
in hü zich ten gevolge van Limburg had ge
stoken. waren in den slag bü Woeringen op
droevige wijze geèludlgd, en hadden een
knak aan den Oelderschen adel toegebracht.
Dientengevolge was* de welvaart in Gelder
land verminderd; de zwaarmoedigheid, waar
in de Graaf was vervallen, drukte op zijne
omgeving in den verst denkbaren zin. en de
steden, die steeds krachtiger het hoofd op
staken. bevonden zich weinig wel bü een
bestuur, dat de oude kracht en gematigdheid
scheen te hebben verloren. Zoo zUn nauwe-
Hjks twee Jaren na het verblUf van den Hol-
landschen Graaf te Rozendaal de moeilijk
heden uitgebroken, die vrU lang geduurd
hebben, omdat de oude Reynout langen tijd
weigerde Nijmegen, Emmerik en andere mln
belangrijke steden te ontslaan van den hem
gedanen eed. Later Is hü op dit besluit weer
gedeeltelijk teruggekomen, hetgeen tot ge
volg had. dat de tusschenkomst van een 4-
tal machtige heeren moest worden ingeroe
pen, die evenwel ook al niet tot oplossing
leidde Zoo moest Graaf Willem III aan zün
bezoek worden herinnerd, en hü heeft den
vrede, al was het dan op eenlgszins kunst-
matigen grondslag weten te herstellen.
De regeering van Reynout II is voor Gel
der een in het algemeen gelukkige geweest.
Gelukkig om den luister naar buiten, want
gedurende zün regeering werd Gelder her
togdom. Gelukkig. omdat er welvaart
heerschte naar binnen. Voor het eerst huwde
Reynout II met Sophia, de rUke erfdochter
der Berthouds van Mechelen, wier fortuin
hem in staat stelde de schulden van het
graafschap te vereffenen Na haar dood, in
1331, verzocht hü aan Konlng Eduard III
van Engeland om de hand van diens zus
ter Eleonora, die hem werd gegeven. Het is
vooral Hertogin Eleonora, die Rozendaal
heeft omgeven met veel luister. Niet slechts
was dit het geval bij de huwelUksfeesten.
maar ook daarna. totdat de verwijdering
plaats had, die er toe leidde, dat de Her
togin bü voorkeur te Rozendaal, de Hertog
bü voorkeur op den Valkhof te Nijmegen
vertoefde. In eenzaamheid heeft de Hertogin
haren tl.id te Rozendaal niet laten voorbij
gaan; de archlefboeken, naarstig geraad-
1347 toen hü als landheer
en Maria van Brabant als*
staten binnenleidde. Maar spoedig daarna
ving de -strUd tusschen Bronkhorstsn en
Heeckerens aan. en zoodanig rumoerig Het
deze zich reeds in het berin aanzien, dat de
Hertogin-weduwe. die getrouw de .belangen
van Reynout tegenover Eduard bleef voor
staan, het slot deed vergrooten, versterken
en in staat stellen niet slechts om zelf tegen
weer te bieden, maar ook om de omgeving
te beheerscherr Reynout III stond grooten-
deels onder den Invloed van zUne energieke
melder; Eduard daarentegen ging zijn eigen
weg. De kansen der wapenen ?Un hem en
de Bronkhorsten gunstig geweest; Arnhem
en andere steden van minder gewicht waren
in zUn handen gevallen; Reynout daaren
tegen was verzwakt en met schulden be
zwaard. Korten tUd na den dood van beider
moeder, die weer tot nieuwe verwikkelingen
leidde, kwam er een soort verdrag tusschen
belde broeders tot stand, maar ook dit
duurde niet langer dan tot 1361, toen Rey
nout zich genoodzaakt vond tegen zUn broe
der. die te Tlel vertoefde, op te trekken. Daar
werd bü een feilen strUd de partu van Rey
nout gefnuikt; hü zelf deed afstand van de
heerschappU en nam zün verblUf voor goed
binnen Rozendaal, dat min of meer een
staatsgevangenis gelijk was. Ongetwijfeld. hü
vertoefde er als souverein, totdat *mcn hem
In 1365 naar NUenbeke op de Veluwe over
bracht. maar zUn vrUheld was er zee? be
perkt. en hU stond voortdurend onder het
toezicht zijns broeders.
Deze laatste voerde het bestuur met vaste
hand, al kon hü niet voorkomen, dat hü zich
bü edelen en steden in schulden moest ste
ken. Maar in 1371 kwam Eduard aan de
Verwondlgnen. hem in den slag van Baeswei
ler toegebracht, te overlUden. en Reynout
werd uit zijn gevangenis ontslagen, en ver
bleef weer te Rozendaal als door vrijwel allen
erkend Hertow Maar ook zjjn einde kwam
spoedig, en ddkrna brak tusschen Machteld,
's Vorsten bloedverwante en Maria, gehuwd
met den tweeden Hertog van Gulik, de strijd
om het landsgezag eerst recht uit. Machteld
Het zich door haar echtgenoot Jan van Cha-
tillon, die ook in Holland grootire goederen
bezat, ondersteunen, maar die steun bracht
haar weinig voordeel. Eindelek werd in 1373
het verdrag gesloten. waarbU Gelder mln of
meer willekeurig in twee deelen werd ge
splitst; het eene deel, benoorden de Waal,
zou door Machteld, het andere door den
Hertog van Gulik beheerd worden. Maar lilt
zou slechts duren, totdat b'J de meerderjarig
heid van Willem van Gulik, deze de teugels
van 't gezag geheel In handen zou kunnen
nemen, en begrijpelijkerwijs gebruikten beide
partijen de tusschenllggende periode om zich
bü de landzaten aangenaam te maken. Wil
lem van Gulik, ridderlUke figuur, die vele
tochten ondernam, heeft Gelder met krach
tige hand beheerd. Hem zag Rozendaal me
nigmaal; in de tuinen van het slot heeft veel
opgewektheid geheerscht. Dat was ook na
zijn huwelijk met Katharina van Beleren
het geval, de vorstin, die een zachte en
menschllevende geaardheid bezat en bU allen
was bemind ZU is in 1400 te Hattem over
leden. en slechts twee Jaren later vo'gde haar
Willem, die aan Gelder wel het schoonste
tijdperk heeft geschonken. u
Althans, de naam van Willem’s Jongeren
broeder Reynout klinkt heel wat minder
glorierijk. Ook deze was veel op Rozendaal,
maar dit was hem een hoofdkwartier in zijna
oorlogen tegen zUne naburen, vooral Holland.
De graven van den Berg, van Kleef, van
Meurs en andere voorname heeren bevonden
zich zoodoende in 1408 en volgende jaren
herrtaa'.delUk op Rozendaal. waar zü wel ter
jacht gingen, maar toch vooral over krUgs-
zaken spraken En ook van Innerlijke veeten
Is Rozendaal getuige geweest, want des Her-
togs eigene onderdanen, in het bijzonder de
steden, kwam in verzet tegen de steeds groo-
tere kosten, die de achtereenvolgende oorlo
gen met zich brachten.
Het dreigende zwaard van Damocles
Dionysius de Oude, ’n gehaalde vechtjas
die omstreeks het Jaar 431 vóór Christus, zün
militaire triomphen vierde, beschikte over 'n
gunsteling, zekere heer Damocles, dien hU
als bHJk van zUn bijzondere genegenheid met
weldaden besproeide. Op de weeldedlgste
feestmalen, overladen met culinaire heerlük-
heden en uitgezóchte lekkemUen zat deze
.gelukkige" mijnheer Damocles, steeds aan
de rechterhand des konings, maar om hem
de onzekerheid en het gevaar van den vor
stengunst te doen gevoelen, hing precies bo
ven zün eerwaardig hoofd een geweldig
zwaar en vlümscherp geslepen zwaard, zwe
vende aan een broos paardenhaartJeSlechts
één ondoordachte beweging was noodig om
den fulvenden en lachenden Damocles te de-
gradeeren tot een schrikwekkend kadaver,
dat weggesleept werd door de slaven van ZUn
Konlnklüke Hoogheid, om In de kleverige
kiel gestopt of v.erbrand te worden!
Dit historische zwaard van Damocles
zweeft In zekere mate ook boven de hoofden
der wetsovertreders, wlen het voorrecht is
ten deel gevallen, voorwaardelUk te zün ver
oordeeld.
Het Hjkt dan zoo erg aanlokkelük, de ge
vangenis te kunnen ontloopen of het boete-
geld te kunnen besparen, maar dikwerf
wordt geen aandacht geschonken aan de be
dreiging. die er verrcholen ligt als de adder
onder het gras in den proeftüd, de mogelük-
held van een opnieuw gepleegd strafbaar feit
en last not least het niet nakomen der bU-
zondere voorwaarden. Elk verzuim In den
proeftüd, gewoonlük voor den tüd van 2 of
3 jaren opgelegd, kan oorzaak zün dat het
vonnis, waartegen geen höoger beroep be
staat, in zün volle zwaarte wordt ten uitvoer
gelegd.
Reeds vele cliënten van het zondaarsbank
je hebben met deze onaangename en gevaar.
Hjke züde der voorwaardelüke veroordeellng
tot hun Mdeel en ontsteltenis kennis moe
ten maken.
En onder hen behoorde ook de reclassant
Gerrit van 8., wenende te Alkmaar. "n
30-Jarig opperman, die op 23 Februari had
terecht gestaan ter zake oplichting van een
bedrag van 23 81 aan ziekengeld, dat hü
ten onrechte had geïncasseerd. Hem was
destüds een gevangenisstraf voor den tüd
van 2 maanden opgelegd, met een proeftüd
van 3 Jaar en nader genoemde bijzondere
voorwaarden.
Het gevolg was, dat aan den veroordeelde de
voorwaardelüke straf ten uitvoer zal wórden
gelegd wegens verzuim in de nakoming der
büzondere voorwaarden.
Twee goocheme jongens uit Groot-
Mokum als brandstof fenhande-
laars
De heeren Jozef R en Asser' B *n paar
Amsterdamsche scharrelaars, hadden zich
voorzien van een partü minderwaardige
steenkolen en zouden daarmede de goedge-
loovlge Alkmaarders op 14 Sept, eens ge
lukkig maken. Daar de negotie echter ver
moedelijk niet al te vlot van stapel liep, werd
niet geaarzeld oplichting en valschheid in
geschrifte te plegen. Ze wisten namelük een
aan den Schermerweg wonende weduwe,
mej. H. K. wüs te maken, dat zü belast
waren met de leverantie .van 6 mud steen
kolen, die mej. K. bü den bons fide-hande-
laar Steeman .had besteld. Aldus leverden zü
aan genoemds juffrouw 8 mud steenkolen
A f 2.85 per mud en werd een kwitantie
geschreven, gezegeld en wel en valschelük
door Jozef met.den naam Steeman getee-
kend. Op de vraag van mej. K. waarom zü
niet met den auto kwamen, werd geant
woord, dat deze stuk was. Voorts bleek, dat
de volledige maat niet was geleverd.
Deze coulante zakenmannen stonden he
den terecht wegens oplichting en valschheid.
ZU waren zoo verstandig om deze feiten te
erkennen. Me> K., die de brandstoffen
verwachtte, was de meenlng toegedaan, dat
verdachten de knechts waren van B’eeman,
waarop de heeren natuurlijk direct gretig
hapten en gebruik maakten van de schoone
gelegenheid.
Alweer 'n goede leer om dergelüken vreem
den snuiters geen klandizie te geven.
De heer Jos. R had In een naburigen win
kel een blanco kwitantie en een plakzegel
gekocht, om de mystificatie te voltooien. De
juffrouw had zelf op een vraag van Jozef in
haar onnoozelheid uitgelaten, dat ze f 17.
voor de kolen moest betalen, van welke in
lichting dankbaar gebruik werd gemaakt.
Natuurlek was de kwaliteit ver beneden deze
waarde.
De brandstof werd den winkelier Oostwou-
der aangeboden voor 1.per zak, doch de
heer O. bedankte voor 't grandiooee aanbod.
Later kwam een der handelaars een kwitan
tie kooptn. BU het schrüven viel het Ooet-
wouder op, dat deze man de kwitantie stelde
Eind October, begin November 1918. De
historische gebeurtenissen joegen elkander
in die dagen letterlui? achterna. De wereld
oorlog eindigde büna even plotseling als hü
in 1914 was uitgebarsten. De actie van Wil
son was begonnen. „Das MUlMr” kraakte. De
tüd der Hohenzollem was onherroepelük uit.
In Berlün poogde 's keizers laatste kanselier,
prins Max van Baden, nog te regeeren met
een burgerlük kabinet met zwart-rooden in
slag- Prins Max, zooals hü het uitdrukte, niet
cm vüf minuten voor twaalf gekomen, maar
na twaalf. Het was alles te laat. De wereld
geschiedenis bruiste als een razende stroom
en sloeg düken en dammen genadeloos weg
De tronen In de Centrale rüken wankelden,
de kronen begonnen te rollen.
Op dit moeüük tüdstip kreeg de Katho
lieke minister Matthias Erzberger, die een
paar dagen tevoren in het kabinet was op
genomen, als man der beroemde vredesreso-
lutie van 1917, de opdracht, om den wapen
stilstand te gaan sluiten.
Dat was het ergste, wat in dien tüd een i
staat .man kon overkomen. Het stond geluk
met gebonden handen zich overgeven. Maar
Erzberger, altijd man van de daad, nam het
zware werk op zün vierkante schouders, in
de hoop nog het allerergste, den volslagen
ondergang, te kunnen afweren. i
Erzberger heeft dikwijls verhaald van zün
tocht naar het bosch van Compiègné. ZUn i
schildering was dramatisch.
Büna moederziel alleen stond Erzberger op
een Berlünsch station en wachtte op een i
blanco volmacht van den Kanselier. Net op 1
het nippertje werd de oorkeQde niKBGht- i
taat te komen, werken als een tandarts.
Verdachte was een onfortuinlük hengelaar,
die zich op bovenomschreven manier scha
deloos stelde.
Zün vlsch werd echter thans duur be
taald. daar de officier f 35 vorderde of
35 dagen en de politierechter dienovereen
komstig vonnis wees.
Het vragen, wie die meneer Schluss
Dat was een komieke vraag. Want
„Schluss" beteekende niets anders dan de in
telegrammen gebrulkelüke aanwüzingen:
stop, punt!
Erzberger hoorde toen ook, dat er In Ber
lün een omwenteling was uitgebroken en dat
Ebert kanselier was geworden. Hü kreeg nog
niet te hooren, of Dultschland kelaerrük ge
bleven of republiek was geworden. De afdan
king des keizers vernam hü pas later.
Dinsdagsavonds om half zes begon de on-
derteekening van het vreeselüke document,
De Dultsche officieren weenden. Erzberger
legde nog een paar verklaringen af en ein
digde met de historische woorden: ..Een volk
van zeventig tnlllloenen Ujdt, maar sterft
niet". Foch antwoordde alleen. „Trés bien
De aanwezigen s onden op, bogen en gingen
zonder handdruk uit elkaar. Dat was een
ontzettend voorteeken! Het zou Inderdaad
ngg jaren duren vóór de voormalige tegen
standers elkaar de hand zouden geven.
Erzberger kwam naar Spa terug, waar hü
den toestand hoogst ernstig bevond. De kei-
zes was naar Holland gevlucht. Hindenburg
had zich ter beschikking gesteld van da re
geering-Ebert. Overal waren arbeiders- en
soldatenraden gevormd. Het opperste leger
bestuur was zeer tevreden met het „succes”
van Erzberger. De .stoutste verwachtingen"
waren nog overtroffen. Op een locomotief
bereikte Erzberger weer Berlijn om verslag
ui., te brengen. De nailonalsten hebben dit
later verdoezeld en hebben den armen Erz
berger de volle schuld gegeven van den sma-
delüken wapenstilstand, waaraan toch alleen
tenslotte de militaire kliek schuld had. Vier
aanslagen werden op het leven van Ersber-
ger gepleegd. De laatste gelukte. Twee on-
mogelüke jongens sluipmoordden hem in het
Zwarte Woud. Het waren be aaide moorde
naars. Ze zitten nog altüd veilig en droog in
het Hongarüe van Horthy. Wat een schando
is voor geheel Europa!
Op het hoofd van Jat getim
merd. Spanbroeker kennis
bulletin
Do lB-Jarlge arbeider Jan Z., uit Aarts-
woud, verscheen voor het voetlicht, omdat
hü in den nacht van 13 op 14 September te
Spanbroek, bü het café Koelemü, den ge
tuige Jan Smiers, die per flets op reis naar
moeder was, een geweldigen slag tegen het
voorhoofd had toegebracht, tengevolge
waarvan Smiers bloedend werd verwond en
verschillende kleedlngstukken met zün
hartebloed werden besmeurd.
De verdachte Jan Z. ontkende laconlsch
alle schuld aan de aanranding. Hü was
echter zoowel door Smiers als diens vriend.
Jan Ootes. pertinent herkend.
Eisch f 25 boete of 25 dagen. Vonnis f 20
boete of 20 dagen.
Verdachte nam
Niet geschikt voor publicatie of
distributie
De 24-jarige werkman Pieter Cwonende
te Alkmaar, had zich op 13 Juni te Heiloo.
schuldig gemaakt aan een zeden-misdrüf.
strafbaar gesteld bü artikel 247 Wetb v.
Strafrecht, een aangelegenheid, die met ge
sloten deuren werd behandeld.
Nog soo’n nalatige afstapper
De niet verschenen Jan O., in den avond
van 39 September, op den Schagerweg van
eenig spoor van
rüdende, had niet voldaan aan. het
van Homan, den veldwachter,
stappen.
merman
verkeerde
den burgemeester.
klaarde ook door Hofland niet vriéndelijk
behandeld te zün en dat hij voorts alleen
had gezegd: „Meg-r kereltje". Over schul
den had hü niet gesproken. Mej. Pedroll
Hartshoom
De expres-'.réln Joeg naar Spa, naar het
groote hoofdkwartier. Toen Erzberger aan
kwam, wachtten hem reeds tientallen hooge
Dultsche officieren, die allen mede moesten,
tenminste wilden, om den wapenstilstand te
sluiten. Erzberger greep dadelük in en zond
hen naar huis. Hü koos alleen graaf Ober-
dorff en generaal Von Winterfeld, vroeger
Dul sch militair attaché in Parüs, uit om
hem te vergezellen. Hü onderhandelde nog
kort met Hindenburg, die verklaarde, dat het
de eerste maal In de wereldgeschiedenis was.
dat een wapenstilstand werd afgesloten door
een politiek man. Hü ging er echter mede
accoord. De taak van het opperste legerbe
stuur was afgedaan. „Reist u met God",
aeide de grüze maarschalk, „en poogt u voor
ons land nog het beste te bereiken wat mo-
gelük is”.
v In vüf auto’s ging het in de richting -van
het Fransche front. De tocht had al dadelük
ongeluk. Bü een scherpe bocht werd de auto
van Erzberger tegen een muur geslingerd en
de volgende auto botste er tegen aan. Won
der boven wonder werd Erzberger niet ge
wond. In twee auto's ging het in razend
tempo weer vooruit. Maar herhaaldelük was
de weg versperd door omgezaagde boomen.
loopgraven en münen en verstopt door de
onophoudelük terugvloelende Duitecbe troe
pen. die nog niets wisten van de dreigende
gebeurtenissen. Des avonds 9.90 passeerde
Erzberger het Dui'sche front, nadat hü eerst
nog een trompetter in zün wagen had op
genomen. De laatste Dultsche soldaat, dien
hü achterliet, vroeg doodverwonderd,
Zwaabp<&-gemoedelUk: aWaor gaan JuUle
had echter ook de geïncrimi
neerde woorden gehoord, dus hing de brie
venbesteller.
De officier eischte f 20 boete of 20 dagen
en de poUtlerechter stelde zich
met f 15 boete of 15 dagen. Solt.
Krollende katers in het Sympho-
nie-orkest
De heer v. d. Kooy te Cocksdorp op Texel
exploiteert een net café annex pension, waar
natuur luk niet anders dan hoogst fatsoen
lijke en beschaafde vacantie-genieters hun
Intrek hebben genomen.
Dit rustige en achtbare gezelschap werd
echter op 2 Juli in niet geringe mate ont
sticht door de binnenkomst van een stelletje
onontbolsterde polderjongens, eenlge leden
van het leger diepspitters. dat ons de mil-
lloenen uit de droog gelegde Zuiderzee In
den zak moet tooveren! Deze heeren ge
droegen zich overeenkomstig hun educatie
alieronhebbelükst door het uitatooten van
onwelvoeglüke taal. gruweHjke dissonanten
In de ooren der harmonisch aangelegde toe
hoorders. die bovendien als extra toegift nog
werden onthaald op eenlge krijgszangen, die
den Koppensnellers van Borneo tot eer zou
den hebben gestrekt.
De caféhouder, die gaarne zoo gauw mo-
gelük van dit landelük pandemonium verlost
wenschte te worden, verzocht assistentie bü
den rüksveldwachter De Jong, die al spoedig
arriveerde, teneinde den heeren duldeük te
maken, dat hun spoedig vertrek zeer ge-
wenscht was Natuurlük werd aan dit ambte-
lük bevel niet voldaan en ondervond de heer
De Jóng een duchtig verzet, voomamelük
van twee belhamels, Joh. B. en Jb. B., welke
heeren 26 October te dier zake voor den po
litierechter waren gedirigeerd. Zü hadden
echter goedgevonden niet te verschünen,
verwachtende, dat In het rechtsgebouw niet
veel op te scheppen zou vallen. De politie
rechter echter, die houdt van een variabele
conversatie, nam geen genoegen met deze
eigendunkelijke absentie en gelastte, dat de
spübelaors bon gré. mal gré op 9 November
voor zün rechterstoel zouden worden geleid.
Ze waren ook beden behoorlük present,
kwamen heel van Jubega, begeleid door twee
teutonlsche rtjksveldwachters.Ook een der
get., de bekende O. de Jong, die den rüks-
veldwachter bü deze gelegenheid met een
brok blljartqueu bewusteloos sloeg en nu zün
welverdiende straf in Veenhuizen mag uit
zitten. werd onder rükspolitiegeleide aange
voerd. Gevorderd werd tegen den rumoerigen
heer B. 14 dagen gevangenisstraf en tegen
den idem B. no. 2 één maand. Vonnis J. B.
lonwagen van Foch stond een breede tssfel
met vier stoelen aan lederen kant. De Duit
schers gingen achter hun stoelen staan.
Kort daarop verscheen Foch met den chef
van den generalen staf en een paar hooge
Engelsche officieren. H(J salueerde kort en
boog. Erzberger stelde graaf Oberdorff en
generaal Von Winterfeld* voor, Foch stelde
ais zün begeleiders voor generaal Weygand.
chef van den staf, den eersten Engelschen
aeélord Sir Wymess en den Engelschen ad
miraal Hope. Er waren dus noch Amerika
nen, noch Italianen noch Belgen verschenen.
Alleen het oppercommando der geallieerden
was aanwezig. Foch nam de volmach'.en aan
en verwüderde zich met zun heeren.
Kon daarop trad hü weer binnen en
vroeg: „Wat voert de heeren hierheen? Wal
wenscht u van mü?".Waarop Erzberger ant
woordde. dat hü voorstellen voor een wapen
stilstand op land, op zee en in de lucht ver
wachtte.
Foch verklaarde daarop beslist: „Ik heb
voorstellen te doen!" Erzberger wees
erop, dat de Duitschers gekomen waren op
grond van de laatste nota van Wilson.
Foch Het dan de verpletterende wapenstil
standsvoorwaarden voorlezen. Tüdens die
voorlezing deden de Engelschen buitenge
woon nonchalant, maar hun spelen met hun
hoornbrlllen deed innerlüke opwinding ver
moeden. Foch zat In steenen rust aan tafel
en trok alleen nu en dan energiek aan zün
snoep un ten.
Wü behoeven hier natuurlük niet in te
gaan op de voorwaarden van den wapenstil
stand. die vrüwel gelükstonden met volledige
capitulatie en ontwapening van Dultschland.
De onderhandellngen duurden een paar da
gen. Erzberger stelde verschillende verzach
tingen voor. Plotseling werd hü op ongeloof-
lijke wüze gehandicapt, doordat er een open
telegram kwam, waarin hü gerechtigd werd
de voorwaarden aan te nemen. Het telegram
1WM owUKtMkeQd RflkJMfcanaer Bchluss”.
Het was
spreektaal
De niet verschenen heer Cornells K., te
Medembllk. bleek op 5 September In het
café van Beers, den koopman K. de Jong,
uit Opperdoes, zeer luid te hebben gequali-
flceerd als „leelüke boef” en „gemeene
schooier", wat den heer De Jong niet aan
genaam scheen te zün. Althans hü deed
klacht wegens beleediging.
Gevorderd werd f 15 boete of 15 dagen.
Vonnis conform.
Reynout III schünt zich in den aanvang
züner regeering niet veel op Rozendaal te
hebben opgehouden; wel kwam hü er In
werd gehuldigd
ïchtgenoote zün
Nu soa worden bedteeeld, of dat
acholletje gerookt of gezouten
moest worden
Op 7 September verscheen als de booze
zondaar, dien de burgemeester van harte
stiet, de 20-Jarige tuinder Andr. Petr. 8. te
Limmen, welk Jongmensch uit den winkel
van den heer Nic. de Groot wederrechtelük
'n paar doozen had weggegraaid, ’n uilen-
streek, dien hü zelf misschien beschouwde als
een wonderbest geslaagde grap, doch die
hem door den heee Officier werd aangere
kend als een zeer brutale en ergerlüke
diefstal.
Besloten werd toen, door den heer Wigggrs
een onderzoek te laten insteHen naar de le
vensomstandigheden en het z doen en laten
van dezen snoeplustigen wortelentrekker in
de week en op Zondag en de zaak voorts
uitgesteld tot Maandag 9 November J l. Deze
rapporteur deelde In opdracht van den bur
gemeester mede, dat Zondagavond j.l. na
afloop van een ultvoerlrfg de gemeenteveld
wachter met steenen was bekogeld Ook de
heer Petr. 8. bevond zich bü de toeschou
wers, Inplaats van direct naar huls te gaan.
De heer Wiggers noemde zeer terecht deze
houding treurig.
De Politierechter was van meenlng. dat
verdachte beter had gedaan in het geheel
niet uit te gaan „Je ben me 'n lieverdje
voor een voorwaardelüke veroordeellng!” be.
sloot mr. Ledeboer tün strafpredikatie.
De heer Officier toonde zich niet geneigd
tot eenlge consideratie en requlreerde 1 mnd.
gevangenisstraf.
Zoo’n gevangenisstraf zal voor Limmen
zonder twüfel preventief werken.
Verdachte werd daarop veroordeeld tot
f 15.boete of 15 dagen, benevens twee
maanden gevangenisstraf voorwaardelUk.’
met 3 proefjaren. Veroordeelde was al dol-
blü dat het cafébezoek hem niet verboden
werd.
Nacbtelüke
galgen h u morlsten
tot 50 gulden boete
De heeren C. P. P„ een 24-jarige banket-
bakkersbedlende en zün 22-Jarige vriend
Jelle de Gr., belden wonende te Akersloot,
hadden in den nacht van 6 tot 7 September
een bezoek gebracht aan den boomgaard
van den landbouwer N. Polle en zich te
goed gedaan aan de sappige handperèn.
door een der beste boomen voortgebracht en
stonden thans ter zake dezen ergerlUken
diefstal terecht. Groote lummels en schavui
ten noemde de politierechter deze nachte-
lüke stroopers, die pl m. 70 peren had
den Ingepakt. Bü wüze van galgenhumor
hadden zü nog een tak met 2 peren voor de
deur gehangen.
De officier memoreerde, dat op zulk een
feit een gevangenisstraf van 9 Jaar Is ge
steld. Z Ed. ging echter niet zoo ver. doch
vorderde tegen ieder t 60 boete of 1 maand
De vrouw in het spM of: Een
Imitatie-Dempeey In act'»!..
De 28-Jarlge boerenarbeider Petrus D.. te
Ursem, had in den nacht van 26 op 27
October 1930 schitterende proeven van
bokskunet afgelegd, door zün dorpsgenoot,
den chauffeur Plet Peereboom. op den Wa-
Ilngdük aldaar, te onthalen op een ~zoo
krachtlgen kaakdoffer, dat gemelde Peere
boom bloedend werd verwond. De aldus
bejegende heer Peereboom wandelde des-
tüds, op niets kwaads verdacht, knusjes met
zün uitverkorene van dien avond, wat ver
dachte niet kan verknoersen. omdat hü de
vorige week nog zoo fün met dij bekoor
lijke schepseltje was uitgeweest.
Alles büeen genomen had verdachte zijn
begunstigden medeminnaar duchtig toe
getakeld.
Eisch
dito.
pleegd. leggen daarvan getuigenis De
I Hertogin heeft tenslotte den stouten
J gedaan en met haar beide zonen aan de han
I dan Hertog in de groote zaal te Nd me gen
zün onwaardig gtd.eg onder hzt oog^ ge
bracht. Maar het is Rozendaal. waar het
berouw van Reynout II bleek, die er op den
naametag züner gemalin kwam, na langen
tüd afwezig te zün geweest, en die het slot
en de omgeving vulde met een groote schare
van aanzlenlüke bezoekers. E!eono~a hééft
tot haar dood op Rozendaal bü voorkeur
ve-blüf gehouden; zoowel het slot als de
Veluwe werd haar als douarie toegekend. ZU
heeft het intusschen nog beleefd, dat haar
sombere profetie ten. opzichte van haar belde
kinderen, Reynout en Eduard, zou worden
verwezenlükt. wa«t al spoedig na het plot
selinge einde van Reynout II in 1343. brak
de strijd tusschen lïen uit.
De 36-jarige heer Dirk KI.,
steller te Winkel, kwam
politierechter in minder aangenaam
tac omdat hü op 15 September den timmer
man H. Hofland bcleedlgd had. Den tlm-
zulks begrüpelük in de
en hü deed klachte bü
De brievenfacteur ver
en schaar afgebrand^
lorgen werden de Ingezetenen In
ons rustig dorpje opgeschrikt door het lui
den der brandklok en spoedig zag men het
winkelhuis van den heer Th. J. Konlng, ge
legen aan den Wallngsdük In de nabüheid
van het postkantoor, in vlammen ópgaan
Ook de daarachter gelegen groote schuur,
geheel gevuld met fourage-artikelen, als
mede een nieuwe Chevrolet-vrachtauto, die
gelaren stond met goederen en pluimvee
voor Purmerend, verbrandden geheel en al.
Het perceel stond van voor tot achter ge
heel in brand en de belde daarnaast gelegen
perceelen Hepen groot gevaar, eveneens een
prooi der vlammen te worden, dcch dank zü
het spoedig en krachtig optreden der brand
weer. die met behulp van een slang op de
waterleiding het eene perceel en met die van
de handbrandspult het andere perceel steeds
flink wist nat te houden, werd dit voorko
men.
De heer Konlng slaagde er met groote
moeite in zün kinderen, die nog te bed la
gen, In veiligheid te brengen. Zü werden bü
de buren ondergebracht.
Het kasregister, benevens de boeken kon
den nog juist bütüds gered worden. Al de
kleeren van de dienstbode werden eveneens
een prooi der vlammen. Alleen haar rüwlel
kon gered worden.
VermoedeUJk is de brand ontstaan achter
in het pakhuis, wiarln een bükeuken ge
bouwd was, waar men allee in gereedheid
had gebracht voor de wasch. Kleeren, die
daar bü gelegen waren, moeten door onbe
kende oorzaak vlam hebben gevat. Dit werd
echter dcor den eigenaar ontdekt en met
emmers water gebluscht. Vermoedelük Is het
vuur overgeslagen op het rieten dak, wat niet
bemerkt is geworden. Korten tüd daarna
Een vorstander van de leus:
„D^t meer vlsch!”
Een i heer uit Behagen, genaamd Karei
Vr., schitterende door afwezigheid, zou op
14 Augustus eenlge karpers en een hoeveel
heid paling hebben ontvreemd uit een aan
getuige W. Dekker toebehoorende visch-
kaar. De buit bedroeg 5 karpers en 4 A 5
pond paling en de geldelüke schade f 5 25.
De politierechter moest om tot dit resul-
De heer Dirk R. te Alkmaar, zou zich
op 10 September hebben schuldig gemaakt
aan het feit, den schipper K Adrichem
met een ijzeren meerpen tegen het lichaam
te werpen en hem vervolgens op zeer lage
manier uit te schelden en te beleedlgen De
termen die de man bezigde, zün ondeflneer-
baar.
Requisitoir: wegens mishandeling f 20
boete of 20 dagen. Vonnis overeenkomstig
den eisch,
De haastige
tampte
De reuzelange landarbeider Eduard K_.
uit Zijp, die In den avond van 4 Septem
ber op de Loet te Schagen toerde, Scheen
ontzettend veel haast te hebben, welke
spoed was ontleend aan het feit, dat hü
zonder Hcht reed. Hü gaf dan ook geen
asem op het bevel van den politiedienaar
De Flapper, die hem gelastte af te stappen,
maar reed door of de baarlüke duivel hem
op de hielen zat. Zulks echter vanwege de
benauwdheid, die hem overviel, toen hü
De Flapper in de gaten kreeg, zooals hü nu
verklaarde. - --
Verdachte was een arme tobber met ruMF' hrohteais •'’Vonnis 50 boete of 50 dagen.
7 bloedjes van kinderen en f 27 week
geld.
Eisch daarom f 20 boete of 20
„Tt Vind T verschrlkkelük jammer,”
de delinquent. HU was ook al veroordeeld
tot 3 gulden boete of 3 dagen
rüden zonder Hebt. Vonnis conform den
eisch. doch voorwaardelUk met 3 proef
jaren. Veroordeelde lekker als kip.
ten name van den heer K. Het geld. 17.
plus 10 et. zegel, werd bereidwillig door
meneer Asser in ontvangst genomen.
De heer Steeman had de kolen, de ede klas
rommel uit de Jullana-mün, weggehaald en
de gedupeerde weduwe aan beter kwaliteit
geholpen. Hlerbü bleek tevens, dat door de
brave Amsterdammers geen 8, maar 5 mud
was geleverd. Dus kwamen de kolen van
f 2.per mud nu op 3.40.
De Officier nam aan dat de verdachten
meer ais gelegenheidsopllchters beschouwd
konden worden en Het zulks als verzachten
de omstandigheid gelden. Gevorderd
werd tegen Joseph R., die nog een blanco
pokkenbriefje had, f 40 boete of 40 dagen,
doch tegen Asser B„ die reeds 3 maal
zeker lichaamsdeel brandde, 1 maand gev.
Uitspraak Jos. R 25 boete of 25 dagen
en Asser Br. f 40
Ieder deed afstand.
genoegen. „Onschuldig
oordeeld," lachte de politierechter!
